Olayları, varlıkları kavramak, tanımak ve sınıflamak üzere çözümleyen Olgular arasında nesnellik ilişkileri kuran Bu ilişkileri deney yolu ile sınayarak gerçekleşmiş ilişkileri genelleyen, kuramlar, yasalar haline getiren Bunlardan yola çıkarak gelecek ile ilgili çıkarımlarda bulunan Sistemli ve düşünsel çaba Yrd. Doç. Dr. Özge ÖZGEN D.E.Ü. İşletme Fakültesi Uluslararası İşletmecilik ve Ticaret Bölümü 2 Ampirizm (Deneycilik-Görgücülük) Tümevarım Gözlem ve deney yolu ile olguları toplayıp kayıt etme Toplanan olguları sınıflandırma, çözümleme, yorumlama Tümevarım yöntemi ile genelleme yapma Genellemeleri yeni gözlem ve deneylerle sınama Rasyonalizm (Usçuluk-Akılcılık) Tümdengelim Kesin bilgi var mıdır? Bilimsel bilgi nedir? Doğru bilgi nedir? 3 4 1
Nesne, olgu ya da olayların ortak özelliklerini kapsayan soyut ve genel bir fikir, anlaşılan ve kavranmış olandır. Duyu organları ile elde edilen izlenim algı ve deneyimlerden mantık ve soyutlama yolu ile çıkarılan anlamlardır. 5 Minetti Örneği Minetti Örneği 2
Minetti Örneği Minetti Örneği Minetti Örneği Minetti Örneği 3
Minetti Örneği Minetti İçinde iki nokta bulunan 5 kenarlı bir nesnedir Değişkenler arasındaki karşılıklı ilişkileri en basit ve anlaşılır yolla açıklayacak biçimde örgütlenmiş gözlemler, koşullar, tanımlar ve ilkeler sistemidir. Gözlemlenip sınanabilmelidir Önceden sınanmış kuramlar ile tutarlı olmalıdır Kısa ve yalın anlatımlı olmalıdır Gözlemlenebilir olgu ve ilişkilere dayanmalıdır. Gözlemden gözleme ya da ölçmeden ölçmeye değeri değişen ve iki aralık arasında bir değer alabilen nesne ya da objeler ÖRNEK: Fiyat düzeyindeki artışın talep hacminde meydana getirdiği azalış Talep = f (Fiyat) 15 16 4
Olaylar arasındaki asli ve zorunlu bağımlılıkları ortaya koyan Aynı koşullarda aynı sonuçları veren Kendini tekrarlayan Olgusal içerik bakımından doğruluğu denenip gözlemlenebilen genellemeler Bilimsel anlamda kanıtlara dayanarak ya da mantık yolu ile bir fikrin, bir düşüncenin ya da bir konunun savunularak kanıtlanmasıdır. 17 18 Bir araştırma probleminin çözümü için, doğrulanması ya da yanlışlanması gereken önermedir. Doğru cevaba ulaşmak için doğru soruları sormak Araştırmanın karar verme sürecindeki rolü Bir bilim dalının aradığı gerçeklere varmakta kullandığı süreçlerin tümü... Araştırmanın Tanımı Bilimsel araştırma, sistematik veri toplama ve analiz etme sürecidir. Bazı bilimsel araştırmalar, kuram (teori) üretmeyi ya da varolan kuramları sınamayı amaçlamaktadır. *** Araştırma iyi planlanmış ve dikkatlice yapılan faaliyetleri kapsamaktadır 19 20 5
Sistematik Düzenli Veri-tabanlı Eleştirel Tarafsız İddalı Genelleme Seçici Gözlem İyi planlama yapmama Dünyada meydana gelen olayları tanımlamak, sınıflandırmak, açıklamak Olaylar arasındaki ilişkilere dayanarak gelecekle ilgili tahminler yapmak Bu tahminlere dayanarak olayları denetim altına almak, belirsizliği azaltmak, doğru karar vermek 21 22 Problemi Anlama: Buzdağı Prensibi Çalışan davranışları (performance, turnover etc.) Çalışan tutumları İş memnuniyeti, sadakat Müşteri karar verme süreci Şikayet yönetimi Ürün/Hizmet geliştirme Pazar Analizi Muhasebe yöntemlerinin etkinliği Bütçe Risk analizi vb. 24 6
Zaman Verinin ulaşılabilirliği Kararın niteliği Sağlanacak katkılar ile maliyetlerin karşılaştırılması Zaman kısıtı Veriye ulaşabilme Kararın niteliği Katkıya karşın maliyetler Yeterli zamanım var mı? Evet Veriye ulaşabiliyor muyum? Evet Kararın stratejik bir önemi var mı? Evet Bilgiye ulaşmanın sağladığı Evet katkı maliyetlerden üstün mü?? Hayır Hayır Hayır Hayır Araştırmayı gerçekleştir Sağlanacak Katkılar Belirsizliğin azalması Doğru karar verme olasılığının artması Performansın artması, buna bağlı olarak karlılığın artması Maliyetler Araştırma masrafları Karar verme sürecinin gecikmesi Araştırmada ortaya çıkabilecek hatalar 28 7
Araştırmanın amacına göre Temel araştırmalar Uygulamalı araştırmalar İncelenen Veri Türüne Göre Nicel Araştırma Nitel Araştırma Konunun ele alınış biçimine göre Keşfedici Araştırma Tanımlayıcı Araştırma Neden Sonuç Türü Araştırma Yöntem bilime göre Tümdengelim Tümevarım Tarihsel yöntem 29 Uygulamalı Araştırma Spesifik bir problemin çözümünü aramaya yönelik Spesifik bir faaliyetler ilgili karar vermeye yönelik Bir strateji, politika ya da eylemin hedeflenen sonuçlara ulaşıp ulaşmadığının kontrol edilmesine yönelik Temel Araştırma Mevcut bilgileri zenginleştirmeye yönelik Yeni kuramlar geliştirmeye yönelik Toplumsal olgulara yönelik Bilgi, bilgi içindir Küresel ısınmanın işletmeler üzerindeki etkileri nelerdir? Çalışanların verimliliği nasıl arttırılır? Temel araştırmadan elde edilen bilgiler uygulamalı araştırmalar için önemlidir. Aralarında belirgin bir fark bulunmasına rağmen araştırmanın uygulama adımları benzer nitelik taşımaktadır. A Firması satışlarını 2001-2011 döneminde % 55 arttırmıştır. Fakat 2011-2012 döneminde satışların düştüğü gözlemlenmektedir. Satışlardaki bu düşüşün nedeni ne olabilir? McDonalds menüsüne lahmacunu eklemek istemektedir. Tüketicilerin böyle bir değişikliğe tepkisi ne olur? Loreal firması müşteri düşünüldüğünde müşteri memnuniyetinin bağlılık üzerindeki etkisi nedir? 32 8
Nicel Araştırmalar Maddi olguların ölçümü Değişkenler üzerine odaklanır Güvenilirlik önemli Denek sayısı çok Araştırmacı olayın dışında Nitel Araştırmalar Sosyal gerçekliğin, kültürel anlamın yapısı Etkileşimli süreçlere, olaylara odaklanır Gerçeğe uygunluk önemli Denek sayısı az Tematik analiz Araştırmacı olayın içinde Keşfedici Araştırmalar Tanımlayıcı Araştırmalar Araştırma probleminin özelliklerini, oluş sıklıklarını belirlemek, problem üzerinde etkili olan değişkenleri ve bu değişkenlerin önem derecelerini ortaya çıkarmak, sınıflamak Neden-Sonuç Türü Araştırmalar Kaynak: Neuman, 2003, s. 16 34 Doğru bir şekilde karar verebilmek Araştırma bulgularını yorumlayabilmek Araştırmacı ile gerekli işbirliğini sağlayabilmek, ihtiyaçları doğru belirleyebilmek Riskleri doğru hesaplayabilmek Herkes kendi rolünü ve görev tanımlarını bilmeli Karşılıklı güven Bulguların kabulü ve uygulanması Issues of inside versus outside researchers / consultants 35 36 9
Avantajları Çalışanlar tarafından daha yüksek düzeyde kabul Örgüt yapısı ile ilgili bilgiye sahip olma Uygulama, değerlendirme ve kontrol süreçlerinin bir parçası olabilme Dezavantajları Yeni fikirlerin azlığı Hiyerarşik yapı içinde özgür olamama Çalışanlar arasında uzman olarak kabul görmeme Örgütsel önyargılar Avantajlar - Farklı kurumlardaki durumlara ilişkin bilgi ve deneyime sahip olma - Farklı düşüncelere açık olma, yeni fikirler geliştirebilme - Genellikle teknik açıdan daha donanımlı olma Dezavantajlar - Örgütsel yapıyı anlamanın zaman alacak olması - Çalışanlarla işbirliği sağlamanın güç olması - Uygulama sonrası değrlendirmenin her zaman mümkün olmaması - Maliyetler 37 38 1 GÖZLEM 3 PROBLEMİ TANIMLAMA 4 TEORİK ÇERÇEVE 5 HİPOTEZLERİ GGELİŞTİRME 6 BİLİMSEL ARAŞTIRMA TASARIMI 7 VERİ ANALİZİ VE YORUMLAMA 2 LİTERATÜR TARAMASI 8 TÜMDENGELİM 9 Rapor Hazırlama 10 Rapor Sunma 11 Yönetimsel Karar Verme 39 10