2 Rıza ERDAL, 2 Serap ÇOLAK, 2 Mine GÜL, 2 Zekiye BAŞARAN, 1 Ahmet DAL 1 Erzurum Büyükşehir Belediyesi Spor Müdürlüğü; ERZURUM 2 T.C. Kocaeli Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, KOCAELİ
Bana spor nedir diye sorulursa vereceğim cevap şudur: Spor, vatanın, milletin âli menfaatlerine tecavüz edenleri gırtlağından yakalayıp memleket ve millet hadimlerinin huzuruna getirebilmek kabiliyeti maddiyesi ve maneviyesidir. (1915) M.Kemal ATATÜRK
AMAÇ Bu çalışmanın amacı; İstanbul da yapılan 14. Dünya Salon Atletizm Şampiyonası na farklı ülkelerden katılan yöneticilerin görüşlerinden faydalanarak spor siyaset ilişkisini incelemek, spor yöneticilerinin göreve geliş şekillerini ve kurumların bağımsızlığını öğrenerek spor yönetimine katkı sağlamaktır Rıza ERDAL
MATERYAL VE METOD ARAŞTIRMA GRUBU Türkiye ve yabancı ülkelerden şampiyonaya katılan 172 ülke katılmış, bunlardan araştırmamıza destek verip anketleri dolduran 20 ülkeden 86 spor yöneticisi araştırmanın örneklem grubunu oluşturmuştur.
MATERYAL VE METOD VERİ TOPLAMA ARACI Veriler organizasyonun yapıldığı 09-11 Mart 2012 tarihlerinde elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgiler anketi ve Erdal (2012) tarafından hazırlanan Spor Yönetimi ve Siyaset İlişkisi Anketi kullanılmıştır. 86 anket değerlendirmeye alınmıştır.
MATERYAL VE METOD KİŞİSEL BİLGİLER ANKETİ Ankette katılımcıların demografik bilgilerini içeren, cinsiyet, yaş, eğitim durumu, ülke, medeni durum ve gelir durumunu belirten sorular yer almıştır.
MATERYAL VE METOD SPOR YÖNETİMİ SİYASET İLİŞKİSİ ANKETİ Araştırma verileri Erdal (2012) tarafından geliştirilen, Spor Yönetimi Siyaset İlişkisi anketi ile elde edilmiştir. Anket toplam 12 sorudan oluşmuştur. 8 soru 3 lü, 4 soru 5 li likert yöntemine göre hazırlanmıştır.
MATERYAL VE METOD VERİLERİN ANALİZİ Anketlerden elde edilen veriler SPSS 18.0 paket programı kullanılarak tanımlayıcı istatistik ve yüzdelik karşılaştırmalar yapılmış, tablolarla sunulmuştur.
ŞAMPİYONASI NAKATILAN ÜLKELERDEKİ SPOR BULGULAR Tablo: 1 Araştırma Grubunun Ülkelere Göre Dağılımı Değişkenler Alt Kategoriler Frekans (f) Yüzde (%) TR 17 19,8 USA 10 11,6 UYRUK HİNDİSTAN 4 4,7 KIBRIS RUM 6 7,0 BANGLADEŞ 5 5,8 BUHUTAN 3 3,5 PAKİSTAN 3 3,5 KAMBOÇYA 3 3,5 EKVATOR GİNESİ 5 5,8 HIRVATİSTAN 4 4,7 UGANDA 3 3,5 LİTVANYA 3 3,5 TUVALUAN 3 3,5 ÇİN 2 2,3 KOSTARİKA 2 2,3 ALMANYA 2 2,3 JAPONYA 2 2,3 MOĞOLİSTAN 2 2,3 GABON 3 3,5 İTALYA 4 4,7 TOPLAM 86 100,0
BULGULAR Tablo: 2 Araştırmaya Katılan Spor Yöneticilerinin Cinsiyete Göre Dağılımı F % KADIN 26 30,2 ERKEK 60 69,8 TOPLAM 86 100,0
BULGULAR Tablo: 3 Araştırmaya Katılan Spor Yöneticilerinin Medeni duruma Göre Dağılımı F % EVLİ 52 60,5 BEKAR 34 39,5 TOPLAM 86 100,0 Tablo: 4 Araştırmaya Katılan Spor Yöneticilerinin Eğitim Durumuna Göre Dağılımı F % ORTA ÖĞRETİM 9 10,5 LİSANS 49 57,0 DOKTORA 28 32,6 TOPLAM 86 100,0
BULGULAR Sporda Gönüllü Çalışıyorum Spor Fed. Özerk Çalışırlar Yön. Yetenekle Göreve Gelirler Fed. Bşk. Yetenekle Göreve Gelirler Fed. Bşk. S. Yönet. Görev Siyasi Görev Siyasi Etki Etki Göreve Yetenekle Geldim Spor Hük. İçi Teşk. Tarf. Yön. UYRUK LİKERT F % F % F % F % F % F % F % F % TÜRKİYE EVET 13 76,5 10 58,8 6 35,3 7 41,2 1 5,9 1 5,9 15 88,2 7 41,2 KISMEN 3 17,6 4 23,5 8 47,1 8 47,1 12 70,6 12 70,6 2 11,8 7 41,2 HAYIR 1 5,9 3 17,6 3 17,6 2 11,8 4 23,5 4 23,5 0 0 3 17,6 TOPLAM 17 100 17 100 17 100 17 100 17 100 17 100 17 100 17 100 DİĞER EVET 47 68,1 33 47,8 44 63,8 41 59,4 28 40,6 32 46,4 53 76,8 38 55,1 ÜLKELER KISMEN 17 24,6 27 39,1 19 27,5 20 29 16 23,2 13 18,8 12 17,4 14 20,3 HAYIR 5 7,2 9 13 6 8,7 8 11,6 25 36,2 24 34,8 4 5,8 17 24,6 TOPLAM 69 100 69 100 69 100 69 100 69 100 69 100 69 100 69 100
BULGULAR Uluslar arası Spor Fed. Siyasetten Arındırılmıştır Uluslar arası Spor Fed. Seç. Objektif Yapılmaktadır Uluslar arası Spor Org. Verilirken Objektif Davranılmaktadır Sporun Gelişiminde Siyasi İradenin Desteği Önemlidir UYRUK LİKERT F % F % F % F % TÜRKİYE HİÇ KATILMAM 3 17,6 1 5,9 1 5,9 0 0 KATILMAM 7 41,2 4 23,5 3 17,6 3 17,6 KARARSIZIM 5 29,4 5 29,4 5 29,4 2 11,8 KATILIRIM 2 11,8 4 23,5 4 23,5 6 35,3 TAMAMEN 0 0 3 17,6 4 23,5 6 35,3 KATILIRIM TOPLAM 17 100 17 100 17 100 17 100 DİĞER HİÇ KATILMAM 8 11,6 3 4,3 6 8,7 5 7,2 ÜLKELER KATILMAM 22 31,9 20 29 10 14,5 7 10,1 KARARSIZIM 15 21,7 13 18,8 24 34,8 8 11,6 KATILIRIM 15 21,7 20 29 19 27,5 21 30,4 TAMAMEN 9 13 13 18,8 10 14,5 28 40,6 KATILIRIM TOPLAM 69 100 69 100 69 100 69 100
TARTIŞMA VE SONUÇ Sporun hükümet dışı kurumlar tarafından yönetilmesi ve spor yöneticilerinin göreve geliş şekilleri iş verimliliği açısından önemlilik arz etmektedir. Sporun evrensel bir değere sahip olması ve uluslararası federasyonlar aracılığı ile tüm ülkelerde aynı kurallarla yapılması sağlanırken ulusal federasyonları yönetecek kişilerin tespit edilmesinde farklı ülkelerde farklı uygulamaların olması spor yönetimi açısından sorun olmaktadır.
TARTIŞMA VE SONUÇ Bu çalışmanın örneklemini oluşturan grubun 17 si Türk, 69 u 18 farklı ülke spor yöneticisi oluşturmuştur. Bunların 26 sı kadın, 60 ı erkektir. 52 si bekar, 34 ü evlidir. 49 u lisans, 28 si lisans üstü eğitime sahiptir. Çalışmada, sporda gönüllü olarak çalışıyorum sorusuna Türkiye den katılanların % 76,5 i, diğer ülkelerden katılanların % 68,1, i evet cevabı vermişlerdir. Spor yöneticileri ve federasyon başkanları göreve yetenekleri ile gelirler sorularına Türkiye den katılanların 47,1 i kısmen, diğer ülkelerden katılanların % 63,8 nin evet cevabı verdiği görülmüştür. Ancak göreve yeteneğimle geldim sorusuna diğer ülkeden katılanlar %76.8 evet derken Türkiye den katılanlar da %88.2 i ile evet cevabını verdikleri belirlenmiştir.
TARTIŞMA VE SONUÇ Türk katılımcıların bir önceki soruya kısmen deyip, burada yüksek bir oranda evet demeleri ilginçtir. Spor organizasyonlarının ülkelere verilmesinde siyasi yaklaşımlar insanlık açısından sorunlu olmaktadır. Gelişime katkı sağlamak için organizasyonların sürekli aynı yerlere verilmesinden kaçınılmalıdır. Zira organizasyon yolu ile kazanımlar büyük olmaktadır. Günümüzde, spor organizasyonları düzenlendiği ülke ya da şehir açısından oldukça yararlıdır (Güllülü ve ark., 2009).
TARTIŞMA VE SONUÇ Spor yönetimine siyasi etkinin olup olmamasına Türkiye den katılanlar %70,3 ile kısmen cevabını verirken, diğer ülke katılımcıları %46.4 ile evet cevabını vermişlerdir. Yine sporun hükümet içi teşkilatları tarafından yönetilmesine Türkiye den katılanlar %41.2 ile hem evet hem de kısmen seçeneğini işaretlemişlerdir. Diğer ülke katılımcıları ise bütün seçeneklerde olduğu gibi %55.1 ile evet demişlerdir. İnce nin (2016) spor ile siyasetin ilişkisi üzerine bir analiz konulu çalışmasında, sporu siyasete alet etmek siyasiler spor olgusunun nimetlerinden yararlanmak adına ulusal ve uluslararası düzeyde başarılar elde etmiş isimleri milletvekili adayı yaparak ulusal manada destek bulmayı amaçladığını belirtmiştir.
TARTIŞMA VE SONUÇ Uluslararası spor federasyonları siyasetten arındırılmıştır sorusuna Türk katılımcılar %41.2, diğer katılımcılar %31.9 oranında evet seçeneğini tercih etmişlerdir. Uluslararası federasyon seçimleri objektif yapılmaktadır sorusuna Türk katılımcılar % 29.4 oranında kararsız kalırken, diğer ülke katılımcıları % 29.4 oranında katılmam ve katılırım diyerek farklı görüşler sunmuşlardır. Uluslararası spor organizasyonlarının verilmesinde objektif kriterlere uygun davranılmaktadır sorusuna ise hem Türk katılımcılar (% 29.4 hem de diğer ülke katılımcıları (%34.8) oranında kararsız kalmışlardır. Sporun gelişmesinde siyasi iradenin desteği önemlidir sorusuna tüm katılımcılar (%71) tamamen katıldıklarını belirtmişlerdir. Doğu nun (2010) un sporun uluslararası ilişkiler açısından fonksiyonlarının değerlendirilmesi başlıklı çalışmasında sporun uluslararası ilişkilerde siyasi ve ekonomik araç olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.
TARTIŞMA VE SONUÇ Araştırma sonunda; katılımcıların herhangi bir siyasi partiye üye olmadıkları, Türk katılımcıların spor yönetimine ve federasyon başkanlığına yetenek ile göreve gelmelerini kısmen olarak ifade ettikleri ancak kendilerinin çoğunlukla yönetimine yeterlilikle geldiklerini, federasyonlarının tam özerk olmadığı, federasyon başkanları görevini yaparken siyasetçilerin etkilerinin olduğu, sporun hükümet içi kurumlar tarafından yönetildiği, uluslar arası spor federasyonlarının siyasetten arınmamış olduğunu, uluslar arası spor kuruluşlarına yapılan yönetici seçiminin ise objektif yapıldığı tespit edilmiştir.
ÖNERİLER 1. Spor alanında çalışacak yöneticilerin seçiminde yeterlilik daha fazla esas alınması, 2. Federasyon başkanlığı seçimleri sporun paydaşları arasında yapılması, 3. Uluslararası organizasyonlar verilirken objektif davranılması, 4. Siyasi iradenin spora ayrılan kaynağın doğru ve amacına uygun kullanımını denetlemeli ancak spor yönetimine karışmaması, 5. Sporun hükümet dışı kurumlar tarafından yönetilebilmesi için yasal düzenlemeler yapılması önerilir.
KAYNAKLAR Bang, H. (2011). Leader Member Exchange in Nonprofit Sport Organizations The Impact on Job Satisfaction and Intention to Stay from the Perspectives of Volunteer Leaders and Followers. Choi, S.Y., Martin, J.J., Park M. (2008). Organizational Culture and Job Satisfaction in Korean Professional Baseball Organizations. International Journal of Aprplied Sporls Sciences. 20, 2, 59-77. Doğu, G.A. (2010). Sporun Uluslararası İlişkiler Açısından Fonksiyonlarının değerlendirilmesi. Ankara üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Eksteen, E., Malan, D.D.J., Lotrıet R. (2013). Management Competencies of Sport Club Managers in the North-West Province, South Africa. African Journal for Physical, Health Education, Recreation and Dance (AjpherD),19(4-1), 928-936. Erdal, R., Keten, A., Başaran, Z., Taşkıran, M.Y., Gül, M., Seyrek, E. (2015). International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS), Special Issue 3, ISSN : 2148-1148, DOİ : 10.14486/IJSCS322 Erdal R., (2017). Sporda Yönetişim ve Organizasyon. Spor Yayınevi ve Kitapevi, İstanbul
KAYNAKLAR Güllülü, U., Bilgili, B., Kara, F., (2009). Erzurum daki Kobi Sahip Ve Yöneticilerinin 2011 Üniversitelerarası Kış Oyunlarını Değerlendirmesi Üzerine Bir Araştırma. Journal of commerce&tourism Education Faculty, 1: 44-62 Koşan A., Güneş E. (2009). Gönüllülük Ve Erzurum 2011 Üniversitelerarası Kış Oyunları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (2): 1-8 İnce, M. (2016). Spor ile Siyasetin İlişkisi Üzerine Bir Analiz; Sporu Siyasete Alet Etmek. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Karabük Üniversitesi, 6(2): 456-464 Or, E. (2009). Taraftar Memnuniyeti, (TFF Futbol Eğitim yayınları, Sayı: 7). Elma Basım, İstanbul, s.16. Sakires, J., Doherty, A., Misener, K. (2009). Role Ambiguity in Voluntary Sport Organizations. Journal of Sport Management,, 23, 615-643. Seraslan Z.M, (2009) Futbol Pazarlaması, (TFF Futbol Eğitim Yayınları, Sayı:9). Elma Basım, İstanbul. Yükselen, C. (2010). Pazarlama. Detay Yayıncılık, Ankara, s.407, 409. Wallace, M., Weese, J.W. (1995). Leadership, Organizational Culture,and Job Satisfaction in Canadian YMCA Organizations. Jounud of Sport Management.. 9. J 82-193.
İSTANBULOLİMPİYAT OYUNLARINI HAK EDİYOR