Tedarik Zinciri Yönetiminde Optimizasyon. Doç.Dr. Özgür Kabak

Benzer belgeler
İleri Yöneylem Araştırması Uygulamaları Tam Sayılı Programlama

LOJİSTİK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ AKADEMİK YILI LİSANS (TÜRKÇE) DERS PROGRAMI

ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER

ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER

ACADEMIC YEAR CURRICULUM OF DEPARTMENT OF LOGISTICS MANAGEMENT FIRST SEMESTER

EM302 Yöneylem Araştırması 2. Dr. Özgür Kabak

ÖZGEÇMİŞ 2003 MÜHENDİSLİĞİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ÜNİVERSİTESİ

Lisans : İTÜ Kimya-Metalurji Fakültesi ( ) : Kimya Mühendisliği Bölümü

BİRİNCİ BÖLÜM: TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNE GİRİŞ

DERS BİLGİLERİ. Ders Kodu Yarıyıl T+U Saat Kredi AKTS LOJİSTİK SİSTEMLERİ PLANLAMA VE TASARIMI ESYE

Lojistik Bilgi Sistemleri ÖĞR. GÖR. MUSTAFA ÇETİNKAYA

Marmara Üniversitesi Lojistik & Tedarik Zinciri Yönetimi Sertifika Programı Marmara University Logistics & Supply Chain Management Certificate Program

Anadolu Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü. Hazırlayan: Doç. Dr. Nil ARAS, 2018

HAVACILIK İŞLETMECİLİĞİ BÖLÜMÜ DERS MÜFREDATI AVIATION MANAGEMENT COURSE CURRICULUM

Tedarik Zinciri Yönetimi

Endüstri Mühendisliği - 1. yarıyıl. Academic and Social Orientation Fizik I Physics I TR

ÖNCE DAĞIT SONRA TOPLA

Tedarik Zinciri Yönetimi

Yrd. Doç. Dr. Pınar MIZRAK ÖZFIRAT

: Manufacturing Engineering and Management (Link) Üretim Sistemleri/Endüstri Mühendislii Bölümü ne uygun bazı dersler

Tedarik Zinciri Yönetimi. Diğer tanımlar. Tedarik Zinciri Yönetimi Nedir? Tedarik Zinciri: Hizmet Örneği. Bölüm I Tedarik Zinciri Yönetimine Giriş

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

LOJİSTİK ve TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

Teknolojiye Giden Kestirme Yol. Lojistik Otomasyon Platformu LVS 3Plus. 31 Ekim 2012 Barbaros ABA

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı ve Soyadı : Peral Toktaş Palut. 2. Doğum Tarihi : Ünvanı : Yardımcı Doçent

EM302 Yöneylem Araştırması 2 Doğrusal Olmayan Programlamaya Giriş. Dr. Özgür Kabak

There is an old saying: Without supplies, neither a general nor a soldier is good for anything.

Graduation Project Topics

YÖK TEZLERİ PROJE KELİME TARAMASI

Ulaştırma ve Lojistik Üniversitesi

Sigma 2006/3 Araştırma Makalesi / Research Article A SOLUTION PROPOSAL FOR INTERVAL SOLID TRANSPORTATION PROBLEM

ULUSLARARASI INTERMODAL TAŞIMA AĞINDA OPTIMAL ROTA SEÇİMİ

ARAÇ ROTALAMA SİSTEMLERİ VE TASARRUF ALGORİTMASI UYGULAMASI

Yrd.Doç.Dr. Safiye Turgay Doç.Dr. İsmail Erol Fulya Türkmen Abant Izzet Baysal Universitesi

Marmara Üniversitesi Lojistik & Tedarik Zinciri Yönetimi Sertifika Programı Marmara University Logistics & Supply Chain Management Certificate Program

BÖLÜM 1 TEDARİK ZİNCİRİ

Gülay Barbarosoğlu kimdir?

YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ BÖLÜMÜ YENİ DERS MÜFREDATI (1) FAKÜLTESİ: İŞLETME FAKÜLTESİ / BUSINESS SCHOOL

LOJİSTİK VE TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ UZMANLIK PROGRAMI

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Türkçe Adı: TEDARİK ZİNCİRİ MODELLEME VE ANALİZİ

Tablo-1 %100 İNGİLİZCE İŞLETME BÖLÜMÜ - 8 YARIYILLIK LİSANS MÜFREDATI

Üretim Sistemleri (IE 509) Ders Detayları

Müdür, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdür, CENDIM Afet Yönetim Merkezi, Boğaziçi Üniversitesi

Zeki Optimizasyon Teknikleri

Geçmiş ve Gelecek. Türkiye Lojistiği Geleceğe Nasıl Ulaşacak. Geleceğin Tedarik Zincirini Oluşturmak 13 Mayıs 2015

NEW GENERATION AUTOMOTIVE INDUSTRY AND SECTORAL RELATIONS CONFERENCE

GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ MÜHENDİSLİK VE TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYELERİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN PROJELER ( )

TALEBİN BELİRSİZ OLDUĞU TEDARİK ZİNCİRİ TASARIMINDA BULANIK ENİYİLEME YAKLAŞIMI

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ DEKANLIĞI DERS/MODÜL/BLOK TANITIM FORMU. Dersin Kodu: IND 3907

Ekol Lojistik Yeşil Lojistik Uygulamaları

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

Yönetim Bilişim Sistemleri (Karma) - 1. yarıyıl Hukukun Temelleri Fundamentals of Law TR

Dr. Işılay Talay Değirmenci Dr. Öğr. Üyesi, İşletme Bölümü Bölüm Başkanı

MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ Endüstri Mühendisliği Bölümü

Adres : Atılım Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü C Blok No: İncek Ankara

6_ _ _n.mp4

Neden Endüstri Mühendisliği Bölümünde Yapmalısınız?

Tedarik Zinciri Yönetimi -Temel Kavramlar- Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN

EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM PLANI

OTOMOTİV ENDÜSTRİSİNDE TEDARİK ZİNCİRİ AĞININ KARMA TAMSAYILI PROGRAMLAMA MODELİ İLE TASARIMI

PROF. DR. ŞAKİR ESNAF IN BİTİRME PROJESİ KONULARI

Yrd. Doç. Dr. Emrah B. EDİS

Serhat Gül. B.S., 2006 Üretim Sistemleri Mühendisliği, Sabancı Üniversitesi, İstanbul, Türkiye

ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM BAŞKANLIĞI DERS TANITIM BİLGİLERİ

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Rıfat Gürcan Özdemir. 2. Doğum Tarihi : Ünvanı : Doç.Dr. 4. Öğrenim Durumu :

TDB 101 Türk Dili Z 1. YDB 101 Technical English Z 1. ENF 101 Basic Information Technologies Z 1

Tedarik Zinciri Yönetimi

Ders Kodu Dersin Adı Yarıyıl Teori Uygulama Lab Kredisi AKTS ML511 Lojistik Yönetimi

IBM ILOG Optimization and Analytical Decision Support Solutions altında bulunan. yazılımını kullanarak «optimum dağıtım şebekesi»ni tasarımlamıştır.

Tedarik Zincirlerinde Yer Seçimi Kararları (Location Decisions)

Tedarik Zinciri Yönetimi

DENİZCİLİK İŞLETMELERİ YÖNETİMİ BÖLÜMÜ / MARITIME BUSINESS ADMINISTRATION DEPARTMENT DERS PLANI / COURSE SCHEDULE

Assist. Prof. Dr. Ceyhun ARAZ

EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM PLANI

EĞĠTĠM-ÖĞRETĠM PLANI

Adana Toplu Taşıma Eğilimleri

ÇOK KULLANIMLI VE ZAMAN PENCERELİ ARAÇ ROTALAMA PROBLEMİ İÇİN BİR MATEMATİKSEL MODEL

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. İngilizce İşletme Yönetimi Doktora Programı

YAVUZ BOĞAÇ TÜRKOĞULLARI

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ

BİTİRME ÖDEVİ KONU BİLDİRİM FORMU

TEMEL LOJİSTİK KAVRAMLARI ENF456 LOJİSTİK ENFORMASYON SİSTEMLERİ ÖĞR. GÖR. MUSTAFA ÇETİNKAYA

Tedarik Zinciri Aşamaları. Tedarik Zincirleri Dinamiktir. Tedarik Zinciri Aşamaları. Tedarik Zincirinin Amacı Aşamaları. Tedarik Zinciri Aşamaları

ULAŞTIRMA MODELİ VE ÇEŞİTLİ ULAŞTIRMA MODELLERİ

T.C. ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜM DERS BİLDİRİM FORMU (%100 İNGİLİZCE PROGRAM)

M. Can Arslan & Company. Copyright M. Can Arslan & Company

Doğalgaz Kullanımı ve Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı: EZGİ UZEL AYDINOCAK. 2. Doğum Tarihi: 11/05/ Ünvanı: YARD.DOÇ.DR. 4. Öğrenim Durumu: DOKTORA

TARİHLİ EĞİTİM KOMİSYONU KARARLARI

Endüstri Mühendisliği Tezli Yüksek Lisans Dersler Tablosu

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ Ders Notları. Hafta 1-2-3

MÜHENDİSLİK VE MİMARLIK FAKÜLTESİ Endüstri Mühendisliği Bölümü. Lisans Öğretim Planı (%30 İngilizce Ağırlıklı) - 8 YARIYILLIK LİSANS MÜFREDATI

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III

LOJİSTİK KAVRAMI VE KAPSAMI LOJİSTİK KAVRAMI VE KAPSAMI. 1. Lojistik Kavramı ve Tarihsel Gelişimi 1.1. Lojistik Kavramı ve Tanımı

Akıllı Şehirler de Ulaşım Çözümleri

GALATASARAY ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ MÜHENDİSLİK VE TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ ÖĞRETİM ÜYELERİ TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN PROJELER ( )

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. Doğum Tarihi : 26 EYLÜL Öğrenim Durumu:

Serhat Gül. B.S., 2006 Üretim Sistemleri Mühendisliği, Sabancı Üniversitesi, İstanbul, Türkiye

Afet Yardım Operasyonlarında CBS Tabanlı Acil Müdahale Sistemi

Transkript:

Tedarik Zinciri Yönetiminde Optimizasyon Doç.Dr. Özgür Kabak

Özgür Kabak } İstanbul Teknik Üniversitesi } Endüstri Mühendisliği Bölümünde Doçent } Doktora İTÜ den } 2008 } Olabilirsel doğrusal programlama ile tedarik zinciri ağ yapısının modellenmesi ve bir uygulama } Doktora üstü çalışma Belgium Nuclear Research Centre (SCK.CEN), Mol, Belçika } Şubat 2009 Şubat 2010 } Nükleer koruma uygulamaları için bir çok ölçütlü karar verme yaklaşımı

Özgür Kabak } Çalışma Alanları } Yöneylem Araştırması (Matematiksel programlama) } Karmaşık Sistemlerin Modellenmesi } Bulanık Karar verme } Tedarik Zinciri Yönetimi } Verdiği Dersler } Yöneylem Araştırması I - II (Lisans) } Lojistik Yönetimi (Yüksek Lisans) } Karar Verme (Yüksek Lisans) } İleri Yöneylem Araştırması Uygulamaları (Doktora) } Grup Karar Verme (Doktora)

Ders İçeriği } Optimizasyon ve Tedarik Zinciri nedir? temel bilgiler } Tedarik zinciri nedir? } Optimizasyon nedir? } Tedarik zincirinde optimizasyon / karar verme } Tedarik Zinciri Yönetiminde güncel konular } Euro 2016 konferansı } Araç Rotalama Problemi } Sürdürülebilir Tedarik Zinciri Yönetimi

Tedarik Zinciri Nedir? } Doğrudan veya dolaylı olarak müşteri isteklerini yerine getirme ile ilgili tüm aşamalar } Üreticileri, tedarikçileri, taşımacıları, depoları dağıtım merkezlerini, perakendecileri ve müşterileri içerir } Tedarik zinciri, her şirkette bir müşteri talebini yerine getirme (ürün geliştirme, pazarlama, operasyonlar, dağıtım, finans, müşteri hizmetleri) ile ilgili tüm işlevleri içerir } Örnek: Paketlenmiş Fındık tedarik zinciri

Tedarik Zinciri Nedir? Paketlenmiş fındık tedarik zinciri Tadım veya başka bir marka Ceva veya üçüncü parti dağıtıcı Migros Müşteri fındık almak için Migros a gelir Paket üreticisi PROGIDA veya başka bir imalatçı Kağıt üreticisi Kereste Sanayii Çiftçi (Fındık üreticisi)

Tedarik Zinciri Nedir? } Müşteri tedarik zincirinin ayrılmaz bi parçasıdır } Tedarikçilerden üreticilere, distribütörlere, müşterilere ürünlerin taşınmasını içerir, } aynı zamanda bilgi, para ve ürünlerin her iki yönde de taşınmasını içerir } Tedarik ağı terimini kullanmak daha doğru } Tipik tedarik zinciri aşamaları: müşteriler, perakendeciler, distribütörler, üreticiler, tedarikçiler } Tüm aşamalar tüm tedarik zincirlerinde olmayabilir. } Örneğin internet şirketleri için perakendeci veya distribütör yoktur.

Tedarik Zincirindeki Akışlar Bilgi Ürün Para Müşteri

Tedarik Zinciri Yönetimi Sürdürülebilir bir rekabet avantajı elde etmek için, hammadde ile son kullanıcı arasındaki mal akışının ve dönüşümünün yanı sıra bilgi ve para akışlarına, gelişmiş tedarik zinciri ilişkileri yoluyla yapılan tüm faaliyetlerin entegrasyonudur.

Tedarik Zinciri Amacı } Toplam katma değeri en büyüklemek! } Tedarik zinciri değeri: Nihai ürünün müşteriye olan değeri ile tedarik zincirinin müşterinin talebini karşılama çabası için oluşan maliyet arasındaki fark. } Değer, tedarik zinciri karlılığı (müşteri tarafından üretilen gelir ile tedarik zincirindeki genel maliyet arasındaki fark) ile ilişkilendirilir.

Tedarik Zinciri Amacı } Tedarik zinciri gelirlerinin kaynağı: Müşteri } Tedarik zinciri maliyetlerinin kaynağı: tedarik zinciri aşamaları arasındaki bilgi, ürün ve para akışı } Tedarik zinciri yönetimi, toplam tedarik zinciri kârlılığını en yükseğe çıkarmak için tedarik zinciri aşamaları arasındaki akışların yönetimidir.

Temel Tedarik Zinciri Faaliyetleri ve Planlama Üçgeni Stok stratejisi Talep tahmini Stoklama esasları Stok kararları Satın alma ve tedarik çizelgeleme kararları Stok kararları Bilgi akışı Satın alma Fiyatlandırma Müşteri Hizmet hedefleri Ürün Lojistik hizmetleri Bilgi sistemleri Ulaştırma Stratejisi Ulaştırma esasları Ulaştırma kararları Yer seçimi stratejisi Yer seçimi kararları Ağ planlama süreçleri Kaynak: Ballou (2004)

Tedarik Zincirinde Optimizasyon } Stok planlama } Talep Tahmini } Stok kararları } Satın alma ve çizelgeleme kararları } Ulaştırma } Ulaştırma türü seçimi } En kısa yol problemi } Araç rotalama problemi } Hizmet düzeyi belirleme } Müşteri hizmet düzeyi belirleme modelleri } Ürün bulunabilirliği } Tesis yeri Seçimi } Tek/çok tesis yeri seçimi } Ağ tasarımı problemleri

Optimizasyon (En iyileme) Nedir? } Matematiksel programlama: } Karar vermeye destek olmak için matematiksel optimizasyon modelleri kullanmaktır. } Matematiksel program aşağıdaki gibi bir optimizasyon problemidir: } Maks { f(x): x Î X, g(x) 0, h(x) = 0 } } X; R n nin alt kümesi ve f, g, ve h fonksiyonlarının reel uzaya eşleşen tanım kümesidir. } x Î X, g(x) 0 ve h(x) = 0 ilişkileri kısıtlardır } f; amaç fonksiyonudur. } Kaynak: http://glossary.computing.society.informs.org/

Ulaştırma Problemi 4 a Tedarikçi A Arz 400 6 7 Fabrika 1 talep= 600 5 5 Tedarikçi B Arz 700 5 9 Fabrika 2 Talep = 500 5 Tedarikçi C Arz 500 a Birim Ulaştırma maliyeti TL/ton cinsinden verilmiştir.. 8 Fabrika 3 Talep = 300

Ulaştırma Problemi Matematiksel Modeli } Karar değişkenleri } x ij : Tedarikçi i den Fabrika j ye gönderilen ürün miktarı (ton) } (i = A, B, C; j = 1, 2, 3, 4) } Amaç fonksiyonu } Toplam Maliyeti enküçükle } min z = 4x A1 + 7x A2 + 6x A3 + 5x B1 + 5x B2 + 5x B3 + 9x C1 + 5x C2 + 8x C3 } Kısıtlar } x A1 + x A2 + x A3 400 (Tedarikçi A arz kısıtı) } x B1 + x B2 + x B3 700 (Tedarikçi B arz kısıtı) } x C1 + x C2 + x C3 500 (Tedarikçi C arz kısıtı) } x A1 + x B1 + x C1 ³ 600 (1. Fabrika talep kısıtı) } x A2 + x B2 + x C2 ³ 500 (2. Fabrika talep kısıtı) } x A3 + x A3 + x A3 ³ 300 (3. Fabrika talep kısıtı) } x ij ³ 0 (i = A, B, C; j = 1, 2, 3, 4) (işaret kısıtları)

Doğrusal Programlama (Linear Programming) } Tüm değişkenler süreklidir (continuous) } Tek bir amaç vardır (enbüyükleme (maximize) veya enküçükleme (minimize)) } Amaç ve kısıt fonksiyonları doğrusaldır. Fonksiyondaki her terim ya sabit sayıdır ya da bir sabitle çarpılmış değişkendir (örneğin 24, 0, 4x, 6y doğrusal terimlerdir fakat xy, x 2 doğrusal değildir). } Bu üç koşulu sağlayan herhangi bir formülasyon bir "Doğrusal Program"dır (DP; linear program - LP). } DP'ler önemlidir çünkü: } çok sayıda sorun DP olarak formüle edilebilir } "Simpleks algoritması" kullanılarak DP'ler çözülebilir ve en iyi çözüm bulunabilir

Tam sayılı programlama (Integer Programing) } Karar değişkenlerinin tam sayı olması gereken problemler için kurulan doğrusal modellere tam sayılı program denir. } Çözümü doğrusal programlamaya göre daha zordur. } Tedarik zinciri ve özellikle lojistik ve ulaştırma problemlerinin büyük kısmı tamsayılı programlama ile modellenebilir.

Doğrusal Olmayan Programlama (Nonlinear programming) } Eğer bir Matematiksel Programlama modelinin amaç fonksiyonu ve/veya kısıtları doğrusal değil ise bu tip modellere Doğrusal Olmayan Programlama (DOP) denir. } DOP un çözümü DP ye göre çok daha zordur. } DOP ta esas çaba problemin çözümü için harcanır.

Tedarik Zincirinde Optimizayon Güncel konular nelerdir? } EURO 2016 Tedarik Zinciri ile ilgili Oturumlar (Euro, 2016) } Literatür incelemesi içeren makaleler

EURO 2016 Tedarik Zinciri ile ilgili Oturumlar } Stream: Vehicle Routing and Logistics Optimization } VeRoLog: Exact methods for solving application-oriented VRP generalizations } VeRoLog: Green Routing } VeRoLog: Selected transportation problems } VeRoLog: Rich VRPs - More than just routing vehicles } VeRoLog: Vehicle Routing Problems with Compartments and Other Variants } VeRoLog: Integrated Logistics Problems } VeRoLog: Crossdocking } VeRoLog: Routing In Practice 1 2 } VeRoLog: Exact methods for VRP variants } VeRoLog: Periodic VRPs } VeRoLog: Stochastic VRPs 1-2 } VeRoLog: Inventory routing } VeRoLog: Heuristics for VRP variants 1-2

EURO 2016 Tedarik Zinciri ile ilgili Oturumlar } Stream: Supply Chain Management } Multi-objective supply chains } Replenishment and Coordination } Uncertainty and robustness } Stream: Biomass-Based Supply Chains } Biomass-Based Supply Chains

EURO 2016 Tedarik Zinciri ile ilgili Oturumlar } Stream: Transportation } Transportation 1-2 } Traffic Analysis and Operation } Stream: Transportation and Logistics } Stochastic Optimization in Logistics } Simulation-Optimization in Logistics and Transportation } Stream: Location } EWGLA: Hub Location } EWGLA: Location } Facility Location } Location in transportation systems } Location in supply chains

EURO 2016 Tedarik Zinciri ile ilgili Oturumlar } Stream: Demand and Supply Management in Retail and Consumer Goods } Retail Inventory Management 1 2 } Retail Logistics Planning 1-2 } Retail Marketing 1-2 } Stream: Supply Chain Scheduling and Logistics } Stochastic Optimisation in Supply Chain Management 1-2 } Rail Operations and Operations of Container Terminals } Logistics of Technical Systems } Novel Problem Formulations and Solution Approaches for Resource-Constrained Project Scheduling

EURO 2016 Tedarik Zinciri ile ilgili Oturumlar } Stream: Sustainable Supply Chains } Retail sector } Complexity in supply chains } Stream: Green Logistics } Green Urban Logistics } Electric Car Sharing } Electric Vehicle Routing } Green Maritime Logistics } Green Routing } Stream: Environmental Sustainability in Supply Chains } Sustainable Urban Transport: Transition towards Zero Emissions } Green Sourcing and Inventory Management } Resource Efficiency in Supply Chains and Shared Logistics

EURO 2016 Tedarik Zinciri ile ilgili Oturumlar } Stream: Healthcare Logistics } Patient and Resource Logistics in Healthcare } Healthcare scheduling and rostering } Ambulance Fleet Management 1 2 } Emergency Department Modeling and Optimization } Stream: Maritime Transportation } Maritime transportation and logistics } Optimization in Liner Shipping 1-2 } Port operations

EURO 2016 Tedarik Zinciri ile ilgili Oturumlar } Stream: Production and Operations Management } Inventory Management 1-2 } Stream: Game Theory and Operations Management } Supply Chain Games } } Stream: Energy/Environment and Climate } Sustainable Supply Chains } Stream: Scheduling, Sequencing, and Applications } Logistics Scheduling } Stream: Multiobjective Optimization } Multiobjective Optimization in Supply Chain Management and Logistics 1-2 } Stream: Combinatorial Optimization } Multiobjective Vehicle Routing Problems

Tedarik Zinciri Optimizayonunda sıcak konular } Araç Rotalama Problemi } Sürdürülebilir Tedarik Zinciri

Araç Rotalama Problemi (ARP)* } Müşteri siparişlerinin karşılamak için en iyi rotanın (rotaların) bulunması } En iyi rota } En düşük maliye, } En kısa mesafe veya } En kısa süre } Siparişler } Depodan müşteriye teslimat } Müşteriden depoya toplama } Teslimat ve toplama bir arada *(Savalsberg, 2002)

Model } Noktalar: fiziksel lokasyonlar } Depo } Müşteriler } Bağlantılar } Ulaştırma bağlantıları } Bağlantılar üzerindeki değerler maliyet, mesafe veya süreyi gösterir depo 1 6 4 5 6 3 8 8 4 4

GSP & ARP } GSP: Gezgin Satıcı Problemi } Bir kerede tüm siparişler karşılanır. } ARP: Araç Rotalama Problemi } Birden çok rota gereklidir / kullanılır. GSP ARP depo depo

Karma toplama ve teslimat toplama teslimat depo } Toplama ve teslimat birlikte aynı rotada yapılabilir mi? } Toplama ve teslimat karışık yapılabilir mi?

Karma toplama ve teslimat Ayrı rotalar toplama teslimat Tek rota Karışık değil Karışık depo depo depo

ARP Farklı türleri } Birden çok araç türü } Farklı kapasite birimleri } Ağırlık, hacim, taban alanı, ürün değeri, çalışma saati } Farklı maliyetler } Sabit maliyet } Yük başına / km başına değişken maliyetler } Bekleme süresi; yükleme/boşaltma süresi } Durak başına maliyet } Yükleme/boşaltma maliyetleri } Müşteri veya siparişe öncelik verme

ARP Farklı türleri } Toplama ve teslimat için zaman penceresi } Kesin veya esnek } Eşleştirme uygunluğu } Araç ve müşteri } Araç ve sipariş } Sipariş türleri } Sürücü ve araç } Sürücü kuralları } Azami sürüş süresi = 10 saat } Azami çalışma süresi = 15 saat } Azami seyehat süresi = 144 saat

Diğer güncel ARP ler } Periyodik ARP } Dinamik ARP } Stokastic ARP } Çok dönemli } Çok depolu } Çok-kompartımanlı ARP } Çok amaçlı ARP (maliyeti ve CO 2 salınımı azalt) } Elektrikli araç ARP (şarj süresi) } Çapraz sevkiyatlı (Cross-Dock lu) ARP } Kitle-taşıma (Crowdshipping) ARP (kişiler firmaların taşıma ihtiyaçlarını kaşılıyor) } Kendi filosu ve nakliyeci içeren ARP } İşgücü dengeleme } Stok rotalama problemi (stok + ARP)

ARP uygulanan problemler (Euro, 2016) } Kolay bozulur ürünlerin teslimatı (soğutmalı ve normal araç tipleri) } Bakkallara ürün dağıtımı } Sıvılaştırılmış doğal gaz dağıtımı } Atık toplama } Kar kaldırma problemi } Afet yardım lojistiği } Okul otobüsü rotalama

ARP Çözümleri } Kesin çözüm algoritmaları } En iyi çözümü verir ama çoğu zaman yavaştır. } Farklı durumları eklemek zordur. } Tamsayılı programlama } Dal-sınır algoritması } Dal-kesme algoritması } Sütun üretme (column generation) yaklaşımları

Gezgin Satıcı Problemi Tam sayılı programlama Modeli min # $ c #$ x #$ öyle ki; # x #$ = 1 j $ x #$ = 1 i u # u $ + Nx #$ N 1 i j; i, j > 1 x #$ = 0 veya 1 (i, j) u # 0 i depo depo

ARP Çözümleri } Sezgisel } En iyi olmak zorunda değil, ama hızlı } Performansı probleme göre değişir. } En kötü ihtimal performansı çok zayıf olabilir. } Yapıcı Yöntemler } Clark ve Wright Tasarruf yöntemi } Geliştirme yöntemleri (Thompson and Psaraftis, Van Breedam, vb.) } İki aşamalı yöntemler } Önce sınıflandır sonra rotala } Önce rotala sonra sınıflandır } Meta-sezgiseller } Karınca kolonisi } Genetik algoritma } Tabu arama } Benzetimli tavlama } Vb.

Sürdürülebilir Tedarik Zinciri } Tedarik zinciri sürdürülebilirliği: } Tedarik zincirinin çevresel, sosyal ve ekonomik etkilerinin yönetilmesi ve ürün ve hizmetlerin yaşam döngüleri boyunca bu etkilerin yönetimi ve iyi uygulamalarının teşvik edilmesi } Tedarik zincirinin sürdürülebilirliğinin amacı, ürün ve hizmetleri pazara sunmaya katkıda bulunan tüm paydaşlar için uzun vadeli çevresel, sosyal ve ekonomik değeri yaratmak, korumak ve geliştirmektir.

Kaynak: (Brandenburg v. 2014)

Sürdürülebilir TZY için Genel eniyileme modeli } Min Çevresel etkiler } Doğal kaynak kullanımı, su/enerji kullanımı, atıklar, kirlilik (CO 2 emisyonu) vb. } Min/Maks Sosyal etkiler } İşsizlik, işçi sayısı, gürültü, sosyal kabul edilebilirlik, nüfus artışı vb. } Min/Maks Ekonomik etkiler } Kar, Maliyet, Gelir, GSMH, büyüme oranı vb. } Öyle ki; } Probleme özel kısıtlar

Çok Amaçlı Programlama Birden çok amaç içeren matematiksel programlar } Min 3x + 4y } Max x + 5y } Min x 2y } Öyle ki; } x+ y 5 } 9x - 4y ³ 0 } 6x + 15y 7 } X,y ³ 0 } Çözüm Yöntemi; } Ağırlıklı toplam } e-kısıt } Hedef programlama } Çok kriterli fayda teorisi } Vb. Hedef domine edilmemiş (pareto eniyi çözümler bulabilmektir)

Örnek problem tipleri } Ağ tasarımı } Avustralya da şarap sanayinde uygulama (Varsei ve Polyakovskiy, 2017) } Tarımsal gıda tedarik zinciri tasarımı (H. Allaoui vd. 2018) } Araç rotalama problemi } Bozulabilir ürün tedarik zinciri ağı için çok-araçlı yer seçimli rotalama (Govindan vd. 2014) } Çevre kirliliği-rotalama problemi (Bektaş ve Laporte, 2011) } Yer seçimi } Biyokütle santrali yer seçimi (Zhao ve Li, 2016) } Ulaştırma } Çok modlu ulaştıma (Goel, 2010)

Örnek Model: Şarap Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı } Model şarap tedarik zincirinin mümkün olan en iyi yapılandırmasını bulmayı amaçlıyor. } Tedarik zinciri maliyetini en küçükleyen } Sera gazı emisyonlarını en küçükleyen } Ağın sosyal etkisini en büyükleyen supplier supplies a set of materials winery produces a set of bulk wines demands a set of material bottling plant manufactures a set of bottled wines receives a set of bulk wines receives a set of materials distribution center stores a set of bottled wines demand point receives a set of bottled wines Tedarikçi - Şaraphane - Şişeleme Tesisi- Dağıtım Merkezi - Talep Noktaları * Varsei, Polyakovskiy (2017)

Şarap Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı } Amaç 1: Toplam maliyeti en küçükle } Toplam maliyet = } Tesis açma maliyeti + ulaştırma maliyeti + üretim maliyeti + Satınalma maliyeti + depolama maliyeti objectives. Function (1) introduces the economic objective. f e ðx; yþ¼ X r λ o xλ o þ X φ ωt yφ ωt þ X λ ωo uλ ωo þ X c s ω y ð s;λ Þ ωt λ A Λ o A O λ ðs;λþa SfW [ Bg þ X c ðd;pþa DP ω A Ω ðd;pþ t A T ðd;pþ c φ A Φ ω A Ω φ t A T φ d y ðd;pþ ωt c λ A W [ B ω A Ω λ o A O λ ω A Ω ðs;λþ t A T ðs;λþ

Şarap Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı } Amaç 2: CO 2 salınımını enküçükle } CO 2 salınımı tesisler arası ulaştırma sırasında ortaya çıkan CO 2 miktarı ile ölçülmüştür. f ϵ ðx; yþ¼ X φ AΦ X X ϵ φ ωt yφ ωt ω AΩ φ t A T φ Function (3) is the social X X X } Amaç 3: Sosyal etkiyi en büyükle } Tedarikçilerin ve tesislerin açılması/kullanılması ile ortaya çıkan sosyal etkiler f ς ðþ¼ x X ς s x s þ X s A S λ AΛ X o A O λ ς λ o xλ o

Şarap Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı } Avustraya daki bir şarap şirketinde uygulama gerçekleştirilmiştir. } CO 2 emisyonu } ton.kilometre başına CO 2 gram olarak farklı araç tipleri için temin edilmiştir. } Sosyal etki için şirket iki hedef belirlemiştir: } İşsizliğin en fazla olduğu } GSMH nın en az olduğu yerlere yatırım yapacaktır. } Buna göre her bölge için bir sosyal performans değeri belirlenmiştir.

Şarap Tedarik Zinciri Ağ Tasarımı } Kısıtlar, klasik bir kapasiteli yer seçimi ve yer seçimidağıtım modeli ile aynıdır. } Çözüm için e-kısıt yöntemi kullanılmıştır.

Sürdürülebilir TZY } Gelecek çalışma alanları (Brandenburg vd. 2014, Jaehn, 2016 ) } Ulaştırma ve depolamada sürdürülebilirlik analizleri } Sera gazı emisyonlarını azaltmak için intermodal taşımacılıkta karar verme. } Araç rotalamada, işçilerin zaman tercihleri / sosyal haklarının göz önüne alınması } Şehiriçi lojistik, paylaşımlı taşıma, talep üzerine toplu taşıma } Çevresel risk yönetimi } Tehlikeli madde taşımacılığı } Sosyal etkileri dikkate alan modeller } Sosyal ve çevresel faktörlerin ne olacağının belirlenmesi ile ilgili ampirik çalışmalar } Potansiyel uygulama için endüstriler: Petrokimya, Gıda, Tekstil, Otomotiv

Tedarik Zinciri Yönetiminde diğer sıcak konular } Perakendecilikte talep ve tedarik yönetimi } Tedarik zincirinde Büyük Veri İş Analitiği } TalepYönetimi (Tedarik zinciri yönetimi + pazarlama)

İlginiz için teşekkürler Özgür Kabak } E-posta: kabak@itu.edu.tr } Web: web.itu.edu.tr/kabak } Tel.: 0212 2931300 / 2039 } Ofis: İTÜ İşletme Fakültesi A311

Kaynaklar } EURO 2016 Conference Handbook https://www.euro-online.org/conf/admin/tmp/programeuro28.pdf } F. Jaehn, 2016, Sustainable Operations, European Journal of Operational Research, 253 (2) 243-264. } M. Varsei, S. Polyakovskiy, 2017, Sustainable supply chain network design: A case of the wine industry in Australia, Omega, 66, 236-247. } H. Allaoui, Y. Guo, A. Choudhary, J. Bloemhof, 2018 Sustainable agro-food supply chain design using two-stage hybrid multi-objective decision-making approach, Computers & Operations Research, 89, 369-384. } K. Govindan, A. Jafarian, R. Khodaverdi, K. Devika, Two-echelon multiple-vehicle location routing problem with time windows for optimization of sustainable supply chain network of perishable food, 2014, International Journal of Production Economics, 152, 9-28 } T. Bektaş, G. Laporte, 2011, The Pollution-Routing Problem, Transportation Research Part B: Methodological, 45, (8), 1232-1250 } X. Zhao, A. Li, 2016. A multi-objective sustainable location model for biomass power plants: Case of China, Energy, 112, 1184-1193 } A. Goel 2010 The value of in-transit visibility for supply chains with multiple modes of transport, International Journal of Logistics: Research and Applications, 13, 475-492 } Ballou, R.H. 2004, Business Logistics / Supply chain Management, Pearson Prentive Hall, New Jersey } Savalsberg, M. (2002) Vehicle Routing and Scheduling: Part I. Institute for Mathematics and its Application. Workshop "Tutorial: Supply Chain and Logistics Optimization". September 11, 2002. http://www2.isye.gatech.edu/~ms79/presentations/