SOLUNUM YOLLARI REFLEKS YANITLARI Bronkodilator yanıt (reversibilite) Bronkokonstrüktör yanıt (Bronkoprovokasyon testi prensipleri)



Benzer belgeler
BRONŞ DUYARLILIK TESTLERİ. Prof. Dr. Tunçalp Demir

Bronş Provokasyon Testleri

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR

Türk Toraks Derneği. Erişkin Astımı Tanı ve Tedavi Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. Türk Toraks Derneği Turkish Thoracic Society

Kronik inflamasyonun neden olduğu bronş hiperreaktivitesidir.

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir

Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Tıkandım, Nefes Alamıyorum. Tunçalp Demir

TTD Kış Okulu 2015 Havayolu Hastalıkları Modülü. Dr.İ.Kıvılcım Oğuzülgen

Tablo II. Metakolin provokasyon testi öncesi tüketilmemesi gereken ilaç ve gıdalar İlaçlar Kısa etkili bronkodilatörler (salbutamol, terbutalin) Orta

TTD Kış Okulu 2016 Havayolu Hastalıkları Modülü. Dr.İ.Kıvılcım Oğuzülgen

KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı

OLGU I. 28 Y, erkek, özel bir şirkette yönetici Zaman zaman nefes darlığı, özellikle koşu sırasında öksürük Oskültasyon : Normal

TÜM DÜNYADA KİŞİNİN ASTIM HASTASI OLDUĞU TAHMİN EDİLMEKTEDİR

ASTIM TEDAVİSİNDE YENİLİKLER. Prof.Dr. Özkan Karaman Dokuz Eylül Üniversitesi Çocuk İmmunoloji ve Allerji Bilim Dalı

ASTIM TANI ve TEDAVİSİ

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Koruma, Tanı ve Tedavi Raporu 2014

Spirometreye Giriş ve Standardizasyon Prof Dr Tunçalp DEMİR

Gebelikte Astım Yönetimi. Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD İmmünoloji ve Allerji BD

ASTIM EPİDEMİYOLOJİ PATOFİZYOLOJİ HAVA YOLU OBSTRUKSİYONUN FİZYOLOJİK SONUÇLARI HAVA YOLU OBSTRUKSİYONUN FİZYOLOJİK SONUÇLARI

Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri

Solunum sistemi farmakolojisi. Prof. Dr. Öner Süzer

Türk Toraks Derne i. Eri kin Ast m Tan ve Tedavi Cep Kitab. Cep Kitaplar Serisi. Turkish Thoracic Society

Astım tedavisinde yaygın olarak yapılan yanlışlar vardır. Bu doğru bilinen yanlışların düzeltilmesi

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

Solunum Fonksiyon Testleri. Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları

Prof Dr Bilun Gemicioğlu İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD

ASTIM TANI ve TEDAVİ. Dr Suna Asilsoy Çocuk Allerji Bilimdalı

Çocuklarda Olgularla Ağır Astım Yönetimi: Konvansiyonel Tedaviler

Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır.

Prof. Dr. Cansın Saçkesen. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Allerji Bilim Dalı

Astım-KOAH Overlap Sendromu. Yrd. Doç. Dr. Serhat Karaman Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı

ASTIMDA ATAK TEDAVİSİ

Egzersiz, Soğuk Hava, Hipertonik Salin Provokasyon Testleri. Doç DrDane EDİGER Uludağ Üni. Tıp Fak. Allerjik Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

Astım hastalığı kronik bir hastalık olması nedeniyle tedavisi de uzun süreli olmaktadır. Kalp

Dr. Nalan Ogan. Ufuk Ü.T.F. Göğüs Hastalıkları A.D.

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Alerji-İmmünoloji BD Olgu Sunumu 27 Mart 2017 Salı

ASTIMDA YENİ BİYOLOJİK AJANLAR. Doç. Dr. İnsu Yılmaz Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD İmmünoloji ve Allerji Hastalıkları BD

9 Ekim 2018 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dalı. Genel Poliklinik Olgu Sunumu

Serevent TM İnhaler 25mcg

Solunum Fonksiyon Testi Yorumlama Olgu Sunumları

DuoResp Spiromax ile tedavi edilenler için bilgiler

Anafilaksi olgu senaryoları

Ciddi KOAH Astım. Dr. Murat ORAK Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD.

Obstrüktif Havayolu Hastalıkları nda Tedavi Astım ve KOAH Tedavisi Dr. Alev GÜRGÜN

Hışıltılı Bebeğin Tedavisi. Dr Suna Asilsoy

DuoResp Spiromax ile tedavi edilenler için bilgiler

İNHALER İLAÇ KULLANMA TEKNİKLERİ PRATİK te SORUNLAR Ders Notları

İNHALASYON YOLU İle İLAÇ UYGULAMA

STABİL KOAH DA HASTA EĞİTİMİ VE FARMAKOLOJİK TEDAVİ YAKLAŞIMI

Serevent TM Diskus TM

ASTIM ASTIM NASIL BİR HASTALIKTIR

AKUT ASTIM ATAĞI TEDAVİSİ

Kurtarıcılar önceden eğitilmeli ve maruziyet alanına girmeden önce giydirilmelidir. Uygun ekipman yoksa

ASTIMDA SOLUNUM TESTLERİ. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu

Tanıdan tedaviye KOAH. Esra Uzaslan

Testlerinin Değerlendirilmesierlendirilmesi. A.Ü. Tıp Fakültesi ACİL TIP A.B.D. Dr. Murat BERBEROĞLU

Acil Kliniğinde Astım Tanı ve Tedavisi. Prof. Dr. Zeynep ÇAKIR Atatürk Üniversitesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı Antalya Mayıs 2017

ASTIM TEDAVİSİ. Dr. Haluk Türktaş

Akut Astım Atağı. Nasıl Tedavi Edelim? Prof Dr Nermin GÜLER. Istanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Allerji Bilim Dalı

HANGİ ASTIMLIYA HANGİ TEDAVİ?

As#m kontrol edilebilir kronik inflamatuvar bir durumdur. As#mın AS'de tedavisi. ! Inhaler beta agonist. ! Öykü ve FM. !

Astım ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Tanı ve Tedavisinde Birinci Basamak Hekimler İçin EĞİTİM MODÜLÜ EĞİTİMCİ REHBERİ MART

ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

ÜRÜN BİLGİSİ. ETACİD, erişkinler, 12 yaş ve üzerindeki adolesanlarda mevsimsel alerjik rinitin profilaksisinde endikedir.

AKUT ASTIM TEDAVĠSĠ. Dr.Arzu BakırtaĢ Gazi Hastanesi Çocuk Allerji ve Astım Bilim Dalı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Sema Umut

Dr. Suat Seren Göğüs Hastalıkları Ve Cerrahisi. Eğitim Ve Araştırma Hastanesi. Eğitim Koordinatörlüğü

Astım ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Tanı ve Tedavisinde Birinci Basamak Hekimler İçin HİZMET İÇİ EĞİTİM MODÜLÜ KATILIMCI REHBERİ

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ (SFT) HASTALARIMIZA NEDEN, NASIL YAPILIR?

SOLUNUM SISTEMI FARMAKOLOJISI. Yrd. Doç. Dr. M. Kürşat DERİCİ

Kronik Öksürük. Dr. Kürşat Uzun N.E. Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD ve Yoğun Bakım Bilim Dalı

BRONŞ ASTIMI A.Fuat Kalyoncu

Astım Tedavisinde Kullanılan İlaçların

ASTIM TANI ve TEDAVİSİ

ÇOCUKLUK ÇAĞI ASTIMINDA TEDAVİ. Dr. Arif KUT

BİRLİKTE ÇÖZELİM Mİ? NSAii. Dr Gözde KÖYCÜ BUHARİ Dr Ferda ÖNER ERKEKOL

Doç Dr Ömür AYDIN. Ankara ÜTF Göğüs Hastalıkları ABD İmmunoloji-Allerji BD

KULLANMA TALİMATI. RESPİVENT 50 mcg inhalasyon için toz içeren blister Ağızdan solunarak kullanılır.

SOLUNUM FONKSİYON TESTİ PARAMETRELERİNİN TANIMLANMASI. Dr. Candan Öğüş Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Alevlenmelerin en yaygın nedeni, trakeobronşiyal enfeksiyonlar ve hava kirliliğidir. Şiddetli alevlenmelerin üçte birinde neden saptanamamaktadır

KOAH TEDAVİSİNDE SFT ZORUNLULUĞUNUN KALDIRILMASINA HÜKMEDEN SUT MADDELERİNE YÖNELİK SPÇG GÖRÜŞÜ

ASTIM ATAĞI NEDENİYLE ALERJİ DEPARTMANI VE ACİL SERVİSTE TEDAVİ EDİLEN HASTALARDA ORTAYA ÇIKAN NÜKSLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

NEDEN İNHALER TEDAVİ İlacın solunum yollarına verilmesini sağlar Daha az dozda ilaç yeterli olur Daha az yan etki görülür

KOAH DA KLİNİK ÖZELLİKLER VE TANI

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya

IX. BÖLÜM KRONİK HASTALIK ANEMİSİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU ULUSAL TEDAVİ KILAVUZU 2011

Astımınızı kontrol altına alabilirsiniz. Türk Toraks Derneği

KOAH Tam olarak geri dönüşümlü olmayan Genellikle ilerleyici Zararlı partiküllere karşı akciğerlerde gelişen anormal inflamatuvar yanıt ile ilişkili H

KULLANMA TALİMATI. SALMECAP 50 mcg inhalasyon için toz içeren kapsül Yutulmaz. Ağızdan solunarak kullanılır.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

Baş ağrısı, başta ve bâzen de boyun veya sırtın üst kısmında gerçekleşen ağrılara verilen ortak isimdir. Yaygın ağrı şikâyetlerinden biridir ve hemen

ASTIM Acil Kriz Yönetimi. Uzm. Dr. Gökhan TAŞ Mardin Devlet Hastanesi Acil Tıp Servisi

ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSĠYON TESTLERĠ. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Alerji-İmmünoloji BD Olgu Sunumu 03 Ekim 2017 Salı

Hipersensitivite, Alevlenme Reaksiyonları ve Anaflaksi. Hem. Okan Duran Medikana internatinational. Ankara Hastanesi 19 Nisan 2014

HİPERTANSİYON VE İLAÇLAR

Genel olarak solunum yolu yakınmaları arasında en sık karşılaşılan problemlerin başında

PIHTIÖNLER (KAN SULANDIRICI) İLAÇ KULLANIM KILAVUZLARI }EDOKSABAN (LİXİANA)

Transkript:

SOLUNUM YOLLARI REFLEKS YANITLARI Bronkodilator yanıt (reversibilite) Bronkokonstrüktör yanıt (Bronkoprovokasyon testi prensipleri) Dr. Atilla UYSAL Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Amaç Fizyopatoloji Bronkodilatör yanıt? Kontrendikasyonlar Testi etkileyen faktörler Kullanılan ilaçlar Yapılış şekli Formüller Tanımlardaki farklılıklar Yorum Bronkonstrüktör yanıt? Kontrendikasyonlar Testi etkileyen faktörler Hasta ve teknisyenin güvenliği Kullanılan ilaçlar Protokoller Testin yapılışı Formüller Yorum

Fizyopatoloji

Fizyopatoloji

Fizyopatoloji

İnhale uyaranlar Örn. Allerjenler, tozlar, sitokinler Mediatörler Sitokinler Büyüme faktörleri Endotelin-1 NO PGE2 15-HETE GM-CSF IL-8 RANTES Eotoxin EGF IGF-1 PDGF Bronkokonstrüksiyon Vazodilatasyon İnflamasyon Fibrozis Düz kas hiperplazisi

Tetikleyiciler Havayolu epiteli EpDRF PGE2 Endotelin-1 Havayolu Düz Kası Nörotransmiterler İnflamatuar Hücreler Sinirler Tetikleyiciler Tetikleyiciler

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Obstrüksüyonu olan bir olguda bronkodilatatör verilerek, obstrüksüyonun geri dönüşümünün incelenmesidir. Hastanın bronkodilatör tedaviden aldığı yanıtı gösterir

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Testi yapmak için kontrendikasyonlar/uygun olmayan durumlar Son 1 ay içinde Mİ Sebebi ne olursa olsun göğüs ve karın ağrısı Ağızlık kullanımı ile artan ağız ve yüz bölgesinde ağrı Stres inkontinans Demans veya konfüzyon

Testin yapılışı Hastaya test yapılmadan önce mutlaka kullandığı ilaçlar sorulmalıdır. Hastaya öncelikle basit bir spirometrik test yapılır ve testin sonucunda obstrüksüyon saptanırsa, kullanılacak olan bronkodilatatör, nebülizör veya ölçülü doz inhaler bir spacer aracılığı ile verilir. Nefes 5-10 sn tutulur. İlaç dozları 30 sn. ara ile verilir. 10-15 dak. (beta 2 agonist), 30 dak (antikolinerjik)sonra test yapılır.

Reversibiliteyi etkileyen ve test öncesi kesilmesi gereken ilaçlar İlaç Test öncesi kesilme süresi Uzun etkili antikolinerjik 24 saat Teofilin (yavaş salınımlı) 24 saat Uzun etkili beta-2 agonsit 12 saat Kısa etkili antikolinerjik 8 saat Kısa etkili beta-2 agonsit 8 saat Sigara 1 saat İnhale steroid Kesilmez

Kullanılacak bronkodilatatör Reversibilite ölçümünde hızlı ve kısa etkili bir bronkodilatatör inhalasyon yolu ile kullanılır. Salbutamol Terbutalin İptratropium bromür Salbutamol ile ipraptropium bromür kombinasyonu (KOAH)

Testin yapılışı Hastaya test yapılmadan önce mutlaka kullandığı ilaçlar sorulmalıdır. Hastaya öncelikle basit bir spirometrik test yapılır ve testin sonucunda obstrüksüyon saptanırsa, kullanılacak olan bronkodilatatör, nebülizör veya ölçülü doz inhaler bir spacer aracılığı ile verilir. Nefes 5-10 sn tutulur. Kısa etkili bronkodilatatör verilmişse (salbutamol, terbutalin) 15-20 dak. sonra, antikolinerjik verilmişse 30-45 dakika sonra sonra spirometrik ölçümler tekrar edilir.

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) En sık kullanılan ve tekrarlanılabilirliği en yüksek olan olan spirometrik parametre FEV 1 dir. Ancak FVC ve PEF de kullanılabilir. FEV 1 / FVC kullanılmaz.

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Bronkodilatatör yanıtı belirlemek için sıklıkla 200-400 mcg salbutomal inhalasyonu sonrası FEV 1 de % 12 lik artış kriter olarak kullanılmaktadır.

Kılavuz Yöntem Kriter Ulusal astım tanı ve tedavi rehberi (2000) KOAH tanı ve tedavi rehberi (2000) Salbutamol 200 mcg veya Terbutalin 500 mcg (15-20 dak) Salbutamol 200 mcg veya Terbutalin Terbutalin 500 mcg (15-20 dak) FEV1 ve/veya FVC; bazal değere göre % 15, beklenen değere göre % 12, Mutlak değer olarak 200 ml artış PEF; % 15 FEV1 de bazal değer göre % 12 ve mutlak değer 200 ml artış GINA (2002) Spontan, bronkodilatatör veya kortikosteroid sonrası FEV1 de % 12 artış GOLD (2001) 400 mcg beta-2 agonist 80 mcg antikolinerjik veya ikisi birden (30-45 dak) FEV1 de % 12 ve mutlak eğer 200 ml artış BTS (2003) Salbutamol 400 mcg ÖDİ veya 2.5 mg nebülizer ile FEV1 de % 15 ve mutlak değer 200 ml artış GINA (2006) Bronkodilatatör sonrası FEV1 de % 12 (veya 200 ml) GOLD (2006) 400 mcg beta-2 agonist sonrası 10-15 dak, 160 mcg a kadar antikolinerjik veya beta-2 agonist antikolinerjik kombinasyonu sonrası 30-45 dak. FEV1 de 200 ml ve % 12 artış

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Kılavuz Yöntem Kriter Ulusal astım tanı ve tedavi rehberi (2000) KOAH tanı ve tedavi rehberi (2000) Salbutamol 200 mcg veya Terbutalin 500 mcg (15-20 dak) Salbutamol 200 mcg veya Terbutalin Terbutalin 500 mcg (15-20 dak) FEV 1 ve/veya FVC; bazal değere göre % 15, beklenen değere göre % 12, Mutlak değer olarak 200 ml artış PEF; % 15 FEV 1 de bazal değer göre % 12 ve mutlak değer 200 ml artış

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Kılavuz Yöntem Kriter GINA (2002) GOLD (2001) BTS (2003) GINA (2002) Spontan, bronkodilatatör veya kortikosteroid sonrası 400 mcg beta-2 agonist 80 mcg antikolinerjik veya ikisi birden (30-45 dak) Salbutamol 400 mcg ÖDİ veya 2.5 mg nebülizer ile Spontan, bronkodilatatör veya kortikosteroid sonrası FEV 1 de % 12 artış FEV 1 de % 12 ve mutlak eğer 200 ml artış FEV 1 de % 15 ve mutlak değer 200 ml artış FEV 1 de % 12 artış

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Kılavuz Yöntem Kriter GINA (2006) Bronkodilatatör sonrası FEV 1 de % 12 (veya 200 ml) GOLD (2006) 400 mcg beta-2 agonist sonrası 10-15 dak, 160 mcg a kadar antikolinerjik veya beta-2 agonist antikolinerjik kombinasyonu sonrası 30-45 dak. FEV 1 de 200 ml ve % 12 artış

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Mutlak Değer: Mutlak değer, FEV 1 değerlerinin bronkodilatör(bd) öncesi ve bronkodilatör sonrası arasındaki mililitre (ml) cinsinden farktır. Post BD FEV 1 -pre BD FEV 1 FEV 1 pediktif değeri yüksek olan olgularda reversibilitenin yüksek saptanmasına yol açabilir. Genellikle mutlak değer olarak 200 ml. reversibilite sınırı olarak kabul edilir.

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Başlangıç değeri üzerinden değişkenlik: Bronkodilatatör sonrası FEV 1 ile başlangıç FEV 1 arasındaki farkın başlangıç FEV 1 e bölünmesi ile bulunur. FEV 1 postbd FEV 1 prebd) x100 FEV 1 prebd

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Prediktif (Beklenen) Değer üzerinden değişkenlik: Bronkodilatatör sonrası FEV 1 ile başlangıç FEV 1 arasındaki farkın prediktif değer bölünmesi ile bulunur. Başlangıç değerinden etkilenmez, reversibilite daha zor saptanır. ( FEV 1 1 ) 100 postbd FEV prebd beklenenfev 1 x

Bronkodilatatör yanıt (Reversibilite) Geç reversibilite: Hastalara inhaler ya da sistemik kortikosteroid uygulanmasından sonra FEV 1 değişiminin incelenmesidir.

Bronkokonstrüktör yanıt (Bronş Provokasyon testleri) Bronş aşırı duyarlılığı; değişik uyaranlara karşı hava yollarının verdiği abartılı bronkokonstrüktör yanıttır. Bronş aşırı duyarlılığının saptanmasında bronş provokasyon testleri kullanılır. Bronş provokasyon testleri, kullanılacak uyarana göre özgül, özgül olmayan ve egzersiz bronş provokasyon testleri olarak gruplandırılır.

Bronkokonstrüktör yanıt (Bronş Provokasyon testleri) Bronş provokasyon testlerinin genel prensibi aşırı duyarlılığa yol açan bir maddenin gittikçe artan dozlarda verilmesi ve bu arada FEV 1 deki düşüşün izlenmesidir. FEV 1 de % 20 düşme olduğunda ya da planlanan en yüksek doza ulaşılmasına karşın düşme olmadığında test sonlandırılır. Provoke olan olgularda sonuçlar, uygulanan protokole göre provokatif doz (PD 20 ) ya da provokatif konsantrasyon (PC 20 ) olarak verilir.

Test öncesi dikkat edilmesi gerekenler Metakolin provakasyon testi için kontrendikasyonlar Mutlak Ağır obstrüksüyon (FEV 1 <%50 prediktif veya <1.0 L) Son 3 ayda geçirilmiş MI veya serebral atak Kontrolsüz hipertansiyon (sistolik >200 mm Hg, diyastolik >100 mm Hg) Aort anevrizması

Bronkokonstrüktör yanıt (Bronş Provokasyon testleri) Metakolin provakasyon testi için kontrendikasyonlar Görece Orta derece obstrüksiyon (FEV 1 <%60 prediktif ya da <1.5 L) Geçerli spirometre yapamayacak durumda olmak Gebelik Emziren anneler Kolinesteraz inhibitörü kullanımı (M. Gravis)

Bronkokonstrüktör yanıt (Bronş Provokasyon testleri) Özgül olmayan ajanlar Histamin Flushing Ses kısıklığı Metakolin

Bronkokonstrüktör yanıt (Bronş Provokasyon testleri) Teknisyene ait özellikler Kılavuzlara ve test yöntemine hakim olması Kullanılacak sistemin kurulumu, bakımı ve temizliğine hakim olması Spirometrede uzman olması Bronş provokasyon testlerinin kontrendikasyonlarını bilmesi Hastanın güvenliği ve acil müdahalesi konusunda bilgisinin olması Testi nerde durduracağını bilmesi İnhale bronkodilatatör uygulanması ve etkileri konusunda eğitimli olması

Bronkokonstrüktör yanıt (Bronş Provokasyon testleri) Teknisyene ait özellikler Kılavuzlara ve test yöntemine hakim olması Kullanılacak sistemin kurulumu, bakımı ve temizliğine hakim olması Spirometrede uzman olması Bronş provokasyon testlerinin kontrendikasyonlarını bilmesi Hastanın güvenliği ve acil müdahalesi konusunda bilgisinin olması Testi nerde durduracağını bilmesi İnhale bronkodilatatör uygulanması ve etkileri konusunda eğitimli olması

Bronkokonstrüktör yanıt (Bronş Provokasyon testleri) Güvenlik

Güvenlik Metakolin inhalasyonu bronkokonstrüksüyona yol açar. Test odasında test yöntemlerinin kullanılması konusunda hastalar ve teknisyenlerin güvenliği düşünülmelidir. Acil müdahale odası ve sorumlu doktor test yapılan odaya yakın olmalıdır. İşlem başladığında hastalar hiçbir zaman yalnız bırakılmamalıdır.

Hastanın Güvenliği Bronkospazmı tedavi için gerekli ilaçlar test alanında bulundurulmalıdır. Adrenalin ve atropin subkutan enjeksiyon için Salbutamol, ipratropium ölçülü doz inhaler veya nebül formları Oksijen Steteskop, tansiyon aleti ve pulse oksimetre hazır bulunmalıdır. Teste bağlı komplikasyonlar Geçici semptomlar wheezing, öksürük, hafif nefes darlığı ve göğüs de sıkışma hissi bronş hiperreaktivitesi olan hastalarda görülebilir. Teknisyen bu tür şikayetler konusunda uyanık olmalı ve hastanın şikayetlerini kayıt etmelidir. Gecikmiş veya uzun süreli semptomlar nadirdir.

Teknisyenin güvenliği Metakolin solüsyonları hazırlanırken saf metakolin tozlarına maruz kalmamak için mutlaka maske ve eldiven kullanımı Solüsyonlar laminer akım olan bir masa içinde tartılıp hazırlanmalı Test odası yeteri kadar havalandırılmalıdır. Ortam bir saatte en az 2 kez tamamen havalandırılmalı. Düşük rezistanslı ekshalasyon filtreleri kullanımı Laboratuar tipi aspiratörler, odayı ekstra havalandıran ventilatörler ve/veya yüksek etkili HEPA filtreli hava temizleyiciler kullanılabilir.

Teknisyenin güvenliği Test için dozimetre tekniğinin kullanılması ile teknisyen daha az maruz kalır. Astımı olan teknisyenler bronkospazm için risk taşırlar ve ekstra önlemler alınması gerekir.

Hastanın hazırlanması Hastanın test için planlanan günden önce testin sonucunu etkileyebilecek ilaçları veya maddeleri kullanılıyorsa belirtilen süre öncesi kesilmesi Teknisyen, hastaya testin nasıl yapılacağını ve test esnasında öksürük veya göğüste sıkışma hissi gibi minör bulguların olabileceğini anlatması Test esnasında özellikle yaşlı hastalarda stress inkontinansı olabileceğinden tuvalete gitmek isteyip istemediği sorulmalıdır. Hasta onam formu Kontrendikasyonlar mutlaka sorgulanmalıdır.

Bronş provokasyon testini etkileyen ilaçlar/faktörler İlaçlar Kesilmesi gereken en az süre Uzun etkili antikolinerjikler(tiotropium) 1 hafta Setrizin, hidroksizin 72 saat Uzun etkili beta-2 agonistler (salmeterol, formoterol) 48 saat Uzun etkili teofilin 48 saat Nedokromil 48 saat Uzun etkili oral beta-2 agonistler 24 saat Orta etkili antikolinerjikler(ipratropium) 24 saat Lökotrien antagonistleri 24 saat Kısa etkili beta-2 agonistler (salbutamol, albuterol, terbutalin) 8 saat Kromolin 8 saat Çay, kahve, kola, çikolata Test günü

Hastanın hazırlanması Hastanın test için planlanan günden önce testin sonucunu etkileyebilecek ilaçları veya maddeleri kullanılıyorsa belirtilen süre öncesi kesilmesi Teknisyen, hastaya testin nasıl yapılacağını ve test esnasında öksürük veya göğüste sıkışma hissi gibi minör bulguların olabileceğini anlatması Test esnasında özellikle yaşlı hastalarda stress inkontinansı olabileceğinden tuvalete gitmek isteyip istemediği sorulmalıdır. Hasta onam formu Kontrendikasyonlar mutlaka sorgulanmalıdır.

Test için dikkat edilmesi önerilen faktörler Viral solunum yolu infeksiyonu sonrası normal kişiler de geçici (aylarca sürebilir) bronş hiperreaktivitesi olabilir. Bu durum post viral havayolu aşırı duyarlılığı sendromu olarak tanımlanır ve genellikle bronkodilatatörlere ve steroid tedavisine iyi yanıt verir. Kimyasal ajanlarla maruziyet günler- aylarca bronş aşırı duyarlılığına yol açabilir. Çevresel antijenlere maruziyet 1-3 hafta bronş aşırı duyarlılığına yol açabilir. Mesleksel maruziyet aylarca bronş aşırı duyarlılığına yol açabilir

Test için dikkat edilmesi önerilen faktörler Astımlı bazı hastalarda FVC manevraları esnasında derin soluk almak bronşlarda konstrüksüyona neden olabilir. Rutin test esnasında tekrarlayan eforlarla artan şekilde FVC ve FEV 1 azalma olur. Glokomda kullanılan beta aderenerjik antogonist içeren göz damlaları kullanımında hiperreaktivitesi olan astım hastalarında astım krizi görülebilir. KOAH ve Kronik bronşit hastalarında hiperreaktivite görülebilir. Hiperreaktivite genellikle astım ile normal kişiler arasında yer alır. Astım demeden önce anamnez alınması son derece önemlidir.

Test için dikkat edilmesi önerilen faktörler Havayolu hiperreaktivitesi zamanla ve ilaç kullanımı ile değişebilir. Grip aşısı, menstruasyon, antihistaminler ve oral kontraseptifler havayolu aşırı duyarlılığını anlamlı etkilemezler. Sigara kullanımının ise etkisi bilinmemektedir.

Test için kullanılacak solüsyon Metakolin, piyasada kuru kristalize toz formunda bulunur. % 0,09 NaCl ile sulandırılır. Sulandırma sırasında sterilizasyon amacı ile % 0,4 lük fenol eklenebilirse de ATS kılavuzunda fenol kullanımı önerilmemektedir. Hazırladığımız 0,125 mg/ml ve üzeri solüsyonlar 3 ay +4º C de buzdolabında saklanabilir. 0,025 mg/ml ve altı solüsyonlar test günü hazırlanmalıdır.

Testin yapılışı Hastalar söylenenleri anlayabilmeli ve güvenilir spirometrik testler yapabilmelidir. Hastalar test esnasında rahat bir şekilde oturmalıdır.

Protokoller İki dakika tidal soluk yöntemi Beş soluk dozimetre yöntemidir.

İki dakika tidal soluk yöntemi Kullanılacak olan 10 değişik metakolin konsantrasyonu (0,03-0,06-0,125-0,25-0,50-1-2-4- 8-16 mg/ml) ayrı kaplarda hazırlanıp buzdolabında saklanır. Başlangıçta kontrol solüsyonu kullanımı ise opsiyoneldir. Teste başlamadan 30 dakika önce solüsyonlar buzdolabından çıkarılıp oda sıcaklığında ısınması sağlanır. En düşük konsantrasyondaki solüsyondan 3 ml steril enjektör ile nebülizere konulur. Hastaya ilk spirometrik test yaptırılıp %20 düşüşe karşılık gelen sınır FEV 1 değeri saptanır (Başlangıç FEV1 x %80). Hastanın nebülizatörden 2 dakika boyunca rahat ve doğru soluk alıp vermesi sağlanır.

İki dakika tidal soluk yöntemi Nebülizasyondan 30-90 saniye sonra spirometre tekrarlanır. Hastanın her sefer kabul edilebilir bir test yapması sağlanmalıdır (en çok 3-4 kez tekrarlanır). Metakolinin kümülatif etkisinin elde edilebilmesi için iki konsantrasyon arasındaki sürenin 5 dakikayı geçmemesi sağlanmalıdır. FEV 1 de %20 veya üzerinde düşme olmazsa, nebülizöre bir sonraki konsantrasyondaki solüsyon konur ve işlem en yüksek doza kadar tekrarlanır. Nebülizerde kalan solüsyonlar tekrar kullanılmamalıdır.

İki dakika tidal soluk yöntemi FEV 1 de %20 veya üzerinde düşme olduğunda test sonlandırılır, hastanın semptom ve bulguları not edilir ve hastaya salbutamol inhale ettirilir. Yaklaşık 10 dakika sonra test tekrar edilip obstrüksiyonun düzelip düzelmediği belirlenir.

İki dakika tidal soluk yöntemi Solüsyon Metakolin % 0,9 NaCl Dilüsyon A 100 mg 6,25 ml 16 mg/ml B 3 ml A solüsyonu 3 ml 8 mg/ml C 3 ml B solüsyonu 3 ml 4 mg/ml D 3 ml C solüsyonu 3 ml 2 mg/ml E 3 ml D solüsyonu 3 ml 1 mg/ml F 3 ml E solüsyonu 3 ml 0,5 mg/ml G 3 ml F solüsyonu 3 ml 0,25 mg/ml H 3 ml G solüsyonu 3 ml 0,125 mg/ml I 3 ml H solüsyonu 3 ml 0,0625 mg/ml J 3 ml I solüsyonu 3 ml 0,031 mg/ml

Beş soluk dozimetre yöntemi Bu yöntemde iki dakika tidal soluk yönteminden farklı olarak 5 değişik konsantrasyonda (0,0625-0,25-1- 4-16 mg/ml) solüsyon hazırlanır. Dozlar iki kat değil dört kat artırılır. Sadece tanısal amaçlı yapılan testlerde bunun bir olumsuzluk yaratmadığı ve iş yükünü azalttığı bildirilmektedir. Özellikle ilaç çalışmaları için ve astımlı hastada tedavi etkinliğinin değerlendirilmesi düşünüldüğünde, dozun iki kat artırılarak gidilmesi daha uygun olacaktır. Kontrol solüsyonu kullanımı burada da opsiyoneldir.

Beş soluk dozimetre yöntemi Teste başlamadan 30 dakika önce solüsyonlar buzdolabından çıkarılıp oda sıcaklığında ısınması sağlanır ve ilk dozdan 2 ml nebülizöre konur. Tidal solunumesnasında ekspiryum sonunda yavaş ve derin nefes alması (5 saniye kadar) ve nefesini yine yaklaşık 5 saniye tutması sağlanmalıdır. Bu işlem 5 kez tekrarlanmalı ve toplam sürenin de 2 dakikayı geçmemesine dikkat edilmelidir. Nebülizasyondan sonraki 30-90 saniye içinde spirometrik ölçüm tekrarlanır. Spirometri ölçümleri 3 dak. geçmemelidir. Hastada %20 lik FEV 1 düşüşü olunca ya da en yüksek konsantrasyona ulaşılınca test sonlandırılır. Provoke olan olgulara salbutamol inhale ettirilip 10 dakika sonra test tekrarlanır.

Beş soluk dozimetre yöntemi Metakolin % 0,9 NaCl Dilüsyon A 100 mg 6,25 ml 16 mg/ml B 3 ml A solüsyonu 9 ml 4 mg/ml C 3 ml B solüsyonu 9 ml 1 mg/ml D 3 ml C solüsyonu 9 ml 0,25 mg/ml E 3 ml D solüsyonu 9 ml 0,0625 mg/ml

Bronkokonstrüktör yanıt Her iki yöntemde de görüleceği gibi kullanılan en yüksek metakolin konsantrasyonu 16 mg/ml 'dir. 32 mg/ml konsantrasyonda metakolin kullanımı ise opsiyoneldir. Genelde yalnızca araştırma amaçlı kullanımı önerilmektedir. Bu değerin üzerindeki konsantrasyonlarda normal olgularda da bronkokonstriksiyon gelişebilmektedir

Bronkokonstrüktör yanıt Test Sonucu Testin sonunda başlangıca ya da kontrol solüsyonu sonrasına göre FEV1 deki değişim hesaplanır ve %20'den fazla FEV1 de düşme saptanırsa, buna yol açan PC 20 bulunur. PC 20 logc = antilog[ 1 + (logc R logc R2 )(20 R1) ] C 1 = Sondan ikinci metakolin konsantrasyonu C 2 = %20 düşüşe yol açan son metakolin konsantrasyonu R 1 = C 1 sonrası FEV 1 düşüşü (%) R 2 = C 2 sonrası FEV 1 düşüşü (%) 2 1 1

Bronş aşırı duyarlılığının derecesi PC 20 (mg/ml metakolin) Bronş aşırı duyarlılığı > 16 Normal 4-16 Sınırda bronş aşırı duyarlılığı 1-4 Hafif bronş aşırı duyarlılığı <1 Orta-ağır bronş aşırı duyarlılığı

Bronkokonstrüktör yanıt (Bronş Provokasyon testleri) Eğer 16 mg/ml konsantrasyonda %20 FEV 1 düşüşü saptanmazsa, sonuç, PC 20 >16 mg/ml şeklinde verilir. PC 20 nin 8 mg/ml altında olması astımı düşündürür. Test sırasında oluşan öksürük, göğüste sıkışma hissi, wheezing, nefes darlığı gibi semptomlar belirtilmeli ve provoke olan hastalarda bronkodilatör uygulaması sonrası elde edilen değerler eklenmelidir.

Baş la n g ıç sp iro m e trisini ya p FEV1 >beklenenin % 70'i Hayır Evet Kontrolsolüsyonu veya m etakolinin ilk dozunu ver ve biraz bekledikten sonra spirom etri yap. FEV1de düş me > %20 Evet Hayır Metakolininin bir sonraki dozunu yap ve biraz bekledikten sonra spirom teri yap FEV1 de düş me > %20 Evet Hayır Hayır Hedeflenen son doz verildi m i? FEV1de düş me > %10 Hayır Evet Hastanın ş ikayetini ve bulguları kayıt et. Salbutam ol ver. 10 dak bekle. tekrar spirom etri yap T est bitti

Teşekkürler

UYGULAMA