.Ü. Cerrahpafla T p Fakültesi Sürekli T p E itimi Etkinlikleri Gastrointestinal Sistem Hastal klar Sempozyumu 11-12 Ocak 2001, stanbul, s. 143-147 Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Komisyonu Antireflü Cerrahisinin Tarihi Geliflimi ve Rudolf Nissen Prof. Dr. Ertu rul Göksoy Gastroözofageal reflüyü önleme amac yla yap lan antireflü ameliyatlar n n öncüsü Rudolf Nissen dir. Günümüzde "Nissen Fundoplikasyonu" olarak adland r lan cerrahi ifllemi gerçeklefltiren Rudolf Nissen kimdir? 1931 y l nda Berlin de dünyada ilk kez pnömonektomi ameliyat n baflaran Alman cerrahi Rudolf Nissen, fundoplikasyon iflleminin öncü ameliyat n da stanbul Üniversitesi ö retim üyesi olarak Cerrahpafla da gerçeklefltirmifltir. Ord. Prof. Dr. Rudolf Nissen n Türkiye deki Çal flmalar ve Türk Cerrahisine Katk lar 1933 Üniversite Reformu, Türkiye Cumhuriyeti nin Atatürk ün gösterdi i hedefler do rultusundaki geliflmelerinden biridir. 1933 de yeni Türkiye nin yap lanma iste i ile Avrupa daki mevcut olumsuz flartlar birleflince pozitif sonuç vermifltir. Nazilerin yürürlü e koydu u k s tlay c yasalar nedeniyle Almanya da art k çal flma olana kalmayan bilim adamlar ndan biri de tan nm fl genç cerrah profesörü Rodolf Nissen dir. Nissen, rejim karfl t ve saf rkdan olmayanlar için k s tlay c yasalar n yürürlü e girmesinden önce ola anüstü sezgisi ile ayr lma karar veren bir bilim adam d r. Ayr ca patolog Schwartz ile birlikte Türk Hükümetiyle anlaflmalar yürütmede de öncülerden olmufltur. Böylelikle Türkiye nin davetiyle birçok Alman bilim adam na stanbul ve Ankara da görev verilmifltir. 1896 da do an Nissen t p ö rencisi iken 1.Dünya Savafl na kat lm fl, yard mc cephe hekimi iken kurflunla yaralanm fl, bilahare tekrar t p e itimine dönmüfltür. 1921 de Münih te dönemin dünyaca ünlü cerrahi Prof. Dr. Sauerbruch un yan nda asistan, baflasistan ve profesör olarak bulunmufltur. 1931 de dünyada ilk kez pnömonektomiyi gerçeklefltirerek flöhretini Almanya d fl na da yaym flt r. 143
Ertu rul Göksoy Nissen 1933 y l nda 37 yafl nda Ordinaryüs Profesör ünvan yla stanbul Üniversitesi T p Fakültesi 1. Cerrahi Klini ine direktör olarak tayin edilmifltir. 1939 y l sonuna kadar Cerrahpafla Cerrahi Klini inde çok verimli çal flmalarda bulunmufl, yeni ameliyat teknikleri ve yetifltirdi i cerrahlarla Türk Cerrahisine büyük katk lar olmufltur. Yeni bir cerrahi binas n n planlanmas n ve inflaat n sa lam fl, Türkçe ve Almanca 4 cerrahi kitab, 62 Türkçe bilimsel yay n yay mlam flt r. Dünyada ilk kez yapt ameliyatlarla o dönemde bir efsane olmufltur, örne in 1936 da yapt ameliyat daha sonra "Nissen fundoplikasyonu" iflleminin esas n teflkil etmifltir. 20. yüzy l n dünya cerrahlar aras nda önemli bir yeri olan Rudolf Nissen 1939 y l n n son aylar nda tedavi amac yla Amerika Birleflik Devletleri ne gitmifl, 1940 dan itibaren de oraya yerleflmifltir. 1940-1952 y llar aras nda Boston ve New York da çal flm flt r. 1952 de Basel Cerrahi Klini i direktörü olmufltur. Orada çok say da cerrah n yetiflmesini sa layan Nissen, 1955 de 20. yüzy l n en önemli ameliyatlar ndan biri olan "Nissen fundoplikasyonu" ifllemini gerçeklefltirmifltir. 1967 y l nda emekli olan Prof. Dr. Rudolf Nissen 1981 de Basel de vefat etmifltir. Almanya dan göç eden bilim adamlar içinde ilk kez an lar n yay nlayan Nissen olmufltur. 1969 da yay nlanan an lar nda Türkiye deki yaflam n, ülkedeki flartlar, gezilerini ve ayr l fl n etrafl ca yazm flt r (Helle Blaetter, dunkle Blaetter. Erinnerungen eines Chirurgen. Stuttgart 1969). Türkiye deki asistanlar yla ölümüne kadar ilgisini kesmeyen Nissen, do- umunun 100. y l nda 20 May s 1996 da stanbul da Prof Dr. Ertu rul Göksoy un, 30 A ustos 1996 da Basel de Prof. Dr. Mario Rossetti ve Prof. Dr. Felix Harder n düzenledikleri toplant larla an lm flt r. Ülkemizde hala flöhreti devam etmekte olan Hocam z, Klini imizin direktörlerinden Rudolf Nissen i minnetle hat rl yoruz. Rudolf Nissen ve Fundoplikasyonun Geliflimi lk ad m: 1937 y l nda Cerrahpafla Cerrahi Klini inin Baflkan Rudolf Nissen Almanca bir yay n yapt (Nissen, 1937). Bu yay nda 28 yafl nda bir erkek hastada yap lan de iflik bir ameliyat anlat l yordu. Kardiospasm ve pilorospazm flikayetleri olan hasta önce mide kanamas ile nedeniyle ameliyat edilmifl, flikayetlerinin devam üzerine 3 hafta sonra tekrar giriflim yap lm fl. Perikarda penetre özofagus ülseri nedeniyle transtorakal yoldan kardia rezeksiyonu uygulayan Nissen, özofagus güdü ünü mide fundusuna gömmüfl; distal özofagus ve anastomoz bölgesini korumak amac yla mide duvar ndan oluflturdu u bir manfletle çepeçevre sarm fl (fiekil 1A). 1936 y l nda ameliyat etti i bu hastay asistanlar ve dostlar arac l yla y llar sonra takip eden Nissen, kardia rezeksiyonu sonras al fl lm fl reflü özofajiti görmemifl. 144
Antireflü Cerrahisinin Tarihi Geliflimi ve Rudolf Nissen A B fiekil 1. A. Mideyle korunmufl intratorasik özofagogastrostomi. B. Paraözofageal hernide gastropeksi ve hiatus tamiri (Nissen ve Rossetti, 1963). Yine 1936 y l nda Nissen kardia civar ndaki anastomuzu koruma amac yla midenin manflet gibi çevrelendi i iki ameliyat daha yapm flt r. Türkçe olarak yay mlad bu vakalar n birincisi, 8 y ldan beri devam eden kardiospazm flikayetleri olan 28 yafl nda bir hastayd. Transtorakal yolla yapt bu ameliyala darl k alan nda özofago-gastrostomi yapm fl ve mideyle anastomoz civar n örtmüfltür. 56 yafl ndaki di er bir kad n hastada benzer ifllemi transabdominal olarak gerçeklefltirmifltir. Kardiospazml bu hastada da benzer yöntem kullanm fl (Göksoy). Nissen, Almanca yay mlad ilk vakas n takip etme imkan bulmas daha sonraki geliflmeleri de sa lam flt r. kinci ad m: Nissen 1946 y l nda New York da disfaji ve angina pectoris flikayetleri olan bir radyologu inkarsere paraözofageal hiatus hernisi nedeniyle ameliyat etti. Genel durumu bozuk olan bu radyolog meflhur Gustav Bucky idi. Bucky özel röntgen tüpü ve masas n n mucidi olup, yöntem kendi an yla an lmaktad r. Nissen, hastay al fl lan ve geçerli torakal yoldan de il, abdominal olarak ameliyat etmiflti. Midenin repozisyonunundan sonra diyafragmadaki defekti kapatm fl, nüksü engellemek için de gastropeksi ifllemi ilave etmifl (fiekil 1B). Hastay uzun y llar izlemifl (Nissen, 1956). Üçüncü ad m: 1955 y l nda Basel de at lm flt r. Özofagogastrostominin manfletle korunmas ve hiatus hernisindeki gastropeksi konular nda deneyimi ve uzun süreli takibi olan Nissen, a r reflü özofajiti olan 49 yafl nda bir kad n hastada daha sonra dünyay fethedecek olan ameliyat n gerçeklefltirdi. 1936 145
Ertu rul Göksoy fiekil 2. 1955 y l nda gerçeklefltirilen gastroplikasyon y l nda stanbul da yapt ameliyat n benzerini, kardia rezeksiyonu yapmadan gerçeklefltirdi. Midenin ön ve arka duvarlar ndan birer pli oluflturup bunlar küçük kurvatur taraf nda birlefltirdi (fiekil 2). Sonucu baflar l olan, önceleri "gastroplikasyon" olarak isimlendirdi i bu elektif antireflü ifllemi ikincisi takip etti ve 1956 da yay mlad (Nissen, 1956). fiekil 3. Rossetti taraf ndan modifiye edilen Nissen fundoplikasyonu (Nissen ve Rossetti, 1963) Modern antireflü cerrahisinin bafllang c olan bu ameliyat, daha sonra asistan Mario Rossetti taraf ndan mide yerine fundusdan bir manflet yap larak "Nissen Fundoplikasyonu" olarak isimlendirildi (Nissen ve Rossetti, 1959) (fiekil 3). Dünyada ilk pnömonektomi ameliyat n yapan Nissen, kendi ifadesiyle "bu basit ameliyat" sayesinde dünya çap nda tekrar ün kazand. 50 y la yak n bir süredir bu ameliyat n modifikasyonlar ve taklitleri de yap lm flt r; Belsey, Collis, Hill, Dor ve Toupet v.b. (Siewert). 146
Antireflü Cerrahisinin Tarihi Geliflimi ve Rudolf Nissen 20.yüzy l n önemli hastal olan gastroözofageal reflünün 50 y la yak n bir süredir yap lan ve "dünyay fetheden" ameliyat, laparoskopinin tedavi alan nda kullan lmas yla 21.yüzy l n da ameliyat olmufltur. Bu vesileyle de "Nissen fundoplikasyonu" ismiyle Cerrahpafla daima an lacakt r. KAYNAKLAR 1. Göksoy E. Ord. Prof. Dr. Rudolf Nissen in Türkiye deki Bilimsel Çal flmalar (1933-1939). Editör: E. Göksoy "Rudolf Nissen: stanbul da Bir Alman Cerrahi Profesörü". Nobel T p Kitabevleri, stanbul (Bask da). 2. Göksoy E. Ein deutscher Professor für Chirurgie in Istanbul (1933-1939): Ord. Prof. Dr. Rudolf Nissen. Deutsche Gesell Chirurgie Mitteilungen 1996; 5/96:379-381. 3. Göksoy E. "Rudolf Nissen: stanbul da Bir Alman Cerrahi Profesörü. Nobel T p Kitabevleri, stanbul (Bask da). 4. Nissen R. Die transpleurale Resektion der Kardia. Deutsche Z Chir 1987; 249:311-316. 5. Nissen R. Gastropexy as lone procedure in surgical repair of hiatus hernia. Am J Surg 1956; 92:389-392. 6. Nissen R. Eine einfache Operation zur Beeinflussung der Refluxoesophagitis. Schweiz Med Wschr 1956; 86:590-592. 7. Nissen R, Rossetti M. Die Behandlung von Hiatushernien und Refluxoesophagitis mit Gastropexie und Fundoplication. Thieme, Stuttgart 1959. 8. Nissen R, Rossetti M. Surgery of the cardia ventricul: Ciba Symposium 1963; 11:195. 9. Siewert J. R. Rudolf Nissen ve Antireflü Cerrahi (Fundoplikasyon: Dünya n n Fethi). Editör: E. Göksoy: "Rudolf Nissen: stanbul da Bir Alman Cerrahi Profesörü". Nobel T p Kitabevleri, stanbul (Bask da). 147