Endüstri Mühendisliği Tezli Yüksek Lisans Dersler Tablosu Zorunlu Dersler Ders Kodu Ders Adı Teorik Uygulama Toplam AKTS IENG540 Optimizasyon Modelleri ve Algoritmalar 3 0 3 8 IENG560 Olasılıksal Analiz 3 0 3 8 IENG590 Seminer 3 0 3 4 Seçmeli Metodoloji Dersleri Ders Kodu Ders Adı Teorik Uygulama Toplam AKTS IENG532 Sistem Modelleme ve Benzetim 3 0 3 8 IENG555 Sezgisel Optimizasyon 3 0 3 8 IENG561 Uygulamalı Rassal Süreçler I 3 0 3 8 IENG580 İstatiksel Analiz 3 0 3 8 IENG581 Deney Tasarımı 3 0 3 8 IENG600 Yöneylem Araştırması Matematiği 3 0 3 8 IENG610 Bilim, Mühendislik ve Yöneylem Araştırması Felsefesi 3 0 3 8 IENG641 Doğrusal Olmayan Programlama 3 0 3 8 IENG642 Geniş Ölçekli Optimizasyon 3 0 3 8 IENG647 Çok Amaçlı Optimizasyon 3 0 3 8 IENG650 Ayrık Optimizasyon 3 0 3 8 IENG651 Ağ Optimizasyonu 3 0 3 8 IENG662 Uygulamalı Rassal Süreçler II 3 0 3 8 IENG664 Dinamik Programlama 3 0 3 8 IENG668 Stokastik Programlama 3 0 3 8 Seçmeli Uygulama Alanı Dersleri Ders Kodu Ders Adı Teorik Uygulama Toplam AKTS IENG525 Sıralama ve Çizelgeleme Kuramı 3 0 3 8 IENG570 Tedarik Zinciri Süreçleri ve Yönetimi 3 0 3 8 IENG571 Lojistik ve Taşıma Sistemleri 3 0 3 8 IENG572 Dağıtım Merkezi Tasarımı ve Operasyonları 3 0 3 8 IENG575 Envanter Sistemleri Analizi 3 0 3 8 IENG576 Gelir Yönetimi ve Fiyatlandırma 3 0 3 8 IENG577 Üretim Sistemleri Tasarımı ve Analizi 3 0 3 8 IENG665 Kuyruk Sistemleri 3 0 3 8 IENG666 İmalat Sistemlerinin Performans Analizi 3 0 3 8 IENG691 Endüstri Mühendisliği ve Yöneylem Araştırmasında İleri Konular 3 0 3 8 Tez Dersi Ders Kodu Ders Adı Teorik Uygulama Toplam AKTS IENG599 Tez (Endüstri Mühendisliği) - - - 30
Zorunlu Dersler IENG540 Optimizasyon modelleri ve algoritmalar Bu dersin amacı, modern doğrusal ve doğrusal olmayan en iyileştirme davranışlarını sunmaktır, bunlar; doğrusal programlama, ağ eniyileme, tam sayı programlama ve doğrusal olmayan programlamadır. Karmaşık en iyileştirme sorunlarını formüle etme kabiliyetini geliştirmeyi, pratik olarak çözümlenebilen temel sorun sınıflarının değerlendirilmesini, varolan çözüm yöntemlerinin açıklanmasını ve sunulan çözümlerin nitelik özelliklerinin anlaşılmasını desteklemeyi hedeflemektedir. IENG560 Olasılıksal Analiz Bu dersin amacı endüstri mühendisliği ve yöneylem araştırması konusunda lisansüstü çalışma yapacak öğrencilere olasılık teorisi ve bu teorinin uygulanması alanlarında gerekli temel bilgi ve becerileri kazandırmaktır. Ders temel olasılık kavramlarını, ayrık ve sürekli rassal değişkenleri, rassal vektörleri, rassal vektör dönüşümlerini, limit teoremlerini içerecektir. Bunlara ek olarak temel rassal süreçler ele alınacaktır. IENG590 Seminer Bu seminer dersinin amacı öğrencileri Endüstri Mühendisliği ve Yöneylem Araştırması alanlarındaki farklı araştırma alanlarıyla tanıştırmaktır. Ders süresince bölüm içi ve dışından farklı araştırmacılar kendi araştırma konuları ve bunların olası açılımları üzerine sunumlar yapacaklar ve ortaya koydukları konular tartışılacaktır. Bu süreç öğrencilerin tez konularını belirlemede yardımcı olacaktır. Seçmeli Metodoloji Dersleri IENG532 Sistem Modelleme ve Benzetim Bu dersin amacı öğrencilere bir mühendislik sisteminin benzetim kullanılarak nasıl modelleneceğini öğretmektir. Ders, karmaşık sistemlerin benzetim modellemeleri, geçerli benzetim sistemleri, giriş modelleme, rastgele sayılar ve rastgele değişken üretme metotları, benzetim çıktı analizi ve varyans indirgeme teknikleri konularını içermektedir. Bu dersi bitiren öğrenciler mühendislik sistemleri için nerede ve nasıl benzetim modelleri kullanılacağını, benzetim modeli için girdi hazırlamayı, benzetim modeli inşa etmeyi, benzetim modellerini çıktılarını değerlendirmeyi, benzetim modelleri kullanarak sistemleri karşılaştırmayı öğreneceklerdir. IENG555 Sezgisel Optimizasyon Bu dersin amacı ayrık ve sürekli eniyileme problemlerini çözmede sezgisel temel kavramları öğretmektir. Ders temel sezgisel yapıları içerir. Yerel arama ve komşuluk tanımı, benzetimli tavlama, tabu arama, genetik algoritmalar, parçacık sürü optimizasyonu, farksal gelişim algoritması, harmoni arama algoritması, yapay arı kolonisi algoritması, karınca algoritması vb. gibi meta sezgiselleri içerir. Sezgiseller hakkındaki temel malzemeler düzenli olarak derslerde anlatılacaktır. Öğrencilerin, ders ile ilgili farklı konularda çeşitli uygulama makaleleri sunması gerekmektedir. Buna ek olarak, bir proje ödevi olarak öğrenciler bir sezgisel 2
tasarlayacak, sorun için uygun bir algoritmanın kodunu yazacak ve performansını değerlendirecektir. IENG561 Uygulamalı Rassal Süreçler I Ders yöneylem araştırması ve endüstri mühendisliğinde sıklıkla kullanılan temel rassal süreçleri kapsamaktadır. Ders öncelikle koşullu olasılık ve koşullu beklenen değerleri ele alacaktır. Daha sonra sırayla Markov zincirleri, Poisson süreçleri ve sürekli zaman Markov süreçleri işlenecektir. Genel yaklaşım, rassal süreçlerin anlaşılması ve kullanımıyla birlikte rassal modelleme anlayışını geliştirmeyi öne çıkaracaktır. Dersin sonunda, öğrencilerin farklı alanlarda kullanılmak üzere rassal modeller geliştirebilmeleri ve bu modelleri kullanabilmeleri beklenmektedir. IENG580 İstatiksel Analiz Bu dersin amacı verilerin analizi ve sınıflandırılması ve değişkenlerin arasındaki ilişkilerin modellenmesi konularında bir anlayış geliştirmek ve bilgisayar uygulamaları üzerinde deneyim kazandırmaktır. Bu dersin konuları arasında tanımlayıcı istatistik, dağılım analizi, örnekleme, değişinti çözümlemesi, hipotez testi, regresyon analizi, zaman serileri, faktör analizi, ayırıcı analiz ve kümeleme analizi bulunmaktadır. IENG581 Deney Tasarımı Bu dersin amacı istatistiksel deney tasarımı ilkeleri kullanarak, öğrencilere uygulamalı olarak deney planlama, tasarlamanın yanı sıra etkin ve verimli deney yapma ve objektif çıkarsamalar için bu sonuçları analiz etme tecrübesini kazandırmaktır. Derste hem deney tasarımı, hem de sonuçların istatistiksel analizi konuları işlenecektir. Zengin endüstri mühendisliği uygulamalarının yanı sıra derste gösterilen yöntemleri uygulamada kullanılan bilgisayar yazılım paketleri (Design-Expert, Minitab vb.) öğretilecektir. IENG600 Yöneylem Araştırması Matematiği Bu dersin amacı, Yöneylem Araştırması, Endüstri Mühendisliği ve Yönetim Bilimleri alanlarında eğitim gören lisansüstü öğrencilerine matematiksel kavramlar ve onlar arasındaki ilişkiler konusunda temel bilgiler vermektir. Ders içeriği, geniş anlamda doğrusal cebir ve dışbükey analize giriş olarak iki parçadan oluşacak şekilde nitelendirilebileceği gibi, daha ayrıntılı olarak vektör uzayları, tabanlar, doğrusal dönüşümler, matrisler, doğrusal denklem sistemleri, özdeğerler ve özvektörler, pozitif belirlilik, dışbükey kümeler ve onların topolojik özellikleri, hiperdüzlemler, polihedral kümeler, koniler, ayırıcı ve destek hiperdüzlemleri, uç noktalar ve uç yönler, dışbükey fonksiyonlar ve onların sürekliliği ve türevlenebilirliği konularını içermektedir. IENG610 Bilim, Mühendislik ve Yöneylem Araştırması Felsefesi Bu ders, tarihsel bir perspektif içinde, bilim, mühendislik ve yöneylem araştırmasının temel yaklaşımlarını ve epistemolojilerini ele alacaktır. Endüstri mühendisliği ve yöneylem araştırması disiplinleri, bilim ve mühendislik içindeki yerleri konumlanacaktır. Ders okuma ve tartışma temelinde işlenecektir. IENG641 Doğrusal Olmayan Programlama Bu dersin amacı, doğrusal olmayan programlamanın ve dışbükey optimizasyonun çeşitli teorik yönleri hakkında bilgileri geliştirmek ve yüksek lisans ve doktora öğrencilerine 3
dışbükey analiz ve doğrusal olmayan programlama problemleri için eniyilik koşulları konusunda teorik temel oluşturmaktır. Bu derste öğrencilere dışbükey kümeler ve dışbükey fonksiyonlar, onların topolojik özellikleri ve dışbükey optimizasyon problemleri için eniyilik koşulları öğretilmektedir. IENG642 Geniş Ölçekli Optimizasyon Bu dersin amacı, öğrencilere geniş boyutlu gerçek hayat optimizasyon problemlerini çözmek için modern hesaplama ortamında doğrusal programlama ve tamsayı programlama teorisini bütünleşik şekilde kullanma becerisini kazandırmaktır. Problemlerin matematiksel yapısının incelenmesinin yanısıra, özel çözüm teknikleri ele alınacaktır. Ders Benders, regularize Benders, Dantzig-Wolfe ve Lagrange gevşetme gibi büyük ölçekli matematiksel programlama için ayrışma-koordinasyon algoritmaları gibi yöntemlerin kavratılması ve uygulanmasını içerir. IENG647 Çok Amaçlı Optimizasyon Mühendislik problemlerinin çoğu birden fazla amaç fonksiyonuna sahip olabilmektedir. Çoğu zaman bunlar çelişen amaçlar olduğundan bütün amaçları optimize eden çözüm tek olmayabilmektedir. Bu sebepten çok-amaçlı optimizasyon problemlerinin çözümleri Pareto optimal çözümler adlanan küme olarak bilinmektedir. Bu dersin amacı matematik ve yöneylem araştırmasının en etkili alanlarından biri olan çok amaçlı optimizasyonun matematiksel teorisi ve uygulamalarına giriş ve tanıtım niteliğinde bilgiler vermektir. Derste işlenecek başlıca konular çok-amaçlılık ortamında karar vermenin temelleri, vektör uzaylarında sıralama ilişkileri, çok-amaçlı optimizasyonda farklı etkin çözüm kavramları ve skalarizasyon metotlarıdır. IENG650 Ayrık Optimizasyon Bu dersin amacı öğrencilerde ayrık optimizasyon problemleri, ilgili kavramlar ve kesin/yaklaşık çözüm teknikleri hakkında bir anlayış geliştirmek ve deneyim kazandırmaktır. Bu dersin konuları arasında eniyilik, gevşetme, sınırlar, ağ akış problemleri, dal ve sınır, dinamik programlama, kesen düzlemler ve yaklaşık algoritmalar bulunmaktadır. IENG651 Ağ Optimizasyonu Şebeke akış problemleri doğrusal programlama problemlerinin bir alt sınıfını oluşturur ve taşıma, lojistik, imalat, bilgisayar bilimi, proje yönetimi, finans gibi konularda uygulama alanları vardır. Bu dersin amacı, öğrencilere temel şebeke problemlerini tanıtmak ve çözüm yöntemleri konusunda bilgi vermektir. IENG662 Uygulamalı Rassal Süreçler II Uygulamalı Rassal Süreçler I dersinde kapsanmayan ileri rassal süreçleri içermektedir. Bunlar sırasıyla yenileme süreçleri, Brown hareketi, Gauss süreçleridir. Bunun dışında güvenilirlik teorisi de ele alınacaktır. Genel yaklaşım, rassal süreçlerin anlaşılması ve kullanımıyla birlikte rassal modelleme anlayışını geliştirmeyi öne çıkaracaktır. Dersin sonunda, öğrencilerin farklı alanlarda kullanılmak üzere rassal modeller geliştirebilmeleri ve bu modelleri kullanabilmeleri beklenmektedir. IENG664 Dinamik Programlama Ders zaman boyutunda evrimleşen sistemlerin optimal kontrolü için kullanılan teknikleri kapsayacaktır. Ders temel olarak ayrık zaman modelleri üzerine yoğunlaşmakla birlikte sürekli zaman modellerine de değinecektir. Bellman denklemi, dinamik programlama 4
algoritması ve bunların uygulamaları kapsanacaktır. Derste değişik endüstri mühendisliği uygulamalarına ağırlık verilecektir. IENG668 Stokastik Programlama Bu dersin amacı öğrencilere veri belirsizliği olan ortamlarda optimal karar verme yöntemlerini tanıtmaktır. Stokastik programlama alanı yöneylem araştırması, matematik ve olasılık gibi birçok farklı disiplinin katkılarıyla hızla gelişmektedir. Derste geniş uygulama örneklerinin yanı sıra, alanın temel teorisi ve ayrışma yöntemleri ele alınacaktır. Bu derste ağırlık hem teorik temel oluşturma, hem de pratik algoritma uygulamaları ile pratikte karşılaşılan sorunları çözmeye yönelik stokastik programlama problemlerinin çözüm araçlarına verilecektir. Ders Benders, regularize Benders, Dantzig-Wolfe, L-şekil ve istatistik temeline dayalı ayrıştırma yöntemleri gibi büyük ölçekli matematiksel programlama için ayrışma-koordinasyon algoritmaları gibi yöntemleri içerir. Seçmeli Uygulama Alanı Dersleri IENG525 Sıralama ve Çizelgeleme Kuramı Bu dersin amacı öğrencilere hem üretim hem de hizmet organizasyonlarının karşılaştığı çizelgeleme sorunlarını göstermek ve bu sorunlara temel prensiplerden başlayarak karmaşık algoritmalara ve bilgisayar destekli çizelgeleme sistemlerine kadar değişik yöntemlerle çözüm yollarını öğretmektir. Derste işlenecek başlıca konular tekli ve paralel makine çizelgelemesi, atölye ve montaj hattı çizelgelemesi, esnek imalat sistemleri, ve işgücü çizelgelemesidir. Ayrıca derste sistem yaklaşımı ve uygulamaya önem verilecektir. IENG570 Tedarik Zinciri Süreçleri ve Yönetimi Bu dersin amacı tedarik zincirleri süreçlerinin incelenmesi ve endüstri mühendisliği yöntemlerinin tedarik zinciri süreçlerinin tasarlanması ve yönetimindeki uygulamalarını öğretmektir. Dağıtım stratejileri ve bu stratejilerin uygulama yöntemleri, tedarik zinciri süreçlerinde envanter yönetimi, risk havuzu, işbirliği ve bilgi teknolojileri bu dersin başlıca konuları arasındadır. Ders tedarik zinciri süreçleri ve yönetimi konusunda geniş kapsamlı bir konu yelpazesini içermekte, tedarik zincirlerinde envanter yönetimi, ağ tasarımı gibi çeşitli temel sorunları hakkında vaka çalışmaları ve teknik konuların derinlemesine analizlerini kapsamaktadır. IENG571 Lojistik ve Taşıma Sistemleri Bu dersin amacı lojistik sistemlerin tasarım ve analizi için faydalı olan analitik araçlar, yaklaşımlar ve tekniklerin kazanılmasıdır. Bu dersin konuları arasında lojistik ağ tasarımı, dağıtım stratejileri, taşıma operasyonları ve yönetimi, sipariş yönetimi, envanter yönetimi ve depo yönetimi bulunmaktadır. IENG572 Dağıtım Merkezi Tasarımı ve Operasyonları Bu ders, depo ve dağıtım merkezlerindeki malzeme saklama ve akış sistemleri ile ilgili bilgiler vermektedir. Buna ek olarak bu ders, depolardaki yerleşim düzeni, ürün tahsisi, saklama ve ürün toplama konularıyla ilgili bazı sorular sorarak; bu sorulara düşük maliyet, yüksek çıktı ve yüksek hizmet seviyesi gibi çeşitli tasarım yaklaşımlarıyla cevap vermeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, otomatik malzeme taşıma sistemleriyle ilgili bazı yaklaşımlar da bu ders kapsamında öğretilecektir. 5
IENG575 Envanter Sistemleri Analizi Bu dersin amacı deterministik ve rassal envanter sistemlerinin analizini yapmak ve kontrolünü sağlamak için gerekli presnsipleri, matematiksel modelleme yaklaşımlarını ve çözüm tekniklerini öğretmektir. Ele alınacak sistemler/problemler, ana olarak, talep yapısı ve uygulanacak envanter kontrol politikaları temelinde sınıflandırılacaktır. Derste, tek-kademeli envanter sistemlerinin yanı sıra çok-kademeli sistemleri de incelenecektir. IENG576 Gelir Yönetimi ve Fiyatlandırma Bu ders talep tahmini ve gelir yönetimine genel bir bakış içerir. Konu fiyatlandırma ve gelir optimizasyonu olarak da bilinir. Ders tahmin için istatistiksel yöntemler ile talep seviyesi ve talebin özelliklerini tahmin yöntemlerinin yanı sıra gelir tabanlı envanter kontrol yöntemleri; statik ve dinamik fiyatlandırma kararları, ihaleler ve gelir yönetimine tam ve yaklaşık optimizasyon yöntemlerini kapsar. IENG577 Üretim Sistemleri Tasarımı ve Analizi Bu dersin amacı, üretim sistemlerinin tasarımı, planlanması ve çözümlenmesi için sistem çözümleme ve endüstri mühendisliği yöntemlerinin uygulanmasını incelemektir. Ana konular grup teknolojisi ve hücresel imalat, tam zamanlı ve esnek imalat sistemleri ve kesikli üretim için eniyileme stratejilerini kapsar. Ayrıca malzeme taşıma ve depolama sistem elemanları ve aralarındaki ilişkiler, üretim sistemlerinin entegrasyon ögeleri de kapsanacak konular arasındadır. Stokastik ve deterministik yöntemlerle eniyileme ve sezgisel algoritmalarda incelenecektir. IENG665 Kuyruk Sistemleri Bu dersin amacı öğrencileri kuyruk sistemlerinin modellenmesi için genel bir çerçeve ve bu sistemlerin analizi için temel yöntemlerle tanıştırmaktır. Derste temel kuyruk teorisi modelleri ele alınacak ve modeller için temel sonuçlar matematiksel olarak elde edilecektir. Dersin sonunda, öğrencilerin kuyruk sistemlerinin analizinde kullanılan analitik modelleri bilmeleri ve servis/üretim sistemlerinin performance analizinde bu modelleri kullanabilmeleri ve gerektiği durumlarda özel kuyruk sistemleri için analitik yöntemler geliştirebilmeleri beklenmektedir. IENG666 İmalat Sistemlerinin Performans Analizi Bu derste farklı tiplerdeki imalat sistemleri (akış hatları, job shops, transfer hatları, esnek imalat sistemleri, esnek montaj sistemleri, hücresel sistemler vb.) için rassal modeller incelenecektir. Bu modellerin yardımıyla imalat sistemlerinin perfromans analizi yapılacak, tasarım problemleri ele alınacak, sistemlerin kontrolü için uygun politikalar önerilecek ve bir imalat sistemindeki farklı öğelerin etkileşimleri ortaya konacaktır. IENG691 Endüstri Mühendisliği ve Yöneylem Araştırmasında İleri Konular Bu ders bazı ileri yöneylem araştırması modellerini anlama, geliştirme ve bu modelleri endüstri mühendisliğinin genel alanlarına uygulama konusunda teorik ve pratik bilgi vermektedir. Derste yöneylem araştırması konusunda yeni eğilimler de incelenecektir. Bu bağlamda başarılı yöneylem araştırması makaleleri tartışılacaktır. Seçilen konular literatürdeki gelişmeler, lisansüstü öğrencilerin ilgi alanları ve ihtiyaçları doğrultusunda seneden seneye değişiklik gösterebilir. 6
IENG599 Tez Yüksek Lisans tez çalışması (Endüstri Mühendisliği) Yüksek lisans tez calışmasında öğrenci alanına katkıda bulunacak bir çalışma yapar. Tez danışmanı tarafından bu çalışma yönlendirilir ve öğrenci periodik sunumlarla tezinin akış durumunu danışmanı ile paylaşır. 7