İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM DANIŞMANLIĞIN TANIMI VE TARİHÇESİ 2. BÖLÜM DANIŞMANLARIN İŞLEVLERİ VE ÇALIŞMA ALANLARI

Transkript

1 İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM DANIŞMANLIĞIN TANIMI VE TARİHÇESİ I. DANIŞMANLIĞIN TANIMI VE TARİHÇESİNE GİRİŞ... 3 A. Danışmanlığın Tanımı... 4 B. Rehberliğin Tanımı... 4 C. Psikoterapinin Tanımı... 5 D. Danışmanlık... 7 II. DANIŞMANLIĞIN TARİHÇESİ A ler Öncesi B lar C lar D ler E ler F lar G. Milenyumda (2000 lerde) Yeni Anlayışlar BÖLÜM DANIŞMANLARIN İŞLEVLERİ VE ÇALIŞMA ALANLARI I. DANIŞMANLARIN İŞLEVLERİ A. Bir Yardım Mesleği Olarak Danışmanlık B. Profesyonel Danışman C. Bir Bilim Dalı Olarak Danışmanlık D. Danışmanlığın Geleneksel İşlevleri Bireyi Tanıma Bireysel Danışma Grup Çalışmaları Kariyer Planlama Yerleştirme ve İzleme Konsültasyon Araştırma Değerlendirme xi

2 9. Önleme Sevk Etme II. DANIŞMANLARIN ÇALIŞMA ALANLARI A. Toplum ve Akıl Sağlığı Kuruluşlarında Danışmanlık Akıl Sağlığı Kuruluşları Toplumsal Kuruluşlarda Danışmanlık B. Rehabilitasyon Danışmanlığı C. Evlilik ve Aile Danışmanlığı D. Gerontoloji Danışmanlığı E. Özel Çalışma F. Eğitim Kurumlarında Danışmanlık III. GELECEĞE İLİŞKİN YÖNELİMLER BÖLÜM BİREYSEL DANIŞMA VE DANIŞMA KURAMLARI I. BİREYSEL DANIŞMA VE DANIŞMA KURAMLARINA GİRİŞ II. KLASİK PSİKANALİTİK KURAM A. İnsan Doğasına Bakış Açısı Id, Ego, Superego B. Psikoseksüel Gelişim Dönemleri C. Heinz Kohut ( ) D. Erik H. Erikson ( ) E. Ego Savunma Mekanizmaları F. Danışmanın Rolü G. Psikanalizde Kullanılan Teknikler H. Kurama Getirilen Olumsuz Eleştiriler III. ADLERCİ DANIŞMANLIK (INDIVIDUAL PSYCHOLOGY) A. İnsan Doğasına Bakış Açısı B. Danışmanın Rolü C. Adlerci Danışmanlıkta Kullanılan Teknikler D. Kurama Getirilen Olumsuz Eleştiriler IV. AFFEKTİF KURAMLAR A. Birey Merkezli Danışmanlık (Person-Centered Counseling) İnsan Doğasına Bakış Açısı Danışmanın Rolü Bireyi Merkez Alan Danışmanlıkta Kullanılan Teknikler Kuramla İlgili Olumsuz Eleştiriler xii

3 B. Varoluşçu Danışmanlık İnsan Doğasına Bakış Açısı Danışmanın Rolü Varoluşçu Danışmada Kullanılan Teknikler Kurama Getirilen Olumsuz Eleştiriler C. Gestalt Danışmanlığı İnsan Doğasına Bakış Açısı Danışmanın Rolü Gestalt Danışmasında Kullanılan Teknikler Kuramla İlgili Olumsuz Eleştiriler V. DAVRANIŞÇI TEORİ (BEHAVIORISM) A. İnsan Doğasına Bakış Açısı B. Danışmanın Rolü C. Davranışçı Kuramda Kullanılan Teknikler D. Davranışçı Kuramın Aldığı Olumsuz Eleştiriler VI. KOGNİTİF (BİLİŞSEL) DANIŞMANLIK A. Akılcı Duygusal Davranışçı Terapi (Rational Emotive Behavior Therapy) R.E.T İnsan Doğasına Bakış Açısı Danışmanın Rolü Danışmada Kullanılan Teknikler Akılcı Duygusal Davranışçı Terapinin Aldığı Olumsuz Eleştiriler B. Gerçeklik Terapisi (Reality Therapy) İnsan Doğasına Bakış Açısı Danışmanın Rolü Terapide Kullanılan Teknikler Gerçekçi Terapinin Aldığı Olumsuz Eleştiriler VII. TRANSAKSİYONEL ANALİZ (TRANSACTIONAL ANALYSIS) A. İnsan Doğasına Bakış Açısı B. Danışmanın Rolü C. Transaksiyonel Analizde Kullanılan Teknikler D. Tranksaksiyonel Analize Gelen Olumsuz Eleştiriler VIII. DANIŞMANLIĞIN HEDEFLERİ IX. DANIŞMANLIK SÜRECİ A. Danışmanlık Sürecindeki Aşamalar İlişkinin Kurulması Danışmana Ait Hedefler xiii

4 3. Danışana Ait Hedefler Problemin Tanınması ve Keşfedilmesi Problemin Çözümü İçin Plan Yapma Çözüm, Çözümün Uygulanması ve Sonlandırma B. İletişim Becerileri Sözel Olmayan İletişim Becerileri Sözel İletişim Becerileri X. KISA SÜRELİ TERAPİ XI. DANIŞMANLIK YARDIMI VERİLEN FARKLI GRUPLAR BÖLÜM TOPLUMSAL, DUYGUSAL VE KOGNİTİF ÇERÇEVEDE GELİŞİMSEL DANIŞMANLIK I. OKUL DANIŞMANLIĞINA GELİŞİMSEL BİR YAKLAŞIM II. SOSYAL YETERLİLİK ÖĞRETMENİN YOLLARI III. TEMEL GELİŞİMSEL BECERİLER: DÜŞÜNME, DUYGULANMA, İLİŞKİ KURMA A. Çocuklar ve Ergenlerin Düşünme, Duygulanma ve İlişki Kurma Özelliklerine Göre Gelişim Ödevleri (Okul Öncesi Yaşları; 4-6 Yaş Arası) Düşünme Duygulanma İlişki Kurma B. Çocukların ve Ergenlerin Düşünme, Duygulanma ve İlişki Kurma Özelliklerine Göre Gelişim Ödevleri (İlköğretim Yaşları; 6-12 Yaş Arası) Düşünme Duygulanma İlişki Kurma C. Çocuklar ve Ergenlerin Düşünme, Duygulanma ve İlişki Kurma Özelliklerine Göre Gelişim Ödevleri (Ergenlik Yılları Yaş Arası) Düşünme Duygulanma İlişki Kurma IV. SOSYAL OKUR YAZARLIK BECERİLERİ V. DUYGUSAL OKURYAZARLIK BECERİLERİ VI. KOGNİTİF BECERİLER xiv

5 5. BÖLÜM GELİŞİMSEL VE EĞİTİMSEL KONSÜLTASYON I. KONSÜLTASYON A. Konsültasyon Süreci B. Konsültasyon Modelleri C. Konsültasyon Becerileri II. TOPLUMSAL BİR KURUM OLARAK OKUL A. Okul Ortamında Konsültasyon Hizmeti B. Öğretmenlere Konsültasyon C. Yöneticilere Konsültasyon D. Ailelere Konsültasyon E. Müfredat Geliştirme Konsültasyonu F. Problem Çözme Süreci Olarak Konsültasyon III. KONSÜLTASYONUN YARARLARI IV. EBEVEYN VE ÖĞRETMEN MÜZAKERE KONSÜLTASYONU- OKUL DANIŞMANININ ROLÜ V. KAVGA ETMEYE YATKIN VELİLERLE BAŞ ETME VI. AİLENİN KATILIMINI SAĞLAMA A. Çocuğun Akademik Başarısına Ailenin Katılımını Sağlama Akademik Başarıyı Arttırma Stratejileri B. Kariyer Planlamasına ve Meslek Seçimine Ailenin Katılımını Sağlama VII. STRES DÜZEYİ YÜKSEK AİLELERE ÖNLEYİCİ VE MÜDAHALECİ YAKLAŞIM BÖLÜM EĞİTİM KURUMLARINDA DANIŞMANLIK HİZMETLERİ I. OKUL DANIŞMANLIK HİZMETLERİ A. Okul Danışmanlık Hizmetlerine Duyulan İhtiyacı Etkileyen Etmenler B. Okul Temelli Kapsamlı Danışmanlık Programı PROFESYONEL OKUL DANIŞMANI A. İlköğretim I. Kademe (1-5. Sınıf) Okul Danışmanı B. İlköğretim II. Kademe (6-8. Sınıf) Okul Danışmanı C. Ortaöğretim (9-12. Sınıf) Okul Danışmanı D. Meslek Liseleri Okul Danışmanı E. Yükseköğretim Okul Danışmanı xv

6 III. OKUL DANIŞMANLIK PROGRAMLARINDA ÖĞRETMEN VE YÖNETİCİLERİN ROLLERİ A. Sınıf Öğretmeni B. Okul Müdürü IV. DİĞER YARDIM MESLEKLERİYLE DANIŞMANLARIN İLİŞKİLERİ A. Okul Psikoloğu B. Okul Sosyal Hizmet Uzmanı C. Özel Eğitim Uzmanı D. Okul Sağlık Personeli V. OKUL ORTAMINDA DANIŞMANLIK HİZMETLERİ VE PROGRAM ÖZELLİKLERİ A. Okul Danışmanlık Programları B. İlköğretim Okulu I. Kademe Danışmanlık Hizmetleri İlköğretim Okulu I. Kademe Öğrencilerinin Özellikleri İlköğretim Okullu I. Kademe Danışmanlık Programı Özellikleri C. İlköğretim Okulu II. Kademe Danışmanlık Hizmetleri ve Program Özellikleri İlköğretim Okulu II. Kademe Öğrencilerinin Özellikleri İlköğretim Okulu II. Kademe Danışmanlık Programı Özellikleri D. Ortaöğretim Kurumları Danışmanlık Hizmetleri Ortaöğretim Kurumlarının ve Öğrencilerin Özellikleri Ortaöğretim Kurumları Danışmanlık Programı Özellikleri E. Yüksek Öğretimde Danışmanlık Hizmetleri VI. OKULUN EKOLOJİSİ VII. OKUL DANIŞMANLIK HİZMETLERİNİN DEĞERİ A. Okul Danışmanlık Programları Standartları Akademik Gelişim Kariyer Gelişimi Kişisel / Sosyal Gelişim BÖLÜM KARİYER PLANLAMA VE KARAR VERME DANIŞMANLIĞI I. GELENEKSEL MESLEKİ YÖNELTME HİZMETİNDEN BUGÜNE KARİYER DANIŞMANLIĞI A. Tanımlar B. Kariyer Planlamada Bugünkü Yönelimler xvi

7 C. İş Dünyasının Değişen Yapısı D. Bilgi Çağının Ardından II. KARİYER GELİŞİMİ VE KARAR VERME KURAMLARI A. Özellik-Faktör Kuramı B. Gelişimsel Kuramlar C. Kişilik Kuramları D. Sosyal Öğrenme Kuramı E. Sosyolojik Kuramlar F. Ekonomik Kuramlar G. Değerler Yaklaşımı H. Sosyal-Bilişsel Kuramlar III. DANIŞMANLAR KARİYER KURAMLARINDAN NASIL YARARLANABİLİRLER? A. İnsan Gelişimi ve Kariyer Danışmanlığı IV. OKULLARDA KARAR VERME VE KARİYER PLANLAMA DANIŞMANLIĞI A. Karar Verme ve Kariyer Planlama Danışmanlığı İlkeleri B. Kariyer Gelişim Uzmanı Olarak Okul Danışmanı C. Kariyer Planlama ve Karar Verme Danışmanlığı Teknikleri D. Kapsamlı Kariyer Danışmanlığı V. FARKLI YAŞ GRUPLARINA KARİYER DANIŞMANLIĞI A. Çocuklarla Kariyer Danışmanlığı B. Ergenlerle Kariyer Danışmanlığı C. Yükseköğrenim Kurumlarında Kariyer Danışmanlığı D. Yetişkinlerle Kariyer Danışmanlığı BÖLÜM AKIL SAĞLIĞI DANIŞMANLIĞI I. AKIL SAĞLIĞI II. OKULDA ŞİDDET A. Şiddeti Önleme ve Müdahale İçin Öneriler III. ALKOL VE MADDE KULLANIMI A. Alkol ve Madde Kullanımını Önleme ve Müdahale İçin Öneriler IV. ÇOCUK VE ERGENLERDE İNTİHAR A.İntiharı Önleme ve Müdahale İçin Öneriler V. ETKİLİ MÜDAHALE PROGRAMLARININ ÖZELLİKLERİ VI. ŞİDDETİ ÖNLEYİCİ PROGRAMLARIN ÖZELLİKLERİ VII. PSİKOSOSYAL PROBLEMLER xvii

8 VIII.ÇOCUK VE ERGENLERDE SIK RASTLANILAN PSİKİYATRİK BOZUKLUKLAR A. Anksiyete Bozuklukları B. Duygu Durum Bozuklukları C. Dikkat Eksikliği /Hiperaktivite D. Otizm E. Yeme Bozuklukları IX. TANI VE TEDAVİ A. Tedavi Yaklaşımları X. AKIL SAĞLIĞI DANIŞMANLIĞI XI. REHABİLİTASYON DANIŞMANLIĞI A. Rehabilitasyon Danışmanının Rolü ve İşlevleri B. Rehabilitasyon Danışmanlarının 12 Temel İşlevi XII. KRİZ DANIŞMANLIĞI A. Krize Müdahale ve Kriz Yönetimi B. Kuramsal Açıdan Krize Müdahale ve Krizin Yönetimi C. Psikolojik Dengenin Bozulması D. Krize Tepki Ekibi D. Dengeyi Yeniden Oluşturmak F. Kaybedilenin Travma Sonrası İrdelenmesi G. Travma Sonrası Kaybın İrdelenmesinde İzlenecek Yedi Aşama XIII. DANIŞMANIN DUYGUSAL YÖNDEN KORUNABİLMESİ BÖLÜM DANIŞMANLIKTA GRUPLARIN YERİ I. GRUP ÇALIŞMALARININ DOĞASI II. GRUP ÜYELERİNİN SEÇİMİ VE HAZIRLANMASI SÜRECİ III. GRUP DANIŞMANLIĞI A. Grubun Büyüklüğü ve Süresi B. Açık veya Kapalı Gruplar C. Gizlilik ve Güvenirlik D. Fiziki Yapı E. Yardımcı Liderler F. Özaçılım G. Geribildirim H. İzleme I. Teorik Yaklaşımlar xviii

9 IV. GRUP TÜRLERİ A. Rehberlik/Psikoeğitim Grupları B. Grup Danışmanlığı/Kişiler arası Problem Çözme Grupları C. Grup Terapisi/Kişiliği Yeniden Yapılandırma Grupları D. Görev/Çalışma Grupları E. T-Grupları F. Etkileşim Grupları G. Maraton Grupları H. Destek Grupları V. GRUP ÇALIŞMASI YAPILMASININ GEREKLİLİĞİ VI. DANIŞMANLIK GRUPLARI A. Gelişimsel/Temelden Önleyici Danışmanlık B. Problem Odaklı/Yapılandırılmış Müdahale Danışmanlığı C. Grup Sürecinin Kazanımları VII. PSİKOEĞİTİM GRUPLARI A. Akran İlişkilerinin Önemi B. Sosyal Becerilerin Önemi BÖLÜM DANIŞMANLIKTA TEST KULLANIMI, BELİRLEME VE DEĞERLENDİRME 1. DANIŞMANLIKTA TEST KULLANIMI A. Test Kullanımında Görülen Sakıncalar B. Testlerin Yararları II. TESTLERİN SINIFLANDIRILMASI A. Zekâ/Yetenek B. Zekâ Testleri C. Yetenek Testleri Özel Yetenek Testleri Mesleki Yetenek Bataryaları Eğitsel Yetenek Testleri D. Akademik Başarı Testleri E. İlgi Envanterleri F. Kişilik Testleri Kişilik Ölçülebilir mi? Projektif Teknikler III. BİLGİSAYAR UYGULAMALI TESTLER xix

10 IV. BİR TEST PROGRAMI GELİŞTİRME A. Çoklu Kültürel Etmenler V. TESTLERİN UYGULANMASI VE YORUMLANMASI VI. TEST DIŞI TEKNİKLER A. Bireyi Tanımaya İlişkin Kavramlar Sosyoloji Psikoloji Antropoloji Ekonomi Disiplinler Arası Yaklaşımlar VII. DANIŞMANLIKTA BELİRLEME VE DEĞERLENDİRME A. Bireyi Tanıma ve Değerlendirme Yöntemlerinin Amaçları B. Bireyi Tanıma ve Değerlendirme Yöntemlerinin İlkeleri VIII. GÖZLEM A. Gözlem Çeşitleri B. Gözlemin Zayıf Yönleri C. Danışanın Gözlem Yoluyla Analizi İçin Yapılması Gerekenler D. Gözlem Listeleri (Check-lists) E. Özellik Kayıt Çizelgeleri F. Anektod (Olay/Vaka) Kaydı G. Derecelendirme Ölçekleri IX. OTOBİYOGRAFİ A. Otobiyografi Türleri B. Otobiyografinin Yorumlanması X. PROBLEM TARAMA LİSTESİ XI. ANKET XII. SOSYOMETRİ KAYNAKÇA xx