AKRAN REHBERLİĞİ ÖZET RAPOR SUSTAIN projesi bağlamında akran rehberliği Akran rehberliği SUSTAIN projesi bağlamında, farklı eğitim ve kültür şartları için önerilen ders planlarının adapte edilme sürecini kolaylaştırma amacında olan test-uygulama sürecinin bir parçası olarak planlanmıştır. Aynı zamanda ders planlarının uygulanabilirliği konusunda bunları uygulayan öğretmenlerden değerli fikirler edinilmesini sağlaması ve iyi uygulamalar seçkisine katkıda bulunması da beklenmektedir (ref. SUSTAIN projesi uygulaması, verilebilirin tanımı 18). Bunun da ötesinde akran rehberliği online ağ iletişimini tanıtıcı bir yol ve öğretmenler arasında işbirlikçi bir kültür ve meslektaş dayanışması yaratmak için bir teşvik olarak düşünülmüştür. Proje uygulamasının düzenlendiği sırada akran rehberliği aslen farklı ülkelerdeki meslektaşlar arasında bir iletişim kurulumu olarak düşünülmüştür. Kültürler arası meselelerin düşünülmesi veya ortak ülkelerdeki müfredatlar veya eğitimsel uygulamalar arasındaki farkların birer sonucu olarak ortaya çıkabilecek olan pratik meselelerin çözümlenmesini sağlayacağından Avrupa bağlamında SUSTAIN ders planlarının daha geniş çaplı uygulanmalarına katkıda bulunacak bir süreç olarak öngörülmüştür. Projenin uygulanması sırasında ise, akran rehberliğinin aynı ülke içindeki öğretmenler arasında da işbirliği kurulması için faydalı bir araç olduğu daha iyi anlaşılmıştır. Bu öğretmenler farklı bağlamlarda çalışmakta ve bu deneyim paylaşımı profesyonel performanslarının ilerlemesini desteklerken aynı zamanda da eğitim kalitesinin artmasına katkıda bulunmaktadır. Dahası, akran rehberliği yerel uzmanlar ile uygulamacı öğretmenler arasındaki işbirliğinin de son derece önemli bir parçası olmuştur. Bununla birlikte mevcut özet raporun amacı SUSTAIN projesi çerçevesinde uygulanmakta olan uluslararası akran rehberliğinin genel hatlarıyla bir taslağını çizmektir. Akran rehberliği süreci Akran rehberliği eş zamanlı ve eş zamansız yöntemler (video konferans veya canlı toplantılar) aracılığıyla (Kullanıcı Yorumları için var olan SUSTAIN Veri tabanı Aracı veya e- posta yoluyla) uygulanmıştır. Akran rehberliği seanslarının bazıları, önerilen ders planlarının bir takım yönlerini netleştirmek, öğretmenlerin dikkatlerini yoğunlaştırmaya yarayan, dersin yazarıyla aktivitelerin detaylarını tartışmak, veya olası uyarlamalarla ilgili yorum yapmak amacıyla aktivitelerin öğrencilerle uygulanmasından önce gerçekleştirilmiştir. Diğer akran rehberleri seansları, uygulama sürecinin adımları, aktivitelerin öğrenciler üzerindeki etkileri, öğrenci profilleri ve ihtiyaçlarına uygun hale getirmek adına ders planı üzerinde yapılan uyarlamalar hakkında konuşmak, aktivitelerin önemli yönlerinin vurgulanması, uygulama sırasında kullanılan ek malzemeleri önermek ve bazı durumlarda da ders planının daha iyi hale getirilmesi adına öneriler getirmek amacıyla uygulama sonrasında gerçekleştirilmektedir. 518321-LLP-2011-TR-COMENIUS-CMP 1
Akran rehberliği yöntemleri Video konferans Video konferanslar, online iletişim kurulmasına yarayan Skype veya diğer programlar aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Bazı durumlarda video konferanslar filme de kaydedilmiştir. Bu kayıtlara http://conf.dogakoleji.com adresinden ulaşılabilir. İki taraf (yazar ve uygulamacı) arasında doğrudan iletişime imkan veren video konferans eğitim ve kültür bağlamlarının da anlaşılmasına yardımcı olur. Video konferans katılımcıları büyük çoğunlukla yalnızca ders planının yazarı ile öğretmen-uygulamacıdan ibaret değildir, proje uzman(lar)ı veya iletişimde çevirmen veya yönetici olarak bulunan yabancı dil öğretmeni de görüşmelere katılmaktadırlar. - Yabancı dil yeterliliğinin veya çevirmen(ler) bulundurmanın zorunluluğu; - Her iki taraf için de en uygun vaktin bulunması için yapılacak olan bir ön iletişimi gerektiren zaman koordinasyonu; - Konuşma sırasında bazı önemli sorular unutulabileceğinden video konferans için temel bir senaryonun önceden planlanıp taslak olarak yazılması gerekliliği; - Düşük Internet hızı, bilgisayar ayarları vs. sebeplerden zaman zaman ortaya çıkabilen teknik güçlükler Canlı toplantılar Akran rehberliğinin uygulanmasını sağlayan uluslararası canlı toplantılar 2013 yılının Mart ayında (Romanya) Targoviste de düzenlenen 4. Proje toplantısında, 2013 ün Haziran ayında (Türkiye) İstanbul daki ITTC de ve 2013 Kasım ayında (Türkiye) İstanbul SUSTAIN Bienali nde gerçekleştirilmiştir. Targoviste deki 4. Proje toplantısında Valahia Üniversitesi nden Romanyalı ev sahipleri SUSTAIN projesinde aktif olarak yer alan yerel öğretmenleri toplantının oturumlarından birine katılarak proje uzmanlarıyla test-uygulaması deneyimlerini paylaşmaları için davet etmiştir. Öğretmenler uyguladıkları belli başlı test-uygulamaları hakkındaki fikirlerini bildirirken uluslararası uzmanlarla ders planlarının yeni aktiviteleri ve uyarlamaları ve ardından gelebilecek olası aktiviteler konusunda önerilerini paylaşmışlardır. Istanbul ITTC de özel bir geri bildirim seansı ve tartışması düzenlenmiştir. Ders öncesi aktivitelerin bir parçası olarak tüm ITTC katılımcıları SUSTAIN online veri tabanından 3 ders planını inceleyerek yorumlarını paylaşmıştır. ITTC katılımcılarından bazıları ders planlarının yazarları ve/veya test-uygulamacıları olarak proje uygulamasına dahildirler. Bu kişiler belli ders planları hakkında güçlü ve zayıf noktalar ile ilgili detaylar da dahil fikirlerini paylaşma, veya uyguladıkları değişiklikler veya uyarlamalar üzerine detaylı bilgi verme imkanına sahip olmuştur. Proje uzmanları da bu seansa katılmış ve tüm proje ülkelerinden katılımcı öğretmenlere tavsiyelerini bildirme şansını yakalamıştır. Aynı zamanda Kasım 2013 te sürdürülebilir kalkınma konularında çocuklar ve öğrenciler ile olan çalışmalarının sonuçlarını sunan öğretmenlerin katıldığı Türkiye deki SUSTAIN Bienali nde gerçekleştirilen uygulama ve ders gözleminde de canlı akran rehberliği rol oynamıştır. - Uygulaması hatırı sayılır bir finansman gerektiren böylesi toplantıların sınırlı sayılarda yapılıyor olması; - Katılımcıların yabancı dil yeterliliğine sahip olma zorunluluğu. 518321-LLP-2011-TR-COMENIUS-CMP 2
SUSTAIN Veri tabanı Kullanıcı Yorumları Aracı SUSTAIN ders planı veri tabanına entegre edilmiş olan Kullanıcı Yorumları Aracı uygulamacıların belli başlı ders planları hakkındaki fikirlerini toplamak açısından son derece faydalı olmuştur. Çoğu kez postalanan yorumlar, detaylı bir geri bildirim veya mesleki bir öneri getirmekten ziyade kısa ve yazarı cesaretlendirme amacında olmuştur. Her ne kadar bu yorumlar yaratıcı öğretmenlere önemli bir destek veriyor ve öz güven inşa ediyor olsa da, bu mesajların tümünü akran rehberliği olarak değerlendirmiyoruz. Öğretmenlerin uygulama sırasındaki deneyimlerini paylaştıkları, dersi öğrencilerinin yaş grubuna veya okul veya ülke bağlamına göre nasıl değiştirdikleri veya uyarladıklarını anlattıkları, dersin öğrencileri üzerindeki etkilerini, öğrencilerin tepki ve geri bildirimlerini paylaştıkları yorumlar ile ders planının orijinal konseptini zenginleştirici nitelikteki fikirlerini beyan eden uzmanlar ve öğretmenler tarafından postalanan yorumlar akran rehberliği olarak kabul edilmektedir. Veri tabanı Kullanıcı Yorumları Aracı bir araç olarak ders planı yazarı ile uygulamacı öğretmenler arasında dolaylı iletişim kurulmasını sağlarken, proje sonlandıktan sonra da devam edebilecek olan SUSTAIN ders planı veri tabanının kullanımını tanıtmıştır. E-posta göndermek yolu ile de yazar ve uygulamacı arasında benzer bir iletişim kurulabilecek olsa da, bu aracın kullanımı öğretmenler-uygulamacılar bakımından, ders planının uygulanması ne kadar kolay veya zor olabilir, hangi durumlar için kullanışlı olabilir konularında bulgular sunduğu, farklı öğrenci grupları vs. gibi bağlamlarda zenginleştirici veya basitleştirici ipuçları sağladığı için çok daha geniş bir kapsamda faydalı olmuştur. Benzer şekilde söz konusu aracın kullanımı uygulamacılara kendi dillerinde yorum bırakma imkanı da sağlamaktadır. Her ne kadar bu yorumun hemen anlaşılması adına zorluklar doğuruyor olsa da, hali hazırda bulunan online çeviri aplikasyonlarının kullanılması ile, daha 518321-LLP-2011-TR-COMENIUS-CMP 3
resmi ve uzun süreli iletişimler kurmaları için gerekli yabancı dil bilgisine sahip olmayan öğretmenler adına da geri bildirim bırakabilme olanağını getirmiştir. - Verimliliği büyük ölçüde SUSTAIN ders planı veri tabanının düzenli ziyaret edebilmesine bağlıdır; - Uygulamacıların tümü fikirlerini paylaşmamakta dolayısıyla bazı ders planlarına hiç yorum yapılmadığı için bir takım yetersizlikler dolayısıyla tercih edilmedikleri izlenimi yaratılmakta; - Yerel dillerde yorumlar bir online çeviri aracının kullanım şartını gerektirmekte. E-posta yoluyla iletişim SUSTAIN platformunun kayıtlı kullanıcılarının e-posta adres bilgileri diğer kayıtlı kullanıcılara açıktır ve bu kullanıcılar arasında istenildiğinde ve yeri geldiğinde direkt yazışma imkanı sağlar. Proje uygulamasına dahil öğretmenler, başka bir ülkedeki belli bir meslektaşları ile iletişime geçmek istediklerinde proje uzmanlarından yardım talep edebilirler. E-posta iletişimini kullanmak çok daha hızlı ve verimli olacak ve ayrıca yazışmalar mahremiyet kazanacaktır. - İletişime geçenlerin yalnızca sözlü değil yazılı olarak da yabancı dil yeterliliği gerekliliği; - Öğretmenler arasındaki e-posta iletişimini takip etmenin imkansızlığı. Akran rehberliğinin etkisi İstatistiklere göre olarak proje katılımcıları tarafından akran rehberliği için en sık kullanılan kanal, avantajları yukarıda açıklanan SUSTAIN Veri Tabanı Kullanıcı Yorumları Aracı olmuştur. Bazı akran rehberliği seansları iki farklı kanaldan yürütülmüştür (Örn. SUSTAIN Veri tabanı Kullanıcı Yorumları Aracı ve canlı toplantılar veya diğer kanallar aracılığıyla). SUSTAIN Platformu Videokonferans Canlı Toplantılar Diğer (e-posta iletişimi, vs.) Farklı akran rehberliği kanallarının kullanım sıklıklarının grafik temsili 518321-LLP-2011-TR-COMENIUS-CMP 4
En sürdürülebilir etkiye sahip kanal, tek bir ders planının sınırlarını aşan bilgilerin geniş çaplı paylaşımı için bir zemin ve farklı ülkelerden meslektaşlar arasında uzun ömürlü işbirliğinin kurulması için bir platform sağlayan canlı iletişim olmuştur. Videokonferans canlı iletişimin düşük maliyetli bir alternatifi olup, popülerleşmesine yardımcı olacak iyi niteliklere sahiptir. Yüz yüze toplantı hazırlıksız bir şekilde gerçekleşebilecek ve yine de başarılı olabilecekken, videokonferans uzun vadeli bir hazırlık ve önceden kurulmuş temaslar gerektirir. Yabancı dil yetersizliği ve zaman alan hazırlıklar dolayısıyla oluşan zorluklar ve engellere rağmen içinde bulunduğumuz zamanda teknoloji büyük ölçüde her yerde var olduğundan videokonferans önemli bir potansiyele sahiptir. Videokonferans aynı zamanda kolaylaştırmaya ve/veya çevirmenin sürece dahil olmasına olanak sağlar. Başarılı videokonferans seansı uygulamaları sırasında edinilen deneyimlerin katılımcıların güvenlerini sağlamlaştırmakta ve gelecekte de bu tür bir akran rehberliği yöntemini kullanmaları konusunda onları cesaretlendirmekte olduğundan bahsetmekte yarar vardır. Akran rehberliğinin faydaları Çoğunlukla test-uygulama sürecini desteklemek ve kolaylaştırmak amacındaki aktiviteler olarak öngörülmüş olan akran rehberliğinin SUSTAIN proje uygulayıcıları üzerinde çok daha karmaşık bir etkisi vardır. Öğretmenler çoğu ders planının son derece iyi açıklandığını ve öneren kişinin ek açıklamalarına gerek olmadan anlaşılıp uygulanabilecek yeterlikte detaylandırıldığını raporlamıştır. Diğer yandan pek çok öğretmen uygulama sonrasında çalışmalarının sonuçlarını iletmek, aktivitelerin öğrenciler üzerindeki etkilerini, öğrencilerin profil ve ihtiyaçlarına göre uyarladıkları ders planlarını paylaşmak konusunda heves duymuştur. Sonuç olarak akran rehberliği seanslarının ders planlarının yazarları kadar uygulamacıları üzerinde de son derece olumlu etkileri olmuştur. Akran rehberliğinin uygulamacı öğretmenlere olan faydaları: - Önerilen aktiviteler ile ilgili bazı yönleri açıklığa kavuşturmakta onlara yardımcı olmuştur; - Bazı değişiklikler ve düzenlemeleri koordine etmelerine (veya paylaşmalarına) olanak sağlamıştır; - Veri tabanı Kullanıcı Yorumları Aracı aracılığıyla yürütülen akran rehberliği diğer öğretmenlere ders planlarının nasıl uyarlandığı ve farklı bağlamlarda nasıl uygulandığını görmeleri konusunda yardımcı olmuştur. Ders planlarının yazarları üzerindeki etki: - Çalışmalarının başka ülkelerden öğretmenler tarafından takdir edildiğini onlara göstermiş ve farklı bağlamlara ve diğer hedef gruplara aktarılabilir olduklarını kanıtlamıştır; - Onlara ders planlarını daha iyi hale getirmede, uygulanabilir kaynakların zenginleştirilmesinde ve bazı durumlarda kendi çalışmalarına yeni bir bakış açısı ile yaklaşmada yardımcı olmuştur. Tüm öğretmen grupları, eğitim ve kültür bağlamındaki anlayışlarının daha da derinleşmesi açısından akran rehberliğinin büyük faydasını görmüşlerdir. Sınırlar ötesinde ve aynı zamanda aynı okul içerisinde (çeviri veya başka türlü destek ihtiyacı doğduğunda) yeni çalışma ilişkilerinin yaratılmasını desteklemiştir. Aktif paylaşım ve deneyim alışverişi sayesinde yeni öğretim aktiviteleri ilham almış ve planlanmıştır. Bunun da ötesinde, daha da ilerilere taşınacak okullar ve öğretmenler arasında bir uluslararası işbirliğinin temeli atılmıştır. 518321-LLP-2011-TR-COMENIUS-CMP 5