Bankacılık sektörü 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Şubat 2012
İçerik Bankacılık sektörünü etkileyen gelişmeler ve yansımalar 2012 yılına ilişkin beklentiler Gündemdeki başlıca konular 2
Bankacılık sektörünü etkileyen başlıca gelişmeler ve yansımaları 3
Bankacılık sektörünü etkileyen başlıca gelişmeler Küresel gelişmeler Özel sektör yatırımlarına dayalı yüksek hızda büyüme Tasarruf oranının düşmesi Kamu kesimi borçlanma gereğinin gsyh ya oranının düşmesi İç borç stokunun gsyh ya oranının düşmesi Riskler yüksek Kredi talebi güçlü TL finansal araç talebi yavaş Dibs faizleri üzerine baskı azaldı Özel sektöre daha fazla kaynak 4
Bankacılık sektörünü etkileyen başlıca gelişmeler Enflasyon ve faiz oranlarında yükselme, TL nin değer kaybı Sermaye hareketi, borçlanma maliyeti Kaynak maliyetinde artış, sermaye yeterliliğinde gerileme, TL talebinde yavaşlama Yurtdışı kredilerde yavaşlama ve maliyet artışı Para-bankacılık politikası Rezerv oranları Kredilere sınır Politika faizinde bant Risk katsayısı Genel karşılık oranı Aracılık maliyetinde yükselme Kredilerde yavaşlama Karlılıkta düşüş Sermaye yeterliliğinde gerileme Piyasa değerinde azalma 5
Kaynak maliyeti arttı TL mevduat faiz oranı (%) 11 9 7 10 11 12 Ağırlıklı ortalama, 3 aya kadar vadeli TL mevduat 4,0 YP mevduat faiz oranı (%) 3,5 3,0 2,5 2,0 10 11 Dolar Euro 6
Ek yükler nedeniyle bankaların kurumlar vergisi yüzde 50 nin üzerine çıktı Düzenleme değişiklikleri Milyon TL Zorunlu karşılık artışı 4.000 Zorunlu karşılıklara faizin sıfır olması 1.200 İhtiyaç kredisi genel karşılık oranı 1.200 Kredi kartları asgari ödeme oranı değişikliği 500 Şube harcı 500 Fon yönetim ücretlerinin düşürülmesi 400 Sermaye maliyeti 200 Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu 68 Toplam 8.468 7
Kredi faizleri yükseldi Kredi faiz oranı (ağırlıklı ortalama,%) 19 16 13 10 7 10 11 12 TL ticari kredi Konut İhtiyaç kredileri Kaynak: TCMB 8
Mevduatın ve kredilerin büyümesi yavaşladı 40 Toplam krediler ve mevduat (2010 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme) 35 30 25 20 15 10 5 10 Hz 11 11 Hz Krediler Mevduat 11 Eyl 12 Ock 9
Yavaşlama YP ve kurumsal kredilerde daha hızlı oldu 40 Toplam krediler (2010 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme) 35 30 25 20 15 10 Hz 11 11 Hz 11 Eyl 12 Ock Toplam kredi TL YP 40 Toplam krediler (2010 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değişme) 35 30 25 20 15 10 Hz 11 11 Hz 11 Eyl 12 Ock Toplam kredi Kurumsal Bireysel 10
Yurtiçinden TL kredi kullanımı artıyor Krediler (Gsyh'nın yüzdesi) 2002 2010 2011 Yurtiçi bankalar 15 49 54 Yurtdışı bankalar 12 11 13 Toplam 26 59 67 TL 6 34 38 YP 21 26 29 Yurtiçi bankalar Kurumsal 13 33 37 Bireysel 2 16 17 2011 tahmin 11
Kredi riski düşmeye devam etti Takipteki alacaklar/krediler* (%) 2009 2010 2011 Takipteki alacaklar (net) 1,0 0,6 0,5 Takipteki alacaklar (brüt) 5,7 3,9 2,8 Özel karşılık/takipteki alacaklar 82,9 85,4 81,9 Tüketici kredileri 4,3 2,8 1,9 Kredi kartları 11,6 8,7 6,3 Kurumsal krediler 5,3 3,6 2,6 Kobi (bilgi için) 8,4 4,8 3,2 * Mevduat, kalkınma ve yatırım bankaları Kaynak: BDDK 12
Bilançoda değişme sürüyor Bilanço yapısı* % 2002 2010 2011 Menkul kıymetler 40 30 24 Krediler 25 52 56 Mevduat 65 61 57 Mevduat dışı kaynak 17 20 25 Özkaynak 12 13 12 TL (aktif) 57 74 69 TL (pasif) 50 70 64 * Mevduat, kalınma ve yatırım bankaları BDDK 13
özkaynakların önemi daha da artıyor 90 85 80 75 70 65 60 55 50 Özaynaklar ve sermaye yeterliliği 07 08 09 10 11 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 Özkaynaklar (milyar dolar) Sermaye yeterliliği (%, sağ eksen) 14
Kar performansı özkaynak büyümesini etkiliyor 60 40 20 0-20 -40 Net kar ve özkaynaklar (Reel, 12 aylık % değişme) 09 10 11 Net kar Özkaynaklar (sağ) 30 25 20 15 10 5 0-5 -10 15
Karlılıkta düşüş 22 Özkaynak karlılığı ve DİBS getirisi (yıllık, %) 19 16 13 10 7 07 08 09 10 11 ÖKK DİBS ortalama faizi (%) 16
Piyasa değeri azaldı 150 125 100 75 50 25 Finansal kurumların piyasa değeri 07 08 09 10 Eyl 10 11 12 Ock Piyasa değeri (milyon dolar) Piyasa payı (%, sağ eksen) 43 41 39 37 35 33 31 29 27 25 17
2012 yılına ilişkin beklentiler 18
Küresel piyasalarda hassas konu; güven tesisi ve büyümenin sürdürülmesi Piyasaların çalışması Kamu borç stokunun çevrilmesi Sistemik riskin önlenmesi Finansal sektörde risk sınırlandırması Merkez bankalarının likidite desteği Düşük faiz Finansal kurumlara devlet desteği Daha fazla sermaye ve daha yüksek sermaye maliyeti 19
Kamu borç sorunu Kamu borç stoku Gsyh'nın yüzdesi 2010 2011 2012* Dünya 70 70 70 Gelişmiş ülkeler 100 104 108 AB ülkeleri 85 88 91 Gelişmekte olan ülkeler 41 38 36 Türkiye 43 40 38 *Tahmin Kaynak: IMF, FMU, Ocak 2012 20
Büyüme yavaşlıyor Küresel büyüme % 2010 2011 2012* Dünya 5,2 3,8 3,3 Gelişmiş ülkeler 3,2 1,6 1,2 AB ülkeleri 1,9 1,6-0,5 Gelişmekte olan ülkeler 7,3 6,4 5,4 Türkiye 9 8 4 *Tahmin Kaynak: IMF, WEO, Ocak 2012 21
Büyüme için gerekli yatırımların finansmanında yurtiçi tasarruflar yeterli değil 40 35 30 25 20 15 10 5 0 34 Tasarruf ve Yatırım Oranı (2011, %) 31,7 24,2 23,6 22,5 13,3 GOÜ Dünya Türkiye Tasarruf oranı Yatırım oranı 22
Yatırımların finansmanında kredilerin önemi artıyor 22,0 Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımları ve Kredi (Gsyh'nın yüzdesi) 62 18,0 14,0 12,2 13,6 17,5 17,6 18,9 17,9 16,1 12,8 14,8 17,6 52 42 32 22 10,0 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 thm 12 Özel Sektör Sabit Sermaye Yatırımları Toplam Kredi (sağ eksen) 23
...ancak kredilerin büyümesinin önünde zorluklar var Tasarruf oranı : Tasarrufların özendirilmesi bekleniyor Kredi/mevduat oranı : Yüzde yüze yakın Yurtdışı borçlanma : Daha sınırlı ve pahalı Mevduat faiz oranı : Yurtdışından borçlanma ve MB politika faizi belirleyici olacak Kredi faiz oranları : Yükselme durdu Sermaye yeterliliği: : Basel II uygulaması ile sınırlama daha fazla hissedilecek Para politikası : MB açıklaması 24
Temel bankacılık göstergelerine ilişkin beklenti Ek yük gelmeyeceği, likidite koşullarında yumuşama olacağı, dış borçlanmada iyileşme olacağı varsayımı ile; Krediler : yüzde 15-20 Kredi/mevduat Sermaye yeterliliği (Basel I) Kar artışı : yüzde 100 üzerinde : yüzde 16 olması için : en az yüzde 19 artması gerekiyor 25
Para ve bankacılık politikasından beklenti 40 35 30 25 20 15 10 Toplam krediler* ve enflasyon (*2010 Aralık sabit kur ile, 12 aylık % değ) 11 10 9 8 7 6 5 4 3 10 11 H E 12 Ock TUFE Kredi büyüme hızı yavaşlıyor, enflasyon düşüşte, krediler yavaşlıyor ise politika faizleri aşağı yönlü faiz dışı araçlar aşağı yönlü bankacılık önlemlerinde yumuşama 26
Son gelişmeler beklentilere paralel İMKB, o/n repo faizi (%) 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 10 H E 11 H E 12 Ş 27
Ekonomi politikasından beklenti Yurtiçi tasarrufların özendirilerek artırılması, uzun vadeye yayılması Sigorta ve bireysel emeklilik fonlarının büyütülmesinin özendirilmesi Uzun vadeli finansman kaynaklarından elde edilen gelirlerin daha düşük oranda vergilendirilmesi Uzun vadeli finansman kaynaklarına daha düşük oranda zorunlu karşılık uygulaması Aracılık maliyetinin düşürülmesi 28
Gündemdeki konular Pozitif çek bilgilerinin paylaşılması Risk merkezi Basel II İpotekli konut finansmanında ikinci piyasanın oluşturulması SPK kurumsal yönetim ilkeleri 29
Riskler ve fırsatlar Bankacılık sektörü, 2012 Güçlü yanlar Rekabet Sermaye yeterliliğinin düzeyi Aktif yapısı Bilanço yapısı Fırsatlar Büyüme Bankacılık hizmetlerine talep Aktif yapısında değişme Sermaye girişi Uluslararası likidite Zayıf yanlar Vade yapısı Aracılık maliyeti Küçük ölçek Engeller Tasarruf oranı Hızlı soğuma Uluslararası dengesizlikler Sınırlandırıcı düzenlemeler Sermaye yeterliliğinin seyri 30
Teşekkür ederim. 31