Karbon Piyasasına Hazırlık Teklifi Market Readiness Proposal (MRP) İklim Değişikliği Dairesi Başkanlığı Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti Şube Müdürlüğü 4 Ekim 2012, İstanbul
Uygulayıcı Ülkeler için PMR a Katılım Prosedürü I Niyet Beyanı Niyet Beyanı nın PMR Sekreteryası na sunulması Dünya Bankası ve niyet beyanını sunan ülkeler arasında çalışma toplantıları Niyet beyanını sunan ülkelerin Ortaklık Asamble tarafından PMR Uygulayıcı Ülke olarak onaylanması II III Hazırlık Aşaması Uygulayıcı Ülkelerin Ortaklık Asamblesi ne Piyasaya Hazırlık Faaliyetleri ni sunmaları Ortaklık Asamblesinin Hazırlık Aşaması için 350.000 ABD $ hazırlık hibe tahsisine karar vermesi Uygulayıcı Ülkenin Uygulama Aşaması için hibe teklifini hazırlaması (Türkiye nin bulunduğu aşama) Uygulama Aşaması Uygulayıcı Ülkenin Ortaklık Asamblesine Karbon Piyasasına Hazırlık Teklifi ni oluşturup sunması Ortaklık Asamblesinin Uygulama Aşaması için hibe tahsisine karar vermesi (3-8 Milyon ABD $) Dünya Bankası veya diğer katkı sağlayanların desteğiyle uygulayıcı ülkenin piyasaya hazırlık unsurları ve piyasa araçlarını uygulaması
Hazırlık Aşaması Faaliyetleri HAZIRLIK AŞAMASI FAALİYETLERİ 2012 2013 3. Çeyrek 4. Çeyrek 1. Çeyrek 2. Çeyrek Proje Yönetim Biriminin oluşturulması 08/12 Piyasaya Hazırlık Teklifi Taslağının hazırlanması Paydaşların katılımı ile eğitim, çalıştay ve toplantılar düzenlenmesi Piyasaya Hazırlık Teklifinin nihai hale getirilmesi Uygulama aşaması için Piyasaya Hazırlık Teklifi nin Ortaklık Asamblesine sunulması 02-03/13
Uygulama Aşaması Faaliyetleri Öngörülen UYGULAMA AŞAMASI FAALİYETLERİ 2013 2014 2015 4. Çeyrek 1./2. Çeyrek 3./4. Çeyrek 1./2. Çeyrek 3./4. Çeyrek Proje Yönetim Biriminin oluşturulması Piyasaya Hazırlık Teklifinde yer alan çalışmaların gerçekleştirilmesi Paydaşların katılımı ile eğitim, çalıştay ve toplantılar düzenlenmesi Programın Sonu
Uygulama Aşaması Faaliyetleri Türkiye İzleme, Doğrulama ve Raporlama (MRV) Sisteminin Kurulması Tesis seviyesinde izleme sisteminin kurulması Doğrulama ve raporlama sistemlerinin kurulması Bilgi alışverişinin geliştirilmesi Kapasite Geliştirme MRV ye yönelik çalışmaların, analizlerin yapılması, kılavuz dokümanların ve şablonların hazırlanması, vb. Tüm paydaşlarda izleme, raporlama ve doğrulama kapasitelerinin geliştirilmesi Sürekli bilgi alışverişi için gerekli yapının kurulması Pilot Çalışma Sektörel kredilendirme veya ticaret sistemleri için seçeneklerin araştırılması Bir borsa altında karbon piyasasının kurulması
MRP nin temel amaçları: Ulusal düzeyde, sektöre özgü emisyon azaltım stratejilerini geliştirip stratejilerin pilot ölçekte uygulanmasını sağlamak Maliyet etkin sera gazı azaltımına olanak sağlayan piyasa mekanizmalarını belirlemek (teknik ve politik düzeyde) Bu mekanizmaların emisyon azaltımındaki payını ve mekanizmaların uygulanması sırasında karşılaşılan teknik, yasal ve kurumsal sorunları belirlemek Türkiye nin mevcut kapasitesini ve kapasite ihtiyaçlarını belirlemek MRP Kılavuzunda neler yer alacak: Her bir bölüm altında, genel durum ve ilgili eylemlere ilişkin ön fikirler ile ilgili seçenekler İlgili eylemlere yönelik hususların ana hatları ve yapılacak işlerin detayları Bütçe ve iş programı
MRP Kılavuzu 6 bölümden oluşmaktadır: Bölüm 1: Genel Görünüm (emisyon azaltımı ve düşük karbonlu kalkınma politikaları, ulusal plan - politikalar ve karşılaşılan zorluklar, NAMA, emisyon envanteri ve projeksiyonları, mevcut mekanizmalara ilişkin deneyim hakkında bilgiler) Bölüm 2: Hedef sektör(ler) / alt sektör(ler) / bölge(ler) hakkında değerlendirme (seçimin gerekçelendirilmesi, politika analizi, piyasa mekanizması kullanımının etkileri, diğer politika araçları ile etkileşimler) Bölüm 3: Piyasanın teknik, kurumsal ve düzenleyici öğelerine ilişkin değerlendirme (veri, hedef, MRV, kayıt, mevzuat, kurum) Bölüm 4: Piyasa mekanizmasına yönelik planlar 4.a: Referans-kredilendirme (baseline crediting) 4.b: Tavan-ticaret (cap and trade) 4.c: Yenilikçi öneriler Bölüm 5: Organizasyon, iletişim, danışma ve katılım (ilgili tüm paydaşlar) Bölüm 6: Bütçe ve iş planı
Bölüm 1: Genel görünüm 1.1 Emisyon azaltımı ve düşük karbonlu kalkınma politikaları Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi, 2010 İklim Değişikliği Eylem Planı (2011-2023) ETKB 2010-2014 Dönemi Stratejik Planı Enerji Verimliliği Stratejisi (2012-2023) Yenilenebilir Enerji Kanunu (2005) Sanayi Stratejisi Belgesi (2011-2014) Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi (2023 de rüzgar enerjisi kurulu kapasitesinin 20.000 MW; jeotermal enerji kapasitesinin 600 MW a çıkartılması, elektrik enerjisinin asgari %30 luk bölümünün yenilenebilir enerjiden karşılanması ) NAMA??
Bölüm 1: Genel görünüm 1.2 Sera Gazı Emisyon Envanteri (1990-2010) ve Projeksiyonlar Emisyonlar (Mton.CO2-eş.) Sektör 1990 1995 2000 2005 2010 Toplam SGE 187,0 237,5 297,0 329,9 401,9 Enerji 132,1 160,8 212,6 241,8 285,1 Sanayi Prosesleri 15,4 24,2 24,4 28,8 53,9 Tarım 29,8 28,7 27,4 25,8 27,1 Atık 9,7 23,8 32,7 33,5 35,8 1990 yılına göre artış - 27% 59% 76% 115% Tarım 27,1; 7% Sanayi Prosesleri 53,9; 13% Atık 35,8; 9% Enerji 285,1; 71% Enerji Üretimi; 112,9; 39% Diğer; 67,4; 24% İmalat Sanayii ve İnşaat; 57,1; 20% Kaçak emisyonlar ; 2,5; 1% Ulaştırma; 45,1; 16% Projeksiyonlara ilişkin yürütülen ve yürütülecek diğer projelerin sonuçları kullanılacaktır.
Bölüm 1: Genel görünüm 1.3 Türkiye nin tecrübeleri: Gönüllü Karbon Piyasası Proje Türlerine Göre Öngörülen Sera Gazı Azaltımları (%) Çöp-Gaz 15% Bio-gaz 3% Enerji verimliliği 1% Rüzgar 34% Projelerin Dağılımı Jeotermal 3% Hidroelektrik 44% Jeotermal 3% Çöp-Gaz 6% Bio-Gaz 3% Enerji Verimliliği 2% Rüzgar 29% Rüzgar Hidroelektrik Jeotermal Çöp-Gaz Bio-gaz Enerji verimliliği Hidroelektrik 57% 2012 GS ve VCS verilerine göre, gönüllü karbon piyasasında 218 proje yer almaktadır. Yaklaşık olarak bu projelerin %18 si kredilendirilmiştir.
Bölüm 2: Öncelikli sektör, alt sektörlerin belirlenmesi Bu bölüm kapsamında; Sektörleri ulusal düzeyde önceliklendirmek Sektöre özgü maliyet etkin sera gazı azaltım potansiyelini dikkate almak Hedef sektöre yönelik piyasa mekanizması seçeneklerini belirlemek Pilot ölçekte bu mekanizmaları uygulanmasına yönelik teknik, yasal ve kurumsal düzeyde karşılaşılan sorunları belirlemek Piyasa mekanizmalarının ve sera gazı azaltım seçeneklerinin maliyet etkinliğini karşılaştırarak sektöre bir yol haritası çizmek temel hedefler arasında yer almaktadır. MRP de ülkemiz için hangi sektörlerin seçileceği aşağıdaki kriterlere göre belirlenecektir: MRV Yönetmeliği kapsamındaki faaliyetler Azaltım maliyetleri ve potansiyelleri Piyasa mekanizmaları açısından uygunluk (ETS sektörleri)
Bölüm 3: Seçilen Sektör(ler)de piyasa mekanizmasının teknik, kurumsal ve düzenleyici öğelerine ilişkin değerlendirme Piyasaya Hazırlık Bileşenleri: güvenilir veri elde etmek hedef sektörü/ alt-sektörleri belirlemek tesis seviyesinde MRV sistemini kurmak emisyon tahsilatlarına veya kredilerine yönelik kayıt sistemini oluşturmak piyasa araçlarının uygulanmasında yasal ve kurumsal ölçekte karşılaşılan sorunları belirlemek Seçilen sektör(ler)de piyasa hazırlık bileşenlerine ilişkin olarak ülkedeki boşlukları analiz etmek, kapasite ihtiyacını belirlemek ve değerlendirmek bu bölümün en önemli çıktısı olacaktır.
Bölüm 4-Piyasa Mekanizmalarının Bileşenleri MRP de sektörlere özgü piyasa mekanizması seçeneklerine ilişkin çalışmalar yapılması gereği ile bunların uygulanmasına yönelik gerekli diğer altyapı çalışmalarına ilişkin boşluk analizi yer alacaktır. 4.a: Geliştirilmiş Kredilendirme Mekanizması: Kapsam ve sınır BAU ve Kredilendirme referans seviyesi MRV sistemi Emisyon azaltım potansiyelleri İdari ve kurumsal çerçeve Uygulama planı 4.b: Sınırla ve Ticaretini Yap Mekanizması Kapsam ve sınır Tavan ve tahsisatlar MRV sistemi Arz-talep dengesi İdari ve kurumsal çerçeve Ulusal ve uluslararası düzeyde kredilerin kullanımına ilişkin şartlar Uygulama planı
Bölüm 4a-Piyasa Mekanizmaları: Kredilendirme 4.a:Geliştirilmiş Kredilendirme Mekanizması: Baseline-credit Mechanisms (CDM, JI) Scaled-up Crediting Mechanisms (NAMA, SCM) Sektör ölçeğinde bir yaklaşımdır Uluslarararası veya ulusal ölçekte emisyon kredileri karbon denkleştirmek için kullanılır BAU eğrinin oluşturulması ve crediting baseline belirlenmesi bu mekanizmada öne çıkan önemli teknik adımlardır Referans emisyon seviyesine göre gözlenen azaltımın kredilendirilmesi Kısaca, emisyon birimlerinin ex-post (sonradan) tahsisatı
Bölüm 4b-Piyasa Mekanizmaları: Sınırla ve Ticaretini Yap Mekanizması ETS Ülkelere verilen emisyon tahsisatları, ülke içinde veya ülkeler arasında oluşturulan düzenleyici yapılar aracılığıyla dağıtılmaktadır. Ülkenin sahip olduğu toplam tahsisat ülke içinde sektörler ve firmalar düzeyinde dağıtılır Kısaca emisyon birimlerinin ex-ante (önceden) tahsisatı
Yenilikçi mekanizmalar: İkili Karbon Denkleştirme Kredi Mekanizması (BOCM) Ülkelerin ulusal özellikleri dikkate alınarak oluşturulan ikili işbirliğidir. CDM e göre daha kapsamı geniştir Japonya BOCM üzerine Endonezya, Vietnam, Hindistan gibi ülkeler ile çeşitli görüşmeler yapmaktadır. Diğer mekanizmalara benzer altyapı çalışmaları mevcuttur MRV Sistemi İdari ve kurumsal çerçeve
Bölüm 5: Organizasyon, iletişim, danışma ve katılım MRP hazırlığı çerçevesinde ilgili tüm paydaşlarla koordinasyon Bakanlığımız tarafından sağlayacaktır. Bu çalışmalar ile tüm paydaşların eğitim ve kapasite geliştirme ihtiyaçları belirlenecektir. İhtiyaç analizlerine göre paydaşlara yönelik çalıştaylar, toplantılar ve eğitimler düzenlenecektir: Kamu sektörü, Özel sektör, Üniversiteler, İş STKları, Dernekler, vb
Değerlendirme Yeni iklim rejiminde yer alacak ve tüm ülkelerin ulusal koşullarına uygun şekilde katılabileceği piyasa mekanizmalarının oluşturulması sürecine Türkiye hem müzakerelerde hem de diğer uluslararası oluşumlarda aktif olarak katılmaktadır. Bu çalışmalar sonucunda ülkemiz piyasa mekanizmalarının uygulanması konusunda gerekli altyapıyı oluşturmuş ve uluslararası işbirlikleri kurmuş olacaktır. Türkiye, uluslararası müzakerelerde de yeni piyasa mekanizmalarının tüm ülkelerin kendi politika ve stratejilerine uygun şekilde oluşturulması gerektiğini savunmaktadır.
Tuğba İçmeli Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti Şubesi Tel: +90 312 586 31 70 Faks: +90 312 474 03 35 E-posta: tugba.icmeli@csb.gov.tr Şule Özkal Sera Gazlarının İzlenmesi ve Emisyon Ticareti Şubesi Tel: +90 312 586 31 68 Faks: +90 312 474 03 35 E-posta: sule.ozkal@csb.gov.tr Dinlediğiniz için teşekkür ederiz