JOOMLA YÖNETİMİ İÇİNDEKİLER Şablon Yöneticisi Dil Yöneticisi İçerik Yönetimi Sistemi Yöneticisi Menü Yöneticisi Kullanıcılar İÇERİK YÖNETİM SİSTEMİ Uzm. Gökhan TUTAR HEDEFLER Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Şablon yöneticisini kullanarak sitenin görüntüsünü değiştirebilecek, Sitede bulunan içerikleri yönetebilecek, Sitede bulunan menüleri yönetebileceksiniz. ÜNİT E ÜNİTE 54
GİRİŞ Joomla gibi içerik yönetim sistemlerinin en büyük avantajları kolay yönetimidir. Joomla da sitelerinizi hem çok kapsamlı hem de kolay bir şekilde yönetebilirsiniz. Siteleri yönetirken de kod yazmanıza gerek kalmaz ve yapacağınız değişiklikler anında uygulanır. Bizde bu ünitede Joomla nın nasıl yöneticiliği anlatılacaktır. ŞABLON YÖNETİCİSİ Şablon yöneticisi sitemizin görüntüsünde değişiklikler yapmak için kullanılır. Şablon yöneticisi sadece kullanıcıların gördüğü arayüzün değil aynı zamanda yönetici panelinin görüntüsü de değiştirilebilir. Şablon yöneticisine girmek için Eklentiler -> Şablon Yöneticisi yolu takip edilir. Şekil 5.1. Şablon Yöneticisi Şablon yöneticisinde yüklü olan şablonları görebilir, sitenin veya site yönetim panelinin kullandığı şablon değiştirilebilir, şablonların ayarları ve kaynak kodları değiştirilebilir. 1 2 3 4 Şekil 5.2. Şablon Yöneticisi-2 1. Biçim kolonunun altındaki şablonun adına tıkladığımızda şablon için görsel ayarlar yapılır. 2. Kullanılan şablonu değiştirmek için değiştirilmek istenen şablonun hizasında Varsayılan kolonun altındaki yıldız şeklindeki butona tıklanır. 3. Konum kolonunda şablonun site için yoksa yönetici panelinin mi olduğu belirtilir. 4. Şablon kolonu yüklü olan şablonların kaynak kodlarına erişmek için kullanılır. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 2
Joomla da şablon yükleme, şablon yöneticisinden değil Eklenti Yöneticisi menüsünden yapılır. 2 1 3 4 Şekil 5.3. Şablon Ekleme Joomla da şablon yüklemek için Eklentiler -> Eklenti menüsüne tıklanır. Dosya Paketi Yükle sekmesi seçildikten sonra Dosya Seç butonuna tıklanarak daha önceden indirmiş olduğumuz şablon dosyası seçilir ve Yükle & Kur butonuna tıklanır. DİL YÖNETİCİSİ Joomla da dil yöneticisi sayesinde birden fazla dil desteği olan siteler oluşturulabilir ve yönetim panelinde bulunan metinler (Menüler, uyarılar, seçenekler gibi) dil yöneticisi sayesinde internetten indirilerek kurulabilir. Dil yöneticisine ulaşmak için Eklentiler -> Dil Yöneticisi yolu takip edilir. Şekil 5.4. Dil Yöneticisi-1 Dil yöneticisinde sistemde yüklü olan diller listelenmektedir. Buradan sitenin ve yönetim panelinin dilini değiştirebilir ve bu diller hakkında bilgiler (kim tarafından oluşturulduğu, oluşturulma tarihi, sürümü gibi) edinebiliriz. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 3
Şekil 5.5. Dil Yöneticisi-2 Yukardaki resimde sitemizde iki dil yüklü olduğu gözükmektedir. Sitemizin varsayılan dilini değiştirmek için English (United Kingdom) satırının Varsayılan kolonundaki yıldız şeklindeki butona tıklanır. Sitemize yeni bir dil eklemek için Dil Yöneticisi nin üstünde bulunan Dil Kur butonuna tıklanır. Şekil 5.6. Yeni dil kurulumu-1 Şuan sistemimizde yüklemek için herhangi bir dil dosyası mevcut olmadığı için Dil Kur sayfası bize uyarı veriyor. İnternetten (joomla.org adresinden) dil dosyası indirmek için Dil Bul butonuna tıklıyoruz. Şekil 5.7. Yeni dil kurulumu-2 Yukardaki resimde Joomla tarafından onaylanan dil çevirilerinin listesi bulunmaktadır. Bu listeden en güncel dil çevirilerini takip ederek sistemimize yeni diller yükleyebiliriz. Dil dosyalarının adresleri Ayrıntı Adresi kolonunda gösterilmektedir. İstersek bu dil dosyalarını inceleyerek kendi dil dosyamızı oluşturabiliriz. Yüklenmek istenen dil listeden seçildikten sonra Kur butonuna tıklanarak dil dosyası yüklenebilir. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 4
İÇERİK YÖNETİMİ İçerik yönetimi sayesinde sitemizde bulunan yazıları, kategorileri ve medyaları (Video, resim gibi) yönetebiliriz. Joomla da içerik yönetimi İçerik menüsünden yapılır. Bu menünün dört tane alt sekmesi bulunmaktadır. Bunlar; Makale Yöneticisi, Kategori Yöneticisi, Öne Çıkan Makaleler, Ortam Yöneticisi Makale Yöneticisi Makale yöneticisi sayesinde sitemizde yüklü olan makaleleri düzenleme, silme, yayınlama gibi işlemler yapabilir ve sitemize yeni makaleler ekleyebiliriz. Makale yöneticisine erişmek için İçerik -> Makale Yöneticisi yolu izlenir. Şekil 5.8. Makale Yöneticisi Aşağıdaki resimde sistemimizde yüklü olan bütün makaleler listelenmektedir. Listeden seçtiğimiz makaleyi düzenleyebilir, silebilir, yayınlanabilir, yayından kaldırabilir veya makaleler hakkında kısa bilgiler (Makaleyi hangi kullanıcıların görebileceği, makalenin kim tarafından yazıldığı veya makalenin hangi dillerde gözükeceği gibi) edinebiliriz. Şekil 5.9. Yeni Makale Ekleme Sitemize yeni makale eklemek için makale yöneticisi sayfasının üst kısmında olan Yeni butonuna tıklanır. Makalelerin birçok ayarı olduğu için Joomla bunları belirli gruplara bölmüştür. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 5
İçerik sekmesi Şekil 5.10. Yeni Makale Ekleme-2 Bu sekmede makalenin içeriği yazılır, makalenin kategorisi belirlenir, kimler tarafından erişilebileceği ve hangi dille gözükeceği gibi ayarlar bulunmaktadır. Yayınlama sekmesi Bu sekme sayesinde makalenin belirli tarihler arasında yayınlanması, oluşturan kullanıcının belirlenmesi, düzenlenme zamanı, anahtar kelimeler ve robot talimatları gibi ayarlar bulunmaktadır. Resimler ve bağlantılar sekmesi Bu sekmede eklenen makale için giriş metin resmi eklenebilir veya bağlantılar oluşturarak bu bağlantıların hedef penceresi (Bağlantıya tıklandığında yeni sekmede mi yoksa aynı sekmede mi açılacağı) ayarı yapılabilir. Seçenekler sekmesi Makalenin başlığının, etiketlerin, giriş metninin, yazar adının gösterilip gösterilmemesi veya makalenin başlığına tıklanınca makalenin görüntülenmesi gibi ayarlar bulunmaktadır. Düzenleme ekranını yapılandır sekmesi Joomla da yönetici olarak giriş yapıldığında yönetim paneline girmeden kullanıcı ara yüzünden sitemizi düzenleyebiliriz. Bu sekmede ise makale için de geçerli olan bu düzenleme ayarlarının hangisinin veya hangilerinin görüntüleneceği ayarlanabilir. İzinler Sekmesi Bu sekmede makalenin kimler tarafından silinebileceği, düzenlenebileceği ayarları yapılmaktadır. Bu sekmede verilen izin kullanıcıya verilmez. Kullanıcı grubuna verilir. Bu kullanıcı grubunda bulunan bütün kullanıcılar bu yetkiye sahip olurlar. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 6
Kategori Yöneticisi Eğer sitemizde çok fazla makale var ise bu makaleleri gruplandırmamız gerekebilir. Örneğin yazılım dilleri hakkında bir site oluşturduk ve bu sitede birçok yazılım dili hakkında makaleler var. PHP hakkındaki makaleleri bir PHP kategorisi oluşturarak o kategoriye eklersek sitemizde bir düzen oluşturur ve site ziyaretçileri aradıkları makaleleri daha kolay bulabilirler. Kategoriler sayesinde kategoride bulunan bütün makaleler için toplu işlemler (yayından kaldırma gibi) de uygulanabilir. Kategori yöneticisine erişmek için İçerik -> Kategori Yöneticisi yolu takip edilir. Şekil 5.11. Kategori Yöneticisi Kategori yöneticisi sayfasında sistemimizde bulunan bütün kategoriler listelenmektedir. Bu kategorileri silme, düzenleme, yayınlama veya yayından kaldırma gibi işlemler gerçekleştirilebilir. Şekil 5.12. Yeni Kategori ekleme Yeni kategori eklemek için yukarıdaki resimde gözüken Yeni butonuna tıklanır. Bir kategori silinmesi halinde bu kategori içerisindeki makaleler silinmezler. Ancak makaleler yayından kaldırılır. Bu makaleleri tekrar yayınlamanız için kategorisini değiştirmeniz gerekebilir. Kategoriler hiyerarşik yapıya sahip olabilirler yani bir kategorinin alt kategorileri olabilir. Joomla da bir kategori silindiği zaman bu kategorinin alt kategorileri de silinir. Joomla da silinen kategoriler çöpe gönderilir. Bir kategorinin çöpe gitmesi tamamen silinmesi anlamına gelmez. Silinen kategorileri görmek için Arama araçları butonuna tıklanarak durum listesinden Çöpe Gönderilmiş sekmesi seçilir. Şekil 5.13. Çöpe gönderilmiş kategoriler Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 7
Öne Çıkan Makaleler Öne çıkan makaleler diğer oluşturduğumuz makalelerden yapısal olarak pek bir farkı yoktur. Joomla da bazı makaleleri diğer makalelerin üstünde ve her zaman görüntülenmesi gerekebilir. Bu durumda İçerik -> Öne Çıkan Makaleler yolu takip edilerek yeni makale oluşturulur. Ortam Yöneticisi Şekil 5.14. Öne Çıkan Makaleler Ortam yöneticisi sistemimize eklenmiş resim, video veya ses gibi dosyalarımızın depolandığı kısımdır. Aslında ortam yöneticisi ile Joomla nın içerisinde bulunan images klasörü yönetilir. Ortam yöneticisi ile.php uzantılı bazı dosyalar haricinde hemen hemen bütün dosya türlerini yükleyebiliriz. Ortam yöneticisine erişmek için İçerik -> Ortam Yöneticisi yolu takip edilir. Şekil 5.15. Ortam Yöneticisi-1 Ortam yöneticisi ile dosya yüklemek için İçerik -> Ortam Yöneticisi menüsüne tıklanır. Yeni butonuna tıklandıktan sonra Dosyaları Seç butonuna tıklanarak yüklemek istediğimiz dosya veya dosyalar seçilir ve Yüklemeye Başla butonuna tıklanır. 1 2 3 Şekil 5.16: Ortam Yöneticisi-2 Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 8
SİSTEM YÖNETİCİSİ Sistem yöneticisi sayesinde sunucunun ve sitenin yapılandırılma hakkında bilgi edinilebilir bu yapılandırılmaları yönetebiliriz. Burada bulunan ayarlar sayesinde sitemizin kullanım amacına göre daha uygun hale getirilebilir. Denetim Masası Denetim masası yönetici paneline ilk giriş yaptığımızda karşılaştığımız ekrandır. Denetim masasına Sistem -> Denetim Masası yolunu takip ederek de ulaşılabilir. Şekil 5.17: Denetim Masası-1 Denetim masası sistemimize giriş yapan son kullanıcıların listesi, en popüler makaleler ve sunucunun yapılandırılma ayarları gibi bilgiler listelenir. Denetim masasında sistemimizin herhangi bir ayarı yapılandırılmaz sadece bilgi amaçlıdır. 1 2 3 4 Şekil 5.18: Denetim Masası-2 1. Bu kısımda en son giriş işlemi yapan kullanıcıların listesi bulunmaktadır. 2. Bu kısımda sitemizde en sık ziyaret edilen makaleler listelenmektedir. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 9
3. Bu kısımda sunucumuzun işletim sistemi, PHP sürümü, MySql sürümü, sistemimizin saati, sistemimizde bulunan kayıtlı kullanıcı ve makale sayısı gibi bilgiler bulunmaktadır. 4. Bu kısımda ise sistemimize en son eklenen makaleler listelenmektedir. Denetim masasında bulunan bu bilgiler sistemimizde bir kullanıcı var ise gereksiz gibi gözükebilir. Ancak çok fazla kullanıcımızın ve bir o kadar da makalemiz olduğu düşünüldüğünde bu özet bilgiler bizim için çok önemli hale gelebilir. Genel Yapılandırma Sistemimizdeki neredeyse bütün ayarlamalar bu kısımdan yapılır. Bunların bazılarını Joomla yı kurarken ayarlamıştık. Genel yapılandırma ayarlarına ulaşmak için Sistemi -> Genel Yapılandırma yolu izlenir. Şekil 5.19: Genel Yapılandırma Genel yapılandırılma ayarları çok kapsamlı olduğu için Joomla tarafından gruplandırılmıştır. Hangi grupta hangi ayarların yapıldığı aşağıda verilmiştir. Site sekmesi Şekil 5.20: Genel Yapılandırma Sekmeleri Sitenin başlığı, sitenin yayınlanıp yayınlanmaması, arama motorlarının sitemizi dizinlemesine izin verilmesi gibi ayarlar bulunur. Bu sekmede bulunan çoğunu ayarı sistemimizi ilk kurarken yapılandırdık. Sistem sekmesi Açılan oturumun ne kadar süreceği, ön bellek ayarları, meydana gelebilecek hataların ve sistem günlüğü ayarları yapılabilir. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 10
Sunucu sekmesi Joomla nın ihtiyaç duyduğu veya duyacağı bütün sunucu ayarları bulunmaktadır. Bu sekmede proxy, ftp, zaman dilimi, veri tabanı bağlantı ve eposta ayarları yapabilir ve düzenleyebiliriz. İzinler sekmesi Genel Yapılandırma ayarlarının hangi kullanıcı gruplarının yetkisinin olacağı ayarı bu sekmeden yapılır. Metin süzgeçleri sekmesi Kullanıcı grupların girdiği bütün içerikleri (makaleler gibi) Joomla kontrol eder. Bu sekmede kullanıcıların girdiği verileri belirli süzgeçlerden geçirir. Bu süzgeçler sayesinde belirlediğimiz bir kullanıcı grubunun içerik girerken hiçbir html kodu girmesin, sadece <p> etiketini kullana bilsin veya <p> etiketi haricindeki bütün etiketleri kullanabilsin şeklinde ayarlama yapabiliriz. MENÜ YÖNETİCİSİ Sistemimizde bulunan menüleri oluşturmak, düzenlemek, silmek ve önceden oluşturulmuş bir menüye yeni sekme eklemek için menü yöneticisi kullanılır. Menü yöneticisi için Menüler -> Menü Yöneticisi yolu takip edilir. Şekil 5.21. Menü Yöneticisi Menü yöneticisi açıldığında karşımıza ilk olarak sistemimizde yüklü olan bütün menüler listelenir. Bu sayfa sayesinde seçilen menü silinebilir veya düzenlenebilir. Şekil 5.22. Yeni Menü Ekleme-1 Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 11
Yeni bir menü oluşturmak için yukardaki resimde gözüken Yeni butonuna tıklanır. Şekil 5.23: Yeni Menü ekleme-2 Oluşturacağımız menünün Başlık, Menü türü ve Açıklama değerini girdikten sonra Kaydet butonuna tıklayarak yeni menü oluşturabiliriz. Başlık ve Menü türü değerlerinin girilmesi zorunludur. Şekil 5.24: Menü öğesi ekleme-1 Menü listesinde oluşturduğumuz Yeni Menü gözükmektedir. Bu menüye sekmeler eklemek, silmek veya düzenlemek için menünün adının üzerine tıklanır. Şekil 5.25: Menü öğesi ekleme-2 Oluşturduğumuz Yeni Menü de sekme olmadığı için listemiz boş gözükmektedir. Yeni sekme eklemek için Yeni butonuna tıklanır. Joomla da menüler de kategoriler gibi hiyerarşik yapıda olabilirler yani bir menü ögesinin alt ögeleri olabilir. Bir menü öğesi silindiği zaman bu menü ögesinin alt ögeleri de silinmiş olur. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 12
Şekil 5.26: Menü öğesi ekleme-3 Şekil 5.26 daki resimde menüye yeni öğe eklemek için gerekli ayarlar bulunmaktadır. Joomla da menüler bir modül olduğu için menüyü sayfaya eklemek için modül yöneticisi kullanılır. KULLANICILAR Sistemimizde yüklü kullanıcıları ve kullanıcı grupları Kullanıcılar menüsü sayesinde yapılır. Kullanıcı Yöneticisi Kullanıcı yöneticisi sistemimize yeni kullanıcı eklemek, eklenen kullanıcıları listelemek, düzenlemek gibi işlemler için kullanılır. Kullanıcı yöneticisine erişmek için Kullanıcılar -> Kullanıcı Yöneticisi yolu takip edilir. Şekil 5.27: Kullanıcı Yöneticisi Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 13
Gruplar Joomla da gruplar kullanıcılara toplu işlemler yapmak için kullanılır. Sistemimizde var olan grupları listelemek, düzenlemek ve yeni gruplar oluşturmak için grup yöneticisi kullanılır. Grup yöneticisine ulaşmak için Kullanıcılar - > Gruplar yolu takip edilir. Erişim Seviyeleri Şekil 5.28: Gruplar Sistemimize yeni erişim seviyesi eklemek için Erişim Seviyeleri sekmesi kullanılır. Erişim seviyeleri siteyi görüntüleyebilecek kullanıcı seviyelerini belirlemek gibi genel site ayarlarında kullanılır. Erişim seviyeleri yönetmek için Kullanıcılar -> Erişim Seviyeleri yolu takip edilir. Yığın Posta Kullanıcıları Şekil 5.29: Erişim Seviyeleri Sistemimizde kaydı bulunan kullanıcı gruplarına toplu olarak e-posta göndermek için toplu posta kullanılır. Toplu postaya ulaşmak için Kullanıcılar -> Yığın Posta kullanıcıları yolu takip edilir. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 14
Ödev Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar Şekil 5.30: Yığın Posta Kullanıcıları Toplu e posta göndermek için formda gerekli alanlar (Konu, mesaj gibi) doldurulduktan sonra kullanıcı grubu seçilerek e-posta Gönder butonuna tıklanır. Şekil 5.31: Toplu Posta gönderimi Joomla'da yeni bir kullanıcı grubu oluşturarak bu kullanıcı grubuna yeni kullanıcılar ekleyin. Bu işlemleri yaparken bütün adımların ekran resimlerini ilgili ünite başlığı altında yer alan "ödev" bölümüne yükleyebilirsiniz. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 15
Özet Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar Şablon yöneticisi, sitemizin görüntüsünde değişiklikler yapmak için kullanılır. Joomla da dil yöneticisi sayesinde birden fazla dil desteği olan siteler oluşturulabilir. İçerik yönetimi sayesinde sitede bulunan yazılar, kategoriler ve medyalar yönetilebilir. Sistemi yöneticisi sayesinde sunucunun ve sitenin yapılandırılması hakkında bilgi edinilebilir bu yapılandırmaları yönetebiliriz. Sistemimizde bulunan menüleri oluşturmak, düzenlemek, silmek ve önceden oluşturulmuş bir menüye yeni sekme eklemek için menü yöneticisi kullanılır. Sistemimizde yüklü kullanıcıları ve kullanıcı grupları Kullanıcılar menüsü sayesinde yapılır. Sistemimizde kaydı bulunan kullanıcı gruplarına toplu olarak e- posta göndermek için toplu posta kullanılır. Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi 16