ÇEVRE YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE DE ATIKSU YÖNETİMİ Ece SARAOĞLU Çevre ve Şehircilik Uzmanı 7. Türk-Alman Su İşbirliği Günleri 03.11.2017
Sunum İçeriği Atıksu Politikamız Ülkemizde Atıksu Mevzuatı Mevcut Durum Tamamlanan Projeler Devam Eden Çalışmalar Hedefler
Atıksu Politikamız Deşarj Yeniden Kullanım Arıtma Minimizasyon Önleme Üretici sorumluluğu
Atıksu Toplama ve Uzaklaştırma Atık Su Toplama Alanı Kanalizasyon Sistemi Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi Deşarj Noktası / Alıcı Ortam
Ülkemizde Atıksu Mevzuatı 644 Sayılı KHK Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (2004) ÇEVRE KANUNU (2872-1983) (5491-2006) Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği (2006) Tebliğler ve Genelgeler Numune Alma ve Analiz Metotları Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği İdari Usuller Tebliği İş Termin Planı Genelgesi Proje Onayı Genelgesi Tekstil Sektöründe Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol Tebliği Ergene Havzasındaki KOİ Deşarjı Standartlarının Kısıtlanması Genelgesi AAT Kimlik Belgesi Genelgesi Zeytinyağı Tesislerinde Oluşan Atıksuların Yönetiminde Uyulması Gereken Teknik Hususlar Tebliğ Hassas ve Az Hassas Su Alanları Tebliği Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği (2005) Atıksu Tarifelerinin Belirlenmesi Yönetmeliği(2010) Teşvik Yönetmeliği (2010)
ÇEVRE KANUNU 2872 Sayılı Çevre Kanunu nun 11.Maddesi; Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri atıklarını yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak arıtmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler.
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği İlk yayımı 1988 Son hali 10.01.2016 tarih ve 29589 sayılı R.G.
Endüstriyel Atıksu Deşarj Standartları Endüstriler üretim tiplerine göre gruplandırılmış ve 16 tane sektör oluşturulmuştur. Gıda sanayi İçki sanayi Maden sanayi Cam sanayi Kömür hazırlama işleme ve enerji üretimi Tekstil sanayi Petrol sanayi.
Endüstriyel Atıksu Deşarj Standartları Endüstriyel atıksu kaynakları için belirlenen atıksu deşarj standartları Tablo 5 - Tablo 20 arası Tablosu bulunmayan sektörler için; İşletmenin proses türü Kullanılan hammaddeler Kimyasallar ve benzeri hususlar Benzer sektörler Tablo 19 esas alınarak deşarj standartları ilgili idarece belirlendikten sonra Bakanlığın uygun görüşü alınarak uygulanır.
Evsel Nitelikli Atıksular için Deşarj Standartları Evsel nitelikli atıksu deşarj standartları Tablo 21 de verilmiştir. Nüfusu 84 kişinin altında olan atık sular foseptikte toplanır ve vidanjör vasıtası ile AAT ye verilir. Atık sularını vidanjör vasıtası ile taşıyan atıksu kaynakları, aldıkları belgeleri 5 yıl süre ile saklamak zorundadırlar.
Atıksu Altyapı Tesislerindeki Uygulamalar Atıksu altyapı yönetimleri, sorumluluk bölgelerinde oluşan atıksuların toplanması, iletilmesi ve bertaraf edilmesi işlemlerini yerine getirirler. Atıksu altyapı yönetimleri, atıksu arıtma tesislerini Çevre Kanununda öngörülen sürelerde, kurmak zorundadırlar. Nüfusu 50.000 ve üstü Nüfusu 50.000-10.000 Nüfusu 10.000-2000 2012 yılı 2014 yılı 2017 yılı
Atıksu Altyapı Tesislerindeki Uygulamalar İşletmelerin atıksularını atıksu altyapı tesislerine bağlayabilmeleri, atıksu altyapı yönetiminin iznine tabidir. Kanalizasyonun ayrık sistemde olması halinde, yağmur suları ve kirli olmayan diğer drenaj suları, kanalizasyona bağlanamaz. Kesikli çalışan işletmeler, kanalizasyon sistemine bağlantı yapmadan önce dengeleme havuzu inşa etmek mecburiyetindedirler.
Atıksu Altyapı Tesislerindeki Uygulamalar Atık su debisi; -500 m3/gün üzerinde olan işletmelerin numune alma bacası, otomatik numune alma ve debi ölçme cihazı bulundurması -200-500 m3/gün arasında olan işletmelerin numune alma bacası ve otomatik numune alma cihazı bulundurması zorunludur. Atıksu debisi veya kirlenme yükü, o kanalizasyon sisteminin taşıdığı toplam debi ve kirletici yükünün %10 undan fazla olan endüstriyel atıksu kaynakları özel arıtma tesisini kurmak ve işletmekle yükümlü tutulurlar.
Atıksu Altyapı Tesislerindeki Uygulamalar Tehlikeli madde içermeyen, ancak kanalizasyon sisteminin taşıdığı toplam debi ve kirletici yükünün %1 inden fazla olan endüstriyel atıksu kaynaklarının, sonu arıtma tesisi ile sonuçlanmayan kanalizasyon sistemine Tablo 25 te verilen standart değerleri veya kısıtlama yaparak alıcı ortam deşarj standartlarını sağlayarak bağlanıp bağlanamayacağına Mahalli Çevre Kurulu tarafından karar verilir.
Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği HASSAS SU ALANI ÖTROFİK ÖTROFİK OLABİLECEK Hassas su alanlarında ileri arıtma, Normal alanlarda ise ikincil arıtma yönteminin kullanılması esastır.
Enerji Teşviki Ödemesi Çevre Kanunu nun 29. Maddesi Uyarınca Atıksu Arıtma Tesislerinin Teşvik Tedbirlerinden Faydalanmasında Uyulacak Usul ve Esaslara Dair Yönetmelik (01.10.2010 tarih ve 27716 sayılı RG) AAT lerde kullanılan elektrik enerjisinin vergiler ve kesintiler hariç tüketim bedeli üzerinden %50 sine kadarlık kısmı Bakanlığımızca geri ödenebilmektedir. 2011 yılından bu yana (6 yılda) 1485 AAT için ~216 milyon TL ödeme yapılmıştır.
İl Merkezlerinin Arıtma Durumu
Atıksu Arıtma Tesisi ile Hizmet Verilen Belediye Sayısı 600 500 400 300 200 100 0
Atıksu Arıtma Tesisi Sayısı 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0
Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Verilen Nüfusun Toplam Belediye Nüfusuna Oranı (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1994 1995 1996 1997 1998 2001 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2014 2016 2017 2023
Tamamlanan Projeler Ülke Genelindeki Evsel/Kentsel Atıksu Arıtma Tesislerinin Mevcut Durumunun Tespiti, Revizyon İhtiyacının Belirlenmesi Projesi (TürAAT) Kirlilik Önleme Eylem Planları Gediz Seyhan Ceyhan Küçük Menderes Büyük Menderes Kuzey Ege Doğu Akdeniz Batı Akdeniz
Tamamlanan Projeler Ergene Havzası Arıtma Çamuru Yönetim Planının Hazırlanması Projesi Gediz Havzası Arıtma Çamuru Yönetim Planının Hazırlanması Projesi Sanayide Temiz Üretim Olanaklarının ve Uygulanabilirliğinin Belirlenmesi Projesi (SANTEM)
Ülke Genelindeki Evsel/Kentsel Atıksu Arıtma Tesislerinin Mevcut Durumunun Tespiti, Revizyon İhtiyacının Belirlenmesi Projesi (TürAAT) Çıktılar: mevcut durum: 1127 evsel/kentsel AAT 409 biyolojik arıtma 954 işletmede 260 yapay sulak alan (522 işletme sorunları var) 164 ileri biyolojik arıtma 73 inşaatı devam ediyor 131 paket arıtma 100 atıl 107 derin deniz deşarjı yatırımların fizibilitesi: ~1,5 milyar TL AAT işletme el kitabı hazırlanmıştır. AAT konumları ve genel özellikleri ATLAS uygulaması üzerinden görülebilmektedir.
Mevzuat Çalışmaları Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Revizyonu Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği Revizyonu Numune Alma ve Analiz Metotları Tebliği Revizyonu Atıksu Arıtma Tesislerinde Çalışan Teknik Personele İlişkin Tebliğ Taslağı
Devam Eden Projeler AAEP (2015-2023) Güncellenmesi Arıtılmış Atıksuların Yeniden Kullanımı Projesi Atıksu Arıtma Tesislerinin İnşası ve İşletilmesinde Kamu-Özel Sektör İşbirliğinin Araştırılması Projesi Sağlık Kuruluşlarından Kaynaklanan Atıksuların Arıtımı ve Bertarafı Projesi
Devam Eden Projeler Türkiye de Arıtma Çamuru Yönetimi ve Eylem Planının Hazırlanması Projesi Alıcı Ortam Kriterleri Bazında Deşarj Standartlarını Belirleme ve Uygulama Yöntemlerinin Geliştirilmesi Projesi Atıksu Geri Kazanımında Membran Uygulamaları İçin Konsantre Akım Yönetim Modeli ve Mevzuat Uygulama Metodolojisi Geliştirilmesi Projesi Enerji Verimli ve Enerji Pozitif Atıksu Arıtma Tesislerinin Geliştirilmesi Projesi
Hedeflerimiz HEDEF Atıksu Arıtma Hizmeti Verilen Belediye Nüfus Oranı (%) 2022 yılı sonu Enerji Teşvikinden Yararlanan AAT Sayısı 850 Arıtılmış Atıksuların Geri Kullanım Oranı (%) 5 97 ÇŞB Stratejik Plan 2018-2023 (taslak)
TEŞEKKÜRLER ece.saraoglu@csb.gov.tr 0312 586 32 07