İÇİNDEKİLER GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM YOKSUNLUK HALLERİ

Transkript

1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ BİBLİYOGRAFYA VII XV KISALTMALAR... XXX GİRİŞ I. Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Oy Hakkı, 1 A. Önemi ve Tanımı 1 B. Hukuki Niteliği 3 C. Özellikleri '.." Paya Bağlı Olması 5 2. Müktesep Hak Olması 6 D. Kullanılmasına Hâkim ilkeler 7 1. Genel Kurulda Kullanılabilmesi 7 2. Esas Sermayeye Katılma Oranına Göre Kullanılabilmesi 9 3. Bağımsız Bir Biçimde Kullanılabilmesi 10 a. Oy Kullanma Özgürlüğü 10 b. Pay Sahibinin Oy Hakkını Kullanırken Anonim Ortaklığın Menfaatlerini Gözetmek Zorunda Olmaması 12 ba. Kural '. 12 bb. Hakların Kötüye Kullanılmaması İlkesi 13 II. Pay Sahibinin Oy Hakkından Yoksunluğu 14 A. TK'nda Oy Hakkından Yoksunluğun Düzenleniş Biçimi 14 B. Yoksunluğa İlişkin Hükümlerin Amacı ve Nitelikleri 16 III. Konunun Önemi, Sınırlandırılması ve Ele Alınış Biçimi 18 BİRİNCİ BÖLÜM YOKSUNLUK HALLERİ 1. AYNİ SERMAYENİN DEĞERİNİN SAPTANILMASI VE KURUCULARA ÖZEL MENFAAT SAĞLANMASI DURUMLARINDAKİ OYDAN YOKSUNLUK (TK. m. 291) I. Hükmün Kaynağı ve Amacı i... 23

2 X İçindekiler A. Kaynağı 23 B. Amacı.' 24 II. Hükmün Uygulama Alanı 29 A. Aynt Sermayeye Değer Biçilmesinde Genel Olarak ; Oydan Yoksunluğun Uygulandığı Genel Kurul Toplantısı 30 a. Kuruluşta 30 b. Sermaye Artırımında 32 ba. Ani Yol ile Artırımda ı 32 bb. Tedrici Yol ile Artırımda Örtülü Kuruluş ile Kuruluştan Sonra Bir İşletme ve Malvarlığı Değerinin Devralınmasındaki Oydan Yoksunluk 35 B. Kuruculara ve Diğer Pay Sahiplerine Tanınan Özel Menfaatlerin Onaylanmasında Özel Menfaat Kavramı Kendilerine Özel Menfaat Sağlanması Nedeniyle Oydan Yoksun Olan Kişiler Oydan Yoksunluğun Uygulandığı Genel Kurul Toplantısı Bütün Pay Sahiplerine Özel Menfaat Sağlanması Durumunda Oydan Yoksunluğun Doğurabileceği Sonuçlar 42 III. TK. m. 291'de Öngörülen Oydan Yoksunluk Nedeni ile Ortaya Çıkan Özel Sorunlar 43 A. Yoksunluğun Ayın Karşılığı Çıkarılacak Paylardan Doğan Oy Hakkı ile Sınırlı Olması ı 43 B. Oydan Yoksunluğun Sadece Değer Biçme ya da Menfaatlerin Onaylanmasında Uygulanması, 46 C. Aynî Sermaye Sahiplerinin Birbirlerinin Sermayelerine Değer "Biçilmesinde Oy Kullanabilmeleri 46 IV. Eski isv. BK. m. 619'a Yöneltilen Eleştiriler ve 1936 Değişikliğinden Sonraki Durum ', ANONİM ORTAKLIĞIN KENDİ PAYLARINI EDİNMESİ DURUMUNDAKİ OYDAN YOKSUNLUK (TK. m. 329, f. 3, c. 2) I. Genel Olarak Ortaklığın Kendi Paylarını Edinmesi Yasağı 54 II. Yoksunluğa ilişkin Hüküm ve Kaynağı 57 III. Hükmün Amacı ve Kapsamı, '. 58 A. Amacı 58 B. Kapsamı IV. Hükmün Uygulama Alanı, - 60 A. Anonim Ortaklığın Kendi Paylarını Edinmesinde 60

3 İçindekiler, XI B. Bağlı işletmelerde 61 C. Karşılıklı Katılmalarda 67 D. Anonim Ortaklık ya da Bağlı işletme Hesabına Davranan Üçüncü Kişilere Ait Paylarda (Stok = Yedek Paylarda) 69 V. Yönetim Kurulunun Üçüncü Kişilerin Mülkiyetinde Bulunan Paylara ilişkin Oy Hakkını Temsilci Olarak Kullanmasının Hükmün Kapsamına Girip Girmeyeceği Sorunu 71 A. Genel Olarak 71 B. Anonim Ortaklığa Rehnedilen Paylarda 72 C. Anonim Ortaklığa Tevdi Edilen (Vedia Olarak Bırakılan) Paylarda VI. Yönetim Kurulunun Oydan Yoksunluğa Neden Olan Durumu Ortadan Kaldırmak Yükümü ve Buna Aykırılığın Sonucu PAY SAHİBİNİN, ORTAKLİK İLE KENDİSİ YA DA BELİRLİ YAKINLARI ARASINDAKİ HUKUKİ İŞLEM VE ÇEKİŞMELERE (İLİŞKİN KARARLARDAKİ OYDAN YOKSUNLUĞU (TK. m. 374, f. 1) I. Hükmün Kısa Tarihçesi 79 II. Kaynak Hukuklardaki Düzenlemeler ile Karşılaştırılması 82 A. isviçre Hukuku ile 82 B. Alman Hukuku ile 84 C. Karşılaştırmalardan Çıkarılabilecek Sonuç 86 III. Hükmün Amacı ve Yorumunda Gözönünde Tutulacak Hususlar 87 IV. Hükmün Uygulama Alanı 88 A. Kişisel Uygulama Alanı Pay Sahibinin Kendisi 88 a. Bireysel Mülkiyette 88 b. Birlikte Mülkiyette 89 c. Oy Hakkını Kullanacak Malikin Aynı Zamanda Bir Diğer Ortaklıkta Pay Sahibi Olması Durumunda 91 ca. Pay Sahibinin Aynı Zamanda Bir Kişi Ortaklığında Ortak Olması 91 cb. Pay Sahibinin Aynı Zamanda Diğer Bir Sermaye Ortaklığında Pay Sahibi Bulunması 93 cb1. Pay Sahibinin Oydan Yoksun Olması 93 cb2. Pay Sahibinin Ortağı Olduğu Sermaye Şirketinin Oydan Yoksun Olması 94 cc. Pay Sahibinin Aynı Zamanda Bir Diğer Sermaye Ortaklığının Organ Üyesi Olması 94 cd. Pay Sahibinin Organ Üyesi Olduğu Sermaye Ortaklığının Oydan Yoksunluğu 94 cc2. Organ Üyesinin Oydan Yoksunluğu 95 d. Pay Üzerinde intifa Hakkı Bulunması Durumunda 95

4 XII içindekiler 2. Pay Sahibinin Karı ya da Kocası, Pay Sahibinin Usul ve Füruu 100 B. Maddi Uygulama Alanı Hukuki İşlemlerde. 101 a. Genel Olarak : 101 b. Yoksunluğun Saptanmasındaki Ölçüt: Özel Menfaat-Pay Sahipliği Sıfatına Bağlı Menfaat Ayrımı Hukuki Çekişmelerde : 104 V. Hükmün Özel Olarak Tartışmalı Bazı Genel Kurul Kararları Açısından İncelenmesi 107 A. Yönetim Kurulu Üyelerinin Seçimi ve Azli 107 B. Ortaklıkla İşlem Yapma Yasağının Kaldırılması..^ 109 C. Ortaklıkla Rekabet Etme Yasağının Kaldırılması '. 110 D. Özel Denetçf Atanması..:...;, 111 E. İbra Kararları,. " YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN İBRASINDAKİ OYDAN YOKSUNLUK (TK; m. 374, f. 2} I. Anonim Ortaklıkta İbranın Anlamı, Hukuki Niteliği ve Düzenlenmesi II. Yoksunluğa İlişkin Hükmün Kaynakları ve Benzerleri ile Karşılaştırılması 119 III. Hükmün Amacı 120 IV. Hükmün Uygulama Alanı 122 A. Maddi Uygulama Alanı Açık İbra Kararlarında ibra Varsayımında...; 124 B. Kişisel Uygulama Alanı Yönetim Kurulu Üyeleri...: a. Kendi ibraları Hakkında 125 b. Diğer Yönetim Kurulu Üyelerinin ibraları Hakkında Denetçiler "Şirket İşlerinin Görülmesine Herhangi Bir Suretle İştirak Etmiş Olan" Diğer Kişiler : Anonim Ortaklıkta Pay Sahibi Olan Tüzel Kişilerin, Yönetim Kurulundaki Temsilcilerinin İbrasında Oy Kullanabilip Kullanamayacakları Sorunu Oydan Yoksun Olan Kişilerin Hukuki Halefleri OYDAN YOKSUNLUĞU ÖNGÖREN YA DA BU SONUCU DOĞURAN ANASÖZLEŞME HÜKÜMLERİ İLE ORTAKLİK ORGANLARININ KARARLARI I. Yoksunluk Hallerinde Sınırlı Sayı ilkesi (Numerus Clausus) 135 II. Pay Sahibini Oydan Yoksun Bırakmak İçin Başvurabilecek Yollar 137

5 İçindekiler XIII A. Yoksunluğun Bazı Kişisel Niteliklere Bağlanması B. Oy Hakkının, Bazı' Payların Yoksunluğuna Neden Olacak Biçimde Sınırlandırılması Oy Hakkına Üst Sınır Getirilmesi Oy Hakkının Kademeli Olarak Sınırlandırılması Her Pay Sahibine Bir Oy Hakkı Tanınması Bir Gruba Tanınan Ayrıcalığın, Diğerinin Oydan Yoksunluğu Anlamına Gelmesi. 146 C. Oy Hakkının Kullanılmasının Bazı Maddi Şartlara Bağlanması Pay Bedelinin Tamamının ödenmesine Belirli Bir Miktarda Paya Sahip Olmaya Belirli Bir Süre Pay Sahibi Olmaya 152 D. Oy Hakkının Kullanılmasının Aşırı Derecede Güç Şekil Şartlarına Bağlanması Tevdi Süresinin Kısalığı ya da Uzunluğu Ortaklığa Bildirim Zorunluluğu " Temsil Açısından Getirilen Zorunluluklar 156 a. Temsil Yasağı.~. 156 b. Temsil Zorunluluğu _ c. Temsilcinin Kişisel Niteliği ile ilgili Sınırlandırmalar Öngörülmesi 158 E. Pay Sahibinin Belirli Kararlarda Oy Hakkından Yoksunluğunun Öngörülmesi 159 III. Oydan Yoksun Bırakılmanın Yaptırımı 160 A. Anasözleşme ile Yoksun Bırakma Durumunda 160 B. Ortaklık Organlarının Bir Kararı ile Yoksun Bırakma Durumunda İKİNCİ BÖLÜM YOKSUNLUĞUN SONUÇLARI VE ETKİLERİ 6. OY HAKKINDAN YOKSUNLUĞUN SONUÇLARI I. Oy Hakkının Kullanılamaması (Donması)., 165 A. Pay Sahibinin Kendisi Tarafından 165 B. Pay Sahibinin Temsilcisi Tarafından 167 II. Yoksunluğu Söz Konusu Olanların Üçüncü Kişileri Temsilen Oy Kullanabilip Kullanamayacakları Sorunu OY HAKKINDAN YOKSUNLUĞUN ETKİLERİ I. Oy Hakkı Dışında Kalan Yönetme Hakları Üstündeki Etkisi II. Yetersayılar Üstündeki Etkisi A. Ortaklığın Edindiği Kendi Payları Yönünden 175 B. Diğer Yoksunluk Halleri Açısından 180

6 XIV İçindekiler ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YOKSUNLUK HÜKÜMLERİNE AYKIRILIK VE BUNUN YAPTIRIMI 8. OYDAN YOKSUNLUK HAKKINDAKİ HÜKÜMLERE DOLAYLI AYKIRILIK (DOLANMA) I. Genel Olarak 185 II. Dolanma Amacı ile Başvurulabilecek Yollar 187 A. Pay Mülkiyetinin İnançlı Olarak Devredilmesi 187 B. Genel Kurulda Sadece Oy Hakkının Kullandırılması Amacı ile ve Mülkiyet Geçirilmeksizin Payların Üçüncü Kişiye Devri 192 C. Paylar Üzerinde intifa Hakkı Yaratılması ve Buna Bağlı Olarak Oy Sözleşmesi Yapılması 201 III. Dolanma Olgusunun Kanıtlanması Durumunda Uygulanabilecek Yaptırımlar 203 A. Genel Kurula Katılmaya itiraz Genel Kurula Katılma Hakkına Sahip Bulunmayan Kişiler itiraz Usulü 206 B. Genel Kurul Kararının İptali OYDAN YOKSUNLUK HAKKINDAKİ HÜKÜMLERE DOĞRUDAN AYKIRILIK VE BUNUN YAPTIRIMI SONUÇ Doç Dr. Ömer Teoman'ın Bilimsel Yayınlarının Listesi 219