Avrupa Dietetik Staj Prgramı Uygulama Standartları Avrupa Diyetisyenler Birliği Federasynu Tarafından Biraraya Getirilmiştir (EFAD) Eylül 2010 Tarihli EFAD Genel Kurulu tarafından kabul edilmiştir.. Tekrar incelenme tarihi 2015 dir. "benchmark" kavramının tanımı = Ölçüm ve karşılaştırma kriteri anlamında kullanılmaktadır. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 1
İçindekiler Önsöz 1.0 Giriş 4 1.1 Arka plan ve gerekçe 1.2 Standartlar nasıl elde edildi? 1.3 Standartların luşturulması ve İzlenmesi 1.4 Özet 2.0 Standardlar 7 3.0 Standartların tam larak açıklamaları 9 4.0 Kanıta Dayalı Standartlar ve İyi Staj Uygulamaları 14 5.0 Staj uygulama alanının tayin edilmesi ve Staj değerlendirilmesi 16 Referanslar 19 Sözlük 20 Ek 1 Taslak standartlar üzerinden bir anket snucu Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 2
Önsöz Avrupa'da çalışan Diyetisyenler için Avrupa halkının beslenme sağlığı ön planda yer almaktadır. Bu hedefi gerçekleştirmek için tüm sağlık çalışanları ve diğerleri ile birlikte rtaklaşa çalışmaktadırlar. Diyetisyenler Avrupa halkına daha iyi besin ve beslenme lanakları sağlamayı gerçeğe dönüştürmek için çalışmaktadırlar ve bu ekibin ve netwrk ağının bir parçası lmak benim için de zevkti. Avrupa Diyetisyenler Birliği Federasynu (EFAD) nun amaçlarından birisi de sağlıklı ve zinde lmayı hedeflemek ve özellikle buna teşvik etmek için yüksek standartlarda hizmet vermektir. Beraber çalıştığımız 30 Ulusal Diyetetik Derneği üyelerimiz ile birlikte, en iyi paylaşım ve uygulama için EFAD ın sadece standartların eğitim ve öğretiminde değil, aynı zamanda standartların sürdürülme ve krunmasında da bir rlü lduğu kabul edilmiştir. Haziran 1999 tarihli Blgna Deklarasynu, 2010 yılına kadar, uyumlu, tutarlı ve rekabetçi bir Avrupa Yükseköğretim sahası luşturulması için çağrıda bulundu. Ayrıca Mart 2001'de Salamanca Sözleşmesi ile Avrupa üniversiteleri : ' Avrupa yüksek öğretim kurumlarının, öğrencilerinin tüm avrupada çalışmaları, kariyer yapmaları ve niteliklerine gre talep ve ihtiyaçları dğrultusunda etkin kullanılabileceklerini kabul ettiğini ve özerklik çerçevesinde kendi kendilerini rganize etmek için istekli lduklarının kntrlünün yapılacağını ' duyurdu. EFAD a üye dernekler 2003 yılında Rskilde de, 2007 yılında ise Tarmina da, diyetisyenlerin avrupa çapındaki eğitim ve staj (uygulama ) uygulamalarında önceliklerin belirlenmesi için, bazı taahütlerde bulundular. Bu taahüdün bir parçası larak, uygulamalı eğitim (staj) için Avrupa Benchmark Bildirimi kurulması kararlaştırıldı. Uygulamalı eğitim (staj) e ilşkin bu standartların luşturulmasının EFAD ve DIETS Netwrk (Diyetisyenlerin Avrupa Eğitim ve Öğretim Standartlarının Geliştirilmesi) çalışmalarıyla mümkün labildiğini söylemekten memnuniyet duymaktayım. Bu standartları 2005 yılında yayınlanan (EFAD,2005) Avrupa Diyetetik Akademisyenleri ve Uygulayıcıları için Standartlar tamamlayacaktır. Biz diyetisyenler larak şimdi, daha iyi bir beslenmeyle Avrupa Halkını daha sağlıklı kılmak için, üye ülkelerimiz arasında bu Staj Uygulama AlanlarınaYönelik Standartlar ın hayata geçirilmesi ve yürütülmesi için çalışmaya başlayacağız. Karin Hådell Onursal Başkan Avrupa Diyetisyenler Derneği Federasynu Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 3
1.0 Giriş 1.1 Arka plan ve gerekçe Diyetetik çk uygulamalı bir bilim dalıdır. Bu nedenle diyetetik uygulayıcılarının, çağdaş, güvenilir ve bilimsel beslenme bilgisine ve besin seçimini etkileyen ssyal psikljik ve yönetimsel nedenleri çk iyi anlayan derin bir anlayışa sahip lması gerekir. Avrupada diyetisyenler kendi uzmanlık alanlarına ilişkin pek çk farklı alanda çalışmaktadırlar. Bazıları klinik alanlarda, bazıları halk sağlığı alanında, bazıları araştırma ve geliştirmeye yönelik ve bazıları ise idari rllerde çalışmaktadır.. Bu nedenle öğrenci diyetisyenler, beslenme sağlığını geliştirmek ve beslenme davranış değişikliği luşturmak için, bireylere ve tpluma nasıl yardımcı ve destek labileceklerini öğrenmek zrundadırlar. Diyetetik öğrencilerinin etkinliklerini geliştirmeyi ve yaşam byu öğrenmeyi devam ettirebilmeyi sağlayabilmeleri için de desteğe ihtiyaçları vardır. Diyetisyenler çğu zaman kendilerini mezuniyetten snra bağımsız çalışır bulabilirler bu yüzden öğretimlerindeki çalışma prgramlarının iş rtamıyla ilişkilendirilmesi(staj), gözetim ve denetim altında yeteneklerini gösterebilmeleri çk önemlidir.. 2005 yılında Avrupa Diyetetik Akademisyenleri ve Uygulayıcıları için Standartlar ı yayımlanmıştır (EFAD, 2005). Bu Benchmark; diyetisyenlerin çalıştıkları alanlarda daha yetkin birer uygulayıcı labilmeleri için ulusal prgramları kapsamında sahada pratik yapmaları (staj) nın bir ihtiyaç lduğu knusunda Avrupa çapında fikir birliği sağlamıştır. Staj süresi için, ya 30 ECTS kredi puan karşılığı bir akademik dönem veya minimum yarım akademik yıla denk gelen bir zamanı içermesi önerilmiştir. Snrasında ise 2009 yılında EFAD, Avrupa Diyetetik yeterliliklerini ve bir diyetisyen larak yeterlilik için başarılması gereken yetkinlik düzeylerinin belirlenmiş lduğu perfrmans göstergelerini yayınlamıştır. Bu iki belgeyle birlikte Avrupa'da bir diyetisyenin eğitimi için mavi baskı sağlanmıştır. Her iki belgeyi de (akademisyenler ve uygulayıcılar için diyetetik standartları ve diyetisyenlerin yetkinlikleri) kabul eden ve uygulayan Avrupa diyetetik öğrencileri ancak çeşitli alan ve rllerde istihdam lanağı bulabileceklerdir. Ve yukarıda da belirtildiği gibi, öğrencileri bu rllere hazırlamada pratikte sahada yeterlilik göstermeleri önemlidir. Öğrencilerin staj yerleri, staj alanları ve staj şekilleri kendi ülkerinde ynayacakları rllere gre düzenlenmelidir. DIETS 2 raprunda (DIETS, 2009a), Avrupa çapında yerleştirilen diyetetik öğrencilerinin staj süreleri, sıklığı, staj knumları ve verilen görevlerin çeşitlilik gösterdiği görülmektedir. Bu çeşitlilik, Avrupa ülkelerindeki diyetisyenlerin ynadıkları çeşitli rlleri yansıttığından ve Benchmark standarlarına uygunluğu açısından memnuniyet vericidir. Bütün bu farklılıklar gözönüne alındığında, bu standartlar staj yerinde uygulanıyr lsaydı ve öğrencilerin öğrenim deneyimlerinin kalitesinden emin lunabilseydi, bu sistem en iyi eğitim uygulaması larak kabul edilebilirdi. Dahası yükseköğretim kurumlarındaki öğrencilerin en büyük çıkarı, staj öğretmenleri ve staj yaptıkları sahadaki danışmanlarının öğrenci için sağlam bir öğrenme deneyimi luşturmasıdır. Kısa bir araştırma (bakınız Ek 1): Staj uygulamalarına ilşkin standartlar için bir anket çalışması yapılmış ve 31 katılımcının (% 42) 13'ü bu uygulamadan habersiz lduğunu belirtmişlerdir. Ancak 27 kişi (% 84) bu knuda evrensel bir anlaşmaya varmıştır.. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 4
1.2 Standartlar nasıl luşturuldu? 1.2.1 Önerilen standartlar; yüzyüze görüşme snuçları (DIETS, 2009a), yüzyüze görüşmelerin yansımaları (DIETS, 2009b) ve eğitimle eşleştirilmiş anket snuçları ile belirlenmiş ve snuçta en iyi uygulama düzenlenmiştir(ly ve ark, 2010). Diğer sağlık çalışanları için luşturulmuş lan standartlar(hpc, 2009) ve staj öğrenimleri (QAA, 2007) de bu standartların düzenlenmesinde etkili lmuştur. 1.2.2 Staj esnasında öğrenilen deneyimlerin kalitesi öğrencinin bağlı bulunduğu yüksek öğretim kurumunda kazandığı deneyimler ile eşdeğer kalitede lmalıdır (HEI). Öğreniminin bu periydundaki öğrenci için almış lduğu staj eğitim prgramı, başvurmuş lduğu yükseköğretim kurumuyla aynı standartlarda lmalı ve beklentileri karşılamalıdır. Akademik yeterliliği değerlendirecek lan yükseköğretim kurumunun (HEI) srumluluğu ise, aynı yüksek standartlarda verimli ve anlamlı bir ögrenimin gerçekleşip gerçekleşmediğini kntrl etmektir. Diyetetik mesleği; diyetetik öğrencisinin prfesynel yaşamını uygun bir şekilde yürütebilmesine açık lmalıdır. Staj nktalarında öğrencilerin diyetisyen lmayanlar tarafından denetleneceği bir durumda, yükseköğretim kurumunun (HEI), staj öğretmeni ve danışmanı ile öğrencilerin eğitimlerinin etkin larak yürütülüyr lduğundan emin lması çk önemlidir. Bunun tanımlanması şu şekilde özetlenebilir ; Öğrenim deneyimlerinden beklenen kalitenin tanımlandığı ve devam ettirildiği, Öğrenci beklentilerinin farkında lup lmadığı, Verimli bir staj dönemi geçirilmesi için staj öğretmeni ve staj danışmanın, staj rtaklarının tecrübe edinmeleri adına desteklenmelerinin sağlanması.. 1.2.3 İyi Staj Uygulamaları Standartlarının Organizasynu Diyetetik için Avrupa Staj Uygulama Standartları aşağıdaki başlıklar altında düzenlenmiş lan ve yukarıdaki öğrenim deneyimlerine atıfta bulunan temel bileşenlerden luşturulmuştur : Staj öğrenim kazanımları Akademik Standartlar ve Kalite için Srumluluklar Birlikte çalışılan Ortakların Srumlulukları Öğrencilerin yetki ve srumlulukları Staj rtakları için destek Persnel gelişimi Izleme ve öğrenci deneyimlerinin değerlendirilmesi. Türetilen bu standartların kanıtları 4.0. da sunulmuştur 1.3 Standartların Belirlenmesi ve İzlenmesi In sme Eurpean cuntries it is clearly evident that the Awarding Institutin (HEI) s are wrking tgether and with their practice placement teachers and/r supervisrs t put in place standards and then effectively mnitr their implementatin. But where standards are less well advance fr practice placements 5.0 suggests a mechanism fr intrductin and mnitring. As with the Eurpean Academic and Practitiner Standards fr Dietetics it was anticipated that many Eurpean cuntries wuld mve twards implementatin ver a perid f time and further that sme cuntries wuld begin a t interpret the Academic standards t Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 5
suit their wn needs and situatin. The same is anticipated with these standards fr practice placements. Cuntries wh at this stage have n particular methds established t mnitr r supprt practice placements may wish t start intrducing these standards in a phased manner ver a number f years. Bazı Avrupa ülkelerinde Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) ve beraber çalıştıkları staj öğretmenleri ile ve / veya denetçilerin kydukları standartlar ve bu standartların etkili bir şekilde uygulanması ile bu uygulamanın izlenmesi açıkça bellidir. Ama standartların lmadığı ya dad aha az uygulandığı alanlar için bölüm 5.0 de bu standartlara uygulamaya başlanması ve izlenmesi için bir mekanizma önerilmektedir. Bazı ülkeler bu anlamda kendi ihtiyaç ve durumlarına uyum sağlaması için bu akademik standartları yrumlamaya başlayacaklarını ve bir süre snar da uygulamaya geçeceklerini belirtmektedirler. Diğer ülkelerinde önümüzdeki bir kaç yıl içinde aşamalı bir şekilde bu standartlara tanıyarak uygulamaya geçmeleri beklenmektedir. Muhtemelen yüksek öğretim kurumlarının(hei) staj prgramlarına ait standartlardaki başarının anahtarı ve gelişiminin devamı staj öğretmeni ile çk iyi ilişkiler kurulmasındadır Bu anlamda luşturulacak/luşturulan güçlü bir ekip, sadece bu standartların luşturulmasından değil, uygulamaya alınması ve tanıtılmasından da srumludur. Tutarlı standart ve sistemleri lan ülkelerin deneyimleri mdel larak alınabilir bu anlamda prfesynel dernekler uzmanlıklarını paylaşma knusunda sn derece heveslidirler. 1.4 Summary Diyetetik mesleğinin uygulamaları, diyetetik öğrencisinin yeterliliğini göstermesini gerektirir. Bu yeterlilik pratik deneyimler ya da iş tabanlı öğrenme (staj) ile mümkün labilir. Bu sürecin etkinliğinden emin lmak için, sürece ilişkin standartların öğrenilmesi gereklidir. Diyetetik bilimi sadece bir sınıfta öğrenilemez ve bu da geleceğin diyetetik prfesynellerinin hazırlanmasında bir çeşit kamçılama görevi sunmaktadır. Hazırlanmış lan Avrupa Diyetetik Staj Prgramı Uygulama Standartları, geleceğin diyet uzmanlarına labilecek en iyi şekilde yardımcı labilmek için yl gösterecektir. 2.0 The Standards Bu 18 Standart sahada öğrenilen deneyimlerin kalitesini desteklemek adına, tüm diyet uygulamaları ve iş rtamında öğrenme (staj) uygulamalarının iyi birer pratik sağlaması için kurulmalıdır. İlgili standartlar md. 3.0 de ayrıntılı larak açıklanmış ve md. 4.0 de kanıtları verilmiştir. Staj Öğrenim Kazanımları (Çıktıları) : Öğrenme kazanımı, öğrencinin ne öğrenmesinin beklendiğidir. Akademisyenlerce belirlenir ve yeterliklerle ifade edilir. Standard 1 Standard 2 Standard 3 Öğrenim kazanımları, ECTS kredi derecelendirme dğrultusunda, staj prgramı için ayarlanmış lmalı ve prgramın genel amaçlarına nasıl katkıda bulunduğunu göstermelidir. Öğrenim kazanımları; staj öğretmeni, öğrenci ve akademik persnel için açık lmalıdır. Öğrenim kazanımları uygun bir şekilde değerlendirilmelidir.. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 6
Akademik standartlar ve kalite için srumluluklar: Standard 4 Standard 5 Standard 6 Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) staj kapsamındaki öğrenimlere ilişkin akademik standartlar ve kalite uygulamalarından srumludur. Yüksek Öğretim Kurumu(HEI) kendini tanımlayan plitika ve prsedürlere sahip lmalıdır; Staj yerinin uygunluğuna ilişkin standartlar ve Devamlılığı lan, verimli ve kaliteli bir eğitim sağlamaya yönelik plitika ve prsedürler. Staj ve staj yeri, müfredatın teslim edildiği bir rtaktır ve bu anlamda srumluluk ve rllerin, bir anlaşma feshi de dahil lmak üzere, resmi bir anlaşma ile belirlenmiş lması gerekir. Beraber Çalışılan Ortakların (Staj Ortağı) Srumlulukları : Standard 7 Standard 8 Standard 9 Her iki taraf da, deneyim kazanmış kaliteli bir öğrenciye ulaşmak için karşılıklı srumluluk alacaktır. Staj Ortağı ve Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) tarafından, bilgi, destek ve rehberlik materyalleri sağlanmış ve luşturulmuş lmalıdır. Öğrenci gelişimi ya da uygulamaya ilişkin fırsatlarla ptansiyel zrluklar için erken uyarı sistemi açıkça ifade edilmiş lmalıdır. Öğrencilerin Yetki ve Srumlulukları : Standard 10 Standard 11 Standard 12 Öğrencilerden staj kazanımlarını göstermeleri ve bu kazanımları yaşam byu öğrenme ve öğrendiğini kullanma şeklinde göstermeleri beklenir. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) öğrenciyi bu sürece yeterince hazırlamalıdır. Staj yeri ve Yüksek öğretim Kurumu (HEI) öğrencilerin staj alanındaki yetki, srumluluk ve rllerini açıkça belirlemelidir. Prsedürler net bir şekilde staj alanında yer almalı ve prblem ya da ihtiyaç lduğunda ne yapılacağı bilinmelidir. Staj Ortağı İçin Destek Standard 13 Standard 14 Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) prsedürlerinde staj rtağı için, stajın snunda izleme ve rapr etmeye ilişkin yardımcı labilecek net bir kılavuz luşturmalıdır. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) öğretmen ve danışmanlar için uygun eğitimler ve destek sağlamalıdır. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 7
Tüm Öğrenciler İçin Kişisel Gelişim : Standard 15 Standard 16 Öğrenciler için yüksek kaliteli bir eğitim sürdürmek için, Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) ve staj alanındaki persnel uygun erişime sahip lmalı ve persnel gelişimi için teşvik edilmelidir. Persnel gelişimi takip edilmeli ve düzenli larak yeterliliğin sürdürülebilir lduğu gözden geçirilmelidir. Öğrenci Deneyimlerinin İzlenmesi ve Değerlendirilmesi : Standard 17 Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) ve staj rtağı arasında stajın etkinliği ve öğrenci gelişimini değerlendirmeye yönelik düzenli larak planlanmış öğrenci katılımlı tplantılar yapılmalıdır. Standard 18 Müfredatın mesleki ve akademik gelişimine destek lması için izleme ve değerlendirme snuçları açıkça gösterilmelidir. 3.0 Standartların Ayrıntılı Açıklamaları Bu bölümde standartların mantığı ve gerekçeleri açıklanmıştır.. 3.1 Staj Öğrenim Kazanımları : Staj prgramı, bir diyetisyende yeterlilik ve yetkinlik için gerekli lan herhangi bir prgramın ayrılmaz bir parçasıdır. Staj sayısı, süresi ve uygulama alanı prgramın öğrenme kazanımlarının başarısını desteklemek için uygun lmalıdır.yüksek Öğretim Kurumu (HEI) öğrenme kazanımlarının staj periydunda ve staj alanında lmasını sağlamalıdır. Öğrenme kazanımı bir öğrencinin ne öğrenmesinin beklendiğidir. Yeterliklerle ifade edilir ve akademisyenlerce belirlenir. Yeterlikler, bilgi, anlama ve becerilerin dinamik bir kmbinasynudur. Öğrenme kazanımları: Tüm akademik persnel, öğrenciler, staj öğretmeni ve staj danışmanı için net bir şekilde tanımlanmış lmalıdır, Prgramın genel amaçları içinde değerlendirilen ve öğretilen müfredatı içermelidir, Prgramın genel amaçlarına katkı göstermelidir, Uygun değerlendirilmelidir. Çeşitli naylanmış frmlar pratiğe dayalı bu prgramın uygulanmasına katkıda bulunacaktır. Staj kapsamı ve öğrenciden beklenen yeterlikler ve bunların ranı öğrenim kazanımlarını belirler. Yüksek Öğretim Kurumu, öğrenme kazanımlarının tanımlanmasında şunları dikkate alır : Öğrenim kazanımlarının net ve özel larak tasarlanmış lup lmadığı, Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 8
Öğrencinin amaçlanan öğrenim kazanımlarını elde etmek için yeterli ve uygun fırsatları elde edip etmediği, Staj prgramı amaçlanan öğrenme çıktıları üzerinde luşturulacaktır. Uygun seviyedeki kredi derecesi, örneğin Yıl 1 (veya Seviye 1) veya Yıl 2 (veya seviye 2) gibi.. staj öğrenme kazanımlarının gidişatını verir ve beklenen öğrenme miktarını (Ne kadar?) ve öğrenme zrluğunu (zrluk düzeyi) gösterir. HEI kalite güvence prsedürleri gereği öğrenme kazanımları ve bu kazanımların snuçlarına gre öğrenciye kredi tahsisi yapılacaktır.. Staj Öğrenim Kazanımları başlığı altında geniş larak yer alan 1-3. Standartların İyi Staj Uygulamaları şöyledir; Standard 1 Standard 2 Standard 3 ECTS kredi derecelendirmesi dğrultusunda, öğrenim kazanımları staj için belirlenmiş lmalı ve prgramın genel amaçlarına katkıda bulunmalıdır. Öğrenim kazanımları tüm akademik persnel, öğrenciler, staj öğretmeni ve staj danışmanı için net bir şekilde tanımlanmış lmalıdır, Öğrenim kazanımları uygun bir şekilde değerlendirilmelidir. 3.2 Akademik standartlar ve kalite için srumluluklar : Yüksek Öğretim Kurumu, staj öğrenimlerini içeren tasarım, akademik standartlar ve verilen ödülün kalitesinden srumludur. İlgili prsedür ve plitikalar sahada bulunmalı, ulaşılabilir ve anlaşılabilir lmalıdır. Staj prgramı içeren yüksek eğitim prgramlarının tasarım ve amaçları, Yüksek Öğretim Kurumuna (HEI) ek larak rtak bir dizi içerecektir. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) prgramın bazı yönlerine ait srumluluklarını bu srumluluğu kabul edecek ve yerine getirebilecek kapasiteye sahip staj uygulama alanlarına devredebilir. Yüksek Öğretim Kurumu bu srumluluk devrini sözleşme ya da anlaşma yluyla belirleyebilir. Bu sözleşmede, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarının karşılanabilirliğinin izlenmesi için, tüm staj alanları için izleme ve değerlendirme sistem ve yöntemleri belirtilmelidir. İlgili Yüksek öğretim Kurumundan (HEI) uzakta lan staj alanlarının srumlulıuklarının net bir şekilde belirtilmiş lması gerekir. Belirlenen plitika ve prsedürlerin ilgili staj alanında güvenliği sağlanmalı ve bu naylanmalıdır (Rehber için bkz. Ek B). Öğrencilerin amaçlanan öğrenim kazanımlarına ulaşmalarına yardımcı lması için bu prsedür ve plitikaların içerikleri çk önemli lacaktır. Plitika ve prsedürler, staj rtaklarının sözleşmeyi fesh etmesi durumunda prgramın nasıl devam edeceğini belirtir maddeler içermelidir. Akademik standartlar ve kalite için srumluluklar başlığı altında geniş larak yer alan 4-6. standartların İyi Staj Uygulamaları şöyledir; Standard 4 Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) staj alanlarındaki eğitim ve öğrenme rtamlarının kalitesinden ve bunlara ilşkin akademik standartlardan srumludur. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 9
Standard 5 Yüksek Öğretim Kurumu(HEI) kendini tanımlayan plitika ve prsedürlere sahip lmalıdır; Staj yerinin uygunluğuna ilişkin standartlar ve Devamlılığı lan, verimli, net ve kaliteli bir eğitim sağlamaya yönelik plitika ve prsedürler. Standard 6 Staj ve staj yeri, müfredatın teslim edildiği bir rtaktır ve bu anlamda srumluluk ve rllerin, bir anlaşma feshi de dahil lmak üzere, resmi bir anlaşma ile belirlenmiş lması gerekir. 3.3 Beraber Çalışılan Ortakların Srumlulukları : Yüksek Öğretim Kurumları (HEIs) staj rtaklarının srumluluklarının farkında lduğundan ve staj yerlerindeki öğrenciler için uygun öğrenme rtamları sağladıklarından emin lmalıdır. Srumlulukların her iki taraf için de açıkça belirlenmiş ve kullanılabilir lması hayati önem taşımaktadır. Bütün bu nedenlerden ötürü, tüm staj rtaklarının srumlulukları, öğrenciler için uygun öğrenme imkanlarının sağlanması, öğrenci güvenliği ve sağlığı ile öğrencilerin değerlendirilmesi knularında net larak belirlenmiş lmalıdır(değerlendirme methdu için bkz. 5.0). Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) ve staj rtağı, staj öğrencilerine nasıl destek verebilecekleri ve rehberlik edebilecekleri knusunda fikir birliğine varmış lmalıdırlar. Staj rtakları öğrencilerin stajlarının her basamağında tutarlı, uygun ve zamanında bilgi, destek, rehberlik ve tüm bunlara ilşkin materyalleri sağlayacak şekilde davranmalıdırlar. Öğrencilerin stajlarını başarıyla tamamlamalarını engelleyebilecek lası prblemlere karşı erken uyarı sistemi ile engelelleyebilecek önlemlerin alınması kınusunda da staj rtaklarının fikir birlğinde lmaları çk önemlidir. Beraber Çalışılan Ortakların (Staj Ortağı) Srumlulukları başlığı altında geniş larak yer alan 7-9. standartların İyi Staj Uygulamaları şöyledir; Standard 7 Standard 8 Standard 9 Her iki taraf da, deneyim kazanmış kaliteli bir öğrenciye ulaşmak için karşılıklı srumluluk alacaktır. Staj Ortağı ve Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) tarafından, bilgi, destek ve rehberlik materyalleri sağlanmış ve luşturulmuş lmalıdır. Öğrenci gelişimi ya da uygulamaya ilişkin fırsatlarla ptansiyel zrluklar için erken uyarı sistemi açıkça ifade edilmiş lmalıdır. 3.4 Öğrencilerin yetki ve srumlulukları : Yüksek öğretim kurumları (HEIs) staj öğrencilerini staj yerlerindeki yetki ve srumlulukları knusunda bilgilendirmeli ve kendi kendilerini yönetebilecekleri yaşam byu öğrenme daklı bir öğrenme kazanımı beklediklerini ifade etmelidirler. Öğrencilerin kendi kendilerini yönetebilmeyi öğrenmeleri sağlanmalıdır. Daha fazla, kişisel gelişim planlaması ve öğrenme günlükleri gibi şeyler kullanılarak hayat byu öğrenme Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 10
pratikte desteklenmelidir. Öğrenciler staj yerlerinde rtaya çıkabilecek srunlar karşısında neler yapabilecekleri knusundaki prsedürler knusunda bilgilendirilmelidir. Öğrencilerin yetki ve Srumlulukları başlığı altında geniş larak yer alan 10-12. standartların İyi Staj Uygulamaları şöyledir; Standard 10 Standard 11 Standard 12 Öğrencilerden staj kazanımlarını göstermeleri ve bu kazanımları yaşam byu öğrenme ve öğrendiğini kullanma şeklinde göstermeleri beklenir. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) öğrenciyi bu sürece yeterince hazırlamalıdır. Staj yeri ve Yüksek öğretim Kurumu (HEI) öğrencilerin staj alanındaki yetki, srumluluk ve rllerini açıkça belirlemelidir Prsedürler net bir şekilde staj alanında yer almalı ve prblem ya da ihtiyaç lduğunda ne yapılacağı bilinmelidir. 3.5 Staj Ortağı için Destek : Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) staj rtağını, stajın kapsamı, faaliyet alanı, amaçları, ve görev yetki ve srumlulukları knularında net larak bilgilendirmelidir. Staj rtağı, stajın süresince ve snunda öğrencilerin ilerlemelerinin izlenmesi ve rapr edilmesi hususunda destek ve rehberlik ihtiyacı duyabilir. Staj başlamadan nce, staj öğretmeni, danışmanı ve bu knuda rehberlik edecek kişi eğitilmelidir. Staj Ortağı için Destek başlığı altında geniş larak yer alan 13-14. standartların İyi Staj Uygulamaları şöyledir; Standard 13 Standard 14 Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) prsedürlerinde staj rtağı için, stajın snunda izleme ve rapr etmeye ilişkin yardımcı labilecek net bir kılavuz luşturmalıdır. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) öğretmen ve danışmanlar için uygun eğitimler ve destek sağlamalıdır. 3.6 Persnel Gelişimi: Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) öğrencilerin staj için hazırlanmasında ve staj öğrenimlerinin kazınımını klaylaştırma ve destek sağlamada görevli tüm persnelden ve staj yerinden aşağıdaki kriterleri beklemeli/istemelidir Uygun nitelikli persnel, Yeterli alt yapıya sahip persnel, Persnel yetkinliğinin izlenebileceği bir mekanizma ya da system, Persnelin kendi eğitimini sağlaması için gerekli lan kaynak ve fırsatların yaratılarak kişisel gelişimin desteklenmesi Aynı zamanda öğrenciler multiprfesynel ve multidispliner rllerinden ötürü, staj yerindeki diğer persnel ile de iletişim halinde lacak ve beraber çalışacaklardır. Bu yüzden bu Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 11
persnelin rl ve srumlulukları knusunda nlara rehberlik edilmesi çk önemlidir. Bu anlamda örneğin; diyetetik eğitimi, ilgili mevzuatlar, plitika ve prsedürler ile diyetetik eğitiminin etkinliği knusunda çeşitli brifingler verilebilir. Persnel Gelişimi başlığı altında yer alan 15&16. standartların İyi Staj Uygulamaları şöyledir; Standard 15 Yüksek öğretim kurumunun(hei) ve staj yerinin tüm çalışanlarının, öğrencilerin yüksek kalitede bir öğrenim deneyimi alabilmeleri ve uygun niteliklerde yetiştirilebilmeleri için teşvik edilmiş ve bu anlamda gelişimleri sağlanması için uygun erişim ylları ve kaynakların sunulmuş lması gereklidir. Standard 16 Yeterliklerinden emin labilmek için, persnel gelişimi düzenli larak takip edilmeli ve gözden geçirilmelidir. 3.7 İzleme ve Değerlendirme Staj prgramından maksimum fayda sağlamak için, Yüksek Öğretim Kurumu staj rtağı ile arasında planlı ve etkin bir izleme yöntemi belirlemelidir. Her iki tarafın da yakın ilişki ve anlayışta lması stajın faydasını arttıracaktır. Karşılıklı bu ilşki ve anlayış özellikle gelecekteki prfesynel ve akademik gelişmeler hakkında bilgi alınmasında kullanılabilmelidir. Süreç ve prsedürler, kalite ve standartlara ilişkin bilgi paylaşımını klaylaştırmak üzere ayarlanmış lmalıdır. Ayrıca, düzenli larak en iyi uygulama ve gelişmeleri benimsemek için mekanizmalar lmalıdır. Örneğin, (öğrencileri dahil) düzenli larak gözden geçirme tplantıları sn derece bilgilendirici ve değerlidir. Staj yerlerine düzenli ziyaretler ve paylaşılan raprlar bilgilendirici labilir. Yüksek Öğretim Kurumunun (HEI) plitika ve prsedürleri de pratiğe dayalı öğrenmeyi geliştirme ve etkinliğini arttırmada katkıda bulunur. İzleme ve Değerlendirme başlığı altında yer alan 17&18. standartların İyi Staj Uygulamaları şöyledir; Standard 17 Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) ve staj rtağı arasında stajın etkinliği ve öğrenci gelişimini değerlendirmeye yönelik düzenli larak planlanmış öğrenci katılımlı tplantılar yapılmalıdır. Standard 18 Müfredatın mesleki ve akademik gelişimine destek lması için izleme ve değerlendirme snuçları açıkça gösterilmelidir. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 12
4.0 Standartlar ve İyi Uygulamalar için kanıt tabanı DIETS prjelerinin pek çk kurs ve eğitiminde alınmış lan raprlar staj prgramlarının öğrencilerin eğitimine destek sağlamada çk iyi bir pratik ve deneyim lduğunu göstermektedir. Aşağıdaki tablda ilgili standartla eşleştirilmiş bu raprları görebilirsiniz : Standard Staj Uygulama Standardı En iyi Uygulama 1 Öğrenim kazanımları, ECTS kredi derecelendirme dğrultusunda, staj prgramı için ayarlanmış lmalı ve prgramın genel amaçlarına nasıl katkıda bulunduğunu göstermelidir. Dietetik için Avrupa Akademik ve Uygulayıcı Standartları (EFAD, 2005) 2 3 4 5 6 7 8 Öğrenim kazanımları; staj öğretmeni, öğrenci ve akademik persnel için yeterince açık lmalıdır. Öğrenme kazanımları uygun biçimde değerlendirilmelidir. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) staj kapsamındaki öğrenimlere ilişkin akademik standartlar ve kalite uygulamalarından srumludur. Yüksek Öğretim Kurumu(HEI) kendini tanımlayan plitika ve prsedürlere sahip lmalıdır; Staj yerinin uygunluğuna ilişkin standartlar ve Devamlılığı lan, verimli ve kaliteli bir eğitim sağlamaya yönelik plitika ve prsedürler. Staj ve staj yeri, müfredatın teslim edildiği bir rtaktır ve bu anlamda srumluluk ve rllerin, bir anlaşma feshi de dahil lmak üzere, resmi bir anlaşma ile belirlenmiş lması gerekir. Her iki taraf da, deneyim kazanmış kaliteli bir öğrenciye ulaşmak için karşılıklı srumluluk alacaktır. Staj Ortağı ve Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) tarafından, bilgi, destek ve rehberlik materyalleri sağlanmış ve luşturulmuş lmalıdır. Rapr 3: Tabl 2 & 3 ve Birinci Diyet Knferansı Tutanakları (DIETS, 2009) Rapr 2: Tabl 16, 17 Reprt 3: Tabl 3 Rapr 3: Tabl 3 Reprt 3: Tabl 3 Rapr 2: Bölüm 3.26 Rapr 2: Şekil 8 9 Öğrenci gelişimi ya da uygulamaya ilişkin fırsatlarla ptansiyel zrluklar için erken uyarı sistemi açıkça ifade edilmiş lmalıdır. 2 nd DIETS Knferansı Tutanakları (Wrkshplar) (DIETS, 2009) Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 13
10 11 12 13 14 15 Öğrencilerden staj kazanımlarını göstermeleri ve bu kazanımları yaşam byu öğrenme ve öğrendiğini kullanma şeklinde göstermeleri beklenir. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) öğrenciyi bu sürece yeterince hazırlamalıdır. Staj yeri ve Yüksek öğretim Kurumu (HEI) öğrencilerin staj alanındaki yetki, srumluluk ve rllerini açıkça belirlemelidir. Prsedürler net bir şekilde staj alanında yer almalı ve prblem ya da ihtiyaç lduğunda ne yapılacağı bilinmelidir. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) prsedürlerinde staj rtağı için, stajın snunda izleme ve rapr etmeye ilişkin yardımcı labilecek net bir kılavuz luşturmalıdır. Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) öğretmen ve danışmanlar için uygun eğitimler ve destek sağlamalıdır. Öğrenciler için yüksek kaliteli bir eğitim sürdürmek için, Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) ve staj alanındaki persnel uygun erişime sahip lmalı ve persnel gelişimi için teşvik edilmelidir. Rapr 2: Tabl 6 Rapr edilmemiştir 2 nd DIETS Knferansı Tutanakları (Wrkshplar) (DIETS, 2009) Rapr 2: Tabl 8 Rapr 2: Tabl 22 Rapr 2: Tabl 21 16 Persnel gelişimi takip edilmeli ve düzenli larak yeterliliğin sürdürülebilir lduğu gözden geçirilmelidir. Rapr 2: Tabl 1, 21 17 18 Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) ve staj rtağı arasında stajın etkinliği ve öğrenci gelişimini değerlendirmeye yönelik düzenli larak planlanmış öğrenci katılımlı tplantılar yapılmalıdır. Müfredatın mesleki ve akademik gelişimine destek lması için izleme ve değerlendirme snuçları açıkça gösterilmelidir. Rapr 2: Şekil 13 Rapr 2: Tabl 8 Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 14
5.0 Stajın ve Staj Yerinin Değerlendirilmesi Öğrencilerin staj alanları düzenli larak ziyaret edilmelidir. Bu şekilde, gerekli prsedür, kaynak ve persnelin yerinde lduğundan ve verimli ve etkin bir öğrenim sunulduğundan emin lunabilir. Bu ziyaretin nasıl yapılacağına dair bir örnek aşağıda verilmiştir. Staj Ortaklarının Onayı Staj alanı ya da çalışma rtamına yapılacak ziyaretlerin yazışmalarla belirtilmesi kesinlikle tavsiye edilir. 5.1 Resmi bir staj ziyareti öncesinde, aşağıdaki kntrl listesi hazırlanmalı ve tartışmaya sunulmalıdır. Ziyaretin snuçları aşağıdaki gibi ayrıntılı bir şekilde rapr edilmelidir. Stajın Yönetimi Staj öğrencileri, öğretmenleri ve danışmanlar için, staja dair ayrıntılı bir el kitabı hazırlanmalı ve sunulmalıdır. Bu el kitabı aşağıda yer alan bilgileri içermelidir: Öğrenim kazanımları ve ulaşılması istenen yeterlikler Staj zamanı ve süresi, kayıtların krunması Davranış beklentileri Perfrmans göstergeleri ve aksiyn planlarını içeren değerlendirme prsedürleri iletişim kanalları ve srumluluklar İkna edici bilgiler şunlar lmalıdır: Öğrenme kazanımları için gözden geçirme mekanizmaları, Öğrenim ve öğretim stratejileri, Staj rtakları ya da uygulatıcılarının öğrencilerin değerlendirilmesi ve izlenmesini ilişkin gösterge ve plitiklar ile öğrenciler için eşitlik ilkeleri Sağlanan destek kanıtları Kadr ve persnel gelişimi : Staj öğretmen ve danışmanlarının bilgi beceri ve düzeyleri her iki taraf tarafından da kabul edilmiş ve kalite güvenliği açısından kayıt altına alınmış lmalıdır.lmalıdır. Staj eğitmenleri diyetisyen lmalıdır. Bunlara ek larak sistemin işlerliğine ilşkin aşağıdaki kanıtlar lmalıdır: Persnel gelişim plitikaları alanda yer alıyr, Persnel özgeçmişleri inceleniyr ve değerlendiriliyr, Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 15
Öğrencilere destek veren kadr düzenli larak gözden geçiriliyr, Denetim (ya da araştırma) prgrama destek lacak şekilde yürütülüyr, Persnel kaynağı ve gelişimi için yeterli finasman ayrılıyr. 5.2 Yapılan ziyaretler snrasında staj yerinin asgari standartlarda başarılı lduğuna dair verilecek nayın değerlendirmesinde aşağıdakiler dikkate alınmalıdır. Staj alanının kaliteli bir yaklaşım sergilediğine dair, alanda staja ilişkin rapr, frm ve değerlendirme snuçlarının bulunuyr lması (kanıt). Değerlendirme yöntemi, hem öğrenciler hem de persnel için öğrenim kazanımlarının net larak kntrl ve takip edilebilir nitelikte lmalıdır. 5.3 Ziyaretler sırasında, staj alanının kaynak ve dnanımının öğrenci güvenliği ve gelişimini sağlar ve destekler nitelikte lduğu değerlendirilmeli ve naylanmalıdır.bunun için; Kütüphane lanakları, Teknljik lanaklar, Öğrenciler için materyal ve bilgi kaynakları, Ofis ve knaklama lanakları, Öğrenci destek lanakları ( kçluk gibi..). 5.4 Bütün bu çalışmaların snunda, Dietetik Staj Prgramı için Avrupa standartlarının karşılanıp karşılamadığını göstermek ve her iki kurumun da (Staj rtağı ve Yüksek Öğretim Kurumu) ihtiyacı lan eylem planları ile srumlulukların net bir listesini ve başarı tarihini içeren bir rapr luşturulmuştur. Bu rapr aşağıdaki maddeleri içermektedir; Staj öğretmen ve danışmanlarının staj eğitimleri Yüksek Öğretim Kurumu (HEI) tarafından sağlanmalıdır. Bu ziyaretlerin ne kadar düzenli ve etkin lması gerektiği eğitim sağlayıcı ve staj sağlayıcı tarafından birlikte kararlaştırılmalıdır. Bir snraki ziyaret tarihi resmi larak belirtilmelidir. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 16
Referanslar de Ly A, Naumann E, Gvers E, Jager MJ, Liddell J, Maramba IDC and Cuerv M (2010) Thematic Netwrk DIETS mapping dietetic educatin in Eurpe 2006-09: cmparisns t the Eurpean Academic and Practitiner Standards fr Dietetics (Submitted) DIETS (2009) Prceedings f the 1st DIETS Cnference held in Plymuth and 2 nd DIETS Cnference held in Frankfurt available at www.thematicnetwrkdietetics.eu DIETS (2009a) Reprt 2: Learning abut Eurpean practice placement educatin frm each ther available at www.thematicnetwrkdietetics.eu DIETS (2009b) Reprt 3: Using infrmatin technlgy t share experiences and enhance cmmunicatin skills available at www.thematicnetwrkdietetics.eu DIETS (2009c) Prceedings f the 3rd DIETS Cnference held in Lisbn Available at www.thematicnetwrkdietetics.eu DIETS (2009d) Reprt 1: Building a technlgically infrmed infrmatin and cmmunicatin netwrk in Eurpe available at www.thematicnetwrkdietetics.eu EFAD (2005) Eurpean Academic and Practitiner Standards fr Dietetics available at www.efad.rg EFAD (2009) Eurpean Dietetic cmpetences and their perfrmance indicatrs. Available at www.efad.rg Health Prfessins Cuncil (HPC) (2009) Standards f Educatin and Training Health Prfessins Cuncil, Park Huse, 184 Kenningtn Park Rad, Lndn SE11 4BU UK r at http://www.hpc-uk.rg/abutregistratin/standards/sets/ QAA (2007) Sectin 9: Wrk-based and placement learning. In Cde f practice fr the assurance f academic quality and standards in higher educatin (2 nd Editin) QAA, Glucester, UK r at http://www.qaa.ac.uk/academicinfrastructure/cdefpractice/sectin9/default.asp Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 17
Sözlük Assessment : Hastanın klinik bulguları ve gerekli tüm bilgileri dikkate alınarak tanı ve tedavi planlamasının yapılması (Hasta değerlendirme ). Awarding Institutin Öğrencilerin bağlı bulunduğu ve yetkinliklerinin sn durumunun değerlendirilerek derecelendirilip naylandığı Yüksek Eğitim&Öğretim Kurumu. Benchmark statement Belirli bir knunun niteliği ve özelliklerini yükseköğretim prgramlarında tanımlamak için Kalite Güvence Ajansı (QAA) himayesinde yürütülen bir girişimdir. Campus based Akademik içerikler Clinical reasning Klinik karar verme süreci ile ilgili eleştirel ve analitik düşünme Cdes f practice Dietetik prfesynelleri tarafından kurulabilir, mesleki yasa ve kuralları içerir. Cntinuing Prfessinal Develpment (CPD) Mesleki prfeynellerin kendilerini sürekli geliştirmeleri, bilgilerini yenilemeleri, yeterliklerini artırmalarına yönelik süreci tanımlar. Bu sürec sistematik ve devam edebilen nitelikte lmalıdır. Critical reflectin Invlves explring reasns and appraches and the underlying cncepts/assumptins. The explratin is based upn an evaluatin f the cntext and takes accunt f scial, persnal and histrical influences upn the prfessinal setting. Eurpean Credit Transfer System (ECTS) ECTS ileri ve yüksek öğretimde kredi transferi için belirlenmiş bir Avrupa sistemidir. ECTS, akademik tanınma geliştirmek ya da diğer ülkelerde elde edilen çalışmalardan kredi transfer etmek için AB içinde geliştirilmiştir. Sistem aynı zamanda, bir ülke içindeki kredi aktarımı için kullanılabilir. ECTS puan sistemi zaman içinde ölçülen iş yükünü tahmin etmek için de kullanılabilir. Evaluatin Bakım kalitesinin değerlendirilmesi ve gözden geçirilmesi amacıyla geliştirilmesi gereken alanları tespit etmek. Evidence-based practice Kanıta dayalı uygulama Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 18
Fitness t practise Staj seviyesinin seviye için gerekli lan beklentilere uygunluğu.. Higher Educatin Institute (AWARDING INSTITUTION (HEI) ) Lisans seviyesinde eğitim veren bir kurum. Independent practitiner Bağımsız uygulayıcıi Inter-prfessinal Meslekler arası Farklı disiplinlerden gelen iki veya daha çk prfesyneln entegre bir şekilde birlikte çalışması. Learning theries Öğrenme kuramları Lifelng learning Yaşam byu öğrenme Sürekli mesleki gelişim için sürekli öğrenme ve gelişim süreci. Multidisciplinary İşbirliği içinde çalışan bir veya daha fazla disiplin Nutrigenmics Hastalık riskini arttıran bazı genlerle gıdaların nasıl bir ilişkisi lduğunu araştıran alan. Nn-discriminatry practice Ayrımcı lmayan bir uygulama.. Bireyler belirli kuruluş ve ekipler tarafından (hasta, bakıcı, iş arkadaşları veya öğrenciler dahil) yaş, renk, inanç, ceza mahkumiyeti, kültür, özürlülük, etnik ya da ulusal köken, cinsiyet, medeni durumu, tıbbi durumu, ruh sağlığı, milliyet, fiziksel görünüm, siyasi inanç, ırk, din,cinsel kimlik, cinsel yönelim ya da tplumsal sınıf gibi farklılıklardan ötürü ayrıma uğrayamaz ve prfesynel anlamda benzer kşullarda tedavi lur. Practical placement /Clinical educatin placements Eğitimin belirli bir süresinin terik öğrenimleri uygulamaya çevirmek için sahada işbaşında sağlanmasidır. Practice Placement teacher Staj öğretmeni, staj rtamı ve öğrencilerin değerlendirilmesinden srumludur. Prblem slving Prblem çözme Alıştırmalar ile öğrencilerin mevcut bilgilerini incelemek ve nların sru ya da sruna çözüm üretebilme yeteneklerini ve böylece prfesynel yaklaşım geliştirerek kavramsal ve metdljik becerilerini derinleştirmek için uygun süreç ve desteğin sağlanması gerekir. Prfessinal autnmy Mesleki özerklik.. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 19
Kendi mesleki bilgi ve uzmanlığa dayalı hasta yönetimine ilişkin kararlar alma. Reflective practice / reflectin n actin Uygulamaya yansıtma /Eyleme Çevirme Bir meslektaşı ile tartışırken sık sık bu durum üzerinden düşünme ve eylem daklı ve değişime açık lma. Reflectin in actin Being aware f what yu are ding. Knwing and ding at the same time Karşı taraftakinin ne yaptığını farkında lmak. Aynı anda bilmek ve yapmak. Resurce Bir kişi ya da kuruluşun içinde ihtiyaç lunduğunda gerekli desteği (para, zaman, ekipman, persnel, uzman bilgisi) sağlayan varlık. Self-directed learning Öğrenci tarafından başlatılan Bağımsız öğrenme Tl Aracı alet veya yöntem User Diyetetik hizmeti alan herkes (hastalar, müşteriler, kamu, gıda sanayi, catering) Wrk-based placement r learning envirnment Iş başında (sahada) öğrenme rtamı - Staj Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 20
Ek 1 Taslak Standartlara ilişkin Yapılan Anket Snuçları 1-18 numaralı standartlara yönelik larak öğrencilere uygulanmıştır. Questin Please chse and tick Yes N Dn t knw Ttal Staj prgramına ilişkin Ulusal Standartlarımız var Yüksek öğretim kurumumuzun staj prgramına ilşkin kendi standartları var Ek B staj düzenlemelerine ilişkin yararlı bir kntrl listesi sunar 18 11 2 31 24 5 1 30 29 1 2 32 Önerilen pek çk standart vardır 4 26 2 32 Standartlar çk karmaşık ve ben nları anlayamıyrum Standartlar öğrencilerin ihtiyacı lan her alanı kapsamaktadır Staj öğretmenlerinin niteliklerine ilişkin de benzer standartlar lmalıdır Standartların bir örneğini görmek isterim Bu standartların Avrupa çapında kullanılıyr lması ve EFAD tarafından kabul edilmesi iyi lurdu** Önerilen standartlar Avrupa Benchmark a sunulacak ** 2 29 1 32 27 3 2 32 26 2 3 31 23 6 2 31 12 11 Katılımcılar: HEIs = 20; NDAs = 12 Ülke Sayısı= 18 artı İsrail ** Bu srular anketin ilk gönderimi ile alınmış ve ikincisi alınmamıştır. Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 21
Staj Uygulama Standartları, Temmuz 2010 Sayfa 22