İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm UYGULAMA VERİLERİ

İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm UYGULAMA VERİLERİ VERİ GRUBU 1. Yüzücü ve Atlet Verileri... 1 VERİ GRUBU 2. Sutopu, Basketbol ve Voleybol Oyuncuları Verileri... 4 VERİ 3. Solunum Yolları Verisi... 7 VERİ 4. Durumluk ve Sürekli Kaygı Puanları Verisi... 8 VERİ 5. Kalp Hastalığı Verisi... 9 VERİ 6. Klinik Çalışma Verisi... 12 İkinci Bölüm TANIMLAR ve VERİNİN ÖLÇÜM BİÇİMİ İSTATİSTİĞİN GEREKLİLİĞİ... 17 TANIMLAR... 18 İstatistik... 28 Evren... 20 Örneklem... 20 Örneklem Büyüklüğü... 21 Örnekleme... 21 Parametre ve İstatistik... 21 Değişmez... 22 Değişken... 22 Veri... 23 Veri Kaynakları ve Araştırma Türleri... 23 Ölçme... 27 Ölçüm... 27 Ölçüt... 28 Ölçek... 28 İstatistiksel Yazılımlar... 28

viii Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik - Güvenirlik ÖRNEKLEM İSTATİSTİKLERİ ve EVREN PARAMETRELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ... 29 Yanlılık... 29 Kesinlik... 30 Doğruluk... 31 VERİNİN ÖLÇÜM BİÇİMİ (VERİ TÜRLERİ)... 32 Niteliksel veriler... 32 Sırasız Niteliksel Veriler... 32 Sıralı Niteliksel Veriler... 33 Niceliksel (Sayısal) Veriler... 34 Kesikli Sayısal Veriler... 34 Sürekli Sayısal Veriler... 35 Niteliksel ve Sayısal Veriler Arasındaki İlişki... 35 Veri Türleri Üzerine Ek Bilgiler... 36 Aralık Ölçekli Veriler... 36 Oran Ölçekli Veriler... 37 Üçüncü Bölüm DAĞILIMLARIN TANIMLANMASI I SIKLIK DAĞILIMLARI ve BAZI TEK DEĞİŞKENLİ GRAFİKLER GİRİŞ... 39 SIKLIK DAĞILIMLARININ ELDE EDİLMESİ (TABLO YAPIMI)... 40 Tablo Tanımı, Amacı ve Özellikleri... 40 Niteliksel Verilerin Tablolaştırılması... 41 Yüzde Kullanmanın Önemi... 42 Sayısal Verilerin Tablolaştırılması... 43 Grupsuz Sıklık Dağılımları... 43 Gruplu Sıklık Dağılımları... 44 Yığılımlı Sıklık Dağılımı... 49 GRAFİKLER... 51 Niteliksel Veriler İçin Grafik Çizimleri... 52 Çubuk Grafik... 52 Daire Dilimleri Grafiği... 54 Bindirmeli Grafik... 56 Niceliksel (Sayısal) Veriler İçin Grafik Çizimleri... 56 Histogram... 56

İçindekiler ix Dağılım Poligonu... 58 Çizgi Grafik... 58 Dal ve Yaprak Grafiği... 59 Yığılımlı Sıklık/Yüzde Grafiği... 60 SIKLIK DAĞILIMLARININ ŞEKİLLERİNE GÖRE NİTELENDİRİLMESİ... 62 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 65 Uygulama Soruları... 66 Dördüncü Bölüm DAĞILIMLARIN TANIMLANMASI II TANIMLAYICI ÖLÇÜLER GİRİŞ... 62 YER GÖSTEREN ÖLÇÜLER... 68 Konum Ölçüleri (Çeyrek ve Yüzdelikler)... 68 Yüzdeliklerin Hesaplanması... 70 Sınıflandırılmamış Verilerde Yüzdelik İşlemleri... 71 Sınıflandırılmış Verilerde Yüzdelik İşlemleri... 72 Çeyrek ve Yüzdeliklerin Kullanım Yerleri... 75 Konum Belirlemede Kullanımı... 75 Karşılaştırma Yapmakta Kullanımı... 75 Standart Geliştirmede Kullanımı... 76 Kutu-Çizgi Grafiğinin Çizimi... 78 Aşırı Değerlerin Belirlenmesinde Kullanımı... 80 Ortalama (Merkez) Ölçüleri... 83 Aritmetik Ortalama... 83 Sınıflandırılmamış Verilerde Aritmetik Ortalama... 83 Sınıflandırılmış Verilerde Aritmetik Ortalama... 84 Ağırlıklı Ortalama... 85 Ortanca... 87 Tepe Değeri... 88 Geometrik Ortalama... 89 Oran... 90 Sıklık Dağılımlarının Şekli ile Ortalama Ölçüleri Arasındaki İlişkiler... 91 Ortalama Ölçüleri Üzerine Ek Bilgiler... 93 Kırpılmış Ortalama... 93

x Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik - Güvenirlik M Kestiriciler... 94 YAYGINLIK ÖLÇÜLERİ... 95 Yaygınlık Ölçülerinin Ortak Özellikleri... 89 Dağılım Aralığı... 96 Çeyreklikler Arası Dağılım Aralığı... 96 Çeyrek Sapma... 97 Varyans... 97 Standart Sapma... 98 Sınıflandırılmamış Verilerde Standart Sapma... 99 Sınıflandırılmış Verilerde Standart Sapma... 101 Ağırlıklı Standart Sapma... 101 Değişim Katsayısı... 102 Ortalama±Standart Sapma Grafiği... 103 Bir Oranın Standart Sapması... 104 Yaygınlık Ölçüleri Hakkında Ek Bilgi... 105 ÇARPIKLIK ÖLÇÜLERİ... 106 TANIMLAYICI ÖLÇÜLERİN TÜMEL SUNUMU... 108 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 111 Uygulama Soruları... 112 Beşinci Bölüm ÇOK DEĞİŞKENLİ TABLO VE GRAFİKLER GİRİŞ... 113 BAĞIMLI VE BAĞIMSIZ DEĞİŞKENLER... 114 ÇOK DEĞİŞKENLİ TABLOLAR ve GRAFİK ÇİZİMLERİ... 115 Çapraz Tablo Örnekleri ve Grafik Çizimleri... 116 Tanımlayıcı Ölçülerle Tablo Örnekleri ve Grafik Çizimi... 125 DİĞER ÇOK DEĞİŞKENLİ GRAFİKLER... 132 Çizgi Grafik... 132 Çok Değişkenli Ortalama ±Standart Sapma Grafiği... 133 İki Değişkenli Dal-Yaprak Grafiği... 134 Nüfus Pramidi... 134 Saçılım Grafikleri... 135 Basit Saçılım Grafiği... 136 Matris Şeklinde Saçılım Grafiği... 137

İçindekiler xi Üç Değişkenli Saçılım Grafiği... 138 NEDEN-SONUÇ İLİŞKİSİ ÜZERİNE EK BİLGİLER... 140 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 142 Uygulama Soruları... 143 Altıncı Bölüm STANDARTLAŞTIRMA (z VE T SKORLARI) GİRİŞ... 145 DEĞİŞKENLERİN STANDARTLAŞTIRILMASI... 146 z Skoru... 146 T Skoru... 148 STANDARTLAŞTIRMA VE DAĞILIMIN ŞEKLİ... 150 z ve T SKORLARININ KULLANIM YERLERİ... 151 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 155 Uygulama Soruları... 156 Yedinci Bölüm KURAMSAL DAĞILIMLAR GİRİŞ... 157 NORMAL DAĞILIM... 158 Normal Dağılım Fonksiyonu... 160 STANDART NORMAL DAĞILIM... 162 Standart Normal Dağılım Tablosu... 163 Normal Dağılımda Eğri Altında Kalan Alanların Hesaplanması... 164 NORMAL DAĞILIMA UYGUNLUĞUN ARAŞTIRILMASI... 167 Aralık Yöntemi... 168 Grafiksel Yöntemler... 170 Q-Q Grafik Yöntemi... 172 Normallik Testleri... 175 NORMALLİK DÖNÜŞÜMLERİ... 176 NORMAL DAĞILIMIN ÖNEMİ... 178 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 179 Uygulama Soruları... 180

xii Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik - Güvenirlik Sekizinci Bölüm ÖRNEKLEM DAĞILIŞLARI, STANDART HATA KAVRAMI VE GÜVEN ARALIKLARI ÖRNEKLEM DAĞILIŞI... 181 STANDART HATA KAVRAMI ve ORTALAMANIN ÖRNEKLEM DAĞILIŞI.... 182 ORANIN ÖRNEKLEM DAĞILIŞI ve STANDART HATASI... 191 KESTİRİM (GÜVEN ARALIKLARI)... 194 Evren Ortalaması Güven Aralığı... 196 Evren Standart Sapması Bilindiğinde... 196 Evren Standart Sapması Bilinmediğinde... 200 Evren Oranı Güven Aralığı... 204 GÜVEN ARALIKLARI ve STANDART HATA KONUSUNDA EK BİLGİLER... 205 Standart Hatanın Azaltılması... 205 Simetrik Olmayan Güven Aralıkları... 205 Hangisi Kullanılmalı: Standart Hata mı Standart Sapma mı?... 206 Ortalama±Standart Hata Grafikleri... 206 Güven Aralıklarının Sunumu... 206 NORMAL DAĞILIMIN ÖNEMİ... 206 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 207 Uygulama Soruları... 207 Dokuzuncu Bölüm HİPOTEZ TESTLERİ HİPOTEZ TESTLERİ... 209 HİPOTEZ TESTLERİNİN AŞAMALARI... 212 Hipotezlerin Belirlenmesi... 212 İstatistiksel Test İçin Anlamlılık Düzeyinin (α) Belirlenmesi ve p Değeri... 215 Hipotezler İçin Uygun Testin Belirlenmesi Test İstatistiğinin Hesaplanması... 216 İstatistiksel Karar... 216 İstatistiksel Kararın Grafikle Açıklanması... 219 HİPOTEZ TESTLERİ SIRASINDA ORTAYA ÇIKABİLECEK HATALAR, TESTİN GÜCÜ ve ETKİ BÜYÜKLÜĞÜ... 222 Hipotez Testi Sonucunda Ortaya Çıkabilecek Hatalar ve Testin Gücü... 222 Etki Büyüklüğü... 227

İçindekiler xiii Etki Büyüklüğü Tanımları... 230 Farklı Etki Büyüklüğü Ölçüleri ve Nitelendirilmesi... 232 Örneklem Büyüklüğü ve Testin Gücünü Etkileyen Faktörler... 233 Güven Aralığı ve Önemi... 233 TEST ÇEŞİTLERİ... 235 Parametrik ve Parametrik Olmayan Hipotez Testleri (Tanım, Varsayım ve Özellikleri)... 235 Parametrik ve Parametrik Olmayan Testlerde Dikkat Edilecek Noktalar... 237 Örneklem ya da Örneklemlerin Evrenden Rastgele Seçilmesi... 237 Karşılaştırılacak Grupların Oluşturulması... 238 Karşılaştırılacak Grupların Bağımlı ya da Bağımsız Olması... 239 Bazı Parametrik ve Parametrik Olmayan Testler... 241 TEK ÖRNEKLEM TESTLERİ... 243 Evren Ortalaması Önemlilik Testi... 243 Örnekler... 244 Test Süreci... 244 Etki Büyüklüğü, Güç ve Örneklem Büyüklüğü... 249 İşaret Testi... 251 Test Süreci... 251 Evren Oranı Önemlilik Testi... 254 Örnekler... 254 Test Süreci... 254 Etki Büyüklüğü, Güç ve Örneklem Büyüklüğü... 256 Tek Örneklem Ki-Kare Testi... 257 Ki-kare Dağılımı ve Kullanım Yerleri... 257 Test Süreci... 258 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 262 BAĞIMSIZ İKİ ÖRNEKLEM TESTLERİ... 263 Varyansların Homojenlik Testi... 263 F Dağılışı ve Kullanım Yerleri... 264 Test Süreci... 265 İki Ortalama Arasındaki Farkın Anlamlılık Testi... 268 Örnekler... 269 Test Süreci... 270 Etki Büyüklüğü... 274 Ortalamalar Arası Farkın Güven Aralığı... 276 Mann-Whitney U Testi... 278 Örnekler... 278

xiv Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik - Güvenirlik Test Süreci... 279 Etki Büyüklüğü... 284 Bağımsız Gruplarda İki Yüzde Arasındaki Farkın Önemlilik Testi... 285 Örnekler... 285 Test Süreci... 286 Bağımsız Gruplarda 2x2 Ki-Kare Testleri ve Fisher in Kesin Testi... 289 Pearson Ki-kare... 290 Yates Düzeltmeli Ki-kare... 291 Fisher in Kesin Testi... 291 Etki Büyüklüğü (2x2 Çapraz Tablolar İçin)... 296 BAĞIMSIZ İKİDEN ÇOK GRUBUN KARŞILAŞTIRILMASI (BAĞIMSIZ K ÖRNEKLEM TESTLERİ)... 297 Tek Yönlü Varyans Analizi... 297 Tek Yönlü Varyans Analizinin Varsayımları... 298 Varsayımlar Sağlanamadığında Yapılabilecekler... 299 Örnekler... 299 Test Süreci... 300 Farklı Grupların Belirlenmesi... 303 Tukey HSD Yöntemi... 304 Dunnett Yöntemi... 305 Bonferroni Yöntemi... 305 Bulguların Özetlenmesi... 308 Varyansların Homojenliğini Sağlayan Dönüşümler... 309 Etki Büyüklüğü... 312 Kruskal-Wallis Varyans Analizi... 316 Örnekler... 316 Test Süreci... 317 Farklı Grupların Belirlenmesi... 317 Rank Ortalamalarının Karşılaştırılması... 318 Bonferroni Yöntemi... 318 Etki Büyüklüğü... 322 Bulguların Özetlenmesi... 323 Çok Gözlü Ki-Kare Testi... 324 Örnekler... 324 Varsayımlar Sağlanamadığında Yapılabilecekler... 325 Anlamlılık Bulunduğunda Yapılacaklar... 327 Etki Büyüklüğü... 329

İçindekiler xv BAĞIMLI İKİ ÖRNEKLEM TESTLERİ... 330 İki Eş Arasındaki Farkın Anlamlılık Testi... 330 Örnekler... 331 Test Süreci... 332 Etki Büyüklüğü... 336 Örneklem Büyüklüğü... 237 Wilcoxon Eşleştirilmiş İki Örnek Testi... 339 Örnekler... 339 Test Süreci... 339 Etki Büyüklüğü... 342 Bağımlı Gruplarda İki Yüzde Arasındaki Farkın Önemlilik Testi... 343 Örnekler... 343 Test Süreci... 344 Bağımlı Gruplarda 2 2 Ki-Kare Testi... 347 Etki Büyüklüğü... 348 Marjinal Homojenlik Testi... 349 BAĞIMLI İKİDEN ÇOK GRUBUN KARŞILAŞTIRILMASI (BAĞIMLI K ÖRNEKLEM TESTLERİ)... 351 Tekrarlı Ölçümlerde Tek Yönlü Varyans Analizi... 351 Varsayımlar... 352 Örnekler... 353 Test Süreci... 353 İkişerli Karşılaştırmalar... 357 Etki Büyüklüğü... 359 Friedman Testi... 360 Örnekler... 360 Test Süreci... 360 İkişerli Karşılaştırmalar... 366 Etki Büyüklüğü... 367 Cochran Q Testi... 368 Örnekler... 368 Test Süreci... 369 Etki Büyüklüğü... 372 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 373 Uygulama Soruları... 376

xvi Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik - Güvenirlik Onuncu Bölüm ÇOK ETKENLİ DENEMELER TANIMLAR... 379 Örnekler... 381 ÇOK ETKENLİ DENEMELERİN AVANTAJLARI... 383 BAĞIMSIZ GRUPLARDA İKİ YÖNLÜ VARYANS ANALİZİ... 384 Etkileşim Kavramı... 387 Bağımsız Gruplarda Çok Etkenli Varyans Analizinin Varsayımları... 387 Test Süreci ve Örnek Uygulama... 387 Etki Büyüklüğü... 393 TEK ETKEN ÜZERİNDE TEKRARLAMALARIN OLDUĞU TEKRARLI ÖLÇÜMLERDE İKİ YÖNLÜ VARYANS ANALİZİ... 398 Test Süreci ve Örnek Uygulama... 398 Etki Büyüklüğü... 407 Farklılıkların Araştırılması... 407 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 410 Onbirinci Bölüm KORELASYON KATSAYILARI TANIMLAR... 413 Korelasyon Katsayılarının Sınırları... 413 Değişik Korelasyon Katsayıları... 413 Korelasyon ve Nedensellik... 415 Niceliksel (Sayısal) Değişkenler İçin İlişkilerin Grafiksel Gösterimi... 416 Niteliksel Değişkenler İçin İlişkilerin Grafiksel Gösterimi... 418 SAYISAL DEĞİŞKENLER İÇİN KORELASYON KATSAYILARI... 419 Pearson Korelasyon Katsayısı... 419 Örnekler... 420 Pearson Korelasyon Katsayısının Hesaplanması... 420 Test Süreci... 421 Korelasyon Katsayısının Kullanımına İlişkin Uyarılar... 422 Korelasyon Katsayısının Güven Aralığı... 422 Korelasyon Matrisi... 423 Açıklayıcılık Katsayısı... 423 Etki Büyüklüğü... 424 Kısmi Korelasyon Katsayısı... 429

İçindekiler xvii Spearman Sıra Korelasyon Katsayısı... 431 Örnekler... 432 Spearman Korelasyon Katsayısının Hesaplanması... 432 Test Süreci... 432 SIRASIZ NİTELİKSEL VERİLERE İLİŞKİN KATSAYILAR... 436 Phi Katsayısı... 436 Cramer V Katsayısı... 437 Olağanlık Katsayısı... 438 DEĞİŞKENLERDEN BİRİ SAYISAL DİĞERİ NİTELİKSEL VERİ TÜRÜNDE OLDUĞUNDA KORELASYON KATSAYILARI... 439 Nokta Çift Serili Korelasyon Katsayısı (Eta)... 439 SIRALI NİTELİKSEL DEĞİŞKENLER İÇİN KORELASYON KATSAYILARI... 442 Goodman ve Kruskall Gamma... 442 Somer d... 445 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 446 Uygulama Soruları... 447 Onikinci Bölüm BASİT ve ÇOKLU DOĞRUSAL REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ GİRİŞ... 449 Kestirim Amacına Yönelik Basit Doğrusal Regresyon Örnekleri... 450 Kestirim Amacına Yönelik Çoklu Doğrusal Regresyon Örnekleri... 451 BASİT DOĞRUSAL REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ... 453 Verilerin Gösterimi ve Veri Türü... 453 Bağımlı ve Bağımsız Değişkenlerin Seçimi... 453 Basit Doğrusal Regresyon Denklemi... 454 Basit Doğrusal Regresyonun Amaçları... 455 Örnekler... 455 Basit Doğrusal Regresyon İçin Varsayımlar... 456 Doğrusal Regresyonda Elde Edilmesi Gereken İstatistikler... 456 Regresyon denkleminin (a ve b Katsayılarının) Bulunması... 457 Ham Artıklar (e i )... 457 Regresyon Denkleminin Standart Hatası (s)... 458 Regresyon Katsayılarının (a ve b) Standart Hataları... 459 Regresyon Katsayılarının Güven Aralıkları... 460 Önemlilik Testleri... 460

xviii Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik - Güvenirlik Sabit in (a) Sıfıra Eşitliğinin Test Edilmesi... 460 Regresyon Katsayısının (b) Test Edilmesi... 460 F testi... 461 t Testi... 462 Açıklayıcılık Katsayısı (R 2 )... 463 Kestirim Değerleri, Kestirim Değerlerinin Standart Hataları ve Güven Aralıkları... 463 Korelasyon Katsayısı İle Kestirim Arasındaki İlişki... 464 Regresyon Doğrusunun Çizimi... 464 Regresyon Modelinin Yeterliği... 464 Regresyon Modelinin Geçerliği... 464 Bulguların Özetlenmesi... 465 Doğrusal Regresyona İlişkin Uyarılar... 474 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 476 ÇOKLU DOĞRUSAL REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ... 477 Amaçlar... 477 Veri Türü... 477 Örnekler... 477 Çoklu Doğrusal Regresyonda Regresyon Denklemi... 479 Çoklu Doğrusal Regresyona İlişkin Varsayımlar... 479 Çoklu Doğrusal Regresyonda Dikkat Edilecek Noktalar... 479 Çoklu Doğrusal Regresyonda Modelde Kalacak Değişkenlerin Belirlenmesi... 480 Çoklu Korelasyon Katsayısı... 481 Çoklu Açıklayıcılık Katsayısı... 481 Kestirim ve Güven Aralıkları... 481 Çoklu Doğrusal Regresyonda Modelin Yeterliğinin İncelenmesi... 481 Modelin Geçerliğinin Belirlenmesi... 483 Çoklu Doğrusal Regresyon Bulgularına İlişkin Kısa Açıklamalar... 483 Çoklu Doğrusal Regresyon İçin Uygulama Örnekleri... 484 Etki Büyüklüğü... 494 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 495 Uygulama Soruları... 496

İçindekiler xix Onüçüncü Bölüm GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME... 502 TESTLERİN AMAÇLARI... 503 GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK... 505 Geçerlik... 505 Güvenirlik... 505 TESTLERDE GEÇERLİK ÇEŞİTLERİ VE GEÇERLİK ÖLÇÜLERİ... 508 Kapsam Geçerliği... 508 Mantıksal Geçerlik... 510 Bir Referansa Göre Geçerlik (Ölçüt Bağıntılı Geçerlik)... 511 Uyum Geçerliği... 511 Kestirim (Yordama) Geçerliği... 515 Çapraz Geçerlik... 516 Bland-Altman Grafiği... 520 Yapı Geçerliği... 526 VERİ TÜRÜ NİTELİKSEL OLDUĞUNDA GEÇERLİK ÖLÇÜLERİ... 528 Geçerlik Katsayısı... 529 Duyarlık, Seçicililk, Yanlış Pozitif ve Yanlış Negatif Oran... 530 Test Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar... 534 Kesim Noktasının Belirlenmesi... 536 c ve Phi Katsayıları yardımıyla... 536 Normal Dağılım Yardımıyla... 538 ROC Eğrisi Yaklaşımıyla... 540 EK BİLGİ İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 544 Ek Bilgi: İki ROC Eğrisi Altında Kalan Alanın Karşılaştırılması... 550 VERİ TÜRÜ SAYISAL OLDUĞUNDA GÜVENİRLİĞİN HESAPLANMASI VE GÜVENİRLİK ÖLÇÜLERİ... 553 Güvenirlik Teorisi... 553 Güvenirlik Yöntemleri ve Kestirimi... 554 Paralel Testler Yöntemi... 555 Test Tekrar Test Yöntemi... 557 Test tekrar test yöntemi ve Korelasyon Katsayısı... 558 Sınıfiçi Güvenirlik Katsayısı (ICC)... 560 Alfa Katsayısı (Cronbach Alfa)... 561 Konkordans Katsayısı (Kendall W)... 569

xx Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik - Güvenirlik Testin İki Yarıya Bölünmesi Yöntemi (Split Half Reliability)... 572 Maddeler Arası Korelasyon Katsayılarının Ortalaması... 576 Kuder-Richardson (KR) Formülleri ile Güvenirliğin Kestirilmesi... 577 Tek Deneme İçin Güvenirlik Katsayısının Kestirilmesi... 579 Testin Güvenirliğine İlişkin Diğer Yaklaşımlar... 580 Ölçümün Standart Hatası... 581 Güvenirlik Katsayılarının Büyüklüğünü Etkileyen Etkenler... 582 VERİ TÜRÜ NİTELİKSEL OLDUĞUNDA GÜVENİRLİĞİN HESAPLANMASI... 585 Uyum Oranı... 586 Kappa Katsayısı... 588 Ek BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 588 TOPLAM PUANLAR ÜZERİNE KURULU ÖLÇEKLERİN GÜVENİRLİĞİNE İLİŞKİN EK BİLGİLER VE MADDE (SORU) ANALİZİ... 592 Ek Bilgiler... 593 Alfa Katsayısının Kovaryans Ve Korelasyona Bağlı Formülleri... 593 Madde Analizi... 594 Maddelere İlişkin Ortalama ve Standart Sapmaların İncelenmesi... 594 Madde-Bütün Korelasyon Katsayılarının Hesaplanması... 595 Madde Silindiğinde Ortalamalardaki Değişimin İncelenmesi... 596 Madde Silindiğinde Güvenirlik Katsayılarının İncelenmesi... 596 Çoklu Açıklayıcılık Katsayılarının İncelenmesi... 596 Alt-Üst % 27'lik Grupların Madde Ortalamalarının Karşılaştırılması... 600 FAKTÖR ANALİZİ... 603 Açıklayıcı Faktör Analizi... 604 Açıklayıcı Faktör Analizinin Aşamaları... 606 Varsayımların Sağlanması... 606 Veri Türü... 606 Çok Değişkenli Normallik... 606 Gözlem Sayısı... 607 Aşırı Gözlemler... 607 Faktörlenebilirliğin Belirlenmesi... 607 Korelasyon Matrisinin İncelenmesi... 607 Korelasyon Matrisinin Determinantının İncelenmesi... 608 Keise-Meyer-Olkin Örneklem Yeterliği Ölçüsü... 608 Faktör Çıkarma Yönteminin Belirlenmesi... 609 Faktör Sayısının Belirlenmesi... 609

İçindekiler xxi Faktör Döndürme... 609 Faktör Döndürme Üzerine Ek Bilgi... 614 EK BİLGİ: İstatistiksel Yazılımlardan Yararlanma... 619 Ek-1. Tinnitus Değerlendirme Ölçeği... 620 Ek-2. Kronik Hastalık Bakıöı Değerlendirme Ölçeği-Hasta Formu... 621 EKLER 1. STANDART NORMAL DAĞILIM TABLOSU... 624 2. t DAĞILIMI TABLOSU... 625 3. F DAĞILIMI TABLOSU... 626 4. MANN-WHİTNEY U DEĞERLERİ TABLOSU... 628 5. Q DEĞERLERİ TABLOSU... 629 6. DUNNNET YÖNTEMİ İÇİN T' DEĞERLERİ TABLOSU... 631 7. Kİ-KARE DAĞILIMI TABLOSU... 632 8. WİLCOXON EŞLEŞTİRİLMİŞ İKİ ÖRNEK TESTİ TABLOSU... 633 9. FRİEDMAN İÇİN Kİ-KARE DEĞERLERİ TABLOSU... 634 10. SPEARMAN SIRA KORELASYON KATSAYILARI... 635 11. İŞARET TESTİ TABLOSU... 636 KAYNAKÇA... 637 DİZİN... 641