JAPONYA'YA HRACAT Ç N LK ADIM Ç NDEK LER [ S o r u - 1 ] hracat n kazan mlar nelerdir? 2 [ S o r u - 2 ] Japon pazar n n cazibeleri nelerdir? 4 [ S o r u - 3 ] Japon pazar nda baflar l olman n anahtar Nedir? 6 [ S o r u - 4 ] Amerika'da Japon pazar hakk nda nas l bilgi edinebilir? 8 [ S o r u - 5 ] Japonya'ya ihracat sürecinde yeralan safhalar nelerdir? 10 [ S o r u - 6 ] Japonya'dan iyi bir ifl orta nas l bulunabilir? 12 [ S o r u - 7 ] Ticaret heyetlerine kat lmak yararl olabilir mi? 14 [ S o r u - 8 ] Ticaret fuarlar ndan nas l faydalan labilir? 16 [ S o r u - 9 ] Ticaret flirketlerinin sundu u hizmetlerden optimum fayda nas l sa lan r? 18 [ S o r u - 10 ] Japonya'da da t m sistemleri nas l çal fl r? 20 [ S o r u - 11 ] Japonya'da marka tescili nas l yap l r? 22 [ S o r u - 12 ] Japonya'ya ihracat yaparken hangi koflullara uyulmal d r? 24 [ S o r u - 13 ] Japonya'da ürünlerinizi satmak için hangi koflullara uyman z gerekir? 26 [ S o r u - 14 ] Japonya'ya yap lacak bir seyahatten önce ne gibi haz rl klar yap lmal d r? 28 [ S o r u - 15 ] Jetro ifl destek merkezleri ne gibi hizmetler sunmaktad r? 30 Eki Bölüm 1 Amerika ve Japonya daki ilgili kurulufllar n adresleri 33 Eki Bölüm 2 Bilgi kaynaklar 38 Japan External Trade Organization (JETRO) (Japonya D fl Ticaret Teflkilat ) International Communication Department Copyright 1998 by JETRO 1
[Soru-1] hracat n Kazan mlar Nelerdir? Genel anlamda, ihracat n yurtiçine yap lan sat fllara göre daha fazla resmiyet içerdi i söylenebilir. Bununla birlikte, ço u temel prosedürün de iflmez olmas, bir süre sonra bunlara al flm fl olaca n zdan daha sonralar ola and fl hiçbir zorlukla karfl laflmaman z sa layacakt r. Di er yandan ihracat n getirdi i dikkate de er birçok fayda da vard r. hracatla Yurtiçine Yönelik Sat fllar Aras ndaki Farklar Yabanc bir ülkeye ihracat yapmadan önce, al c lar n ve kullan c lar n ihtiyaçlar n do ru olarak belirlemeniz, hedef seçti iniz ülkedeki da t m kanallar n ve bu ülkedeki pazarlar n di er özelliklerini detayl olarak incelemeniz gerekir. Bundan baflka, söz konusu ülkedeki ticaret ve ifl geleneklerini, vergi sistemini, yönetmelik ve kanunlar, ticari ödemeleri gerçeklefltirme yollar n ve tafl mac l k a n da çok iyi tan y p ö renmeniz gerekecektir. Do al olarak, e er Japonya pazar na sat fl yapmak isterseniz, öncelikle bu pazar n niteliklerini çok iyi ö renmek ve ticari ifllemlerinizi bu anlay fl n üzerine kurmak zorundas n z. Aksi takdirde Amerikan pazar na göre oldukça farkl özellikler gösteren bu pazarda baflar l olma ihtimaliniz çok az olacakt r. Bu arada, pazar hakk nda genifl bilgiye sahip bir Japon ticaret flirketiyle çal flt n z takdirde, bu flirket muhtemelen size hem gerekli bütün bilgiyi sa layacak, hem de detayl bir pazar araflt rmas yapmak durumunda kalmadan ihracata bafllaman z sa layacakt r. hracat n Getirdi i Faydalar D fl ticarete yönelik ödemelerde çok yayg n olarak kullan lan ve bankalardan al nan akreditif mektuplar (bkz. Soru 5) nakit parayla ayn de ere sahiptirler. Unutmay n z ki Japon bankalar n n düzenledi i akreditif mektuplar uluslararas piyasalarda yüksek güvenilirli e sahiptir. Herhangi bir akreditif mektubunun içeri i ise ödemenin türüne göre 2
de iflmektedir. Bununla beraber, kargo yüklendikten hemen sonra ve nakliyatla ilgili her türlü belge ve mal n yüklendi ine dair faturan n teslim edilmesini takiben, ödemeden sorumlu banka ifllemi genellikle nakit olarak gerçeklefltirmektedir. Akreditif mektubu esas al narak yap lan ihracatlarda mallar n gönderimiyle ödemenin yap lmas aras ndaki süre genellikle bir haftad r. Ödemelerin h zl bir flekilde al nabilmelerinden dolay, düzenli olarak gerçekleflen bir ihracat, çok iyi nakit ak fl do urabilmektedir. Yurtd fl pazarlara aç l p ihracat yapma riskini göze almakla elde edece iniz birçok avantaj ve kazanç mevcuttur. En baflta, sat fl hacminizi büyütmeniz operasyonlar n z n süreklili ine ve flirketinizin genifl kapsaml geliflimine büyük katk sa layacakt r. E er ihracat iflinde baflar l olursan z; üretim, nakliyat ve di er operasyonlardaki ölçek ekonomisinden do an daha büyük kârlara ulflabilirsiniz. Sabit maliyetlerin daha genifl çapta da lmas size maliyetlerinizi en aza indirgeme, kar n z ise en yüksek seviyeye ç karma imkan verecektir. Bunlara ek olarak, yabanc müflterilerin be enileri ve rakiplerinizin getirdi i yenilikler hakk nda bilgi edindikçe uluslararas rekabet gücünüz do al olarak daha da artacakt r. Günümüzün h zla küreselleflen ekonomi ça nda, flirketlerin sadece yurtiçi pazara odaklanarak varl klar n sürdürebilmeleri art k neredeyse imkans z hale gelmifltir. Yabanc rakiplerinizin kimler olabilece ini ve ne zaman yerli piyasalarda ortaya ç kabileceklerini bilemeyebilirsiniz. Di er taraftan, aktif olarak denizafl r sat fl kanallar oluflturup de iflik teknolojilere ve yurtd fl ndaki tüketici ihtiyaçlar na uyum sa layabilirseniz, operasyonlar n z daha da güçlendirecek bir konumda olabilirsiniz. Nakit ak fl Sat fl hacminin büyümesi Sabit maliyetlerin daha genifl olarak da l m Üretim fazlas n de erlendirme imkan hracat n Getirdikleri: Mevsimlik sat fl trendlerini dengeleme olana Periyodik olarak düflen yurtiçi sat fllar n telafisi Yabanc teknolojilerin ö renilmesi Uluslaras piyasalarda rekabet edebilme gücü Denizafl r lisansl üretimin kontrolü Karl l k ve büyüme potansiyelinin gelifltirilmesi 3
[Soru-2] Japon Pazar n n Cazibeleri nelerdir? Do u Pasifik Bölgesi'nde bulunan Japonya, Amerika'n n uzak komflular ndan biridir. Sosyal ve siyasi olarak kararl bir yap ya sahip olan Japonya, yabanc flirketlere güvenli ve uzun vadeli ifl imkanlar sunmaktad r. Büyük Bir Pazar Japonya'n n yüzölçümü Amerika'n n sadece yüzde dördü kadarken, 126 milyonu bulan nüfusu Amerika'n n yaklafl k yar s kadard r. Amerika'ya ve Avrupa Birli i'ne oranla bir buçuk kat daha fazla büyüyen Japonya'n n gayri safi yurtiçi has las dünyada ikinci s rada gelmektedir. Amerika ve Almanya'n n ard ndan dünyan n en fazla üçüncü ithalat yapan ülkesi(1996) durumunda bulunan Japonya, Fransa ve ngiltere'den de daha fazla ithalat yapmaktad r. Tüketim mallar n n oluflturdu u pazar oldukça genifl ve çok yüksek oranda çeflitlili e sahiptir. Japon toplumunun göze çarpan önemli bir niteli i, zengin ile fakir aras ndaki gelir fark n n bir dereceye kadar az olmas d r. Üstelik nüfusun büyük bir bölümünü orta gelir grubundaki insanlar oluflturmaktad r. 60'l y llar ile 80'li y llar aras nda meydana gelen h zl ve tutarl ekonomik büyüme sonucunda Japonya'daki orta s n f n gelirleri önemli ölçüde artm fl; tüketim mallar na yönelik büyük bir pazar oluflmufltur. Yaflam standard n n ve hayat tarzlar ndaki bireyselli in çok geliflmifl olmas tüketici ihtiyaçlar nda çok çeflitlilik meydana getirmekte; pazara girifl için de çok önemli f rsatlar sunmaktad r. Yabanc ürünler kolayl kla kabul görmektedir. Y lda on milyonu aflk n Japon yurtd fl na seyahat etmektedir(1995'de 12,8 ve 1996'da 13,8 milyon kifli). Yurtd fl nda çal flan veya ö renim gören Japonlar n say s da giderek artmaktad r. Bu nedenle Japon mallar nda görülmeyen dizayn ve fonksiyonlara sahip yabanc ürünler giderek artan bir popülarite kazanmakta ve rahat kabul görmektedirl. thal mallar n popülaritesine iliflkin önemli bir gösterge ise yurtd fl ndan do rudan ürün siparifl eden bireysel tüketicilerin gerçeklefltirdi i ithalat patlamas d r. Spor giysilerden g da ürünlerine ve daha birço una kadar uzanan Amerikan mallar n n Japonya'da popularite kazanm fl olmas, gelecek trendlerin ne olabilece ini belirlemek aç s ndan önemli ipuçlar sunmaktad r. thalat her alanda büyük teflvik görmektedir. Japonya'da son y llarda hem özel sektör hem de kamu sektörü, baz ülkelerle yap lan 4
ticaret hacmindeki dengesizlikleri düzeltmeye yönelik büyük gayret içine girmifllerdir. Örne in, y llarca Ekim ay, resmi makamlarca thalat Artt r m Y l olarak ilan edilmifltir. Ülkenin her yan nda, yaflam kalitesinin geliflmesi için ithalat n tafl d önemin anlafl lmas na yönelik özel günler düzenlenmektedir. Sözkonusu çabalara destek vermenin ve bizzat kendisinin yürüttü ü, süregelen ithalat teflvik çal flmalar n güçlendirmenin yan nda, JETRO her ekim ay nda çeflitli organizasyonlara imza atmaktad r. Bunlar aras nda, JETRO'nun thal Mallar Uzmanlar taraf ndan keflfedilen, gelece i parlak yabanc ürünleri içeren sergileri sayabiliriz. Pazar flartlar na yönelik iyilefltirme çal flmalar h zla sürüyor. Japonya, geliflmifl ülkeler aras nda ithalat serbestisine yönelik düzenlemeleri en h zl gerçeklefltirmifl olan ülkelerden biridir. fiu andaki mevzuata göre(1 Nisan 1998 itibar yla) sadece ringa bal, sardalya ve birkaç deniz ürünü daha ithalat s n rlamas alt ndad r. Yap lan indirimlerle madencilik ve imalat sanayii ürünlerine uygulanan gümrük vergisi oranlar Amerika ve Avrupa Birli i'nde yürürlükte olan oranlardan daha afla ya çekilmifltir. thalatç lar n ticari ifllemleri ve ödemeleri gerçeklefltirirken D fl Ticaret ve Sanayi Bakanl ndan onay almalar n zorunlu k lan mevzuat kald r lm flt r. thalata yönelik yeni yasal düzenlemeler giderek artan bir h zla devam etmektedir. Yeniden yasalaflma süreci(deregülasyon) pazara girifl imkanlar yaratmaktad r. Sözkonusu yeniden yasalaflma süreci, 1967 y l ndan bafllayarak ithalat kanunlar nda yap lan birçok revizyonla h zla ilerlemifl, 1994 y l na gelindi inde daha önce onay gerektiren 670 ürünün ithalat serbest hale gelmifltir. Bakanlar Kurulu, 31 Mart 1995'te yeniden yasalaflma sürecini h zland rmak amac yla tasarlanan " thalat Teflvik Plan "n kabul etmifltir. Bu planla tüketicilere daha fazla seçme flans sunarak onlar n hayat standartlar n daha da iyilefltirmek, yerli ve yabanc mallar aras ndaki fiyat farklar n azaltmak; ithalat teflvik ederek ve ticaret imkanlar n geniflleterek d fl iliflkileri canland rma amac güdülmüfltür. 31 Mart 1998 y l na geldi imizde haberleflme, telekomünikasyon ve da t m da dahil olmak üzere toplam 12 alanda 2833 yönetmeli in hayata geçirilmifl oldu unu görmekteyiz. Bunlardan bir tanesi havayollar yla gelen mallara uygulanan gümrük ifllemlerinin h zland r lmas na yönelik bir sistemin getirilmesi, bir di eri ise ithalat bildirimi için teslim edilen formlar n basitlefltirilmesidir. 15 alan daha kapsayacak bir deregülasyonun en geç Mart 2001'e kadar gerçeklefltirilmesi planlanmaktad r. Gayr Safi Yurtiçi Has la Oranlar n n Karfl laflt r lmas. (1996) Japonya'n nki 1 birim olarak al nm flt r. (Birim US $) 1. 6 1 1. 8 7 1 J a p o n y a A m e r i k a Avrupa Birli i Kaynak: Economic Planning Agency, "Annual Report on National Accounts" OECD "Main Economic Indicators" 5
[Soru-3] Japon Pazar nda Baflar l Olman n Anahtar Nedir? Di er ülkelerde oldu u gibi, Japonya'da da ürünlerinizi satmak isterseniz e er, çok iyi pazar araflt rmas yapmak ve pazar n güvenini kazanmak zorundas n z. Pazara girebilmek için önemli olan baz noktalara k saca aç kl k getirelim: Pazar n özelliklerine uygun ürünler üretin. Amerika'yla karfl laflt racak olursak, Japonya'n n baz temel özellikleri; yüksek nüfus yo unlu u, nemli ve ya murlu iklimi, insanlar n ortalama bedenlerinin ve yaflama alanlar n n daha küçük olmas d r. Bunlara ek olarak hediye al p verme gibi kültürel ve tarihi geleneklerin yan s ra insanlar n be eni ve zevlerindeki incelikler gibi önemli faktörlerin de önemle üzerinde durulmas gerekmektedir. nsanlar n yaflam tarzlar n n gittikçe daha da bat l laflmas nedeniyle, eski geleneklere verilecek afl r önem yanl fl de erlendirmelere yol açabilir. Her durumda pazar n bugünkü durumunun iyice kavranmas flartt r. Çünkü bütün bu faktörleri hesaba katmadan sunulacak ürünler, Amerika'da baflar ya ulaflm fl olsalar bile Japonya'da satmayabilirler. fllevin d fl nda renk, büyüklük, form ve ambalaj gibi unsurlar da göz önünde bulundurulmal d r. Pazarda meydana gelen de iflimleri izleyin. Toplumlar zamanla de iflirler. Japonya'ya bakt m zda bu de iflimin özellikle çok h zl gerçekleflti ini görmekteyiz. Son y llarda nüfusun ortalama yafl ortalamas h zla yükselmifl, insanlar n bofl vakitleri daha da artm fl ve daha çok kad n çal flmaya bafllam flt r. Bütün bu de iflimler sonucunda insanlar daha çok fleyden haberdar olmaya bafllam fllar ve yaflam tarzlar h zla farkl laflm flt r. Tüketici ihtiyaçlar da de iflmifl, yeni ürün gelifltirme ve sat fl metodlar ortaya ç km flt r. Bu faktörlere çok dikkat etmeniz, sa l k ve çevre konular na gösterilen duyarl l n artmas gibi son y llarda oluflan baz trendlere de uyum sa laman z gerekmektedir. yi bir ifl orta bulun. Beraber çal flaca n z Japon flirketi, Japonya'ya ihraç etmek istedi iniz ürünler için en az sizin kadar hevesli ve istekli olmal d r. Japon pazar na ihracata giriflirken, öncelikle baz ticaret flirketleriyle temasa geçmek al fl lagelmifl yollardan biridir. Güçlü bir iflbirli ine gidip gidemeye inizi görebilmeniz için ticaret flirketlerinin ve di er ithalatç firmalar n tekliflerinize verdi i tepkileri çok iyi de erlendirmeniz gerekmektedir. Daha önce ifl yapmad n z ithalatç firmalarla sürdürdü ünüz temaslarda, sözleflme imzalamadan önce karfl flirketin 6
güvenilirli ini kontrol etmeniz gerekebilir. Baz belirli Japon flirketleri için bu tür raporlar sa layan iki flirket bulunmaktad r:(bkz.eki Bölüm1) - Dun & Bradstreet Customer Service Center - Teikoku Databank America, Inc Direkt görüflmeler ayarlamaya çal fl n. Japonya'da ifl yaparken kiflisel iliflkiler büyük rol oynamaktad r. Sadece yaz flmalarda bulunmak yerine, Japon ifl orta n zla direkt olarak bir araya gelip ürünlerinizi tan tmak ve satmak için sahip oldu unuz istek ve motivasyonu onlara göstererek görüfl al flveriflinde bulunman z çok yararl olacakt r. En etkili yaklafl m budur; ve böyle bir f rsat yaratmak için her türlü çabay göstermeniz gerekmektedir. fl için Japonya'ya geldi inizde JETRO'nun fl Destek Merkezleri (Business Support Center)(bkz. Soru 15), faaliyetlerinizi yürütürken size gerekebilecek birçok bilgi ve fayda sa layabilir. Seyahatiniz için tarih belirlerken Yeniy l (28 Aral k - 4 Ocak), Obon (13-15 Eylül ) ve Alt n Hafta (29 Nisan - 5 May s) tatillerini göz önünde bulundurmay unutmay n z. Azminizi asla kaybetmeyin. Japon ithalatç firmalarla görüflme ve pazarl k imkan buldu unuz takdirde bile, nihai bir sonuca varman z biraz zaman alabilir. Sab rl olun : Japon flirketleri flirketiçi uzlaflmaya dayal, alt kademeden üst kademeye uzanan bir süreç sonunda karara var rlar. Bu süreç Amerikan flirketlerine göre daha uzundur. Fakat verilen kararlar çok h zl bir flekilde hayata geçirilir. Pazara girerken uzun vadeli düflünün. Japon flirketlerinde ticari iliflkiler, uzun vadeli ve karfl l kl güvene dayal d r. Bu nedenle Japonya'ya mal ihraç edecek firmalar n çok sa lam yap da olmalar gerekmektedir. K sa vadede kâra geçmekten çok uzun vadeli, sa lam bir ifl iliflkisinden do acak meyveleri toplamak daha önemlidir. thalatç firmalar n beklentilerini ve fikirlerini önemseyin. Japon pazar na sat fl yapabilmek için lokal ticaret usullerini bilmeniz ve bunlara olabildi ince uyum sa laman z gerekmektedir. Birçok iyi ürün, ihracatç firmalar n afla daki hususlara yeterli dikkat etmemeleri yüzünden Japon pazar nda baflar s zl a u ram flt r. lk baflta küçük hacimde olan sipariflleri bile kabul edin. thalatç firmalar n beklentilerini mümkün oldu u kadar karfl lamaya çal fl n. Örne in mümkünse FOB (veya FCA) veya CIF fiyatlar üzerinden çal fl n. (bkz. Soru 5) Paketleme büyük önem tafl maktad r. thalatç firman n bu konudaki isteklerini gözard etmeyin. Mümkünse numunelerinizi sergileyen bir katalog haz rlay n. (Japonca) Yukar daki hususlara ek olarak, ürün kalitesinin de iflmemesine, son teslim tarihlerine uymaya, sat fl sonras hizmetin devam na da özen göstermelisiniz. 7
[Soru-4] Amerika'da Japon Pazar Hakk nda Nas l Bilgi Edinebilir? Japon pazarlar na girmeyi düflünen firmalar, Amerika'dayken bilgi toplamaya bafllayabilirler. fiirketler toplayabilecekleri kadar bilgiyi toplamal d rlar, çünkü böylelikle yerel koflullar incelemek için Japonya'ya geldiklerinde vakit kaybetmezler. Birinci ad m, Japon pazar konusunda deneyim sahibi insanlar araflt r p bulmakt r. Onlar n baflar veya baflar s zl klar n duyup ö renmek büyük yarar sa layabilir. Japon pazar hakk nda bilgi toplayabilece iniz Amerika'da bulunan baz yerler flunlard r: Amerika'daki JETRO Ofisleri Japon pazar üzerine özel araflt rmalar Jetro Japon pazar üzerine ürüne özel araflt rmalar yapmakta ve sonuçlar, yabanc flirketleri Japon pazar na girmeye teflvik amac yla, rapor etmektedir. Bu raporlar Amerika'da bulunan JETRO ofislerinden temin edebilirsiniz. Bundan baflka baz materyalleri web sayfalar nda da bulabilirsiniz. JETRO Japon Pazar Raporlar : Japon pazar na girifl için potansiyel tafl yan yabanc ürünleri göz önünde tutan bu raporlar, ithalatla ilgili kanun, yönetmelik ve prosedürler, gümrük vergisi oranlar, da t m kanallar, ödeme yöntem ve gelenekleri, fiyat trendleri, baflar l pazara girifl örnekleri, tavsiyeler, ticaret fuarlar, yerli üreticiler gibi birçok konuda bilgi içermektedir. Mart 1998 itibar yla 16 ürün hakk nda rapor yay mlanm fl durumdad r. Ayr ca Mart 1997'den önce yay mlanm fl, 108 bafll k içeren ürüne özel benzer raporlar da mevcuttur. Japonya'yla iliflkiler hususunda bugünkü koflullar üzerine araflt rmalar : J e t r o, Japonya'daki kanun, yönetmelik ve ifl gelenekleriyle di er ülkelerdekileri karfl laflt rmak amac yla araflt rmalar yapmaktad r. T bbi araç ve gereçler, yerleflim, kozmetik ürünler, haz r yiyecekler ve kimyasal ürünler hakk nda raporlar haz rlanm fl; bu raporlar ayn zamanda Japonya'daki deregülasyon çabalar n da yönlendirmeye devam etmifltir. Japonya'ya ihracat üzerine öneriler Jetro, yeni ürünler keflfetmeleri amac yla yurtd fl na bir veya iki ay süreyle ithal ürün uzmanlar göndermektedir. Japonya'ya ihraç edilmesi özellikle daha uygun oldu undan öncelikle küçük veya orta büyüklükte firmalar n ürünleri araflt r lmaktad r. Yurtd fl nda çal flan bu uzmanlar ticaret fuarlar n ve flirketlerini ziyaret etmekte, numuneler toplamakta ve üretici firmalara Japon pazar hakk nda bilgi vermektedir. Ayr ca JETRO, bünyesinde bulundurdu u k demli ticari dan flmanlar üç y ll na görevli olarak yurtd fl na göndermektedir. Bu dan flmanlar, Japonya'ya ihrac uygun olabilecek ürünleri araflt rmakta, bu ürünleri Japon firmalar na tan tmakta ve yabanc firmalar Japon pazar, ticari uygulamalar ve ürün gelifltirme konusunda bilgilendirmektedirler. Böylece gönderildikleri ülkelerdeki resmi makamlarla iflbirli i yaparak Japonya'ya yap lan ihracat teflvik edici faaliyetlerde bulunmaktad rlar. Bundan baflka sat fl konusunda da önemli tavsiyelerde bulunabilmektedirler. Bilgi kaynaklar ve hizmetleri Amerika'da bulunan Jetro ofisleri birçok materyali içeren çok genifl bir arflive sahiptir. Japon pazar n tan tmay amaçlayan bu materyaller aras nda videolar, broflürler, gazeteler, dergiler, kitaplar ve rehberler baflta olmak üzere her türlü kaynak mevcuttur. Bütün bu hizmetler, prensip olarak ücretsiz verilmektedir. 8
Ticaret Bilgi Merkezi (Trade Information Center - TIC / Washington DC Headquarters) Bu kurulufl, Amerikan flirketlerine Japonya pazar da dahil olmak üzere uluslararas pazarlar hakk nda bilgi sa lamaktad r ve Ticaret Teflvik Koordinasyon Kurulu (Trade Promotion Coordination Committee - TPPC) taraf ndan idare edilmektedir. TPPC, ticaretle ilgili devlet kurulufllar n n oluflturdu u bir a olup Ticaret Odas nda bulunmaktad r. Ücretsiz hizmet veren 800-872-8723 veya 800-833-8723 no'lu telefonlardan size gerekli bilgiye ulaflabilirsiniz. hracat Destek Merkezi A -Yerli Ofisler (Export Assistance Center-EAC-Network / Domestic Offices) Amerikan Ticaret Odas, Küçük Ölçekli flletmeler daresi(the Small Business Administration) ve hracat- thalat Bankas n n ortaklafla projesi olan bu a üzerinden tek elden birçok hizmete ulaflabilirsiniz. Bu a her eyalette en az bir tane olmak üzere 100 merkezden oluflmaktad r. Dan flmanl k hizmetleri yan nda Amerikan Devlet Kurumlar ndaki kütüphanelere ve kopyalama hizmetlerine de eriflim sa lanmaktad r. Elektronik ve Bas l Bilgi Kaynaklar Amerikan Ticaret Odas 'ndan ve di er devlet kurumlar ndan toplanan bilgiler afla da verilmifltir. Bu kaynaklara internet üzerinden, elektronik ilan tahtalar ndan, faks yoluyla, CD- Romlardan veya bas l olarak ulafl labilir. Herhangi bir hracat Destek Merkezi (EAC - bkz. yukar ya) ofisiyle ba lant kurarak bu kaynaklar nas l elde edebilece inizi ö renebilirsiniz. Ticari Hizmetler Japonya Birimi Internet Web Sitesi / Commercial Service (CS) Japan Website: (http://www. csjapan. doc. gov/) adresinde sunulan programlar, hizmetler ve Japonya'da yat r m ve ifl yapma konusunda bilgi bulabilirsiniz. Ulusal Ticaret Bilgi Bankas / National Trade Data Bank (NTDB) : Buradan ihracata yönelik temel bilgiler yan nda belirli ülkeler ve endüstriler hakk nda pazar araflt rma raporlar na da ulafl labilir. Bunlara, Amerikan Ticaret Odas 'na ba l Ticari Hizmetler Japonya Birimi'nin (CS Japan) derledi i (Mart 1998 itibar yla) afla da s ralanm fl bilgi kaynaklar da dahildir: - Endüstri Sektör Analizleri / Industry Sector Analyses(ISA) : 15 sayfal k pazar özetlerinden Japonya'yla ilgilenen ihracatç lar için 35 tanesi mevcut durumdad r. - Uluslararas Pazarlar Müflahade Raporlar / International Market Insight (IMI) Reports : Yeni ihracat imkanlar n tan tmak, Japonya'daki ticaret koflullar ve reformlar hakk nda haberler vermek amac yla her y l 200'ün üzerinde rapor haz rlanmaktad r. - Japonya çin Ülke Ticaret Rehberi / Country Commercial Guide (CCG) for Japan : Japon ticaret trendleri, umut vaat eden sektörler, ISA raporlar (bkz. yukar ya), ihracat teflvik organizasyonlar ve baz Japon ticari heyetlerin Amerika'ya yapt ziyaretler hakk nda bilgi içerir. Her y l güncellenmektedir. Business America : Ticaret Odas taraf ndan ç kar lan ayl k bir dergidir. Dünyada ve Washington'da meydana gelen ticari olaylar hakk nda haberler içerir. Di er Bilgi Kaynaklar The Japan Export-Import Bank (Japon hracat- thalat Bankas ) ve Japan Development Bank (Japon Kalk nma Bankas ), Japon hükümetine ba l olup Amerika'da ofisleri bulunan kurulufllard r. lki ihracatç lara finansal bilgi sa lamaktad r. (Yabanc giriflimler için düflük faizli kredi imkanlar, vs. ) kincisi ise Japonya'ya yat r m konusunda bilgi sunmaktad r. Amerika'da Japon flirketlerinin ba l oldu u birçok flirket vard r. Özellikle bu Amerikan flirketleri ve Japon firmalar n n Amerika'da bulunan flubeleri, çok de iflik alanlarda ifl imkanlar aramakta olup gerekli bilgiyi size memnuniyetle verecektir. Ayr ca eyalet hükümetlerinden, ticaret bankalar ndan, ticari derneklerden, ticaret odalar ndan, ticaret kurumlar ndan, Amerikan-Japon derneklerinden ve uluslararas dan flmanl k firmalar ndan da faydal bilgiler alabilirsiniz. 9
[Soru-5] Japonya'ya hracat Sürecinde Yeralan Safhalar Nelerdir? hracat süreci sabit bir geliflme göstermez. Baz durumlarda safhalar farkl bir seyir izleyebilir. stisnai durumlar bir yana b rakacak olursak, genel olarak ihracat faaliyetleri afla daki s ray takip eder. Fizibilite Çal flmas Safhas Ön araflt rmalar ve bilgi toplama - Ürününüzün pazarlanabilirli ini ve Japonya'daki da t m kanallar n çok iyi araflt r n. Ülkenizdeki ihracata, Japonya'daki ithalata iliflkin yönetmelikleri çok iyi ö renin ve bilin. fiirket bünyesinde yeralan sistemlerin organizasyonu - malat, ihracat, idare, vs. için operasyonlar oluflturun. Sat fl Safhas Sat fl araçlar (kataloglar, fiyat listeleri,vs.) ve irtibata geçilecek flirket listeleri oluflturun. lk sat fl faaliyetleri - Japon firmalar na yaklafl rken her zaman en üst kademedeki yöneticiyle görüflmeniz gerekmez. Genellikle sizin ürününüzden sorumlu idareciyle görüflmeniz uygun olacakt r. Tan nm fl ve sayg de er birisi araya girerse, yüzyüze görüflme ayarlaman z daha da kolaylafl r. Ticari Muameleler Safhas Afla da verilen maddeler CIF (sif sat fl - mal bedeli, sigorta ve navlunu ihtiva eden sat fl) muamelelerindeki safhalard r. Ödeme için akreditif mektubu kullan l r ve mallar deniz yoluyla gönderilir. talik harflerle yaz lan maddeler özellikle önemlidir. Bilgi istendi inde tahmini veya proforma fatura gönderin. Karfl taraf n mali durumunu ve güvenilirli ini iyi araflt r n. (fiirketlerin mali durumlar hakk nda istihbarat yapan kurulufllardan yararlanabilirsiniz. ) Bir anlaflma yapmadan önce di er tarafla, anlaflman n hükümleri hakk nda iyice görüflün. Anlaflmay katîlefltirin - Japonya'da ticari muameleler genellikle sözlü anlaflmalar esas na göre yürütülür. Uluslararas ifllemlerde ise detayl bir sözleflme kaleme al nmal d r. Yaz l olarak siparifl al n ve sipariflin al nd n mutlaka bildirin. Karfl taraftan akreditif mektubu (L/C-letter of credit) talep edin. Akreditif mektubunu bankadan al n ve içeri ini kontrol edin. Anlaflma koflullar yla ilgili bir uyuflmazl k varsa, karfl taraftan gerekli düzeltmenin yap lmas n rica edin. Mal üretin veya tedarik edin. Do rudan veya nakliye veya gümrük komisyoncusu üzerinden, kargo için yer ay rt n. Nakliye veya gümrük komisyoncusundan gümrük muameleleri, geçifl izni ve yükleme için gerekli her fleyin yap lmas n isteyin. Bir sigorta flirketiyle anlafl n. Sigorta primini ödeyip poliçe al n. Fatura ç kar n ve paketleme listesi (packing list) haz rlay n - Akreditif mektubunda belirtilen nakliyat belgelerini (shipping documents) de haz rlay n. Nakliye ücretini nakliye flirketine ödeyin ve konflimento al n. Kambiyo senedi haz rlay n. Bunu; fatura, konflimento, sigorta poliçesi, paketleme listesini de içeren nakliyat belgeleri dosyas na ilave edin. Bunu da, ödemenin yap lmas için vesikal poliçe (documentary bill) olarak, çal fl lan bankaya teslim edin. Banka belgeleri, akreditif mektubunda belirtilen koflullara uygunlu unu onaylad ktan sonra teslim al r. Bütün nakliyat belgelerinin bir kopyalar n da al c firmaya yollay n. 10
hracat Ak fl Diyagram Bilgi alma,araflt rma Proforma fatura h r a c a t ç L / C Nakliyat Belgeleri (Asl ) Ö d e m e B A N K A L / C S ö z l e fl m e S i p a r i fl Nakliyat Belgeleri (Asl ) Ö d e m e B A N K A Nakliyat Belgeleri (Asl ) Ö d e m e t h a l a t ç Y ü k Y ü k Y ü k G ü m r ü k Y ü k Y ü k G ü m r ü k Y ü k Gümrük k o m i s y o n c u s u B / L Nakliyat fiirketi Gümrük komisyoncusu Nakliyat belgeleri(suret) hracat Ak fl Diyagram na liflkin Notlar Akreditif Mektubu (L/C - Letter of Credit) : Herhangi bir bankan n sabit bir mebla sabit bir zaman dilimi içinde ödeyece ini garanti eden bir belgedir. Genellikle ticari muamelelerde kullan l r ve ithalatç n n talebi üzerine banka taraf ndan ihracatç için düzenlenir. Ödeme yöntemleri : Bafll ca üç ödeme flekli afla da özetlenmifltir. - L/C esas na göre : Kullan lan en yayg n ödeme yöntemidir. hracatç, yetkili bankan n vesikal poliçeyi (documentary bill) sat n almas yla birlikte ödemeyi al r. - Di er yöntemler L/C (akreditif mektubu) kullan m n içermez. thalatç ödemeyi yapar ve nakliyat belgelerini görevli bankadan teslim al r. Bir di er flekil ise ithalatç n n ödemeyi herhangi bir flekilde ihracatç ya ulaflt rmas d r. Mallar n gönderilmesi ve teslimat na iliflkin flartlar : Bunlar her iki taraf n da üzerinde anlaflmaya vard klar, masraf ve risklerin transferine iliflkin koflullard r. Standart uygulamalar FOB (Free On Board), C&F (Cost & Freight), ve CIF (Cost, Insurance & Freight)'tir. Nakliyat yöntemlerinin çeflitlenmesiyle birlikte, FOB'nin yerine FCA (Free on Carrier) terimi yayg n olarak kullan lmaya bafllanm flt r. FOB : Güvertede teslim, gemi, tren veya havaalan nda teslim; Fob Sat fl; mal, gemi veya uça a yüklenmeden önceki masraflar içerir. CFR (C&F) : Mal bedelini ve yükleme liman yla boflaltma liman aras ndaki navlunu kapsayan sat fl fiyat ; fob + nakliyat ücreti. CIF : Mal bedeli, sigorta ve navlunu ihtiva eden sat fl ; Sif sat fl. B/L (Konflimento / the bill of lading) : Nakliyat flirketinin mal n sevkiyat na dair verdi i makbuzdur ve yükün sahibiyle nakliyat flirketi aras nda bir nevi sözleflme görevi görür. Hamiline mallar alma hakk verir ve tasdik edildikten sonra ciro edilebilir. Nakliyat Belgeleri : Konflimento, fatura, paketleme listesi ve ilgili di er dökümanlar içeren dosyad r. Baz ticari muamelelerde, sigorta poliçelerinin ve gerekli ölçümlerin yap ld na dair sertifikalar n da sözkonusu dosyaya ilave edilmesi istenebilir. E er bu dökümanlar haz rlanmaz ve akreditif mektubunda iflaret edildi i gibi verilmezse; banka, vesikal poliçe de denilen bu dosyay teslim almayacak ve dolay s yla ödemeyi de yapmayacakt r. 11
[Soru-6] Japonya'dan yi Bir fl Orta Nas l Bulunabilir? yi bir Japon ifl orta bulabilmek için baflvurulacak yollar afla da belirtilmifltir. En etkili ve h zl olan yol ise Amerikan veya Japon bir ifl adam arac l yla Japon flirketlerine takdim edilmeniz olacakt r. Her durumda, iyi bir bafllang ç, görüflmelerin daha düzgün ve kolay geçmesini sa layacakt r. Jetro Bilgi Bankas 'n kullan n. Jetro'nun Amerika'daki ofislerinden ithalatla ilgilenen Japon firmalar hakk nda detayl bilgiler edinebilirsiniz. Ayr ca Jetro'nun internet sayfalar ndan da birçok veri ve bilgiye ulaflabilirsiniz. EAC ( hracat Destek Merkezi)'lerin hizmetlerinden yararlan n. Amerikan Ticaret Odas 'n n EAC'ler (bkz. Soru 4) üzerinden sundu u hizmetler flunlard r : Agent Distributor Service (ADS) - Bu servis, Amerikan flirketlerinden gelen istekler üzerine kendilerine gösterilen ürün kataloglar ndan belirli ürünlerle ilgilenmifl olan Japon firmalar n araflt r r. Bu gibi potansiyel Japon ithalatç lar hakk nda bilgiler verir. Gold Key and Silver Key Services (GKS/SKS) - Japonya'ya giden Amerikan flirketleri, GKS ve SKS arac l yla Japon firmalar yla görüflmeler ayarlayabilirler. Customized Market Analysis (CMA) - Bu servis üzerinden, CS Japan (Japon Ticari Hizmetler Birimi)'nin belirli ürün piyasalar hakk nda yapt pazar analizlerine eriflebilirsiniz. 12
Japon Endüstri Kurulufllar 'yla Temas Kurun. Japonya'da çok büyük miktarda endüstri kuruluflu bulunmaktad r. Kendilerine üye bulunan flirket listelerinin yan nda kendi endüstrilerinde yer alan pazar trendleri ve flirketler hakk nda da bilgi sunmaktad rlar. Amerika'daki Japon fiirketleri'yle Temas Kurun. Birçok Japon ticaret flirketinin ve di er Japon flirketlerinin Amerika'da ofisleri bulunmaktad r. Bu flirketlere ürün kataloglar ve numunelerinizi sunabilirsininiz. Ayn zamanda, Jetro'nun Kanada ve Amerika'daki Japon ba lant l flirketler rehberinin 97-98 bask s da 6422 tane flirket adresi içermektedir. Kamusal Bilgi Kaynaklar n Araflt r n. Amerika'daki Jetro ofislerinde bulunan rehberlere, sar sayfalara... vs. baflvurabilirsiniz. Ofislerde göz at lmas gereken çok say da kaynak mevcuttur. Amerikan Ticaret Odas ve EAC'lerden de konuyla ilgili birçok kayna a ulaflabilirsiniz. Genel Tan t m Jetro flu kaynaklar sunmaktad r: Potansiyel hracatç lar - thalatla ilgilenen Japon firmalar n n kullan m na sunulmufl ihracatla iliglenen yabanc flirketleri kapsayan bir veri bankas d r. Kendi firman z da Jetro Ofisleri arac l yla bu rehbere kaydettirebilirsiniz. Jetro Trade Inquiry - Büyük ölçüde Japonya'daki ifl adamlar taraf ndan okunan, Jetro'nun günlük ç kard bültendir. Periyodik olarak yurtd fl ndan ba lant lar tan t l r. Amerikan Ticaret Odas da flu kaynaklar sunmaktad r : Commercial News USA (CNUSA) - Ürünlerin renkli foto raflar n içeren bu ayl k dergi, Japonya'da bulunan ticaret flirketlerine, üreticilere ve ticaret kurumlar na da t lmaktad r. CNUSA'ya internet üzerinden de eriflilebilir. American Export Register - Ticaretle u raflan Amerikan flirketlerinin bir listesidir ve y ll k olarak bas lmaktad r. Export Yellow Pages - NTDB'den (bkz. Soru 4) Amerikan ihracatç lar n bir listesini edinebilirsiniz. Yine benzer bir listeye STAT-USA internet sayfas ndan ulaflabilirsiniz. (http://www. stat-usa. gov). 13
[Soru-7] Ticaret Heyetlerine Kat lmak Yararl Olabilir mi? Ticaret heyetlerine kat lmak Japonya'ya sat fl kanallar oluflturman n yollar ndan biridir. E er heyeti organize eden kurul güvenilir ve kurulun amaçlar sizinkilerle uyufluyorsa, heyete kat lmay ciddi olarak düflünebilirsiniz. Böyle bir heyete kat l m, pazara girifl sürecinizi h zland rabilir ve umut vaat eden pazarlar hakk nda ilk elden bilgilere ulaflman z sa layabilir. Bu flekilde olas al c firmalarla da hemen görüflmelere bafllayabilirsiniz. Neler Baflarabilirsiniz? Birçok ticari heyet, uçufl ve yurtiçi program da dahil olmak üzere her fleyi önceden düzenler. Bu da sizin herhangi bir lojistik problemle u raflmaman z sa layacakt r. Üyelerine ticaret fuarlar na kat lma imkan sa layan heyetlere kat lman z büyük yararlar sa layabilir. Bu heyetler size, pazar araflt rmalar n gerçeklefltirme ve pazara girifl için gerekli haz rl klar yapabilme gibi birçok avantaj sa lar. Özellikle, potansiyel ifl ortaklar yla yüz yüze görüflebilme imkanlar yakalayabilmek çok de erlidir ve elle tutulur sonuçlar do urabilir. Ticaret Heyetlerine Kat l m çin Yap lmas Gerekenler Haz rl klar n z tam ve eksiksiz olmal d r. Yeni bir ifle bafllarken, kendinizi sunufl tarz n z yan nda karfl taraf hakk nda da yeterli bilgiye sahip olman z çok önemlidir. Bir yandan Japon pazar hakk nda bilgi toplamak için sa lam bir çaba içine girmeniz gerekirken; di er yandan, Japon flirketlerinde, karar mekanizmas n n bütün flirket çal flanlar n kapsayacak flekilde çal flt n da hesaba katman z gerekir. Bu nedenle, flirketiniz ve ürünleriniz hakk nda, hedef flirketteki her bir çal flan ikna edebilecek, çok aç klay c materyaller 14
haz rlaman z gerekmektedir. Ayr ca yan n zda çok say da ifl kart getirmeyi de ihmal etmeyiniz. Japon pazar üzerine ön araflt rma Sizin ürünlerinize iliflkin pazarlar hakk nda bilgi toplama - Genel pazar bilgisi (örne in, ithalat trendleri, arz ve talep koflullar, gümrük ve tüketim vergileri, Japon veya di er ülkelerden rakip firmalar). - thalat sistemi, ilgili yasa ve yönetmelikler. - Da t m kanallar ve ticari uygulamalar(üreticiler, toptanc lar, parekendeciler ve onlar n sat fl promosyon yöntemleri, sat fl sonras hizmet a lar ). - Tüketicilerin yaflam tarzlar ve tercihleri. Potansiyel al c lar n ve ithalatç lar n listelerini oluflturma Japonya'daki sat fl faaliyetleri için haz rl klar fiirketiniz ve ürünlerine iliflkin materyallerin haz rlanmas. - fiirketinizin faaliyetleri ve organizasyonu hakk nda genel bilgi. - Ürünler hakk nda bilgiler (kataloglar, foto raflar, kullanma k lavuzlar ve fiyat listeleri). - Numuneler. Ziyaretinizden önce potansiyel al c larla temasa geçilmesi. - Japonya'ya seyahatinizden önce mutlaka, araflt rd n z potansiyel al c larla görüflme taleplerinizi ve seyahat program n z fakslay n. Jetro'dan Destek Jetro, Japon pazar ndaki umut vaat eden ürünler için sat fl kanallar oluflturma amac yla ziyaretlerde bulunan ticari heyetlerle de beraber çal flmaktad r. Örne in, Jetro; Ticaret Bakanl, Eyalet Hükümetleri, Ticaret Odas ve di er devlet kurumlar taraf ndan organize edilen ve gönderilen heyetlerle de iflbirli ine gitmektedir. Bu heyetlere verilen destek birçok alan kapsar: Seminerler için verilen destek fl görüflmeleri için randevular ayarlanmas fl toplant lar, görüflmeleri ve seminerler için yer sa lanmas Çeviri hizmetleri Japon pazar hakk nda bilgi verilmesi Tan t m ve halkla iliflkiler hizmetleri 1997 Mali Y l 'nda Jetro, 20 tane ticari heyet kabul etmifltir ve bunlar n dörtte biri Amerikal heyetlerdir. 15
[Soru-8] Ticaret Fuarlar ndan Nas l Faydalan labilir? Japonya'da düzenlenen ticaret fuarlar, ilk defa Japon pazar na sat fl yapmak veya bir acenta bulmak isteyen yabanc flirketler için çok büyük imkanlar sa layabilir. Japonya, bir y l içinde düzenlenen ticaret fuarlar say s aç s ndan, Amerika'dan sonra dünyada ikinci s radad r. Japonya'da Düzenlenen Ticaret Fuarlar n n Özellikleri Ticaret fuarlar genel olarak ikiye ayr l rlar. Birinci grup, halka aç k olan ve kat l mc firmalar n belirli bir endüstriyle s n rland r lmad fuarlard r. Di er grup ise belirli bir endüstri için düzenlenen ve bu sektörle ilgilenen kiflilerin kat ld fuarlard r. Amerika'da bulunan Jetro ofislerinden bu fuarlar hakk nda detayl bilgi alabilirsiniz. Bu bilgilere Jetro'nun internet sayfalar ndan da ulafl labilir. Ticaret fuarlar bir y l öncesinden planlan rlar. Yeterli haz rl k yapabilmeniz için bir y l öncesinden karar vermeniz gerekmektedir. Japonya'da düzenlenen ticaret fuarlar Amerika'dakilerden farkl nitelikler tafl maktad r. Amerika'da olan ticaret fuarlar, al c ve sat c firmalar n düzenli olarak görüflmelerde ve pazarl klarda bulundu u yerlerken; Japon ticaret fuarlar, a) pazar trendleri, yeni teknolojiler ve ürünler hakk nda bilgi toplanan, b) yeni ürünler ve üreticilerin araflt r ld, c) ayn ifl sahas ndan olan insanlarla yak n iliflkilerin kuruldu u yerlerdir. Bu nedenle ticaret fuarlar ndan kesin anlaflmalarla ve siparifllerle dönmeyi beklememeniz gerekir. Anlaflmalar ve siparifller daha sonraki süreçte gelecektir. Ticaret Fuarlar ndan Etkili Bir Biçimde Faydalanma Fuara kat ld n zda afla da belirtilen hususlara dikkat etmeniz size büyük fayda s a l a y a c a k t r : 16
Genel olarak izlenen seyir, al c ve sat c lar n ad m ad m bir ifl iliflkisi kurmalar d r. Kataloglar n, numunelerin sunulmas n ve ön görüflmeleri, deneme siparifli izler. Bu nedenle, flirketiniz ve ürünleriniz hakk nda detayl bilgiler veren broflürler haz rlaman z ve da tabildi iniz kadar katalog ve numune da tman z gerekmektedir. Stand n zda mutlaka Japonca bilen elemanlara yer verin. Ticaret fuarlar na kat lan ifl adamlar n n hepsi potansiyel ifl ortaklar olmayabilirler. Baz lar toptanc, perakendeci veya tüketici olabilir. Ama ticaret flirketleri arac l yla dolayl yoldan ithalat yap yor olabilirler. Bu nedenle onlara da gerekli ilgiyi gösterin. Etkileyici ünvanlara sahip olmayan Japon ifladamlar n n da önemli otorite sahibi olabilece ini unutmay n. Bu ifladamlar, en yüksek kademedeki yöneticilerin onay n alarak son karar yetkisine sahip olabilirler. Bu yüzden onlarla görüflürken çok dikkatli olmal s n z. Ticaret fuarlar nda kesin anlaflmalara varamasan z bile, görüflmede bulundu unuz, stand n za kartlar n b rakan insanlarla ba lant n z koparmamal s n z. Sadece bir fuara kat l p sonra çekilmeyin. Düzenli bir flekilde fuarlara kat lmay sürdürürseniz, baflar l sonuçlar elde edebilirsiniz. Jetro'nun Sa lad Destek Jetro ofisleri, ticaret fuarlar na iliflkin flu hizmetleri sa lamaktad r: Japonya'da olmas planlanan ticaret fuarlar hakk nda bilgiler Japon pazarlar hakk nda bilgiler Japonya'ya yap lacak bir seyahatten önce önemli tavsiyeler Internet Üzerinden Ürünlerin Sergilenmesi Jetro, internette "JETRO Cyber-Showcase" ad alt nda, ürünlerin sergilenmesine yönelik bir web sitesi oluflturmufltur. Sistem, ithalatla ilgilenen Japon firmalar na uluslaras flirketler ve ürünleri hakk nda bilgi alma, on-line ürün siparifli verebilme ve sitede ürünlerini sergileyen firmalardan elektronik posta yoluyla cevaplar alabilme imkan sa lamaktad r. Daha fazla bilgi için herhangi bir Jetro ofisine baflvurabilirsiniz. Tokyo'da Amerikan Büyükelçili i taraf ndan idare edilen bir Amerikan Ticaret Merkezi(U.S Trade Center Tokyo) vard r. Amerikan Ticaret Bakanl taraf ndan düzenlenen sergiler ve seminerler burada yap lmaktad r ve merkez, Kas m 1997'den beri internet üzerinden de sergiler organize etmektedir. Amerikan Büyükelçili i'nin bünyesinde yer alan ticari hizmetler biriminin web sayfas nda da(http://www. csjapan. doc. gov/online_j) giyim kuflam, inflaat ve yap malzemeleri, bilgisayar ürünleri gibi Amerikan mallar, y lda bir defa olmak üzere sergilenmektedir. Bilgi için, Tokyo Amerikan Ticaret Merkezi'ne baflvurunuz. ( bkz. A fl a y a ) 17
[Soru-9] Ticaret fiirketlerinin Sundu u Hizmetlerden Optimum Fayda Nas l Sa lan r? Bir Japon d fl ticaret flirketinin sundu u hizmetlerden faydalanmak, ürünlerinizin Japon pazar nda sat lmas n sa lamak için etkili bir yol olabilir. Genellikle, uluslararas ticaret tecrübesine sahip bir ticaret flirketinin bu konuda hiç tecrübesi bulunmayan yabanc ihracatç firmalara büyük yard m dokunabilir. Ticaret fiirketlerinin Rolü Ticaret flirketleri Japonya'n n d fl ticaretinde çok önemli bir rol oynarlar. Japonya'da, 31 Mart 1994 itibar yla yaklafl k 7500 tane d fl ticaret flirketi bulunmaktad r. Bu flirketlerin bafll ca ifllevleri, al c ve sat c lar bir araya getirmek, ifllemlerin düzgün ve sorunsuz olarak yürümesi için gerekli düzenlemeleri yapmakt r. Daha büyük ölçekli ticaret flirketleri, finansman, risk yönetimi gibi konularda da destek sa layabilirler. Ayr ca, projeler organize edip uygulayabilirler ve bu projeler için yat r mc bulabilirler. Kendilerine ait bir fabrika veya ekipman bulunmadan da, bu flirketler kar fl k operasyonlara giriflebilirler. Toptanc ve perakendeci firmalar n ihtiyaçlar n çok h zl bir flekilde analiz edip yabanc üreticilerle birlikte siparifller alabilirler. Bizzat kendileri de iyi yabanc ürünler bulabilir ve güçlü da t c lar vas tas yla onlar pazarlayabilirler. Ticaret fiirketleriyle Çal flman n Faydalar Hakk nda Dikkate Al nacak Hususlar Japon pazar na girmenin bir yolu, kendi ithalat ve sat fl ofisinizi açmakt r. Böyle bir giriflim, do al olarak bir yat r m riski tafl r. Di er bir seçenek, ürünlerinizi do rudan ihraç etmek olabilir. Endüstriyel ürünler imalatç firmalara, tüketim ürünleri de büyük ölçekli 18
perakendeci firmalara do rudan sat labilir. Bu seçenek k sa bir yol gibi görünebilir ama sevkiyat, sat fl sonras hizmetler ve iletiflimden do acak muhtemel zorluklar gözard edilmemelidir. Ço u zaman, bir d fl ticaret flirketi üzerinden çal flmak pazara girifl için en verimli yol olabilir. Böyle bir flirketle çal fl rsan z, ürünlerinizi pazarlayabilmek için gerekli bütün bilgiyi bu flirketten temin edebilirsiniz. Bu sizin, hem zamandan hem de masraflardan tasarruf etmenizi sa layacakt r. Ticaret flirketleri üzerinden mal ihraç eden firmalar afla da belirtilen flu hususlara dikkat etmelidirler : Bir ticaret flirketiyle yaz l olarak ilk temas n zda, iflinizi karfl tarafta önemli bir ilgi uyand racak flekilde tan mlay n. fiirketiniz hakk nda genel bilgileri ve ürün kataloglar n z eklemeyi unutmay n. Ticaret flirketi, birçok de iflik türde üründen küçük miktarlarda ithal etmek isteyebilir. Bu yaklafl m, her farkl tür için ne gibi sat fl imkanlar olabilece ini kavramaya yöneliktir. lk siparifller, umdu unuzdan daha küçük hacimde gerçekleflse bile uzun vadeli düflünmeli ve sipariflleri büyük bir özenle almal s n z. Ticaret flirketi, ürünlerinizi de erlendirirken, ürünlerinizin pazarlanabilirli ini (kalite, orijinallik, uygun fiyat) göz önünde bulunduracakt r. Di er dikkat edece i hususlar, sevkiyat, paketleme ve etiketleme (Japoncas da olmal ) gibi hususlard r. Tüketici ürünlerinde, ambalaj ve ürünün d fl görünüflü ürünün sat p satmayaca na iliflkin karara var lmas nda büyük rol oynamaktad r. Japon ithalatç firmalar ve perakendeciler, ürününüzün sunulufl flekli konusunda çok hassas davranacaklard r. Do ru Ticaret fiirketinin Seçimi Genellikle, e er büyük ölçekli bir faaliyete giriflmeyecekseniz, küçük ve uzmanlaflm fl bir ticaret flirketiyle çal flmal s n z. Çal flaca n z ithalatç firmay seçerken afla da belirtilen noktalara dikkat etmelisiniz : Çal flaca n z firman n ürünlerinizin sat fl n maksimize edebilecek kurulu bir sat fl a var m? Sizin sataca n z ürün türleri hakk nda tecrübesi var m? Uzmanl k gerektiren bilgilere, insan kaynaklar na, depolama ve sevkiyat olanaklar na sahip mi? Güvenilir ve tan nm fl bir firma m? Sizin arad n z yönetici tak m, kiflisel ba lant lar, ifl ba lant lar ve büyüme potansiyeline sahip mi? 19
[Soru-10] Japonya'da Da t m Sistemleri Nas l Çal fl r? Kullanmaya karar verece iniz da t m kanallar, do al olarak gelecekte oluflacak sat fl hacminizi etkileyecektir. Bu nedenle, alaca n z karar büyük önem tafl maktad r. Her ülkede yer alan da t m sistemleri, kendilerine özgü tarihsel süreçler sonucunda gelifltikleri için, birbirlerinden farkl özellikler gösterirler. Öncelikle Japonya'daki da t m sistemlerinin temel özelliklerini ö renmeniz, daha sonra da bu alanda h zla devam etmekte olan de iflim ve yeniliklere adapte olman z gerekir. Japonya'daki Da t m Sistemlerinin Özellikleri Japonya'daki da t m sistemleri ile Amerika'dakileri karfl laflt racak olursak flu sonuçlara var r z : Bir kifliye düflen perakendeci say s, Amerika'dakinin iki kat d r. Ma aza bafl na düflen ortalama sat fl miktar, Amerika'dakinin yaklafl k %60' kadard r. Bir kifliye düflen toptanc say s, Amerika'dakinin iki kat ve toptanc bafl yap lan ortalama sat fl, Amerika'dakinin yaklafl k yine iki kat d r. Toptanc lar n nispeten oynad büyük rol, Japon da t m sisteminin en önemli özelli idir. Tarihsel olarak Japonya'daki da t m sistemi yap s, ülkenin yüksek nüfus yo unlu unu, da l k co rafyas n ve aç k alan eksikli ini yans t r. Bu tarihsel geliflimi, tüketicilerin al flverifl edebilecekleri ma aza çeflidinin s n rl olmas, tüketicilerin ma azalara çok s k gitmeleri fakat küçük miktarlarda ürün sat n almalar, ve tüketicilerin düflük fiyattan ziyade yüksek kalite talep etmeleri gibi faktörler etkilemifltir. Bütün bu yukar da belirtilen hususlar, çok say da perakendeciye hizmet sa layan çok say da toptanc n n varl na neden olmufltur. Hatta baz mal türleri, perakendeciler taraf ndan tüketicilere sat lmadan önce birden çok toptanc n n elinden geçmektedir. Da t m Sistemlerinde Meydana Gelen Son De iflimler Japon toplumunda son 20-30 y l içerisinde meydana gelen de iflimler - çal flan kad n say s ndaki ani art fl, artan otomobil say s -, tüketici e ilimleri üzerinde büyük etki yaratm flt r. Bu de iflimler, ülkenin her bir köflesinde büyük süpermarketler, özel nitelikli süpermarketler ve ma aza zincirlerinin aç lmas na yol açm flt r. Bu ma azalar, toplam perakende sat fl miktar n n düzenli olarak artmas n sa lam fllard r. Bu büyük ölçekli perakendeci firmalar ve özel nitelikli ma azalar, h zla artan tüketici talebini ürünleri ilk eden sat n alarak karfl lamak Japonya'da kullan lan bugünkü da t m sistem türleri J a p o n y a ' d a k i ü r e t i c i Banliyö al flverifl merkezi, vs. Büyük ölçekli p e r a k e n d e c i Y a b a n c m a r k a T i c a r e t fl i r k e t i / i t h a l a t ç f i r m a B i r i n c i t o p t a n c k i n c i t o p t a n c Yabanc flirketin Japonya ma azalar G e l e n e k s e l p e r a k e n d e c i Yabanc ba lant l p e r a k e n d e c i T ü k e t i c i 20
amac yla yurtd fl nda ofisler açmaktad rlar. Böylece daha kolay ve h zl da t m olanaklar na kavuflmaktad rlar. Afla daki tabloda da görüldü ü gibi, sanayi mamullerine iliflkin da t m kanallar, tüketici mamullerine göre daha k sad r. Da t m Kanal Seçimi Japonya'da iyi satm fl ithal mallar, afla da verilen dört yolun birinden da t lm flt r. thal edilen mal türünde uzmanlaflm fl bir ticaret flirketinin kulland kanallar üzerinden; Bir tane di er türde mallar için kullan lan kanal, bir tane de ithal edilen mala özgü kanal üzerinden; Kendi da t m a bulunan bir tali flirket kurarak veya, Do rudan bir tali flirket üzerinden. Afla daki tabloda, ihracatç firmalar n tali flirketler veya müflterek teflebbüsler kurarak meydana getirdikleri baflar l da t m sistemi örnekleri gösterilmifltir. Japonya'ya ihracat yapan firma, ilk safhada genellikle bir ticaret flirketi üzerinden operasyonlar n yürütmektedir. Böyle durumlarda, kullan lacak sat fl kanallar n genelde ticaret flirketi seçer. Her durumda, Japon müflterilerin ihtiyaçlar n karfl layabilmek için stoklar, teslimatlar ve sat fl sonras servis hizmetlerinizi en iyi flekilde düzenleyebilmelisiniz. Japon pazar na baflar l girifl örnekleri Pazara girifl flekli Pazara girifl süreci fiirketler Bir mümessil firman n hizmetleri kullan lm flt r; Daha sonra tali bir flirket kurularak operasyonlar güçlendirilmifl ve sat fl hacmi artm flt r. M ü m e s s i l f i r m a T a l i fl i r k e t J a p o n p a z a r BMW, J&J, Apple, Louis Vuitton, Berry Bros. And Rudd, B r a u n Tali flirket kurulmufl ve baflar sa lanm flt r. T a l i fl i r k e t J a p o n p a z a r C o c a - C o l a, C r a y, Clinique, Shipley, Carl Zeiss, Shakley Japon bir ortakla ortak giriflim kurulmufl ve baflar sa lanm flt r. O r t a k g i r i fl i m J a p o n p a z a r Mc. Donalds, Johnson Matthey, Sumitomo 3M, Otis lk önce bir mümessil firma kullan lm fl, daha sonra bir tali flirket kurulmufltur. Sonuç baflar l d r. M ü m e s s i l f i r m a T a l i fl i r k e t J a p o n p a z a r California Almonds, Lego, Kodak, Benz lk önce bir mümessil firma kulan lm fl, ard ndan Japon bir ortakla ortak giriflim kurulmufltur. Pazara girifl baflar l olmufltur. M ü m e s s i l f i r m a O r t a k g i r i fl i m J a p o n p a z a r AGF, Reebok Japon bir ortakla ortak giriflim kurularak pazara girilmifltir. Daha sonra tali bir flirket kurularak performans daha da iyilefltirilmifltir. O r t a k g i r i fl i m T a l i fl i r k e t J a p o n p a z a r Campbells, Heintz, P&G, Johnson kaynak : " Workshop on Japan's Distribution Systems and Practices," MIPRO 21
[Soru-11] Japonya'da Marka Tescili Nas l Yap l r? Japonya'da patentler, dizaynlar, faydal model ve markalar sinai mülkiyet haklar kategorisine girerler. S nai mülkiyet haklar ve telif haklar, edebi mülkiyet haklar alt nda toplan rlar. Japonya'daki s nai mülkiyet haklar sistemi, Amerika'dakinden biraz farkl d r. Fakat gerekli prosedürler tamamland ktan sonra kanunlar taraf ndan korunan alanlar ayn d r. Japonya'daki S nai Mülkiyet Haklar Telif haklar, Berne Anlaflmas 'na imza atan tüm ülkelerde kendili inden korunmaktad r. S nai mülkiyet haklar ise sadece uygulamaya konulduklar bölgelerdeki milli kanunlar taraf ndan korunmaktad r. Bir flirket, baflka bir ülkede s nai mülkiyet hakk na sahip olsa bile, Japonya'da da ayn hakka sahip olabilmek için Japonya'daki gerekli prosedürleri yerine getirmek zorundad r. S nai mülkiyetin korunmas ba lam nda Paris Anlaflmas na imza atan Japonya, edebi mülkiyet haklar n n dünya çap nda korunmas n teflvik amac yla kurulan Birleflmifl Milletlere ba l Dünya Edebi Mülkiyet Örgütü'ne (World Intellectual Property Organization - WIPO) de üyedir. Edebi mülkiyet haklar n n korunmas için kullan lan sistemler ülkeden ülkeye farkl l klar göstermektedir ve bu farkl l klar n en aza indirgenmesi yönünde,wipo'da çok önemli çal flmalar yap lmaktad r. 22
Japonya'da S nai Mülkiyet Haklar Kanun kapsam ndaki maddeler lgili kanun Tahkikat ve soruflturma makam B u l u fl l a r Patent kanunu S nai mülkiyet haklar A l e t l e r D i z a y n l a r Faydal model kanunu Dizayn kanunu Japon S nai Mülkiyet daresi Tescilli markalar Tescilli marka kanunu Japonya'da Tescilli Markalar Tescilli markalar, Japon alameti farika(marka) kanununa göre korunur. Korunmak için gerekli koflul, markan n veya hizmetin di erlerinden ay rt edilebilir olmas d r. Korunma, tescil tarihinden itibaren on y l geçerlidir ve yenilemek mümkündür. (Amerika'da oldu u g i b i ) Yurtd fl ndan Resmi Baflvurular Nas l Yap l r? Yasal olarak gerekli belgeler Japon S nai Mülkiyet daresi (Japanese Patent Office- JPO)'ne teslim edilmelidir. Baflvuru, Japonya'da ikamet eden ve patent iflleriyle u raflan bir avukat arac l yla yap lmal d r. Burada JPO ve baflvuran taraf aras ndaki iletiflimin düzgün yürümesi amaçlanm flt r. Patent için baflvuran taraflar n, konular nda uzman olan avukatlar n n fikirlerine önem vermeleri onlar n yarar na olacakt r. Marka tescili, patent, faydal model ve dizayn baflvurular n n hepsinde ayn prosedür uygulanmaktad r. Japon tüketiciler için, sat n ald klar markan n imaj büyük önem tafl maktad r. Bu nedenle, tescilli markalar Japonya'da ifl yapabilmenin önemli ögelerinden biridir. Mutlaka markan z tescil ettiriniz. r t i b a t : nternational Affairs Division General Administration Department Japanese Patent Office 4-3 Kasumigaseki 3-chome, Chiyoda-ku Tokyo 100-8915 T e l. 0 3-3 5 8 1-1 8 9 8 23
[Soru-12] Japonya'ya hracat Yaparken Hangi Koflullara Uyulmal d r? Bir ülkeye mal ihraç etmeye bafllarken at lmas gereken ilk ad m, o ülkenin ithalat sistemini çok iyi ö renmektir. Sizin ürününüzün herhangi bir ithalat k s tlamas na tabi olup olmad n araflt rman z gerekir. Japonya'da çok az say da mal k s tlamalara tabidir. thalata liflkin Kanunlar D fl Ticaret ve Döviz Kanunu Bu kanun, d fl ticaret ifllemleri için uygulanan temel kanundur ve serbest ticaret ilkesine dayanmaktad r. thalat ve ihracat, bu ilkeye dayanarak tamamen serbest hale getirilmifltir. D fl Ticaret ve Döviz Kanunu, Japonya'da yap lan mali reformlar çerçevesinde sürekli revize edilmifltir. Ödemelerin yap lma yöntemlerine iliflkin bütün yönetmelikler kald r lm flt r. Bunlar taraflar kendi aralar nda diledikleri gibi düzenleyebilmektedirler. Gümrük Kanunu ve lgili Kanunlar Gümrük ifllemlerinin nas l yürüyece ini, vergi mükellefiyetini ve toplanmas n düzenleyen kanundur. Gümrük Tarifeleri Kanunu'nda ise vergi oranlar, indirimler ve muafiyetler düzenlenmifltir. Her kanunun kendi yapt r m uygulamalar vard r. 24
thalata liflkin Di er Kanun ve Yönetmelikler Di er birçok ülkede oldu u gibi Japonya'da da, ithal edilmeden önce baz ürünler için onay veya izin al nmas n gerektiren kanunlar vard r. Bu kanunlar kamu menfaati ve güvenli i için ç kar lm flt r. Bu kanunlar n büyük ço unlu u afla da belirtilmifltir : Yiyecek maddeleriyle ilgili sa l koruma kanunu Arz ve talep dengelerine iliflkin kanunlar Tekellere iliflkin kanunlar Evcil hayvanlar n kontrolüne iliflkin kanun Zehirli maddelere iliflkin kanun Ateflli silahlara iliflkin kanun Kimyasal maddelerin üretimine iliflkin kanun Patlay c maddelerin kontrolüne iliflkin kanun Do al hayat koruma ve avlanmayla ilgili kanun, vs. hracatç firmalar, görüflmeler ve sözleflme esnas nda, ithalatç veya al c firmalar n ithal edecekleri ürünlerin belirlenmifl standartlara ve yönetmeliklere uygun olmas n talep edeceklerini göz ard etmemelidirler. thalat Kotalar na Tâbi Ürünler Kotalar, afla da belirtilen üç ana ürün grubu için uygulanmaktad r : Dünya Ticaret Örgütü yönetmeliklerine tâbi devlet kontrolünde olan ticari ürünler. Bu grupta, alkol içeren ürünler, patlay c lar, ateflli silahlar, nükleer maddeler, uyuflturucu maddeler yer almaktad r. "Soru 2"de belirtilen 5 deniz ürünü. Dünyada nesli tükenmekte olan baz bitki ve hayvanlar. Japonya'ya mal ihraç ederken, ürünlerinizin Japonya'da yürürlükte olan ithalat kotalar na tamamen uygun olmas na özellikle dikkat etmeniz gerekmektedir. 25
[Soru-13] Japonya'da Ürünlerinizi Satmak çin Hangi Koflullara Uyman z Gerekir? Baz ürün türleri, ithal edilsin veya yurtiçinde üretilsin, gerekli testlere tabidir ve belirlenmifl standartlara uygunlu u belgelenmeden Japonya'da sat lamaz. Kanunlarca belirlenmifl bu standartlara mandater standartlar denir. Bundan baflka, yasal zorunluluk gerektirmeyen standartlar da vard r. Ürünlerin üzerinde, bu tür standartlara gönüllü olarak ba l l simgeleyen iflaretlerin varl veya yoklu u sat fllar muhtemelen etkileyecektir. Wool mark JAS mark SG mark JIS mark ST mark Son zamanlarda mandater standartlara iliflkin kanun ve yönetmelikler gittikçe yumuflat lm fl, uygulanan prosedürler daha basit hale indirgenmifl ve h zland r lm flt r. Bugünlerde sistemin bütününü kapsayan reformlar yap lmakta ve uluslararas standartlara ulafl lmaya çal fl lmaktad r. Mandater Standartlar Mandater standartlar, tüketicileri korumak amac yla baz ürün türleri için konulmufltur. Bu tür kanun ve yapt r mlar, Japonya'da kullan lan veya sat lan mallar kapsar. Resmi onay olmayan ürünler, ithal edilmeleri serbest olsa bile sat lamaz ve kullan lamazlar. Bu nedenle, standartlara uygunluk belgeleri hem yabanc üretici firmalar hem de Japon sat c lar taraf ndan mutlaka al nmal d r. Mandater standartlar kapsam nda yer alan mallar üzerine, ilgili kanunlar uyar nca mallar n menfleini, kalitesini ve sair hususlar n belirten damgalar mutlak surette 26
vurulmal d r. Bu tür bilgiler, Japon müflteriler için oldu undan mal n üzerine Japonca olarak bas l r. Elektirikli Aletler ve Meteryaller Kontrol Kanunu- Evlerde ve küçük ölçekli ifl yerlerinde kullan lan elektirikli ürünler: 165. madde, elektirik telleri, kablolu araç ve iletiflim ve elektirikli s t c lar Tüketici Ürünleri Emniyet Kanunu - Bebek ve çocuk yataklar ve da t rmanma ipleri. Ölçüm Kanunu- Araç ve gereçlerin ölçümü Gaz Endüstrisi Kanunu- ç mekanlarda kullan lan gazl su s t c lar, gazla çal flan s t c lar, gazla çal flan banyo s t c lar S v laflt r lm fl petrol gaz n n optimizasyonu ve emniyetinin sa lanmas yla ilgili kanun- S v laflt r lm fl petrol gaz kullan lan alet ve ekipmanlar kullanan genel tüketicilerle ilgilidir: 7. madde, gazl s t c lar ve mutfak ocaklar n içerir. Eczac l kla lgili Kanun- laçlar, yar -ilaçlar, kozmetik ürünler, t bbi malzeme, veteriner ilaçlar ve veterinerlikle ilgili t bbi malzeme. Yasal Zorunluluk Tafl mayan Standartlar Japon Endüstriyel Standard (Japanese Industrial Standard - JIS) JIS, endüstriyel standardizasyon kanuna dayanarak, kozmetik ürünler ve tar m ve orman ürünleri d fl ndaki ürünler için 8000 tane standart koymufltur. Bu standartlar, ürün standartlar na ek olarak analiz, ölçüm, kontrol, terminoloji ve sembollere yönelik standartlar da içermektedir. Uluslararas ticareti ve iflbirli ini gelifltirmek ve kolaylaflt rmak amac yla, aralar nda JIS'nin de bulundu u birçok standard,iso standartlar yla uyumlu hale getirmeye yönelik dünya çap nda bir hareket bafllam flt r. Eylül 1997'den bafllayarak bu iflle görevlendirilmifl özel kurulufllar, ürünlerine JIS damgas koydurmak isteyen flirketlere onay vermektedirler. Böylelikle yabanc flirketler için de JIS izni almak kolaylaflm flt r. Japon Tar msal Standard (Japanese Agricultural Standard - JAS) JAS ifllenmifl g da maddeleri için standartlar koymaktad r. malatç veya ithalatç firmalar gerekli testleri yapt rd ktan sonra ürünlerine JAS damgas koydurtabilirler. Ürün Mesuliyeti Kanunu Standart ve normlara ek olarak, Japonya'da mal sat fl yla ilgili göz önünde bulundurulmas gereken baflka bir nota da, Ürün Mesuliyeti Kanunudur. Bu kanun Temmuz 1995'ten beri yürürlüktedir ve üreticilere, hatal ürünlerden do acak her türlü yaralama, ölüm ve zararlar karfl lama yükümlülü ü getirmektedir. fiu ana kadar bu kanun kapsam nda sadece birkaç adli dava görülmesine ra men ilerde bu tür davalar n artmas beklenmektedir. Ayr ca, 1998 itibariyle bu konuda yeni düzenleme yap lm fl ve art k tüketicilerin adli yoldan haklar n aramalar kolaylaflm flt r. 27
[Soru-14] Japonya'ya yap lacak bir ifl gezisinden önce ne gibi haz rl klar yap lmal d r? Japonya'ya giderek pazar yerinde araflt rmak ve ifl görüflmelerinde bulunmak, Japonya'ya ihracat yapabilmek için mükemmel bir yoldur. S n rl zaman n z en iyi flekilde kullanabilmek için araflt r lmas gereken noktalar daraltmal, kuraca n z ba lant lar ve ziyaret edece iniz flirketleri büyük bir dikkatle seçmelisiniz. Bütün bu ayarlamalar önceden planlanmal ve gerekli rezervasyonlar yap lmal, randevular kesinlefltirilmelidir. Bunlardan baflka yap lmas gereken daha birçok haz rl k olacakt r. Yan n za Alman z Gereken fieyler Numuneler Ürün Kataloglar fiirketinizi tan tan broflür ve materyaller fl kartlar 28
Gitmeden Önce Bilmeniz Gerekenler Japonya'ya özgü birçok gelenek ve görenek vard r. lk baflta bunlara tam olarak uyman z gerekmese bile rahats z edici durumlardan kaç nmak için yeterli bilgiye sahip olman z önem tafl maktad r. Söz konusu gelenek ve görenekler, selamlaflma, flirket çal flanlar aras ndaki hiyerarfliye sayg l olma, kararlar n nas l al nd n anlama ve de iflik türde "evet" ve "hay r" cevaplar n yorumlayabilme ile ilgilidir. Do rudan ve yüz yüze görüflmenin her zaman için daha etkili oldu u unutulmamal d r. Japonya'yla ifl tecrübesi olan kimselerden alabilece iniz tavsiye ve önerilerin size büyük faydas dokunacakt r. Jetro ofislerinden de konuyla ilgili yaz l ve görsel birçok kayna a ulaflabilirsiniz. Tercümanl k Hizmetleri ve fl Japoncas fl görüflmelerini ve bilgi toplama faaliyetlerini Japonca üzerinden yürütmek büyük önem tafl maktad r. Bu nedenle kendinizi daha iyi ifade edebilmeniz için Japon bir mütercim tercümanla çal flman z en iyisi olacakt r. Tercüman kiralarken tercüman n uzman olmas gereken ifl alan na dikkat etmeniz gerekmektedir. Fakat bir tercümanla çal flmak pahal olabilece inden böyle bir hizmetten en verimli olacak flekilde, baflka bir deyiflle çok önemli durumlarda faydalanmal s n z. Az da olsa birkaç kelime Japonca bilmek, görüflmelerde olumlu bir izlenim kazand rabilir. Jetro'nun ifl görüflmelerinde gerekebilecek temel Japonca ö renimine yönelik programlar bulunmaktad r. Bu programlar hakk nda gerekli bilgiye Jetro ofislerinden ulaflabilirsiniz. Ayr ca kolay Japonca dersleri için Jetro'nun internet sayfalar na da girebilirsiniz. Japonya'da Konaklama Oteller fiyat ve otelin derecesine göre iki kategoriye ayr lmaktad r. Büyük flehirlerdeki birinci s n f oteller, ofis makinalar ve di er birçok iflle ilgili hizmet sunmaktad rlar. Fiyatlar, otelin yerine, oda türüne ve otelin s n f na göre de iflmektedir. Tokyo'da tek kiflilik bir konaklama için 18,000 ila 30,000 yen gerekmektedir. Çift yatakl odalar n bir gecelik fiyat ise 27,000 ile 45,000 yen aras nda de iflmektedir. E er daha küçük bir odada kalmay düflünürseniz ve daha düflük bir servise raz olursan z, fiyatlar bir gece için 10,000 yene kadar düflebilir. Bu tür oteller ifladamlar na yönelik otellerdir ve Japonya'n n hemen hemen her yerinde bu tür otellerden bulunur. Japon Ulusal Turist Organizasyonu ofislerinden Japonya'da seyahat ve konaklama hakk nda bilgi alabilirsiniz. 29
[Soru-15] Jetro fl Destek Merkezleri Ne Gibi Hizmetler Sunmaktad r? Jetro fl Destek Merkezleri (Business Support Centers - BSC'ler), yabanc ifladamlar na pazara girifl süreçlerinin ilk safhalar nda baflar l olabilmeleri için büyük destek s a l a m a k t a d r. Direkt sat fl faaliyetlerinde bulunmak amac yla Japonya'ya gelmifl olan ihracatç lar n ellerinin alt nda birçok olanak bulunmal d r. Aksi takdirde, ne kadar çaba gösterseler de, baflar ya ulaflmalar çok zor olacakt r. BSC'ler yabanc ifl adamlar için geçici ofis alanlar sa lamakta ve onlara profesyonel dan flmanl k hizmetleri sunmaktad r. Geçici Ofis Alan BSC'lerin geçici ofis alanlar nda sundu u imkanlar flunlard r : Yaz masalar, sandalyeler ve di er gerekli ofis mobilyalar Telefon ve faks makinalar Kiflisel bilgisayarlar Fotokopi makinalar fladamlar, bunlar n d fl nda, birçok ngilizce kayna n bulundu u kütüphanelerden ve presentasyonlar n gerçeklefltirecekleri video destekli konferans odalar ndan da faydalanabilirler. Bu odalar ifl toplant lar yapmak ve numuneler sunmak için de kullan labilir. Sadece fotokopi, telefon, faks ve bilgisayar kullan m ndan ücret al nmaktad r. Bütün di er hizmetler, iki ay geçmemek flart yla, ücretsiz verilmektedir. Destek Hizmetleri BSC'lerin sundu u destek hizmetleri, sat fl faaliyetlerinde bulunan ifladamlar n n ifllerini kolaylaflt rmak amac yla sa lanmaktad r. Söz konusu hizmetler flunlard r : fl Destek Merkezleri'nde, Japon ifl uygulamalar hakk nda deneyimli ticari dan flmanlar bulunmaktad r. Bu dan flmanlar gerekli her türlü bilgiyi sa lamak amac yla görevlendirilmifltir. 30
BSC'lerde telefon mesajlar n z ve randevular n zla ilgilenecek personel de hizmetinize sunulmufl durumdad r. BSC'lerde posta ve faks ifllemlerinizle de ilgilenecek personel mevcuttur. Potansiyel ithalatç lar içeren Jetro bilgi bankas ndan da faydalanabilirsiniz. (bkz. Soru 6) Mütercim tercümanlar, çevirmenler ve di er profesyonellere ulaflma imkan. Jetro, bütün bu hizmetleri ek destek olarak vermektedir. BSC'ler kesin baflar garanti edemezler. Baflar hizmeti kullanan n gösterece i gayrete ba l d r. Kimler Jetro'nun Sundu u Hizmetlerden Yararlanabilir? Japonya'ya ihracat yapmak isteyen ve henüz Japonya'da operasyonlar bulunmayan yabanc üretici firmalar veya d fl ticaretle u raflan ifladamlar, BSC'lerin sundu u hizmetlerden faydalanabilirler. Devlet kurulufllar ndan veya Japon Ticaret Birimi'nden (Commercial Service Japan) alaca n z tavsiyelerin size büyük yarar dokunacakt r. Jetro'ya Nas l Baflvurabilirsiniz? Jetro ofislerinden temin edebilece iniz baflvuru formunu doldurup flirketinizin ürünlerini tan tan bir broflürle beraber en yak n n zda bulunan Jetro ofisine teslim etmeniz gerekmektedir. Bunlara ek olarak baflka bilgiler ve tavsiye mektuplar da teslim edebilirsiniz. Baflvurular Japonya'ya seyahatinizden en az iki ay önce yap lmal d r. Japonya'n n alt kentinde BSC'ler bulunmaktad r. Bu flehirler Tokyo, Yokohama, Nagoya, Osaka, Kobe ve Fukuoka'd r. Bu metropollerin her biri birer ticaret ve endüstri merkezidir. Sat fl çal flmalar n za bafllamak için co rafi konumu en uygun ofisi seçmeniz büyük önem tafl maktad r. JETRO BSC'lerin bulundu u yerler 1.Nisan 1998 Business Support Center (BSC) Havaalan : direkt uçufl H a v a a l a n THY Narita: s t a n b u l Kansai: s t a n b u l 31
APPENDIX ( EK BÖLÜM ) 1. ADDRESSES OF RELEVANT ORGANIZATIONS ( lgili kurulufllar n adresleri) Japanese Organizations (Japon Kurulufllar) Economic Organizations ( ticaret Kurulufllar ) 33 Trade Organizations (Ticari Kurulufllar ) 33 Importers Associations ( thalatç Birlikleri) 34 Wholesalers and Retailers Associations (Toptanc ve Perakendesi Birlikleri) 35 Trade Fair Organizations (Ticaret Fuar Kurulufllar ) 35 Market Researchers (Pazar Araflt rma Kurulufllar ) 37 Service Agencies (Hizmet Bürolar ) Japanese Interpreting Agencies 3 8 2. INFORMATION SOURCES (Bilgi Kaynaklar ) Directories and Corporate Information (Rehberler ve fi rket Bilgileri) 38 Statistics ( statistikler) 38 Yearbooks (Y ll klar) 39 Books (Kitaplar) 40 Newspapers (Gazeteler) 40 Magazines (Dergiler) 40 Electronic Sources (Elektronik Bilgi Kaynaklar ) 40 32