EYLUL 2007 KAYSERI SANAYI ODASI ABD PAZARINA GIRISTE FIRMALARIN DIKKAT ETMESI GEREKEN HUSUSLAR VE ALABILECEKLERI HUKUKI TEDBIRLER Robert Zara 111 John Street Suite 510 New York, NY 10038 Tel: 1-212-619 45 00 Fax: 1-212-619 45 20 www.zaralawny.com 1
Amerikan Pazarı! Cok buyuk! Caba gerektiren! Rekabetci bir pazardir 2
Global Rekabetci Ulkeler 1. Switzerland 2. Finland 3. Sweden 4. Denmark 5. Singapore 6. US 7. Japan 8. Germany 9. Netherlands 10. UK 11. Hong Kong 12. Norway 13. Taiwan,China 14. Iceland 15. Israel 16. Canada 3
ABD vs.turkiye! Turkiye, Avrupa Birligi Kredilerinin de etkisi ile 12 basamak yukselerek siralamada 59. sirada yeralmaktadir! ABD daha once 1. sirada iken 6. siraya dusmus olmasina ragmen hala cazip bir pazar ve teknolojik gelismelerin global merkezi durumundadir 4
2006 Yılı Verileri! Turkiye nin ABD ye yaptigi toplam ihracat: $5.0 milyar! ABD nin Turkiye ye yaptigi toplam ihracat: $5.9 milyar! ABD nin toplam ihracati: $1440 milyar! ABD nin toplam ithalati: $2.200 trillion Kaynak: https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/us.html#econ 5
! Amerikan Pazarina basarili bir sekilde girmek ve kalici olmak cok zordur Dikkate Alinmasi Gereken Faktorler:! Urunlerinizin rekabet kapasitesi! Risklere dayanma gucu! Maliyet, zaman, enerji 6
Amerikan Pazarina Giris 1. Direk Satis:! Sirketinizin Ihracat Departmani varsa mallarinizi direk olarak Turkiye den satabilirsiniz! ABD de kendi sirketinizi kurabilirsiniz! Joint Venture (Is Ortakliklari) olusturabilirsiniz 2. Dolayli Satis: Mallarinizi! Acente veya! Distributor araciligi ile satabilirsiniz 7
Turkiye deki Sirketinizin Ihracat Departmani! Aliciyi bulma, alicinin guvenilirligini arastirma ve satisi gerceklestirme Ihracat Departmaninizin gorevidir! Musterinizle direk pazarlik edersiniz! Mallarinizi aliciya direk olarak siz kendiniz satarsiniz! Satis sonrasi servisleri kendiniz belirlersiniz 8
Acente veya Distributor Araciligi ile Satis Acentenin Avantajlari! Satis Islemlerinin her asamasinda kontrol sizde olur! Mallarinizi ABD de bulundurmaniz gerekmez! Ilerde bir gun Amerika da kendi sirketinizi kurmak istiyorsaniz once acenteyle calismaniz ve musteriler bulmaniz sizin icin faydali olur 9
Acente Iliskisinin Temel Unsurlari:! 1. Acentenin Gorev ve Sorumluluklari Acenteniz olarak calisacak kisi ile yazili bir sozlesme yaparak, acentenin sizin icin yapmasi gerekenleri belirlemeli ve bu konuda anlasmaya varmalisiniz! 2. Acentenin yetkilerinin sınırı ve kapsami hukuki terimlerle kesin ve acik olarak belirlenmelidir 10
Acentenin Yetkileri Konusunda Cevaplandirmaniz Gereken Sorular! Acentenin sizin adiniza! satis icin pazarlik yapmasini! mallar icin fiyat teklifi vermesini! siparis formlarini kabul etmesini! satis sozlesmesini imzalamasini! alacaklarinizi tahsil etmesini! gerekli olan diger ticari islemleri yapmasini! sirketiniz, ticari faaliyetleriniz, calisanlariniz, urun kapasiteniz vs. hakkinda musterilere beyanda bulunmasini istiyor musunuz? 11
Acente Sozlesmesinde Belirtilmesi Gerekenler! Acentenin gorevleri ve yetkileri! Acentenin rakip sirketlerin urunlerini de satmaya yetkisi olup olmadigi! Acentenizin pazarlik ve satis sirasinda musteriye aciklamasini istemediginiz ticari bilgiler! Belirli bir miktarin uzerindeki satis sozlesmelerinin baglayici olabilmesi icin sizin onayinizin gerekip gerekmedigi! Acentenin baska bir kisiyi alt acente olarak yetkilendirip yetkilendiremeyecegi! Acentelik iliskisini tek tarafli beyanla 15 gun onceden bildirimde bulunarak sona erdirme yetkiniz oldugu 12
Acente Sozlesmesinde Belirtilmesi Gerekenler-2! Isin durumuna ve sartlara gore Acentenin haftalik veya aylik olarak rapor verme yukumlulugu! Musterilerin irtibat numaralari! Gorusme detaylari! Alinan siparisler! Alinan depozitler! Tahsil edilen alacaklar! Musterilerden gelen oneri ve sikayetler! Acenteye ne sekilde ve ne kadar odeme yapacaginiz! Onceden Amerika ya yapilan satislariniz varsa, o musterilerinize yapilan satislar icin acenteye komisyon odenmeyecegi veya daha dusuk bir komisyon odenecegi 13
Gercek Yetki vs Varsayilan Yetki Gercek Yetki! Isteyerek, acik bir irade beyaninda bulunarak acentelik sozlesmesi ve yetki belgesi ile acenteye devrettiginiz, adiniza islem yapabilme yetkisidir Varsayilan Yetki! Ucuncu kisilerin, durumun ozelliklerini dikkate alarak aslinda sizin adiniza soz konusu islemi yapma yetkisi olmayan acentenin sahip oldugunu varsaydiklari yetkidir 14
Acentenin Yetkilerinin Musterilere Bildirilmesi! Acentenizden her musterinize acentenizin yetkilerini ve yetkili olmadigi konulari aciklayan bir belge vermesini isteyebilirsiniz veya acenteden musterinin bilgilerini alip siz musterinize emaille bu yetki belgesini gonderebilirsiniz 15
Tek Yetkili Acente Olma Durumu: Urun bakimindan tek yetkili acente,! Acentenin sizin urununuzle beraber rakip diger sirketlerin urunlerini de satip satamayacaginin acentelik sozlesmesinde belirtilmesi! Acentenin diger firmalar adina acentelik kabul etmesinin sizin onayiniza bagli olmasi Cografi alan bakimindan tek yetkili acente! Acentenin hangi cografi alanda sizi temsil etmeye yetkili oldugunu sozlesmede belirtilmesi! 2-3 Eyalet icin temsil yetkisi verilmesi veya! Amerikanin butun eyaletlerinde temsil etme yetkisi verilmesi 16
Acente Secerken Dikkat Etmeniz Gereken Hususlar:! Hizmetleri! Mali durumu! Referanslari 17
Hizmetleri! Ne kadar suredir acentelik hizmetleri veriyor?! Hangi urunlerin pazarlamasini yapiyor?! Daha once dava edilmis mi?! Acentesi oldugu diger sirketlerle yapmis oldugu sozlesmelerde sizin acenteniz olarak calismasini engelleyici bir madde var mi veya baska bir sirketten bu konuda izin alinmasi gerekiyor mu? 18
Mali Durumu! Kredi durumu nedir?! Borclari var midir?! Iflas etmis midir?! Kredi raporu nasildir?! www.experian.com! www.transunion.com! www.equifax.com! Referanslari kimlerdir? (Mutlaka kontrol edin ve arayin)! Sosyal Sigorta numarasi! Ozgecmis/ CV! Piyasada nasil tanindigi 19
Oneriler! Deneme suresi (3 ay) icinde belli bir miktarda satis yapamamasi durumunda acentelik iliskisinizin tek tarafli bildirimle sona erecegini sozlesmede belirtin! Sizin onayinizi gerektiren islemleri sozlesmede belirtin! Acentenizi butun Amerika icin Tek Yetkili Acente olarak atamayin, sadece Amerika nin birkac eyaletinde temsil yetkisi verin! Acentenize sadece isini yapabilmesi icin %100 gerekli olan ticari sirlari verin ve sizin yazili izniniz olmadan ucuncu kisilere aciklayamayacagi bilgileri sozlesmede acik olarak belirtin 20
DISTRIBUTOR:! Mallarinizi sizden satin alir ve size mallarin fiyatini odemekle sorumludur.! Genellikle mallar icin satis sonrasi servis ve hizmet saglar! Genellikle diger ureticilerin mallarini da satarlar 21
Ne zaman Distributor ile Calismalisiniz?! ABD de cok buyuk miktarlarda mal bulundurmaniz gerekiyorsa ve depo tutmakla ve mallarin Amerika icinde dagitimi ile kendiniz ilgilenmek istemiyorsaniz! Mallarin hizli bir sekilde dagitilmasi onemliyse veya mallarin Turkiye den ABD ye gonderilmesi fazla uzun surecekse! Ileride ABD de bir sirket kurmayi dusunmuyorsaniz! Uretici veya Ihracatci firma olarak ABD de bilinmek, taninmak sizin icin onemli degilse! Sizin icin en oncelikli konu kar saglamaksa! ABD deki urunlerin finansmani icin satilip satilamayacagini bilmeden fazla para harcamak istemiyorsaniz 22
Distributor Secerken Dikkat Etmeniz Gerekenler! Hizmetleri! Mali Durumu! Referanslari 23
Hizmetleri! Hangi urunlerin pazarlamasini yaptigini, rakiplerinizin urunlerini de satip satmadigini arastirin! Ne kadar suredir distributorluk hizmetleri verdigini arastirin! Satis sonrasi hizmetler planliyorsaniz, distributorun bu tur hizmetleri iyi bir sekilde sunup sunamayacagini dikkate alin! Acentede oldugu gibi Distributore de baslangicta sadece bir-iki eyalet icin yetki verin ve tek yetkili distributor olarak atamayin 24
Mali Durumu! Kredi durumu nedir?! Borclari var midir?! Daha once dava edilmis midir?! Iflas etmis midir?! Kredi raporu nasildir?! www.experian.com! www.transunion.com! www.equifax.com! Referanslari kimlerdir? (Mutlaka kontrol edin ve arayin)! Sosyal Sigorta numarasi! Ozgecmis/ CV! Piyasada nasil tanindigi 25
Distributorluk Sozlesmesinde Yeralmasi Gereken Hususlar-1! Distributorun yapmasi gereken minimum satis miktari! Odeme kosullari! Tek yetkili distributor ise bu statuyu koruyabilmesi icin yerine getirmesi gereken kosullar! Ne kadar sure icin sozlesme yaptiginiz! Mallarinizi kendi ismi veya markasi ile satma hakkinin olup olmadigi! ABD de marka ve patent haklarinizi tescil ettirme yetkisinin olup olmadigi 26
Distributorluk Sozlesmesinde Yeralmasi Gereken Hususlar-2! Distributorun malinizi satmaya yetkili oldugu fiyat araligi! Mallarinizin pazarlanmasi icin harcamasi gereken minimum miktar! Distributorun mallariniz hakkinda verebilecegi garantilerin kapsami! Bir sevkiyattan sonra zamaninda odeme yapilmamasi durumunda tek tarafli olarak derhal distributorluk sozlesmesini sona erdirme hakkiniz oldugu! Mallarinizin pazarda nasil karsilandigini size bildirme yukumlulugu 27
Amerikan Hukukunda Ureticinin Sorumlulugu! Amerikan urun sorumlulugu mevzuatına gore, mallarini ticari piyasaya sunan her uretici firma ve distributor mallardan kaynaklanan her turlu zarar icin herhangi bir garanti vermemelerine ve kusurlari olmamasina ragmen tuketiciye karsi sorumludur Oneri:! Urun sorumlulugu sigortasi satin almanız 28
Tazminat Yukumlulugu! Distributor sirket urunlerin montaji ve teknik bakimi icin servis sunarsa, daha sonra montajdan ve teknik bakimdan kaynaklanan bir sorun ortaya cikmasi durumunda tuketici, uretici firma olarak sizi dava edebilir.! Bu sebeple odediginiz tazminat icin distributoru dava etme hakkiniz oldugunu, montaj ve servisin sizin sorumlulugunuz olmadigini sozlesmede belirtin. 29
Satis Turleri 1. Garantili Olmayan Satis a. Acik Hesap b. Banka Araciligi ile Dokuman Karsiligi Nakit 2. Garantili Satis a. Akreditif (Letter of Credit) b. Kisisel Garanti c. Teminat Sozlesmesi 30
Acık Hesap! Acik Hesap yoluyla yapilan satislarda mallar aliciya hicbir odeme garantisi olmaksizin gonderilir! Genellikle Alici kararlastirilan zamanda odeme yapmaz! Musterinizin size odemede sorun yaratma ihtimali cok yuksektir ve sizin bu durumda yapabileceginiz fazla bir sey yoktur Alici kim olursa olsun, ASLA, Acik Hesapla satis yapmayınız. 31
Dokuman Karsiligi Nakit! Ihracatci olarak siz ithalatci sirkete mallari yolladiginiz zaman gerekli dokumanlari bankaniza verirsiniz! Bankaniz kendi talimat mektubu ile birlikte dokumanlari ABD deki muhabir bankaya gonderir! Turkiyedeki Bankanizin gonderdigi talimatta sadece Alicinin fatura bedelleri icin nakit odeme yapmasi halinde ABD deki bankanin Aliciya dokumanlari teslim edebilecegi yazmalidir! ABD deki muhabir bankanin ihracat belgelerini elinde tutma yukumlulugu olmalidir 32
Riskler:! Banka bazen Alici odeme yapmadan belgeleri Aliciya verebilir veya Turkiye deki bankaya geri gonderebilir! ABD deki banka odeme yapilmadan dokumanlari aliciya teslim ederse, yararina sozlesme yapilan ucuncu kisi olarak siz veya Turkiye deki bankaniz ABD deki bankayi ihmali sebebi ile ABD de direk olarak dava edebilirsiniz 33
Akreditif (Letter of Credit)! Akreditif acildigi icin satim sozlesmesine ihtiyaciniz olmadigini dusunmeyin! Eger satici bankaya akreditifte belirtilmis olan belgeleri verirse banka aleni bir sahtekarlik olmadikca saticiya odeme yapmak zorundadir! Ancak, mallarin kusurlu cikmasi durumunda Alicinin mahkemeye basvurup tedbir karari almasi ve odemeyi durdurmasi mumkundur! Unutmamak gerekir ki bankalar mallari degil, belgeleri incelemekle sorumludur 34
Oneriler-1! Satım sözle!mesinde Alici tarafından istenecek belgeler tam olarak belirtilmelidir. Aksi takdirde gerekli belgeler sa"lanamayaca"ı için akreditif!artı da yerine getirilemeyecektir! Satim sozlesmesinde Saticinin belirtilen belgeleri bankaya vermesi durumunda Alicinin hicbir sekilde Banka odemesini durdurmayacagi, aksi takdirde Saticinin bundan dogan zararlarini odeyecegi seklinde bir madde olmalidir 35
Oneriler-2! Akreditifte ödeme dokümanlar bazında yapildigi icin odeme zamani net 30 gün, kabulden sonra net 30 gün ya da yüklemeden sonra net 30 gün!eklinde belirtilmelidir! Akreditifte belirtilen sartlari yerine getiremeyeceginizi anladiginiz anda derhal Aliciya durumunuzu bildirin ve Alicidan Akreditifle ilgili haklarindan feragat ettigine dair belge isteyin! (Gorusulemez) nonnegotiable ve donulebilir (irrevocable) bir akreditife itiraz edilemez ve akreditif sonradan degistirilemez 36
GARANTI TURLERI! 1. Alicinin Verebilecegi Garantiler a. Kisisel Garanti b. Rehin Sozlesmesi c. Yazili Yeminli Beyan! 2. Ucuncu Kisilerin Verebilecegi Garantiler a. Kisisel veya Sirket Garantisi b. Akreditif 37
Kisisel Garanti: 1. Odeme Garantisi (Guaranty of Payment) Garanti veren kisi borctan birinci derecede sorumludur. Satici, once Alici sirketi dava etmeksizin sozlesmede belirtilen borcun odenmesini garanti veren kisiden isteyebilir. 2. Tahsil Garantisi (Guaranty of Collection) Garanti veren kisi borctan ikinci derecede sorumludur. Satici ancak sozlesmede belirtilen satis bedelini Alicidan tahsil edememesi durumunda garanti veren kisiden borcun odenmesini isteyebilir. 38
Rehin Sozlesmesi Rehin sozlesmesi ile Alici, saticiya sahi oldugu mallar, ucuncu kisilerden olan alacaklari veya gonderilen mallar uzerinde teminat verebilir. (U.C.C. Article.9) Yazili Yeminli Beyan! Satici, Alicidan satis bedeli miktarinda Saticiya borclu oldugunu belirten yazili ve yeminli beyan alarak durusma ve yargilama olmaksizin bir gun icinde mahkemeden Alicinin borclu oldugu yonunde karar alabilir ve bu karari icraya koyabilir 39
Onemli olan;! Teminat aldiginiz kisinin sizin alacaginizi karsilamaya yetecek kadar malinin mulkunun olmasi ve! Mallari uzerinde baskalarinin (ornegin bir bankanin) oncelikli rehin hakkinin olmamasi 40
! Akreditif: Akreditif sartli banka kredisidir. Muhabir banka talimatta belirtilen belgelerin ibrazı kar!ılı"ında satıcıya belli bir mebla"ı ödemeyi garanti eder. 41
SATISTAN SONRA FIYAT! Eger musteriniz mallarin nihai kullanicisi degilse, Alici ile mallari nihai kullaniciya sattiktan sonra fiyatta anlasmak uzere mallarinizi satabilirsiniz! Alici ile Satici arasinda kesin bir satim sozlesmesi vardir; sadece mallarin fiyati belirlenmemistir! Alicinin mallari geri gonderme gibi bir secenegi yoktur, mallarin kabul edilmemesi sozlesmenin ihlal edilmesi anlamina gelir! Eger satistan sonra Alici ve Satici fiyatta anlasamazlarsa mahkeme makul bir fiyat belirler. 42
KONSINYE SATIS! Mallar gonderilen kisi tarafindan tekrar satilana kadar gonderene ait olur! Mallar satildiktan sonra toplam satis bedeli gonderene ait olur! Mallarin gonderildigi kisi gonderen adina satis bedelini tahsil eder ve komisyon alir! Mallarin gonderildigi kisi, mallari tekrar satamamasi durumunda mallari Saticiya iade etme, geri gonderme hakkina sahiptir! Mallarin gonderildigi kisinin garanti talep etme hakki yoktur! Mallarin kotu durumda olmasi halinde mallarin gonderildigi kisi gonderenin mallar hakkinda verecegi karara uymak zorundadir 43
KONSINYE SATIS-2 Avantajlari:! Ihracatci sirket mallarini depoda tutup siparis almayi beklemek yerine mallarini toptan satis pazarina sunma ve tanitma imkani bulur Dezavantajlari:! Mallar satilana kadar ihracatci firmanin para alma sansi yok! Mallar ihracatcinin kontrolu disina cikar! Mallarin zarara ugramasi durumunda mallari gonderen ihracatci sirket butun riski ustlenmis olur 44
KONSINYE SATIS-3! Satilmasi zor olan mallar icin! Iptal edilen siparislerin mallari icin! Halihazirda ABD de bulunan mallariniz icin uygun bir satis metodudur Oneri:! Kesinlikle yazili bir sozlesme yapmadan konsinye satis yapmayin! Konsinye sozlesmesinde mallarin zarara ugramasi durumunda kimin ne kadar sorumlu olacagini belirtin 45
ABD YE IHRACATTA RISKLER VE ALABILECEGINIZ TEDBIRLER ABD ye ihracatta riskler:! Odeme riski! Dava riski! Tasima riski! Doviz kuru riski Alabileceginiz en etkili tedbir:! ABD ye ihracatta riskleri azaltmak icin alabileceginiz en etkili tedbir son derece iyi hazirlanmis olan bir satis sozlesmesine sahip olmanizdir 46
ABD ye Ihracatta Iyi Hazilanmis Bir Satim Sozlesmesine Neden Ihtiyaciniz Vardir?! Sahip oldugunuz hak ile borclarinizi ve karsi tarafi teskil eden Alici nin sahip oldugu hak ile borclarini tanimlamak ve ucuncu sahislarin bu hak ve borclarin neler oldugunu anlamasini saglamak icin! Zamaninda odeme yapilmamasi halinde fiyati arttirabilmek ve riskleri alicinin uzerine atmak icin! Ileride Alici ile aranizda bir davanin soz konusu olmasi halinde kendinizi koruyabilmeniz icin! Satis islemlerinin ve satis iliskisinin kontrolunun sizin elinizde olmasi icin 47
Satis Sozlesmesinde Bulunmasi Gereken Unsurlar! Taraflarin hukuki tanimlari! Siparis ve Siparisin Kosullari! Teslimat! Odeme Kosullari! Odemeye Iliskin teminatlar! Tazminat Hukumleri! Satici nin Garantileri! Mallarin gonderilmesinden once mallarin Alici tarafindan incelenmesine iliskin bir hukum 48
Satis Sozlesmesinde Bulunmasi Gereken Unsurlar! Bankalarin Kredi Mektuplari veya Akreditif lerin ibrazi halinde odemeyi durdurma yetkisine yer verilmemesi! Sozlesme konusu mallarin ozellikleri! Alici nin Taahhutleri! Uygulanacak Hukukun Secimi! Uyusmazliklarin Cozumu! Hukuki Giderler! Fikri Mulkiyet / Tazminat 49
ABD deki Kobilerle Ticaret! ABD deki KOBI lere satis yapiyorsaniz dikkate almaniz gereken riskler daha fazladir.! Bu sebeple KOBI lerle ne yapmak istediginizi bilmeniz cok onemlidir. 50
Kobilerle Ticaret Yapmak Neden Riskli? 1. ABD de cok fazla KOBI var ve KOBI lere iliskin sıkı bir hukuki duzenleme mevcut degil 2. Minimum sermaye sarti yok 3. Ofis acma mecburiyetleri yok (Sarap sektoru haric) 4. Gercekten kim olduklarini, kimin ticari faaliyetleri yuruttugunu anlamak zordur 51
Oneriler: 1. Mumkunse musterinizi ABD de ziyaret etmeniz 2. Referans sormaniz 3. Kar zarar hesaplarini istemeniz 4. Yazili bir satim sozlesmesi yapmaniz 52
AMERIKAN TICARET KANUNU U.C.C (Uniform Commercial Code)! U.C.C. Amerika da 50 eyalette birkac kucuk degisiklik haricinde kabul edilen model niteliginde bir ticaret kanunudur! U.C.C.de ihracatci olarak sizi zarara ugratabilecek bazi maddeler bulunmaktadir. Bu sebeple U.C.C hakkinda genel bilginizin olmasinda ve ona gore tedbirinizi almanizda fayda vardir! Eger Sozlesme terimleri ile taraflar arasindaki ticari pratik veya genel ticari orf ve adetler farkli ise sozleme terimleri esas alinir [1-205(4);2-208(2)] 53
Nihai Yazili Irade Aciklamalari (Parol Evidence Rule)! Taraflar arasinda yapilan nihai yazili sozlesmede yer alan maddeler karsisinda, daha onceden yapilmis olan yazili veya sozlu anlasmalarin, taraflar arasindaki ticari uygulamalarin veya genel ticari orf ve adetlerin baglayiciligi yoktur [2-202] 54
Teklif (Icap) ve Kabul [2-(206), 2-(207)]! Purchase Order (Siparis), satim sozlesmesi icin Alici tarafindan yapilan tekliftir! Saticinin siparisleri kabul ederek mallari gondermesi veya uygun sure icinde bildirimde bulunarak uretime baslamasi da satim sozlesmesi icin yapilan teklifin kabulu anlamina gelir! Eger alici veya satici tarafindan teklife verilen cevap teklifte (purchase orderda) yer alan terimlerden farkli terimler iceriyorsa o irade beyani kabul anlamina gelmez, karsi teklif olur! Sozlesme teklifin kabul edildigi anda yapilmis olur 55
Taraflarin Sorumluluklari [2-301]! Saticinin sorumlulugu mallari sozlesmede yer alan sartlara veya siparis formuna uygun olarak aliciya teslim etmek! Alicinin sorumlulugu da sozlesmeye uygun olarak gonderilen mallari kabul etmek ve sozlesmede kararlastirilmis olan fiyati odemek! Mallar Kabul edildigi anda Alicinin odeme yukumlulugu dogar. 56
! Taraflarin esasli olmayan konularda anlasmaya varmamis olmasi satim sozlesmesini gecersiz kilmaz! Teslim zamani sozlesmede belirtilmemisse duruma uygun makul teslim suresi esas alinir [2-309]! Fiyat belirlenmemisse makul piyasa fiyati esas alinir [2-305] 57
Satıcının Garanti Sorumlulugu [2-314]! Saticinin tacir olmasi durumunda, mallari ticarete elverisli nitelikte teslim etme sorumlulugu vardir! Satici, mallarin ticaret hayatinda genel olarak bir itirazla karsilasmayacak makul ve kabul edilebilir kalitede olmasini garanti eder 58
Alicinin Mallari Kontrol Etme Hakki! Alici mallari Kabul etmeden ve odeme yapmadan once mallari kontrol etme hakkina sahiptir! Eger mallar sozlesmeye uygunsa Alici kontrol masraflarini odemek zorundadir! Eger mallar sozlesmeye uygun degilse ve Alici bu sebeple mallari kabul etmezse, Alici: 1. Kontrol masraflarini 2. Nakliye masraflarini ve mallarin depoda tutulmasi ve muhafazasi icin yapilan masraflari 3. Gecikme ve sozlesmeye aykiriliktan dogan diger zararlari Saticidan isteme hakkina sahiptir. [2-513(2); 2-715(1)] 59
! Mallarin Sozlesmeye uygun olmamasi durumunda Alicinin Kabul Beyanini geri alma hakki bulunmaktadir. 1. Sozlesmeye aykiri durum mallarin degerini buyuk olcude azaltiyorsa 2. Alici mallari sozlesmeye aykirilik oldugunu bilmeyerek kabul etmisse 3. Alicinin mallarin sozlesmeye aykiri durumda oldugunu bilmesi, ogrenmesi zorsa. 4. Alici mallari Satici sozlesmeye aykiri durumu duzeltmeye soz verdigi icin kabul etmisse [2-608(1)] 60
! Eger Alicinin mallari kontrol etmesi icin makul bir sure gecmisse, artik o tarihten sonra alici mallari kabul etmis sayilir[2-606]! Eger Alici mallari reddederse makul bir sure icinde Saticiya mallari reddettigini bildirmek zorundadir. [2-602]! Saticinin da bu hatalari veya eksiklikleri makul bir sure icinde duzeltme sansi var 61
Teminat (2-609)! Eger Alicinin satis bedelini odemeyeceginden endise ediyorsaniz ve bunun icin makul sebepleriniz varsa Alicidan sozlesmenin yerine getirilecegine, odemenin yapilacagina dair teminat, guvence isteyebilirsiniz.! Eger makul bir sure (genellikle 30 gundur) icinde Alici size teminat veremezse odememis kabul edilir ve saticinin sozlesmeyi iptal etme hakki dogar.! Sozlesmenin iptalinin en kisa sure icinde karsi tarafa bildirilmesi gerekir.! Eger Alici makul sure icinde teminat verirse Saticin sozlesmeden dogan sorumlulugunu yerine getirmesi mallari teslim etmesi gerekir. 62
Oneri! Alicinin veya alicinin acentesinin onun adina mallari kontrol ettiginden emin olmalisiniz. Mallarin bir kisminin kontrolu gibi bir duruma izin vermemelisiniz! UCC ye gore Alici mallari teslim aldiktan sonra da sozlesmeyi kabul beyanini geri alma hakkina sahip oldugu icin, Kabul aninin ne zaman oldugunu, Alicinin mallari hangi durumda reddedebilecegini ve mallar kontrol edildikten sonra Alicinin kabul beyanini geri alma hakkinin olmadigini sozlesmede acikca belirtmelisiniz! Alicinizi iyi taniyin; gecmiste dava edilip edilmedigini, neden dava edildigini arastirin. Amerika da cok dusuk bir ucret odeyerek sirketin dava gecmisini ogrenebileceginiz web siteleri var (www.knowx.com) 63
Fikri Haklarla Ilgili Karsilasabileceginiz Riskler! Eger Alici size herhangi bir logoyu kullanabileceginizi soylerse, mutlaka o logoyu kullanma hakkini hukuken uzerinize almalisiniz.! Ayrica Alicinin da o logoyu kullanma hakkinin olup olmadigini arastirmaniz gerekir.! Eger Alicinin sizden kullanmanizi istedigi logoyu kullanma hakki yoksa hic bir kusurunuz olmasa bile gercek logo sahibinin fikri haklarini ihlal ettiginiz icin tazminat odemek zorunda kalabilirsiniz.! Alicinin gercekten fikri haklarin sahibi olup olmadigini sizin kontrol etmeniz lazim.! Eger gercek hak sahibi Aliciyi dava ederse, Alicinin da mallari ureten markayi veya logoyu kullanan siz oldugunuz icin geri donup sizi dava etme ihtimali var. 64
Fikri Haklarla Ilgili Karsilasabileceginiz Riskler-2! Washington DC deki Marka Patent Ofisinin web sitesinden (www.uspto.gov) marka ve patent haklarinin gercek sahibinin kim oldugunu ogrenebilirsiniz! Alicinin markayi veya logoyu kullanma hakkinin olup olmadigindan emin degilseniz ya o ise girmeyin ya da gercek hak sahibinin kim oldugunu bulup onun iznini aldiktan sonra mallari uretin! Cunku ABD de marka patent haklarinin ihlali icin cok buyuk miktarda tazminat cezalari verilmektedir! Aldirmamak, bilmemek sizin icin bir savunma olmaz 65
Amerikada Sirket Kurma! Turkiye deki Sirketinizi Amerika da ticaret siciline yabanci sirket olarak tescil ettirme Hakli Sebepleri: 1. Muhasebe islemlerinin kontrolunde kolaylik saglar 2. Butun gelir gider hesaplari tek bir elden incelenir.! Amerika da yepyeni bir sirket kurma Hakli Sebepleri: 1. Vergi Duzeni 2. Sorumluluk 66
Vergi Duzeni! ABD de sirketinizi tescil ettirirseniz, teoride sadece ABD ile yaptiginiz ticaretten ve ABDdeki ticari islerinizden elde ettiginiz kazanc uzerinden vergi odersiniz! ABD baglantili ifadesi cok genis oldugu icin pratikte ABD baglantili butun kazanclariniz ve ticari faaliyetleriniz icin vergi odeyeceksiniz. 67
Sorumluluk! Amerika da tescil ettirdiginiz sirket Amerika da dava edilirse, Turkiye deki sirketiniz de ayni sebepten dolayi Amerika da dava edilebilir ve Turkiye deki sirketinizin malvarligi da risk altinda olur! ABD de yeni bir sirket kurarsaniz, davacilar sadece Amerikadaki sirketin malvarligi ve alacaklari uzerinden alacaklarini tahsil edebilirler! Riski azaltmanizda, Amerika daki sorumlulugunuzu sadece yeni kurulan sirketle sinirlandirmanizda fayda var! Yeterli sermaye olmaksizin sirket kurup islemler yapmaniz durumunda da kisisel olarak sorumlu tutulma riskiniz artar. 68
ABD de Kurabileceginiz Sirketler:! Anonim Sirket (C Corporation)! Ortaklik (Partnership)! Limited Sirket 69
Anonim Sirket (C Corporation)! Cifte vergilendirmeye tabidir.! Brut Kar - Gerekli ve Makul Harcamalar=Vergilendirilen Net Kar! Her Sirket bu birinci derece vergilendirmeye tabidir.! Ikinci derece vergilendirme sirketin hissedarlarina, yonetim kurulu uyelerine verilen hisse ve maaslar uzerinden alinan vergidir! Cifte vergilendirmeden kacinmanin tek yolu butun hissedarlarin Amerikan vatandasi veya Yesil kart sahibi olmasidir 70
Ortaklik (Partnership)! Uniform Limited Partnership Act e gore, sınırlı sorumlu ve sinirsiz sorumlu olmak uzere iki tur ortak vardir! Sınırlı sorumlu ortak, sirket borclarindan sadece koydugu sermaye miktarinda sorumludur! Sınırsız sorumlu ortak ise, sirketin borclarindan sadece kendi sermayesi miktari ile degil, tum kisisel malvarligi ile sorumludur! Sirket hesabina sirketi ilgilendiren herhangi bir is yapan ortak, otomatik olarak sınırsız sorumlu ortak kabul edilir ve sirketin tum borclarindan kisisel malvarligi ile sorumlu tutulur! Alacaklilarin bu tur islemler yapan ortagin sınırlı ortak olmadigini iddia etmesi mumkundur 71
Limited Sirket! Sirket hissedarlarina koruma saglar. Sirketin hissedarlari kisisel garanti vermedikleri surece sirketin borclarindan dolayi kisisel malvarliklari ile sorumlu olmazlar! Hissedarlar sadece sahip olduklari sermaye hisseleri oraninda sirket borclarindan sorumlu olurlar! Limited Sirket sadece birinci derece vergilendirmeye tabidir! Sirket sadece hissedarlarinin isimlerini aciklar ve hissedarlar kendi hisseleri oraninda sirketin net kazanci uzerinden odemesi gereken vergiyi oderler 72
Limited Sirket-2! Hissedarlarin Amerikan vatandasi veya yesil kart sahibi olmasi sart degildir! Amerikan vatandasi olmayan ve yesil kart sahibi olmayan kisiler de sosyal sigorta numarasi alarak sirkette hissedar olabilirler! Ancak uygun calisma vizesi olmadikca yabancilar sirketin calisani olamazlar 73
Joint Venture (Is Ortakliklari)! Joint Venture (Is Ortakligi) belli bir ekonomik faaliyeti gerceklestirmek ve ortak menfaat saglamak icin birden fazla gercek sahis, sahis toplulugu veya ticari ortaklik tarafindan kurulan hukuki tuzel kisiliktir.! Joint Venture anonim sirket (corporation), ortaklik (partnership) veya daha farkli bir hukuki yapida kurulabilir, sirket turu secilirken vergi ve sorumluluk gibi unsurlar gozonunde bulundurulur 74
Joint Venture Kurma Sebepleri:! Masraf ve riski dagitma! Finansal kaynaklara erisimi artirma! Yeni teknoloji ve musterilere erisimi saglama! Girisimci yonetim uygulamalarina acik olmasi 75
! Uluslararasi Joint Venture lar uluslararasi ticaret kurallarina ve kurulduklari ulkelerin kanunlarina tabidir! ABD de Joint Venture lar eyaletlerin ticaret kanunlarina tabidir. Federal Gelir Vergisi Kanunu nu hukumleri cercevesinde Joint Venture lar ortaklik (partnership) olarak kabul edilmektedirler 76
Dunyadan Joint Venture Ornekleri:! Sony ve Ericsson un kurdugu Sony Ericsson! Ford Motor Company ve Mazda nin kurdugu Auto Alliance International! Texaco ve Royal Dutch Shell in kurdugu Equilon 77
Basarinizi ve basarisizliginizi etkileyebilecek faktorler! Kisa vadede kar edebilmenizi saglayacak bir isletme planiniz ve pazarlama stratejiniz olmali! Hedeflerinizi ve kullanacaginiz metodlari iyi belirlemelisiniz! Rakiplerinizin kimler oldugunu iyi bilmelisiniz! Iyi reklam yapmalisiniz! ABD pazarina girmenin sizin icin ne gibi avantajlari olabilecegini iyi belirlemelisiniz! Yeterli sermayeniz olmali! Calisanlarinizi iyi secmelisiniz 78
Isci-Isveren Iliskileri! Amerikan Hukukunda calisan ile belli sureli bir is sozlesmesi yapma mecburiyeti yoktur! Calisma suresi taraflarin rizasina gore belirlenir. Bu, isverenin calisanini istedigi zaman, hakli bir sebep olmasina gerek olmadan herhangi bir sebeple isten cikarabilecegi anlamina gelir Is Sozlesmesi Yapmaniz Gereken Durumlar:! Korumak istediginiz ticari sirlariniz olmasi! Calisaninizin daha sonra sizinle rekabet etmesini engellemek istemeniz 79
Isci Taseron Ayrimi! Bir kisiyi sadece belli bir projede calismasi icin ise alirsaniz o kisi Taserondur! Eger bir kisiyi genel olarak sirketinizle ilgili isleri yapmasi icin ise alirsaniz ve o kisinin yaptigi isleri yakindan gozetleme denetleme durumunuz varsa o kisi Iscidir 80
Isci Taseron Ayrimi-2! Isverenler calisanlarin vergilerini maaslarindan keserek odemektedir! Taseron, sozlesmeli calisan, alirsaniz o kisiler kendi vergilerini kendileri oderler! Sadece bu kritere gore isci veya taseronla calismaya karar verilmemelidir! Genelde calisan kisi uzerindeki kontrolunuz arttikca o kisinin Isci olarak kabul edilmesi ihtimali artar! IRS, Amerikan Vergi Dairesi, kimin isci kimin taseron olduguna kendi kriterlerine gore karar vermektedir 81
Isci-Taseron Ayriminda Amerikan Vergi Dairesi (IRS) Tarafindan Dikkate Alinan Kriterler:! Taraflar arasindaki yazili sozlesme sartlari ve taraflarin iradeleri! Isverenin calisana talimat verme ve isin nasil yapildigini denetleme yetkisinin olup olmadigi! Calisanin kullandigi arac ve gereclerin kime ait oldugu! Calisana saglik, sigorta, emeklilik, tatil gibi sosyal haklarin verilip verilmedigi! Calisanin isle ilgili masraflarinin isveren tarafindan odenip odenmedigi 82
Yer Kiralanmasi! Evinizi ofis olarak kullanarak ise baslamamalisiniz 1. Profesyonel degil 2. Vergi indirimi almada problemler yasayabilirsiniz! Ofis kirasi (ofisi konut olarak kullanmamak sarti ile), odeyeceginiz vergiden tamamen dusulmektedir! Evinizi ofis olarak kullandiginiz zaman evinizin sadece ofis olarak kullandiginiz odasinin kirasini vergiden dusebilirsiniz! Odanin kirasi hesaplanirken de o odayi gunde kac saat ofis olarak kullandiginiz ayrica oturma odasi gibi bir amacla da kullanip kullanmadiginiz dikkate alinir. 83
Yer kiralanmasi-2! ABD de yapacaginiz kira sozlesmesinin bir avukat tarafindan gozden gecirilmesinde buyuk yarar vardir! Kira sozlesmesi genellikle kiraya veren kisinin avukati tarafindan tek tarafli maddelerle onun menfaatlerine uygun olarak hazirlanir 84
Kira sozlesmesi icin gorusme yaparken dikkat etmeniz gereken hususlar:! Kesinlikle hicbir zaman odeme garantisi vermeyin, sirket adina kisisel olarak kefil olmayin! Eger mal sahibi kisisel garanti vermenizde israr ederse kira sozlesmesine iyi adam (good guy) maddesi koydurun 85
SONUC! Ne satarsaniz satin mutlaka yazili bir alim satim sozlesmesi yapin! Asla yazili siparis formu almadan mal gondermeyin! Siparis formunda Alicinin sonradan degisiklik yapmasi durumunda mutlaka yeni bir siparis formu gondermesini isteyin 86