> KAPAK sektörerine biraz osun nefes ad racak. Türk müteahhiterimizin odukça etkin odu u bu pazararda, ticari engeerin kad r mas ie birikte Türk inflaat ürünerinin de koay ka nüfuz edebiece i düflünüüyor. Evini Yenie Türkiye kampanyas n n sözcüsü oarak böye bir kampanyan n ortaya ç k fl sürecini k saca anat r m s n z? Uzunca süredir hükümet ve çat organizasyonumuz oan TOBB un baflatt ekonomiyi canand rma ve iç taebi tetikemeye yöneik, böyece imaat sanayine dönük üretimi art rma amaç projeer hepimizin maumu. Bunardan bir k sm tüketicinin ag s n oumu yönde etkiemeye yöneik güveni pekifltiren ve krizin psikoojik etkierini bertaraf etmeye yöneik ça flmaar. Bir k sm ise perakende, bankac k ve kamu sektörerinin iflbiri i ie üretien doay oarak ticaret ve sanayi sektörünün yeniden ivme kazanmas na ve ekonomiye oan katk s n n sürdürümesine yöneik ça flmaar. Nihai tüketiciye finans sektörünün sa ayaca uygun bir kredi mekanizmas ve gerek sat c ve gerek üreticier taraf ndan destekenen uygun seçenek ve flartar ie bir önceki TOBB ça flmas n n daha derinine inerek tarafara ekonomik fayda üretmesine yöneik genifl bir kampanya tasaramay uygun buduk. As nda bu proje nisan ay nda gerçekefltirdi imiz Unicera Fuar s ras nda ortaya ç kt. O dönemde flartar ouflmad için ancak bugün hayata geçirebidik. Bu konu SERFED bünyesinde gerçekefltirien ik topant da ve yap mazemeeri sektörünün önemi dernekeri ie payafl arak, onar n da oumu yakafl mar ie bir sonraki evreye geçidi. Genifl taban bir konsorsiyum ie yoa ç kmak üzere önce fark ihtiyaçar oan tarafar n katk ar ve bekentieri tart fl d. Destek verecek finans kurumu konusunda tespiter yap arak ortak zemin konusunda ik ça flmaar tamamand. Konuyu bize destek vermesini rica ederek TOBB Baflkan M. Rifat Hisarc k o u na açt k. TOBB Baflkan m z ie birikte SO, TO, MSAD ve T MDER gi22 EKONOM K FORUM k Eyü 2009 bi sektörümüzdeki tüm dernekerin kat m ie stanbu da bir topant yapt k. Bu aflamadan sonra TOBB ve dernekerimizin baz ar n n temsicierinin yer ad bir Ça flma Grubu kurudu. Ve 1,5 ay gibi k sa bir sürede ça flmaar tarafar aras nda nihai hae getiridi. Bir tarafta banka, bir tarafta üretici ree sektör, bir tarafta esnaf-bayii, bir tarafta da vatandafl n odu u, dördünün de kazanaca bir kampanya ouflturduk. Kampanya sektörünüzü nas etkieyecek? Bidi iniz gibi yap mazemeeri sektörü, vergi indirimerinden ve teflvikerden de faydaanamam flt. Oysa Türkiye nin en büyük sorununun bugün iflsizik odu u hat ran rsa, büyük bir istihdam yaratan sektörün önemi daha da iyi anafl r. Büyümenin itici gücü oma özei iye, ayr ca taep de iflimerine hassasiyeti yüksek oan bu öncü sektörümüzün daha faza destekenmeye ihtiyac vard. fiimdi Türkiye deki 15 miyon konut için yenienme f rsat gedi. Üç ay k süreçte kampanyaya 100 bin tüketici baflvurusu bekiyoruz. Ortaama bir evin tadiat n 10 bin Türk Liras ndan hesaparsak, 1 miyar TL ifl hacmi hedefindeyiz. Ayr ca, bu ça flman n ouflturaca hare-
KAPAK < ketiik yeni istihdam oanakar sa ayacak ve haz r mutfa n ve banyosunu de iftirirken beyaz efyaar n da de iftirmeyi düfünecek pek çok vatandaf hesaba katt m zda bir de er yaratacakt r. Bunara iaveten usta kta kay t d f n azatacak omas nedeniye de bu kampanyay önemsedi imizi vurguamak istiyorum. Topam kredi bedeinin yüzde 50 sini afmayacak fekide ifçiik, usta k, hizmet bedei gibi masrafar banka taraf ndan kredi kapsam nda de erendiriecek. Bu hizmeter faturaand r aca için de kay t at na girecek. Bir bafka ifadeye Evini Yenie Türkiye kampanyam z kay t d f n önenmesinde de ro oynam f oacak. Kampanyan n zamanamas n nas de- erendiriyorsunuz? Kriz dönemerinde maddi kaynakar n k s tanaca endifesiye tüketimin yavafad bir gerçek. Ancak tüketiciere uygun kredi oanakar ie kaynak yarat d nda ihtiyaçar n karf ama e iimeri artar. Biz de bu kampanyada sa ad - m z çok uygun krediere tüketicierin ihtiyaçar - n karf amaar n sa yoruz. Kampanyan n gündeme getiridi i diim aç s ndan da önemidir. Nitekim TO nun aç kad nfaat Mazemeeri Fiyat Endeksi nde yafanan ç k f yaz ayar ie birikte konut tamir etme ihtiyac nda meydana geen düfüfü frenemiftir. Nitekim konut tamirat - na harcama yapma ihtimai a ustos ay nda yüzde 7,93 uk gerieme kaydetmiftir. Yine düfen faizer ve KDV-harç indirimi benzeri uyguamaar nedeniye y n ikinci çeyre inde h za artan konut ama/infa ettirme igisi temmuz ay nda h z bir düfüf kaydetmiftir. Mart ay ndan beri s ras ya yüzde 7,14, yüzde 10,67, yüzde 8,43 ve yüzde 3,33 uk art f kaydeden konut ama/infa ettirme ihtimai temmuz ay nda yüzde 16,45 ik gerieme kaydetmiftir. Doay s ya infaat sektörünün ivme kaybetme oas n n beirdi i bir noktada bu kritik kampanya gündeme a nm ft r. Kampanyan n taebi art rarak sektörümüz için zor bir sezon oan k f dönemini biraz daha rahat geçirebiece ini düfünüyoruz. Kampanyan n Türkiye nin hangi bögeerinde veya ierinde yank buaca n düfünüyorsunuz? Krizin en yo un hissedidi i diimde yafanan bu gerieme sonras nda KDV ve harç indirimi ie faiz indirimeri sonucunda artan konut taebi görünümün de ifmesini sa am f, konut sat far 2009 un ik çeyre inde bir önceki çeyre e göre yüzde 17,67 artarak 108 bin 861 düzeyine uafm ft r. Oufan bu trend 2009 y n n ikinci çeyre inde de devam etmif, konut sat far bir önceki çeyre e göre yüzde 78,89 artarak 194 bin 743 e gemiftir. Birçok bögede yüzde 100 ün üzerinde yafanan art far konut sektöründe stanbu da konut sat far n n Türkiye ortaamas n n üzerinde yüzde 118,12 art f odu u gözemeniyor. Ankara ie birikte en faza konut sat f - n n yafand stanbu daki yo unafmada topu konut projeerinin etkii odu u dikkat çekiyor. Bununa birikte konut projeerinin aç kanan tefvikere birikte do- uya do ru kayd görümektedir. Nitekim A r, Kars, I d r ve Ardahan kapsayan TRA2 bögesinde konut sat far yüzde 231,48 ik yükseif kaydetmiftir. Yine Mardin, Batman, fi rnak ve Siirt i kapsayan TRC3 teki yüzde 156,75 ik art f ie fian urfa ve Diyarbak r kapsayan TRC2 de konut sat far nda yafanan yüzde 123,08 ik yükseif dikkat çekmektedir. Bu sat far n yafand ier de iç dizayn yar m kaan ya da eksikikerini tamamamak isteyenerin kampanyadan yararanacakar n düfünüyoruz. Kampanyan n yurdun her bögesinde ses getirmesi için ça f yoruz. Ayn zamanda Türkiye Seramik Federasyonu bafkan s n z, sektörünüze yöneik hükümetten bekedi iniz tefvik ve önem paketi var m, varsa bu paket neeri kapsama? Türkiye nin rekabet gücünü ayakta tutan sektörerden biri oan sektörümüz, yüksek enerji fiyatar, nakiye sorunar ve yap sa sorunara bo ufarak rekabet etmeyi sürdürüyor. Temede bu sorunar m za çare oacak tefvikerin hayata geçirimesini istiyoruz. Seramik mazemesi sarf mazeme omas, yükte a r bir mazeme omas nedeniye, taf ma ve ojistik maiyeterinin önemi bir maiyet kaemi omas na ba oarak, dört ayr bögede de destekenmeyi hak etmektedir. Ayr ca, Türkiye nin tüm birinci ve ikinci kufak komfu ükeere de infaat mazemesi ihracat gerçekeftirdi i dikkate a nd nda, 4. Böge den Bakanar a ve Avrupa ya veya 1. Böge den Orta Do u ya ihracat ojistik maiyeti nedeniye rekabet edebiir omayacakt r. Bu nedene, seramik mazemesi yat r mar gerek yurt içi, gerekse de yurt d f taf ma maiyeti faktörü dikkate a nd nda, tüm bögeerde tefvik kapsam nda omay hak etmektedir. Di er taraftan pakete birikte sadece yeni yat r mar n tefvik ediece i anaf maktad r. Ancak bafta infaat sektöründe ve bafka sektörerde de çok ciddi tevsi yat r mar da omaktad r. Tevsi yat r mar ie çok ciddi miktarda yeni istihdam oanakar yarat abimektedir. Bu nedene tevsii yat r mar n n da, yeni yat r mar gibi destek kapsam nda de erendirimesi önerimizi ietiyoruz. Eyü 2009 EKONOM K FORUM 23
> KAPAK Evinizi yeniemenin fimdi en uygun zaman nfaat Mazemesi Sanayicieri Derne i ( MSAD) Yönetim Kuruu Bafkan Orhan Turan, evinin tadiat n yapt rmak isteyen kifierin geecek y bu fiyatara yapt ramayacakar n, ekonomi canand zaman fiyatar n artaca n, hatta ifçi buamayacakar n beirterek, Bugün çimento, seramik, demir-çeik, do a taf gibi pek çok üründe Avrupa da ve dünyada üretim ve ihracatta ik s raarday z. nfaat mazemeerinde ithaat ve ihracat n üçte birinin de at nda gerçekefti inden sektör cari aç a katk sa yor dedi. nfaat Mazemesi Sanayicieri Derne i ( MSAD) Yönetim Kuruu Bafkan Orhan Turan, TOBB un Kriz Varsa Çare de Var ad at ndaki kampanyas n n sektöre bazda somuta indirgenmif ik ve iyi bir örnek modei oarak Evini Yenie Türkiye kampanyas kurguand n söyedi. Turan, Üsteik de gerçekten tam da uygun zamanda. Çünkü tüketici de kaite, maiyet ve çefitiik aç s ndan infaat mazemesi a m nda en uygun fartara kampanya süresince uafabiecek diyerek soruar m z föye yan tad : nfaat mazemeeri sanayinin Türkiye deki durumu ve pazar büyükü ü konusunda bizi bigiendirir misiniz? nfaat sektörü, istisnas z tüm ekonomier için okomotif sektördür. Kendisiye birikte yüzün üzerinde sektörü hareketendirebien infaat sektörü, Türk ekonomisinde GSYH büyümesine katk sa ayan on yedi sektör içerisinde yüzde 6 ie 6,5 aras nda katk pay ie befinci s rada yer a yor. Bunun yan s ra, sektör bafta infaat mazemeeri sanayisi omak üzere, müfavirik ve müteahhitik boyutu ie ekonomiye esasen yüzde 6,5 in de üzerinde katk sa yor. Türk infaat sektörü dünyada çok önemi bir gücü einde buunduruyor. Türkiye müteahhitik hizmeterinde dünyada üçüncü s radan Çin in ard ndan ikinci s raya yerefti. nfaat mazemeeri sanayisinin ihracat ise, 2008 y nda otomotiv sektörünün 24 miyar doar düzeyindeki ihracat geirinden sonra, 23 miyar doar ie ikinci s rada yer am f ve Türkiye nin ihracattaki okomotif sektöreri oan teksti ve haz r giyim ihracat n geçmiftir. nfaat sektörü 2002 y nda topam ihracat n yüzde 11 ini, 2008 de yüzde 17,2 sini gerçekeftirdi. 2023 te bu oran yüzde 25 e ç karmak imkâns z de i. Türkiye ekonomisinin yüzde 5 büyümesi isteniiyorsa, infaat sektörünün her y yüzde 10 büyümesine oanak sa ayacak bir ortam yarat ma. Kürese kriz sektörünüzü etkiedi mi, krizden daha az etkienmek için sektöre oarak ne gibi tedbirer a nmas n bekiyorsunuz? Türkiye de 16 miyon konut odu unu beirten MSAD Bafkan Orhan Turan, Evini Yenie Türkiye kampanyas n n mutfak banyo oay na indirgenmemesini, tüm sektörerin; boya, ya t m, pencere, çat gibi tüm infaat sektörünün bu kampanyan n bir parças odu unu söyedi. 24 EKONOM K FORUM k Eyü 2009
Kürese kriz sektörümüzü etkiedi. 1998 baz yeni GSYH serisinde, 2009 un ik çeyre ine kadar en ciddi darama 2001 y n n son çeyre indeki yüzde -9,8 di. Bununa birikte, TÜ K in önceki GSMH serisi de dikkate a nd nda, 2009 un ik çeyre indeki yüzde 13,8 ik darama ne yaz k ki tarihi daramaardan birisini temsi ediyor. Öze sektörün inflaat sektöründeki daramas n n sürmesinin, y n ik çeyre inde Türk ekonomisinin yüzde 14 e yak n daramas nda önemi bir ro oynad n biiyoruz. Öze sektörün makine ve teçhizat odak yat r m harcamaar ndaki daraman n ise yüzde 39,4 e uaflt görüüyor. Oysa 2008 y n n ik çeyre inde, öze sektörün makine ve teçhizat yat r mar yüzde 18,6 artm flt. Türk ekonomisinde öze sektör yat r m yapmad müddetçe, sadece tüketim harcamaar ie Türk ekonomisini büyütmenin mümkün omad n görmemiz gerekiyor. Devetin nihai tüketim harcamaar ndaki yüzde 5,7 ik art fl n, yere seçimer baz art fl n Türk ekonomisini büyütmeye yeteri omad n görmemiz gerekiyor. Nisan 2009 verierine göre ükemizdeki iflsizik oran yüzde 14,9 seviyesinde. nflaatta 1 miyon 700 bin kifliye uaflan istihdam, 1 miyon kifliye düfltü, kriz doay s ya kapanan flirketerin yüzde 13 ünü ise inflaat flirketeri ouflturuyor. nflaat sektörüne sa anacak destek ie istihdam aç önemi öçüde azat abiir. Sektör, Türk ekonomisine yapt katk ya ra men, hak etti i igi ve aakay göremiyor. Ekonominin can damar ve büyüme kana oan inflaat sektöründe, inflaat mazemesine uyguanan yüzde 18 KDV oran düflündürücü. Yüksek KDV oran, kaitesiz ürüneri ve kay t d fl adeta özendiriyor. Oysa kürese ekonomik kriz nedeniye, çefliti sektörerde uyguanm fl oan KDV ve ÖTV indirimeri, son aç kanan bütçe verieri dikkate a nd nda, vergi geirerini azatmam fl, tersine art rm flt r. nflaat sanayisi yeni aç kanan teflvik paketinde ve hiçbir pakette önemi stratejik sektörer aras nda yer buam yor. Baflbakan n aç kad pakette teflvik kapsam na dâhi on iki kritik sektör aras nda inflaat sektörü yok. Bu çok önemi bir eksikik. Pakette yer aan yat r m teflvikerinin hayata geçmesi yine inflaat sektörü ie mümkün oacak. Bu teflviker ve yat r mar n bir ucu eninde sonunda mutaka inflaat sektörüne dayanacak. nflaat sektörü gerçekten okomotif ise bu sektörün de ayn otomotiv, teksti sektöreri gibi önemsenmesi gerekir. Ciddi bir cananma meydana getiren KDV ve harç indirimerinin devam edip etmemesi sektörü do rudan etkieyecek. Yine tüketici taebi aç s ndan fiyatar n dip yapt görüflünün güçenmesi kritik unsur. Bu konuda hükümetin KDV ve harç indirimerini k sa süre k s tamas ie birikte uzatmas yeteri oacak. Buna ek oarak inflaat sektörünün fonanma maiyetinin düflürümesi için Kredi Garanti Fonu nun kofluar n n uyguanarak bu aanda de erendirimesi yerinde oacak. nflaat firmaar n n yat r mc taebini art rmak için taksiti sat fla yöneimi yine piyasada canand r c bir etki yapabiir. Anadou da da baz bögeerde teflvik paketi nedeniye f rsatar n oufltu u görüüyor. Bunar göz önünde buunduruarak pazar çeflitemesi yap mas inflaat flirketeri için sa k bir strateji oacakt r. Bunun yan s ra MSAD oarak önem verdi imiz binaarda enerji verimii i, kriz sonras nda tüketici tercihini etkieyerek flirketerin birbiri ie rekabetinde etkii ro oynayacakt r. MSAD oarak hem sanayici, hem de sektör derne i üyeerimize birikte, çimento, haz r beton, aüminyum, ya t m mazemeeri, yap kimyasaar, çat kapamaar, demir-çeik, pencere ve kap do ramaar, seramik ve sa k gereçeri, döfleme ve dueyü 2009 EKONOM K FORUM 25
> KAPAK yan n pozitif etkisi oaca düflünümekte. Kampanyan n hedefenen dönemde yap sektörüne bir hareketiik getirece ini düflünüyoruz. Tüketiciye kaitei markaara, mazemeere iyi flartarda uaflma imkân sunudu u ve ayn zamanda uyguanman n da krediendiridi i kampanya boyunca erteenen bir tak m yat r mar n erteemeden hayata geçece i bekentisi yüksek. Bu hareketii in ise y n son döneminde sanayi ve inflaat verierine oumu yans mas omas n bekiyoruz. var kapamaar, cam, boya, prefabrikasyon, tesisat eemanar, s tma ve so utma eemanar ie ayd natma gereçerinden ouflan çok önemi bir sektöre yepazeyi temsi ediyoruz. Bu y düzenedi imiz 1.Uusararas nflaatta Kaite Zirvesi nde MSAD oarak hedefimizi aç kad k. Cumhuriyetin 100. y, 2023 y nda ükemize üç tane 100 hediye verece iz: 100 miyar doar inflaat mazemeeri ihracat, 100 miyar doar yurt d fl müteahhitik geiri, 100 miyar doar iç pazar büyükü ü. Böyece GSY H deki pay m z yüzde 6,5 ten yüzde 8 e ç karm fl oaca z. MSAD Baflkan oarak Evini Yenie Türkiye kampanyas n nas de erendiriyorsunuz ve kampanya sizin aç n zdan yap sektörünü nas etkieyecektir? Uusa ekonomier tüketim ve yat r m harcamaar ya ayakta durur. Bu harcamaar n k s mas sorun yarat r. Evini Yenie Türkiye kampanyas ie tüketici ik defa piyasadaki en iyi kofluarda bir finansa desteke tadiat/yenieme gibi önemi bir imkâna kavufluyor. Çok iyi kofluda bir krediendirme imkân Hakbank gibi yurt çap nda yayg n a oan, kökü bir banka arac ie sunuuyor. Di er taraftan bu kampanya ie sektörde TOBB ideri inde güçü bir ifl-güç biri i ortaya konuuyor. Üreticier-derneker ortak bir paydada kampanya kapsam nda bir arada hareket ediyorar. Di er taraftan ay k MSAD Ekonomi raporunda da aç kad m z gibi tüketicierin konut harcama yapma ihtimainde düflüfl devam etmektedir (A ustos ay nda yüzde 7,93 gerieme kaydedidi) Bu düflüflün devam etti i döneminde kampan26 EKONOM K FORUM k Eyü 2009 Kampanyan n zamanamas n nas de erendiriyorsunuz? Evini Yenie Türkiye kampanyas, TOBB un Kriz Varsa Çare de Var ad at ndaki kampanyas n n sektöre bazda somuta indirgenmifl ik ve iyi bir örnek modei oarak kurguand. Üsteik de gerçekten tam da uygun zamanda. Çünkü tüketici de kaite, maiyet ve çeflitiik aç s ndan inflaat mazemesi a m nda en uygun flartara kampanya süresince uaflabiecek. Kampanya sayesinde tüketici en önemi yat r m oan ve hayat n geçirdi i binas na ka c, yarar ve kâr bir yat r ma yönenmifl ouyor. Hepimiz ayn zamanda bir tüketiciyiz. Yap arda tadiat/yenieme biincinin tüm topumda yereflmesini ve ka c, süreki bir tüketim haine gemesini diiyorum. Böyece deprem güveni i, enerji verimii i, sa k at yap fizi i de dâhi birçok sorunun çözümü için daha iyi bir yap stoku ie bir ön ad m atm fl oaca z. MSAD oarak kampanya boyunca neer yapmay pan yorsunuz? Kampanyaya MSAD n üretici ve dernek üyeerinden genifl bir kat m var. Kampanya süresince kampanyan n baflar ya uaflmas için ça flaca z ve bu kampanyan n pananan süresi sonras nda da daha uzun vadede bir biinçendirmeyi de içerecek flekide devam için de ça fl yoruz. Hedefimiz bu tür bir kampanyan n sa anan atyap ie sürdürüebiiri ini sa amak oacak.
KAPAK < T MFED Evini Yenie Türkiye kampanyas na tam destek veriyor T MFED Yönetim Kuruu Bafkan Serdar Dönmez, tüketicinin erteenmif ve gizenmif taebini onara en yak n temas kuran kite oan bayier arac ie canand r abiece ini ve pazarama ietifiminin kritik bir hakas oman n önemini benimsedikerini vurguayarak Evini Yenie Türkiye kampanyas için Türkiye çap ndaki bayier oarak marjar n n yüzde 5 ik k sm ndan feragat ettikerini söyedi. T ürkiye Tesisat nfaat Mazemeeri Federasyonu (T MFED)Yönetim Kuruu Bafkan Serdar Dönmez, 2008 in son çeyre inde dip yapan konut sat far n n KDV, harç ve faiz indirimeri sonucunda 2009 y n n ik çeyre- inde bir önceki çeyre e göre yüzde 17,67, y n ikinci çeyre inde ise yüzde 78,89 artt n beirtti. Dönmez, Birçok bögede yüzde 100 ün üzerinde yafanan taep art far, konut sektöründe patamaya haz r yat r mc potansiyeini teyit etmektedir dedi. Bankaar n, son dönemde k sa vadei konut kredisi faizerindeki yüzde 1 in at uyguamaar ie konut sat far n n en faza Ankara ve stanbu da yo unaft n, bu yo unafmada topu konut projeerinin de etkii odu u die getiren Dönmez soruar m z föye yan tad : Türkiye yap sektörünün gene görünümü konusunda görüfünüzü aabiir miyiz? T MFED Yönetim Kuruu Bafkan Serdar Dönmez: 2009 y n n Türkiye ekonomisinde küçüme, 2010 un ise toparanma y oaca, 2011-2014 y ar n n performans n n, gayrimenku sektörü için daha beireyici oaca n söyemek mümkün. Çok genif ürün yepazesine sahip oan ve bünyesinde 300 ü afk n at sektörü bar nd ran infaat sektörünün en önemi grupar ndan biri yap sektörüdür. Ükemiz yap sektöründe karkas tamamanm f oan infaatarda s va öncesinde ve sonras nda ifem gören tesisat ekipmanar ie s va sonras nda yer aan duvar ve zemin kapama, mutfak, banyo ve aksesuar ekipmanar n n tümü örgüt üyeerimizin iftiga konuar n kapsamaktad r. Biindi i üzere infaat sektörü 2007 nin özeike ikinci yar s nda gene seçimer, Cumhurbafkan seçimi, terör, Kuzey Irak taki beirsiziker, dünya piyasaar nda yafanan finansa krizerinin etkisiye durgunuk dönemine girimifti. 2005-2006 ara nda yüzde 45 er seviyesinde büyümüf, 2008 y nda ABD ve Avrupa da patayan kürese finans krizi sonucunda sektöreri çarpan etkisi ie 2008 y n n ik 9 ay nda yüzde 1 oran nda küçüdü. Yafanan nakit s k f k, taepteki düfüf ve ifsizik gibi somut etkierin de ötesinde, krizin en y k c yans mas bekentierdeki bozuma odu. Geifmekte oan ükeer 2009 un birinci çeyre inde yüzde 4,16 oran nda dara rken, Türkiye yüzde 13,8 ik darama kaydetti. Kamu yat r mar nda yafanan, seçim baz, ciddi art fara karf n 2009 un ik çeyre inde yüzde 25 ik küçüme yafayan toptan ve parkende ticaretinin arkas ndan yüzde 18,9 uk darama ie infaat sektörü en faza kan kaybeden ikinci sektör odu. Türkiye nin fu andaki konumunu göz önüne aarak, yak n ve uzun vadede sektörünüzde ne tür geifmeer bekiyorsunuz? Biindi i üzere 2001 krizinin ard ndan sa anan istikrar ortam ve bafar ya uyguanan reform program sonucunda Türkiye, h za kürese ekonominin önemi bir parças haine gedi. Ükemize geen yabac yat r mc ar, if adamar m z n Türkiye d f ndaki yat r mar, Türkiye nin kürese ekonomiye aras ndaki ba kuvvetendirdi. fte bu artan ba nedeniye, ükemizin de ABD de bafayarak Avrupa ve Uzak Do- u ükeerini de etkisi at na aan ekonomik kriz Eyü 2009 EKONOM K FORUM 27
> KAPAK Konut sat flar nda A r, Kars, I d r ve Ardahan kapsayan bögede yüzde 231,48 ik, Mardin, Batman, fi rnak ve Siirt i kapsayan bögede yüzde 156,75 ik, fian urfa ve Diyarbak r kapsayan bögede yüzde 123,08 ik yükseifl yaflanabiece ini tahmin ediyorum. T MFED Yönetim Kuruu Baflkan Serdar Dönmez den etkienmesi kaç n maz odu. Türkiye bu krize güçü bir kamu maiyesi, sa k bir bankac k sektörü ve etkii bir kurumsa denetim ve düzeneme çerçevesiye yakaand. Bu sebepe, 1994 te ve 2001 de yaflad m z gibi bir y k m ortaya ç kmad. Hükümetimizin bu süreçte cesarete baflatt vergi indirimeri sektörerimize zaman kazand rd. 2009 y n n Türkiye ekonomisinde küçüme, 2010 un ise toparanma y oaca, 2011-2014 y ar n n performans n n, gayrimenku sektörü için daha beireyici oaca n söyemek mümkün. Evini Yenie Türkiye kampanyas n n ortaya ç k fl sürecini ve T MFED oarak kat m n z k saca anat r m s n z? Ükemizdeki büyümenin itici gücü oan tüketim harcamaar, tüketici güveninin azamas ya birikte yavaflam flt r. Azaan tüketim sonucu, Türkiye nin bir taraftan iç pazar küçüürken Avrupa ükeeri dâhi omak üzere, önemi ihracat pazarar m z n daramas na yo açt. Ükemizin okomotif sektörerinden biri oan inflaat sektörünün tedarikçisi durumundaki yap mazemeeri sektöründe, taebi canand rmak 28 EKONOM K FORUM k Eyü 2009 amac ya, Türkiye nin önde geen yap mazemeeri üreticisi/sat c s firmaar, federasyon ve derneker, Hakbank ve TOBB güçerini birefltirerek kampanya ouflumuna karar verdi. Bu ba amda, Evini Yenie Türkiye kampanyas n n atyap ça flmaar aflamas nda ça flma grubumuza vard m z ortak fikir, bu tarz bir kampanyan n baflar oabimesi için tarafar n her birinin tafl n at na eini sokmas odu. Krizin sat fl performansar n odukça ciddi boyutta vurdu u 2009 y nda bayier oarak bu kampanyan n destekenmesinde en büyük yükü tafl man n ciddi bir sorumuuk odu unu düflündük. Tüm üyeerimiz ie uzun süren görüflmeerimiz sonucunda ekonomik aktivitenin canand r mas ve tedarik zin-
KAPAK < cirinde üreticisinden finansörüne, da t mc s ndan bayisine kadar tüm sürecin oyuncuar n n kampanyaya verdi i deste i de erendirdik. Sonuçta uaflt m z nokta tüketicinin erteenmifl ve gizenmifl taebini onara en yak n temas kuran kite oan bayier arac ie canand r abiece ini ve pazarama ietifliminin kritik bir hakas oman n önemini benimsedik. Bu do rutuda Türkiye çap ndaki bayier oarak marjar m zdan yüzde 5 ik k sm ndan feragat ederek, Hakbank n sergiemifl odu u destekeyici finansman f rsat n tüketicinin zihninde daha etkii k abimek amac ie yoa ç kt k. Bu tarz bir kampanyan n gerçek baflar ya uaflabimesi için tedarik zincirinin en kritik hakaar ndan oan bayierimizin bu özverisi sonucunda yap mazemeeri sektöründe mutak sinerjinin ouflaca ndan eminiz. Kampanyaya ifltirak eden ükemizin önde geen üreticieri ve dürüst sat c kimi ine sahip bayi ve örgüterimizin üyeeri ie tüketicierimize en mükemme ürün ve hizmeterin sunumas n n yan s ra, kaite ve kay t d fl konuar nda da tüketici biincinin geifltirimesi yönünde katk sa anacakt r. Türkiye Tesisat ve nflaat Mazemeeri Federasyonu Baflkan oarak, sektörünüze yöneik hükümetten bekedi iniz teflvik ve önem paketi var m, varsa bu paket neeri kapsama? Kriz dönemi için haz ranan paket k sa vadede taebi uyar c, uzun vadede rekabet gücünü art r c enstrümanar içermei ve sektörere taebin art r mas, istihdam n ve yat r m n korunmas gibi önemi avantajar sa ama. Taebin art r mas, özeike çefliti sektörere de yay ma e iimi gösteren ve baflar sonuçar memnuniyete izenen KDV indirimerinin, ekonominin okomotifi konumunda buunan inflaat sektörü ürünerine de yans t mas bekentierimiz aras nda yer a yor. Böyece maiyete ba oarak sat fl fiyatar n n düflürümesinin yan s ra, haks z kazanç ve kay t d fl faaiyeterinin önenmesine de ayr ca katk sa ayacakt r. Krize, büyük bir motivasyon ve karar k- a yap acak mücadeede, afla da özet oarak beirtien konuar n dikkate a nmas önem tafl yor. Güven ve istikrar n devam sa anma d r. Topumdaki tansiyonu düflürmek kaç n mazd r. Piyasaar n aç mas için tüketim özendirimeidir. Tüketim trendinin düflmemesi için memurun, iflçinin ve emekinin maafl düflürümemeidir. Devet ihaeerinde yeri ürünere önceik verimesini teflvik eden Baflbakan k Genegesi gibi benzeri oumu ad mar at ma d r. Gerek taahhüt gerekse mazeme a m ndaki ödemeer zaman nda ve düzeni oarak gerçekefltirimeidir. Bu durum, bugün için TOK ye ba oarak yaflanmakta oan çok önemi sorunara da çözüm getirecektir. Ree sektöre sa anacak kredi oanakar genifletimeidir. Kamu ihaeerindeki yüzde 15 yeri ma teflvikine iflerik kazand r ma d r. Kamu at yap ve öze sektör yat r mar teflvik edimeidir. Sorunu oan mevcut yap kaitesinin art r mas için yap ar n tadiat konusu önceike ee a nma d r. As kayg n n kâr ede etmek de i, istihdam n düflmesi odu u vurguanma d r. Yeni Türk Ticaret Kanunu bir an önce yasaaflma ve yürürü e girmeidir. Çek ve seneterin ödenmesi konuar nda art niyeti kiflier için daha etkii önemer getirimeidir. Özeike deprem için güçendirme projeerinin uyguanaca yap arda tüm harç ve vergier kad r arak konu teflvik edimeidir. Daraan piyasa kofluar nda haks z kazanç sa ayan, vergi kaçakar n n ouflumuna yo açan kay t d fl ie yo un ve etkii oarak mücadeeye devam edimeidir. Eyü 2009 EKONOM K FORUM 29
> KAPAK MAN SA T CARET VE SANAY ODASI: Kampanyaya Manisa dan 250 firma destek veriyor Manisa Ticaret ve Sanayi Odas (MTSO) Yönetim Kuruu Bafkan Büent Kofmaz, Manisa da, 60 firma merkezde omak üzere i geneinde topam 250 firman n Evini Yenie Türkiye kampanyas na destek verdi ini beirterek, maddi nedenere everinin tadiatar n erteeyen vatandafara önemi destek sunaca n söyedi. Kofmaz, bu kampanyan n krizden ç k f h zand racak önemi ad mardan biri odu unun at n çizdi. Türkiye nin ekonomik krizden ç k f n h zand rmas bekenen ve yakaf k 1 miyar TL if hacmi oufturaca düfünüen; yap mazemeeri sektörüye Hakbank ve Türkiye Odaar ve Borsaar Biri i'nin (TOBB) birikte yürüttü ü Evini Yenie Türkiye kampanyas Manisa da tan t d. Manisa Ticaret ve Sanayi Odas nda (MTSO) düzenenen tan t m topant s na MTSO Yönetim Kuruu Bafkan Büent Kofmaz, Mecis Bafkan Abdurrahim Arsan, Hakbank zmir Böge Koordinatörü Osman Büent spir in yan s ra yap mazemeeri sektöründe faaiyet gösteren firmaar n bayi temsicieri kat d. Topant da konufan MTSO Yönetim Kuruu Bafkan Kofmaz, yafanan kürese krizin birinci y n n dodu unu beirterek TOBB ie Hakbank ifbiri iye bafat - an kampanyan n amac n n iç piyasada birçok sektöre okomotif oan infaat sektörünü canand rmak odu unu söyedi. Kofmaz Yafanan ekonomik krize ba oarak piyasan n cananmas na yöneik TOBB taraf ndan daha önce bafat an Kriz Varsa Çare de Var kampanyas bafar ie sonuçand. fiimdi de infaat sektörünün içinde buundu u krizden ç kmas n sa amak amac ya böye bir kampanya bafat d. nfaat sektörümüz iç piyasada birçok sektöre okomotif görevi görüyor. Manisa'da, 60 firma merkezde omak üzere i geneinde topam 250 firma kampanyaya destek veriyor. Ree sektörü canand rmak için önemi bir ad m oan bu kampanyan n hem Türkiye ekonomisine katk da buunaca n hem de maddi nedenere everinin tadiatar n erteeyen vatandafar m za önemi destek sunaca n düfünüyoruz dedi. MTSO Mecis Bafkan Abdurrahim Arsan da, Türkiye nin ekonomik krizden ç kmaya bafad n ifade ederek, bu kampanyan n krizden ç k f h zand racak önemi ad mardan biri odu unun at n çizdi. Hakbank zmir Böge Koordinatörü Osman Büent spir ise konufmas nda Evini Yenie Türkiye nin önde geen markaar aras nda yer aan ve yap mazemeeri üreten 83 firman n kampanyaya dâhi oan bayierinden yap acak a fveriferde tüketiciere Yenieme Kredisi kuanma f rsat sundukar n anatarak, Everinin tadiat için yap mazemesine ihtiyaç duyan vatandafar m z, çok uygun kofuara kuand rd m z bu öze tüketici kredisinden 1 Eyü-30 Kas m tariheri aras nda yararanabiecek dedi. 30 EKONOM K FORUM k Eyü 2009
KAPAK < KOCAEL T CARET ODASI: Kampanyan n kredi oranar gerçekten süper! Kocaei Ticaret Odas (KOTO) Yönetim Kuruu Bafkan Hai brahim Keef, Türkiye de fimdiye kadar verien kredierde hiç bu kadar düfük faiz uyguamas görümedi ini ifade ederek, TOBB, siz evinizi yenieyin, daha rahat ve huzuru bir ev ortam na kavufun diye yap an ça fmaara nihayet istekerinize kavufman za yard mc ouyor. Umar z yapaca n z yeniemeye piyasaar da eski ifeyifine kavufur dedi. Kocaei Ticaret Odas (KOTO) Yönetim Kuruu Bafkan Hai brahim Keef, TOBB ve Hakbank n bafatt Evini Yenie Türkiye kampanyas ya igii, Umuyoruz ki bu kampanya Türkiye ekonomisinin okomotif if kou oan infaat ve yap mazemeeri sanayinin cananmas na, doay s ya üke ekonomisinin düzü e ç kmas na yarar diye konuftu. Keef, evini yeniemek isteyene 50 bin iraya kadar, bir ie üç y aras nda de ifen vadeerde ve yüzde 0,33 ten bafayan faiz oranar ya verien krediyi, Ekonominin cananmas için her fey tüketicinin yarar na de iftiriiyor diye de erendirdi. Ekonomideki durgunu un af mas, piyasaar n yeniden üreten, satan pazarar haine gemesi için hükümetin süreki önem ad n ifade eden Keef, TOBB un yeni bir ad m daha atarak Hakbank ie yap an anafma kapsam nda kriz ortam nda pek çok a fkan n ve harcamas n k san tüketiciye yöneik yeni bir kampanya bafat d n beirterek funar söyedi: Türkiye nin en düfük faizi kredisini tüketicierimizin emrine sunuyoruz. Üst biri imiz TOBB ve ba odaar oarak, daha önce de piyasaar n cananmas ve mora de ererin yeniden yüksemesi için yapt m z ça fmaara bir yenisini ekemekten doay mutuyuz. Umuyoruz ki bu kampanya, Türkiye ekonomisinin okomotif if kou oan infaat ve yap mazemeeri sanayinin cananmas na, doay s ya üke ekonomisinin düzü e ç kmas na yarar. Yap an ça fmaara her kesim eini taf n at na koyma. Zaten durum da bunu zorunu k yor. Her kesim bu kriz ortam nda gereken sorumuukar n yerine getirecek ve üzerine düfen neyse yapacak. Yan zca bir if kounun iyi performans sergiemesiye üke ekonomisinin düzü e ç kmas mümkün de i. O hade bankac k sektörü de yap m iferi sektörü de di er sektörer de üzererine düfen yükü kad rmaya azimi oma. Krize birikte erteenen pek çok gereksinimin art k yavaf yavaf karf anmas ve bunun da piyasaar canand rarak üke ekonomisini büyütmesi gerekti ini die getiren Keef, ev han mar na yöneik funar söyedi: fiu ana kadar kriz var diye öteedi iniz evinizin bak m için art k gereken kofuar yerine getiriiyor. Türkiye de fimdiye kadar verien kredierde hiç bu kadar düfük faiz uyguamas görümemiftir. TOBB, siz evinizi yenieyin, daha rahat ve huzuru bir ev ortam na kavufun diye yap an ça fmaara nihayet istekerinize kavufman za yard mc ouyor. Umar z yapaca n z yeniemeye piyasaar da eski ifeyifine kavufur. Kredinin amac d f nda kuan mas n n mümkün omad na da de inen Keef, her feyin fatura karf nda ödenece ine, doay s ya verien kredinin kay t d f ya mücadeede yarar bir yöntem oufturaca n vurguad. Eyü 2009 EKONOM K FORUM 31
> KAPAK DEN ZL T CARET ODASI: Evini Yenie Türkiye kampanyas infaat sektörünü canand racak Denizi Ticaret Odas (DTO) Yönetim Kuruu Bafkan Necdet Özer, infaat sektörünün Türkiye nin en önemi okomotif sektörerinden biri odu una ifaret ederek, Bu sektörün içinde buundu u durgunu u afmas ve sektörü yeniden hareketendirmek, di er sektörer aç s ndan da çok önemidir. Çünkü bu sektör, bünyesinde birçok sektörü de doay oarak etkiemektedir dedi. Türkiye Odaar ve Borsaar Biri i (TOBB) ie Hak Bankas ifbiri i ie bafat an Evini Yenie Türkiye kampanyas na Denizi Ticaret Odas ndan (DTO) destek gedi. DTO Yönetim Kuruu Bafkan Necdet Özer, kampanyan n ana amac n n ekonomiyi canand rmak, iç taebi yeniden harekete geçirmek ve krizin psikoojik etkierini bertaraf etmek odu unu söyedi. Özer, Daha önce de TOBB önderi inde düzenenen Kriz Varsa Çare de Var kampanyas n n ard ndan bu kez infaat sektörüne hareket kazand r mas için Evini Yenie Türkiye kampanyas bafat d. nfaat sektörü ükemizin en önemi okomotif sektörerinden biridir. Bu sektörün içinde buundu u durgunu u afmas ve sektörü yeniden hareketendirmek, di er sektörer aç s ndan da çok önemidir. Çünkü bu sektör, bünyesinde birçok sektörü de doay oarak etkiemektedir. GSYH da yüzde 6,5 paya sahip, geçen y 23 miyar doara otomotivden sonra en faza ihracat geirini ede eden sektör, infaat sektörüdür. Ayn y topam ihracat n yüzde 17,2 sini de yine infaat sektörü gerçekeftirmiftir. stihdam n da ana sektörerinden biri oan bu sektör, kürese krizin de etkisiye 2009 un ik yar s nda yüzde 18,9 oran nda küçümüftür. TOBB un Kriz Varsa Çare de Var kampanyas n n ard ndan bafat an bu kampanya, ekonominin cananmas için son derece gerekiydi dedi. Özer, Evini Yenie Türkiye kampanyas ya taep oufturuarak, ekonomide hem sektörün cananaca n hem de ifsizi in azaaca - n beirtti. Hak Bankas Denizi Böge Müdürü Hüseyin Vehbi Y d r m ise kampanyan n Denizi ie birikte dört ide uyguand n vurguayarak, kampanya kapsam nda 100 bin kifiye, Hakbank taraf ndan yüzde 0,33'ten bafayan faiz oranar ya kredi verimesi ve yap sektörüne 1 miyar iran n üzerinde if hacmi oufturumas n n hedefendi ini anatt. Y d r m, Yap mazemeeri sektörünün bütün dernekeri ve önde geen infaat firmaar n n kat d bu kampanyaya kifierin ev yenieme ihtiyaçar için cazip imkânar sunumas hedefeniyor dedi. 32 EKONOM K FORUM k Eyü 2009
KAPAK < ADANA T CARET ODASI: Adana ar Evini Yenie Türkiye kampanyas na kat maya ça rd Adana Ticaret Odas (ATO) Yönetim Kuruu Bafkan fiaban Baf, TOBB taraf ndan 'Kriz Varsa Çare de Var kampanyas n n ard ndan bafat an Evini Yenie Türkiye kampanyas n n son derece gereki ve anam odu una dikkat çekerek, Adana ar Evini Yenie Türkiye kampanyas ndan yararanmaya davet ederek, kampanyadan yararanmak isteyenerin Hakbank n tüm fubeerine bafvurabiecekerini söyedi. A dana Ticaret Odas (ATO) Yönetim Kuruu Bafkan fiaban Baf, Adana ar, Türk ekonomisinin teme okomotifini oufturan infaat sektörünün hareketendiriebimesine yöneik oarak Hakbank ve Türkiye Odaar ve Borsaar Biri i (TOBB) ifbiri iye bafat an Evini Yenie Türkiye kampanyas ndan yararanmaya davet etti. ATO Yönetim Kuruu Bafkan Baf, TOBB taraf ndan 'Kriz Varsa Çare de Var kampanyas n n ard ndan bafat an Evini Yenie Türkiye kampanyas n n son derece gereki ve anam odu una dikkat çekti. stihdam n ana sektörerinden birisini oufturan infaat sektörünün kürese krizin de etkisiye 2009 un ik yar s nda yüzde 19 oran nda küçüdü ünü beirten Baf, sektörde taebin canand r arak, Türkiye nin kanayan yaras haine geen ifsizi- in azat mas n n son derece önem taf d n vurguad. nfaat sektörünün GSYH da yüzde 6,5 paya sahip buundu unu, geçti imiz y ki topam ihracat n yüzde 17,2 sinin de yine infaat sektörü taraf ndan gerçekeftiridi ini ifade eden Baf, Türkiye ekonomisinin süreki yüzde 5 büyümesi için, infaat sektörünün her y yüzde 10 büyümesinin sa anmas n n zorunuuk taf d n beirtti. Baf, üç ay sürecek kampanya kapsam nda, 100 bin tüketiciye kredi verimesi ve yap sektörüne 1 miyar iran n üzerinde if hacmi yarat mas n n panand n hat ratt. Topam kredi bedeinin yüzde 50 sini afmayacak fekide ifçiik, usta k, hizmet bedei gibi masrafar n banka taraf ndan kredi kapsam nda de erendiriece ini anatan Baf, kampanyadaki faiz oran n n yüzde 0,33 gibi inan maz düfük bir rakama çekimesinin yan s ra, iki ay ödemesiz omas n n da yo- un bir taep oufturaca na inand kar n söyedi. Kampanyadan yararanmak isteyenerin zaman kaybetmeksizin Hakbank n Adana daki tüm fubeerine bafvurabiecekerini bidiren Baf, kredi kuan m konusunda izenecek yo hakk nda ise fu bigieri verdi: Kampanyadan yararanmak isteyen vatandafar m z önceike ihtiyaçar oan mazemeeri satan bir if yerine gidecek ve kuanmak istedikeri ürüneri seçecek. f yereri müfterinin seçti i ürün ve yapacakar ifçiik bedei karf nda proforma fatura düzeneyecek. Vatandafar m z bu proforma faturaya herhangi bir Hakbank fubesine giderek kredi bafvurusu yapacak. Daha sonra ise Hakbank taraf ndan kredi de erendirmesi yap arak anafma teyit ediecek. Bundan sonraki afamada Hakbank taraf ndan onayanan kredi, hizmeti verecek oan if yererinin hesab na aktar acak ve kredi dekontu vatandafar m za veriecek. Böyeike vatandafar m z anafma sa ad kar if yererinden ürün ve hizmet aabime imkân na kavufmuf oacak. Eyü 2009 EKONOM K FORUM 33