ÇAMARDI (N DE) YÖRES NDE PALEOSEN-EOSEN B R MLERDEK L FS DAMARLAR VE YAPISAL YORUMU



Benzer belgeler
ÇAMARDI (NİĞDE) YÖRESİNDE PALEOSEN-EOSEN BİRİMLERDEKİ LİFSİ DAMARLAR VE YAPISAL YORUMU

Niğde Masifi (Çamardi-Niğde) Tersiyer yaşlı örtü kayaçlarındaki Oligosen öncesi paleo-gerilme konumu

LITERATURE LIST OF CENTRAL ANATOLIAN CRYSTALLINE

MTA Dergisi (2017) 154:? Maden Tetkik ve Arama Dergisi Çamardı (Niğde) yöresinde Niğde Masifinin Yapısal Özellikleri

ÇOK EVRELİ KIVRIMLAR. Yaşar EREN-2003 ÜSTELENMIŞ KIVRIMLAR (ÇOK EVRELI KIVRIMLANMA)

1.9. Deformasyon elips alanları ve jeolojik önemleri

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar

Uzamaya ve kısalmaya bağlı olarak gelişen yapılar

Uzamaya ve kısalmaya bağlı olarak gelişen yapılar

AKSARAY YÖRESĠNĠN JEOLOJĠK ĠNCELEMESĠ

Yrd.Doç.Dr.Yaşar EREN Selçuk üniversitesi Müh.-Mim. Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Konya-2003 Devam ediyor

Rapor Yazým Kýlavuzu. JEM 306 Jeolojik Harita Alýmý. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliði Bölümü

KLİVAJ / KAYAÇ DİLİNİMİ (CLEAVAGE)

Kırıklar, Eklemler, Damarlar

4. LINEASYON, LINEER YAPILAR ve KALEM YAPISI

Önsöz. Bu konu notu bir Tektonik Araştırma Grubu (TAG) ürünüdür

Bitlis Dolayının Yapısı ve Metamorfizması

DO ANH SAR-HÜYÜK (KONYA) ARASINDA SULTANDA LARI MAS N YAPISAL ÖZELL KLER

DOĞRULTU ATIMLI FAYLAR KIRIKLAR VE FAYLAR. Yaşar ar EREN-2003

Masifler. Jeo 454 Türkiye Jeoloji dersi kapsamında hazırlanmıştır. Araş. Gör. Alaettin TUNCER

TABAKALI YAPILAR, KIVRIMLAR, FAYLAR. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

KONYA DA DEPREM RİSKİ

1.12.Üç boyutta deformasyon

VIII. FAYLAR (FAULTS)

BULDAN YÖRESİ METAMORFİK KAYAÇLARININ JEOLOJİK, PETROGRAFİK VE TEKTONİK AÇIDAN İNCELENMESİ

Yapısal Jeoloji: Tektonik

FAALİYETTE BULUNDUĞU İŞLETMELER

Bursa arazi gezisi. Aral Okay İTÜ Maden Fakültesi

Temel Kayaçları ESKİŞEHİR-ALPU KÖMÜR HAVZASININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ GİRİŞ ÇALIŞMA ALANININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ

ILGIN (KONYA) KUZEY N STRAT GRAF VE TEKTON K EVR

SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ÖĞRETİM PLANI (NORMAL ÖĞRETİM)

JEOLOJİK HARİTALAR Jeolojik Haritalar Ör:

YAZIR FAYININ (KONYA) NEO-TEKTONİK ÖZELLİKLERİ

HAYMANA-POLATLI HAVZASINDAKİ ÇALDAĞ KİREÇTAŞININ YAŞ KONAĞI AGE OF THE ÇALDAĞ LİMESTONE OF THE HAYMANA - POLATLI BASIN

KARBONATLI KAYAÇLAR İÇERİSİNDEKİ Pb-Zn YATAKLARI

Jeolojik Rapor İçereği

SAHA JEOLOJİSİ Jeoloji harita ve kesitlerinde kullanılan sembol ve işaretler (symbols and signs, used on geological maps and sections)

Saha gözlemleri ve alos-palsar görüntüsü kullanılarak eskişehir fayı ve yakın civarının yapısal analizi

DÜZENLEME KURULU. Prof. Dr. Mehmet Özkul (Pamukkale Üniversitesi)

Ön Söz Çeviri Editörünün Ön Sözü

AFYONKARAHİSAR DİNAR DOMBAYOVA LİNYİT SAHASI

BÖLÜM 2 JEOLOJİK YAPILAR

YAPISAL JEOLOJİ JEOLOJİNİN İLKELERİ YÖNTEMLER VE AŞAMALAR YAPILARIN SINIFLAMASI KAYA BİRİMİ DOKANAKLARI

Laboratuvar 8: Kıvrımlar ve harita görünümleri. Güz 2005

Menderes Grubu kayalarının temel-örtü ilişkisine yapısal bir yaklaşım (Selimiye-Muğla).

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

Doğum tarihi ve yeri: 23 Ağustos 1969 / Ankara. Yüksek Lisans: Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir,

Yaşar EREN Selçuk Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Konya (

ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİ. : Aksaray Üniversitesi Müh. Fak. Jeoloji Müh. Böl. AKSARAY

GÜMÜŞLER-AKTAŞ (NİĞDE) BÖLGESİNİN GENEL JEOLOJİSİ VE YAPI MALZEMESİ POTANSİYELİ

BULDAN PEGMATOİDLERİNİN MİNERALOJİK VE JEOKİMYASAL İNCELENMESİ

Meta-: Başkalaşmış kayaçta hala ilksel kayaca ait dokuların silinmemiş olduğu durumlarda ilksel kayacın adının önüne öntakı olarak getirilir.

GROWTH RELATIONSHIPS OF PINUS SILVESTRIS FOR AFFORESTATIONS OF DERBENT (MOR BEL)- HASAN MOUNTAIN (YENIPINAR)

JEO 302 JEOLOJİK HARİTA ALMA ÇALIŞMASI

MAKASLAMA ZONLARINDA GELİŞEN YAPILAR

BİLGİSAYAR PROGRAMLARI YARDIMIYLA ŞEV DURAYLILIK ANALİZLERİ * Software Aided Slope Stability Analysis*

BOUGUER ANOMALİLERİNDEN ÜSTÜ ÖRTÜLÜ FAYLARIN SAPTANMASI VE İSTANBUL-SİLİVRİ BÖLGESİNİN YERALTI YAPISININ MODELLENMESİ

BBP JEOLOJİ. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

BİLDİRİ ÖZLERİ. AbstrActs. 70th GEOLOGICAL CONGRESS OF TURKEY CULTURAL GEOLOGY AND GEOLOGICAL HERITAGE April 2017 Ankara Turkey

17 EKİM 2005 SIĞACIK (İZMİR) DEPREMLERİ ÖN DEĞERLENDİRME RAPORU

ÇAL, BEKİLLİ, SÜLLER (DENİZLİ) VE YAKIN ÇEVRESİNDE ÇEVRESEL SAĞLIK SORUNLARI MEYDANA GETİREN MİNERAL OLUŞUMLARINA İLİŞKİN ÖN İNCELEME

BİLLURİK DERE (ELAZIĞ) CEVHERLEŞMELERİNİN ÖZELLİKLERİ VE KÖKENİ GİRİŞ

Göncüoğlu, M.C., 1983, Bitlis Metamorfitlerinde yani yaş bulguları: MTA Dergisi, 95/96,

YAPRAKLANMALI METAMORFİK KAYAÇALAR. YAPRAKLANMASIZ Metamorfik Kayaçlar

Yapısal jeoloji. 3. Bölüm: Normal faylar ve genişlemeli tektonik. Güz 2005

7. Türkiye nin Sismotektoniği SİSMOTEKTONİK DERSİ (JFM 439)

SEDİMANTER KAYAÇLAR. Masif tabakalanma. Yrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

LITERATURE LIST OF TOKAT MASSIF

ÇATLAKLAR VE FAYLAR sistematik çatlaklar (a) sistematik olmayan çatlaklar (b)

NETWORK DESIGN AND OPTIMIZATION FOR DEFORMATION MONITORING ON TUZLA FAULT-IZMIR AND ITS VICINITY

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1177 KAHRAMANMARAŞ DOLAYINDAKİ OFİYOLİTİK KAYAÇLARIN JEOLOJİK AÇIDAN ÖNEMİ VE KROM İÇERİKLERİ

T.C. BAŞBAKANLIK AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞI DEPREM DAİRESİ BAŞKANLIĞI AYLIK DEPREM RAPORU

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ - MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ

ÇATLAKLAR. Yaşar EREN Yrd.Doç.Dr.Yaşar EREN

BİGA YARIMADASINDA PELAJİK BiR PALEOSEN İSTİFİ

ESKİKÖY (TORUL, GÜMÜŞHANE) DAMAR TİP Cu-Pb-Zn YATAĞI

KIRIKLAR VE FAYLAR. Yaşar EREN Faylar ve morfoloji. Yrd.Doç.Dr.Yaşar Eren

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

HEYELAN ETÜT VE ARAZİ GÖZLEM FORMU

Potansiyel. Alan Verileri İle. Hammadde Arama. Endüstriyel. Makale

METAMORFİK KAYAÇLAR. 8/Metamorphics.html. Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

ILGIN (KONYA) KUZEYİNİN STRATİGRAFİSİ VE TEKTONİK EVRİMİ

STEREOGRAFİK PROJEKSİYON TEKNİĞİ

X. KIVRIMLAR, FAYLAR VE KAYAÇLARIN DEFORMASYONU

HAZIRLAYANLAR. Doç. Dr. M. Serkan AKKİRAZ ve Arş. Gör. S. Duygu ÜÇBAŞ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ / Faculty of Engineering JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ / Department of Geological Engineering I. YIL

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

Yapılma Yöntemleri: » Arazi ölçmeleri (Takeometri)» Hava fotoğrafları (Fotoğrametri) TOPOĞRAFİK KONTURLAR

TAHTALI BARAJI HAVZASI ALT YÖRESİ

NEOTEKTONİK ORTA ANADOLU OVA REJİMİ. Doç.Dr. Yaşar EREN

SONUÇLAR : Deneylerde ansal birim uzama varlığı nedeni. e = s/e 2. -f-s/e, (1.0-exp (Ei/v) t) formülünün kullanılması daha uygun gözükebilir.

Veysel Işık Türkiye deki Tektonik Birlikler

ÖZEL EGE L SES. HAZIRLAYAN Ö RENC LER: Tayanç HASANZADE Ahmet Rasim KARSLIO LU. DANI MAN Ö RETMEN: Mesut ESEN Dr. ule GÜRKAN

JEO156 JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ

MENDERES MASÝFÝNDEKÝ JEOLOJÝK ARAÞTIRMALARIN TARÝHSEL GELÝÞÝMÝ

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 7 Sayı: 2 s Mayıs 2005

EĞNER-AKÖREN (ADANA) CİVARI JEOLOJİSİ

Akdeniz Üniversitesi

AYAŞ İLÇESİ BAŞAYAŞ KÖYÜ ARAZİ İNCELEME GEZİSİ GÖREV RAPORU

Potansiyel. Alan Verileri ile. Maden aramacılığı; bölgesel ön arama ile başlayan, Metalik Maden Arama. Makale

Transkript:

PAMUKKALE ÜN VERS TES MÜHEND SL K FAKÜLTES PAMUKKALE UNIVERSITY ENGINEERING FACULTY MÜHEND SL K B L MLER DERG S JOURNAL OF ENGINEERING SCIENCES YIL C LT SAYI SAYFA : 2008 : 14 : 2 : 145-153 ÇAMARDI (N DE) YÖRES NDE PALEOSEN-EOSEN B R MLERDEK L FS DAMARLAR VE YAPISAL YORUMU Ya ar EREN*, Ramazan DEM RC O LU** *Selçuk Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisli i Bölümü, 42031, Konya **Bayındırlık ve skan l Müdürlü ü, Fatih Mahallesi, 68100, Aksaray Geli Tarihi : 14.11.2007 Kabul Tarihi : 05.05.2008 ÖZET Çamardı çevresinde, Ni de masifi Paleozoyik-Mesozoyik ya lı mermer, gnays, amfibolit ve kuvarsitlerden olu maktadır. Yüksek dereceli bu metamorfitler Üçkapılı granodiyoriti tarafından kesilmekte ve temele ait söz konusu kayaçlar, Paleosen-Eosen ya lı ve çok dü ük derecede metamorfizmaya u ramı örtü birimleri tarafından örtülmektedir. Paleosen-Eosen ya lı örtü birimleri, Ulukı la havzasının kapanmasına ba lı olarak, ilk evresinde temel kayaçları ile beraber olmak üzere en az üç evreli deformasyon (D 1, D 2, D 3 ) ile kıvrımlanmaya ve çok dü ük derecede metamorfizmaya u ramı tır. Söz konusu çok evreli deformasyon, yörede yaygın olarak genelde mostra ölçekli ekstensiyonel damar sistemleri geli tirmi tir. Damarların iç kesimi genellikle lifsi ekilli mineral dolguludur. Lifsi minerallerle dolgulanmı damarların büyük bir ço unlu u sintaksiyal, antitaksiyal ve ataksiyal özelli indedir. Damarlardaki lifsi mineraller, yörede dönmeli tarz ilerleyen deformasyonu belgeleyecek ekilde bükülmü tür. Lifsi minerallerin yapısal analizleri, dönmeli deformasyon esnasında, yöredeki en büyük uzama yönünün (deformasyon elipsoidinin X-ekseninin) D 1 -evresinde kuzeydo u-güneybatı gidi li oldu unu göstermekte ve tektonik ta ınmanın büyük bir olasılıkla kuzeydo udan güneybatıya do ru geli ti ini belgelemektedir. lerleyen deformasyona ba lı olarak, D 2 - evresinde ise en büyük uzama yönü kuzeykuzeybatıgüneygüneydo u yönleminde saat ibresinin tersi yönünde dönme göstermi tir. Anahtar Kelimeler : Çamardı, Genle me, lerleyen deformasyon, Lifsi damarlar, Ni de masifi. FIBROUS VEINS AND THEIR STRUCTURAL INTERPRETATIONS IN THE PALEOCENE-EOCENE UNITS OF THE ÇAMARDI (N DE) REGION ABSTRACT In the Çamardı region, the Ni de Massif consist of Palaeozoic-Mesozoic marble, gneiss, quartzite and amhibolite. The high-grade metamorphic rocks of massif are cut by the Cretaceous Üçkapılı granodiorite. These basement rocks were overlain by the cover rocks of Paleocene-Eocene age that display very low grade metamorphism. The Paleocene-Eocene cover units underwent at least three phases of deformation, as designated D 1, D 2 - and D 3 which D 1 - affected both the basement and cover, polyphase folding and low-grade metamorphism due to closing of the Ulukı la basin. The poly-phase deformation also resulted in the wide spread development extensional vein sets generally in mesoscopic scale. Most of the veins are filled with the fibrous minerals. The fibrous veins are mostly sintaxial, antitaxial and ataxial veins. The mineral fibres have curved shape indicating the rotational progressive deformations. Structural analysis of mineral fibres, shows that the maximum elongation direction (X- axis of deformation elipsoid) has northeast-southwest trend, during the D 1 - event. With the other structural features, the tectonic transport of cover units most probaply developed from northeast to the southwest. Due to rotational progressive deformation during the D 2 - event, the maksimum elongation direction appears to rotate to north-northwest south-southwest direction with an anticlockwise sense. Key Words : Çamardı, Extension, Progressive deformation, Fibrous veins, Ni de massif. 145

1. G R Bu çalı mada, Çamardı (Ni de) çevresinde yüzeyleyen Paleosen-Eosen ya lı Ulukı la havzasına ili kin kayaçlarda gözlenen ekstensiyonel damar sistemlerinin özelliklerinin incelenmesi ve yapısal açıdan yorumlanması amaçlanmı tır.ni de Masifi nin güneydo u kesiminde yer alan inceleme alanı ( ekil 1) petrografik, maden yatakları ve stratigrafik açıdan bir çok ara tırıcı (Blumenthal, 1941; Kleyn, 1968; Viljoen ve leri, 1973; Göncüo lu, 1977; Dellalo lu ve Aksu, 1986; Yeti 1978, 1987; Ba v.d., 1986, Ku çu v.d., 1993) tarafından incelenmi tir. Whitney ve Dilek (1997) ve Fayon v.d., (2001), Ni de Masifi ile örtü kayaçları arasındaki sınırın dü ük açılı bir ayrılım fayı oldu unu belirtmi lerdir. Demircio lu ve Eren (2000; 2003) yörede yapısal a ırlıklı çalı malar gerçekle tirerek, Ni de Masifi ni örten Paleosen- Eosen ya lı kayaçların çok evreli deformasyona ve dü ük dereceli metamorfizmaya u radı ını belgelemi tir. Whitney v.d., (2003) ise yine, temeli örten erken Tersiyer ya lı kayaçların iddetli deformasyona ve dü ük dereceli metamorfizmaya u radıklarını vurgulamı lardır. deformasyona ve ye il ist fasiyesinde metamorfizmaya u radıklarını söylemi lerdir. Çok evreli deformasyona ba lı olarak yöredeki Paleosen- Eosen ya lı kayaçlarda yaygın olarak damar sistemleri geli mi tir. Damarlar, maksimum uzama yönüne dik olarak kayaçların mekanik olarak kırılmaları esnasında olu urlar (Ramsay ve Huber, 1987). Deformasyonun ilerlemesine ba lı olarak da açılmaya devam ederler. Bu bo luklar dü ük basınç zonları oldu undan, genellikle minerallerle dolgulanır ve damar olu ur. lerleyen tarzda açılan ve dolgulanan bu kırıkların en önemli özelliklerinden biri, damarı dolduran kristallerin lifsi bir morfolojiye sahip olmasıdır. Liflerin ekli düz veya büklümlü olabilir. Liflerin ekli damar boyunca olu an yerde i tirme ve hacim de i imi (dilatasyon) ile ili kilidir. Di er bir deyi le, lifsi damarlar yapısal jeologlar için deformasyon tarihçesini belirten yapılardan biridir. Lifsi kristaller artan asal deformasyon eksenlerinin belirlenmesi açısından çok de i ik ölçeklerde (el örne inden kıtasal ölçe e kadar) kullanılmı tır (Ellis, 1986; Dietrich, 1989; Dietrich ve Casey, 1989; Spencer, 1992; Urai v.d., 1991). Lifsi damar sistemleri ankimetamorfik ko ullardan orta dereceli ye il ist fasiyesine kadar olan metamorfizma ko ullarında geli ebilir. Bu damarların sintaksiyal, antitaksiyal, birle ik ve ataxial olmak üzere dört ana tipi vardır ve bu damarların yapısal açıdan kullanılması için damar tiplerinin belirlenmesi gerekir (Ramsay ve Huber, 1987). 2. MATERYAL VE METOT NIGDE ÇamardI ekil 1. nceleme alanının yer bulduru haritası (Bingöl, 1989 dan sadele tirilmi tir). Fayon ve Whitney (2007) Ni de Masifi nin 9-12 my öncesindeki ikinci gömülme ve yüzeylemesinde, masifi örten sedimanter kayaçların da iddetli Bu çalı mada damar sistemlerinin yorumlanması için, Çamardı çevresindeki Paleosen-Eosen ya lı kayaçlar, tektono-stratigrafik konumlarına göre iki as-alana bölümlendirilmi tir. ki as-alanda, kayaçlarda gözlenen damar sistemlerinin özellikleri ayrıntılı arazi çalı malarıyla ortaya konmu ve konumları ölçülmü tür. Aynı ekilde bu asalanlardaki lifsi damar tipleri belirlenerek, sadece sintaksiyal ve antitaksiyal tipteki liflerin yönelimi ölçülmü tür. Yapısal analizler ve mikroskopik gözlemler için lifsi damarlardan yönlü el örnekleri alınmı ve laboratuar çalı malarıyla de erlendirilmi tir. Arazi çalı maları esnasında damarların çevredeki tektonik yapılarla (tabakalanma, kıvrım ekseni, klivaj vb. gibi) olan ili kisi de gözlenmi ve bükülmü özellikteki liflerden deformasyonun asal eksenlerinin yöneliminin de i imi belirlenmi tir. Her iki asalandan alınan düzlemsel/çizgisel yapısal elemanlara Mühendislik Bilimleri Dergisi 2008 14 (2) 145-153 146 Journal of Engineering Sciences 2008 14 (2) 145-153

ait ölçümler e it alan alt yarı küre iz dü üm diyagramlarında de erlendirilerek sonuçlar yorumlanmaya çalı ılmı tır. 3. STRAT GRAF nceleme alanının en ya lı kayaçlarını, Ni de Masifi ne ait yüksek dereceli metamorfizmaya u ramı mermer, kuvarsit, amfibolit ve istler olu turur. Masife ait bu kayaçlar Üst Kretase ya lı Üçkapılı granodiyoriti tarafından stok ve dayklar eklinde kesilmi tir (Göncüö lu 1986; Ku çu v.d., 1993; Demircio lu ve Eren 2000). Temele ait kayaçlar Paleosen-Eosen ya lı örtü kayaçları tarafından örtülür ( ekil 2). Paleosen-Eosen ya lı kayaçlar tektono-stratigrafik konumlarına göre iki gruba ayrılır (Demircio lu ve Eren, 2000). Bunlardan ilki, Ni de Masifi ni açılı uyumsuzlukla örten Paleosen-Eosen Ya lı Celaller grubudur. Celaller grubu en altta metaçakılta ı, sleyt metakumta ı ardalanması eklindeki Çamardı formasyonu ile temsil edilir. Metaçakılta ları temelden türeme yüksek dereceli metamorfik kayaç parçaları ile granit çakılları içerir. Bu birim yanal ve dü ey olarak Eosen ya lı kristalize kireçta ı, kalkfillit, sleyt ve metakumta ı ardalanmasından olu an Evliyatepe formasyonuna geçi gösterir (Demircio lu ve Eren, 2000; Gautier v.d., 2002). Celaller grubu Paleosen-Eosen ya lı Eskiburç grubu tarafından tektonik bir dokanakla üstlenir ( ekil 2). ekil 2. nceleme alanının jeoloji haritası (Demircio lu ve Eren, 2000 den sadele tirilmi tir). Eskiburç grubu birbiriyle girift sınır ili kisi sunan olistostromal ve türbiditik özellikli kayaçlardan yapılı Ovacık formasyonu ile volkano-sedimanter özellikteki Ulukı la magmatiklerinden olu mu tur. Her iki birim içerisinde de merceksi geometride kireçta ları izlenir. nceleme alanının en genç birimlerini ise, yukarıdaki birimlerin tümünü açılı uyumsuzlukla örten karasal Oligosen-Kuvaterner ya lı kayaçlar olu turur (Yeti, 1978). Mühendislik Bilimleri Dergisi 2008 14 (2) 145-153 147 Journal of Engineering Sciences 2008 14 (2) 145-153

4. YAPISAL JEOLOJ nceleme alanındaki Paleosen-Eosen ya lı kayaçlar Ulukı la havzasının Oligosen öncesindeki kapanmasına ba lı olarak çok evreli deformasyona u rayarak deforme olmu tur (Demircio lu ve Eren 2000). lk evre deformasyonla (D 1 ), bu kayaçlar Ni de Masifi ne ait kayaçlarla beraber kıvrılmanmı, çok dü ük-dü ük derecede metamorfizmaya u ramı ve klivajlanmı tır. lk evre deformasyon KB-GD yönelimli ve GD ya dalımlı harita ve mostra ölçe inde kıvrımlar geli tirmi tir ( ekil 2). D 2 ve D 3 evreli deformasyonlar sonucu yöredeki Paleosen- Eosen ya lı kayaçlar tekrar deforme olmu ve kıvrımlanmı tır. D 2 - ve D 3 - evre deformasyonlar masifin örtü kayaçlarında yaygın olarak kesi en eksenli ve monoklinal kink kıvrımları ile seyrek buru ma klivajı ve lineasyonları olu turmu tur (Demircio lu ve Eren, 2003). Yine bu deformasyon evrelerinde yöredeki kayaçlarda yaygın olarak damar sistemleri geli mi tir. 4. 1. Damar Sistemlerinin Genel Özellikleri Çalı ma alanında damarlara hem Celaller grubu hem de Eskiburç grubu içinde rastlanır. Gözlenen damarların boyu 5 cm ile 3m arasında de i irken, geni likleri 1 mm ile 15 cm arasındadır. Birbirine paralel takımlar eklinde geli mi ve mercek ekilli olan damarların bir kısmı D 1 - evre kıvrım eksenine paralelken ( ekil 3a ve b), bir kısmı da dik olarak gözlenir. Kıvrım eksenlerinin gözlenemedi i tabaka üst kesimlerinde yine birbirine dik geli mi damar takımları görülür ( ekil 3c). Bu durumda damarların bir takımı di er takımı kesmektedir. Damarların büyük bir bölümü kademeli olarak sıralanmı tır ( ekil 3d; 4a). Kademeli damarların bir kısmı da sigmoidal (büklümlü) ekillidir ( ekil 4b). ekil 3. a) D 1 -evre kıvrım eksenlerine paralel yerle mi kalsit damarları, kristalize kireçta ı-evliyatepe formasyonu (oklar damar olu umu ba langıcındaki maksimum uzama yönünü göstermektedir, b) D 1 -evre deformasyonla olu mu budinlerin uzun eksenine paralel yerle mi kalsit damarları, kristalize kireçta ı- Evliyatepe formasyonu (oklar damar olu umu ba langıcındaki maksimum uzama yönünü göstermektedir, c) Evliyatepe formasyonuna ait kristalize kireçta ı tabakası üzerinde birbirine dik geli mi kalsit damarları (Oklar damarların olu umu esnasındaki maksimum uzama yönünü göstermektedir ve d) Çamardı formasyonuna ait metaçakılta larında sol yönlü bir makaslama zonuna ba lı olarak geli mi kademeli kuvars damarları (K= Kuzey; D= Do u; B= Batı; 1, 3 = Asal gerilme eksenleri). Mühendislik Bilimleri Dergisi 2008 14 (2) 145-153 148 Journal of Engineering Sciences 2008 14 (2) 145-153

Damarların büyük bir bölümü kireçta ı ve kumta ları içinde geli mi tir. Ancak bir kısmı da D 1 - evrede olu an S 1 -klivaj düzlemlerini kesmekte, bir kısmıda D 2 - ve D 3 - evrelerinde geli en kink kıvrımlarının eksen düzlemlerine paralel bir da ılım sunmaktadır. Kireçta larında damarı dolduran mineraller genellikle sintaksiyal lifsi yapıdaki kalsit kristalleri ( ekil 4c); kumta larında ise yine sintaksiyal lifsi kuvars mineralleri ( ekil 4d) ile dolgulanmı tır. Daha seyrek olarak kireçta larında antitaksiyal özellikteki kuvars ( ekil 4e), kumta larında ise antitaksiyal özellikteki lifsi kalsit damarları da gözlenir ( ekil 4f). Sleytler içindeki lifsi damarların bir bölümü kuvarsla bir bölümü de kalsit mineralleri ile dolgulanmı tır. Yöredeki kayaçlarda gözlenenen damarların büyük bir bölümü sintaksiyal ve antitaksiyal özellikte iken, bir kısmı da ataxial tiptedir. Damarları dolduran lifsi minerallerin bir kısmı do rusal iken, bir kısmı da ilerleyen dönmeli deformasyonu belgeleyecek ekilde sigmoidal (büklümlü) ekillidir ( ekil 4c, d, e ve f). ekil 4. a) Evliyatepe formasyonuna ait kireçta larında izlenen sa yönlü makaslama zonu içindeki kalsitle dolgulanmı kademeli damarlar ve bunlara yakla ık dik olarak geli mi kalsit damarı (Oklar damarın olu umu ba langıcındaki maksimum uzama yönünü göstermektedir), b) Ovacık formasyonuna ait sleytlerde izlenen sigmoidal kalsit damarları, c) Evliyatepe formasyonuna ait sigmoidal lifsi kalsit mineralleri ile dolgulanmı damar (Oklar damar olu umu sürecindeki maksimum uzama yönlerini gösterir), d) Ovacık formasyonuna ait kristalize kireçta ında izlenen sintaxial lifsi kalsit mineralleri ile dolgulanmı damar (oklu çizgiler damar olu umu sürecindeki maksimum uzama yönlerini göstermektedir), e) Çamardı formasyonuna ait metakumta larında izlenen lifsi kuvars mineralleri ile dolgulanmı sintaksiyal damar (Oklu çizgiler damar olu umu sürecindeki maksimum uzama yönlerini temsil eder) ve f) Ovacık formasyonu içindeki kristalize kireçta ında birbirine dik geli mi ve kalsitle doldurulmu lifsi damarlar (Oklu çizgiler damarı dolduran lifsi minerallerin uzun eksenlerinin yönelimini gösterir). Mühendislik Bilimleri Dergisi 2008 14 (2) 145-153 149 Journal of Engineering Sciences 2008 14 (2) 145-153

Bazı damarlarda ise, damarın daha önce deformasyonun erken evrelerinde olu an orta kesimleri büklümlü lifler içerirken, deformasyonu ileri evrelerinde olu an uç kesimleri ( ekil 4e ve d) ve yeni olu an damarlar ( ekil 4c) do rusal lifler içermektedir. 4.2. Damarların Geometrik Analizi Celaller grubu içinde ölçülen tabaka ölçümlerinin stereonette de erlendirilmesi bu alanda egemen B 1 - kıvrım eksen gidi inin K43 0 B, 28 0 GD oldu unu göstermi tir ( ekil 5a). Celaller grubuna ili kin kayaçlarda alınan damar ölçümlerinin diyagramlarda sayımsal analizi ise, bu kayaçlardaki egemen damar gidi lerinin K40 0 D, 45 0 KB; K36 0 B, 50 0 KD ve K45 0 B, 80 0 GB konumlu oldu unu belgelemektedir ( ekil 5b). Damarları dolgulayan lifsi mineral yönelimleri ise egemen olarak K50 0 B, 27 0 GD; K20 0 D, 13 0 GB ve K70 0 B, 40 0 GD yönelimlerinde yo unla mı tır ( ekil 5c). Eskiburç grubundan alınan tabaka (So) ölçümleri ise, bu grubun egemen olarak K46 0 B, 40 0 GD gidi li bir tektonik eksen etrafında kıvrımlandı ını belgelemektedir ( ekil 6a). Bu as-alandaki kayaçlardan alınan damar ölçümleri, bu kayaçlarda K30 0 B, 63 0 GB; K12 0 B, 74 0 KD; K60 0 B, 56 0 KD ve K78 0 D, 58 0 KB konumlu damarların egemen olarak olu tu unu göstermektedir ( ekil 6b). Damarları dolduran lifsi mineral yönelimleri ise söz konusu asalanda K7 0 B,34 0 GD; K26 0 D, 30 0 GB ve K64 0 B, 32 0 GD egemen gidi lerini vermektedir ( ekil 6c). Celaller grubu içinde elde edilen verilerin kar ıla tırılmalı olarak de erlendirilmesi K40 0 D, 45 0 KB konumlu damarların B 1 -kıvrım eksenine yakla ık dik, K36 0 B, 50 0 KD ve K45 0 B, 80 0 GB konumlu damarların da yakla ık paralel olarak geli ti ini belgeler ( ekil 7a). Aynı ekilde K50 0 B, 27 0 GD gidi li lifsi mineral yönelimi kıvrım eksenine paraleldir. Bu da B 1 -kıvrım eksenine paralel yönde kayaçlarda genle menin (ekstensiyonun) geli ti ini belgelemektedir. ekil 5. Celaller Grubu na ili kin mesoskopik verilere ait alt yarı-küre iz dü üm diyagramları. Di er açıklamalar metin içinde ( = Tabakalanma kutup noktası; = Damar kutup noktası, = Lifsi minerallerin uzun ekseni). ekil 6. Eskiburç Grubu na ili kin mesoskopik verilere ait alt yarı-küre iz dü üm diyagramları. Di er açıklamalar metin içinde ( = Tabakalanma kutup noktası, = Damar kutup noktası; = Lifsi minerallerin uzun ekseni). Mühendislik Bilimleri Dergisi 2008 14 (2) 145-153 150 Journal of Engineering Sciences 2008 14 (2) 145-153

Bununla beraber K20 0 D, 13 0 GB gidi li yönelimde kıvrım eksenine yakla ık dik konumludur ve kıvrım eksenine yakla ık dik uzamayı göstermektedir. Eskiburç grubuna ait kar ıla tırılmalı diyagram K30 0 B ve K60 0 B do rultulu damarların kıvrım eksenine yakla ık paralel; K78 0 D do rultulu damarın ise yakla ık dik konumlu geli ti ini gösterir ( ekil 7b). Lifsi mineral yönelimleri di er arazi gözlemleri ile uyu ur durumda bir kısmının kıvrım eksenine paralel, bir kısmının ise kıvrım eksenine yakla ık dik geli ti ini kanıtlar ( ekil 7b). yönünün (deformasyon elipsinin X-ekseninin) kuzeydo u-güneybatı gidi li oldu unu göstermektedir. Bu verilerle yöredeki di er yapısal elemanların kar ıla tırılması (Demircio lu ve Eren, 2000 ve 2003) yöredeki tektonik ta ınmanın D 1 - evresinde kuzeydo udan güneybatıya do ru geli ti ini kanıtlar. Yine liflerin ve damarların sigmoidal ekilleri, yöredeki ilerleyen deformasyona ba lı olarak, D 2 - evresinde en büyük uzama yönünün kuzey kuzeybatı-güney güneydo uya do ru saat ibresinin tersi yönünde dönme gösterdi ini göstermi tir. Buna göre D 1 -evresinde kuzeydo ugüneybatı gidi li olan maksimum uzama yönü, D 2 - evresinde KKB-GGD yönüne do ru dönme göstermi ve D 1 - evre kıvrım eksenlerine paralel uzamayı sa lamı tır. Ayrıca, D 2 - evresindeki KKB- GGD gidi Eskiburç grubu ile Celaller grubu arasındaki KD-GB gidi li tektonik sınıra yakla ık olarak diktir. Bu durum, D 2 - evresindeki tektonik ta ınma yönünün büyük bir olasılıkla güney güneydo udan kuzey kuzeybatıya do ru geli ti ini göstermektedir. 5. SONUÇLAR Bu çalı mada Ni de Masifi nin Paleosen-Eosen ya lı örtü birimlerindeki damar sistemleri geometrik olarak analiz edilerek, yörenin yapısal evrimi açısından önemleri irdelenmi tir ekil 7. Celaller (a) ve Eskiburç Grubu (b) içindeki bazı yapısal elemanları kar ıla tırmalı olarak gösteren diyagramlar. Celaller ve Eskiburç grubuna ait verilerin kar ıla tırılması, her iki topluluk içinde de yapısal tarihçenin uyu um içinde oldu unu görülür ( ekil 5, 6 ve 7). Arazide ölçülen lifsi minerallerin da ılımı ( ekil 8) da geometrik analizleri do rular niteliktedir. Di er bir deyi le lifsi minerallerin bir bölümü, yöredeki ana kıvrım eksenlerine paralel yönde ekstensiyonu gösterecek ekilde da ılım sunarken, bir kısmı da kıvrım eksenine dik ekstensiyonun varlı ını göstermektedir. Arazide sigmoidal ekilli liflerin yapısal analizi, damarların kıvrım eksenleri ile olan ili kileri, yöredeki kayaçların D 1 - evresindeki en büyük uzama Buna göre damarları dolgulayan lifsi minerallerin yapısal analizi dönmeli tarz ilerleyen deformasyonu belgelemi ve yöredeki en büyük uzama yönünün (deformasyon elipsoidinin X- ekseninin) D 1 - evresinde kuzeydo u-güneybatı gidi li oldu unu göstermi tir. Yöredeki kayaçlarda geli en di er yapısal elemanların da (kıvrımların devrilme yönü, klivaj düzlemlerinin egemen konumu, kıvrım ekseni gidi leri) göz önüne alınması ile, yöredeki tektonik ta ınmanın D 1 - evresinde kuzeydo udan güneybatıya do ru geli ti i sonucuna varılmı tır. D 2 - deformasyon evresinde ise en büyük uzama yönü kuzeydo u-güneybatı yöneliminden, kuzeykuzeybatı-güneygüneydo u yönüne do ru dönme göstermi tir. 6. TE EKKÜR Bu makaleye konu olan ara tırma kısmen Selçuk Üniversitesi Bilimsel Ara tırma Projeleri Koordinatörlü ü 2000-050 nolu projesi ile desteklenmi tir. Mühendislik Bilimleri Dergisi 2008 14 (2) 145-153 151 Journal of Engineering Sciences 2008 14 (2) 145-153

ekil 8. nceleme alanında lifsi minerallerin uzun eksenlerinin yönelimini gösteren yapısal harita. 7. KAYNAKLAR Ba, H., Ayhan, A. ve Atabey, E. 1986. Ulukı la Çamardı (Ni de) volkanitlerinin bazı petrolojik ve jeokimyasal özellikleri, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 1, 27-34. Bingöl, E. 1989. Türkiye jeoloji haritası (1/2000000 ölçekli). MTA Genel Müdürlü ü Basımı, Ankara. Blumenthal, M.M. 1941. Ni de ve Adana vilayetleri dahilindeki Torosların jeolojisine bakı. Maden Tetkik Arama Enstitüsü Dergisi, B6, 95 s. Dellalo lu, A.A. ve Aksu R. 1986. Ere li (Konya) Ulukı la Çiftehan Çamardı (Ni de) dolayının jeolojisi ve petrol olanakları. TPAO, Rapor No: 2205 (yayımlanmamı ). Demircio lu, R. ve Eren, Y. 2000. Çamardı (Ni de) civarında Ni de masifi örtü birimlerinin yapısal özellikleri. Haymana-Tuzgölü-Ulukı la basenleri uygulamalı çalı ma (Workshop), Aksaray, Türkiye Petrol Jeologları Derne i Özel Sayı: 5, 127-138. Demircio lu, R. ve Eren, Y. 2003. Ere li-ulukı la havzası kuzeydo u kenarında (Çamardı-Ni de) oligosen öncesi paleo-gerilme konumu, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı: 7, 1-10. Dietrich, D. 1989. Fold-axis parallel extension in an accurate fold and thrust belt: the case of the helvetic nappes. Tectonophysics 170, 183-212. Dietrich, D. and Casey, M. 1989. A new tectonic model for the Helvetic nappes: in, M.P. Coward, D. Dietrich and R.G. Park (eds.), Alpine Tectonics: Special Publications of the Geological Society of London 45, 47-63. Ellis, M. A. 1986. The determination of progressive deformation histories from antitaxial syntectonic Mühendislik Bilimleri Dergisi 2008 14 (2) 145-153 152 Journal of Engineering Sciences 2008 14 (2) 145-153

crystal fibres. Journal of Structural Geology 8, 701-709. Fayon, A.K., Whitney, D. L., Teyssier, C., Garver, J. I. and Dilek, Y. 2001. Effects of plate convergence obliquity on timing and mechanisms of exhumation of a midcrustal terrain, the central anatolian crystalline complex. Earth and Planetary Science Letters 192, 191-205. Fayon, A.K. and Whitney, D.L. 2007. Interpretation of tectonic versus magmatic processes for resetting apatite fission track ages in the Ni de massif, Turkey. Tectonophysics 434, 1 13. Gautier, P., Bozkurt E., Hallot, E. and Dirik, K. 2002. Dating the exhumation of a metamorphic dome: geological evidence for Pre-Eocene unroofing of the Nigde massif (Central Anatolia, Turkey). Geological Magazine 5, 559-576. Göncüo lu, M.C. 1977. Geologie des westlichen Ni de Massivs. Univ. Bonn, Ph.D. Thesis, 181 s. Göncüo lu, M.C. 1986. Geochronological data from the southern part of the central Anatolian Massif. M.T.A. Bulletin 105/106, 83-97. Kleyn, P.H. van der. 1968. Field Report on the geological and geochemical prospection in the Ni de Çamardı massiv. MTA Maden Etüd Rapor No: M-174 (yayımlanmamı ). Ku çu,., Erler, A. ve Göncüo lu, M.C. 1993. Geology of the Çamardı (Ni de-turkey) region. Geosound 23, 1-16. Ramsay, J.G. ve Huber M. I. 1987. The Techniques of Modern Structural Geology 2, 391 p. Academic Press, London. Spencer, S. 1992. A Kinematic analysis incorporating incremental strain data for the frontal pennine zones of the western French Alps. Tectonophysics 206, 285-305. Urai, J.L., Williams, P.F. and van Roermund, H.L.M. 1991. Kinematics of crystal growth in syntectonic fibrous veins. Journal of Structural Geology 13, 823-836. Viljoen, R.P. and leri, S. 1973. The geology and mineralization of partions in the Pozantıda ı (Ni de) massif of south central Turkey. Johannesburg Consol. Invest. Co. Ltd. Geol. Res. Dept., Rapor No. 39, 59 s. (yayımlanmamı ). Whitney, D.L., Teyssier, C., Fayon, A.K., Hamilton, M.A. and Heizler, M. 2003. Tectonic controls on metamorphism, partial melting and intrusion: timing and duration of regional metamorphism and magmatism in the Nigde Massif, Turkey. Tectonophysics 376, 37 60. Whitney, D. L. and Dilek, Y. 1997. Core complex development in central Anatolia. Geology 25, 1023 1026. Yeti, C. 1978. Çamardı (Ni de) yakın ve uzak dolayının jeoloji incelemesi ve ecemi yarılım ku a ı nın maden bo azı kamı lı arasındaki özellikleri. stanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Doktora Tezi., 164 s. (yayımlanmamı ). Yeti, C. 1987. Çamardı (Ni de) alanındaki Oligosen Miyosen ya lı çökellerin fasiyes ve ortamsal özellikleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni 30, 1-8. Mühendislik Bilimleri Dergisi 2008 14 (2) 145-153 153 Journal of Engineering Sciences 2008 14 (2) 145-153