www. bet i mar. com BURSA 1. KENTSELDÖNÜŞÜM Zİ RVESİ ARAŞTI RMA SUNUMU ŞUBAT2015
1. GİRİŞ Kentsel Dönüşüm, Kentsel gelişmenin toplumsal ekonomik ve mekansal olarak yeniden ele alındığı ve kentteki sorunlu alanların sağlıklı ve yaşanabilir hale getirilmesi için yıkıp yeniden yapma, canlandırma, sağlıklaştırma veya yeniden yapılandırma için proje üretilmesi ve uygulama yapılmasıdır. Özetle kentsel dönüşüm bir kentin dokusun bozan sorunların giderilmesi anlamına gelir. Gecekondu dönüşüm/kentsel yenileme projelerinde kent içinde kaçak yapılaşma alanları ile ekonomik ömrünü doldurmuş bulunan çöküntü alanlarının gerekli tüm kentsel ve sosyal donatı hizmetleri getirilerek olası tüm doğal afet riskleri de bertaraf edilecek şekilde yeniden fenni ve sıhhi standartlara haiz bir şekilde yapılandırılması amaçlanmaktadır. Kentlerdeki çarpık yapılaşma ve yarattığı sorunların çağdaş şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olarak yeniden yapılandırılmasını sağlamak üzere kentsel dönüşüm projeleri gündeme gelmiştir. Bu hususta 5393 sayılı Belediye Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 5436 sayılı Yıpranan Tarihi Ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması Ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun ve 5104 sayılı Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi Kanununda düzenlemeler yer almaktadır. -2-
2. ARAŞTIRMANIN AMACI VE YÖNTEMİ Bu çalışma 1-5 ŞUBAT 2015 tarihleri arasında Kentsel Dönüşüm Çalışması adıyla, Bursalıların Kentsel Dönüşüm uygulamaları hakkında bilgi, algı ve beklentilerini ölçmek amacı ile yapılmıştır. Bu çalışma Bursalıların; Oturdukları binaların ve Bursa nın depreme dayanıklı olması konusundaki fikirlerini belirlemek, Kentsel Dönüşüm kavramı hakkındaki bilgi düzeylerini belirlemek, Kentsel Dönüşüm kavramı hakkındaki algı düzeylerini belirlemek, Kentsel Dönüşüm e bakım açılarını belirlemek, Kentsel Dönüşüm den beklentilerini belirlemek amacıyla yaptırılmıştır. -3-
3. ARAŞTIRMANIN UYGULANMASI (SAHASI) Araştırmanın saha çalışması öncesinde, araştırmada görev alacak 10 anketöre, supervisor tarafından eğitim verilmiştir. Böylece, araştırmada 10 anketör, 1 supervisor ve 2 veri giriş elemanı olmak üzere toplam 13 kişi görev almıştır. Araştırmanın tümünde 1 İstatistik Uzmanı ve 1 Sosyolog görev almıştır. Bu araştırma, 1-5 ŞUBAT 2015 tarihlerinde Bursa nın 17 ilçesinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen bilgiler, bilimsel ve istatistiksel analizler yapılarak irdelenmiş ve verilerin özeti niteliğindeki betimsel istatistiklere ulaşılmıştır. Diğer taraftan, ilgili anket formu, toplam 17 ilçede, nüfusa orantılı olarak 1465 denek (2014 ADNKS sonuçları) üzerinde yüz yüze anket tekniği ile uygulanmıştır. Bunun dışında, her ilçe için farklı demografik gruba ait vatandaşlardan; cinsiyet, yaş, eğitim ve sosyoekonomik durumu kotalarına göre, Basit Rassal Örnekleme yöntemine göre ve nüfusa orantılı olarak örneklem (denek) çekilmiş ve yüz yüze anket tekniği uygulanmıştır. Araştırma tamamlandıktan sonra deneklerin %20 si telefonla aranmış ve verilen yanıtlar kontrol edilmiştir. Ayrıca, anketörlerin tamamına birer yaka kartı verilmiş ve boyunlarına asmaları istenmiştir. Bu şekildeki bir uygulama da araştırmada güvenilir sonuçlar alınmasına ve kimlik bilgilerinin verilmesine katkı sağlamıştır. Son olarak; anket formunun hazırlanması, anketlerin uygulanması (saha çalışması) ve elde edilen sonuçların değerlendirilmesi ile yorumlanması aşamalarının tamamında bilimsellik ve tarafsızlık ilkelerine titizlikle uyulmuştur. -4-
4. DEMOGRAFİK BULGULAR 4.1. Cinsiyet Dağılımı -5-
4.2. Yaş Dağılımı -6-
4.3. Eğitim Dağılımı -7-
5. BİNA TİPİ Çalışmaya katılanların, % 59,19 u yaşadığı binanın müstakil-gecekondu tipinde olduğunu, %40,81 i ise apartmanda yaşadığını belirtmiştir. -8-
6. BİNA YAŞI Çalışmaya katılanların, % 38,43 ü yaşadığı binanın 21-30 yaş arasında, %27,38 i yaşadığı binanın 11-20 yaş arasında, % 16,58 i ise 31-40 yaş arasında olduğunu belirtmiştir. -9-
7. EV SAHİPLİĞİ DURUMU Çalışmaya katılanların, % 31,92 si kiracı olduğunu, %68,08 i yaşadığı evin kendine ait olduğunu belirtmiştir. -10-
8. YAŞANILAN BİNANIN DEPREM RİSKİ TAŞIYIP TAŞIMADIĞI HAKKINDA BİLGİ SAHİPLİĞİ DURUMU Çalışmaya katılanların, % 45,86 sı yaşadığı binanın deprem riski taşıyıp taşımadığını bildiğini belirtirken, %54,14 ü bilmediğini belirtmiştir. -11-
9. BURSA NIN DEPREME KARŞI HAZIRLIKLI OLMA DURUMU Çalışmaya katılanların, % 79,08 i Bursa nın depreme karşı hazırlıklı olmadığını düşünürken, %13,07 si hazırlıklı olduğunu düşünmektedir. % 7,84 ü ise bu konu hakkında bilgi ya da düşünce sahibi olmadığını belirtmiştir. -12-
10. KENTSEL DÖNÜŞÜM KAVRAMI HAKKINDA BİLGİ DÜZEYİ Çalışmaya katılanların, % 26,96 sı Kentsel Dönüşüm kavramı hakkında herhangi bir bilgi sahibi olmadığını belirtirken, %27,54 ü bilgi sahibi olduğunu belirtmiştir. %45,50 gibi yüksek bir oranı ise yeterli olmasa da kısmen bilgi sahibi olduğunu belirtmiştir. -13-
11. KENTSEL DÖNÜŞÜM İLE İLGİLİ BİLGİ EDİNİLEN KAYNAKLAR Çalışmaya katılanların, % 32,37 si Kentsel Dönüşümü ile ilgili bilgileri eş-dost- akraba gibi resmi olmayan yerlerden öğrendiklerini, %49,95 i gibi büyük bir oranı medya (sosyal-yazılı-görsel) aracılığı ile bilgi edindiğini, %13,53 gibi küçük bir oranın ise resmi kurumlardan bilgi sahibi olduğunu belirtmiştir. -14-
12. KENTSEL DÖNÜŞÜM KAVRAMININ VATANDAŞ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Çalışmaya katılanların, %76,14 ünün Kentsel Dönüşüm kavramı denilince olumlu düşündüğü, %19,61 inin ise olumsuz düşündüğü sonucuna varılmıştır. -15-
13. KENTSEL DÖNÜŞÜM KAVRAMI DENİLİNCE AKLA İLK GELEN -16-
MEVCUT BİNALARIN YIKILIP, YENİDEN YAPILMASI, ÇARPIK KENTLEŞMENİN ÖNLENMESİ Eski evlerin yıkılıp, yeni daha düzenli sağlam ve donanımlı evlerin yapılması, gecekonduların ve çarpık kentleşmenin önlenmesi SOSYAL DONANIMLI YAŞAM VE ÇEVRE DÜZENLEMESİ Bursa nın planlı, düzenli, geniş yolların, park alanlarının, yeşil alanların, otoparkların olduğu sosyal donanımlı yerleşim alanlarının oluşturulması, modern ve çağdaş şehir görünümüne ulaşması, yaşam kalitesinin artması, daha rahat, daha huzurlu, daha güvenli bir yapılaşmanın oluşturulması DEPREME DAYANIKLI EVLER Depreme dayanıklı, sağlam, sağlıklı, güvenli ve düzenli güzel görünümlü evlerin yapılması RANT SAĞLANMASI Siyasi çıkar ve belirli kesimlerin para kazanması, fakirlerin mağdur edilmesi DÖNÜŞÜMÜN KESİNLİKLE GEREKLİ OLMASI Vatandaşların iyiliği, güvenliği, daha iyi bir geleceğe sahip olabilmesi ve daha düzenli bir ortamda yaşayabilmesi için gerekli olması BETONLAŞMA Yüksek binalarda insanların toplanması, karmaşa ve binaların iç içe olması, komşuluğun yok olması, yeşil görünümün ve tarihi özelliklerin kaybolması GÜVENSİZLİK-MAĞDURİYET-ADALETSİZLİK Kentsel Dönüşümden söz edilip henüz gerçekleştirilmemesi, haksızlık-adaletsizlik yapılması, vatandaşların mağdur olabilecek olması, haklarını tam olarak alamayacaklarını düşünmesi TOKİ Şehir merkezinde olan büyük binaların görünümü ve yapım sürecindeki oluşan olumsuz algı -17-
14. KENTSEL DÖNÜŞÜM ÜN YAPILMA SEBEBİ Çalışmaya katılanların, %40,93 ü Kentsel Dönüşüm ün deprem güvenliğini sağlamak, %33,74 ü vatandaşın sosyal donanımlı ve daha kaliteli bir yaşam sürmesini sağlamak için yapıldığını belirtmiştir. %16,35 i ise rant sağlamak-sağlatmak amacı ile yapıldığını belirtmiştir. -18-
15. KENTSEL DÖNÜŞÜM YASASI NIN BİLİNİRLİK DURUMU Çalışmaya katılanların, %88,89 u, Kentsel Dönüşüm Yasası hakkında bilgisi olmadığını, %11,11 gibi çok küçük bir oranı bilgi sahibi olduğunu belirtmiştir. -19-
16. YAŞANILAN KONUTTAN MEMNUNİYET DURUMU Çalışmaya katılanların, %74,01 i, yaşadığı konuttan memnum olduğunu belirtmiştir. Memnun olmayanların oranı ise %12,83 tür. -20-
17. OTURULAN KONUTUN KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇERÇEVESİNDE YENİLENME DURUMU Çalışmaya katılanların, %62,42 si, oturdukları konutun Kentsel Dönüşüm kapsamında yenilenmesini istediklerini belirtirken, %37,58 i istemediklerini belirtmiştir. -21-
18. YAŞADIĞI KONUTTAN MEMNUN OLANLARIN, KENTSEL DÖNÜŞÜM KAPSAMINDA KONUTUNUN YENİLENMESİNİ İSTEMESİ Çalışmada, konutundan memnun olduğunu söyleyen %74,01 lik kesimin, %55,41 i Kentsel Dönüşüm kapsamında konutunun yenilenmesini istediği sonucu elde edilmiştir. Oldukça ilginç olan bu sonucun, daha ayrıntılı bir çalışma ile araştırılarak, nedenlerinin üzerinde durulması gerekir. -22-
19. KENTSEL DÖNÜŞÜM KAPSAMINDA YAPILACAK OLAN KONUTLARIN KAT SAYISI TERCİHİ Çalışmaya katılanların, %83,48 i, konutunun 5 kattan yüksek olmasını istemediğini, sadece %2 lik kısmı yüksek konutlarda oturmak istediğini belirtmiştir. -23-
20. BELEDİYELERİN KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARINI DESTEKLEME DURUMU Çalışmaya katılanların, %61,62 si, belediyelerin Kentsel Dönüşüm uygulamalarını desteklediğini belirtirken, %19,71 i desteklemediğini belirtmiştir. -24-
21. BELEDİYELERİN KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARI HAKKINDA DAHA FAZLA BİLGİ EDİNME İSTEĞİ Çalışmaya katılanların, %65,25 i, belediyelerin Kentsel Dönüşüm uygulamaları hakkında daha fazla bilgi edinmek istediğini belirtmiştir. -25-