YABANCI DİL ÖĞRETİMİNDE ÖĞRENCİ BAŞARISINI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN UNSURLAR Yusuf ŞAHİN*

YABANCI DİL ÖĞRETİMİNDE ÖĞRENCİ BAŞARISINI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLEYEN UNSURLAR Yusuf ŞAHİN* Özet: Bu çalışmada yabancı dil öğretiminde öğrenci başarısını olumsuz yönde etkileyen etmenler alan yazına dayalı olarak ele alınmıştır. Amaç, yabancı dil öğretiminde öğrenci başarısını olumsuz yönde etkileyen etmenleri saptamak ve bu olumsuz etmenleri ortadan kaldırabilmek için öneriler geliştirmektir. Bu çalışma, içsel ve dışsal motivasyonun, çevrenin, öğrenim ortamının, öğretmen tutum ve davranışlarının öğrenci başarısına etkilerini içermektedir. Anahtar kelimeler: Yabancı Dil, Motivasyon, Öğrenme, Öğretim. Negative Factors That Effect Foreign Language Learning Abstract: This paper studies the factors negatively affecting students foreign language learning based on the literature of the field. Its purpose is to determine what factors are affecting students foreign language learning negatively and to develop suggestions against them. This paper emphasize on the effects of extrinsic and intrinsic motivation, environment, learning atmosphere, attitudes and behaviors of teachers on students achievement. Key Words: Foreign language, motivation, learning, teaching Giriş Kültürler arası iletişim ve bilgi paylaşımı, kültürün ve bilginin taşıyıcısı olan dil aracılığıyla gerçekleşir. Birey, içinde yaşadığı toplumun bilgi ve kültür birikimini kendi ana dili aracılığıyla edinirken, farklı uluslara özgü bilgi ve kültüre o ulusların diliyle ulaşabilmektedir. Bireyin kendi anadili dışındaki dil ve dillere egemen olabilmesi için yapılan tüm etkinlikler yabancı dil öğretimi-öğrenimi kapsamında ele alınır. Yabancı dil öğretimi-öğreniminde arzulanan hedefe ulaşmada hem dil öğreticisinin hem de dil öğrenenin yerine getirmesi gereken görevler bulunmaktadır. Bu görevler dil öğreticisi açısından, dil öğrenmeyi kolaylaştırıcı önlemleri almak; dil öğrenicisi açısından da kendini öğrenmeye adamak olarak dile getirilebilir. * Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Eğitimi Bölümü yusufsahin@erciyes.edu.tr

Yusuf ŞAHİN Yabancı Dil Öğrenimindeki Olumsuz Etmenler Öğrencilerin eğitim-öğretim yaşamları boyunca başarılı yada başarısız olmalarına yol açan bir dizi etmen vardır. Başarı, genel anlamda belirlenen hedefe ulaşmak; başarısızlık ise hedefe ulaşamamaktır. Kişinin başarılı olmasında hedefin kim tarafından belirlendiği önemlidir. Hedefin birey tarafından belirlenmesi halinde içsel motivasyon devreye gireceğinden başarılı olma olasılığı artar. İçsel motivasyonun kaynağı bireyin içinden gelen merak, ilgi, öğrenme ihtiyacı, yeterlik ve gelişme duygusu olabilir (Karip, 2007:33). Gardner a göre Özedönük/Bireysel Zekâ, bireyin, güçlü ve zayıf yönlerini, ruh halini, arzu ve niyetlerini anlama, bu doğrultuda yaşamını planlama ve yönlendirme becerisine sahip olmasıdır (Demirel, 2006:139-153). Öğrencinin içsel motivasyonunu artırmada izlenecek yol; belirlenen eğitim hedeflerini öğrencinin kendi hedefleri haline getirebilmek ve öğrenciyi bu hedefler doğrultusunda davranmaya yönlendirebilmektir.hedefin bireyin dışındaki kimseler tarafından belirlenmesi ve bireyi bu hedefe ulaştırma gayretleri ise dışsal motivasyonu oluşturur. Bu da, bireyin kendi olma duygusuyla başkasının istediği birisi olma duygusu arasında sıkışmasına, kendi isteklerinin bastırılmasına, zihinsel ve duygusal kargaşa yaşamasına yol açar. Bireyin bir işi yapmada istekli olması ve bunun toplum tarafından kabul görmesi halinde, bireyin zihinsel ve bedensel bir engeli yoksa başarısızlık söz konusu olmayabilir. 2006-2007 öğretim yılında Nizip ilçe Milli Eğim Müdürlüğü tarafından İl Eylem Planı doğrultusunda öğrencilerin başarısızlık nedenlerini tespit etmek amacıyla merkez ilköğretim ve ortaöğretim okullarında 14.02.2007-16.02.2007 tarihleri arasında 36 okulda 4977 öğrenciye Başarısızlık Nedenleri Anketi uygulanmıştır. Uygulama sonuçlarına göre; ORTAÖĞRETİM a) Okul ve Eğitim Ortamından Kaynaklanan Nedenler % 29, 2 b) Aile ve Ev Ortamından Kaynaklanan Nedenler % 19, 8 c) Öğrencinin Kendisinden Kaynaklanan Nedenler % 51 Bölümlere Göre En Çok İşaretlenen Maddeler I. Bölüm (Okul ve Eğitim Ortamından Kaynaklanan Nedenler) 1. 1. madde (Bazı öğretmenlerimizin anlattıklarını anlamıyorum) 840 kez işaretlenmiş. 150 TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009

Yabancı Dil Öğretiminde Öğrenci Başarısını Olumsuz Yönde Etkileyen... 2. 10. madde (Bazı öğretmenlerin tavırları beni derslerden soğutuyor) 371 kez işaretlenmiş. II. Bölüm (Aile ve Ev Ortamından Kaynaklanan Nedenler) 1. 2. madde (ailemin benden üstün başarı beklemesi beni korkutuyor) 545 kez işaretlenmiş 2. 1. madde (evde ders çalışma ortamım yok) 280 kez işaretlenmiş III. Bölüm (Öğrencinin Kendisinden Kaynaklanan Nedenler) 1. 4. madde (bazı derslerden başaramayacağım kaygısı içindeyim) 741 kez işaretlenmiş. 2. 2. madde (yazılı sınavlarda heyecanlandığımdan dolayı başarısızım) 566 kez işaretlenmiş 3. 19. madde (sınıfta doğru cevabı bilsem bile cevap vermeye çekiniyorum) 549 kez işaretlenmiş. İLKÖĞRETİM a) Okul ve Eğitim Ortamından Kaynaklanan Nedenler % 26, 7 b) Aile ve Ev Ortamından Kaynaklanan Nedenler % 28, 8 c) Öğrencinin Kendisinden Kaynaklanan Nedenler % 44, 5 Bölümlere Göre En Çok İşaretlenen Maddeler I. Bölüm (Okul ve Eğitim Ortamından Kaynaklanan Nedenler) 1. 1. madde (Bazı öğretmenlerimizin anlattıklarını anlamıyorum) 2108 kez işaretlenmiş. 2. 5. madde (Sınıfımız çok kalabalık, öğretmenler bizimle fazla ilgilenemiyor) 591 kez işaretlenmiş. II. Bölüm (Aile ve Ev Ortamından Kaynaklanan Nedenler) 1. 2. madde (Ailemin benden üstün başarı beklemesi beni korkutuyor) 1526 kez işaretlenmiş 2. 1. madde (Evde ders çalışma ortamım yok) 983 kez işaretlenmiş TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009 151

Yusuf ŞAHİN III. Bölüm (Öğrencinin Kendisinden Kaynaklanan Nedenler) 1. 2. madde (Yazılı sınavlarda heyecanlandığımdan dolayı başarısızım) 1940 kez işaretlenmiş 2. 1. madde (Yazılı sınavlarda unuttuğumdan dolayı başarısızım) 1896 kez işaretlenmiş. 3. 4. madde (Bazı derslerden başaramayacağım kaygısı içindeyim) 1662 kez işaretlenmiş (http://nizip.meb.gov.tr/dosyalar/basarisizlik-nedenleri-anketi-raporu.doc). Macar araştırmacı Nikolov (2001:149) tarafından yapılan yabancı dil öğreniminde başarısız olan öğrencilere yönelik araştırmada, öğrencilerin asıl başarısızlık nedeni olarak öğretmenin sınıf içi uygulamaları gösterilmektedir. İsrail li öğrencilerin Arapça öğrenmedeki başarılarıyla ilgili yapılan araştırmada ise, öğretim programının kalitesi, öğrenci başarısını etkileyen en önemli etken olarak saptanmıştır (Donitsa, 2004:217-228). Yaşamın her alanında olduğu gibi, yabancı dil öğreniminde de bireyin başarısız olmasına yol açan nedenler; bireyin kendisinden kaynaklanan nedenler, çevreden kaynaklanan nedenler ve yabancı dil öğreticisinden kaynaklanan nedenler olarak sınıflandırabilir. Öncelikle bireyin içsel motivasyonunun yüksek oluşu (yabancı dil öğrenmeye istekli olması) bu alandaki başarı şansını artıracaktır (Dörnyei, 2005:65-66). Önemli olan bireyde yabancı dil öğrenme isteğini oluşturabilmektir. Yabancı dil öğretimi, okullardaki diğer disiplinlerin öğretiminde izlenen anlayıştan tamamen farklı bir yaklaşımla ele alınması gereken bir konudur. Yabancı dil öğrenimi ve öğretimi, bireyin o güne kadar edindiği ve sürdüre geldiği yaşantıların anlamsal boyutu sabit kaldığı halde, dışa vuruluş biçimini hedef dilin kuralları çerçevesinde yeniden kurgulamasını öğrenme-öğretme ve edinme-edindirme sürecidir. Bu sürecin amaca uygun biçimde işleyebilmesi belli koşulların yerine getirilmesini gerekli kılar. Bunlar: 1-Bireyin yabancı dili öğrenmeye psikolojik olarak hazır oluşu. 2-Çevrenin uygunluğu. 3-Yabancı dili öğretecek kimsenin; a-dilsel yeterliliği, b-öğretmenlik bilgi ve becerisi(gelişim psikolojisi, iletişim becerisi, sınıf yönetimi, ölçme değerlendirme vs.), 152 TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009

Yabancı Dil Öğretiminde Öğrenci Başarısını Olumsuz Yönde Etkileyen... c-öğretme isteği ve hevesi, d-ders araç ve gereçlerini geliştirebilme ve teknolojiden yararlanabilme becerisi, e-dil öğrenicisine yaşam boyu öğrenme bilinci kazandırabilme, dili nerede, nasıl kullanabileceği, dilden amacına uygun biçimde nasıl yararlanabileceği konularında yol göstericilik rolünü yerine getirebilecek donanıma sahip olması gerekir (Aydoğan, 2007:181). Bireyin yabancı dil öğrenmeye istekli oluşu yabancı dil öğreniminde en temel konudur. Yabancı dil öğretimine başlamadan önce birey psikolojik olarak öğrenmeye istekli hale getirilmeli ve bireyde öğrenme gereksinimi uyandırılmalıdır (Lightbown, 2004:56). Bu da ancak olumlu motive araçları ile (ödül, takdir etmek, sevgi ve saygınlık vs.) yapılabilir. Bireyin hoşuna gitmeyecek, hareket ve düşünce özgürlüğünü kısıtlayacak; baskı, ceza, dışlama, azarlama, değer vermeme ve kabul etmeme gibi olumsuz yaklaşımlar bireyin her türlü öğrenme isteğini köreltecektir. Bireye, yabancı dil bilmenin kazandıracakları olumlu etki yaparken yabancı dil bilmemekten dolayı karşılaşacağı sıkıntılardan bahsetmek psikolojik olarak rahatsızlık uyandıracaktır. Öğreticinin söz ve davranışları öğrencinin özgüvenini geliştirici, öğrencinin kendini huzurlu hissetmesini sağlayıcı, yaratıcılığını geliştirici nitelikte olmalıdır. Brown, geleneksel okul ortamlarının öğrencilere yaratıcılığın değerini öğretmekten, bilgi ve araştırma için haz duymalarını sağlamaktan ziyade, öğrencileri eğitimin yalnızca maddi ve parasal ödüllerine yönelten dış motivasyonu geliştirmekte olduğunu ileri sürmektedir (1990:383-393). Başarı için öğrencinin dış motivasyonu içselleştirmesi önemlidir. Yabancı dilin öğrenildiği ortam ve çevre dil öğrenimi-öğretimine uygun olmalıdır. Birey için yüz yüze ve içten ilişkilerin en yoğun yaşandığı aile, bireyin yabancı dil öğrenmeye hazırlandığı ve desteklendiği bir ortam olmalıdır. Sınıf, öğretici ve öğrenci için en önemli öğrenme çevresidir. Öğretici, yabancı dil öğretimi için sınıfta düzenlenecek etkinlik türüne, kullanılacak öğretim yöntemine ve içeriğe göre farklı fiziksel düzenlemeler yapabilmelidir. Sınıfın fiziksel yapısıyla ilgili şu hususlar dikkate alınmalıdır: 1-Öğretim etkinliklerinin rahatlıkla yapılabileceği yeterince boş alanın bulunması, 2-Bütün öğrencilerin öğreticiyi rahatlıkla görebilmesi, TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009 153

Yusuf ŞAHİN 3-Öğretim araç ve gereçlerinin kullanımına uygun olması ve gerekli teknik donanıma sahip olması, 4-Sınıftaki öğrenci sayısı, ışık, ısı, renk, gürültü, oturma yerleri, temizlik ve görünüm öğrenmeyi engelleyici nitelikte olmamalıdır (Celep, 2008:21-25). Sınıfın kalabalık oluşu, yabancı dil öğrenme etkinliklerine her öğrencinin etkin katılımını, öğreticinin her öğrenciye ulaşabilmesini engelleyici bir etmendir. Öğrenci sayısı az olan sınıflarda değişik öğretim yöntem ve teknikleri uygulanabilir. Bu sınıflarda öğretici, her öğrenciye daha fazla zaman ayırabilir, öğrencilerin gelişimini kolayca izleyebilir ve etkin öğrenmeyi kolaylaştırabilir. Dilin varlık ve uygulama alanı toplumsal çevredir. Yabancı dil öğrenen bir kimsenin içinde yaşadığı çevre de öğrenilen dilin işlevselliği bakımından önemlidir. Öğrenci, sınıfta öğrendiği dili sınıf dışında kullanma olanağından yoksunsa öğrenme sadece kuramsal boyutta kalacak, öğrendiklerini uygulama alanı bulamayan öğrencinin öğrenme isteği zayıflayacaktır (Doughty and Long, 2005:155-170). Yabancı dil öğreticisi, öğrencileri dili sınıf dışında nasıl kullanabileceklerine ilişkin yönlendirmeli ve çeşitli etkinlikler düzenleyerek bilginin aktif kalmasını sağlamalıdır. Yabancı dilde iletişim kurabilecekleri yabancı mektup arkadaşı edinme, yabancı dil öğrenmeye katkı sağlayabilecek televizyon programları, oyunlar, tiyatro çalışmaları ve şarkılar aktif dil öğrenim çevresi oluşturmaya örnek gösterilebilir (Patricia, 1988:112-155). Yabancı dil öğretecek kimselerin her durumda kendilerini ifade edebilecek ve muhatabını anlayabilecek dilsel yeterliliğe sahip olması en temel koşul olarak görülmektedir (Cross, 1995:34-35). Dil kültürden ayrı düşünülemeyeceği için, dil öğreticisinin öğretilen dili ana dil olarak konuşan toplumun kültürüyle ilgili bilgi birikimine sahip olması, öğrencilerin kültürel kaynaklı iletişim engellerini aşmalarına yardımcı olacaktır. Bunun yanında kültürden kültüre farklılık gösteren dil dışı (nonverbal) iletişim araçlarının da hedef dildeki anlamları dil öğreticisi tarafından bilinmeli ve dil öğretiminde göz ardı edilmemelidir. İletişim çatışmaları sıklıkla, insanların, söylediklerinin başkaları tarafından kendi kafalarındaki biçimde anlaşılacağına inanmalarından doğmaktadır (Ergin, 2005:129). İnsanlar tüm bedenleriyle iletişim kurarlar. Beden dilini jestler, mimikler, oturuş, duruş gibi çeşitli tavırlar oluşturur. Albert Mehrabian, beden, ses ve sözcüklerin iletişimi ne kadar etkile- 154 TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009

Yabancı Dil Öğretiminde Öğrenci Başarısını Olumsuz Yönde Etkileyen... diğini belirlemek için yaptığı araştırma sonucunda; bedenin %55, sesin %38, sözcüklerin %7 oranında etkili olduğu sonucuna varmıştır. Aynı amaçla gerçekleştirdiği araştırmasında Ken Cooper, iletişimde bedenin %60, sesin %30, sözcüklerin ise %10 oranında etkili olduğunu bulmuştur (Ergin, 2005:129). Bu nedenle, yabancı dil öğreticisinin hedef dildeki dil dışı iletişim araçlarına derslerde olabildiğince yer vermesi önemlidir. Yabancı dil öğreticisinin hedef dile ve kültüre iyi düzeyde egemen olması vazgeçilmez koşullar olmasına rağmen, dil öğretimi için yeterli görülmemektedir. Dil öğreticisinin dilin nasıl öğrenildiği ve nasıl öğretilebileceği konularında da yeterli donanıma sahip olması gerekir. Bu güne kadar uygulana gelen yabancı dil öğretim yöntem ve tekniklerinden haberdar olması ve bunlar içinden öğrencilerin özelliklerine göre, amacına en uygun olanı veya hepsinden işleyen yönlerini belirleyerek sentez yapabilme becerisine sahip olması yabancı dil öğretimi ve öğrenimindeki başarıyı artıracaktır. Öğrenci istek ve beklentileri yaşlara göre farklılık gösterir. Dil öğreticisi, bireylerin farklı konuları farklı biçimlerde öğrendiklerinin farkında olmalı ve bireysel farklılıkları dikkate almalıdır (Patricia, 1988: 294-295). Çocuklara, gençlere ve yetişkinlere dil öğretimi farklı süreçleri gerekli kılar. Yabancı dil öğrencisinin hangi yaşta bulunduğu, yabancı dili hangi amaçla öğrenmek istediği uygulanacak öğretim yöntem ve tekniklerini belirlemede, kullanılacak araç ve gereç seçiminde belirleyici etmendir. Yabancı dil öğretiminde belirlenen hedeflere ne düzeyde ulaşıldığını belirlemek amacıyla yapılacak ölçme ve değerlendirme, öğrencilerin kaygı duydukları bir uygulama olmaktan çıkarılarak, öğrencilerin hevesle kendi gelişimlerinin farkında olabileceği bir etkinlik durumuna getirilmelidir. Yabancı dil öğreticilerinin, öğrencilerin kendilerini ölçmelerine, değerlendirmelerine ve eksiklerinin farkına varmalarına yardımcı olabilecek ölçme ve değerlendirme araçları geliştirebilmeleri öğretimin öğrenci merkezli olmasına katkı sağlayacaktır. Öğrencilerin kendilerini hangi ölçüte göre değerlendireceklerinin belirlenmesi, öğrencilerin bu konuda eğitilmeleri durumunda, öğrencilerin dil öğrenme istek ve heveslerinin artıracağı belirtilmektedir ( Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assesment, 2001:189-190). Günümüz yabancı dil öğretiminde yeni değerlendirme ölçütleri geliştirilmiştir. Gibitz (2002:6-28), Günümüzde yabancı dil TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009 155

Yusuf ŞAHİN öğrenimi ve öğretimi başlıklı yazısında yeni değerlendirme ölçütlerini aşağıdaki gibi sıralamaktadır: 1-İletişimsel Yetinin Değerlendirilmesi: Öğrencilerin birçoğunun yabancı dil dersinde başarısız olmasının nedeni dilbilgisel kaynaklıdır. Hâlbuki yabancı dil öğretiminde öğrencileri değerlendirmede, öğrencinin iletişimsel becerilere ne düzeyde egemen olduğu hedef alınmalıdır. Öğrencilerin iletişimsel yetisini, algısal ve üretimsel olarak ne derece kullanabildiği, tümce öğelerinin mantıkî sıra izlemesinden ve dilbilgisel doğruluktan daha önemlidir. 2-Düzey Tanımlaması ve Pozitif Değerlendirme: Bir öğrencinin sürekli neyi yapamadığı değerlendirilir ve ne yapabildiği değerlendirilmez ise, öğrencinin öğrenme isteği körelir. Öğrencide öğrenme isteği uyanabilmesi için başarı duygusunu tatması gerekir. Sınavlarda öncelikle öğrencinin neyi bilmediği değil, neyi ne düzeyde bildiği saptanmalı ve değerlendirme sonuçları ışığında öğrenme açıkları giderilmeye çalışılmalıdır. Öğrenci başarısının ölçümünde olumlu değerlendirme ilke edinilmeli; hatalar dil öğreniminde normal kabul edilmeli ve öğreticiler bu hatalardan yararlanmasını bilmelidir (Şahin, 2006:49-50). Yabancı dil öğreticisinin sınıftaki tutum ve davranışları; dil öğretimindeki istek ve hevesi, öğrenci motivasyonunu etkileyen önemli bir özelliktir. Sınıfa asık bir suratla gelen, yorgun ve isteksiz bir görüntü sergileyen öğretmenin sınıftaki öğrenim ortamını kendi yansıması olarak bulması kaçınılmazdır. Bu durum öğrencilerde iletişim korkusunun oluşmasına yol açar. İletişim korkusuyla ilgili yapılan bir araştırmada öğrencilerin yaklaşık %35 i Öğretmenler, sinirli ve asık yüzle derse girdiklerinden konuşma cesaretini bulamıyorum ifadesini kullanmışlardır (Ergin, 2005:115). Tamamen iletişime dayalı olması gereken yabancı dil öğretiminde, öğrencilerin iletişim korkusundan arındırılmış bir ortamda dil öğrenmeleri sağlanmalıdır. Burada birincil görev yabancı dil öğreticisine düşmektedir. Yabancı dil öğretiminde öğrencilerin öğrendikleri dili daha çok hatırlayabilmeleri için sınıf içinde çok ortamlı (multi-media) öğrenme durumunun düzenlenmesi önemli görülmektedir (Demirel, 1993:87). Yabancı dil öğreticisinin dil öğretiminde ders araç ve gereçlerini geliştirebilme ve teknolojiden yararlanabilme becerisi, öğretim ve öğrenimin yönünü ve kalitesini belirler. Yabancı dil derslerinde öğrenme hedeflerine ve öğrenci özelliklerine göre mevcut teknolojiden, ders araç ve 156 TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009

Yabancı Dil Öğretiminde Öğrenci Başarısını Olumsuz Yönde Etkileyen... gereçlerinden yararlanmak, öğrenme durumlarını somutlaştıracak yeni ders materyalleri geliştirebilmek çağdaş öğretmenlerde bulunması gereken yeterlilikler olarak vurgulanmaktadır (Adıgüzel, 2005:358-359, Heyd, 1990:185-192). Yabancı dil derslerinin birden fazla duyu organına hitap edecek biçimde işlenmesi, öğrenmelerin kalıcılığının artmasına, öğrencilerin dil öğrenme istek ve heveslerinin canlı kalmasına katkı sağlarken, dersin yalnızca ders kitabına dayalı yürütülmesi bıkkınlığa ve sıkılmalara yol açacaktır. Bıkkınlık ve sıkılma da öğrenci başarısına olumsuz yönde etki edecektir. Öğrenmenin yalnızca sınıf içinde kalmaması, sınıf dışında da devam edebilmesi, öğrenme sürekliliğinin sağlanması; yaşam boyu öğrenme bilincinin geliştirilmesi, çağdaş eğitimin temel felsefesini oluşturmaktadır. Öğrenciye bilgiyi hazır biçimde vermek yerine öğrencinin bilgiyi keşfetmesine yardımcı olacak stratejiler izlenmesi, öğrencilerin öğrenmelerinden haz duymalarını pekiştirecek, içsel motivasyonu artıracaktır. Yabancı dil öğreticisinin, dil öğrenicisine dili nerede, nasıl kullanabileceği, dilden amacına uygun biçimde nasıl yararlanabileceği konularında yapacağı danışmanlık, üretimsel becerilerin geliştirilmesinde önemli rol oynayacaktır. Sonuç Yabancı dil öğreniminde öncelikle dil öğrencisinin istekli ve hevesli olması başarının temel unsuru olarak görülmektedir. Öğrencinin içsel motivasyonu ne kadar yüksek olursa dil öğrenimindeki engelleri o kadar kolay aşacağı anlaşılmaktadır. Yabancı dil öğretiminde ise, öğreticinin bireyi öğrenmeye istekli hale getirmesi (dışsal motivasyon), dil öğrenmeyi kolaylaştırıcı önlemleri alması (olumlu öğrenme ortamı) ve öğrenmeyi engelleyici etmenleri (dilsel ve dil dışı ) ortadan kaldırması öğrenci başarısına olumlu katkı yapacak öğretmen özellikleri olarak vurgulanmaktadır. Dil öğrenme, model alma ve etkin katılım temeli üzerinde yükselirken; dil öğretimi, model oluşturma ve etkin katılım ortamı sağlama etkinlikleriyle gerçekleştirilebilir. KAYNAKÇA Adıgüzel, Abdullah (2005). Avrupa Birliğine Uyum Sürecinde Öğretmen Niteliklerinde Yeni Bir Boyut: Bilgi Okuryazarlığı. Ankara: Milli Eğitim, Sayı:167. TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009 157

Yusuf ŞAHİN Aydoğan, İsmail (2007). Yabancı Dil Öğretmenlerinin Yetiştirilme Süreci. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 22. Brown, H. D. (1990). M&Ms for language classrooms? Another look at motivation. In J. E. Alatis (Ed), Georgtown University round table on language and linguistics (pp. 383-3893). Washington, DC: Georgtown University Pres. Celep, Cevat (2008). Sınıf Yönetiminde Kuram ve Uygulama. Ankara:Pegema Yayıncılık. Council for Cultural Co-operation Education Committee (2001). Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assesment. Cambridge Universty Press. Cross, David (1995). Language Teacher Preparation in Developing Countries: Structuring Pre-Service Teacher Training Programmes, English Teaching Forum, Vol 33, No 4, s:35. http://exchanges.state.gov/forum/vols/vol33/no4/p34. htm(15.10.2008) Demirel, Özcan (2006). Öğretme Sanatı. Ankara:Pegema Yayıncılık. (2003) Yabancı Dil Öğretimi. Ankara:Usem yayınları. Donitsa-Schmidt, S.., Inbar, O.., & Shohamy, E. (2004). The Effect of teaching spoken Arabic on students attitudes and motivation in Israel. Modern Language Journal, 88 (2), 217-228. Dörnyei, Zoltán (2005). The Psycology of the Language Learner. London:Lawrence Erlbaum Associates. Doughty, Catherine J. and Michael H. Long (2005). The Handbook of Second Language Acquisition. Malden: Blackwell Puplishing. Ergin, Akif ve Cem Birol (2005). Eğitimde İletişim. Ankara: Anı Yayıncılık. Gibitz U. (2002). Fremdsprachen Lernen Und Lehren Heute. Wir Deutschlehrer. Kamerun: Goethe Institut Yaondé (Kamerun). S. 9-28. Karip, Emin (2007). Sınıf Yönetimi. Ankara:Pegema Yayıncılık. Lightbown, P.M. ve Nina Spada (2004). How Languages Are Learned. Oxford: Oxford University Pres. Nıkolov, M. (1999). Why do you learn Englisch? Because the teacher is short. A study of Hungarian children s foreign language learning motivation. Language teaching Research, 3, 33-56. Nizip İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü (2007). Başarısızlık Nedenleri Anketi. http://nizip.meb.gov.tr/dosyalar/basarisizlik-nedenleri-anketi-raporu.doc (12.09.2008) Patricia A. and Richard Amato (1988). Making It Happen. New York: Longman. Şahin, Yusuf (2006). Yabancı Dil Öğretmenlerinin Eğitbilimsel ve Alan Bilgisi Açısından Değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara. 158 TSA / Yıl: 13, S: 1, Nisan 2009