RESİM-İŞ EĞİTİMİ haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 74 GİRİŞ Üçüncü milenyuma adım attığımız bu yıllarda, demokratik süreçler, yüksek teknolojik gelişim ve son derece gelişmiş medya iletişimi damgasını vurmuş bulunmaktadır. Bunun yansıması olarak çağdaş okul, aile çevresi ve toplumsal ortamda gözlenmekte olan değişmeleri denetleyebilmek üzere eğitim reformlarının ortaya çıkardığı konu ve sorunlara eskisinden daha büyük duyarlılık ve sorumlulukla çözümler üretmek gerekir. Eğitim reformu sistemi dahilinde, interdisipliner bir dal olarak resim sanatı eğitimi ve bu arada resim-iş dersi özel bir yer alır. Onun sanat ve estetik değerleri, ders plan ve programlarının içerik ve amaçlarını kendine özgü bir şekilde etkilemektir. Sonuçta öğretim yöntemlerinden başlayıp öğretmen-öğrenci ilişkisi ve bilgi değerlendirmesine kadar belirli dönüşümler ortaya çıkmaktadır. Tüm bu sonuçlar, resim sanatının körükleyici gücüyle bellekteki duygu ve yaratıcı noktalarının birleşmesiyle sağlanmaktadır. Resim sanatı çok yönlü etkileyici değerlere sahiptir. O, sınır tanımayan bir sanat dalı olarak kültürel farklara rağmen hoşgörü ve beraberliği körüklemektedir. HEDEFLER Yaşam çevresinden yansıyan gerçeklere dayalı deney ve algılamalarla fonksiyonel uyumun sağlanması. GENEL AMAÇ - Öğrencide çalışma hırsı, esin kaynağı, ince sezi ve soyutlama yeteneğini yaratmak; - Çocuk hayal gücüne dayalı beceri ve hüneri geliştirmek; 91
- Psikoloji bakımından gelişimini sağlamak; - Entelektüel ve duygusal gelişim süreçlerini izlemek. ÖZEL AMAÇLAR Genel Oyun Gözlem Yaşamak Algılamak İfade etmek Beceriklik Sosyalleşme Özel Eğlenme hizmetinde Görmek, işitmek, dokunmak ve hissetmek Fikirlerin şekillendirilmesi, izlenimlerin anlamlı kılınması. Anlamak, hakim çıkmak ve soyutlama yapmak Çocuk hayallerini dışa vurmak Uzay ve zaman içinde duyarlılık Sosyal açıdan iç dengeleri tetiklemek DERS İÇERİĞİ 1. Boşluk 1.1. Güdlme ve hareket 1.2. Görsel alan 1.3. Durumlar 1.4. İçgüdüye dayalı ifade yeteneğini geliştiren duyarlılığı sağlamak. 2. Şekil 2.1. Özellikleri a) yuvarlak ve köşeli b) basit c) bileşik 2.2. Tam ve kısmen 3. Yüzey 3.1. Özelliği a) şekil bazında b) renk bazında c) malzeme bazında d) kalite bazında 4. Kontrast 4.1. Karşıtlıklar (açık ve koyu) 92
4.2. Küçük ve büyük 4.3. Işık (kaynak belirlenmesi) 5. Renk 5.1. Gözlem alanı 5.2. Esas ve ara tonlar 5.3. Ek ve ara tonlar 5.4. İçgüdüye dayalı ifade gücünü ve atıcılığı körükleyen duyarlılık 6. Çizgi 6.1. Gözlem alanı 6.2. Sanat eserlerinde nesne, yüzey ve renk sınırı 6.3. Türler 7. Boşluk ve yüzeyle şekil yaratma 6.4. İfade gücünü ve yaratıcılığı körükleyen duyarlılık 7.1. Görsel iletişim İLHAM VE ETKİLEŞİM Yaşadığı çevreden örnekler: Bahçe, sokak, taşıt araçları, oyuncaklar, tatil yaşantıları, yarışlar, geziler, efsane, masal ve öteki derslerden yansıyan konular RESİM SANATI TEKNİKLERİ ve GEREÇLER Çizgi tasarım: Kurşun kalem, dolma kalem ve değişik tür tükenmezler; Renkli tasarım: Akvarel ve guvaş gibi sulu boya teknikleri; temper ve pastel gibi renkli kalem teknikleri. Boşlukta plastiksel şekillendirme: Plastelin, kil, kağıt, karton, kağıt ambalaj, ağaç kabukları, meyveler ve değişik tür atıklar. RESİM SANATI ESERLERİ Tasarım, heykelcilik, mimarcılık ve kentleşme ile ilgili eserler; kitap, dergi, gazete, takvim, kartpostal ve bayram tebriği röprödüksiyonları; Kosova, dünya ve bu arada Kosova Türklerinin tarihi ve kültürel değerlerini dile getiren sanat eserleri. 93
SERGİLER Resim sanatı eğitiminin oturmuş bir çalışma biçmi olan sergiler, bir yandan eğitim süreci denetimini yaparken, bir yandan da ders programının gerçekleşmesine yardımcı olurlar. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ - Bu yaş çağındaki çocuk ilkokul 1 e başlamadan önce bebek ve benzeri oyuncaklarla eğlendiğini gözden kaçırmamak gerekir. Çocuğun bu yöndeki alışkanlıklarını bir çırpıda kesmek yanlış olurdu. Bilakis, söz konusu alışkanlıklar üzerine resim sanatı eğitimini gerçekleştirmekte yarar vardır. Bu bağlamda, çocuğun en fazla sevdiği oyuncaklarının şekil, renk ve diğer özellikleri üzerine konuşmalar yürütüp aynılarının kendisi tarafından çizilmesini istemek gerekir. - Ders programına uyumlu olan daha bazı konuların seçilip işlenmesi mümkündür. - Konuların seçimi sırasında çocukların fiziksel ve psikolojik gelişmişlik düzeyi olduğu gibi, pedagojik, didaktik ve metodolojik koşullar da göz önünde bulundurulmalı. - Bu arada, öğretmen daima güdümleyici (mentör) konumda bulunmalıdır. - Öğrenciye dikkatın odağında yer veren eğitim süreci uygulanmalıdır. - Karşılıklı işbirliği ilkesine dayatılan öğretmen-öğrenci ilişkisi yumuşak, sevimli ve insani olmalıdır. - Ders Hazırlıkları, kalifiye, sorumluluk, ve uzmansallık kriterlerine göre gerçekleştirilmelidir. - Ders çalışması sırasında anlatımı basit ve açık olmakla birlikte, öğrencinin ilgisini uyandıran ve yardımına koşan yöntemler uygulanmalıdır. - Kavram ve soyutlamalar açıklanırken öğretmen daima aktif bir rol üstlenmelidir. - Derste işlenecek konu ile ilgili ön açıklamalar yaparak öğrenci belleğine uygun bir zemin yaratıp dersin algılanmasını kolaylaştırmalıdır. - Resim sanatı kavram ve soyutlamalarıyla ilgili öğretmenin uzmansal açıklamaları bir titreşim aracı rölünü görmelidir. Şöyle ki, be- 94
llekte yaratılacak olan titreşimler sayesinde öğrenci tarafından ders konusu daha kolay algılanacaktır. - Öğretmen, ders açıklaması sırasında interaktif yöntemine ağırlık vererek değişik yöntemlerden yararlanabilir. - Öğretmen, öğrenci kolektivini gruplara bölerek ve gruplar arası işbirliğini sağlayarak, bir yandan ders çalışmasını kolaylaştırırken, bir yandan da güdümlü örgütleriye öğrencilerin çalışmalarını denetim altına almaktadır. - Öğrencinin kişisel yetenek ve yaratıcılığı geliştirilmelidir. - Resim-iş dersinde, ahlaki ve insani boyutları ağır basan konular işlenmelidir. - Çalışmalar çerçevesinde öğrenciye samimiyet, açıklık, çalışkanlık, bağımsızlık, güven, sorumluluk ve zihin açıklığı aşılanmalıdır. - Öğrencinin yaratacağı tasarım, resim ve modellerinin yüksek sanat değerine sahip olmaları beklenmemelidir. Ancak, kişisel hayal gücüne dayalı eserini bizzat kendisinin yorumlaması özel önem taşır. - Öğretmenin öğrenci eserine el sürerek yardımcı olması, yada kara tahta veya kağıt üzerinde örnek çalışma yapması yanlıştır. Çünkü böylesi yardımlar öğrencinin güven, cesaret ve yaratıcılığının önünü kapar. - Öğrenciye alet, araç ve gereçleri doğru kullanmasını olduğu gibi, zaman, yer ve imkalardan akıllıca yararlanmasını da öğretmek gerekir. DAVRANIŞLAR - Öğrencinin çalışmada hırslı olması, esinleşebilmesi, yenilikleri algılama gücüne sahip olması; - Görsel alanda rahatlıkla güdülebilmesi ve hareket edebilmesi; - Tasarım içinde şekil, yüzey, renk, çizgi ve benzer kavramları tanıyabilmesi; - Belleğinin psikolojik açıdan gelişmiş işlevler görebilmesi; - Hayal gücünü rahatlıkla ifade edebilmesi; - Uzay ve mekan içerisinde gerekli becerilere sahip olması; - Çalışma ve davranışlarında iddialı, sabırlı ve direnişli olması; - Sınıf arkadaşlarıyla işbirliğine yatkın olması; - Kendisini ve çevresini değerlendirme yeteneğine sahip olması; - Sınıf ve okul adına sergi düzenleme gereğini duyması; - Toplumsal ve estetik değerlere sahip çıkmaya başlamış olması; 95
- Uzay, zaman ve malzemelerden akılıca yararlanmaya başlamış olması; - Oyunda bulunuyormuşçasına duygularını rahat ve zorlamadan dışa vurabilmesi; - Başarılı çalışlmadan hoşnutluk duyabilmesi ve sözkonusu hoşnutluğu başkalarıyla paylaşabilmesi; DEĞERLENDİRME - Bu düzeydeki yaratıcılığın değerlendirilmesi, fikirsel bazda belirli bilgilere sahip olup olmadığı sınamakla yapılır. - Uyun ögelerinin sanat değerlerine nasıl dönüştüğpünü izlemek gerekir: A) Öğrenci güzelliği nasıl ayırt ediyor? B) Öğrenci güzelliği nasıl yaşıyor? C) Öğrenci güzelliği nasıl yaratıyor? DERSLER ARASI İLİŞKİLER - Çocuk haklarının saygılanması ve öne sürülmesi; - Etnik ve dinsel hoşgörü; - Cinsiyet eşitliğinin saygılanması; - Spor ile uğraşma kültürü; - Aile ve sağlık eğeğitimi; - Türk Dili ve Edebiyatı, El Sanatları, İnsan ve Çevre, Müzik Eğitimi, Beden Eğitimi ve karşılıklı etkileşim içinde bulunduğu diğer ders ve alanlarla yapıcı ve sağlıklı ilişkilerin kurulması. 96