Palyatif Bakım Hizmetleri Yönergesi ve Planlama Dr. Mustafa Emre YATMAN Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu Müşterek Sağlık Hizmetleri Daire Başkanı
Palyatif Bakım Hizmetleri Yönergesi SUT ta Palyatif Bakım Planlama Mevcut Merkezler
PALYATİF BAKIM HİZMETLERİ «Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönergesi» 09.10.2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir*. Kurumumuz web sayfasından ulaşılabilir: http://www.tkhk.gov.tr/db/9/1600_-palyatif-bakim-hizm
PALYATİF BAKIM HİZMETLERİ Hayatı tehdit eden hastalıklar kapsama alınmıştır. Hasta ile birlikte aileleri de hizmet kapsamına alınmıştır.
YÖNERGEDE TANIM Amaç: Yaşamı tehdit eden hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan sorunlarla karşılaşan hastalarda; Ağrı ve diğer semptomları erken tanımlamak ve değerlendirmek, Hasta ve ailesine yönelik tıbbi, psikolojik, sosyal ve manevi destek vererek acılarını hafifletmek, Hasta ve ailesinin yaşam kalitesini geliştirmek için faaliyct göstermek olarak tanımlanmıştır.
SUT TA* PALYATİF BAKIM HİZMETLERİ KAPSAMI Beslenmesi fiziksel ve psikolojik/nörolojik nedenlerle bozulup enteral, parenteral beslenme desteğine ihtiyaç duyanlar, Enfeksiyon, kas ve nörolojik hastalıklar nedeniyle solunumu bozulmuş olup, invaziv ve noninvaziv mekanik ventilasyon desteğine ihtiyacı olan hastalar, Enfekte yatak yarası açılan, ostomi bölgelerinde enfeksiyon, kaçak sorunları olan (trakeotomi, gastrostomi, ileostomi, kolostomi vs), kateteri olup tıkanan, kırılan, giriş yeri enfeksiyonu olan ya da katetere bağlı fonksiyon bulguları bulunan (diyaliz kateteri, santral venöz kateteri, şant kateterleri, ağrı portu ve kateteri, perkütan plevral kateter, perkütan mesane kateteri) hastalarının tedavisi ve tıbbi sorunlarının giderilmesi. * 24.12.2014
PALYATİF BAKIM HİZMETİ Klinik ortamda ve poliklinik şatlarında verilir. Poliklinik hizmetleri hastane poliklinik hizmetleri ile uyumlu olarak yürütülür. En az bir adet genel amaçlı poliklinik ve bir adet ağrı polikliniği kurulur. İdame tedavisinin aile hekimi veya evde sağlık hizmetlerince devamı sağlanır.
MERKEZLERİN KURULMASI Yataklı sağlık tesislerinde kurulur. Belirlenen fiziki şartlara uygun olarak, sağlık hizmet sunucusuna ait yerleşkelerde kurulabilir. Kolay ulaşılabilir, merkezi yerlerde açılır. «Sağlık tesisinin bünyesinde hizmet veren erişkin yoğun bakım toplam yatak sayısının yarısına kadar yatak kapasitesi oluşturulabilir.» ifadesinden hareketle birlik bünyesinde açılacak palyatif bakım yatak kapasitesi hesaplanır.
MERKEZDE BULUNMASI Giriş ve karşılama alanı, Meşguliyet odası, Çok amaçlı salon, Girişim ve muayene odası, Ekip odası, GEREKEN ALANLAR
PALYATİF BAKIM MERKEZLERİ Tescil işlemleri il sağlık müdürlüğünce yürütülür. Talep üzerine, tescil edilmek kaydıyla üniversite hastaneleri, belediye ve askeri hastaneleri ile özel hastanelere bağlı olarak faaliyet göstermek üzere merkez açılabilir.
PALYATİF BAKIM HİZMETLERİ Ulaşım Aracı Tahsisi; Evde sağlık hizmetleri ile müşterek kullanılabilir. Acil durumlarda sağlık kuruluşu veya 112 ambulansı ile nakledilir.
MERKEZLERİN ÇALIŞMA ESASLARI Hasta ve ailesi bir bütün olarak değerlendirilir. Multidisipliner ekip anlayışıyla her türlü önlem alınır. Sorumlu tabip, tercihen anestezi uzmanı olmak üzere uzman tabiptir. 24 saat esasına göre çalışılır. Mesai saatleri haricinde hizmet, sorumlu tabibin planlamasına ve nöbet esasına göre sunulur.
PALYATİF BAKIM EKİBİ Sorumlu tabibin denetim ve sorumluluğunda: Tabip, Hemşire, Tıbbi sekreter, İdari ve teknik personel Temizlik elemanından oluşmaktadır. Psikolog*, Sosyal çalışmacı, Fizyoterapist/fizyoterapi teknikeri, Diyetisyen, *Hasta ve aile grup toplantıları
MERKEZLERİN ÇALIŞMA ESASLARI Hastaların farmakolojik ve diğer tedavilerine düzenli devam edip etmediği, opioidlerin doğru zamanda ve dozda kullanıp kullanmadığı, yan etkilerinin olup olmadığı gibi süreçlerin takip edilmesi esastır. Toplumu bilinçlendirme çalışmaları yapılır. Yeni tespit edilen veya durumunda değişiklik olan hastalarla ilgili kurum ve kuruluşlarla irtibat kurularak gerekli bilgilendirme ve yönlendirmeler yapılır. Tedavisi düzenlenmiş hastalar için, aile hekimi ve evde sağlık hizmetleri birimleriyle gerekli koordinasyon sağlanarak hizmetin verilmesi sağlanır.
HİZMETİN KAPSAMI Muayene, tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım ve rehabilitasyon hizmetleri verilir. Psikososyal destek, psikososyal değerlendirme, ağrı yönetimi, ilaç, tıbbi cihaz ve malzeme kullanımına ilişkin sağlık raporlarının çıkarılması sağlanır.
Hasta Ailesi Aile hekimi PALYATİF BAKIM HİZMETLERİNE BAŞVURU Müdavi tabip tarafından yönlendirilebilir. Sağlık tesisine gelemeyecek durumda olan hastalar bulundukları ortamda evde sağlık ekiplerince ziyaret edilerek birlikte yaşadığı aile bireylerinin durumu ile bir bütün olarak değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda palyatif bakım hizmeti alması uygun görülen hasta merkezlere yönlendirilir.
HASTA KABUL Başvuruda bulunan hastaların gerekli tedavileri servis ya da poliklinik şartlarında yapılır. Tedavisi tamamlanan tüm hastalara ayrıntılı epikriz düzenlenir. Epikrizde; hastanın idame tedavisine ilişkin ayrıntılar, tedavi sürecinde ortaya çıkabilecek sorunlar, kontrol gerektiren durumlar, önerilen kontrol tarihi, yapılması gereken tetkik ve tahliller ile benzeri bilgiler ayrıntılı bir şekilde yer alır.
KAYITLARIN TUTULMASI VE İSTATİSTİK Merkezler kendi veri tabanını oluşturur. Başvurusu kabul edilen kişiler için hasta kayıt dosyası açılır. Kişisel bilgilerle ilgili güvenlik önlemlerinin alınması zorunludur. Hastanın başka bir bölgeye taşınması durumunda bilgi ve belgeler ilgili sağlık tesisine gönderilir. Tüm kayıtlar, hizmetinin sona ermesinden sonra merkez veya kurum arşivine kaldırılır.
PALYATİF BAKIM HİZMETLERİ Hasta hakları: Hastalar, hasta hakları ve yükümlülükleri ve hizmet içeriği konusunda bilgilendirilir. Hizmetinin sonlandırılması: Evde sağlık hizmetleri birimine yönlendirilen hastanın hizmetinin sonlandırılmasında Evde Sağlık Hizmetleri Yönergesi esas alınır. Hastanın kendisi veya kanuni temsilcilerinin hizmeti sonlandırmayı talep etmesi, hasta veya aile bireylerinin tedaviye uyumsuz davranış sergilemeleri, önerilere uymayarak direnç göstermeleri halinde hizmetin faydası sorumlu uzman tabip tarafından sorgulanır. Hasta ve aile bireyleri ile görüşülerek hizmetin sonlandırılmasına karar verilebilir.
PALYATİF BAKIM HİZMETLERİ Diğer kurum ve kuruluşlarla işbirliği: Palyatif bakım hizmetlerinin etkin bir şekilde sunulabilmesi için merkezin bağlı olduğu sağlık kuruluşu; belirli kurum ve kuruluşlar ile uygulama protokolleri düzenlemek suretiyle işbirliği yapabilir.
SUT TA* PALYATİF BAKIM HİZMETLERİ Sağlık Bakanlığına bağlı yataklı sağlık tesislerince faturalandırılır. Yalnızca tescilli palyatif bakım yatağında yatan hastalara verilen hizmettir. Bunun dışındaki herhangi bir yataktan verilen hizmet bedelleri SGK ca karşılanmaz. Palyatif bakım tedavisi günde en fazla 1(bir) kez faturalandırılır. * 24.12.2014
Birlik bünyesinde planlama Evde sağlık entegrasyonu Evde sağlık ekiplerinin hizmet içi eğitimi Bakım kurumları ile protokol
KURSUN VE SEMPOZYUMUN VERİMLİ GEÇMESİNİ DİLERİM emre.yatman@saglik.gov.tr 0312 705 2161 http://www.tkhk.gov.tr/db/9 (Müşterek Sağlık Hizmeteri)