Ünite 8 OYUNUN ÇOCUĞUN GELİŞİMİNE OLAN ETKİLERİ Öğr. Gör. Hatice Elif ALTUNTAŞLI OYUNUN ÇOCUĞUN GELİŞİMİNE OLAN ETKİLERİ Oyun, çocuk için gerçek dünya ve hayal dünyası arasındaki bir köprüdür. Oyun oynayan çocuk oynamayan çocuktan daha sağlıklı ve çabuk gelişir. FİZİKSEL GELİŞİMDE OYUNUN ETKİLERİ Koşma, atlama, atma, tırmanma, sürünme, sıçrama vb. fiziksel güç gerektiren hareketleri içeren oyunlar, çocuğun vücut sistemlerinin (solunum, dolaşım, boşaltım, bağışıklık sistemleri vb.) düzenli çalışmasını sağlar. Ayrıca açık havada oynanan oyunlar çocuğun güneşten ve temiz havadan yaralanmasını sağlayarak, bedensel gelişimini hızlandırır. Terleme yoluyla bedendeki zehirli atıkların atılmasını sağlar. Çocukta biriken enerji yine oyun yoluyla pozitif bir biçimde sarf edilir. 1
PSİKO-MOTOR GELİŞİMDE OYUNUN ETKİLERİ Psiko-motor gelişim, fiziki büyüme ve merkezi sinir sisteminin gelişmesine paralel olarak organizmanın isteğe bağlı olarak hareketlilik kazanmasıdır. Çocuk oyunda bedenini çalıştırır, kaslarını çeşitli biçimlerde kullanarak geliştirir. Yürüme, koşma, atlama, sekme, sıçrama, tırmanma gibi hareketler büyük kasların gelişimine olanak sağlar. PSİKO-MOTOR GELİŞİMDE OYUNUN ETKİLERİ Öğrenme merkezlerinde ve sanat etkinliklerindeki çalışmalarda ; tutma, bırakma, sıkma, yoğurma, delme, ilikleme, çözme, açma-kapama, resim yapma, kesme, katlama, yapıştırma, buruşturma gibi hareketlerle küçük kaslarını geliştirir. Güç, hız, dikkat, koordinasyon, esneklik gibi psiko-motor yetenekleri de sağlıklı bir biçimde gelişir. PSİKO-MOTOR GELİŞİMDE OYUNUN ETKİLERİ Kısaca oyun oynayan çocuk psiko-motor yönden: Gücünü arttırır. Tepki yeteneğini geliştirir. Büyük-küçük kaslarını denetim altına almayı ve gerekli hızda kullanmayı öğrenir. Dikkatini geliştirir. Organlar arasında koordinasyon sağlar. Hareketlerinde çeviklik kazanır. Bedensel esneklik kazanır. PSİKO-MOTOR GELİŞİMDE OYUNUN ETKİLERİ Oyun sırasında çocuklar ince motor-kaba motor ve görme becerilerini içeren hareket becerileri üzerindeki kontrollerini giderek artırır. 2
ETKİNLİK: TÜNEL TOPU Kazanım: Nesne kontrolü gerektiren hareketleri yapar. Materyal: Top 8-10 kişilik iki takım arka arkaya aralarında kol mesafesi kadar boşluk vererek dizilirler. En önde duran takım oyuncularına birer top verilir. Öğretmen işaret verince en önde topu olan oyuncular topları arkadaşlarının bacaklarının arasından arkaya doğru iterler. Son oyuncu topu tutar, sıranın önüne koşar ve aynı şekilde topu bacaklarının arasından geriye doğru fırlatır. Top ilk oyuncuya gelince oyun biter. Önce bitiren grup oyunu kazanır. BİLİŞSEL GELİŞİMDE OYUNUN ETKİLERİ Zihinsel ve sembolik gelişim, beceri, bilgi kazanımını, bunun anlamlı bir biçimde kullanılmasını, hayal gücü ve yaratıcılık, mantıklı sonuca ulaşma, problem çözme ve eylemi belirlemeyi içermektedir. Oyun oynarken çocuk çevresini ve dünyayı keşfeder, yeni bilgiler edinir, merak duygusunu tatmin eder. BİLİŞSEL GELİŞİMDE OYUNUN ETKİLERİ Bellekte tutma, hatırlama, isimlendirme, eşleştirme, sınıflandırma gibi yetenekleri gelişir. Mantık yürütmeyi sebep sonuç ilişkisi kurmayı öğrenir. Dikkatini toplamayı, kendini bir amaca yöneltmeyi, oyunda ortaya çıkan sorunları görmeyi, bunlara yaşayarak çözümler bulmayı öğrenir. Oyun aracılığı ile eğitim daha kolay gerçekleşir. Oyunla eğitime etkin öğrenme, yaşayarak öğrenme de denmektedir. Oyunla eğitimde çocuk duyularını kullanır, dokunur, görür, duyar, hisseder. Böylece kolay ve kalıcı bir öğrenme ortamı sağlanabilir. 3
BİLİŞSEL GELİŞİMDE OYUNUN ETKİLERİ Oyun bağımsız olarak bir işi tamamlama ve oyun materyalleri ile ortaya çıkan bir problemi çözmekten zevk alma kapasitesini geliştirir. Oyun aktiviteleri aynı zamanda çocuğun deneyimlerini zenginleştirir ve problemi çözmek için elverişli ortam hazırlar. Problem çözme becerileri geliştikçe çocuk nesne, kelimeler ve fikirler arasında ilişki kurarak bunları daha önce karşılayamadığı durumlara genelleyebilir. ETKİNLİK: SAYI AVCILARI Kazanım: Nesne/durum/olaya dikkatini verir. Materyal: 1-10 arası hazırlanmış rakam kolyeleri Bir çocuk ebe olarak seçilir. Diğer 10 çocuğun boynuna karışık olarak rakam kolyeleri takılır. Rakam kolyesini takmış olan çocuklar halka olurlar. Ebe olan çocuk halkanın ortasında durur. Ebe iki rakam söyler örneğin 3-5 der, bu rakamların kolyeleri boynunda takılı olan çocuklar yer değiştirmeye bu sırada ebe olan çocuk da birinin yerini kapmaya çalışır. Hangi rakamın sahibinin yerini kaparsa o çocuk ebe olur ve boynundaki kolyeyi arkadaşına verir bu şekilde oyuna devam edilir. ETKİNLİK: DİNLE VE ÇİZ Kazanım: Mekanda konumla ilgili yönergeleri uygular Materyal : 6 eşit bölüme ayrılmış kağıtlar, boya kalemleri Yetişkin çocuklara 6 eşit bölüme ayrılmış kağıtları dağıtır. Üst sırada sol üst köşeden başlayarak her kutu için değişik nesneler söyleyeceğini, çocukların bunları sıra ile çizmeleri gerektiğini söyler. Dikkatli dinlemelerini çünkü her nesneyi bir kere söyleyeceğini hatırlatır. Her kutu için çizme işlemi bitince diğer yönergeye geçilir. ETKİNLİK: DİNLE VE ÇİZ Üst sıra: Kutuya bir çiçek çiz Kutuya bir elma çiz Kutuya bir ev çiz Alt sıra: Kutuya bir top çiz Kutuya bir ağaç çiz Kutuya bir güneş çiz 4
DİL GELİŞİMİNDE OYUNUN ETKİLERİ Dil, iletişimin sembollerle ifade edilen kısmıdır. Çocuğun yaşama başlaması ile önce alıcı sonra ifade edici dili gelişmektedir. Oyun ortamında çocuğun sözcük dağarcığı gelişir. Daha düzgün ve uzun cümleler kurmayı öğrenir; rahat konuşma ve düşüncelerini açıklama alışkanlığı kazanır. Sözlü olarak anlaşmayı, sorunlarını çözmeyi öğrenir. DİL GELİŞİMİNDE OYUNUN ETKİLERİ Çocuk oyun yaşantıları yoluyla iletişimi sürdürmek için dili kullanmak zorunda kalır. Çocuk oyunlarının bir çoğu dil gelişimini destekler, özellikle evcilik oyunları ile sembolik oyunun dil gelişiminde önemi büyüktür. Çocuk sembolik oyunla objeleri, eylemleri ve duyguları temsil etmeyi öğrenir. Sosyal oyunda; sesleri, tonlamaları, doğaçlamayı, kafiyeleri ve sözcükleri kullanma olanağı bulabilir. Dramatik oyunun, konuşulan sözcüklerin sayısının artmasına, daha uzun cümleler kurulmasına daha zengin bir sözcük haznesine yol açtığı bilinmektedir. ETKİNLİK: KELİME TÜRETME Kazanım: Ses bilgisi farkındalığı gösterir. Materyal : Puan tahtası veya karton, kalem Çocuklar daire şeklinde otururlar. Yetişkin bir kelime söyler. Yanındaki çocuk o kelimenin en son sesiyle başlayan bir kelime bulup söylemelidir. Çocuklar arkadaşlarının ne söylediğine dikkat etmeli ve aynı kelimeleri söylememeli o harfle başlayan başka kelime bulmaya çalışmalıdırlar. ETKİNLİK: KELİME TÜRETME Örnek: Elma, ayva, askı, ıspanak, kalem, masa vb. Bu oyun, çocuklar iki gruba ayrılarak, verilen bir sesten kelime türetmeleri istenerek sürdürülebilir. En çok kelime türeten grup kazanır. Tekrarlanan kelimelere puan verilmez. 5
Ünite 8 Teşekkürler Öğr. Gör. Hatice Elif ALTUNTAŞLI 6