T.C. KALKINMA BAKANLIĞI GAP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI BATMAN İL PROFİLİ OCAK 2015
İÇİNDEKİLER 1. MEVCUT DURUM... 1 1.1. DEMOGRAFİK BİLGİLER... 1 1.2. TARIM... 2 1.2.1. Sulama Yatırımları... 2 1.2.2. Tarım Projeleri... 3 1.2.3. Hayvan Varlığı... 3 1.3. SANAYİ... 3 1.3.1. Teşvik Politikaları... 3 1.3.2. KOBİ Destekleri ve Kümelenme... 4 1.3.3. Sanayi Tesisleri... 4 1.3.4. İhracat İthalat... 5 1.3.5. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)... 5 1.3.6. Küçük Sanayi Siteleri (KSS)... 6 1.4. ENERJİ... 6 1.5. EĞİTİM... 6 1.6. İSTİHDAM... 7 1.7. SODES PROGRAMI... 7 1.8. SAĞLIK... 8 1.9. KÜLTÜR VE TURİZM... 9 1.10. DOĞAL KAYNAKLAR... 9 1.11. ULAŞTIRMA... 9 1.11.1. Karayolu... 9 1.12. SOSYAL HİZMET VE YARDIMLAR... 10 1.13. SPOR TESİSLERİ... 10 1.14. SOSYAL FİZİKİ ALTYAPI... 10 2. GAP İDARESİ NİN YÜRÜTTÜĞÜ ÖNEMLİ FAALİYETLER... 11 2.1. TARIMSAL FAALİYETLER... 11 2.1.1. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi... 11 2.1.2. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme, Bakım ve Yönetimi Projesi... 11 2.1.3. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projesi... 12 2.1.4. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi... 13 2.1.5. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi... 13 2.1.6. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi... 14 2.1.7. Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP)... 14 2.2. SOSYAL GELİŞMEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR... 15 2.2.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM)... 15 i
2.2.2. Gençlik ve Kültür Evleri... 15 2.2.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos Çocuk Gelişim Merkezleri)... 16 2.3. ÇEVRE ve ALTYAPI FAALİYETLERİ... 16 2.3.1. Hâlihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları..... 16 2.3.2. Batman Katı Atık Düzenli Depolama Alanı...... 16 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1: Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı... 1 Tablo 2: Göç İstatistikleri... 2 Tablo 3: Batman İli Tarım Alanları... 2 Tablo 4: Teşvik Belge, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı... 4 Tablo 5: İmalat Sanayi Sektörlere Göre Firma ve İstihdam... 5 Tablo 6: Batman İli İthalat İhracat Verileri... 5 Tablo 7: Tamamlanan KSS ler... 6 Tablo 8: 2013-2014 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen ve Öğrenci Sayıları... 6 Tablo 9: TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları... 7 Tablo 10: Hastanelerin Dağılımı ve Yatak... 8 Tablo 11: Karayolları Devam Eden Projeler... 9 Tablo 12: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (2009-2014)... 11 Tablo 13: Sözleşmeli Koyunculuk Projesi... 12 Tablo14: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri (2010-2014)... 13 Tablo 15: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeleri (2010-2011)... 13 Tablo 16: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Faaliyetleri... 14 GRAFİK DİZİNİ Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu... 1 Grafik 2: Şehir ve Köy Nüfusu Dağılımı... 1 Grafik 3: Tarım Alanlarının Dağılımı... 2 Grafik 4: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı... 2 Grafik 5: Yıllara Göre Teşvik Belge, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı... 4 Grafik 6: Sanayi Tesislerinin Sektörel Dağılımı... 5 Grafik 7: İstihdamın Sektörel Dağılımı... 5 ii
BATMAN 1. MEVCUT DURUM 1.1. DEMOGRAFİK BİLGİLER Nüfus Batman 2014 adrese dayalı nüfus kayıt sonuçlarına göre 557.593 kişilik nüfusu ile GAP illeri arasında altıncı sırada yer almakta ve Bölge nüfusunun %6,75 ini oluşturmaktadır. Nüfusun 280.002 si (%50,2) erkek, 277.591 i (%49,8) kadındır. İlin 2014 yılı şehir nüfusu 433.420 (%68,6), köy nüfusu ise 124.173 (%31,4) kişidir. Nüfus Yaşanılan Yere Göre Nüfus 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 Şehir Nüfusu Köy Nüfusu Grafik 1: GAP İllerinin Nüfusu Grafik 2: Şehir ve Köy Nüfusu Dağılımı Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı Bebek ölüm hızı ülke genelinde iyileşme göstermekle birlikte Batman ilinde artış gözlenmiştir. 2010 yılında 12,2 olan bebek ölüm hızı 2014 yılında 15,6 ya yükselmiştir. Doğurganlık hızında ise Batman ilinde, rutin bir azalma izlenmektedir. Tablo 1: Batman İli Bebek Ölüm Hızı ve Doğurganlık Hızı İller Bebek Ölüm Hızı (Binde) (*) Doğurganlık Hızı (Çocuk ) (**) 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Batman 12,2 14,3 14,7 17,2 15,6 3,63 3,42 3,41 3,33 3,41 GAP 15,8 16,0 15,7 15,5 16,5 3,57 3,47 3,52 3,46 3,60 Türkiye 12,0 11,7 11,6 10,8 11,1 2,08 2,04 2,11 2,10 2,17 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Doğum ve Ölüm İstatistikleri,2015 (*) Bebek Ölüm Hızı: Belli bir yıl içinde meydana gelen bir yaşından küçük bebek ölümlerinin o yıl içinde meydana gelen canlı doğumlara oranının binde olarak ifade edilmesidir. (**) Doğurganlık Hızı: Bir kadının doğurgan olduğu dönem boyunca (15-49 yaşları arasında) doğurabileceği çocuk sayısıdır. Göç İstatistikleri Batman, GAP illeri arasında göç veren illerden biridir. Net göç hızı ise Bölge genelinden daha düşüktür. 1
Tablo 2: Batman İli Göç İstatistikleri Yıllar İller Nüfus Aldığı Göç Verdiği Göç Net Göç Net Göç Hızı (Binde) 2008 Batman 485.616 16.467 19.669-3.202-6,57 GAP 7.350.752 132.328 188.111-55.783-7,56 2014 Batman 557.593 18.543 21.515-2.972-5,32 GAP 8.250.718 148.175 198.824-50.649-6,12 Kaynak: TÜİK Nüfus Artış Hızı ve Nüfus Yoğunluğu İlin 2014 nüfus artış hızı binde 18,1 dir. Batman GAP illeri içerisinde nüfus artış hızı bakımından dördüncü sıradadır. GAP Bölgesi nin nüfus yoğunluğu (km 2 ye düşen kişi sayısı) 2014 yılında 110 kişi iken, Batman da bu sayı 120 dir. 1.2. TARIM 2014 yılı itibarıyla GAP Bölgesi nin tarım alanı 3.128.561 hektar, Batman ilinin toplam tarım alanı ise 117.561 hektardır. Batman ilinde ekilen tarla alanı 101.770 hektar olup, nadas alanı 853 hektar, sebze bahçeleri alanı 4.850 hektar ve meyve bahçeleri alanı ise 2.593 hektardır. Tablo 3: Batman İli Tarım Alanları Toplam Tarım Alanı (ha) Ekilen Tarla Alanı (ha) Nadas Alanı (ha) Sebze Bahçeleri Alanı (ha) Meyve Alanı (ha) Batman 115.390 100.134 765 4.294 10.195 GAP 3.128.428 2.340.802 202.532 73.943 511.148 Batman/GAP (%) 3,7 4,3 0,4 5,8 1,9 Kaynak: TÜİK Tarım Alanlarının Dağılımı Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı Ekilen Tarla Alanı Sebze Bahçeleri Alanı Nadas Alanı Meyve Alanı Meyve Alanı Sebze Bahçeleri Nadas Alanı Ekilen Tarla Alanı 0% 20% 40% 60% 80% 100% Batman GAP Grafik 3: Tarım Alanlarının Dağılımı Grafik4: Tarım Alanlarının GAP İçindeki Payı GAP ın başta sulama olmak üzere temel altyapı yatırımlarının, ekonomik ve sosyal gelişiminin hızlandırılarak büyük bölümünün tamamlanması amacıyla 2008-2012 dönemini kapsayan GAP Eylem Planı (EP) hazırlanmış ve etkin bir şekilde uygulanmıştır. 1.2.1. Sulama Yatırımları EP döneminde sulama projelerine ayrılan kaynak önemli ölçüde artırılarak yatırımlara hız verilmiştir. Devam eden projelerin büyük bir kısmı tamamlanmış, yeni yatırımların da proje yapımları ve onu takiben inşaat çalışmaları başlatılmıştır. Batman Sol Sahil Sulaması Ana Kanal İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi % 87 dir. 2
Batman Sağ Sahil Sulaması İnşaatı: Fiziki gerçekleşmesi % 98 düzeyindedir. Arazi Toplulaştırması ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri: 1 proje ile 37 köyü içine alan toplam 51.570 ha alanda uygulanmaktadır. Tüm alanlarda çalışmalar tamamlanmıştır. 1.2.2. Tarım Projeleri Eylem Planı uygulamaları ile tarımsal sanayinin geliştirilmesi hedeflenmiş ve tarımsal verimliliği artırmak üzere tarımsal örgütlenme projeleri, organik tarım uygulamaları, kırsal kalkınma programları ve hayvancılığın geliştirilmesi desteklenmiştir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) tarafından EP kapsamında Batman da verilen destekler aşağıda özetlenmiştir. Tarımsal Örgütlenme Projeleri: 2008-2012 döneminde programa alınan 5 kooperatife 8,2 milyon TL kredi desteği verilmiştir. Organik Tarım: Çalışmalar kapsamında 60 arıcıya 880 kovan dağıtılmıştır. Organik bağcılık üretimi çalışmaları devam etmektedir. Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı: Proje kapsamında 2008-2012 döneminde Batman da 33 proje programa alınmış ve tamamlanmıştır. Toplam 8,1 milyon TL hibe desteği sağlanmıştır. GAP İdaresi tarafından yürütülen Sulama Dışı Alanlarda Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesine Yönelik Projelerin Yaygınlaştırılması GAP Kırsal Kalkınma Projeleri Destekleme Programı kapsamında; 2009-2014 döneminde 14 projeye destek sağlanmıştır. 1.2.3. Hayvan Varlığı 2014 yılı itibarıyla GAP Bölgesi ndeki 1.049.420 adet büyükbaş hayvanın 57.884 (%5,5) adedi Batman dadır. Batman ilindeki büyükbaş hayvanların 46.532 tanesi yetişkin, 11.352 tanesi ise genç yavrudur. GAP kapsamında büyükbaş hayvanların toplam süt üretimi miktarı 1.056.521 ton olup, bunun 68.337 (%6,4) tonu Batman da üretilmektedir. GAP Bölgesi nde mevcut 7.628.442 adet küçükbaş hayvanın 662.062 (%8,67) adedi Batman ilindedir. Bölge deki küçükbaş hayvanların toplam süt üretimi 304.166 ton olup, bunun 34.560 (%11,3) tonu Batman da üretilmektedir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2009 yılında uygulanmaya başlanan Hayvancılığın Desteklenmesi Programı kapsamında Batman da 366 bin TL hibe sağlanacak 1 adet başvuru kabul edilmiştir. 1.3. SANAYİ 1.3.1. Teşvik Politikaları Bölgesel ve sektörel nitelikli yeni teşvik politikalarının uygulanması Bölge yatırımları açısından olumlu bir etki yaratmış, özel sektör yatırımlarında artış izlenmiştir. 2008-2012 döneminde sabit yatırım tutarı 443 milyon TL olan ve 5.658 kişilik istihdam öngören 118 adet teşvik belgesi verilmiştir. 2013 yılında ise 97 teşvik belgesi verilmiş, 370 milyon TL sabit yatırım ile 7.565 kişilik istihdam öngörülmüştür. 3
Tablo 4: Batman İli Teşvik Belge, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı Batman Belge İstihdam Sabit Yatırım Tutarı (Milyon TL) 2002 5 155 7 2005 4 25 7 2010 24 721 58 2013 97 7.565 370 2014 45 2.136 182 Kaynak: Kaynak: Ekonomi Bakanlığı (2014 Ağustos) 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 Yıllara Göre Teşvik Belge, İstihdam ve Sabit Yatırım 2002 2005 2010 2013 2014 İstihdam Belge Sabit Yatırım Tutarı (On Milyon TL) Grafik 5: Yıllara Göre Teşvik Belge, İstihdam ve Sabit Yatırım Tutarı 100 80 60 40 20 0 5084 sayılı kanun kapsamında 2009-2012 döneminde 15 milyon TL enerji desteği sağlanmıştır. 1.3.2. KOBİ Destekleri ve Kümelenme GAP Eylem Planı ile KOBİ lerin finansmana erişimini kolaylaştıracak tedbirler alınmış, kullandırılan kredilerde artış sağlanmıştır. - Küçük girişimcilere mali destek sağlanması amacıyla uygulanan SELP II programı kapsamında 2009-2013 döneminde 144 işletmeye 1.9 milyon avro luk kredi faiz desteği sağlanmıştır. - KOSGEB tarafından 2008-2010 döneminde 216 işletmeye ulaşılarak toplam 30,8 milyon TL kredi için faiz desteği sağlanmıştır. - Yine KOSGEB tarafından 2008-2012 döneminde toplam 37 işletmeye 7,4 milyon TL kefalet onayı verilmiş; 9 milyon TL tutarında kredi hacmi yaratılmıştır. - Kalkınma Bankası tarafından toptan bankacılık yöntemi haricinde 2008-2012 döneminde 8,2 milyon TL kredi kullandırılmıştır. - KOSGEB iştiraki Kredi Garanti Fonu A.Ş. tarafından KGF Batman Şubesi ve Kozluk ilçesinde Halk Bankası Şubesi hizmete açılmıştır. 1.3.3. Sanayi Tesisleri GAP BKİ nin 2002 yılından beri yaptığı imalat sanayi envanteri çalışmasına göre, Batman da 2013 yılı sonu itibariyle 10 kişiden fazla işçi çalıştıran imalat sanayi tesisi sayısı 143 tür. Bu tesislerde 5.795 kişi istihdam edilmektedir. Gıda sektöründe 40, tekstil ve deride 25, kimya - petrol ve plastikte 29, taş ve toprağa dayalı sanayide 30, makine metalde 10, orman ve kâğıt ürünlerinde ise 9 firma faaliyet göstermektedir. 4
Tablo 5: Batman İli İmalat Sanayi nde Sektörlere Göre Firma ve İstihdam SEKTÖRLER Batman GAP Batman/GAP (%) (2013 YILI) Firma Firma Firma İstihdam İstihdam İstihdam Gıda, İçki ve Tütün 40 901 835 33.215 4,8 2,7 Tekstil, Giyim ve Deri 25 1.050 1.088 93.990 2,3 1,1 Kimya, Petrol, Kauçuk ve Plastik Ürünleri 29 2.537 374 13.130 7,8 19,3 Taş ve Toprağa Dayalı 30 933 303 16.662 9,9 5,6 Metal Eşya ve Makine Teçhizatı 10 237 323 8.906 3,1 2,7 Orman Ürünleri ve Mobilya İmalatı 9 137 123 3.343 7,3 4,1 TOPLAM 143 5.795 3.046 169.246 4,7 3,4 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Sanayi Tesislerinin Sektörlere Dağılımı İstihdamın Sektörel Dağılımı 237 137 901 933 1050 2537 Gıda Petro-Kimya Makine Metal Tekstil ve Deri Taş ve Toprak Orman ve Kağıt Grafik 6: Sanayi Tesislernin Sektörel Dağılımı Grafik 7: İstihdamın Sektörel Dağılımı 1.3.4. İhracat İthalat Batman ilinin 2002 yılında 600 bin dolar olan ihracatı, 2013 yılında 92 milyon dolar, GAP Bölgesi içerisindeki payı da aynı yıllar itibariyle %0,08 ve %1,03 olmuştur. 2002 yılında 7,1 milyon dolar olan ithalatı 2013 yılında 33,5 milyon dolar, GAP Bölgesi içerisindeki payı aynı yıllar itibariyle %0,92 ve %0,45 olmuştur. Tablo 6: Batman İli İthalat İhracat Verileri (Bin Dolar) İhracat İthalat 2002 2014 2002 2014 Batman 600 46.701 7.146 34.373 GAP 689.434 8.938.221 772.986 6.415.946 Batman/GAP (%) 0,08 0,52 0,92 0,53 Kaynak: TÜİK 1.3.5. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) Batman ilinde 1 adet OSB tamamlanmış ve faaliyete geçmiştir. 1 adet OSB nin ise çalışmaları devam etmektedir. Merkez OSB 1994 yılında kurulmuştur. OSB de mevcut olan 59 parselin 55 adedi tahsis edilmiştir. 2013 yılı sonu itibariyle 28 firma üretimde olup, 790 kişi istihdam edilmektedir. Toplam istihdam kapasitesi 1.997 kişidir. 5
Batman Merkez Tevsii OSB (10 ha) inşaatı devam etmektedir. Fiziki gerçekleşmesi %48 dir. 1.3.6. Küçük Sanayi Siteleri Batman ilinde 2 adet KSS bulunmaktadır. Merkez KSS de işyeri sayısı 250, Merkez Ek KSS de işyeri sayısı 100 dür. Tablo 7: Batman İli Tamamlanan KSS ler KSS Adı İşyeri Adedi Doluluk Merkez 250 250 Merkez Ek 100 70 Toplam 350 320 Kaynak: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 2013 1.4. ENERJİ Diyarbakır-Batman-Siirt Doğalgaz Boru Hattı İnşaatı tamamlanmıştır. Tüm kısımlarda (Diyarbakır- Bismil, Bismil-Batman, Batman-Siirt) geçici kabul işlemi yapılmıştır. Batman HES 80 MVA güç trafosunun yenilenmesi tamamlanmıştır. Batman HES de rehabilitasyon çalışmaları devam etmektedir. 1.5. EĞİTİM 2008-2014 döneminde okulöncesi, ilköğretim ve ortaöğretimde toplam 2.109 derslik açılmıştır. Toplam 2.000 öğrencilik 7 pansiyon tamamlanmıştır. 2014-2015 öğretim yılı itibariyle; - Okul öncesi eğitimde okul sayısı 250, öğrenci sayısı 9.454, öğretmen sayısı 500 dür. - İlköğretimde okul sayısı 583, öğrenci sayısı 126.966, öğretmen sayısı 5167 dir. - Ortaöğretimde okul sayısı 60, öğrenci sayısı 51.843, öğretmen sayısı ise 1760 dır. Tablo 8: 2013-2014 Öğretim Yılı Okul, Öğretmen ve Öğrenci Sayıları Okul Öncesi Eğitim İlköğretim* Ortaöğretim** Okul Öğretmen Okul Okul Öğrenci Öğrenci Öğretmen Öğrenci Öğretmen Batman 270 9.789 541 576 120.828 5.358 63 57.374 2.214 GAP 3.709 150.640 6.198 7.391 1.697.960 75.283 865 701.255 27.438 Batman /GAP (%) 7,27 6,49 8,72 7,79 7,11 7,11 7,28 8,18 8,06 Kaynak: Milli Eğitim İstatistikleri 2014-2015 * Özel Eğitim Dahil ** Mesleki ve teknik liseler dahil Batman ilinde 2014-2015 eğitim döneminde okullaşma oranları: - Okul öncesi eğitimde %36,91 - İlköğretimde %105,54 - Ortaöğretimde % 105,51 düzeyindedir. Batman Üniversitesi Batman Üniversitesi 2007 yılında kurulmuştur. GAP Eylem Planı kapsamında Bölge deki üniversitelerin fiziki ve beşeri altyapısının geliştirilmesine yönelik yatırımlar desteklenmiştir. 6
Tamamlan Projeler; - Fen Edebiyat Fakültesi - Mühendislik-Mimarlık Fakültesi - TEF-MYO inşaatı - Merkezi Kütüphane - Merkezi Yemekhane - Rektörlük Hizmet Binası - Kuyubaşı Kampüsü 500 Kişi Kapasiteli Kapalı Spor Salonu - Merkez Kampüs Açık Spor Tesisleri inşaatı - Kuyubaşı Kampüsü Karakol Binası - Güvenlik Hizmet Binası - ÖSYM Bürosu Binası - Batman Üniversitesi Konferans Salonu - Çevre Düzenlemesi İşi - Batman Öğrenci Yurdu (750 kişilik) Devam Eden İşler: - Merkezi Kafeterya, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi ve Kozluk MYO: Devam etmektedir. - Mühendislik Mimarlık Fakültesi Atölye ve Laboratuvarı Binası: Proje çalışmaları devam etmektedir. - Televizyon Stüdyosu: İhale aşamasındadır. - Lojman ve Sosyal Tesisler: Fiziki gerçekleşmesi % 95 düzeyindedir. - Merkezi Araştırma Laboratuvarı: Fiziki gerçekleşmesi % 95 düzeyindedir. - MYO: Planlama aşamasındadır. Yeni Açılan Fakülte ve Yüksekokullar: - Batman Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu - Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu 1.6. İSTİHDAM İŞKUR Batman da 2009 2012 döneminde 16.229 kişinin yararlandığı Toplum Yararına Çalışma Programları (TYÇP) ile Genel ve İstihdam Garantili İş Gücü Yetiştirme Kursları düzenlenmiştir Tablo 9: Batman da TYÇP Kurs ve Katılımcı Sayıları Yıllar Batman GAP Batman/GAP Kurs Toplam Katılımcı Kurs Toplam Katılımcı Kurs Toplam Katılımcı 2009 87 1.821 1.017 24.297 8,6 7,5 2010 166 3.269 1.012 23.463 16,4 13,9 2011 124 2.351 1.396 38.002 8,9 6,2 2012 362 8.788 2.698 87.694 13,4 10,0 Toplam 739 16.229 6.123 173.456 12,1 9,4 Kaynak: Türkiye İş Kurumu Aylık İstatistik Bülteni (2009-2010-2011-2012) 1.7. SODES İlk defa GAP Bölgesi nde uygulanmaya başlanan SODES projeleri, istihdam edilebilirliği artırmayı, toplumun dezavantajlı kesimlerinin ekonomik ve sosyal hayata daha fazla katılmalarını sağlamayı; kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetler yoluyla Bölge deki çocukların, gençlerin ve kadınların kendilerini daha iyi ifade etmelerine katkı vermeyi hedeflemektedir. Bu amaçla meslek edindirme, sosyal içerme ve kültür-sanat-spor projeleri desteklenmektedir. SODES Programı kapsamında; 2008-2012 döneminde Batman da 308 projeye yaklaşık 38 milyon TL kaynak sağlanmıştır. 7
1.8. SAĞLIK Batman da 2013 yılı sonu itibariyle 5 adet kamu hastanesi, 6 adet özel hastane olmak üzere toplam 11 adet hastane bulunmaktadır. Kamu hastanelerinin yatak kapasitesi 602, özel hastanelerin yatak kapasitesi ise 448 dir. Toplam yatak kapasitesi 1.050 dir. 1 adet Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi (22 ünit) bulunmaktadır. Bunun yanı sıra il merkezinde 1 adet ana çocuk sağlığı ve aile planlaması merkezi, 1 adet verem savaş dispanseri bulunmaktadır. Toplam 5 adette toplum sağlığı merkezi mevcuttur. Toplum sağlığı merkezleri Batman Merkez,, Kozluk, ve Beşiri ilçelerinde bulunmaktadır. Tablo 10: Batman İlinde Hastane ve Yatak Kamu Hastanesi Özel Hastane Üniversite Diğer Toplam Hastane 2013 Yatak 2013 10.000 Kişiye Düşen Yatak Kaynak: TÜİK Batman 5 6 11 GAP 76 40 3 3 122 Batman 602 448 1.050 GAP 10.125 3.563 2.318 294 16.364 Batman 19,2 GAP 20,2 Türkiye 26,4 GAP EP kapsamında 2014 yılı itibarıyla 75 yatak kapasiteli bir hastane ve beş sağlık ocağı inşaatı tamamlanmıştır. Tamamlanan Sağlık Tesisleri: - Merkez ADSM Ek Bina (40 Ünite) - Kozluk Devlet Hastanesi (75 yatak) - Merkez 7 Nolu Sağlık Ocağı - Merkez 10 Nolu Sağlık Ocağı - Batman Merkez Komuta Kontrol Merkezi + 112 Acil Sağlık İstasyonu - Merkez Sağlık Ocağı - Merkez 1 Nolu Sağlık Ocağı - Merkez 15 Nolu Sağlık Ocağı - Beşiri İkiköprü Sağlık Ocağına 4 Daireli Lojman İnşaatı - Gerçüş Kayapınar Sağlık Ocağı 4 Daireli Lojman İnşaatı - 2010 yılında aile hekimliği uygulamasına başlanılmıştır. Devam Eden Yatırımlar: - Beşiri Entegre İlçe Hastanesi Ek Blok (10 yatak) (TOKİ): Fiziki gerçekleşmesi % 96 tir. Geçici kabul aşamasındadır. - Batman Kadın Doğum ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi (200 yatak) (TOKİ): Proje çalışmalarına başlanmıştır. - Aile Sağlığı Merkezi 10 Daireli Lojman: 27.08.2013 tarihinde yapım ihalesi yapılmış olup, değerlendirme süreci devam etmektedir. - Merkez 17 Nolu ASM (3 Hekimlik) (Prefabrik), Merkez 18 Nolu ASM (3 Hekimlik) (Prefabrik), Kozluk 3 Nolu ASM (3 Hekimlik) (Prefabrik) ve Kozluk Bekirhan ASM (3 Hekimlik) (TOKİ) (Prefabrik) Projeleri TOKİ'ye teslim edilmiş olup, ihale tarihi beklenmektedir. - Yücebağ ASM (2 Hekimlik): Tip projenin revize çalışmaları tamamlanmıştır. - Kozluk Yeniçağlar Sağlık Evi: Arsa temin çalışmaları devam etmektedir 8
1.9. KÜLTÜR ve TURİZM Hasankeyf arkeolojik kazı ve belgeleme çalışmaları devam etmektedir: - Çevre düzenlemesi ve basit onarım çalışmaları, - Kazı çalışmaları, - Laboratuvar çalışmaları, - Restorasyon ve konservasyon çalışmaları ve - Çizimle belgeleme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Batman Müzesi Teşhir Tanzimi: 11.12.2013 tarihinde geçici kabul yapılmıştır. 1.10. DOĞAL KAYNAKLAR Orman varlığının artırılması ve barajların erozyondan korunması amacıyla Orman Genel Müdürlüğü tarafından ağaçlandırma, rehabilitasyon, erozyon kontrolü, mera ıslahı ve fidan üretimi çalışmaları etkin olarak yürütülmektedir. 2008 - Eylül 2014 döneminde Batman ilinde; - 121 ha alanda ağaçlandırma, - 1.264 ha alanda erozyon kontrolü çalışması, - 1.222 ha alanda orman kadastrosu çalışması yapılmıştır. 1.11. ULAŞTIRMA 1.11.1. Karayolu Tablo 11: Batman İli Devam Eden Karayolu Projeleri Proje Adı Son Durum Batman-Hasankeyf--Midyat Devam ediyor. Cizre-Şırnak, (Ergani-Dicle) Ayrımı-Eğil, Devam ediyor. Midyat-, -Vergili-Yemişli, Şırnak Çevreyolu Eruh ve Uludere Kolları, Siirt-Eruh (Batman-Hasankeyf)Ayrımı-Beşiri-Kurtalan, Devam ediyor. Diyarbakır-Mardin, Cizre-Silopi, (Kurtalan- Siirt)Ayrımı-Malabadi, Nusaybin-Cizre Yolu Silvan-Malabadi-H.Köprü-11. Böl. Hd. Tamamlandı. (Diyarbakır-Mardin) Ayrımı -Bismil-Batman 2016 yılında BSK seviyesinde bitirilmesi planlanmaktadır. Batman-(Silvan-Kozluk) Ayrımı 2015 yılında bitirilmesi planlanmaktadır. Batman Çevre Yolu 2015 yılında bitirilmesi planlanmaktadır. Çatakköprü--Yücebağ-Diyarbakır Yolun tamamı TY SK olarak tamamlanmıştır. Hasankeyf--Midyat Çalışmalar %99 seviyesinde tamamlanmıştır. Hamzalı-Yücebağ Çalışmalar %99 seviyesinde tamamlanmıştır. -Dargeçit-Fındık Çalışmalar %99 seviyesinde bitirilmiştir. Batman-Hasankeyf--Midyat Çalışmalar %10 seviyesinde bitirilmiştir. Reşat Baysal Varyantı Çalışmalar %15 seviyesinde tamamlanmıştır. Hasankeyf İlçesi Hasankeyf (Artuklu) Köprüsü Devam ediyor. Batman İli, Beşiri İlçesinde Memikhan Köprüsü Devam ediyor. Batman İli, Beşiri İlçesinde Şeyh Hoşal Köprüsü Devam ediyor. Batmançayı Tamamlandı. Batman Çevreyolu Devam Ediyor. Akçaçayı Devam Ediyor. DDY Üstgeçit Tamamlandı. TOKİ Kavşağı Tamamlandı. Hasankeyf-1 Devam Ediyor. Hasankeyf-2 Devam Ediyor. Kaynak: Karayolları GAP Faaliyet Raporu 9
1.12. SOSYAL HİZMET VE YARDIMLAR Sosyal hizmetler ve sosyal koruma gibi toplumsal gelişmenin temelini oluşturan alanlarda gerçekleştirilen yatırımlarla Bölge de daha çok sayıda vatandaşa ulaşmak mümkün olmuştur. Çocuklar, gençler, kadınlar, engelliler ve yaşlılar gibi kırılgan kesimlerin toplumla bütünleşmesini ve toplumsal kalkınmaya katılımının sağlanması amacıyla yapılan sosyal koruma merkezlerinin sayısı artırılmaktadır. Tamamlanan Projeler: - Engelsiz Yaşam Merkezi (60 kişilik) - Huzur Mahallesi Toplum Merkezi - Batman Kültür Merkezi Devam Eden Yatırımlar: - Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezi (40 kişi): Devam etmektedir. - Toplum Merkezi: Proje ihalesi yapılmış olup, ihtiyaca göre revize edilecektir. - Toplum Merkezi (Hizmet Binası Koord. Merkezi): Arsa problemi olduğundan ihale edilememiştir. - Yaşlı Hizmet Merkezi: Açılmasına yönelik çalışmalar sürdürülmektedir. 1.13. SPOR TESİSLERİ Batman ilinde yaptırılan spor tesislerinin son durumları aşağıda verilmiştir. - Spor Salonu (500 seyircilik): Tamamlanmıştır. - Batman Merkez Atletizm Pisti: 24.09.2014 tarihinde ihalesi yapılmış süreç devam etmektedir. - Batman Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşme %90 civarındadır. - Batman Kozluk Gençlik Merkezi: Fiziki gerçekleşme %35 seviyelerindedir. - Batman Merkez Sporcu Fabrikası: İl müdürlüğünce yeni bir arsa bulunmuş ve tahsisi gerçekleşmiş olup yeni yere ait emlak bilgileri beklenmektedir. - Batman Olimpik Kapalı Yüzme Havuzu: Batman 15.000 kapasiteli stadyum ile birlikte yapılmaktadır. Yer teslimi yapılmıştır. - Spor Salonu: Yapımına başlanmıştır. - Stadyum: Proje çalışmaları devam etmektedir. 1.14. SOSYAL FİZİKİ ALTYAPI Mardin-Batman-Siirt-Şırnak Planlama Bölgesi'ne ait 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planları tamamlanmış ve 02.04.2012 tarihinde onaylanmıştır. Konut: 2008-2014 döneminde TOKİ sorumluluğunda yapımı süren ve planlanan konut sayısı 4.528 adettir. 986 konut tamamlanmıştır. 1473 konutun inşaatı devam etmekte, 1.700 konut ta planlama aşamasındadır. Batman İçmesuyu Uygulama Projesi onaylanmıştır. 10
2. GAP İDARESİ NİN YÜRÜTTÜĞÜ ÖNEMLİ FAALİYETLER 2.1. TARIMSAL FAALİYETLER 2.1.1. Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi Proje ile sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, sulamadan yararlanamayan kırsal toplulukların mevcut sosyo-ekonomik durumlarının, doğal ve toplumsal çevre ile ilişkilerinin, potansiyellerine uygun gelir getirici yeni faaliyet alanlarının ve bunların geliştirilmesi yollarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. 2009 ve 2014 yılları arasında Adıyaman ilinde uygulanan projeler aşağıda gösterilmiştir. Tablo 12: Sulama Dışı Alanlarda Halkın Gelir Düzeyinin Artırılması Projesi (2009-2014) 2009 Yılı Hasankeyf Basınçlı Sulama Sistemi ve Ürün Deseninin Geliştirilmesi Projesi ve Kozluk Çilek Yetiştiriciliği Projesi ve Hasankeyf Nar Yetiştiriciliği Projesi Merkez Beşiri, Kozluk Yarıbodur Kiraz Projesi Merkez Beşiri, Kozluk Yarıbodur Elma Projesi ve Merkez Ceviz Yetiştiriciliği Projesi 2010 Yılı Koyunculuğu Geliştirme Projesi (Tepecik Koyunculuk) 2011 Yılı Arıcılığı Geliştirme Projesi 2012 Yılı Gerçüş-Kozluk Modern Tarım ve Hayvancılık İçin Büyükbaş Hayvan Barınak Rehabilitasyonu 2014 Yılı Hasankeyf Üçyol Basınçlı Sulama Sistemi 2.1.2. GAP Bölgesi Sulama Sistemlerinin İşletme, Bakım ve Yönetimi Projesi Projenin amacı; GAP Bölgesi nde hayata geçirilecek sulama projelerinin işletme-bakım ve yönetimi için uygun modelleri belirlemek ve Bölge ye uygun olanını seçmek, seçilen modeli uygulamak, model ile ilgili sonuçları izlemek, gerekli düzeltme ve önerilerde bulunarak yaygınlaştırmak ve ihtiyaç duyulan teknik ve idari alt yapıyı geliştirmektir. Ayrıca, sulama suyunun üretim değerlerini en üst düzeye çıkaran iletim, dağıtım, yönetim model ve yöntemlerini bulmayı, bunları uygulayarak ve izleyerek değerlendirmeyi amaçlayan proje, GAP Bölgesi nde sulamaya açılacak alanlardaki sulama şebekelerinin işletme-bakım ve yönetimini kapsamaktadır. Batman da Gerçekleştirilen Çalışmalar - Sol sahil sulama alanındaki köylere gidilerek sulama ve yetiştiricilik hakkında bilgilendirme çalışmalarına devam edilmiştir. - Meyve fidanlarının (kiraz, nar, ceviz ve elma) dağıtım ve dikimi Batman Tarım İl Müdürlüğü ile birlikte gerçekleştirilmiştir. Damlama sulama sistemleri kurulmuştur. - Hasankeyf Üç Yol Projesi nde, Toplu Basınçlı Sulama ve Ürün Desenini Geliştirme Projesi nin ihalesi Hasankeyf Kaymakamlığı tarafından yapılmıştır. Yüklenici firmaya yer teslimi yapılmış olup, çalışmalara başlanmıştır. - Şelmo Bölgesi nde yapılan jeotermal sera kontrollerine devam edilmektedir. - Çilek Yetiştiriciliği Projesi nin ihalesi Batman Tarım İl Müdürlüğü ile birlikte gerçekleştirilmiştir. Çilek bahçeleri ilkbaharda kurulmuştur. - Batman te desteklenen Arıcılık ve Modern Bağcılık projelerinin protokolleri imzalanmıştır. Arıcılık Projesi nin ihalesi gerçekleştirilmiştir.. 11
- Batman Sol Sahil Sulama Birliği alanındaki köylere gidilerek, muhtarlarla ve çiftçilerle görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda sulama, meyvecilik ve sulama sistemleri hakkındaki eğitim ihtiyaçları karşılanmaya çalışılmıştır. - Tarım kampına bir öğrenci grubu gönderilmiştir. - Batman Sol Sahil Sulama alanında toplulaştırma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. - Sol sahil sulama alanındaki köylere gidilerek sulama ve yetiştiricilik hakkında bilgilendirme çalışmalarına devam edilmiştir. - Batman Sol Sahil Sulama Birliği ve DSİ 103. Şube Müdürlüğü ile sürekli görüşmeler yapılarak daha etkin bir sulamanın nasıl yapılacağı üzerinde çalışmalar yürütülmektedir. - Şelmo Bölgesi nde yapılan jeotermal sera kontrollerine devam edilmektedir. - Çilek yetiştiriciliği Projesi çileği olarak markalaşmaya doğru gitmektedir. Çilek bahçeleri sayısı desteğimizden sonra hızla artmaktadır. - Siirt ve Batman da 2009 yılında desteklenen projelerin takipleri yapılarak çiftçilerle sürekli görüşülmektedir. - 2010 yılı Batman GAP KKPDP projelerinin hayata geçirilmesi, izleme ve değerlendirmeleri yapılmaktadır. - Batman Sol Sahil Sulama Birliği alanındaki köylere gidilerek, muhtarlarla ve çiftçilerle görüşmeler yapılmıştır. Yapılan görüşmeler sonucunda sulama ve sulama sistemleri hakkındaki çiftçiler yerinde bilgilendirilmiştir. - Tarım kampına iki öğrenci grubu gönderilmiştir. - GAP TEYAP Projesi kapsamında Batman ilinde yürütülen çalışmalara destek olunmaktadır. 2.1.3. GAP Bölgesi Hayvancılığını Geliştirme Projeleri Projenin amacı; gelir düzeyi düşük olan ve geçimini koyunculukla sağlayan kırsal alan kesiminin gelirlerinin, küçükbaş hayvancılığın canlandırılması yoluyla artırılmasıdır. Böylece sulanan ve sulama dışı alanlarda yaşayan kırsal kesim nüfusu arasındaki gelir farklılıklarının azaltılmasına da önemli katkı sağlanmış olacaktır. 1998 yılında başlayan proje, valilikler ve tarım il müdürlükleri ile işbirliği içinde yürütülmektedir. Sulama dışı alanlardaki topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin yükseltilmesi amacıyla Batman da (Tosunpınar köyü, Beşiri ilçesine bağlı iki köy) Sözleşmeli Hayvancılık Projesi uygulanmaya başlanmıştır. Sözleşmeli Koyunculuk Projesi kapsamında her aileye ivesi ırkı 10 gebe dişi toklu ve 1,5 yaşlı erkek toklu olmak üzere dağıtılmıştır. Dağıtılan küçükbaş materyaller ayni bir dönüşüm programı ile geri alınmıştır. Geri dönüşüm; ilk yıl ödemesiz, ikinci yıl 2 dişi kuzu, üçüncü yıl 1 erkek kuzu ve 2 dişi kuzu, dördüncü ve beşinci yıl üçer dişi kuzu alınarak sağlanmıştır. Tablo 13: Sözleşmeli Koyunculuk Projesi Dağıtım Tablosu (1998-2007) 1998-2005 2006 2007 Toplam Toplam Dağıtım Dağıtım Dağıtım İller Hayvan Çiftçi Hayvan Çiftçi Hayvan Çiftçi Hayvan Çiftçi Batman 660 60 - - - - 660 60 Toplam Geri Dönüşüm Geri Dönüşüm Geri Dönüşüm Toplam (2000-2005) 2006 2007 (2008-2009) İller Hayvan Çiftçi Hayvan Çiftçi Hayvan Çiftçi Hayvan Çiftçi Hayvan Çiftçi Batman 33 3 163 15 147 14 - - 343 31 12
GAP Bölgesi Hayvancılığı Geliştirme Projesi kapsamında 2010 yılında ilçesinde uygulanan Yem Ezme, Yem Kırma, Yem Karma ve Dağıtma Römorku Satın Alım Projesi ne kaynak aktarılmıştır. 2.1.4. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Projenin amacı; sürdürülebilir tarım teknikleri çerçevesinde, potansiyellere uygun gelir getirici yeni tarım ve tarım dışı faaliyet alanlarının tespit edilmesi, pilot uygulamaların gerçekleştirilmesi, topraksız ve az topraklı çiftçilerin gelir düzeyinin artırılması, aile iş gücünü kullanarak yan uğraşlarla aile gelirlerine katkı sağlanmasıdır. Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi kapsamında 2010-2014 yılları arasında yürütülen projeler aşağıda gösterilmiştir. Tablo 14: Tarım ve Tarım Dışı Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi Projesi Alt Projeleri (2010-2014) 2010 Yılı Kozluk Danagözü Köyü Koyunculuğu Geliştirme Projesi (Danagözü Koyunculuk Projesi) Hasankeyf Damızlık İvesi Koyun Yetiştiriciliği (Tepebaşı Koyunculuk Projesi) 2013 Yılı Kozluk Fıstık Bahçesi Tesisi Projesi Beşiri Fıstık Bahçesi Tesisi Projesi 2014 Yılı Hasankeyf Hasankeyf Sanal Tur 2.1.5. Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi Proje ile Bölge de yürütülen Merkez Köy, Cazibe Merkezi, Örnek Köy, Köy-Kent gibi uygulamaların Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi ile birlikte ele alınarak, Bölge de sağlıklı bir kırsal yerleşme düzeninin yaratılması amaçlanmaktadır. Proje kapsamında 2007-2012 döneminde Batman ilinde uygulanan projeler aşağıda gösterilmiştir. Tablo 15: Merkez Köy ve Köye Dönüş Kırsal Kalkınma Projesi 2007 Yılı - Bodur Kiraz Yetiştiriciliği Batman-Kozluk - Antepfıstığı Projesi - Seracılık Projesi Taşlıdere Merkez Köyü ve - Arıcılığın Geliştirilmesi Projesi Çevresi (Yanıkkaya, 2008 Yılı Danagözü, Yayalar, Ziyaret, - İçme suyu şebekesi, Çilek Yetiştiriciliği Çevrecik Eskice ve Kaletepe - Sera Tamamlama köyleri) - Kafes Balıkçılığı ve Sosyal Projeler 2009 Yılı - Kozluk Mekanizasyonlu Tarıma Geçiş Projesi 2010 Yılı Kurulacak Süt Soğutma Zinciri ile Batman İlindeki Süt Kalitesinin Artırılması İvesi Irkı Koyun Yetiştiriciliği (Dereköy Koyunculuk Pr.) te Arı Safarisi Teknolojileri Sınıfları Projesi 2012 Yılı Kırkat Gölet Alanı Temel Sağlık Yaygın Eğitimi İlçe Merkezinde bir Pazar Yeri Kurulması Projesi Meyveciliği Geliştirme Projesi Turizmi Geliştirme Projesi 13
Mesleki Beceri Kazandırma Projeleri Çayı Çevre Düzenlemesi Projesi 2.1.6. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Bölge de kırsal alanda yaşayan ve işlemeli tarıma uygun arazilerin az olduğu nüfusun sosyo-ekonomik yaşam koşullarının sürdürülebilir ve katılımcılık ilkesi doğrultusunda geliştirilmesi ve iyileştirilmesi projenin amacını oluşturmaktadır. Entegre Kırsal Kalkınma Projesi kapsamında 2009 yılında Batman da ekonomik gelir getirici, eğitim, sağlık, çevre ve alt yapının geliştirilmesine yönelik 2 projeye kaynak aktarılmıştır. Ayrıca 2012 yılında ve ilçeleri pilot ilçeler olarak belirlenmiş ilçelerin alt bölge kalkınma planları ile projeler tamamlanmıştır. İlçe Tablo 16: Entegre Kırsal Kalkınma Projesi Alt Projeler Proje Uygulama Ofisinin Düzenlenmesi Antepfıstığını Geliştirme Projesi Arı Yetiştiriciliğini Geliştirme Projesi Yüksek Telli Bağ Yetiştiriciliğini Geliştirme Projesi Arıcılığı geliştirme projesi Meyve kasası imalathanesi oluşturma projesi Kilimli köyü sulama kanalı projesi Yücebağ İMKB Konferans Sinema, Karşıyaka Kız YİBO Konferans Salonu Merkez Gençlik Akademisi Projesi Telli Terbiye Sistemli 6 Adet Böğürtlen Bahçesi İpekböcekçiliğini Geliştirme Projesi Bal, Çilek, Ceviz Festivali 2.1.7 Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (GAP TEYAP) Projenin amacı; GAP Bölgesi'nde sulamaya açılmış ve açılacak alanlarda tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılmasına katkıda bulunmaktır. Bu doğrultuda, bölgede ihtiyaç duyulan tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinin etkinliğinin artırılması ile çalışmalar sonucu uygun görülen sürdürülebilir tarımsal yayım ve danışmanlık modelinin/modellerinin uygulamaya konması ve yaygınlaştırılması hedeflenmektedir. Proje kapsamında Batman ilinde yürütülen faaliyetler: - Muhtelif konularda 742 teknik elemana eğitim verilmiştir. - 11 fuara 31 teknik eleman katılmıştır. - Genel sulama ve pamuk yetiştiriciliği ile ilgili broşürler basılmıştır. - 17 çiftçi, 5 konuda teknik geziye katılmıştır. - 350 dekar alanda, 4 üründe, 33 adet demonstrasyon kurulmuştur. - 542 dekar alanda, 3 üründe 23 adet demonstrasyon kurulmuştur. - İyi Tarım Uygulamaları Yurtiçi Eğitimi ne bir çiftçinin katılımı sağlanmıştır. - İyi Tarım Uygulamaları Yurtdışı Eğitimine bir çiftçi katılmıştır. - Bir adet tarla günü düzenlenmiş ve 58 çiftçinin katılımı sağlanmıştır. - 46 adet köy toplantısı düzenlenmiş ve 1190 çiftçinin katılımı sağlanmıştır. - GAP Köşesi Oluşturma: 3 Çiftçi Örgütü (Batman Ziraat Odası, Ziraat Odası. ve Batman Sol Sahil Sulama Birliği) - Sulama-Tanıtım-Eğitim Konulu beş adet film hazırlanmıştır. - Dört adet bilbord hazırlanmış ve ilde bir aylık tanıtım kampanyası düzenlenmiştir. - Tarımsal Yayım Modeli Oluşturma Çalışmaları kapsamında Hollanda ve Polonya daki eğitimlere altı teknik eleman katılmıştır. 14
2.2. SOSYAL GELİŞMEYE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR 2.2.1. Çok Amaçlı Toplum Merkezleri (ÇATOM) Kadınların toplumsal kalkınmaya katılımlarını sağlamak amacıyla uygulanan proje kapsamında Batman da 3 ÇATOM kurulmuştur. - 19 Mayıs Mahallesi ÇATOM - Yavuz Selim Mahallesi ÇATOM - Yeşiltepe Mahallesi ÇATOM ÇATOM'larda uygulanan programlar; i) okuma-yazma, okul öncesi eğitimi, anne eğitimi, bilgisayar, beslenme, ev ekonomisi alanlarında eğitim programları, ii) sağlık eğitimi, kısmi ve gezici poliklinik hizmetleri gibi sağlık programları, iii) el sanatları, trikotaj, tekstil, kuaför, keçe işlemeciliği, yöresel bebek, gümüş işlemeciliği gibi konularda beceri geliştirici programlar, gelir getirici atölyeler ve kadın girişimciliğini destekleyici programlar, iv) sosyal yaşama katılımı destekleyen ve kadın bilincini oluşturmayı hedefleyen sosyal ve kültürel programlar, v) hedef grupların sosyal destek hizmetlerine (burs, yeşil kart, ayni yardım, resmi nikah vb.) ulaşmasını kolaylaştırıcı sosyal destek programları düzenlenmektedir. Batman ÇATOM larda 2013-2014 faaliyet yılında eğitim, sağlık, gelir getirici ve beceri kazandırıcı, sosyal-kültürel faaliyetler, çocuklara yönelik faaliyetler ile sosyal destek programları uygulanmaktadır. Petrolkent, 19 Mayıs ve Yavuz Selim mahallelerinde yaşayan kadınların üyesi olduğu ÇATOM un girişimiyle kurulan Batman Kadın Toplumsal Gelişim Derneği kuruluşundan bu yana 6 SODES, 1 AB destekli ve 1 Dünya Bankası projesi uygulamıştır. GAP İdaresi nin Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve SIDA desteğiyle uygulamakta olduğu Kadının Güçlendirilmesinde Yenilikler projesi kapsamında 19 Mayıs ÇATOM bünyesinde üretim atölyeleri kurulmuş, proje kapsamında oluşturulan ARGANDE markası altında üretim yapmaktadır. Üretilen ürünler, uluslararası moda günlerinde defileler yoluyla tanıtılmakta, 17 MUDO satış noktasında satılmaktadır. Yeşiltepe Mahallesi nde yaşayan kadınların üyesi oldukları ve ÇATOM un girişimiyle kurulmuş olan Toplumsal Değişme ve Kadın Derneği kuruluşundan bu yana 4 SODES, 3 GençBank ve 1 AB destekli proje uygulanmıştır. Kuaförlük ve boncuk taşlama işi kapsamında 160 kadın ev eksenli çalışmakta olup, aylık ortalama 3 bin TL gelir elde etmektedir. Kuaför kursu kapsamında açılan staj salonu aracılığıyla 13 katılımcı gelir elde etmektedir. 2.2.2. Gençlik ve Kültür Evleri Temelde gençlerin yerel yönetim ve karar alma süreçlerine katılımını sağlamak amacıyla yürütülen proje kapsamında gençlik ve kültür evleri kurulmakta; bu merkezlerde üniversiteye hazırlık, bilgisayar, resim, müzik, halkla ilişkiler, tiyatro ve halk oyunları kursları düzenlenmektedir. Batman Gençlik ve Kültür Evi nde Yürütülen Faaliyetler; - Gençlik ve Kültür Evi ne 149 u kız, 247 si erkek olmak üzere toplam 396 üye kayıtlıdır. - Bilgisayarlı çizim, bilgisayarlı muhasebe, bilgisayar işletmenliği, resim, keman, gitar, bağlama, autocad, güzel konuşma ve diksiyon, fotoğrafçılık, tekvando, ingilizce, netcad, etkili iletişim, konservatuara hazırlık, kitre bebek, YGS(LYS) kurslarından toplam 642 genç faydalanmaktadır. - Müzik dinletisi, film gösterimi, GençBank doğa kampı, piknik, fotoğraf gezisi etkinliklerinden 197 kişi faydalanmıştır. - Batman Gençlik ve Kültür Evi gönüllü grubu tarafından '' Do Not Stay Far Away Uzakta Durma' değişim programı gerçekleştirilmiş, programa Batman, Litvanya, Almanya ve İtalya dan 27 genç katılmıştır. - Ulusal Ajans bünyesinde Eylem-1.1 Gençlik Değişim Eylem-2 Avrupa Gönüllü Hizmeti Eylem- 1.2 Gençlik Girişim Konularında proje yazma eğitimi verilmiştir. 15
2.2.3. Çocuklara Yönelik Çalışmalar (Çocuk Okuma Odaları/Çocuk Oyun Odaları ve Cheetos Çocuk Gelişim Merkezleri) Çocukların beklentilerine uygun, enerjilerini olumlu yönde kullanabilecekleri, zihinsel, duygusal, sportif, kişisel ve sosyal gelişimlerini destekleyen eğitimlerin planlandığı ve etkinliklerin düzenlendiği çocuk oyun odaları ile 4-6, Cheetos Gelişim Merkezleri ile 4-6 ve 7-14, Çocuk Okuma Odaları ile ise 7-14 yaş grubu çocuklara yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Proje kapsamında; i) Eğitim faaliyetleri, ii) Sosyal faaliyetler, iii) Sportif Faaliyetler ve iv) Ailelere yönelik faaliyetler düzenlenmektedir. Batman da 2 Çocuk Okuma Odasında ve GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi nde yürütülen çalışmalar şöyledir: Batman Çocuk Okuma Odası Frito Lay tarafından desteklenmektedir. Okul öncesi eğitim, sağlık eğitimi, bilgisayar, müzik, bağlama, resim, masa tenisi ve satranç tiyatro gösterisi, çocuk hakları ve yurttaşlık, fen teknolojisi, matematik, Türkçe ve futbol kursları başlatılmıştır. 19 Mayıs GAP-Cheetos Çocuk Gelişim Merkezi, ÇATOM bünyesinde hizmet vermektedir. Yeşiltepe Çocuk Okuma Odası, ÇATOM bünyesinde hizmet vermektedir. Drama, sağlık ve bilgisayar kursları Açık kapı programları uygulanmaktadır. 2.3. ÇEVRE VE ALTYAPI FAALİYETLERİ 2.3.1. Halihazır Harita Alımı ve İmar Planı Çalışmaları Halihazır Harita: Halihazır harita alımı işleri Batman (Merkez) (1992), Kozluk (1992), Hisarköy (2001), Balpınar (2002), Beşiri (2007) yıllarında tamamlanmıştır. 08.07.2010 tarihinde GAP İdaresi ile İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol gereğince harita çalışmaları devam etmektedir. İmar Planı: Merkez, Kozluk, (1994), İkiköprü (1995) yıllarında, Beşiri ise 08.07.2010 tarihinde GAP İdaresi ile İller Bankası Genel Müdürlüğü arasında yapılan protokol gereğince 2011 yılında tamamlanmıştır. imar planı çalışması ise ihale aşamasındadır. 2.3.2. Batman Katı Atık Yönetimi: 2010 yılına kadar, Batman (Merkez), Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi Uygulama Projeleri tamamlanarak belediyesine teslim edilmiştir. 16