Febril Nötropeni Derneği

Düzenleyen Febril Nötropeni Derneği www.febrilnotropeni.net Düzenleme Kurulu (alfabetik sırayla) Hamdi Akan Özay Arıkan Akan Murat Akova Ahmet Demirkazık Volkan Korten Tezer Kutluk Halit Özsüt Recep Öztürk Esin Şenol

İçindekiler Hoşgeldiniz... v Konuşmacı ve Oturum Başkanları... vii Program... ix 2006-Febril Nötropeni Ödülü: Prof. Dr. Faik Sarıalioğlu... xxi Genel Bilgiler... xxii 7. Febril Nötropeni Simpozyumunu Destekleyen Kuruluşlar... xxiv Konuşma Metinleri... 1 Bildiri Özetleri... 125 Dizin... 215

Hoşgeldiniz Yedinci Febril Nötropeni Simpozyumu na hoşgeldiniz. 1995 yılından bu yana Febril Nötropeni Çalışma Grubu tarafından iki yılda bir düzenlenen Febril Nötropeni Simpozyumları bu kez ilk defa bir yıl arayla düzenleniyor. Bu değişikliğin nedeni Febril Nötropeni Çalışma Grubu nun 2006 yılı başından itibaren faaliyetlerini artık Febril Nötropeni Derneği çatısı altında sürdürmeye karar vermesi. Dolayısıyla 7. Febril Nötropeni Simpozyumu, Derneğin ilk bilimsel aktivitesi olarak planlandı. Simpozyum Organizasyon Kurulu, Derneğin kurucu üyelerinden oluşuyor. On yılı aşkın bir süredir Febril Nötropeni Çalışma Grubu faaliyetlerine destek veren meslekdaşlarımızı bundan böyle Febril Nötropeni Derneği çatısı altında toplayarak, çalışmalarımızı sürdürmeyi planlıyoruz. Bu konudaki ayrıntıları Simpozyum sırasında tartışma olanağı bulmayı diliyoruz. 7. Febril Nötropeni Simpozyumu daha öncekilerde de olduğu gibi oldukça zengin bir içerikle ve olabildiğince interaktif bir biçimde hazırlandı. Son yıllarda giderek önem kazanan invaziv fungal infeksiyonlar bu yıl da Simpozyum un ana temalarından birini oluşturuyor. Bu infeksiyonların ayrıntılı olarak tartışıldığı pek çok oturumu Simpozyum sırasında izleme olanağı bulacaksınız. Genetik ve moleküler biyolojideki gelişmeler pek çok alanda olduğu gibi infeksiyon hastalıklarında da kliniğe uyarlanabilir çok sayıda yeniliğin gündeme gelmesini sağladı. Simpozyum açılış konferansı da bu konuya yönelik olarak planlandı. Genom Bilimin Türkiye deki öncülerinden ve TÜBİ- TAK Gen Bankası kurucularından Profesör Meral Özgüç konuk konuşmacımız olacak. Bu yıl davetli konuklarımız arasında beş de yabancı konuşmacımız var. Alanlarında uzman konuklarımızı endüstri destekli oturumlar dışında Cuma ve Cumartesi sabahları birlikte tartışalım oturumlarında izleme ve kendileriyle tartışma olanağı bulacaksınız. Bu Simpozyum un dikkati çeken iki diğer başlığı ise Yoğun Bakım da Febril Nötropeni ve Febril Nötropenik Hastalarda İnfeksiyon Kontrolü. Her iki oturumda da konusunda uzman meslekdaşlarımızla tartışma ve deneyimlerini dinleme olanağı bulacağız. Geleneksel AstraZeneca Poster Ödülleri ni bu yıl da vermeyi sürdürüyoruz. Poster sunumları arasından seçilecek üç poster sahibi 500 er USD ile ödüllendirilecekler. Bu yıl vereceğimiz 5. Febril Nötropeni Ödülü nün sahibi Prof. Dr. Faik Sarıalioğlu. Pediatrik onkoloji ve pediatrik febril nötropeni konusunda uzun yıllardır emek harcayan, Febril Nötropeni Çalışma Grubu nu kurulduğu günden bu yana destekleyen ve çok sayıda meslekdaşımızın yetişmesine katkıda bulunan hocamızı kutluyor ve teşekkürlerimizi sunuyoruz. Dr. Sarıalioğlu nun vereceği Febril Nötropeni Konferansı sırasında Türkiye de pediatrik febril nötropeninin öyküsünü dinleme olanağımız olacak. Simpozyum un son günü tamamen Febril Nötropeni Kılavuzu ile ilgili tartışmaya ayrıldı. Bu oturumda dünyadaki diğer örneklerin yanısıra, Febril Nötropeni Çalışma Grubu nun hazırladığı kılavuzun yenilenmesine ilişkin tüm katılımcılarla tartışmayı planlıyoruz. Her yıl olduğu gibi bu yıl da verdikleri koşulsuz eğitim desteğiyle 7. Febril Nötropeni Simpozyumu nun düzenlenmesine katkıda bulunan ilaç endüstrisi kuruluşlarına şükranlarımızı sunuyoruz. Başarılı bir Simpozyum dileklerimizle... 7. Febril Nötropeni Simpozyumu Düzenleme Kurulu adına Dr. Murat Akova v

Konuşmacılar ve Oturum Başkanları (Soyadına göre alfabetik sırayla) Prof. Dr. Halis Akalın Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Bursa Hastalıkları Anabilim Dalı Prof. Dr. Hamdi Akan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Ankara Bilim Dalı Prof. Dr. Murat Akova Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara İnfeksiyon Hastalıkları Ünitesi Prof. Dr. Firdevs Aktaş Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve İnfeksiyon Ankara Hastalıkları Anabilim Dalı Prof. Dr. Rıdvan Ali Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Hemotoloji Bilim Dalı Bursa Dr. Muhlis Cem Ar İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, İç Hastalikları Anabilim Dalı, İstanbul Hematoloji Bilim Dalı Doç. Dr. Mutlu Arat Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Hematoloji Ankara Bilim Dalı Doç. Dr. Özay Arıkan Akan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İbn-i Sina Hastanesi, Merkez Laboratuarı Ankara Prof. Dr. Hande Arslan Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Ankara Hastalıkları Anabilim Dalı Doç. Dr. Gökhan Aygün İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İstanbul İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Dr. Alpay Azap Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Klinik Bakteriyoloji ve İnfeksiyon Ankara Hastalıkları Anabilim Dalı Prof. Dr. Çiğdem Bal İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Klinik İstanbul Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Doç Dr. Sevgi Kalayoğlu Beşışık İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul Hematoloji Bilim Dalı Doç. Dr. Hürrem Bodur Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Ankara Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Prof. Dr. Mehmet Ceyhan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Ankara Dalı, İnfeksiyon Hastalıkları Ünitesi Prof. Dr. Turgay Çelikel Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı İstanbul Doç. Dr. Yeşim Çetinkaya Şardan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara İnfeksiyon Hastalıkları Ünitesi Prof. Dr. Dilek Çolak Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Antalya Viroloji Bilim Dalı Prof. Dr. Ahmet Demirkazık Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Onkoloji Bilim Dalı Ankara Prof. Michael Ellis University of United Arab Emirates UAE Doç. Dr. Önder Ergönül Ankara Numune Hastanesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği Ankara Prof. Dr. Burhan Ferhanoğlu İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, İstanbul Hematoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Axel Glasmacher Department of Internal Medicine I, University of Bonn Bonn, Germany vii

Prof. Dr. Zafer Gülbaş viii Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Hematoloji Bilim Dalı Eskişehir Prof. Dr. Deniz Gür Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi,İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi, Ankara Klinik Mikrobiyoloji Labaratuvarı Prof Dr. Volkan Hazar Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Antalya Dalı, Pediatrik Hematoloji-Onkoloji Bilim Dalı Doç. Dr. Arzu Topeli İskit Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Dahiliye Ankara Yoğun Bakım Ünitesi Prof Dr. Rejin Kebudi İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Onkoloji Enstitüsü, Pediatrik İstanbul Onkoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Volkan Korten Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon İstanbul Hastalıkları Anabilim Dalı Prof Dr. Halil Kurt Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İbn-i Sina Hastanesi, Klinik Bakteriyoloji Ankara ve İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Prof Dr. Tezer Kutluk Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Onkoloji Enstitüsü Ankara Prof. Dr. Latife Mamıkoğlu Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Antalya Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Prof. Georg Maschmeyer Dept. of Hematology and Oncology, Klinikum Ernst von Bergman Potsdam, Germany Doç. Dr. Adalet Meral Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Bursa Dalı, Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı Prof. Dr. Lütfiye Mülazimoğlu Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik İstanbul Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Reşat Özaras İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İstanbul İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Prof Dr. Muhit Özcan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Hematoloji Ankara Bilim Dalı Prof. Dr. Meral Özgüç Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tibbi Biyoloji Anabilim Dalı ve Ankara TÜBİTAK DNA/ Hücre Bankası Prof. Dr. Fahir Özkalemkaş Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Hematoloji Bursa Bilim Dalı Doç Dr. Halit Özsüt İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik İstanbul Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Prof Dr. Recep Öztürk İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Klinik Mikrobiyoloji ve İstanbul İnfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Prof. Faouzi Saliba Liver Transplant Unit, Hôpital Paul Brousse Villejuif, France Dr. Helen Sambatakou University of Athens, Greece Prof. Dr. Faik Sarıalioğlu Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Ankara Prof Dr. Esin Şenol Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Ankara Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Fehmi Tabak İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik İstanbul Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Doç. Dr. Nurdan Taçyıldız Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Pediatrik Onkoloji Bilim Dalı Ankara Prof. Dr. Ömrüm Uzun Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, İnfeksiyon Hastalıkları Ünitesi Ankara

7. Febril Nötropeni Simpozyumu 23-26 Şubat 2006 Bilkent Otel ve Konferans Merkezi, Ankara Program 23 Şubat 2006, Perşembe 15.30-16.30 Ön Oturum 1: Türkiye de Direnç Sürveyansı: Hitit Çalışması Başkanlar: Murat Akova, Halit Özsüt Hitit Çalışması Sonuçları Deniz Gür 16.30-17.00 Kahve Arası Sefaperazon-sulbaktamla Klinik Deneyimler Halit Özsüt (Pfizer İlaçları Desteği İle) 17.00-18.00 Ön Oturum 2: İnvaziv Fungal İnfeksiyonlarda Güncel Yaklaşımlar ve CLEAR Başkan: Ömrüm Uzun Current Approaches for Invasive Fungal Infections and The CLEAR Experience Faouzi Saliba (Onko Koçsel İlaçları Desteği İle) 18.00-18.45 Açılış Konferansı: Genom Bilim ve Enfeksiyon Hastalıkları Yönetici: Murat Akova Konuşmacı: Meral Özgüç ix

19.00-20.30 Açılış Kokteyli 20.45-21.45 1. Oturum: Febril Nötropenide Direnç Sorunu ve Monoterapi Başkanlar: Halil Kurt, Fahir Özkalemkaş 24 Şubat 2006, Cuma Febril Nötropenik Hasta ve Beta-laktamaz Direnci Çiğdem Bal Febril Nötropeninin Empirik Tedavisinde Monoterapi Yeterli Kapsama Sağlar Mı? Murat Akova (Wyeth İlaçları Desteği İle) 08.00-08.45 Uzmanıyla Tartışma: Management Of Invasive Candidiasis Axel Glasmacher 09.00-10.30 2. Oturum: Son Bir Yılda Febril Nötropenide Neler Oldu? Başkanlar: Özay Arıkan Akan, Sevgi Kalayoğlu Beşışık Bakteriyel Epidemiyoloji Antibakteriyel Tedavi Viral İnfeksiyonlar Lütfiye Mülazımoğlu Reşat Özaras Dilek Çolak 10.30-11.00 Poster Sergisi ve Kahve Arası 11.00-12.00 3. Oturum: Fungal İnfeksiyon Tedavisinde Yeni Açılımlar Başkanlar: Zafer Gülbaş, Fehmi Tabak x Fungal Infections in High-risk Hemato-oncological Patients Axel Glasmacher Febril Nötropenik Hastada Antifungal Seçimi Hamdi Akan (MSD İlaçları Desteği İle) 12.00-13.30 Poster Sergisi ve Öğle Yemeği

13.30-14.00 Konferans 1: Uzamış Ateşi Olan Febril Nötropenik Hastaya Yaklaşım Yönetici: Latife Mamıkoğlu Konuşmacı: Halit Özsüt 14.00-15.00 4. Oturum: Febril Nötropeni ve Gram-pozitif İnfeksiyonlar Başkanlar: Ahmet Demirkazık, Volkan Korten Febril Nötropenide Gram Pozitif Bakteriyel İnfeksiyonların Epidemiyolojisi Hürrem Bodur Febril Nötropenik Hastalarda Gram Pozitif Bakteriyel İnfeksiyonlara Tedavi Yaklaşımları Recep Öztürk (Sanofi-Aventis Desteği İle) 15.00-15.30 Kahve Arası 15.30-17.00 İnteraktif Olgu Sunuları Yönetici: Volkan Korten Sunanlar: Rıdvan Ali, Alpay Azap, Volkan Hazar 17.00-18.00 FEN Ödül Töreni Yöneten: Halit Özsüt AstraZeneca Poster Ödüllerinin Takdimi 5. Febril Nötropeni Ödülü nün Takdimi Febril Nötropeni Konferansı: Türkiye de Pediatrik Febril Nötropeninin Bilinmeyen Yönü Faik Sarıalioğlu 20.00 Gala Yemeği xi

25 Şubat 2006, Cumartesi 08.00-08.45 Uzmanıyla Tartışma: Approach to Neutropenic Patient with Persisting Fever Georg Maschmeyer 09.00-10.30 5. Oturum: Pediatrik Febril Nötropenide Yenilikler Başkanlar: Mehmet Ceyhan, Rejin Kebudi xii Türkiye de Çocuklarda Kanser Epidemiyolojisi Tezer Kutluk Pediatrik Kanserlerde Hedefe Yönelik Tedavi Nurdan Taçyıldız Pediatrik Febril Nötropenide Fungal İnfeksiyonlar Adalet Meral 10.30-11.00 Poster Sergisi ve Kahve Arası 11.00-12.00 6. Oturum: Fungal İnfeksiyonlarda Tedavi Stratejileri Başkanlar: Mutlu Arat, Halit Özsüt Challenges in the Treatment of Febrile Neutropenia Michael Ellis Management of Invasive Filamentous Fungal Infections Helen Sambatakou (Erkim İlaçları Desteği İle) 12.00-13.30 Poster Sergisi ve Öğle Yemeği 13.30-14.00 Konferans 2: Hematolojik Kanserlerde Yenilikler Yönetici: Muhit Özcan Konuşmacı: Burhan Ferhanoğlu

14.00-15.00 7. Oturum: İnvaziv Fungal İnfeksiyonlarda Erken Tanı ve Doğru Tedavinin Önemi Başkanlar: Rejin Kebudi, Esin Şenol 15.00-15.30 Kahve Arası İnvaziv Fungal İnfeksiyonlarda Erken Tanı ve Tedavinin Önemi Esin Şenol Voriconazole in Treatment of Invasive Fungal Infetions Georg Maschmeyer (Pfizer İlaçları Desteği İle) 15.30-17.00 8. Oturum: Yoğun Bakım ve Febril Nötropeni Başkanlar: Arzu Topeli İskit, Halil Kurt Hematolojik Kanser Hastalarında Yoğun Bakım Desteği Turgay Çeliker Yoğun Bakım Ünitesinde Fungal İnfeksiyonlar Gökhan Aygün Yoğun Bakım Ünitesinde Çoklu Dirençli Non-fermentatif Bakteriler Halis Akalın 17.00-18.30 9. Oturum: Febril Nötropenik Hastalarda İnfeksiyon Kontrolü Başkanlar: Firdevs Aktaş, Recep Öztürk Febril Nötropenik Hastada İnfeksiyon Kontrolü-Türkiye deki Uygulamalar Yeşim Çetinkaya Şardan Febril Nötropenik Hastalarda Destek Tedavisi Cem Ar Febril Nötropenik Hastalarda Nozokomiyal Salgınlar ve Korunma Önder Ergönül xiii

26 Şubat 2006, Pazar 09.00-12.00 Febril Nötropeni Kılavuzu Tartışma Oturumu Yöneten: Esin Şenol Dünyada Diğer Febril Nötropeni Kılavuzlarından Örnekler Hamdi Akan 12.00 Kapanış Yeni Avrupa (EORTC-EBMT-ICHS) Kılavuzu Neler Getiriyor? Murat Akova Türkiye de FEN Kılavuzunda Yenilikler Esin Şenol Solid Organ Transplantasyonu ve İnfeksiyon Hande Arslan Katılımcılarla Tartışma xiv

7 th Febrile Neutropenia Symposium February 23-26, 2006 Bilkent Hotel and Congress Center, Ankara, TURKEY Program 23 February 2006, Thursday 15.30-16.30 Presymposium Session 1: Resistance Surveillance in Turkey: HITITE study Chair: Murat Akova, Halit Özsüt Results of HITITE study Deniz Gür 16.30-17.00 Coffee break Clinical Experience With Cefoperazone-sulbactam Halit Özsüt (Sponsored by Pfizer) 17.00-18.00 Presymposium Session 2: Update on Invasive Fungal Infections: CLEAR Study Chair: Ömrüm Uzun Current Approaches for Invasive Fungal Infections and The CLEAR Experience Faouzi Saliba (Sponsored by Onko Koçsel) 18.00-18.45 Opening Lecture: Genome Science and Infectious Diseases Moderator: Murat Akova Lecturer: Meral Özgüç xv

19.00-20.30 Opening cocktail 20.45-21.45 Session 1: Problem of Resistance in Febrile Neutropenia and Monotherapy Chair: Halil Kurt, Fahir Özkalemkaş Febrile Neutropenic Patient And Beta-lactamase Resistance Çiğdem Bal Does Monotherapy Provide Sufficient Coverage in the Treatment of Febrile Neutropenia? Murat Akova (Sponsored by Wyeth) 24 February 2006, Friday 08.00-08.45 Meet the professor: Management of Invasive Candidiasis Axel Glasmacher 09.00-10.30 Session 2: What is new in febrile neutropenia in 2005? Chair: Özay Arıkan Akan, Sevgi Kalayoğlu Beşışık Bacterial Epidemiology Antibacterial Treatment Viral Infections Lütfiye Mülazımoğlu Reşat Özaras Dilek Çolak 10.30-11.00 Poster viewing Coffee break 11.00-12.00 Session 3: New Horizons in the Treatment of Fungal Infections Chair: Zafer Gülbaş, Fehmi Tabak xvi Fungal infections in High-risk Hemato-oncological Patients Axel Glasmacher Choosing Antifungal Drugs in Febrile Neutropenic Patient Hamdi Akan (Sponsored by MSD) 12.00-13.30 Poster viewing Lunch box

13.30-14.00 State of the Art Lecture: Approach to the Febrile Neutropenic Patient with Prolonged Fever Moderator: Latife Mamıkoğlu Lecturer: Halit Özsüt 14.00-15.00 Session 4: Febrile Neutropenia and Gram Positive Infections Chair: Ahmet Demirkazık, Volkan Korten Epidemiology of Gram-positive Bacterial Infections in Febrile Neutropenia Hürrem Bodur Treatment of Gram-positive Infections in Febrile Neutropenia Recep Öztürk (Sponsored by Sanofi-Aventis) 15.00-15.30 Coffee break 15.30-17.00 Interactive Case Discussions Moderator: Volkan Korten Presenters: Rıdvan Ali, Alpay Azap, Volkan Hazarlı 17.00-18.00 Febrile Neutropenia Award Session Moderator: Halit Özsüt AstraZeneca Poster Awards Presentation of the 5 th Febrile Neutropenia Award Febrile Neutropenia Conference: Unknowns of Pediatric Febrile Neutropenia in Turkey Faik Sarıalioğlu 20.00 Gala dinner xvii

25 February 2006, Saturday 08.00-08.45 Meet the professor: Approach to Neutropenic Patient with Persisting Fever Georg Maschmeyer 09.00-10.30 Session 5: Update in Pediatric Febrile Neutropenia Chair: Mehmet Ceyhan, Rejin Kebudi Cancer Epidemiology in Turkish Children Tezer Kutluk Targeted Therapy in Childhood Cancers Nurdan Taçyıldız Fungal Infections in Pediatric Febrile Neutropenia Adalet Meral 10.30-11.00 Poster viewing Coffee break 11.00-12.00 Session 6: Treatment Strategies in Fungal Infections Chair: Mutlu Arat, Halit Özsüt Challenges in the Treatment of Febrile Neutropenia Michael Ellis Management of Invasive Filamentous Fungal Infections Helen Sambatakou (Sponsored by Erkim) 12.00-13.30 Poster viewing Lunch box 13.30-14.00 State of the art Lecture: Update in Hematological Malignancies Moderator: Muhit Özcan Lecturer: Burhan Ferhanoğlu xviii

14.00-15.00 Session 7: The Importance of Early Diagnosis and Treatment in Fungal Infections of Cancer Patients Chair: Rejin Kebudi, Esin Şenol 15.00-15.30 Coffee break Early diagnosis and Treatment in Invasive Fungal Infections Esin Şenol Voriconazole in Treatment of Invasive Fungal Infetions Georg Maschmeyer (Sponsored by Pfizer) 15.30-17.00 Session 8: Intensive Care and Febrile Neutropenia Chair: Arzu Topeli İskit, Halil Kurt Intensive Care Support in Hematological Malignancies Turgay Çeliker Fungal Infections in ICU Gökhan Aygün Multiresistant Non-fermantative Bacteria in ICU Halis Akalın 17.00-18.30 Session 9: Infection Control in Febrile Neutropenic Patients Chair: Firdevs Aktaş, Recep Öztürk Infection Control in Febrile Neutropenic Patients-Turkish Experience Yeşim Çetinkaya Şardan Supportive Treatment in Febrile Neutropenic Patients Cem Ar Nosocomial Outbreaks and Prevention in Febrile Neutropenic Patients Önder Ergönül xix

26 February 2006, Sunday 09.00-12.00 Turkish Febrile Neutropenia Guideline Discussion Session Moderator: Esin Şenol International Guidelines of Febrile Neutropenia Hamdi Akan New European Guideline (EORTC-EBMT-ICHS) on Febrile Neutropenia Murat Akova Update on Turkish Febrile Neutropenia Guideline Esin Şenol Infections in Solid Organ Transplant Recepients Hande Arslan Discussion with the audience 12.00 Closing Ceremony xx

2006-Febril Nötropeni Ödülü Prof. Dr. Faik Sarıalioğlu 1952 yılında Trabzon da doğdu, 1976 yılında Hacettepe Tıp Fakültesi ni bitirdi. Aynı Fakültede 1980 yılında Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları uzmanı, 1985 yılında Pediatrik Onkoloji yan dal uzmanı, 1986 yılında yardımcı doçent, 1987 yılında doçent oldu. Dr. Sarıalioğlu 1993 yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Onkoloji Enstitüsü nde profesörlüğe yükseldi. Mayıs 2005 den beri Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı görevini yürüten Dr. Faik Sarıalioğlu, evli ve iki çocuk babasıdır. Bilimsel faaliyetleri arasında 2 si orijinal, 3 ü çeviri 5 kitabı, 38 i saygın yurtdışı dergilerde, 72 İngilizce makalesi yayınlandı. Çeşitli dergilerde çoğu çocuk hekimliği eğitimi ağırlıklı 74 Türkçe eseri vardır. Konferanscı, panel konuşmacısı olarak çok sayıda ulusal ve uluslararası kongrelere katıldı, 220 kadar kongre bildirisi yayınladı. Uluslararası Pediatrik Onkoloji Derneği (SIOP), Türk Pediatrik Onkoloji Grubu, Çocuk Nefrolojisi Derneği, Günışığı Derneği, Bilim ve Teknolojiyi Geliştirme Dernekleri nin kurucu üyeliği yanında başta Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu ve Türk Kanser Araştırma ve Savaş Vakfı olmak üzere çok sayıda ulusal dernek ve vakfın üyesidir. Üyesi olduğu kuruluşların büyük çoğunluğunda başkan, genel sekreter ve yönetim kurulu üyeliği gibi aktif görevler yürütmektedir. Katkı Pediatri Dergisi nin kurucusudur. Turk J Cancer de editörlük; Turk J Med Sci, Hacettepe Tıp Dergileri nde yayın kurulu üyelikleri olmak aktif dergicilk çalışmaları yürütmüştür. Çok sayıda tıp dergisinin danışma kurulu üyesidir. Dr. Sarıalioğlu 2 si uluslararası olmak üzere toplam 11 önemli bilimsel toplantının düzenlenmesinde aktif görev yürütmüştür. Hacettepe Çocuk Hastanesi Başasistanlığı yanında Hacettepe ve Dokuz Eylül Üniversiteleri Tıp Fakültelerinde yönetim kurulu, fakülte kurulu, koordinasyon kurulu, bilim dalı başkanlığı gibi görevler yürüttü. Dokuz Eylül Onkoloji Enstitüsü nün kurucu müdürülüğü yanında Hacettepe ve Dokuz Eylül Üniversiteleri Onkoloji Enstitülerinin tüm idari kademelerinde aktif görevler yürüttü. Halen Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı görevini yürütmektedir. xxi

Genel Bilgiler DÜZENLEYEN Febril Nötropeni Derneği SİMPOZYUM MERKEZİ Bilkent Otel ve Konferans Merkezi / ANKARA SİMPOZYUM TARİHLERİ 23-26 Şubat 2006 SİMPOZYUM DİLİ Simpozyum dili Türkçe dir. Yabancı konuklar konuşmalarını İngilizce yapacaklardır. BİLİMSEL PROGRAM Oturumlar Kongre Merkezi içinde giriş katı altındaki Sakarya Salonu nda gerçekleştirilecektir. 24-25 Şubat 2006 tarihlerinde 08:00-08:45 saatleri arasında gerçekleşecek uzmanıyla tartışma oturumları İzmir Salonu nda gerçekleştirilecektir. Oturumlara ancak kısıtlı sayıda katılımcı alınabilecektir. Bu oturumlara katılmak isteyenlerin bir gün önceden asılacak listelere isimlerini yazdırmaları gerekmektedir. KATILIM BELGELERİ Simpozyum katılım belgeleri 26 Şubat 2006 tarihinde dağıtılacaktır. KREDİLENDİRME Sempozyum Türk Tabibleri Birliği Sürekli Tıp Eğitimi Kredilendirme Kurulu tarafından kredilendirilmektedir. Bu kredilendirmeden yararlanmak isteyen katılımcıların, değerlendirme formlarını doldurmaları ve imzalamaları gerekmektedir. POSTER SUNUMLARI Febril Nötropeni ile ilişkili konularda yaptıkları çalışmaları poster şeklinde sunmak üzere başvuran ve başvuruları kabul edilerek kendilerine bildirilmiş olan araştırmacılar, posterlerini 23 Şubat 2006 tarihinde saat 19:00 dan itibaren asıp, 26 Şubat 2006 tarihinde bilimsel programın bitişine kadar sergileyeceklerdir. Poster asılması için gerekli malzemeler Organizasyon Komitesi tarafından sağlanacaktır. ASTRA ZENECA GENÇ ARAŞTIRMACI ÖDÜLLERİ: Düzenleme kurulunca simpozyuma gönderilen posterler arasından seçim yapılarak 3 genç araştırmacı ödüllendirilecektir. Ödül sponsorluğu Astra Zeneca İlaç San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından üstlenilmiş olup, ödül sahiplerine 24 Şubat 2006 Cuma günü yapılacak FEN Ödül Töreni sırasında birer sertifika, ayrıca 500 er USD simpozyum sonrası gönderilmek üzere- ödül verilecektir. SOSYAL AKTİVİTELER: 23 Şubat 2006 tarihinde saat 19:00 da Açılış Kokteyli gerçekleşecektir. 24 Şubat 2006 tarihinde saat: 20:00 de Gala Yemeği düzenlenecektir. xxii

ÖĞLE YEMEKLERİ: 24 Şubat 2006 tarihinde Merck Sharp & Dohme İlaçları Ltd. Şti. Desteğiyle, 25 Şubat 2006 tarihinde Erkim İlaç San. ve Tic. Aş. desteğiyle öğle yemeği ikramı yapılacaktır. SEMPOZYUM SEKRETERYASI Serenas Turizm Kongre Organizasyon Hizmetleri Ltd. Şti. Turan Güneş Bulvarı 5. Cd. No:13 Yıldız-Çankaya / ANKARA Tel: 0 (312) 440 50 11 Fax: 0 (312) 441 45 61 E-posta: barikan@serenas.com.tr xxiii

7. Febril Nötropeni Simpozyumunu Destekleyen Kuruluşlar 7. Febril Nötropeni Simpozyumu Düzenleme Kurulu aşağıda isimleri alfabetik sırayla yazılı kuruluşlara simpozyuma katkılarından dolayı teşekkür eder. ANİOS DEZENFEKTAN SAN. VE TİC. A.Ş. ASTRAZENECA İLAÇ SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ BAYER TÜRK KİMYA SANAYİ LTD. ŞTİ BİEM TIBBİ CİHAZ VE İLAÇ SAN. TİC. LTD. ŞTİ. BİLİMSEL TIP YAYINEVİ ER-KİM İLAÇ SANAYİ VE TİC. AŞ. MERCK SHARP DOHME İLAÇLARI LTD. ŞTİ. ONKO ECZA SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. PFIZER ILAÇLARI LTD.ŞTİ. PLEKSUS BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ SANOFI-AVENTIS Aventis Pharma San. ve Tic. Ltd. Şti. Sanofi-Aventis ana şirketinin bir iştirakidir. TAYMED SAĞLIK ÜRÜNLERI TİC. LTD. ŞTİ. WYETH İLAÇLARI AŞ. xxiv

Konuşma Metinleri (Program sırasına göre düzenlenmiştir) Gram Negatif Hastane İzolatlarında Yeni ß-laktamlara Direnç ve GSBL Sıklığı- Çok Merkezli HİTİT Projesinin Sonuçları... 3 Dr. Deniz Gür Sefoperazon-Sulbaktam la Klinik Deneyimler... 4 Dr. Halit Özsüt Current Approaches for Invasive Fungal Infections and the CLEAR Experience... 8 Faouzi Saliba, MD Genombilim ve İnfeksiyon Hastalıkları... 10 Dr. Meral Özgüç Febril Nötropenik Hasta ve Beta Laktamaz Direnci... 13 Dr. Çiğdem Bal Febril Nötropeninin Empirik Tedavisinde Monoterapi Yeterli Kapsama Sağlar mı?... 17 Dr. Murat Akova Son Bir Yılda Febril Nötropenide Neler Oldu? Bakteriyel Epidemiyoloji... 19 Dr. Lütfiye Mülazımoğlu Son Bir Yılda Febril Nötropenide Neler Oldu? Antibakteriyel Tedavi... 22 Dr. Reşat Özaras Son Bir Yılda Febril Nötropenide Neler Oldu? Viral İnfeksiyonlar... 25 Dr. Dilek Çolak Fungal Infections in High Risk Haemato-Oncology Patients... 28 Dr. Axel Glasmacher Febril Nötropenik Hastada Antifungal Seçimi... 30 Dr. Hamdi Akan Uzamış Ateşi Olan Febril Nötropenik Hastaya Yaklaşım... 32 Dr. Halit Özsüt Febril Nötropeni de Gram Pozitif Bakterilerin Epidemiyolojisi... 37 Dr. Hürrem Bodur Febril Nötropenik Hastalarda Gram Pozitif Bakteri İnfeksiyonlarının Tedavisi... 40 Dr. Recep Öztürk Türkiye de Pediatrik Febril Nötropeninin Bilinmeyen Yönü: Bir kongre, bir sunum, bir derleme-sıradan işlerin sıradışı etkileri... 45 Dr. Faik Sarıalioğlu Çocukluk Çağı Kanserlerinin Epidemiyolojisi... 47 Dr. Tezer Kutluk Pediatrik Kanserlerde Hedefe Yönelik Tedavi... 50 Dr. Nurdan Taçyıldız Febril Nötropenik Çocuklarda İnvaziv Fungal Enfeksiyonlar... 55 Dr. Adalet Meral Challenges in the Management of Febrile Neutropenia... 63 Michael Ellis, MD Management of Invasive Filamentous Fungal Infections... 65 Helen Sambatakou, MD 1

Hematolojik Malignitelerde Yenilikler... 67 Dr. Burhan Ferhanoğlu İnvazif Fungal İnfeksiyonlarda Erken Tanı ve Tedavi... 82 Dr. Esin Şenol Erken Antifungal Tedavi... 83 Georg Maschmeyer, MD Yoğun Bakım Ünitelerinde Mantar İnfeksiyonları... 84 Dr. Gökhan Aygün Yoğun Bakım Ünitesinde Çoklu Dirençli Non-fermentatif Bakteriler... 89 Dr. Halis Akalın Nötropenik Hastalarda İnfeksiyon Kontrolü... 95 Dr. Yeşim Çetinkaya Şardan Febril Nötropenik Hastalarda Destek Tedavisi... 98 Dr. M. Cem Ar Febril Nötropenik Hastalarda Nozokomiyal Salgınlar ve Korunma... 102 Dr. Önder Ergönül Febril Nötropeni Kılavuzları... 106 Dr. Hamdi Akan Yeni Avrupa Febril Nötropeni Kılavuzu Neler Getiriyor?... 114 Dr. Murat Akova Febril Nötropenik Hastalarda Tanı Ve Tedavi Kılavuzu-Yenilikler... 117 Dr. Esin Şenol Organ Transplantasyonu ve İnfeksiyon İlişkisi... 119 Dr. Hande Arslan 2

Gram Negatif Hastane İzolatlarında Yeni ß-laktamlara Direnç ve GSBL Sıklığı-Çok Merkezli HİTİT Projesinin Sonuçları Deniz Gür Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi, Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarı, Ankara ß-laktam antibiyotikler ciddi enfeksiyonların empirik tedavisinde seçilecek ilaçlar arasındadır, ancak hastane izolatlarında artan direnç, surveyans çalışmalarının yapılmasını gerekli kılmaktadır. Bu amaçla yürütülen HİTİT çalışmasında, E.coli (457), K.pneumoniae (390), P.aeruginosa (194) ve A.baumannii nin (155) hastane izolatlarında seftriakson, seftazidim, sefepim, imipenem, piperasilin/tazobaktam ve sefoperazon/ sulbaktama karşı direnç oranları araştırılmış, E.coli ve K.pneumoniae nın kan izolatlarında genişlemiş spektrumlu ß-laktamaz (GSBL) oranları ve çeşitleri belirlenmiştir. Altı merkezin katıldığı bu araştırmada 2004 yılında klinik olarak anlamlı örneklerden ardışık olarak toplanan hastane izolatı gram negatif bakteriler tanımlanmış, antibiyotik duyarlılık testleri ve GSBL'lerin belirlenmesi her merkezde E-test (AB Biodisk, Solna, İsveç) ile yapılmıştır. Sonuçlar CLSI standartlarına göre yorumlanmış, GSBL'lerin tiplendirilmesi için PCR analizi kullanılmıştır. Sonuçlar: Çoğunluğu kan (323), idrar (548) ve solunum yolu izolatı(152) toplam 1196 suş çalışmaya katılmıştır. E.coli de izolatların %26'sının, K.pneumoniae da ise %32,3'ünün GSBL ürettiği saptanmıştır. E.coli de imipeneme dirençli suş bulunmazken sefalosporinlere %20-26 arasında, sefoperazon/sulbaktama %6 ve piperasilin/tazobaktama karşı %10.2 oranında direnç gözlenmiştir. K.pneumoniae da ise imipeneme %1.3 direnç saptanmış, sefoperazon/sulbaktam ve piperasillin/tazobaktama sırasıyla %17.7 ve %22.3 direnç gözlenmiştir. P.aeruginosa da izolatların %28.9'u imipeneme, %27-,9'u sefoperazon/sulbaktama ve %22,7'si piperasilin/tazobaktama dirençli bulunmuş, A.baumannii de izolatların %52,2'si imipeneme dirençli bulunurken en düşük düzeyde direnç sefoperazon/sulbaktama (41,3%) karşı saptanmıştır. Kan izolatı E.coli lerin %31,7'si K.pneumoniae ların %33,3'ünün GSBL ürettiği belirlenmiş, bunlar CTX-M (71,4%), TEM (49,4%) ve SHV (46,7%) türü ß-laktamazlar olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada hastane izolatlarında ß-laktam antibiyotiklere yüksek oranda in vitro direncin olduğu, direnç oranları ve direnç paternlerinin merkezlere göre değişiklik gösterdiği, imipenem ve sefoperazon/sulbaktamın in vitro olarak en etkili antibiyotikler olduğu belirlenmiştir. 7. Febril Nötropeni Simpozyumu 3

Sefoperazon-Sulbaktam la Klinik Deneyimler Halit Özsüt İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul 1941 yılında penisilin in klinik kullanıma girmesi infeksiyon hastalıklarının tedavisinde yeni bir dönemin başlangıcı oldu, izleyen yıllarda infeksiyon hastalıkları mortalite oralarında önemli düşüşler oldu. Daha sonraki yıllarda antibiyotiklerdeki gelişmeler devam etti, öncelikle yarısentetik penisilinler, 1960 lı yılların başında sefalosporinlerin ilk üyeleri klinik kullanıma girdi. 1960 ve 1970 li yıllarda antibiyotiklere direnç gelişimi oldukça yavaştı ve tedavide çok önemli bir sorun oluşturmuyordu. 1980 li yılların başından itibaren gerek antibiyotiklerin aşırı ve kötü kullanımı gerekse ağır infeksiyonu olan özel konak sıklığındaki dramatik artış nedeniyle hastanelerdeki yoğun antibiyotik kullanımı nedeniyle bakterilerin antibiyotiklerle karşılaşma yoğunluğunun artışı direnç sorununu karşımıza getirmiştir. 1990 lı yılların ortalarından itibaren direnç sorunu önemli bir boyuta ulaşmıştır. Klinik pratikte en sık kullanaılan antibiyotikler beta-laktamlardır. Beta-laktamlara direnç gelişiminde en önemli mekanizma bakterilerin sentezlediği beta-laktamazların antibiyotiği inaktive etmesidir. Beta-laktamaz direncine karşı çözümlerin en önemlisi beta-laktamlara beta-laktamaz inhibitörlerinin eklenmesidir. Sefoperazon sulbaktamla kombine edilerek klinik kullanıma sokulmuş, ülkemizde de 1992 yılında piyasaya verilmiş ve günümüze dek geniş klinik deneyim elde edilmiş etkili bir preparattır. Sulbaktam, sefoperazon un etki spektrumunu plazmid aracılı beta-laktamaz oluşturan bakterileri de kapsayacak şekilde genişletmiştir. Bu etki spektrumunun genişlemesinin en önemli sonuçlarından biri de sefoperazon-sulbaktam ın güçlü bir anti-anaerop ajan haline gelmesidir. Sulbaktamla kombine edilmesi, sefoperazon un MİK değerini duyarlı suşlarda 2.5-4, dirençli suşlarda 4-35 kat azaltmıştır. Yapılan çalışmalarda sulbaktam ın bakterilerde kromozomal beta-laktamaz indüksiyonuna neden olmadığı görülmüştür. Sefoperazon-sulbaktam son yıllarda sorun yaratmaya başlayan Acinetobacter spp ye en etkili birkaç antibiyotikten biridir. Sulbaktam la kombinasyon sefoperazon un farmakokinetik özelliklerinde önemli bir değişikliğe yol açmamıştır. Sefoperazon-sulbaktam sadece parenteral yolla kullanılır. Sefoperazon ve sulbaktam eşit miktarlarda, birer gram olarak kombine edilerek hazırlanmaktadır. Sefoperazon un yarı ömrü 1.6-2.4 saat, sulbaktam ınki ise 1.3 saattir. Doz aralığı 12 saattir. Sefoperazon-sulbaktam ın doku penetrasyonu ve dağılımı 4 Bilkent Otel ve Konferans Merkezi / Ankara, 23-26 Şubat 2006

oldukça iyidir. Safra yolları ve kesesi, apendiks duvarı, over, periton, pelvik dokular, balgam ve bronş mukozasına terapötik düzeylerde geçerler. Sefoperazon un büyük bir kısmı(%70), %25-29 u böbrek yoluyla atılır. Böbrek yetmezliği olan veya hemodiyalize giren hastalarda sefoperazon un farmakokinetik özellikleri değişmez. GFR si <30ml/ dakika olan hastalarda sulbaktam dozunun azaltılması gerekir. Sefoperazon-sulbaktam ın geniş bir klinik kullanımı vardır. Klinik çalışmaların büyük bir kısmı Japonya da yapılmıştır. Sefoperazon-sulbaktam klinikte nozokomiyal pnömoni, kolanjit-kolesistit vd intraabdominal infeksiyonlar, obstetrik-jinekolojik infeksiyonlar, komplike üriner sistem infeksiyonları, diyabetik ayak infeksiyonları, dekübitüs infeksiyonları ve febril nötropenik ataklarda kullanılmaktadır. Pediatrideki kullanımı indikasyonları erişkinlere benzer. Çoğul dirençli Acinetobacter spp infeksiyonlarında, duyarlılık saptanan vakalarda, çok iyi sonuçlar söz konusudur. Nozokomiyal pnömonilerde klinik etkinliği kanıtlanmıştır. Yapılan çalışmalarda %83-93 klinik etkinlik bildirilmiştir. Gerek Gram-negatif çomaklara gerekse anaerop bakterilere etkinliği ve safraya çok yüksek konsantrasyonlarda bulunması nedeniyle kolesistit-kolanjit vd intraabdominal infeksiyonlarda monoterapi olarak önerilmektedir. Yapılan bir çalışmada %87 klinik etkinlik bildirilmiştir. Obstetrik-jinekolojik infeksiyonlarda da etkinliği kanıtlanmıştır. Bir çalışmada %91 etkinlik bildirilmiştir. Overlere ve uterusa iyi penetrasyon önemli üstünlük sağlayabilmektedir. Bu tür infeksiyonlarda Chlamydia spp ye etkili olmadığı akılda tutulmalıdır. Duyarlı suşlarla gelişen komplike üriner system infeksiyonlarında klinik etkinlik söz konusudur. Diyabetik ayak infeksiyonlarında ve dekübitüs infeksiyonlarında kullanım alanı vardır. Sefoperazon-sulbaktam febril nötropenik ataklarda kullanılabilecek bir tedavi seçeneğidir. Bir çalışmada 545 atakta %76 yanıt alındığı bildirilmiştir. Daha sonra Japonya ve ülkemizde de yapılan çalışmalarda febril nötropenik ataktaki etkinliği doğrulanmıştır. Amikasin le kombine edilerek veya uygun vakalarda monoterapi olarak da kullanılabilir. 7. Febril Nötropeni Simpozyumu 5

Kaynaklar 1. Akıncı E, Bodur H, Çolpan A, Balaban N, Erbay A. Hastane infeksiyonu etkeni olarak tespit edilen imipeneme dirençli Pseudomonas ve Acinetobacter suşlarında tedavide sık kullanılan antibiyotiklere karşı duyarlılığın araştırılması. Flora Derg 2005:10:201-5. 2. Bodey G, Abi-Said D, Rolston K, Raad I, Whimbey E. Imipenem or cefoperazone-sulbactam combined with vancomycin for therapy of presumed or proven infection in neutropenic cancer patients. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1996; 15:625-34. 3. Bodey GP, Elting LS, Narro J, Koller C, O'Brien S, Estey E, Benjamin R. An open trial of cefoperazone plus sulbactam for the treatment of fever in cancer patients. J Antimicrob Chemother 1993; 32:141-52. 4. Borja J, Herreras A. Comparison of sulbactam/cefoperazone with imipenem as empirical monotherapy for febrile granulocytopenic patients. Clin Infect Dis 1999; 28:406-7. 5. Chandrasekar PH, Sluchak JA. In-vitro susceptibility of cefoperazone-susceptible and -resistant gramnegative rods to cefoperazone plus sulbactam, other beta-lactams, aminoglycosides and quinolone. Infection 1991; 19:49-53. 6. Chandrasekar PH, Sluchak JA, Kruse JA. Therapy with cefoperazone plus sulbactam against disseminated infection due to cefoperazone-resistant Pseudomonas aeruginosa and Escherichia coli in granulocytopenic mice. Antimicrob Agents Chemother 1993; 37:1927-30. 7. Clark RB, Bartelt MA, Chan EL, Dalton HP. Multicentre study on antibiotic susceptibilities of anaerobic bacteria to cefoperazone-sulbactam and other antimicrobial agents. J Antimicrob Chemother 1992; 29:57-67. 8. Danziger LH, Piscitelli SC, Occhipinti DJ, Resnick DJ, Rodvold KA. Steady-state pharmacokinetics of cefoperazone and sulbactam in patients with acute appendicitis. Ann Pharmacother 1994; 28:703-7. 9. Fasching CE, Moody JA, Sinn LM, Tenquist J, Gerding DN, Peterson LR. Antibacterial activity of cefoperazone and cefoperazone plus sulbactam in a neutropenic site model. Diagn Microbiol Infect Dis 1991; 14:147-55. 10. Fetiye K, Karadenizli A, Okay E, Oz S, Budak F, Gundes S, Vahaboglu H. Comparison in a rat thigh abscess model of imipenem, meropenem and cefoperazone-sulbactam against Acinetobacter baumannii strains in terms of bactericidal efficacy and resistance selection. Ann Clin Microbiol Antimicrob 2004 Jan 8; 3:2. 11. Fu W, Demei Z, Shi W, Fupin H, Yingyuan Z. The susceptibility of non-fermentative Gram-negative bacilli to cefperazone and sulbactam compared with other antibacterial agents. Int J Antimicrob Agents 2003; 22:444-8. 12. Goldstein EJ, Citron DM. Comparative in-vitro activity of cefoperazone/sulbactam and 11 other agents against multidrug resistant Bacteroides fragilis group species. J Antimicrob Chemother 1996; 38:733-7. 13. Greenberg RN, Baker M, Meade DW, Chang Y, Danko LS. In-vitro antimicrobial studies with the combination of cefoperazone and sulbactam. J Antimicrob Chemother 1993; 32:912-3. 14. Greenberg RN, Cayavec P, Danko LS, Bowen K, Montazemi R, Kearney PA, Johnson SB, Strodel WE. Comparison of cefoperazone plus sulbactam with clindamycin plus gentamicin as treatment for intraabdominal infections. J Antimicrob Chemother 1994; 34:391-401. 15. Higgins PG, Wisplinghoff H, Stefanik D, Seifert H. In vitro activities of the beta-lactamase inhibitors clavulanic acid, sulbactam, and tazobactam alone or in combination with beta-lactams against epidemiologically characterized multidrug-resistant Acinetobacter baumannii strains. Antimicrob Agents Chemother 2004; 48:1586-92. 6 Bilkent Otel ve Konferans Merkezi / Ankara, 23-26 Şubat 2006

16. Jauregui LE, Appelbaum PC, Fabian TC, Hageage G, Strausbaugh L, Martin LF. A randomized clinical study of cefoperazone and sulbactam versus gentamicin and clindamycin in the treatment of intra-abdominal infections. J Antimicrob Chemother 1990; 25:423-33. 17. Kimura K, Arakawa Y, Ohsuka S, Ito H, Suzuki K, Kurokawa H, Kato N, Ohta M. Molecular aspects of high-level resistance to sulbactam-cefoperazone in Klebsiella oxytoca clinical isolates. Antimicrob Agents Chemother 1996; 40:1988-94 18. Kumarasinghe G, Chow C, Chiu C, Cheong YM. In vitro activity of cefoperazone-sulbactam: Singapore experience. Southeast Asian J Trop Med Public Health 1996; 27:734-7. 19. Levin AS. Multiresistant Acinetobacter infections: a role for sulbactam combinations in overcoming an emerging worldwide problem. Clin Microbiol Infect 2002; 8:144-53. 20. Li JT, Lu Y, Hou J, Chen YF, Miao JZ, Jia YX, Hou J, Zhang XZ, Chen DK, Hu WZ, Li LJ, Liu DM, Wang Z, Wu J, Gu JM, Wang HL, Zhang YL, Sun L. Sulbactam/cefoperazone versus cefotaxime for the treatment of moderate-to-severe bacterial infections: results of a randomized, controlled clinical trial. Clin Infect Dis 1997; 24:498-505. 21. Muder RR, Agarwala S, Mirani A, Gayowski T, Venkataramanan R. Pharmacokinetics of cefoperazone and sulbactam in liver transplant patients. J Clin Pharmacol 2002; 42:644-50. 22. Nomura S, Hanaki H, Nagayama A. Tazobactam-piperacillin compared with sulbactam-ampicillin, clavulanic acid-ticarcillin, sulbactam-cefoperazone, and piperacillin for activity against beta-lactamase-producing bacteria isolated from patients with complicated urinary tract infections. J Chemother 1997; 9:89-94. 23. Özsüt H. Sefoperazon-sulbaktam. İlaç ve Tedavi Derg 1994; 7(Suppl):S3-15. 24. Ozyilkan O, Yalcintas U, Baskan S. Imipenem-cilastatin versus sulbactam-cefoperazone plus amikacin in the initial treatment of febrile neutropenic cancer patients. Korean J Intern Med 1999; 14:15-9 25. Rho JP, Castle S, Smith K, Bawdon RE, Norman DC. Effect of impaired renal function on the pharmacokinetics of coadministered cefoperazone and sulbactam. J Antimicrob Chemother 1992; 29:701-9 26. Wang FD, Lin ML, Lee WS, Liu CY. In vitro activities of beta-lactam antibiotics alone and in combination with sulbactam against Gram-negative bacteria. Int J Antimicrob Agents. 2004; 23:590-5 27. Williams JD. Beta-Lactamase inhibition and in vitro activity of sulbactam and sulbactam/cefoperazone. Clin Infect Dis 1997; 24:494-7. 28. Winston DJ, Bartoni K, Bruckner DA, Schiller GJ, Territo MC. Randomized comparison of sulbactam/ cefoperazone with imipenem as empirical monotherapy for febrile granulocytopenic patients. Clin Infect Dis 1998; 26:576-83. 7. Febril Nötropeni Simpozyumu 7

Current Approaches for Invasive Fungal Infections and the CLEAR Experience Faouzi Saliba Liver Transplant Unit Hôpital Paul Brousse, France The Collaborative Exchange of Antifungal Research (CLEAR ) was a database developed in the mid 1990s to address a number of unresolved issues with clinical trials of antifungal agents. The CLEAR database provides data on the efficacy and renal safety for 3,514 patients treated with Abelcet from 1996 to 2000, at more than 160 institutions in the USA and Canada. The database included a wide range of pathogens, sites of infection, underlying diseases and patient groups. Eligible patients must have received at least 4 doses of Abelcet for treatment of a proven or suspected fungal infection and were prospectively enrolled in the programme. Data was collected using a standardised case report form and investigators were asked to classify the nature of the fungal infection, the reason for initiation of therapy with Abelcet and the outcome of treatment. Of the 3, 514 patients enrolled, 2,469 cases (70%) had documented infections. The main fungal pathogens treated included Candida, Aspergillus, non-aspergillus moulds (e.g. Fusarium species, Zygomycetes), endemic dimorphic fungi and Cryptococcus. The efficacy and renal safety of Abelcet were assessed in 979 patients with candidiasis. A favourable clinical response (cured or improved) was observed in more than 60%of patients with Candida species only, C. albicans or non-albicans Candida species. Higher doses of Abelcet were not associated with more renal impairment than lower doses. A total of 398 patients with invasive aspergillosis were treated with Abelcet. The main under-lying conditions were HSCT, hematological malignancies and solid organ transplant. Overall, 44% of patients had a favourable clinical response. Changes in serum creatinie (SCr) were not clinically significant in the majority of patients. The CLEAR data represents the largest published dataset of information on immunocompromised patients with documented zygomycosis (n=64) and fusariosis (n=28). Overall 52% of patients with zygomycosis were cured or improved with a me- 8 Bilkent Otel ve Konferans Merkezi / Ankara, 23-26 Şubat 2006

dian duration of treatment of only 16 days. Of those with fusariosis, 46%of patients cured or improved after a median of 20.5 days of treatment with Abelcet. There were 101 evaluable patients with cryptococcosis, of which 66%achieved a favourable clinical response. All records from the CLEAR database were reviewed to evaluate the renal safety of Abelcet. Doubling of SCr at the end of therapy was only observed in 13% of patients. The end of therapy median change in predicted creatinine clearance was minus 3 ml/min and new dialysis was needed for only 3%of patients. These data provide strong evidence that Abelcet may be used safely to treat patients who are at increased risk for renal impairment. In summary, the CLEAR database provides valuable data on a very large number of patients, with a wide range of underlying conditions and fungal pathogens. The analyses demonstrated the safety and efficacy of Abelcet in the treatment of candidiasis, aspergillosis, infections by non-aspergillus moulds and Cryptococcosis. 7. Febril Nötropeni Simpozyumu 9

Genombilim ve Enfeksiyon Hastalıkları Meral Özgüç Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı ve TÜBİTAK DNA/Hücre Bankası, Ankara Yüzyılımızın en temel özelliklerinden biri yaşambilimleri alanındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeler ve buna paralel olarak biyoteknoloji alanındaki uygulamalar olmuştur. Özellikle moleküler biyoloji ve genetik bilimi insan sağlığı alanında hastalıkların tanısı ve hastalık mekanizmalarının hücre ve molekül seviyesinde araştırılması açısından en önemli araçları sunmuşlardır. DNA teknolojilerinin gelişmesi ve rekombinant DNA yöntemlerinin kullanılması çeşitli organizmalardan genlerin izole edilerek karakterize edilebilmesine olanak sağlamıştır. Bu teknolojilerin getirdiği ivme ile 2003 yılında İnsan Genom Projesi tamamlanmış ve insan genetik şifresi çözülmüştür. Bu mega projeye paralel olarak çeşitli patojenlerin genetik şifrelerinin çözülmesi için projeler yürütülmüş ve bugün için insanda patojenik etkiye sahip 100 e yakın organizmanın genom dizisi tesbit edilmiştir. Bunun sonucu olarak enfeksiyon hastalıklarından korunma ve tanı için hızlı ve hassas yeni teknikler geliştirilmiş olmakla birlikte bu bilgilerden yola çıkarak yeni aşılar ve ilaçların geliştirilmesi de mümkün olmaktadır. Patojenlerin tanısı için temel olan kültür, mikroskopik görüntüleme, ELİZA ile protein bileşen tayini, özgül antikor tayini ve titresi gibi yöntemlerin yerini patojenlerin nükleik asit dizilerinin analizi almaktadır. Bu amaçla kullanılan PCR (polymerase chain reaction) tekniği, klinik örneklerde patojenlerin tesbitini çok az miktarda DNA/RNA üzerindeki dizilerin in vitro amplifikasyonu sonucu yapabilmektedir. Ancak bu testin uygulanabilmesi için patojen genomunun dizisinin çözülmüş olması gerekmektedir. Her organizmanın genomu özgül bir nükleik asit içerdiği için bu diziye özgül bir primer dizisi kullanarak patojeni tanımlamak mümkün olmaktadır. Ayrıca PCR teknolojisi kullanarak patojen genomlarında oluşan mutasyonları tanımlamak ve antibiyotik direnci geliştiren organizmaları takip etmek olanağı doğmaktadır. Günümüzde DNA teknolojileri yüksek ölçekli seviyede kullanılmakta, otomasyon ve biyobilişim (bioinformatics) sayesinde tek tek genler değil tüm genom analizleri yürütülmektedir. Genombilim (genomics) olarak tanımlanan bu yeni yaklaşım kendi içinde yapısal genombilim (structural genomics), işlevsel genombilim (functional genomics), karşılaştırmalı genombilim (comparative genomics) gibi alanlara bölünmektedir. Yapısal genombilim, yeni genlerin haritalanması, genlerin izolasyonu, genom dizi analizleri gibi teknikleri kapsar. İşlevsel genombilim, genlerin işlevlerini ve fenotipi nasıl etkilediklerini inceler. Bu alandaki en büyük ilerleme bir anda binlerce genin ekpresyonunu inceleyebilen array sistemlerinin (DNA chip) geliştirilmesi ol- 10 Bilkent Otel ve Konferans Merkezi / Ankara, 23-26 Şubat 2006

muştur. Karşılaştırmalı genombilim, farklı türlerin genomlarını inceleyerek genom organizasyonlarının evrimini araştırır. Model organizmaları inceleyerek insan genomu hakkında ve insanda oluşan hastalıklar hakkında bilgi edinmek olanağı doğar. İnsan genomunda bulunan yaklaşık 1300 protein ailesinden sadece 95 tanesi omurgalılara özgüldür. Temel metabolik işlevler, DNA, RNA sentezi gibi mekanizmaların tek hücreli maya ve bakteri hücrelerinde korunduğunu görmekteyiz. Bugün hücrelerin/organizmaların sadece genomlarını değil sentezlenen tüm proteinlerini de (proteom) proteomiks teknikleri ile incelemek, protein-protein ilişkilerini ortaya çıkararak hücrelerin sağlıkta veya patolojik durumda işlevlerini aydınlatmak mümkün olmaktadır. DNA array sistemleri gibi protein array sistemleri de geliştirilmektedir. Biyomedikal araştırmalar açısından tüm bu teknolojik gelişmeler ümit verici olmakla birlikte, bu teknolojilerin sağlık hizmetleri alanında kullanılması halen hem çok pahalı olmakta hem de teknoloji transferi açısından tüm ülkeler; özellikle gelişmekte olan ülkeler için ayni yaygın etki gerçekleşmemektedir. Dünyada araştırma bütçelerinin %90 ının dünya nüfusunun %10 unun sağlık problemlerine harcandığı bilinen bir gerçektir (10/90 gap). Ancak dünyada yaygın görülen kalp damar hastalıkları, kanser, diyabet, nörodejeneratif hastalıklar önemli bir yer tutmakla birlikte tüberküloz, sıtma, HIV/AIDS, Hepatit B gibi enfeksiyon hastalıkları halen gelişmekte olan ülkeler için ve yayılma teklikesi nedeniyle tüm ülkeler için çözülmesi gereken bir sorun olarak önemini korumaktadır. Bu hastalıkların daha etkin metodlar ile teşhis edilerek kontrol altına alınabilmesi için genombilim yaklaşımları gelişmekte olan ülkeler için bir fırsat teşkil etmektedir. Yapılan bir öngörü çalışmasında, gelişmekte olan ülkelerde insan sağlığının iyileştirilmesi açısından en önde gelen on biyoteknolojik hedef seçilmiştir. Bu çalışmaya göre, birinci sırada enfeksiyon hastalıkları için tanı yöntemleri geliştirmek, ikinci sırada enfeksiyon hastalıkları için rekombinant aşı üretimi, beşinci sırada patojen genom dizilerinin tesbiti aracılığı ile antimikrobiyal ajanların sentezlenmesi, yedinci sırada patojen-konakçı ilişkilerini incelemek ve ilaç hedefleri bulmak için biyobilişim tekniklerinin kullanımı gelmektedir. Enfeksiyon hastalıkları alanındaki araştırmalara Avrupa Komisyonu da ağırlık vermektedir. 2002-2006 yılları arasında yürütülmekte olan Altıncı Çerçeve Programı nın Yaşam Bilimleri alanında toplam bütçenin (2514 milyon Euro) 400 milyon Euro luk kısmı HIV/AIDS, sıtma ve tüberküloz için ayrılmıştır. Bu hastalıklar için temel vurgu genombilim aracılığı ile yeni ilaç ve aşı geliştirilmesi ve ilaca direnç mekanizmalarının araştırılması olmuştur. Bunun yanısıra, 2003 yılında Afrika ve gelişmekte olan ülkeler işbirliği ile yeni ilaçların geliştirilmesi için klinik de- 7. Febril Nötropeni Simpozyumu 11