NELER YAPABİLİRSİNİZ? HASTALARINIZIN DAHA SAĞLIKLI OLMALARINA YARDIMCI OLUN Hastalarınıza sağlıkları ile ilgili konularda açıklamalar yaparken buradaki ipuçlarını kullanarak zaman kazanabilirsiniz. American College of Physicians (Amerikan İç Hastalıkları Derneği) tarafından hazırlanan dökümandan Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği adına uyarlanmıştır.
Kalp Krizinden Sonra Kalp krizi kalbinizi zedeler ve iyileşmesi 4-6 hafta sürebilir. Daha iyi olmak ve yeni bir kalp krizini önleyebilmek için neler yapabileceğinizi burada bulabilirsiniz. Doktorunuzla bunlar hakkında konuşun: Almanız gereken ilaçlar Diyetiniz Ne zaman aşağıdakileri yapmaya başlayabileceğiniz Merdiven tırmanmak ( gün içerisinde) Eşya kaldırmak ( gün içerinde) Otomobil kullanmak ( gün içerinde) Cinsel ilişki ( gün içerinde) İşe geri dönmek ( gün içerinde) Ne tür egzersizler yapmanız gerektiği Eğer göğsünüzde, kollarınızda, boynunuzda veya çenenizde herhangi bir zamanda bir ağrı olursa, bir aspirin alın (daha önceden kullanmanıza engel olacak bir durum yoksa), ambulans çağırın veya birisinin sizi hastaneye götürmesini söyleyin. Doktorunuzla bir daha ki randevunuzu unutmayın. Tarih TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Kalp Krizinden Sonra Sigara içmeyin ve sigara içenlerin çevresinde bulunmayın. Sağlıklı yemek için doktorunuzun önerilerini alın. Alkol tüketiyorsanız, ne kadarının sizin için doğru olduğunu sorun. İdeal vücut ağırlığınızın ne olduğunu sorun. İlaçlarınızı her gün düzenli bir şekilde kullandığınızdan emin olun: Aspirin ve başka ilaçlar kanınızın akışkan olmasını sağlar. Diğer ilaçlar kalbinizin aşırı çalışmasını önler. Kolesterol ilaçları, yüksek kolesterolünüz olmasa bile kolesterolünüzün düşük kalmasını sağlar. Hipertansiyon ilaçları kan basıncınızı düşük tarafta tutar. Eğer diyabetik iseniz, diyabet ilaçları kan şekerinizi normal düzeyinde tutar. Eğer sigara içiyorsanız, sigarayı bırakmak için nikotin bantlarından, nikotin sakızlarından veya diğer ilaçlardan yararlanabilirsiniz. w w w. t i h u d. o r g. t r
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Kronik obstrüktif akciğer hastalığı, KOAH, uzun sürede gelişen bir solunum sorunudur. Daha iyi olmak ve KOAH ın daha kötüye gitmesini önlemek için neler yapabileceğinizi burada bulabilirsiniz. Sigara içmeyin ve sigara dumanından, tozdan ve diğer dumanlardan/buharlardan uzak durun. Eğer sarı veya yeşil renkli balgamla beraber öksürürseniz ve solunum sıkıntısı çekmeye başlarsanız soğuk algınlığı için tedavi alın. İlaçlarınızı her gün düzenli kullanın ve solunum ilaçlarınızı doğru kullanmayı öğrenin. Enerjinizi yüksek tutmak için düzenli egzersiz yapın. Fiziksel aktivite KOAH ta faydalıdır. Sigarayı bırakmak için doktorunuzun yardımını isteyin. Pnömokok aşısı ve her sonbaharda grip aşısı için doktorunuza danışın. Solunum sıkıntısı çektiğinizde veya ateşiniz olduğunda doktorunuzu arayın. Sağlıklı kalabilmeniz için KOAH hakkında bilgi sahibi olun. Doktor ziyaretlerinizi ayarlayın. Bir sonraki randevu tarihiniz: TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
KOAH tedavinize başlamadan önce doktorunuza aşağıdaki soruları sorunuz. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Solunum ilacımı günde kaç defa kullanacağım? Solunum ilacımı günün hangi saatinde alacağım? Her seferinde kaç puf/nefes kullanacağım? Solunum ilacımı doğru kullanma şeklini bana gösterebilir misiniz? Solunum ilaçlarımı nefesimi nasıl rahatlatacak? Solunum ilaçlarımı almayı unutursam ne yapmam gerekir? Solunum ilaçlarımın ve diğer ilaçların yan etkileri nelerdir? Eğer nefesime yardımcı olması için oksijen kullanmam gerekirse gün içinde ve gece nasıl kullanacağım? w w w. t i h u d. o r g. t r
Demans (Bunama) Demansı olan hastalar unutmaya başlar ve günlük işlerini yaparken sorunlar yaşarlar. Burada kendinize yardımcı olmak için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz. Düzenli olarak kontrole gidin ve reçete edildiği şekilde ilaçlarınızı alın. Sağlıklı yemekler yiyin ve her gün egzersiz yapmaya çalışın. Yorulduğunuz zaman dinlenin. Daha az alkol alın. Bir dayanışma grubuna katılabilirsiniz. Yapabildiğiniz sürece günlük aktivitelerinize devam edin. Acil durumlar için bir planınız olsun. Doktorunuza hangi ilaçların demansı yavaşlatabileceğini sorun. Doktorunuza sizi aktif tutabilecek gündelik aktivitelerin neler olabileceğini sorun. Eğer hareketlerinizde ya da düşüncelerinizde büyük değişiklikler varsa doktorunuzu arayın. TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Demans (Bunama) Demansı olan kişilere bakmak zordur. Burada neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz. Kişiye her zaman ismiyle hitap edin. Her gün aynı saatte uyanma, banyo, giyinme, yemek ve yatma için bir günlük rutin oluşturun. Giysilerin üzerinde velkro bağlamaları kullanabilirsiniz. Fermuar ve düğmelerden daha kolaylıkla kullanılabilirler. Güvenilir ve destekleyici bir ev oluşturun. Tehlike yaratacak bölgelere girişi kısıtlayın. Odalarda ve koridorlarda loş bir ışık olsun. Gece ışıkları kullanın. Kişinin düşmesine veya kendini yaralamasına engel olmaya çalışın. Banyoya tutunma çubukları ve kaydırmaz yer örtüleri koyun. Acil durumlar için bir telefon listesi bulundurun. Doktorunuza, hastanızın hangi evrede olduğunu ve ne beklemeniz gerektiğini sorun. Doktorunuza, demansın geri dönüşlü ya da tedavi edilebilir bir etkene bağlı olup olmadığını gösterecek tüm tetkiklerin yapılıp yapılmadığını sorun. Doktorunuza, tıbbi bakımın nasıl olması gerektiğini sorun. Doktorunuza hangi ilaçları nasıl vermeniz gerektiğini sorun. Doktorunuza geleceği, yaşam sonu kararlarını ve bakımevini nasıl planlamanız gerektiğini sorun. Kişinin davranış veya düşünce tarzında büyük değişiklikler varsa doktorunuzu arayın. w w w. t i h u d. o r g. t r
Depresyon, sadece saatler veya günler boyunca mutsuz hissetmek demek değildir. Günü yaşamanızı zorlaştıran bir üzgünlük veya ümitsizlik hissidir. Eğer aşağıdaki belirtiler varsa depresyonda olabilirsiniz: Uzun zamandır üzgün hissediyorsanız Eskiden yapmaktan hoşlandığınız şeylerden artık keyif almıyorsanız Eskisinden daha fazla ya da daha az uyuyorsanız İştahınızda kilo almanıza veya kaybetmenize yol açan bir değişiklik varsa Ölüm ya da intihar düşünceleriniz varsa Doktorunuz size depresyonunuz için yardımcı olmaya çalışır! Depresyon çok ciddi bir durumdur. Depresyonunuz aileniz ve arkadaşlarınız için de acılı olabilir. Eğer kendinize zarar vereceğinizi düşünüyorsanız hemen 112 yi arayın. Depresyonum için ne yapabilirim? TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ Depresyon Yardım alın Bir danışmanla, bir arkadaşla ya da güvendiğiniz başka birisi ile konuşun Hoşunuza giden aktiviteler yapın Meyve sebze içeren sağlıklı yemekler yiyin Her gün en az 30 dakika yürüyüş veya egzersiz yapın Sigara ve alkolü bırakın Doktorunuzdan randevu alın Eğer doktorunuz size ilaç verirse, ilacı her gün alın. Eğer daha iyi hissetseniz bile, ilacı bırakmayın. Bir daha ki randevu
Depresyon Doktorunuza depresyon hakkında sormanız gereken şeyler: Depresyonumu iyileştirmek için neler yapmalıyım? Depresyon ilacımın adı nedir? Depresyon ilacımı ne kadar süre almam gerekecek? İlacımı günün hangi saatinde alacağım ve diğer ilaçlarımla beraber alabilir miyim? İlaçlarımı yemekle beraber mi aç karnına mı almalıyım? Depresyon ilaçlarımın yan etkileri nelerdir? İlaçlarımı ne kadar süre kullanayım? Hiçbir zaman unutmayın; eğer kendinize veya bir başkasına zarar vereceğinizi düşünürseniz hiç zaman kaybetmeden 112 yi arayın! w w w. t i h u d. o r g. t r
Diyabet Diyabeti olan kişilerin kanlarında vücutlarına zarar verebilecek ölçüde yüksek kan şekeri bulunmaktadır. Genellikle fazla kiloya, yüksek kolesterol ve yüksek kan basıncı değerlerine sahiptirler. Burada diyabetinizi kontrol altında tutmak için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz. Daha az yiyin, şeker ve nişasta içeren ürünleri tüketmeyin. Her gün egzersiz yapmaya çalışın. Kan şekerinizi ölçün ve doktorunuza göstermek için yazın. Sigara içmeyin. İlaçlarınızı her gün alın. Doktorunuza diyet yapmanın, kilo vermenin ve egzersiz yapmanın en iyi yolunun ne olduğunu sorun. Doktorunuza HbA1c testinizi, kan basıncınızı, kolesterol düzeyinizi sorun, göz muayenesi yaptırın ve ayak bakımını öğrenin. Eğer diyabet ilacı kullanıyorsanız ve titreme, terleme ve bilincinizde fenalaşma fark ederseniz hemen biraz şeker yiyin, kan şekerinizi kontrol edin ve doktorunuzu arayın. TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Doktor veya hemşirenizden aşağıdaki formu doldurmanız için size yardım etmesini isteyin: Kan şekerimi saat ölçmeliyim. İlacımı saat almalıyım. Hedef vücut ağırlığım kilo. Kan şekerim olmalı. Hemoglobin A1c düzeyim olmalı. Kolesterol düzeyim olmalı. Bir sonra ki göz muayenem tarihinde. Bir sonra ki ayak muayenem tarihinde. Bir sonra ki doktor muayenem tarihinde. Diyabet w w w. t i h u d. o r g. t r
Grip (influenza) ateş, öksürük, vücut ağrıları, yorgunluk, boğaz ağrısı ve burun akıntısına yol açar. Grip geçiren insanlar, bazen çok hasta olabilirler. Burada grip kapmamak veya kaptıysanız daha iyi olmak için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz. Grip kapmanızı önleyecek en iyi yöntem grip aşısıdır. Aşıdan grip bulaşmaz. Eğer aşağıdaki durumlara sahipseniz her yıl grip aşısı olmalısınız: 50 yaş üzeri Diyabet, kalp veya akciğer hastalığı, veya başka bir kronik hastalık Küçük bir çocuk, kronik sağlık sorunları olan bir hasta veya yaşlı bir hastayla yaşamak Aşıyı Ekim veya Kasım da grip mevsimi başlamadan önce yaptırmak en iyisidir. Hasta olan insanlara yaklaşmayın. Grip virüsü havayla yayılır. Eğer hastalanırsanız işe ve okula gitmeyin. Ellerinizi sık sık su ve sabunla yıkayın. Ellerinizi gözünüze, burnunuza veya ağzınıza götürmeyin. TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ Grip İçin Doktorunuza aşıyı nerede yaptırabileceğinizi sorun. Doktorunuza grip için ilaç alıp almamanız gerektiğini sorun. Herhangi bir alerjiniz varsa doktorunuza söyleyin. Hastalanırsanız ve grip mi nezle mi olduğunuzu bilmiyorsanız doktorunuzu arayın. Aşağıdaki durumlar mevcutsa doktorunuzu arayın: 3 günden uzun süreli ateşiniz varsa Solunum sıkıntınız varsa Yiyemiyor veya içemiyorsanız
Doktorunuza grip ile ilgili olarak sormanız gerekenler: Grip ne kadar ciddi bir hastalıktır? Gripten korunmak neden önemlidir? Gripten korunmak için yapabileceğim aşıdan başka bir şey var mı? Bazı insanlar grip aşısından sonra hastalanıyorlar mı? Ailemden başka kim grip aşısı yaptırmalı? Grip mi nezle mi olduğumu nasıl bileceğim? Grip olursam: Grip İçin Ateş, öksürük ve ağrılar için ne yapabilirim? Hangi ilaçları kullanabilirim? Başka insanlara bulaştırmaktan nasıl kaçınabilirim? Grip aşısı tarihi: w w w. t i h u d. o r g. t r
Yüksek Kolesterol Hiperlipidemi ile yüksek kolesterol aynı anlama gelir. Kanınızda çok fazla miktarda yağ olmasına yüksek kolesterol denir. Kolesterol düzeyimi düşürmek için ne yapabilirim? Yemek alışkanlıklarınızı değiştirin Bir diyetisyene gidin Fazla yağ içermeyen yemekler yiyin Her gün 5 porsiyon sebze meyve tüketin Daha fazla tam tahıl, daha az kırmızı et tüketin Sayıları bilerek hedefleri oluşturun Kaç kilo olmalıyım? Şu anda kaç kiloyum? Hedef kolesterol düzeyim kaç olmalı? Şu anda kolesterolüm kaç? Kanda çok fazla yağ olması inmeye (felç), kalp krizine veya kalp hastalığına yol açabilir. Günlük alışkanlıklarınızı değiştirin Her gün en az 30 dakika yürüyün veya egzersiz yapın Kilo almamak için diyet ve egzersizinize çok dikkat edin Sigara içmeyin Doktorum yüksek kolesterolüm olduğunu nasıl anlayacak? Doktorunuz bir kan testi yapacak 20 yaşın üzerindeyseniz, doktorunuzun kandaki yağ düzeylerini ölçmesi gerekir TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Yüksek Kolesterol Yüksek kolesterol hakkında doktorunuza sormanız gerekenler: Kolesterol ilacımın adı nedir? Kolesterol ilacımı günün hangi saatinde almalıyım? Kolesterol ilacımı ne kadar süre almam lazım? İlacımı yemekle veya aç karnına almam fark eder mi? İlaç kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı? Kolesterol ilacımın yen etkileri nelerdir? Sigarayı nasıl bırakabilirim? Bir bırakma günü ayarlamalı mıyım? w w w. t i h u d. o r g. t r
Hipertansiyon Hipertansiyon yüksek kan basıncıdır. Eğer tedavi edilmez ise kalp krizine, inmeye ve böbrek hastalığına yol açar. Kendi kan basıncınızı nasıl ölçeceğinizi öğrenin. Doktorunuza göstermek için günlük olarak kan basıncınızı ölçün ve bir deftere not edin. Kan basıncı hedefinizi belirlemek için doktorunuzla konuşun. Bu hedefe ulaşma planınızı belirleyin. Hipertansiyon ilacınızı düzenli olarak alın. Bugün kan basıncım: Doktorunuzla tuz, yağ ve alkol içeriği hakkında diyetinizi konuşun. Daha fazla sebze meyve tüketin. Doktorunuza egzersizi sorun. Doktorunuza sağlıklı kilonuzu sorun. Her gün dinlenmek için kendinize zaman ayırın. Doktorunuza düzenli olarak gidin. TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Hipertansiyon Hipertansiyon ilacınıza başlamadan önce doktorunuza aşağıdakileri sorun: İlacımı günde kaç defa almam gerekiyor? İlacımı günün hangi saatinde almalıyım? İlacımı ne kadar süre kullanmalıyım? İlacımı yemekle mi aç karnına mı almalıyım? İlacımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı? Hipertansiyon ilaçlarımı başka ilaçlarla beraber alabilir miyim? İlacımı almayı unutursam ne yapmalıyım? Eğer ilaç kutusunun üzerinde uyarılar var ise, ne anlama gelmektedir? Yan etkileri nelerdir? w w w. t i h u d. o r g. t r
Kemiklerinizi güçlendirmek için yapmanız gerekenleri burada bulabilirsiniz: Egzersiz. Her gün yürüyün veya doktorunuzun önerileri doğrultusunda ağırlık kaldırıcı egzersizler yapın! Bol miktarda kalsiyum ve D vitamini alın. Bol miktarda kalsiyum ve D vitamini içeren yiyecekler tüketin (süt, yoğurt ve lifli yeşil sebzeler gibi) Her gün kollarınızı yarım saat güneşlendirin Evinizi düşmeyecek şekilde güvenli hale getirin. Yürüyüş yollarınızı düzeltin Gece ışıkları kullanın Sigara içmeyin. Alkol kullanmayın. Osteoporoz kemiklerinizin ince ve kırılgan olmasına yol açar. Doktorunuza hangi egzersizlerin kemiklerinizi güçlendireceğini sorun. Doktorunuza yeterli kalsiyum ve D vitamini alıp almadığınızı sorun. Yiyecek Kaşar peyniri Süt Yoğurt Brokoli TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ Osteoporoz Ne kadar kalsiyum? 1 diliminde 500 mg kadar 1 fincanda 300 mg 1 küçük kasede 300 mg 1 kasede 43 mg Doktorunuza dengenize destek olacak baston ya da yürüteç kullanıp kullanmayacağınızı sorun. Doktorunuza kemiklerinizi bir daha ne zaman kontrol ettireceğinizi sorun. Kemik yoğunluğu taraması tarihi:
Osteoporoz Doktorunuza sormanız gereken sorular: Osteoporoz için özel bir ilaç kullanmam gerekir mi? Kemiklerim için ne ilaçlar kullanmam gerekir? İlaçlarımı günde kaç defa kullanmalıyım? İlaçlarımı nasıl almalıyım? İlaçların yan etkileri nelerdir? Osteoporoz ilaçlarımı ne süre kullanmalıyım? İlacımı almayı unutursam ne yapmalıyım? İlaçlarımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı? Ayrıca kalsiyum ve D vitamini almam gerekir mi? Kemik ilaçlarımı başka ilaçlarla beraber alabilir miyim? Doktorumla bir daha ki randevum: w w w. t i h u d. o r g. t r
Osteoartrit Osteoartrit eklemlerinizin ağrımasına veya dinlendikten ve egzersizden sonra hareket zorluğu çekmenize neden olur. Genellikle elleri, beli, boynu, kalçayı ve dizleri etkiler. Osteoartrit çok ciddi ağrıya, kısıtlılığa yol açabilir ve cerrahi gerekebilir. Burada neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz. Bu ipuçları eklemlerinizin daha kolay hareket etmesine ve daha az ağrı hissetmenize yardımcı olabilir. Eğer kiloluysanız 3-5 kilo vermeye çalışın. Daha küçük porsiyonlar tüketin. Haftada 2-3 saat aktif olun. Yürüyün, yüzün veya bisiklete binin. Kaslarınızı ve eklemlerinizi gerin. El egzersizleri yapın. Eklemlerinizde çok ciddi ağrılarınız varsa doktorunuza söyleyin. Doktorunuza aşağıdakileri sorun: Hangi egzersizleri yapabilirsiniz. Nasıl kilo verebilirsiniz. Ağrınızı nasıl azaltabilirsiniz. Doktorunuza aşağıdakilere gerek olup olmadığını sorun: Kemik graf ileri Korse ya da baston Diyetisyenle randevu Fizik tedavi uzmanıyla randevu Ortopedist ile randevu Romatoloji uzmanı ile randevu TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Doktorunuza soracağınız sorular: Osteoartrit Osteoartriti tedavi etmek için ne gibi ilaçlar var? Osteoartrit ilaçlarımı günde kaç defa kullanmalıyım? Osteoartrit ilaçlarımı nasıl kullanmalıyım? Osteoartrit ilaçlarımın yan etkileri nelerdir? Osteoartrit ilaçlarımı ne süreyle kullanacağım? Osteoartrit ilaçlarımı almayı unutursam ne yapmalıyım? Osteoartrit ilaçlarımı başka ilaçlarla beraber kullanabilir miyim? İlaçlarımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı? İlaçlardan fayda görmezsem yapabileceğim başka şeyler var mı? Doktorumla bir daha ki randevum: w w w. t i h u d. o r g. t r
(Periferik Arter Hastalığı) PAH Periferik arter hastalığınız (PAH) varsa bacaklarınıza, ayaklarınıza ve parmaklarınıza yeterince kan gitmiyor demektir. PAH yürürken bacaklarınızın ağrımasına yol açabilir ve eğer kötüleşirse bacaklarınıza zarar verebilir. Burada PAH ın kötüleşmesini engellemek için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz. Sigara içmeyin ve sigara içenlerden uzak durun Sigara içmek PAH ı kötüleştirir. Başkalarının dumanının solumak kendinizin içmesi kadar kötüdür. Yürüyün Yürüyüş PAH için iyi bir tedavidir. Az mesafelerle başlayın ve her hafta biraz daha arttırın. Haftada 5 gün, 30 dakika yürümek iyi bir hedeftir. Eğer yürürken bacaklarınız acırsa durun, dinlenin ve tekrar yürümeye başlayın. Rahat ve kaliteli ayakkabılar giyin. Çarptığınız zaman ayaklarınızı ve parmaklarınızı koruyacak güvenli ayakkabılar giyin. Ayaklarınızı vurmayan ve ağrıtmayan ayakkabılar giyin. Ayaklarınızı ve parmaklarınızı her gün kontrol edin. Ayaklarınızda kırmızı ya da siyah renkli noktalar ve yaralar olup olmadığına bakın. Eğer aşağıdaki durumlar varsa doktorunuzu arayın: Yürümediğiniz zaman bacaklarınızda ağrı. Ayaklarınızda hissizlik. Ayaklarınızda veya bacaklarınızda yaralar. TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
(Periferik Arter Hastalığı) PAH Doktorunuza PAH ile ilgili sormanız gerekenler: Sigarayı bırakmama ne yardımcı olabilir? Yürürken bacaklarım ağrırsa yürümeye devam etmem doğru mudur? Alabileceğim herhangi bir ilaç var mı? Ameliyata ihtiyacım olacak mı? Yediklerimi değiştirmemin bir faydası olur mu? Eğer öyleyse ne yiyeyim? Kilo vermemin faydası olur mu? Kolesterolüm yüksek mi? Yüksek düzeyde kötü kolesterol PAH ı kötüleştirir. Kan basıncım yüksek mi? Yüksek kan basıncı PAH ı kötüleştirir. Kan şekerim yüksek mi? Yüksek düzeyde kan şekeri PAH ı kötüleştirir. PAH ı tedavi etmek neden bu kadar önemli? PAH ı tedavi etmek kalp krizi ve inme riskimi azaltabilir mi? w w w. t i h u d. o r g. t r
Ağrı 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Yok Hafif Orta Ciddi Ağrı tedavi edilebilir. Hayatınızı mahvetmesine izin vermeyin. Doktorunuzla tedavi için hedefler belirleyin. Sizin için iyi bir ağrı hedefi ne olmalıdır? Ağrınızın azalması hayatınızı nasıl değiştirir? Ağrınızı ölçmek için yukarıdaki ölçeği kullanın ve gün içinde bir çok kez nasıl hissettiğinizi kaydedin. Eğer uyku sorununuz varsa, kendinizi mutsuz ya da sinirli hissederseniz doktorunuza söyleyin. Bu sorunlar ağrıyı kötüleştirebilir. Doktorunuza değişik ağrı tipleri için değişik ilaçlar olup olmadığını sorun. Eğer ilaçlar işe yaramıyorsa ya da bulantı, kabızlık, uykusuzluk ya da kaşıntı gibi yan etkilere yol açıyorsa doktorunuza söyleyin. TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Ağrı Ağrı ilaçlarınızı almadan önce doktorunuza aşağıdaki soruları sorun: İlacımı günde kaç defa almam gerekiyor? İlacımı günün hangi saatinde almalıyım? İlacımı ne kadar süre kullanmalıyım? İlacımı yemekle mi aç karnına mı almalıyım? İlacımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı? Ağrı kesici ilaçlarımı başka ilaçlarla beraber alabilir miyim? İlacımı almayı unutursam ne yapmalıyım? Eğer ilaç kutusunun üzerinde uyarılar var ise, ne anlama gelmektedir? Yan etkileri nelerdir? w w w. t i h u d. o r g. t r
Huzursuz Bacak Sendromu Huzursuz bacak sendromu (HBS), bacaklarınızı sürekli hareket etmenize yol açan, kaşınan, keçelenen veya ağrılı bacaklara yol açar. Uyumanızı veya hareketsiz oturmanızı zorlaştırabilir. Burada HBS için neler yapabileceğinizi bulabilirsiniz. Herhangi bir ilaç kullanıyorsanız doktorunuza söyleyin. Bir çok ilaç HBS yi kötüleştirebilir. Alkol ve kafeini azaltın. Her ikisi de HBS yi kötüleştirebilir. Egzersiz yapın ama dozunu kaçırmayın. Yatağa gitmeden önce gevşeyin. Her gece aynı saatte yatağa gidin. Her sabah aynı saatte uyanın. Bacaklarınız sizi rahatsız ettiğinde yürümeyi, germeyi, ovuşturmayı veya sıcak bir banyo almayı deneyin. Doktorunuza demir eksikliğiniz veya kansızlığınız olup olmadığını sorun. HBS için ilaca ihtiyacınız olup olmadığını sorun. Eğer ilaca bağlı olarak aşağıdakileri yaşarsanız doktorunuza haber verin: Mide rahatsızlığı Baş dönmesi Uyku hali İlaca başladıktan sonra doktorunuzu görmek için randevu ayarlayın. Bir daha ki randevu TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Huzursuz Bacak Sendromu HBS için ilaç başlamadan önce doktorunuza aşağıdaki soruları sorun: İlacımı günün hangi saatinde ve yatmadan ne kadar önce almalıyım? İlacımı günde kaç defa almam gerekiyor? İlacımı ne kadar süre kullanmalıyım? İlacımı yemekle mi aç karnına mı almalıyım? İlacımı kullanırken almamam gereken yiyecek veya içecekler var mı? İlaçlarımı başka ilaçlarla beraber alabilir miyim? Eğer ilaç kutusunun üzerinde uyarılar var ise, ne anlama gelmektedir? w w w. t i h u d. o r g. t r
Sigara İçmek Sigara içmek sizi hastalandırır ve hayatınızı kısaltır. Eğer sigarayı şimdi bırakırsanız daha sağlıklı olursunuz. Bırakmak zordur ama size yardımcı olacak yollar mevcut. Sigara içmek, özellikle de gebeyseniz, kalp veya akciğer hastalığınız varsa çok tehlikelidir. Kalp krizi, inme, akciğer hastalığı ve kanser ortaya çıkma riskini arttırır. Sigara içerken etrafınızdaki kişiler de, çocuklar bile, hastalanabilir. Çok uzun zamandır sigara içiyor olsanız bile sigarayı bırakabilirsiniz. Sigarayı bıraktığınızda kendinizi daha iyi hissedeceksiniz, daha uzun yaşayacaksınız ve para tasarruf edeceksiniz. Doktorunuza sorun: Sigarayı bırakmanız neden bu kadar önemlidir? Sigarayı bırakmanın size nasıl faydası olur? Doktorunuza, sigarayı bırakmak için ne yardım alabileceğinizi sorun. Kendinize yardımcı olmanın yolları nelerdir? Diğer sigara içicilerle tedavi grupları Sigarayı bırakmanızı hızlandıracak ilaçlar Sigarayı bırakma programına başladıktan sonra doktorunuzu görmek için randevular ayarlayın. Bir daha ki randevu: TÜRK İÇ HASTALIKLARI UZMANLIK DERNEĞİ
Sigara İçmek Size sigarayı bıraktırmakta yardımcı olması için: Sigarayı bırakmak için önünüzdeki iki hafta içinde bir tarih belirleyin ve o tarihe uyun. Tüm sigaralarınızı ve küllükleriniz atın. Diğer sigara içicilerden uzak durun. Ailenize ve arkadaşlarınıza sigarayı bırakıyor olduğunuzu söyleyin ve onlardan yardım isteyin. İlerlemenizi görmek için doktorunuzla görüşün. Sorun yaşıyorsanız, özellikle de çökkün hissediyorsanız ve kilo alıyorsanız doktorunuzla konuşun. Planınıza uyun. Eğer başaramazsanız vazgeçmeyin. Tekrar deneyin. Alışkanlıklarının üstesinden gelmek için bazı insanların 3-4 defa denemeleri gerekir. w w w. t i h u d. o r g. t r