BÖLÜM 7.3.1.9. Proje Yeri ve Etki nda (Hava, Su, Toprak, Gürültü vb. Açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi
İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR... ii ŞEKİLLER... iii KISALTMALAR... iv 7.3.1.9. Proje Yeri ve Etki nda (Hava, Su, Toprak, Gürültü vb. Açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi...7.3.1.9-1 i
TABLOLAR Sayfa No Tablo 7.3.1.9-1. PM10&PM2.5 Örnekleme Noktaları...7.3.1.9-3 Tablo 7.3.1.9-2. SO2, NOX, O3 Örnekleme Noktaları... 7.3.1.9-14 Tablo 7.3.1.9-3. SO2, NOX, O3 Örnekleme Noktaları... 7.3.1.9-16 Tablo 7.3.1.9-4.Ölçüm Noktaları Gürültü... 7.3.1.9-19 Tablo 7.3.1.9-5. Örnekleme Noktaları Titreşim... 7.3.1.9-26 Tablo 7.3.1.9-6.Yağışlı Sezon için Örnekleme Noktaları... 7.3.1.9-29 Tablo 7.3.1.9-7. Yağışlı Sezon Analiz Sonuçları... 7.3.1.9-41 Tablo 7.3.1.9-8.Kuru Sezon için Örnekleme Noktaları... 7.3.1.9-48 Tablo 7.3.1.9-9.Kuru Sezon Analiz Sonuçları... 7.3.1.9-55 Tablo 7.3.1.9-10. Kıtaiçi Yüzeysel Su Kaynaklarına Göre Kalite Kriterleri... 7.3.1.9-59 Tablo 7.3.1.9-11.Yeraltı Suyu Örnekleme Noktaları... 7.3.1.9-62 Tablo 7.3.1.9-12. Yeraltı Suyu Analiz Sonuçlarının USEPA Sınır Değerleri İle Karşılaştırması... 7.3.1.9-65 Tablo 7.3.1.9-13. Yeraltı Suyu Analiz Sonuçlarının WHO ve Ulusal Mevzuat Sınır Değerleri İle Karşılaştırması... 7.3.1.9-66 Tablo 7.3.1.9-14. Örnekleme Noktaları... 7.3.1.9-69 ii
ŞEKİLLER Sayfa No Şekil 7.3.1.9-1. PM10 ve PM2.5 Örnekleme Cihazları...7.3.1.9-2 Şekil 7.3.1.9-2. SO 2, NO X, ve O 3 Difüzyon Tüpleri... 7.3.1.9-13 Şekil 7.3.1.9-3. Gürültü ve Titreşim Ölçüm Cihazları... 7.3.1.9-18 Şekil 7.3.1.9-4.Yüzey Suyu Örneklenmesi... 7.3.1.9-28 Şekil 7.3.1.9-5.Yeraltı Suyu Örneklemesi... 7.3.1.9-61 Şekil 7.3.1.9-6. Toprak Örneği Alınması... 7.3.1.9-68 Şekil 7.3.1.9-7. Kompresör İstasyonu 1A nın Görünüşü, 2-6 Eylül 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları... 7.3.1.9-74 Şekil 7.3.1.9-8. Kompresör İstasyonu 3A nın Görünüşü, 11-24 Kasım 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları... 7.3.1.9-76 Şekil 7.3.1.9-9. Kompresör İstasyonu 5A nın Görünüşü, 11-24 Kasım 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları... 7.3.1.9-78 Şekil 7.3.1.9-10. Kompresör İstasyonu 5A Lokasyon 01 nın Görünüşü, Ocak 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları... 7.3.1.9-79 Şekil 7.3.1.9-11. Kompresör İstasyonu 7A nın Görünüşü, 11-24 Kasım 2013 Tarihli Saha Çalışmasının Fotoğrafları... 7.3.1.9-82 iii
KISALTMALAR BOİ BTEX CBS CST ÇED ÇŞB IFC KOİ LOI MW NO 2 NO X O 3 PM RV SO 2 TPH YÜT Biyolojik Oksijen İhtiyacı Benzen, Toluen, Etilbenzen, Ksilen Coğrafi Bilgi Sistemi Kompresör İstasyonu Çevresel Etki Değerlendirmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Uluslararası Finans Kurumu Kimyasal Oksijen İhtiyacı Kızdırma Kaybı Mega Watt Azot Dioksit Azot Oksitleri Ozon Partikül Madde Nehir Kükürt Dioksit Toplam Petrol Hidrokarbon Yer Üstü Tesisi iv
7.3.1.9. Proje Yeri ve Etki nda (Hava, Su, Toprak, Gürültü vb. Açısından) Mevcut Kirlilik Yükünün Belirlenmesi Proje çalışma alanında (çalışma alanının tanımı için Bkz. Bölüm 7.2) kirletici yükleri ve mevcut durum tespiti için, çeşitli saha verisi toplama faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen veri toplama çalışmalarının detayları Ek 2.4 te verilmektedir. ÇED raporunun bu bölümünde, aşağıdaki mevcut durum bileşenleri için çalışma sonuçları özetlenmekte ve proje çalışma alanındaki mevcut durum kirlilik yükleri hakkında bilgi verilmektedir: Hava Kalitesi Gürültü Toprak Yüzeysel Su Yeraltı Suyu 7.3.1.9.1 Hava Kalitesi PM10 ve PM2.5 PM10 ve PM2.5 için hava kalitesi ölçümleri aşağıdaki örnekleme noktalarında gerçekleştirilmiştir: Yerel Çalışma na 1.000 m mesafe içinde kalan okul, hastane, tıp merkezi gibi hassas alıcıların olduğu yerler, Kompresör İstasyonlarına 2.000 m mesafe içinde kalan okul, hastane, tıp merkezi gibi hassas alıcıların olduğu yerler, Kamp Sahalarına 2.000 m mesafe içinde kalan; okul, hastane, tıp merkezi gibi, hassas alıcıların olduğu yerler Yerel Çalışma na 500 m mesafe içinde kalan yerleşim alanları, Kompresör İstasyonlarına 1.000 m mesafe içinde kalan yerleşim alanları, Kamp Sahalarına 1.000 m mesafe içinde kalan yerleşim alanları, 500 m lik Yerel Çalışma na 2 km mesafede önemli hava emisyon kaynakları (5 MW ya da daha yüksek kurulu güce sahip yakma tesisleri gibi) olan yerler (Örnekleme noktaları hakim rüzgâr yönü ve hassas alıcılar (okul, hastane, tıp merkezi ya da ekolojik olarak hassas alanlar gibi) dikkate alarak tespit edilmiştir.) PM10 ve PM2.5 örneklemesi, proje çalışma alanında yukarıda açıklandığı gibi seçilen toplam 164 noktada gerçekleştirilmiştir. Ölçümler bir sefer olmak üzere 2013 Temmuz ayında başlatılıp, Mayıs 2014 de tamamlanmıştır. Gerekmesi durumunda, Projenin inşaat aşamasından önce ilave örneklemeler gerçekleştirilecektir. Örnekleme ve analiz ÇŞB laboratuvar yeterlilik sertifikasına sahip akredite bir laboratuvar olan ÇINAR Çevre Laboratuvarı tarafından gerçekleştirilmiştir. Aşağıda Şekil 7.3.1.9-1 de PM10 ve PM2.5 örnekleme cihazlarının fotoğrafları ve Tablo 7.3.1.9-1 de PM10 ve PM2.5 örnekleme noktalarının koordinatları ile ölçüm sonuçları verilmektedir. 7.3.1.9-1
Şekil 7.3.1.9-1. PM10 ve PM2.5 Örnekleme Cihazları 7.3.1.9-2
Tablo 7.3.1.9-1. PM10&PM2.5 Örnekleme Noktaları No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri İl İlçe X_Koordinatı Y_Koordinatı Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 1 TNP001 Ardahan Posof 318484 4606329 Emisyon Kaynağı 64,12 60,54 2 TNP004 Ardahan Posof 317753 4603396 Hassas Olmayan Reseptör 46,43 49,16 3 TNP005 Ardahan Posof 316452 4602120 Hassas Reseptör 59,36 72,86 4 TNP763 Ardahan Posof 317443 4601209 Hassas Olmayan Reseptör 50,29 48,89 5 TNP008 Ardahan Posof 315905 4598701 Hassas Olmayan Reseptör 48,74 52,92 6 TNP013 Ardahan Posof 315203 4595891 Koruma alanı (Posof Yaban Hayatı Koruma ve Geliştirme ) 49,40 51,23 7 TNP819 Ardahan Posof 314783 4589542 Koruma alanı (Sarıkamış Milli Parkı) 47,98 49,53 8 TNP020 Ardahan Damal 320829 4579224 Emisyon Kaynağı 61,48 73,97 9 TNP023 Ardahan Damal 321135 4575976 Kompresör istasyonu Emisyon Kaynağı 60,07 65,24 10 TNP050 Ardahan Merkez 310729 4558078 Hassas Reseptör 54,67 62,59 11 TNP053 Ardahan Merkez 310232 4556291 Hassas Reseptör 53,66 65,27 12 TNP054 Ardahan Merkez 314163 4551058 13 TNP055 Ardahan Merkez 321645 4536524 14 TNP056 Ardahan Merkez 325936 4525594 15 TNP059 Kars Selim 314174 4494185 Hassas olmayan Reseptör 46,81 50,94 Hassas Reseptör 51,00 62,02 Hassas olmayan Reseptör 49,69 51,07 Hassas Reseptör 50,94 50,94 16 TNP060 Kars Selim 312682 4492636 Hassas olmayan Reseptör 49,54 49,54 7.3.1.9-3
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 17 TNP065 Kars Sarıkamış 305558 4470448 Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü Hassas olmayan Reseptör PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 49,24 52,13 18 TNP066 Kars Sarıkamış 299057 4454746 Hassas olmayan Reseptör 48,84 50,23 19 TNP067 Kars Sarıkamış 289258 4448022 20 TNP068 Kars Sarıkamış 283607 4448149 21 TNP069 Kars Sarıkamış 302558 4475416 22 TNP070 Kars Sarıkamış 291367 4470918 Hassas Reseptör 46,69 48,2 Hassas olmayan Reseptör 48,64 51,59 Hassas Reseptör 49,35 49,35 Koruma alanı (Sarıkamış Milli Parkı) 50,94 50,94 23 TNP071 Erzurum Horasan 265824 4445585 Hassas olmayan Reseptör 45,83 51,56 24 TNP076 Erzurum Horasan 254325 4440990 Hassas Reseptör 46,31 49,04 25 TNP077 Erzurum Köprüköy 752289 4434845 Hassas olmayan Reseptör 47,4 50,27 26 TNP078 Erzurum Köprüköy 743644 4430629 Emisyon Kaynağı 60,65 74,02 27 TNP084 Erzurum Köprüköy 735421 4433251 Hassas olmayan Reseptör 46,84 50,59 28 TNP087 Erzurum Köprüköy 732440 4434367 Hassas Reseptör 48,36 2,62 29 TNP117 Erzurum Köprüköy 724316 4434675 Hassas Reseptör 50,76 49,39 30 TNP120 Erzurum Köprüköy 721383 4434216 Hassas Reseptör 45,02 49,37 31 TNP121 Erzurum Köprüköy 718742 4433717 Hassas Reseptör 49,03 53,36 32 TNP773 Erzurum Köprüköy 719301 4431458 Hassas olmayan Reseptör 49,34 51,94 33 TNP775 Erzurum Köprüköy 715533 4430099 Hassas Reseptör 47,76 50,66 34 TNP122 Erzurum Köprüköy 713209 4430895 Hassas olmayan Reseptör 47,94 52,86 35 TNP777 Erzurum Köprüköy 708004 4430630 Hassas olmayan Reseptör 49,8 48,38 36 TNP126 Erzurum Yakutiye 688006 4429906 Hassas olmayan Reseptör 46,34 50,69 37 TNP778 Erzincan Tercan 622390 4415521 Hassas olmayan Reseptör 48,27 56,32 38 TNP153 Erzincan Refahiye 467762 4424389 Hassas olmayan Reseptör 45,37 51,23 7.3.1.9-4
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 39 TNP165 Erzincan Refahiye 467817 4424543 Hassas olmayan Reseptör 50,04 64,14 40 TNP823 Gümüşhane Kelkit 543690 4421624 Hassas Reseptör 52,80 67,26 41 TNP172 Gümüşhane Kelkit 537182 4423450 Hassas Reseptör 51,16 71,77 42 TNP206 Gümüşhane Kelkit 531402 4423359 Emisyon Kaynağı 59,57 73,5 43 TNP207 Gümüşhane Kelkit 534236 4424643 Emisyon Kaynağı 63,93 73,82 44 TNP208 Gümüşhane Kelkit 529208 4425148 Hassas olmayan Reseptör 48,47 63,44 45 TNP824 Sivas Gölova 475430 4431639 Hassas Reseptör 52,06 72,19 46 TNP216 Sivas İmranlı 430471 4418585 Hassas olmayan Reseptör 50,65 65,63 47 TNP222 Sivas İmranlı 423934 4414945 Emisyon Kaynağı 60,40 66,37 48 TNP226 Sivas İmranlı 420172 4415195 Hassas olmayan Reseptör 45,33 61,88 49 TNP228 Sivas İmranlı 417434 4415548 Hassas olmayan Reseptör 47,09 62,55 50 TNP229 Sivas Zara 406190 4413392 Hassas olmayan Reseptör 48,01 58,98 51 TNP233 Sivas Zara 401108 4411344 Hassas olmayan Reseptör 44,91 63,36 52 TNP240 Sivas Hafik 337985 4407670 53 TNP245 Sivas Merkez 333090 4407494 54 TNP250 Sivas Yıldızeli 312470 4415539 Emisyon Kaynağı (Sivas Organize Sanayi Bölgesi) 55,02 69,65 Hassas olmayan Reseptör 47,19 56,52 Hassas Reseptör 48,52 63,29 55 TNP251 Sivas Yıldızeli 303687 4416882 Hassas olmayan Reseptör 47,16 62,88 56 TNP252 Sivas Yıldızeli 299986 4416117 Hassas olmayan Reseptör 51,2 69,64 57 TNP282 Sivas Yıldızeli 296185 4417616 Hassas Reseptör 49,93 66,8 58 TNP283 Sivas Yıldızeli 291648 4419156 Emisyon Kaynağı 53,19 67,06 7.3.1.9-5
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 59 TNP284 Sivas Yıldızeli 279846 4415840 Hassas Reseptör 47,38 65,92 60 TNP285 Sivas Yıldızeli 269936 4413817 Hassas Reseptör 40,85 64,68 61 TNP286 Sivas Yıldızeli 260316 4412635 Hassas Reseptör 50,23 67,87 62 TNP302 Yozgat Sorgun 695370 4393692 Hassas Reseptör 51,58 70,83 63 TNP303 Yozgat Sorgun 691684 4396869 Hassas Reseptör 42,20 70,11 64 TNP304 Yozgat Merkez 670316 4393416 Hassas olmayan Reseptör 41,23 66,49 65 TNP307 Yozgat Merkez 665290 4391765 Hassas olmayan Reseptör 53,51 63,8 66 TNP310 Yozgat Şefaatli 654409 4391552 Hassas Reseptör 46,27 65,9 67 TNP311 Yozgat Yerköy 628075 4392381 68 TNP318 Yozgat Yerköy 623855 4392350 Emisyon Kaynağı (Yerköy Sanayi Bölgesi) Hassas olmayan Reseptör 59,22 72,01 41,51 49,29 69 TNP319 Kırşehir Çiçekdağı 618950 4393393 Hassas olmayan Reseptör 43,98 72,86 70 TNP796 Kırşehir Çiçekdağı 601960 4397819 Hassas Reseptör 51,87 64,68 71 TNP326 Kırşehir Akçakent 592763 4397480 Hassas Reseptör 48,82 62,19 72 TNP327 Kırıkkale Keskin 575395 4390811 Hassas Reseptör 43,18 67,69 73 TNP358 Kırıkkale Keskin 567751 4384763 Hassas olmayan Reseptör 51,68 65,28 74 TNP359 Kırıkkale Keskin 562136 4385400 Hassas olmayan Reseptör 42,16 50,32 75 TNP360 Kırıkkale Keskin 555044 4380701 Hassas olmayan Reseptör 53,72 62,56 76 TNP362 Kırıkkale Çelebi 544709 4373730 Hassas olmayan Reseptör 50,82 60,19 77 TNP369 Ankara Gölbaşı 483108 4376143 - Hassas olmayan Reseptör 48,84 48,84 7.3.1.9-6
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 78 TNP370 Ankara Gölbaşı 476503 4377518 Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü Hassas Reseptör PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 50,48 47,83 79 TNP373 Ankara Gölbaşı 468131 4378937 Hassas Reseptör 51,58 51,58 80 TNP376 Ankara Haymana 451947 4377577 Hassas Reseptör 50,61 63,09 81 TNP405 Eskişehir Günyüzü 376598 4374473 Hassas Reseptör 54,18 59,98 82 TNP798 Eskişehir Günyüzü 394853 4365347 Hassas Reseptör 55,48 63,31 83 TNP799 Eskişehir Günyüzü 390887 4367477 Hassas olmayan Reseptör 51,64 59,59 84 TNP425 Eskişehir Sivrihisar 365979 4368951 Hassas olmayan Reseptör 54,41 68,52 85 TNP458 Eskişehir Sivrihisar 356098 4371769 Hassas olmayan Reseptör 39,99 50,65 86 TNP820 Eskişehir Sivrihisar 271800 4400529 Hassas olmayan Reseptör 50,04 62,72 87 TNP512 Eskişehir İnönü 256888 4400597 Hassas olmayan Reseptör 45,12 64,36 88 TNP513 Eskişehir İnönü 255714 4401150 Emisyon Kaynağı 52,36 58,33 89 TNP516 Eskişehir İnönü 249893 4400709 Hassas olmayan Reseptör 54,84 70,22 90 TNP519 Bilecik Bozüyük 750903 4403258 Hassas olmayan Reseptör 53,97 68,31 91 TNP523 Bilecik Bozüyük 743544 4402883 Emisyon Kaynağı 59,56 71,87 92 TNP524 Bilecik Bozüyük 743078 4403066 Hassas olmayan Reseptör 47,16 71,08 93 TNP528 Kütahya Domaniç 726674 4405634 Hassas olmayan Reseptör 46,59 65,62 94 TNP529 Kütahya Domaniç 725594 4404119 Hassas Reseptör 46,25 67,39 95 TNP533 Kütahya Domaniç 724619 4403791 Hassas Reseptör 46,96 70,78 96 TNP537 Kütahya Domaniç 722819 4403876 Hassas Reseptör 52,47 71,25 7.3.1.9-7
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 97 TNP541 Kütahya Domaniç 715518 4404584 Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü Hassas Reseptör PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 52,21 69,83 98 TNP546 Kütahya Domaniç 705047 4401430 Hassas olmayan Reseptör 51,05 63,81 99 TNP551 Bursa Harmancık 689002 4399635 Hassas olmayan Reseptör 52,02 58,60 100 TNP822 Bursa Harmancık 685369 4402812 Hassas olmayan Reseptör 50,55 65,85 101 TNP554 Bursa Harmancık 685177 4401665 Hassas olmayan Reseptör 47,47 69,23 102 TNP558 Bursa Orhaneli 673153 4104081 Hassas olmayan Reseptör 45,90 73,05 103 TNP559 Bursa Orhaneli 671486 4404470 Hassas olmayan Reseptör 50,49 65,77 104 TNP562 Bursa Orhaneli 669444 4406587 Hassas olmayan Reseptör 47,18 67,87 105 TNP563 Bursa Büyükorhan 661549 4410394 Hassas olmayan Reseptör 50,51 70,97 106 TNP566 Bursa 107 TNP569 Bursa 108 TNP812 Bursa 109 TNP813 Bursa 110 TNP574 Bursa 111 TNP579 Bursa 112 TNP586 Bursa 113 TNP590 Bursa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa Mustafa Kemalpaşa 648786 4412184 638331 4418009 635115 4417450 634165 4419877 633364 4420877 629312 4423559 622066 4426484 611166 4428339 Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör Hassas olmayan Reseptör 50,01 60,40 47,11 63,89 49,52 71,24 49,36 61,70 48,01 59,56 50,14 65,00 Hassas olmayan Reseptör 50,11 67,62 Emisyon Kaynağı (Mustafakemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi) 59,67 63,98 7.3.1.9-8
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 114 TNP597 Bursa Mustafa Kemalpaşa 604080 4430041 115 TNP605 Balıkesir Manyas 596911 4470058 Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü Hassas Reseptör Hassas Reseptör PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 49,52 68,24 48,72 69,07 116 TNP610 Balıkesir Manyas 584657 4435532 Hassas Reseptör 44,18 69,35 117 TNP611 Balıkesir Manyas 582593 4435857 Hassas olmayan Reseptör 45,08 64,32 118 TNP618 Balıkesir Manyas 575559 4435809 Hassas olmayan Reseptör 43,40 65,09 119 TNP816 Balıkesir Manyas 579453 4438649 120 TNP619 Balıkesir Manyas 572394 4435550 Hassas Reseptör 47,27 63,23 Hassas olmayan Reseptör 45,41 65,05 121 TNP620 Balıkesir Manyas 571903 4438794 Hassas Reseptör 50,62 61,25 122 TNP621 Balıkesir Manyas 574855 4437894 Hassas Reseptör 51,19 60,94 123 TNP622 Balıkesir Gönen 569586 4441151 124 TNP623 Balıkesir Gönen 567311 4447828 125 TNP624 Balıkesir Gönen 564523 4452232 Koruma alanı (Manyas Kuş Cenneti Tampon Bölgesi) 48,44 59,34 Hassas olmayan Reseptör 53,86 60,05 Hassas Reseptör 46,07 61,83 126 TNP625 Balıkesir Gönen 563199 4451997 Emisyon Kaynağı(Bandırma Organize Sanayi Bölgesi) 56,63 71,86 127 TNP632 Balıkesir Gönen 553296 4455123 Hassas Reseptör 49,43 66,72 128 TNP633 Balıkesir Gönen 547059 4458475 Hassas olmayan Reseptör 47,01 61,48 129 TNP642 Çanakkale Biga 536178 4460908 Hassas olmayan Reseptör 48,81 58,69 130 TNP675 Çanakkale Biga 533207 4460724 Hassas olmayan Reseptör 46,64 63,98 7.3.1.9-9
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) 131 TNP676 Çanakkale Biga 526581 4462719 132 TNP677 Çanakkale Biga 526573 4462719 Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) Emisyon Kaynağı 60,69 62,73 Hassas olmayan Reseptör 59,2 61,99 133 TNP683 Çanakkale Biga 517288 4469814 Hassas Reseptör 59,12 91,85 134 TNP684 Çanakkale Biga 516197 4467739 Hassas Reseptör 49,07 65,63 135 TNP685 Çanakkale Biga 514593 4469877 Hassas olmayan Reseptör 44,29 58,25 136 TNP686 Çanakkale Biga 506736 4475445 Hassas Reseptör 41,07 64,01 137 TNP688 Çanakkale Gelibolu 488628 4499878 Koruma alanı (Saroz Özel Koruma Bölgesi Girişi) 43,55 63,83 138 TNP690 Çanakkale Gelibolu 483801 4504899 Hassas olmayan Reseptör 52,49 69,19 139 TNP696 Edirne Keşan 473110 4515384 Hassas olmayan Reseptör 41,08 62,83 140 TNP697 Edirne Keşan 470037 4517846 Hassas Reseptör 42,64 68,46 141 TNP703 Edirne İpsala 452060 4532298 Hassas Reseptör 46,05 66,65 142 TNP837 Ardahan Posof 315639 4603639 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 48,16 48,16 143 TNP842 Kars Selim 313716 4482192 Kamp sahası Emisyon Kaynağı 59,53 64,90 144 TNP843 Kars Selim 314220 4484951 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 51,52 52,84 145 TNP848 Erzurum Aşkale 656706 4426426 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 51,41 50,69 146 TNP856 Sivas İmranlı 429411 4413120 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 47,08 49,77 147 TNP859 Sivas Zara 364237 4413260 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 46,74 49,49 148 TNP863 Yozgat Saraykent 708432 4394809 Kamp sahası Hassas Reseptör 49,60 53,62 149 TNP867 Yozgat Yerköy 629938 4394021 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 54,57 45,48 150 TNP870 Yozgat Yerköy 624484 4390020 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 59,49 67,10 151 TNP873 Ankara Bala 521015 4388827 Kamp sahası Hassas Reseptör 54,69 50,08 7.3.1.9-10
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) Boru hattı ve YÜT lere göre örnekleme noktası seçim kriterleri Örnekleme noktası türü PM10 için Standart Konsantrasyon*(µg/m 3 ) PM2.5 için Standart Konsantrasyon (µg/m 3 ) 152 TNP876 Ankara Gölbaşı 471145 4379494 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 45,42 48,09 153 TNP877 Ankara Gölbaşı 469596 4377542 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 49,10 49,10 154 TNP882 Eskişehir Odunpazarı 393355 4388936 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 48,10 49,38 155 TNP887 Bursa Mustafa Kemalpaşa 624981 4425701 Kamp sahası Hassas Reseptör 48,88 47,64 156 TNP892 Edirne Keşan 469569 4518491 Kamp sahası Hassas Reseptör 47,14 48,27 157 TNP925 Eskişehir Seyitgazi 306181 4387267 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 64,64 49,56 158 TNP926 Eskişehir Odunpazarı 305983 4400845 Hassas olmayan Reseptör 6,56 19,67 159 TNP927 Eskişehir Odunpazarı 301745 4408884 Hassas olmayan Reseptör 16,94 28,42 160 TNP930 Eskişehir Merkez 298284 4406940 Hassas olmayan Reseptör 34,25 37,56 161 TNP931 Eskişehir Merkez 297814 4411609 Hassas Reseptör 59,66 49,71 162 TNP975 Balıkesir Gönen 562614 4454285 Kompresör istasyonu Hassas olmayan Reseptör 44,16 61,82 163 TNP993 Erzincan Çadırkaya 603797 4411578 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 29,56 5,38 164 TNP1001 Ankara Polatlı 426422 4377211 Kamp sahası Hassas olmayan Reseptör 11,13 12,13 Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinin göre PM10 için 50 µg/m 3 lük 24 saatlik limit değer aşılmaktadır. 2008/50/EC nolu AB Direktifine göre PM10 için 50 µg/m 3 lük bir günlük limit değer aşılmaktadır. IFC ÇSG Kılavuz İlkelerine göre PM10 için 50 µg/m 3 lük 24 saatlik limit değer aşılmaktadır. IFC ÇSG Kılavuz İlkelerine göre PM2.5 için 75 µg/m 3 lük (ara hedef-1) 24 saatlik limit değer aşılmaktadır. Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde PM2,5 için limit değer bulunmamaktadır. Dolayısıyla, karşılaştırma için IFC ÇSG Kılavuz İlkelerinin ara hedef-1 değeri kullanılmıştır. *Standart konsantrasyon, örneklenen hava hacminin sıcaklık ve basınç düzeltme değerlerinden sonra gerçek konsantrasyon üzerinden hesaplanmaktadır. 7.3.1.9-11
Saha çalışmalarından elde edilen PM10 sonuçları Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, IFC standartları ve 2008/50/EC sayılı EU Direktifi ile karşılaştırılmış ve 164 noktanın 69 unda sonuçların ulusal yönetmelik, IFC standartları ve EU Direktifi 2008/50/EC de verilen 24 saatlik sınır değer olan 50 μg/m 3 ü aştığı görülmektedir. Sınır değerlerin üzerinde çıkan sonuçlar 50,01 μg/m 3 ile 64,64 μg/m 3 arasında değişmektedir. Tablo 7.3.1.9-2 te de görüleceği gibi 5 i dışında örnekleme noktaları, önemli emisyon kaynakları bulunmayan kırsal kesimde yer almaktadır. Bunun yanısıra, örnekleme noktaları ulaşım da dikkate alınarak yollara yakın seçilmiştir. Ölçüm sonuçları yalnızca örnekleme ve/ya ölçüm esnasındaki koşulları temsil etmektedir. Sınır değerlerin üzerinde çıkan sonuçlar, yollardaki trafikten ve/ya örnekleme süresince gerçekleştirilen tipik tarım faaliyetlerinden kaynaklanabilir. Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nde PM2.5 için 24 saatlik sınır değer bulunmamaktadır. Saha çalışmalarında PM2.5 için elde edilen sonuçlar, 75 μg/m 3 olan IFC standartları 24 saatlik sınır değer ile karşılaştırılmış ve TNP683 ten elde edilen değerin limit değeri aştığı görülmüştür. TNP683 örnekleme noktası, Çanakkale Biga da Örtülüce Köy yolunun yakınında yer almaktadır. PM10 ve PM2.5 mevcut durum çalışmaları kapsamında kullanılan örnekleme ve test metodları, ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat ve sonuçlar Ek 2.4 de Hava Kalitesi (PM10&PM2.5) Mevcut Durum Raporu nda verilmiştir. SO 2, NO X, ve O 3 SO 2, NO X, ve O 3 için Hava Kalitesi ölçümleri aşağıdaki örnekleme noktalarında gerçekleştirilmiştir: AERMOD Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi sonuçlarına göre her kompresör istasyonu için sekiz temsili nokta tespit edilmiştir. Model her bir kompresör istasyonunda SO 2, NO X ve O 3 emisyonu ve dağılımı için çalıştırılmıştır. Kompresör istasyonlarının bulunduğu bölge ve yerin topoğrafik ve meteorolojik özellikleri de modellemede dikkate alınmıştır. Örnekleme noktaları modelleme sonuçlarına göre tespit edilmiştir. Hassas bir alıcı yoksa örnekleme noktalarının tespiti için, en yakın yerleşim alanı, tarım alanı, rekreasyon alanı ya da ormanlık alan göz önünde bulundurulmuştur. Ayrıca noktaların belirlenmesinde rüzgâr yönü de dikkate alınmıştır. Proje güzergâhı aynı zamanda; 500 m lik inşaat alanı sınırları içine giren milli park, nadir, eşi olmayan ya da tehlike altındaki habitatlar/ekosistemler, arkeolojik alanlar ya da rekreasyon alanları açısından ve inşaat alanı sınırlarına 1,000 m mesafe içinde bulunan gaz veya sıvı yakıt ile çalışan motor, türbin, ya da kurulu gücü 5 MW tan yüksek olan enerji tesisleri gibi önemli hava emisyon kaynakları açısından incelenmiştir. Örnekleme ayrıca, hakim rüzgâr yönü ve hassas alıcılar dikkate alarak, kompresör istasyonları dışında emisyon kaynağına sahip iki sanayi bölgesinin çevresinde, dörder noktada gerçekleştirilmiştir. SO 2, NO X, ve O 3 örneklemesinin yukarıda anlatılan metodolojiye göre, 2013 yılı Mayıs, Ağustos ve Ekim aylarında olmak üzere üç periyotta gerçekleştirilmesi planlanmıştır. Bu plana göre saha çalışmaları mevcut 20 adet CST alternatifi için başlatılmış, ikinci ve üçüncü periyotlarda güzergâhta yapılan revizyonlar sonucu 7.3.1.9-12
alternatife CST sayısı sırasıyla 21 ve 22 ye çıkmıştır. Örneklemeler bu değişikliklere bağlı olarak gerçekleştirilmiştir. Kompresör istasyonlarının yerlerinin kesinleşmesi ile örneklemeler; Mayıs, Ağustos ve Ekim 2013 te Ardahan CST 1A da üç periyot, Ekim 2013 te Eskişehir CST 5A da bir periyot, ve Sivas CST 3A ve Balıkesir CST 7A da Şubat 2014 te bir periyot olarak gerçekleştirilmiştir. Gerekmesi durumunda, projenin işletme aşamasından önce daha fazla örnekleme yapılacaktır. Seçilmiş dört CST sahası ve sanayi bölgeleri için toplam 40 noktada yapılan SO 2, NO X, ve O 3 örneklemelerine ait koordinatlar ve analiz sonuçları Tablo 7.3.1.9-2 de verilmektedir. Diğer örnekleme noktalarının koordinatları ve ölçüm sonuçları Hava Kalitesi (SO 2, NO X, O 3 ) Mevcut Durum Raporu nda sunulmaktadır. (Bkz. Ek 2.4) Örneklemeler ÇINAR Çevre Laboratuvarı tarafından gerçekleştirilmiş, analizler ise İngiltere de yerleşik akredite bir laboratuvar olan Gradko International tarafından yapılmıştır. SO 2, NO X, O 3 örneklemeleri, pasif difüzyon tüpleri kullanılarak ile gerçekleştirilmiştir. SO 2, NO X, ve O 3 difüzyon tüplerinin örnekleme yerlerindeki fotoğraflarından örnekler Şekil 7.3.1.9-2 de verilmektedir. Şekil 7.3.1.9-2. SO 2, NO X, ve O 3 Difüzyon Tüpleri 7.3.1.9-13
Tablo 7.3.1.9-2. SO2, NOX, O3 Örnekleme Noktaları No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) İl İlçe X_Koordinatı Y_Koordinatı 1 TNP024 Ardahan Damal 320584 4576594 2 TNP025 Ardahan Damal 319117 4579488 3 TNP026 Ardahan Damal 321375 4580012 4 TNP027 Ardahan Damal 323724 4580563 5 TNP028 Ardahan Damal 324528 4578808 6 TNP029 Ardahan Damal 324728 4574735 7 TNP030 Ardahan Damal 321805 4570972 8 TNP031 Ardahan Damal 319568 4572021 9 TNP591 Bursa 10 TNP592 Bursa 11 TNP593 Bursa 12 TNP594 Bursa Mustafake malpaşa Mustafake malpaşa Mustafake malpaşa Mustafake malpaşa 611498 4426728 612493 4428064 611804 4428199 611223 4428206 Emisyon Kaynağı CST-01 Mustafak emalpaşa Sanayi Bölgesi SO 2 (µg/m3) 1.period (Mayıs, 2013) 2. periyod (Ağustos, 2013) 3. periyod (Ekim, 2013) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) 1,22 2,7 6,43 77,27 Tayin limitinin altında 2,17 7,25 105,84 Tayin limitinin altında 2,23 5,45 97,32 Tayin limitinin altında 1,78 5,47 114,18 SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) Tayin Tayin limitinin limitinin altında 2,23 8,34 104,72 altında 2,74 9,22 62,47 Tayin limitinin altında 1,76 4,28 127,86 7,16 2,25 11,39 77,87 Tayin Tayin limitinin limitinin altında 1,96 5,42 91,9 altında 1,64 10,41 58,51 Hasarlı tüp 0,62 Kontamin e tüp Tayin limitinin altında 0,67 2,33 6,57 96,2 1,28 2,65 5,49 102,57 Tayin Tayin limitinin limitinin altında 1,92 5,32 91,98 altında 2,22 7,48 103,08 Tayin limitinin 0,58 2,29 7,99 96,2 altında 2,08 8,11 83,03 Tayin limitinin 0,56 2,46 5,28 100,93 altında 1,89 5,93 98,95 Tayin limitinin altında 1,22 9,31 95,08 Tayin limitinin altında 1,48 10 72,8 Tayin limitinin altında 1,47 9,43 78,65 Tayin limitinin altında 1,61 8,7 68,49 Sahada kayıp Sahada kayıp Sahada kayıp 0,75 3,79 7,6 85,62 1,42 9,43 12,96 91,38 1,90 9,59 22,87 68,49 0,63 3,32 9,95 91,04 2,06 5,66 8,01 125,63 2,27 7,8 9,14 57,82 0,78 4,55 8,27 130,96 1,58 7,71 11,13 106,44 2,22 8,95 24,64 69,7 1,82 4,24 5,32 105,75 3,4 9,55 14,4 115,39 2,77 8,92 7,68 76,84 Tayin Tayin 13 TNP241 Sivas Hafik 337880 4407646 limitinin limitinin Sivas altında 10,05 12,2 90,26 altında 5,62 7,33 103,77 1,14 4,5 13,72 59,97 14 TNP242 Sivas Hafik 335905 4406642 Sanayi Bölgesi 40,43 9,6 15,97 82,17 6,94 7,18 7,78 78,39 5,76 8,33 9,75 63,59 15 TNP243 Sivas Hafik 333892 4407878 Tayin limitinin altında 2,21 15,09 90,35 1,42 2,44 5,71 104,63 1,44 3,7 12,46 59,2 Sahada kayıp 7.3.1.9-14
No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) İl İlçe X_Koordinatı Y_Koordinatı 16 TNP244 Sivas Hafik 334523 4405410 17 TNP902 Eskişehir Seyitgazi 306214 4387277 Emisyon Kaynağı 1.period (Mayıs, 2013) 2. periyod (Ağustos, 2013) 3. periyod (Ekim, 2013) SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) SO 2 (µg/m3) NO 2 (µg/m3) NO x (µg/m3) O 3 (µg/m3) Tayin Tayin limitinin limitinin altında 10,79 17,75 86,3 altında 7,02 8,21 105,15 1,39 11,8 23,79 57,82 Tayin limitinin N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A altında 2,17 3,2 54,04 18 TNP903 Eskişehir Seyitgazi 306779 4384309 N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 1,64 6,46 9,4 60,15 Sahada Sahada Sahada Sahada 19 TNP904 Eskişehir Seyitgazi 310027 4385984 N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A kayıp kayıp kayıp kayıp 20 TNP905 Eskişehir Seyitgazi 305431 4382792 CST-05 N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 1,82 6,68 12,45 65,22 21 TNP906 Eskişehir Seyitgazi 303463 4386615 N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 1,91 6,41 15,64 72,88 22 TNP907 Eskişehir Seyitgazi 300386 4381480 N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 2,71 4,69 11,13 59,8 23 TNP908 Eskişehir Seyitgazi 302038 4384320 N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A Tayin limitinin altında 2,1 2,83 48,36 24 TNP909 Eskişehir Seyitgazi 300911 4385437 N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A N/A 1,93 1,29 5,16 63,5 7.3.1.9-15
Tablo 7.3.1.9-3. SO2, NOX, O3 Örnekleme Noktaları No İstasyon Konum Koordinatlar (ED50) İl İlçe X_Koordinatı Y_Koordinatı 1 TNP957 Sivas Zara 393419 4412792 2 TNP958 Sivas Zara 396928 4413077 3 TNP959 Sivas Zara 399205 4413077 4 TNP960 Sivas Zara 400633 4411529 5 TNP961 Sivas Zara 400201 4408851 6 TNP962 Sivas Zara 398321 4407205 7 TNP963 Sivas Zara 395137 4407500 8 TNP964 Sivas Zara 391763 4410458 9 TNP967 Balıkesir Gönen 564007 4454911 10 TNP968 Balıkesir Gönen 565087 4452553 Emisyon Kaynağı CST-03 CST-07 SO2 (µg/m3) 1. periyod (Şubat, 2014) NO2 (µg/m3) NOx (µg/m3) O3 (µg/m3) 3,19 2,07 6,02 87,17 1,94 4,36 7,51 77,04 5,57 6,10 6,57 76,46 Sahada Sahada Sahada Sahada kayıp kayıp kayıp kayıp 2,74 1,06 5,41 85,5 2,36 0,90 4,57 99,78 3,18 1,31 4,28 76,18 2,88 1,47 3,87 84,14 2,24 12,06 20,99 76 7,38 16,60 21,23 76,43 11 TNP969 Balıkesir Gönen 561773 4451450 4,06 12,59 36,10 85,89 Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre, SO 2 20 µg/m 3 ve NOx için 30 µg/m 3 olan limit değerleri aşmaktadır. Ulusal Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği ne göre SO 2 için yıllık sınır değer olan 20 µg/m3 aşılmamaktadır. IFC EHS Kılavuz İlkeleri ve EU Direktifi 2008/50/EC ye göre SO 2 ve NOx un uzun dönem örneklemesi için herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır. Ulusal Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği, IFC EHS Kılavuz İlkeleri ve EU Direktifi 2008/50/EC ye göre NO2 için yıllık sınır değer olan 40 µg/m3, aşılmamaktadır. Ulusal ve uluslararası standartlarda ozonun uzun dönem örneklemesi için herhangi bir sınır değer bulunmamaktadır. Dolayısıyla, ozon değerleri herhangi bir referans değerle karşılaştırılmamaktadır. SO 2, NO X, O 3 için yapılan saha çalışmalarından elde edilen analiz sonuçları Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ile karşılaştırılmış ve yakma tesislerinin mevcut olduğu Organize Sanayi Bölgesi yakınlarına yerleştirilmiş olan TNP242 için ilk örnekleme periyodu analiz sonucunun SO 2 için 20 µg/m 3 olan yıllık sınır değeri aştığı görülmüştür. IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri ve 2008/50/EC no lu EU Direktifinde SO 2 tanımlanmış yıllık sınır değer yoktur, bu nedenle bir karşılaştırma yapılmamıştır (Bkz. Bölüm 4 Tablo 4.4-1). NO 2 için gerçekleştirilen saha çalışmaları sonuçları Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ve IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri ve AB Direktifi 2008/50/EC de verilen 40 µg/m 3 lük yıllık sınır değer ile karşılaştırılmıştır. Sonuçlar sınır değerin altındadır (Bkz. Bölüm 4 Tablo 4.4-1). NOx için saha çalışmaları sonuçları Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde verilen 30 µg/m 3 lük yıllık sınır değer ile karşılaştırılmıştır. Organize Sanayi Bölgesi yakınlarına yerleştirilmiş olan TNP969 a ait analiz sonucu sınır değerin üzerinde tespit edilmiştir. NOx için IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri ve 2008/50/EC no lu AB Direktifinde yıllık sınır değer tanımlanmamıştır, bu nedenle bir karşılaştırma yapılmamıştır (Bkz. Bölüm 4 Tablo 4.4-1). Hava Kalitesinin Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, IFC Genel ÇSG Kılavuz İlkeleri ve 2008/50/EC no lu EU Direktifinde O 3 için yıllık sınır değer tanımlanmamıştır, bu nedenle bir karşılaştırma yapılmamıştır. Öte yandan O 3 için birinci, ikinci ve üçüncü periyotta sırasıyla 60,92 µg/m 3-162,97 µg/m 3, 73,91 µg/m 3-152,13 µg/m 3 ve 16,26 µg/m 3-107,82 µg/m 3 aralığında değerler elde edilmiştir. SO 2, NO X, O 3 mevcut durum çalışmaları kapsamında kullanılan örnekleme ve test metotları, ilgili ulusal ve uluslararası mevzuat ve sonuçlar Ek 2.4 te Hava Kalitesi (SO 2, NO X, O 3 ) Mevcut Durum Raporu nda verilmiştir. 7.3.1.9-16