YENİTTK TTK NIN ŞİRKETLER HUKUKU ALANINDA GETİRD RDİĞİYENİLİKLER Hazırlayan Yrd. Doç.. Dr. Halit AKER Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku ABD 1
ÖNSÖZ 6102 s. yeni TTK (yttk) Ocak 2011 de kanunlaşmış ve 14.02.2011 de RG de yayınlanm nlanmıştır. Böylece 1 Ocak 1957 den beri yürürly rlükte bulunan 6762 s. TTK, yerini 1 Temmuz 2012 den itibaren yeni bir Ticaret Kanunu na na bırakacaktb rakacaktır. r. yttk sadece yeni bir yasal düzenleme d olarak görülmemelidir. g yttk TürkiyeT rkiye de işi yapma modellerini değiştirmeyi ve ekonomik faaliyetlere yeni bir hukuki çerçeve eve oluşturmay turmayı amaçlamaktad lamaktadır. Yeni Kanun un bu çerçevede evede yaptığı reformun, en çok şirketler hukuku alanını, özellikle de sermaye şirketlerini etkilediğini ini belirtmek gerekir. Aşağıda yapılan açıklamalar, a muhasebe meslek mensuplarının n yttk nın n başlıca yürürly rlük tarihleri olan 01.07.2012 ve 01.01.2013 tarihlerine dek acil bilgi ve yeni döneme d uyum ihtiyacını karşı şılamak amacıyla, temel olarak yasa metni ile gerekçeler eler esas alınarak hazırlanm rlanmıştır. Açıklamalarda öncelikle ilk defa hukukumuza giren hususlara öncelik verilmeye çalışılmış olmakla birlikte, 6762 s. TTK da yer alıp p da kısmen k yeniden düzenlenen d noktalara da yer verilmiştir. yttk nın n uygulamada hızla h kabul görmesini g ve işi ve hukuk hayatımıza hayırl rlı olmasını dileriz. Yrd. Doç.. Dr. Halit AKER 2011 2
1 Şirketler Hukuku Alanında Getirilen Değişiklikler Hakkında Genel Değerlendirme Yeni TTK: Uluslararası kurumlarla ve kurallarla uyumlu (TMS, TFRS) Yeni TTK: TürkiyeT rkiye de ticaretin hukuksal çerçevesini evesini değiştirecek bir kanun Kurumsal yönetim y ilkeleri, üst düzey d profesyonel yönetim, y faaliyet ve işlem denetimleri ile bağı ğımsız z denetim, finansal planlama, risk yönetimiy Kurumsallaşma ma ve profesyonelleşme: Salt sermaye sahipliğinin inin şirket yönetimine de ehil olma anlamına na geldiği i döneme d bir nokta konulmak istenilmektedir. Kanun adeta tam zamanlı çalışacak bir uzmanlar ekibini gerekli kılmaktadk lmaktadır. Yeni Kanun un radikal tutumu, ilgili çevrelerin hazırl rlıklarını hızla tamamlamalarını ve bir risk analizi yapmalarını gerekli kılmaktadk lmaktadır. Bu sadece özel kesim için i in değil kamu kesimi için i in de geçerlidir. erlidir. 3
Ticari İşletmeler ile Sermaye Şirketleri büyüklb klüklerine klerine göre g büyük, orta ve küçük üçük ölçekli şeklinde sınıflands flandırılmıştır: Bugün n için i in büyüklb klük ölçütleri rakamsal anlamda henüz z belli değildir. Ölçütler, TOBB ve TMSK nın görüşleri alınarak, Gümrük k ve Ticaret Bakanlığı (GTB) tarafından yönetmelikle düzenlenecektir (m. 1522-1523). 1523). Bir sermaye şirketi küçük üçük k ya da orta ölçekli değilse büyük b ölçekli sayılm lmıştır. Ayrıca banka, sigorta şirketi, hisse senetleri borsada işlem gören g AŞ ler A gibi bazı şirketler kanun gereği i büyük b ölçekli kabul edilmiştir. Not: Ölçütler şirketin bir Bağı ğımsız z Denetim Şirketince mi yoksa bir YMM ya da SMM tarafından mım denetleneceği i bakımından önemlidir. 4
İnternet teknolojileri şirketler hukukuna girmiştir. Örn. Sermaye şirketleri için i in zorunlu olan web sayfası,, online GK ve YK toplantılar ları,, elektronik imza ile bazı belgelerin imzalanabilmesi, ticaret sicilinin elektronik veri bankaları aracılığı ığıyla tutulması. 5
2 Şirketler Genel Hukuku Ticaret şirketlerine, haklı olarak kullanılan lan devredilebilir elektronik ortamlar, alanlar, adlar ve işaretler i gibi değerler erler sermaye olarak getirilebilir. Ancak sermaye şirketlerine vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olarak konulamaz (m. 342, 581). 6
Para dışıd ışında bir değerin erin ayni sermaye olarak kabul edilebilmesi için, i in, a)şirket sözles zleşmesinde veya esas sözles zleşmede bilirkişi i tarafından belirlenen değerleriyle erleriyle yer alması,, (AŞ ve Ltd. Şti. ti. lerde mahkemece seçilecek bilirkişi) i) b) taşı şınmazların n tapuya şerh verilmesi, c) fikrî mülkiyet hakkı ya da diğer bir değer er ise varsa özel sicillerine kaydedilmesi, d) taşı şınır r ise de güvenilir g bir kişiye iye tevdi edilmesi gerekmektedir. YENİ: Ticaret sicil müdürüm ile bizzat şirket,, mülkiyet m ve diğer aynî hakların şirket adına tapu siciline tescili ve diğer sicillere yapılacak tesciller konusunda resen ve hemen talepte bulunmaya yetkili kılınmışlardır r (m. 128/6). Tatbikat K. na göre yeni TTK nın n yürürly rlüğe e girdiği i tarihten önce bir şirkete sermaye olarak konulmuş ancak tapu sicilinde tescilleri şirket adına henüz z yapılmam lmamış olan taşı şınmazların şirket adına tescilini, ortakları ve şirket alacaklılar ları talep edebilirler. Ayrıca GTB da tescilin, ticaret sicili müdürlerince m yaptırılmas lması yönünde nde talimat verebilir. 7
3 Limited Şirketler Hukuku (m. 573 vd.) yttk, Ltd. Şti. hukukuna ilişkin olarak da gelecekte bu şirketin uygulamasını değiştirecek önemli değişiklikler iklikler yapmış ıştır. Değişikliklerin ikliklerin başlıcalar caları şunlardır. r. Tek kişilik ilik şirkete izin verilmesi çerçevesinde, evesinde, Ltd. Şti. bir veya daha fazla gerçek ek ya da tüzel t kişi i tarafından kurulabilir. Ortak sayısı yine 50 yi aşamayacakta amayacaktır. Şirketin denetimi AŞA hükümlerine tabi tutulmuş,, pay devri ve GK da karar alma kolaylaştırılm lmıştır. 8
YENİ: Tek ortaklışirket olabilir, ancak bu tek ortak şirketin kendisi olamaz. Şirket, tek ortağı kendisi olacak şekilde kendi esas sermaye paylarını iktisap edemez. YENİ: Ortak sayısı bire düştüğünded nde,, bu durum, düşüşün d n gerçekle ekleştiği tarihten itibaren 7 gün g n içinde i inde müdürlere m yazıyla yla bildirilir. Müdürler, M bildirimin alınd ndığı tarihten başlayarak 7 gün g n içinde, i inde, şirketin tek ortaklı olduğunu, unu, bu ortağı ğın n adını,, yerleşim yerini ve vatandaşlığı ığını tescil ve ilan ettirirler. Bunun ihmalinden doğacak zararlardan müdür m r sorumludur. YENİ: yttk AŞ lerde A olduğu u gibi Ltd. Şti. ti. lerde de sözles zleşme serbestisini kısıtlamıştır. Buna göre g ortaklar, TTK nın n Ltd. Şti. ti. e ilişkin hükümlerinden h ancak kanunda buna açıkça a a izin verilmişse ayrılabilir. YENİ: Kanun sözles zleşme hükümlerini h ikiye ayırm rmıştır: a) kanunen bulunması gereken kayıtlar, b) şirket sözles zleşmesinde bulunması şartıyla bağlay layıcı kabul edilen kayıtlar. 9
ZORUNLU kayıtlar i) Şirketin ticaret unvanı ve merkezinin bulunduğu u yer, ii) ) Esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanm mlanmış bir şekilde, şirketin işletme konusu, iii) ) Esas sermayenin itibarî tutarı,, esas sermaye paylarının sayısı,, itibarî değerleri, erleri, varsa imtiyazlar, esas sermaye paylarının n grupları, iv) Müdürlerin M adları,, soyadları,, unvanları,, vatandaşlıklar kları, v) Şirket tarafından yapılacak ilanların şekli, vi) ) Taahhüt t edilen esas sermaye paylarının n bedellerinin ne şekilde ödeneceği i sözles zleşmeye konulmalıdır. 10
ÖNGÖRÜLMELERİ ŞARTIYLA BAĞLAYICI Kabul Edilen HükümlerH i) Esas sermaye paylarının n devrinin sınırlands rlandırılmasına ilişkin kanuni hükümlerden h ayrılan düzenlemeler, d ii) ) Ortaklara veya şirkete, esas sermaye payları ile ilgili olarak önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım m ve alım m hakları tanınmas nması, iii) ) Ek ödeme yükümly mlülüklerinin öngörülmesi, bunların şekli ve kapsamı, iv) Yan edim yükümly mlülüklerinin öngörülmesi, bunların şekli ve kapsamı, v) Belirli veya belirlenebilir ortaklara veto hakkı veya bir GK kararının n oylanması sonucunda oyların n eşit e çıkması hâlinde bazı ortaklara üstün n oy hakkı tanıyan hükümler, h vi) ) Ortaklara uygulanacak sözles zleşme cezası, 11
vii) ) Kanuni düzenlemeden d ayrılan rekabet yasağı ğına ilişkin hükümler, h viii) GK nın toplantıya çağrılmasına ilişkin özel hak tanıyan hükümler, h ix) GK da karar almaya, oy hakkına ve oy hakkının n hesaplanmasına na ilişkin kanuni düzenlemeden d ayrılan hükümler, h x) Şirket yönetiminin y üçünc ncü bir kişiye iye bırakb rakılmasına ilişkin yetki hükümleri, xi) ) Bilanço o kârının n kullanılmas lması hakkında kanundan ayrılan hükümler, h xii) Çıkma hakkının n tanınmas nması ile bunun kullanılmas lmasının şartları,, bu hâllerde ödenecek olan ayrılma akçesinin türüt ve tutarı, xiii) ) Ortağı ğın şirketten çıkarılmasına ilişkin özel sebepleri gösteren g hükümler, xiv) ) Kanunda belirtilenler dışıd ışında öngörülen sona erme sebeplerine dair hükümler, h xi) İntifa senetleri çıkarılma ya da ortaklar için i in hazırl rlık k devresi faizi öngörülmek istenmesi halinde, bunların n da şirket sözles zleşmesinde yer alması gerekir. YENİ: Şirket, kurucuların şirket sözles zleşmesinde, Ltd. Şti. kurma iradelerini açıklaya klayıp, sermayenin tamamını şartsız z taahhüt t etmeleri ve nakit kısmk smı hemen ve tamamen ödemeleriyle kurulur. 12
Müdür( r(ler) ) kurucuların n imzalarının n noterce onaylanmasını izleyen 30 gün n içindei inde, şirket merkezinin bulunduğu u yer ticaret siciline tescil başvurusu yapar. Dilekçede ede şu u kayıtlar yer alır: a) Bütün B n ortakların n adları ve soyadları veya unvanları,, yerleşim yerleri, vatandaşlıklar kları, b) Her ortağı ğın üstlendiği i esas sermaye payı ve ödediği i toplam tutar, c) İster ortak ister üçünc ncü kişi i olsun, müdürlerin m adları ve soyadları veya unvanları, d) Şirketin ne suretle temsil edileceği Başvuruya ayrıca şu u belgeler de eklenmelidir: a) Şirket sözles zleşmesinin onaylanmış bir örneği, b) Ekleri ile birlikte m. 349 a a göre g düzenlenmid zenlenmiş kurucular beyanı ve GTB tarafından istenilmesi hâlinde m. 351 uyarınca hazırlanm rlanmış işlem denetçisi raporu,, (Şirketin( kuruluşuna una ilişkin denetleme raporu) c) Yerleşim yerleri de gösterilerek g şirketi temsile yetkili kişileri ileri ve denetçinin seçimini gösterir belge 13
Limited şirketin asgari esas sermayesi yeni TTK da 10.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutar, BKK ile on katına (100.000 TL) kadar artırılabilecektir. Ayni sermaye, işletmelerin i devralınmas nması ve özel menfaatler hakkında AŞ lere ilişkin hükümler h uygulanacaktır. YENİ: Ortakların n birden fazla esas sermaye payına sahip olması mümkündür. Bu şekilde mevcut TTK da geçerli erli olan her ortağı ğın n bir sermaye payı olabilir ilkesinden vazgeçilmi ilmiş ve AŞ lere A yaklaşı şılmıştır. Yani artık şirkette ortak sayısı ile sermaye payı eşit olmak zorunda değildir. Esas sermaye paylarının n itibarî değerleri erleri şirket sözles zleşmesinde belirlenmelidir. Şirket esas sermayesi beheri 25 TL den az olmamak kaydıyla yla itibari değerleri erleri farklı olan paylara bölünebilir. b 14
Esas Sermaye Paylarının n Devri ve Diğer İntikal Halleri!!! yttk Ltd. Şti. ti. de payın n hukuki işlemlerle i geçişini ini kolaylaştırm rmıştır r!!! a) Hukuki İşlemlerle Devir: Esas sermaye payının n devri, GK nın onayına bağlıdır. Aksi şirket sözles zleşmesinde öngörülebilir. Yani şirket sözleşmesiyle sermaye paylarının n devrinin tamamen yasaklanması mümkün n olduğu u gibi, onay şartından vazgeçilebilir de. Esas sermaye payının n devri ve devir borcunu doğuran işlemler i yazılı şekilde yapılmal lmalı ve taraf imzaları noterce onaylanmalıdır r (geçerlilik erlilik şartı). Onay devrin geçerlilik erlilik şartıdır. r. YENİ: Bu onay olağan an çoğunlukla verilir. Olağan an çoğunluk da, toplantıda temsil edilen oyların n salt çoğunluğudur. udur. Böylece mevcut Kanun da payın n devri için i in aranan, sermayenin ¾ temsil eden ortakların ¾ nün n oyuyla onay verilmesi şartı kaldırılm lmıştır. Şirket sözles zleşmesinde başka türlt rlü düzenlenmemişse, GK sebep göstermeksizin devre onay vermeyi reddedebilir. Başvurudan itibaren 3 ay içinde i inde reddedilmediği i takdirde GK onay vermiş sayılır. 15
Şirket sözles zleşmesi, devri yasaklamış ışsa veya GK onay vermeyi reddetmişse, ilgili ortak haklı sebebe dayanarak şirketten çıkma hakkını kullanabilir. yttk payın n devrinde, devrin pay defterine yazılmas lmasından söz s etmemiş,, sadece ortakların n isim, adres, pay sayısı vs. bilgilerinin deftere yazılaca lacağını belirtmiştir. tir. Bu suretle şu u an süren devir pay defterine yazılmal lmalı mı? tartış ışmasının n ve bu yöndeki Yargıtay uygulamasının n son bulacağı söylenebilir. 16
b) Miras, Eşler E Arası Mal Rejimi ve Cebri İcra Nedeniyle İntikal: Esas sermaye payının n miras, eşler e arasındaki mal rejimine ilişkin hükümler h veya icra yoluyla intikali hallerinde, tüm t haklar ve borçlar, GK onayına gerek olmaksızın, payı iktisap edene geçer. er. Şirket, iktisabın öğrenilmesinden itibaren 3 ay içinde, inde, esas sermaye payının n geçti tiği i kişiyi iyi reddedebilir. Ancak bunun için, i in, şirketin, payları kendi veya ortağı ya da kendisi tarafından gösterilen g üçünc ncü bir kişi i hesabına, gerçek ek değeri eri üzerinden devralmayı,, payın n geçti tiği i kişiye iye önermesi şarttır. r. Gerçek ek değer er taraflar anlaşamam amamışlarsa, taraflardan birinin talebi üzerine, şirket merkezinin bulunduğu u yer asliye ticaret mahkemesince belirlenir. Şirket, üç ay içinde i inde esas sermaye payının n geçişini ini açıkça a a ve yazılı olarak reddetmemişse onayını vermiş sayılır. YENİ: Esas sermaye paylarının n geçişlerinin tescili için, i in, şirket müdürleri ticaret siciline başvuracaklard vuracaklardır. r. 30 gün g n içinde i inde böyle b bir başvuru yapılmad lmadığı takdirde, ayrılan ortak, kaydın n silinmesi için i in bizzat ticaret siciline başvurabilir. Bunun üzerine sicil müdürü, m şirkete, tescil talebinde bulunması için in süre s verir. 17
YENİ: c) Şirketin Kendi Esas Sermaye Paylarını İktisabı: yttk Ltd. Şti. ti. lerin kendi esas paylarını iktisap etmelerine izin vermiştir. Ancak bunun için, i in, şirketin gerekli tutarı karşı şılamaya yeterli, serbestçe kullanabileceği öz z kaynakları bulunmalı ve iktisap edilecek payların itibarî değerlerinin erlerinin toplamı,, esas sermayenin %10 nu aşmamala mamalıdır. Ödenen tutar kadar da yedek akçe e ayrılmal lmalıdır. Şirket iktisap ettiği i esas sermaye paylarını 2 yıl y l içinde i inde (AŞ lerde 3 yıl y içinde) inde) elden çıkarır r ya da esas sermaye azaltılmas lması yoluyla itfa eder. Şirket tarafından iktisap edilen esas sermaye paylarına ait oy hakları ile buna bağlı diğer haklar, paylar şirketin mülkiyetinde m bulunduğu sürece donar. d) Esas Sermaye Payları Üzerinde İntifa ve Rehin Hakkı: Esas sermaye payının n geçişine ine ilişkin hükümler, h esas sermaye payı üzerinde intifa ve rehin hakkı kurulması halinde de uygulanır. 18
Ek Ödeme ve Yan Edim YükümlY mlülükleri a) Ek Ödemeler: Ortaklara şirket sözles zleşmesiyle, esas sermaye payı bedeli dışıd ışında, ek ödemeler yapılmas lması borcu da yüklenebilir. y Ek ödeme yükümly mlülüğü ancak esas sermaye payını esas alan belirli bir tutar olarak öngörülebilir. Bu tutar esas sermaye payının n itibarî değerinin erinin iki katını aşamaz. amaz. Kanun da ek ödemelerin ortaklardan hangi şartlarda talep edilebileceği i gösterilmig sterilmiştir tir (m. 603). Ek ödemeler belli şartlar gerçekle ekleştiğinde inde ortağa a geri ödenebilir (m. 605). b) Yan YükümlY mlülükler: Şirket sözles zleşmesiyle, şirketin işletme i konusunun gerçekle ekleşmesine hizmet edebilecek yan edim yükümlülükleri de öngörülebilir. Ek ya da yan edim yükümly mlülüklerinin öngörülmesi ya da mevcut yükümlülüklerin artırılmas lması/genişletilmesine ilişkin şirket sözles zleşmesi değişiklikleri, iklikleri, tüm m ortakların n oybirliği ile yapılabilir (m. 607). 19
Ortakların n Hak ve Borçlar ları Aşağıda yeni düzenlemelere d kavuşturulmu turulmuş bazı ortaklık haklarına değinilecektir. 1- Bağlılık k (Sadakat) Borcu (m. 613): Ortaklar, şirket sırlars rlarını korumakla yükümlüdürler. Bu borçşirket sözleşmesi veya ortaklar GK ile kaldırılamaz. lamaz. Ortakların n kendilerine özel menfaat sağlayan ve şirketin amacına zarar veren işlemler i gibi, şirketin çıkarlarını zedeleyebilecek davranış ışlarda bulunmaları yasaklanmış ıştır. 20
Ortakların n Hak ve Borçlar ları Aşağıda yeni düzenlemelere d kavuşturulmu turulmuş bazı ortaklık k haklarına değinilecektir. 2- Rekabet Yasağı (m. 613): ORTAKLAR İÇİN N REKABET YASAĞI I AÇIKA IKÇA KARARLAŞTIRILMALI: Şirket sözles zleşmesiyle, ortaklara, şirketle rekabet teşkil edebilecek işlem i ve davranış ışlardan kaçınma yükümlülüğü getirilebilir. Madde Gerekçesi: esi: Bağlılık k yükümüy limited şirkette ortağı ğın n kanunen rekabet yasağı altına konulmasını,, kural olarak haklı gösteremez. Bu sebeple şirket sözleşmesinde öngörülmemişse ortağa a yönelik y rekabet yasağı yoktur. Sözleşmede açık a k hüküm h m bulunmuyorsa bağlılık k yükümünden y hareketle rekabet yasağı ğına ulaşı şılamaz. Geri kalan ortakların n tümünün t n yazılı onayı ile, ortaklar, kanunda getirilmiş olan bağlılık k yükümüne y veya şirket sözles zleşmesindeki rekabet yasağı ğına aykırı düşen faaliyetlerde bulunabilirler. Esas sözles zleşme ile onay yerine ortaklar genel kurulunun kararı da yeterli kabul edilebilir. 21
2- Bilgi Alma ve inceleme Hakkı (m. 614): Her ortak, müdürlerden, m şirketin bütün b n işleri i ve hesapları hakkında bilgi vermesini isteyebilir ve belirli konularda inceleme yapabilir. Ortağın, elde ettiği i bilgileri şirketin zararına olacak şekilde kullanması tehlikesi varsa, müdürler, m bilgi alınmas nmasını ve incelemeyi gerekli ölçüde engelleyebilir. Bu konuda ortağı ğın n başvurusu üzerine GK karar verir. GK, bilgi alınmas nmasını ve incelemeyi haksız z yere engellerse, ortak mahkemeye başvurabilir. Mahkemenin kararı kesindir. 22
YENİ: Ortakların Şirketten Alacakları/Şirketin Ortaklara Borçlar ları veya Öz z Kaynakların n Yerini Tutan Ödünçler Meselesi (m. 615) Öz z kaynakların n yerini tutan ödünçler meselesi, yttk nın n Ltd. Şti.lere ilişkin olarak getirdiği en önemli yeniliklerdendir. Kanun da şunlar öz z kaynakların n yerini tutan ödünç sayılm lmıştır: Ortaklar veya onlara yakın n kişiler iler tarafından, a) Esas sermayenin ve kanuni yedek akçelerin, aktifler tarafından karşı şılanamaz hale geldiği i dönemde d şirkete verilen ödünçler, b) Şirketin finansal durumu itibarıyla öz z kaynak koymanın n daha uygun/yerinde olduğu u bir anda şirkete öz z kaynak koymak (sermaye artırmak) rmak) yerine verilen ödünçler. YAPTIRIM: a) Şirketin iflasın n açılmasa lmasından önceki bir yıl y l içinde, i inde, öz kaynakların n yerini tutan ödünçlerin geri ödenmesi amacıyla ortaklara yaptığı ödemeler, bu ödemelerin alıcısı tarafından şirkete geri verilmek zorundadır. r. b) Ortaklar veya onlara yakın n kişiler iler tarafından şirkete verilen ve öz kaynakların n yerini tutan ödünçler diğer tüm t m alacaklardan sonra gelir. (İcra( ve iflas takiplerinde şirketin tüm t m borçlar larının n en sonunda yer alır). 23
Limited Şirketin Organları Genel Kurul ve Müdür( M r(ler) 1- Genel Kurul (m. 616 vd.) a) Görev G ve Yetkileri YENİ: yttk, Ltd. Şti. GK nın yetkilerini kanun gereği i devredilemez yetkiler ile şirket sözleşmesinde yer almaları kaydıyla yla devredilemez yetkiler şeklinde iki gruba ayırm rmıştır. aa) GK nın kanun gereği i devredilemeyen yetkileri (m. 616/1): a) Şirket sözles zleşmesinin değiştirilmesi, b) Müdürlerin M atanmaları ve görevden g alınmalar nmaları, c) Topluluk denetçisi ile işlem i denetçileri de dâhil olmak üzere, denetçilerin atanmaları ve görevden alınmalar nmaları, d) Topluluk yılsonu y finansal tabloları ile yılly llık k faaliyet raporunun onaylanması, e) Yılsonu Y finansal tablolarının n ve yılly llık k faaliyet raporunun onaylanması,, kâr payı hakkında karar verilmesi, kazanç paylarının n belirlenmesi, f) Müdürlerin ücretlerinin belirlenmesi ve ibraları, g) Esas sermaye paylarının n devirlerinin onaylanması, h) Bir ortağı ğın şirketten çıkarılması için in mahkemeden talepte bulunulması, ı) ) Müdürün, M şirketin kendi paylarını iktisabı konusunda yetkilendirilmesi veya böyle b bir iktisabın n onaylanması, i) Şirketin feshi, j) GK nın kanun veya şirket sözles zleşmesi ile yetkilendirildiği i ya da müdürlerin m GK a sunduğu konularda karar verilmesi. 24
bb) GK nın, şirket sözles zleşmesinde öngörülmesi halinde devredilemezlik niteliği kazanan yetkileri (m. 616/2): a) Şirket sözles zleşmesi uyarınca GK nın onayının n arandığı hâller ile müdürlerin faaliyetlerinin onaylanması, b) Önerilmeye muhatap olma, önalım, geri alım m ve alım m haklarının n kullanılmas lması hakkında karar verilmesi, c) Esas sermaye payları üzerinde rehin hakkı kurulmasına ilişkin onayın n verilmesi, d) Yan edim yükümly mlülükleri hakkında içi yönerge çıkarılması, e) Şirket sözles zleşmesinin m. 613/4 uyarınca ortakların n onayını yeterli görmemesi g hâlinde, müdürlerin ve ortakların şirkete karşı bağlılık k yükümüy veya rekabet yasağı ile bağda daşmayan faaliyetlerde bulunabilmelerinin onayı için in gereken iznin verilmesi, f) Bir ortağı ğın şirket sözles zleşmesinde öngörülen sebeplerden dolayışirketten çıkarılması. Tek ortaklı Ltd. Şti. ti. lerde,, tek ortak GK nın bütün yetkilerine sahiptir. Tek ortağı ğın n GK sıfats fatıyla alacağı kararların n geçerlili erliliği yazılı olmalarına bağlıdır. 25
Ortaklar Genel Kurulu Toplantısına na Çağrı Usulü YENİ: yttk, 1-201 ortaklı Ltd. Şti., 20 den fazla ortaklı Ltd. Şti. ayrımını kaldırm rmıştır. Olağan an GK toplantısı,, her yıl y l hesap dönemi d sonundan itibaren 3 ay içinde i inde yapılır. Şirket sözles zleşmesi uyarınca ve gerektikçe e GK olağan anüstü toplantıya da çağrılabilir. GK müdürler m tarafından toplantıya çağrılır. r. Toplantı çağrısı, toplantı tarihinden en az 15 gün g n (şu( u an 5 gün g n bu süre) s önce yapılır. Bu süre s şirket sözles zleşmesi ile uzatılabilece labileceği i gibi en çok 10 güne g kadar kısaltk saltılabilir. labilir. AŞ GK çağrı hükümleri kıyas k yoluyla Ltd. Şti. hakkında da uygulanır. Ortaklardan hiçbirisi sözlü görüşme (yüz z yüze y görüşme/fiziksel g toplantı) talebinde bulunmadıkça,, GK kararları,, ortaklardan birinin gündem g maddesi ile ilgili önerisine diğer ortakların n yazılı onay vermeleri suretiyle de alınabilir. Kararın geçerlili erliliği i için i in tüm t m ortakların n onayına aynı önerinin sunulmuş olması şarttır. r. GK Türleri: T a) Çağrılı (yüzyüze)) GK b) Çağrısız z GK c) Elden imza ile GK 26
Oy Hakkı (m. 618) Ortakların n oy hakkı a) esas sermaye paylarının n itibarî değerine erine göre g hesaplanabilir. KURAL: her 25 TL bir oy hakkı verir. YA DA b) YENİ: Her esas sermaye payının n bir oy hakkı olması kararlaştırılabilir labilir. Şirket sözles zleşmesi ile birden fazla paya sahip ortakların n oy hakları sınırlandırılabilir. labilir. Ancak her ortağı ğın, payının n değerine erine bakılmaks lmaksızın n en az bir oy hakkı vardır. r. Oy Yasakları Herhangi bir şekilde şirket yönetimine y katılm lmış bulunanların,, müdürlerin m ibralarına ilişkin kararlarda oy kullanmaları yasaklanmış ıştır. Bundan başka şirketin kendi esas sermaye paylarının n iktisabına ilişkin kararlarda, esas sermaye payını devreden ortak oy hakkından yoksundur. Son olarak ortağı ğın n bağlılık k yükümüne y veya rekabet yasağı ğına aykırı faaliyetlerde bulunmasını onaylayan GK kararlarından ilgili ortağı ğın n oy hakkı yoktur. Şirket sözles zleşmesinde açıkça a a düzenlenmid zenlenmişse yazılı oy da kullanılabilir. labilir. 27
Karar Yetersayılar ları Olağan an Karar Yetersayısı Buna göre g aksi Kanun da ya da şirket sözles zleşmesinde öngörülmemişse, seçim kararları dâhil, tüm t m GK kararları, toplantıda temsil edilen oyların n salt çoğunluğu u ile alınır. Özel Toplantı ve Karar Yetersayısı Bazı GK kararları, TYS: oy hakkı bulunan esas sermayenin salt çoğunluğunun unun hazır r bulunduğu KYS: toplantıda temsil edilen oyların n en az üçte ikisinin olumlu oylarıyla alınabilir (m. 621/1). 28
Özel çoğunluk gerektiren kararlardan bazılar ları şunlardır: r: a) Şirketin işletme i konusunun değiştirilmesi, b) Oyda imtiyazlı esas sermaye paylarının n yaratılmas lması, c) Esas sermaye paylarının n devrinin sınırlands rlandırılması,, yasaklanması ya da kolaylaştırılmas lması, d) Esas sermayenin artırılmas lması, e) RüçR üçhan hakkının n sınırlands rlandırılması ya da kaldırılmas lması, f) Bir ortağı ğın n haklı sebepler dolayısıyla yla şirketten çıkarılması için in mahkemeye başvurulmas vurulması ve bir ortağı ğın şirket sözles zleşmesinde öngörülen sebepten dolayışirketten çıkarılması, ı) Şirketin feshi. Yukarıdaki haller saklı kalmak kaydıyla yla, şirket sözles zleşmesi, esas sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların n kararıyla değiştirilebilir. Bu yetersayı şirket sözles zleşmesi ile artırılabilir. Toplantı yetersayısı getirilebilir. Şirket sözles zleşmesinde yapılan her değişikli ikliğin in tescil ve ilanı zorunludur. 29
Esas Sermayenin Artırılmas lması (m. 590 vd.) Şirketin kuruluşu u hakkındaki hükümlere h ve özellikle sermayenin ayın n olarak konması ve bir işletme i ile ayınlar nların devralınmas nmasına na dair kurallara uymak şartıyla esas sermaye artırılabilir. Karar, esas sermayenin salt çoğunluğunun unun hazır bulunduğu u toplantıda temsil edilen oyların n en az üçte ikisi ile alınabilir. YENİ: Yeni TTK da ortakların rüçhan hakkına önem verilmiş ve bu hususu daha ayrınt ntılı biçimde imde düzenlenmid zenlenmiştir. a) RüçR üçhan hakkı haklı nedenler varsa kısıtlanabilir/kaldk tlanabilir/kaldırılabilir, labilir, b) RüçR üçhan hakkı ağırlaştırılmış nisaplarla kısıtlanabilir/kaldk tlanabilir/kaldırılabilir, labilir, Esas Sermayenin Azaltılmas lması (m. 592) AŞ lerin esas sermayenin azaltılmas lmasına ilişkin hükümleri, h Ltd. Şti. ti. ler hakkında kıyas yoluyla uygulanır. GK Kararlarının n Butlanı ve İptali AŞ GK kararlarının n butlanı ve iptali hakkındaki hükümler h (m. 445 vd.) kıyas k yoluyla limited şirketler hakkında da uygulanır. 30
Ortaklıktan ktan Çıkma ve Çıkarılma, Hukuki Sonuçlar ları Yeni TTK ortağı ğın şirketten çıkması ve çıkarılması ile ayrılan ortağı ğın mali haklarını mevcut TTK ya göre g daha farklı düzenlemiştir. a) Çıkma aa) Çıkma Hakkı: Şirket sözles zleşmesi, ortaklara şirketten çıkma hakkını tanıyabilir ve bu hakkın n kullanımını belirli şartlara (örn.( haklı sebeplere) bağlayabilir. bb) Çıkma Davası: Haklı sebeplerin varlığı halinde her ortak, şirketten çıkmasına izin verilmesini dava edebilir (çıkma( davası). YENİ: Çıkmaya Katılma: Ortaklardan biri şirket sözles zleşmesindeki hükme dayanarak çıkmak istediği veya haklı sebeplere dayanarak çıkma davası açtığı takdirde, müdürler m gecikmeksizin diğer ortakları bundan haberdar ederler. Diğer ortaklardan her biri, haberin kendisine ulaştığı tarihten itibaren 1 ay içinde, i inde, çıkmaya ya da çıkma davasına katılabilir. 31
b) Çıkarma (Çıkar( karılma) Şirket sözles zleşmesinde şirketten çıkarma sebepleri öngörülebilir. Çıkarma GK kararı ile olur (esas sermayenin salt çoğunluğunun unun hazır bulunduğu u toplantıda temsil edilen oyların üçte ikisi gereklidir) ve ortağa a noter aracılığı ığı ile bildirilir. Ortak, çıkarma kararına karşı şı,, bunun kendisine bildirilmesinden itibaren 3 ay içinde i inde iptal davası açabilir. abilir. Ortak şirketten çıkma ya da çıkarılma suretiyle ayrıld ldığı takdirde, esas sermaye payının n gerçek ek değerine erine uyan bir ayrılma akçesi esi talep edebilir. AYRILMA AKÇES ESİ HANGİ ŞARTLARDA MUACCEL HALE GELİR?: Şirketin ayrılma sebebiyle finansal güçg üçlüğe e düşmemesi d için i in ayrılma akçesinin muacceliyet zamanı özel olarak düzenlenmid zenlenmiştir. Buna göre g ayrılma akçesi, a) şirketin kullanılabilir labilir bir öz z kaynağı bulunmakta ise, b) ayrılan kişinin inin esas sermaye payları devredilebiliyorsa, c) esas sermaye, ilgili hükümlere h göre g azaltılm lmışsa ayrılma ile muaccel olur. 32
Müdür( r(ler) a) Seçilme ve Azil Müdürler şirket sözles zleşmesi ile ya da GK kararı ile seçilebilir. Şirket sözles zleşmesi ile yönetim y ve temsil, müdür m r sıfats fatını taşı şıyan bir veya birden fazla ortağa a veya tüm t m ortaklara ya da üçünc ncü kişilere ilere bırakılabilir. Ancak ortaklardan en az birisi her halde müdürlm rlük k görevini g üstlenmelidir. YENİ: Müdür r sayısının n birden fazla olması hâlinde, ayrıca bunlardan biri GK tarafından müdürler kurulu başkan kanı olarak atanır. Tüzel kişiler iler müdür m r olabilir. YENİ: Birden fazla müdürün m n varlığı hâlinde, kararlar çoğunlukla alınır. Eşitlik hâlinde başkan kanın n oyu üstün n sayılır. r.şirket sözles zleşmesi, müdürlerin karar alması konusunda daha farklı düzenlemeler de yapabilir. 33
Müdürler GK tarafından görevden g alınabilir, yönetim y hakkı ve temsil yetkisi sınırlanabilir. Her ortak, haklı sebeplerin varlığı ığında, yöneticilerin y yönetim y hakkının ve temsil yetkilerinin kaldırılmas lmasını veya sınırlands rlandırılmasını mahkemeden isteyebilir. Müdürler, kanunla veya şirket sözles zleşmesi ile GK ya bırakılmamış bulunan yönetime ilişkin tüm m konularda karar almaya ve bu kararları yürütmeye yetkilidirler. Müdürler bunun dışıd ışında, aşağıdaki görev g ve yetkilerini devredemez ve bunlardan vazgeçemezler: emezler: (bazılar ları şunlardır): r): a) Şirketin üst düzeyde d yönetilmesi y ve yönetimi y ve gerekli talimatların n verilmesi, b) Şirketin yönetimi y için i in gerekli olduğu u takdirde, muhasebenin, finansal denetimin ve finansal planlamanın n oluşturulmas turulması, c) Küçük k (ölçekli)( limited şirketler hariç,, risklerin erken teşhisi ve yönetimi y komitesinin kurulması, d) Şirket finansal tablolarının, n, yılly llık k faaliyet raporunun ve gerekli olduğu u takdirde topluluk finansal tablolarının n ve yılly llık k faaliyet raporunun düzenlenmesi, d (NOT: Ltd. Şti. müdürleri m AŞA YK gibi, bilanço o gününden g nden itibaren 6 ay içinde i inde finansal tabloları,, yılly llık k faaliyet raporunu, kâr dağı ğıtımına ilişkin GK kararını, denetçinin m. 403 uyarınca verdiği i görüşüg ve GK nın buna ilişkin kararını, TTSG de ilan ettirmek ve şirketin web sayfasında yayınlamakla yükümly mlüdür (yttk m. 610, 524). 34
e) Şirketin borca batık k olması hâlinde durumun mahkemeye bildirilmesi. Müdürler ortaklara eşit e şartlar altında eşit e işlem i yapmakla yükümly mlü kılınmışlardır. r. Müdürlere İlişkin Diğer Hususlar: Özellikle Özen ve Bağlılık k Borcu Müdürler ve yönetimle y görevli g kişiler, iler, görevlerini g yaparken gerekli tüm t özeni göstermek g ve şirketin menfaatlerini, dürüstld stlük k kuralı çerçevesinde, evesinde, gözetmekle yükümly mlüdürler. Şirket sözles zleşmesi ya da GK kararı ile izin verilmedikçe, e, müdürler m şirketle rekabet oluşturan bir faaliyette bulunamazlar. Müdürlerin temsil yetkilerinin kapsamı,, yetkinin sınırlands rlandırılması,, imzaya yetkili olanların n belirlenmesi, imza şekli ile bunların n tescil ve ilanı hakkında AŞ lerin ilgili hükümleri h kıyas k yolu ile uygulanır. Denetim/Denetçi AŞ nin denetçiye (m. 397 vd.), işlem i denetçilerine ve özel denetime (m. 438) ilişkin hükümleri h limited şirkete de uygulanır. 35