GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ VE İLLER İÇİN ÖNGÖRÜLER 2015 [ANTALYA-DİYARBAKIR-ERZURUM-ESKİŞEHİR-KAYSERİ- KOCAELİ-KONYA-MERSİN-SAMSUN]

Transkript

1

2 GAYRİMENKUL ARAŞTIRMA RAPORU - 4 GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ VE İLLER İÇİN ÖNGÖRÜLER 205 [ANTALYA-DİYARBAKIR-ERZURUM-ESKİŞEHİR-KAYSERİ- KOCAELİ-KONYA-MERSİN-SAMSUN] Dr. Can Fat Gürese Stratejik Araştırmaar Enstitüsü Başkanı Kasım 2007

3 YAYINLAYAN Gayrimenk Yatırım Ortakığı Derneği İktisadi İşetmesi Nispetiye Caddesi, Levent İş Merkezi, 6 / Levent - İstanb Te: 0 (22) Faks: 0 (22) YAZAR Dr. Can Fat Gürese HAZIRLAYAN Creative Yayıncıık ve Tanıtım Ltd. Şti. Teşvikiye Caddesi, Sadn Apt. 05 / Teşvikiye - İstanb Te: 0 (22) /53/54 Faks: 0 (22) BASKI Cem Tran Ofset Litros Yo, II. Matbaacıar Sitesi, 2 B, C I. Topkapı - İstanb Te: 0 (22) Tüm Hakar Sak d r Gayrimenk Yat r m Ortak Derne i ktisadi fetmesi Kaynak Gösterimeden A nt Yap amaz ISBN GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

4 Ç NDEK LER SUNUfi...7 ÇALIfiMANIN METODOLOJ S...9 YÖNET C ÖZET... I. BÖLÜM ANTALYA GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 30 I. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...30 I.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...30 I..2 Antaya da Kont Stok...35 I..3 Antaya da Kont htiyac...39 I..4 Antaya da Kont Taebini Etkieyen Unsrar...40 I..5 Antaya da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...42 I.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...43 I.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...47 I.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...49 II. BÖLÜM D YARBAKIR GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 5 II. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...5 II.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...5 II..2 Diyarbak r da Kont Stok...55 II..3 Diyarbak r da Kont htiyac...58 II..4 Diyarbak r da Kont Taebini Etkieyen Unsrar...59 II..5 Diyarbak r da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...59 II.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...60 II.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...63 II.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...64 III. BÖLÜM ERZURUM GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 66 III. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...66 III.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...66 III..2 Erzrm da Kont Stok...7 III..3 Erzrm da Kont htiyac...73 III..4 Erzrm da Kont Taebini Etkieyen Unsrar...74 III..5 Erzrm da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...76 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 3

5 III.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...77 III.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...79 III.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...8 IV. BÖLÜM ESK fieh R GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 83 IV. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...83 IV.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...83 IV..2 Eskifehir de Kont Stok...87 IV..3 Eskifehir de Kont htiyac...90 IV..4 Eskifehir de Kont Taebini Etkieyen Unsrar...9 IV..5 Eskifehir de Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...92 IV.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...93 IV.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...96 IV.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...97 V. BÖLÜM KAYSER GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 99 V. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...99 V.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...99 V..2 Kayseri de Kont Stok...04 V..3 Kayseri de Kont htiyac...06 V..4 Kayseri de Kont Taebini Etkieyen Unsrar...07 V..5 Kayseri de Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...08 V.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...09 V.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...2 V.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...3 VI. BÖLÜM KOCAEL GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 5 VI. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...5 VI.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...5 VI..2 Kocaei nde Kont Stok...9 VI..3 Kocaei nde Kont htiyac...22 VI..4 Kocaei nde Kont Taebini Etkieyen Unsrar...22 VI..5 Kocaei nde Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...23 VI.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...25 VI.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...27 VI.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

6 VII. BÖLÜM KONYA GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 3 VII. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...3 VII.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...3 VII..2 Konya da Kont Stok...35 VII..3 Konya da Kont htiyac...37 VII..4 Konya da Kont Taebini Etkieyen Unsrar...38 VII..5 Konya da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...40 VII.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...4 VII.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...43 VII.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...44 VIII. BÖLÜM MERS N GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 46 VIII. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...46 VIII.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...46 VIII..2 Mersin de Kont Stok...5 VIII..3 Mersin de Kont htiyac...53 VIII..4 Mersin de Kont Taebini Etkieyen Unsrar...54 VIII..5 Mersin de Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...56 VIII.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...57 VIII.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...59 VIII.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...6 IX. BÖLÜM SAMSUN GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER 63 IX. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI...63 IX.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri...63 IX..2 Samsn da Kont Stok...67 IX..3 Samsn da Kont htiyac...69 IX..4 Samsn da Kont Taebini Etkieyen Unsrar...70 IX..5 Samsn da Kont Sektörü ve Piyasaar çin Öngörüer...72 IX.2 PERAKENDE PAZARI VE ALIfiVER fi MERKEZLER...73 IX.3 TUR ZM VE KONAKLAMA TES SLER...76 IX.4 SANAY VE LOJ ST K ALANLARI...77 KAYNAKLAR...80 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 5

7 6 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

8 SUNUfi Türkiye de gayrimenk sektörü yeni bir geifme dönemine girmiftir. Usararas aanda geifen piyasaar statüsüne afan sektör, kontn yan s ra ticari gayrimenk piyasaar n da kapsamaktad r. Ekonomide sa anmakta oan iyiefme ve istikrar ie AB ie ym sürecinin yaratt kofar sektörde krmsaafmay artt r rken, kont finansman sisteminin yasaafmas ie birikte sektör yeni bir ivme kazanmaktad r. Artan yabanc sermaye yat r mar da sektörün niteik ve standartar n yüksetmektedir. Sektördeki b geifmeer stanb ve di er büyük fehirerde bafay p orta büyükükteki fehirere do r yay maktad r. B çerçevede gayrimenk sektörünün geifme sürecinin öngörümesi ve etkin fekide yönetiebimesi amac ie "Gayrimenk Sektörü ve er çin Öngörüer 205" ça fmas n n ikincisi haz ranm ft r. 5 büyük iimizi kapsayan ik ça fma sonras ikinci ça fma büyük fehir beediyesine sahip di er 9 i oan Antaya, Diyarbak r, Erzrm, Eskifehir, Kayseri, Kocaei, Konya, Mersin ve Samsn ierini kapsamaktad r. Ça fman n amac b dokz iin gayrimenk sektöründe 205 y na kadar yafanabiecek niceikse ve niteikse geifmeer ie igii öngörüer yap mas d r. Bna ba oarak gayrimenk sektörü içinde kont, a fverif merkezeri, konakama tesiseri ie sanayi ve ojistik aanar at baf kar nda gayrimenk piyasaar inceenmekte ve 205 y na kadar oan dönem için öngörüer yap maktad r. "Gayrimenk Sektörü ve er çin Öngörüer 205" baf k dokz ii kapsayan ikinci ça fmam z n sektörün tüm aktöreri için yarar omas n ve sektörün krmsaafma çabas na katk sa amas n dieriz. Dr. Can Fat Gürese Stratejik Araft rmaar Enstitüsü Bafkan Ekim 2007 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 7

9 8 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

10 ÇALIfiMANIN METODOLOJ S Sektörü ve er çin Öngörüer ça fmas, bir öngörü ça fmas op seçien ierde gayrimenk sektörünün 205 y na kadar oan geifimine iifkin Gayrimenk öngörüerde bnmaktad r. Geecek öngörüerinin yap mas nda, geçmif dönem e iimeri, geçmif dönem ve bgüne ait say sa göstergeer ve geecek döneme iifkin oarak da çefiti varsay mar kan maktad r. Ça fmada yap an öngörüere iifkin teme varsay m Türk ekonomisindeki iyiefme ve normaefmenin sürece i, makro dengeerde iyiefme ve normaefmenin devam edece i, makro dengeerde ve mai göstergeerde istikrar n kornaca ve bnar etkieyen siyasi ve d f poitik çevreye iifkin istikrar n da sürece i varsay mar d r. Bnna birikte bir önceki bef ii kapsayan ça fmada od gibi b ça fmada da, ekonomik büyükükere iifkin göstergeerde geifme öngörüeri sabit fiyatara snmaktad r. Böyece fiyat ve kr dagaanmaar ie ofabiecek sapmaardan da kornma sa anm f omaktad r. B niteikteki tüm öngörüer sabit fiyatara snmaktad r. B çerçevede sabit fiyatara her y yüzde bef ekonomik büyüme beireyici ve önemi bir varsay md r. Ça fman n önemi bir di er varsay m nüfsa iifkin yap an varsay mard r. Türkiye nin mevct demografi ve nüfs e iimeri f nda tüm ierin demografi ve nüfs e iimeri beirenmekte ve b e iimerin devam oarak ier için nüfs art f h z, net göç, topam nüfs, kentefme oran, kenti nüfs, hane hak büyükükeri ve kenti hane hak say s gibi göstergeere iifkin öngörüer yap maktad r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 9

11 Gayrimenk sektöründe kont aan nda yap an öngörüer için ierdeki mevct kont stoknn hkki ve fiziki konmar, hane hakar n n kont sahipi i, kont e iimeri ve kont taebini etkieyen nsrar ie kont finansman sektöründen yararanma potansiyeeri ve nüfs ie ekonomik geifmeeri de erendirimekte ve bnara ba öngörüer yap maktad r. Ticari gayrimenker içinde yer aan a fverif merkezeri, konakama tesiseri ve sanayi ojistik aanar için ise önceike mevct drm tespiteri yap makta ve e iimer beirenmektedir. Ard ndan b aanardaki öngörüeri beireyen kifise geirer, öze tüketim harcamaar, perakende harcamaar, organize perakende aanarda harcamaar ie trizm sektörü ve sanayi-ticaret aan ndaki geifme bekentieri de erendirierek öngörüer yap maktad r. A fverif merkezeri için önceike önümüzdeki y ara ait (infaat hainde ve pananan) fiii gerçekefme öngörüeri kan maktad r. Ard ndan fiii gerçekefmeer ie af an büyüküker ve iin nüfs ve ekonomik yap s göz önünde bndrarak iki ayr geifme senaryos oftrmakta ve b senaryoara ba oarak genifeme potansiyeeri ortaya konmaktad r. 0 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

12 YÖNET C ÖZET Gayrimenk Sektörü Ve er çin Öngörüer 205 ça fmas nda Antaya, Diyarbak r, Erzrm, Eskifehir, Kayseri, Kocaei, Konya, Mersin ve Samsn ierinde gayrimenk sektörü ve öngörüeri Kont Sektörü ve Kont Piyasaar, Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri, Trizm ve Konakama Tesiseri ie Sanayi ve Lojistik Aanar baf kar at nda snmaktad r. ANTALYA Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Antaya n n nüfs y nda 2.08 miyona, nüfs pay yüzde 2.83 e ç km ft r. Antaya n n nüfs art f h z y nda yüzde 3.23 ie Türkiye nüfs art f n n (.28) çok üzerindedir. Antaya önemi öçüde göç amaktad r. Antaya n n y ndaki yüzde 3.23 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f yüzde 2.24, göç kaynak nüfs art f yüzde dir. Antaya da kentefme oran y nda yüzde 57.5, kenti nüfs.2 miyon, kenti hane hak büyükü ü 3.58 kifi ve kenti hane hak say s 307 bindir. Antaya da nüfs art f oran n n 200 y nda yüzde 2.90 a, 205 y nda yüzde 2.65 e inece i, topam nüfsn 200 y nda 2.34 miyon, 205 y nda 2.68 miyon oaca öngörümektedir. Antaya da kentefme oran n n 200 y nda yüzde 59.5 e, 205 y nda yüzde 62 ye ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 3.40 kifiye, 205 y nda 3.20 kifiye inece i öngörümektedir. Antaya da kenti hane hak say s 200 y nda 377 bin, 205 y nda 480 bin oacakt r. Antaya da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 06 bin dir. Antaya da y ar aras ndaki kont ihtiyac 236 bin oarak öngörümektedir. 73 bin adet hane hak art f, 36 bin adet kentse dönüfüm, 27 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

13 Antaya da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 0 bin, 2005 y nda 06 bin kirac hane hak vard r ve y nda doar oan kifi baf na geirin 200 y nda 5.25, 205 y nda 5.70 doara ç kmas bekenmektedir. Antaya da kont sektöründe genifeme üks ve marka kontarda s n r, orta üst s n f kontar ie yeri ve yabanc ar n müstaki kontar için kvveti oarak sürecektir. Orta s n f kontar için kont kredisi kan m önemi oacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Antaya n n gayri safi has as 9.9 miyar doar, öze tüketim harcamaar 7 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 44 ve perakende harcamaar 3. miyar doard r. Antaya da y itibari ie 8 a fverif merkezinde m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 50.5 m2 dir. AVM kiraanabiir aan m2 baf na y k potansiye perakende harcama doard r sonna kadar 8 a fverif merkezi daha aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 48. m2 oacakt r. Antaya da 205 y nda bin kifi baf na 200 ve 250 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Yaz trizmi odak Akdeniz in trizm merkezi ifevini sürdürecek, trizm faaiyeterini çefitendirecek ve 2 aya yayacak oan Antaya da mevct konakama tesiserine iave oarak deüks tati oteerine (5 y d z üzeri), 3-4 y d z oteere ve. s n f tati köyerine, çok amaç (kongre,sanatkütür etkinikeri spor oanakar gibi) konakama tesiserine, if oanakar ie donat m f konsept (bsiness oriented) oteere(4 y d z, 3 y d z), e ence-dinence a r k konakama ihtiyaçar n karf amaya yöneik btik oteere (4 y d z-3 y d z), apart ote ve residence gibi (dex) konakama tesiserine, yat trizmi ve gof trizmi için iave konakama tesiserine ihtiyaç oaca öngörümektedir. 2 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

14 Sanayi ve Lojistik Aanar Tar ma daya sanayi yat r mar n n organize sanayi bögeerinde genifeyece i ve b çerçevede sanayi aanar na ve trizm ve öze tüketim a r k da t m amaç ojistik aanar na ihtiyac n ve taebin artaca öngörümektedir. D YARBAKIR Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Diyarbak r n nüfs y nda.5 miyon, nüfs pay yüzde 2.04 dür. Diyarbak r n nüfs art f h z y nda yüzde.56 ie Türkiye nüfs art f n n (.28) üzerindedir. Diyarbak r önemi öçüde göç vermektedir. Diyarbak r n y ndaki yüzde.56 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f yüzde 2.05, verien göç oran ise yüzde 0.49 dr. Diyarbak r n kentefme oran y nda yüzde 62.5, kenti nüfs 938 bin, kenti hane hak büyükü ü 6.07 kifi ve kenti hane hak say s 55 bin dir. Diyarbak r n nüfs art f oran n n 200 y nda yüzde.47 ye, 205 y nda yüzde.35 e inece i, topam nüfsn 200 y nda.59 miyon, 205 y nda.7 miyon oaca öngörümektedir. Diyarbak r da kentefme oran n n 200 y nda yüzde 63.7 ye, 205 y nda yüzde 65 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 5.94 kifiye, 205 y nda 5.80 kifiye inece i öngörümektedir. Diyarbak r da kenti hane hak say s 200 y nda 7 bin, 205 y nda 9 bin oacakt r. Diyarbak r da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 29 bin dir. Diyarbak r da y ar aras ndaki kont ihtiyac 90 bin oarak öngörümektedir. 36 bin adet hane hak art f, 45 bin adet kentse dönüfüm, 9 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Diyarbak r da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 44.8 bin kirac hane hak vard r ve y nda doar oan kifi baf na geirin 200 y nda 3.200, 205 y nda 3.80 doara ç kmas bekenmektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 3

15 Diyarbak r da yo n çarp k ve kaçak yap afma nedeni ie düzeni bir kont piyasas n n ofmas zaman aacakt r. Diyarbak r da büyük öçüde sosya kont ihtiyac bnmaktad r. Kam sektörü kentin kont üretimini sürükeyecektir. Öze sektörün kont üretimine ve kontar na yöneik taep s n r kaacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Diyarbak r n gayri safi has as 4.2 miyar doar, öze tüketim harcamaar 3 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 60 ve perakende harcamaar.8 miyar doard r. Diyarbak r da y itibari ie 2 a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 8.7 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r sonna kadar 3 a fverif merkezi daha aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 88.5 m2 oacakt r. Diyarbak r da 205 y nda bin kifi baf na 25 ve 50 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Diyarbak r da trizmin tarih-kütür-inanç trizmi ie if-ticaret odak trizm fekinde iki eksende s n r öçüde geifece i öngörümektedir. B çerçevede Diyarbak r da mevct konakama tesiserine iave oarak çok amaç kongre-farsanat etkinikerinin yap abiece i oteer (4-5 y d z ), if oanakar ie donat m f konsept (bsiness oriented) oteer (4 y d z-3 y d z) ve tarih-kütür-inanç trizmine yöneik btik oteere (3 y d z) ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Sanayi ve ojistik aanar na taep s n r oarak geifecektir. Hayvanc a daya organize sanayi bögesine yöneik taep oacakt r. Lojistik aanara daha çok iç ticaret a r k s n r taep oacakt r. 4 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

16 ERZURUM Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Erzrm n nüfs y nda 963 bin, nüfs pay yüzde.3 dir. Erzrm n nüfs art f h z y nda yüzde 0.32 ie Türkiye nüfs art f n n (.28) çok at ndad r. Erzrm önemi öçüde göç vermektedir. Erzrm n y ndaki yüzde 0.32 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f yüzde.73, verien göç oran ise yüzde.4 dir Erzrm da kentefme oran y nda yüzde 58.2, kenti nüfs 560 bin, kenti hane hak büyükü ü 5.8 kifi ve kenti hane hak say s 08 bin dir. Erzrm da nüfs art f oran n n 200 y nda yüzde 0.20 ye, 205 y nda yüzde 0.0 a inece i, topam nüfsn 200 y nda 97 bin, 205 y nda 978 bin oaca öngörümektedir. Erzrm da kentefme oran n n 200 y nda yüzde 59 a, 205 y nda yüzde 60 a ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 5.0 kifiye, 205 y nda 5.00 kifiye inece i öngörümektedir. Erzrm da kenti hane hak say s 200 y nda 2 bin, 205 y nda 7 bin oacakt r. Erzrm da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s dir. Erzrm da y ar aras ndaki kont ihtiyac 36 bin oarak öngörümektedir. 9 bin adet hane hak art f, 8 bin adet kentse dönüfüm, 9 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Erzrm da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 29.5 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 200 y nda doara, 205 y nda 3.95 doara ç kmas bekenmektedir. Erzrm da kont sektöründe ana geifme düfük ve orta geir grbnn kont ihtiyac n n karf anmas na yöneik sosya kont üretimi oacakt r. Öze sektörün kat m ve kont üretimi s n r kamaya devam edecektir. Üretien kontar n de eri ve de erenme oranar da s n r kaacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Erzrm n gayri safi has as 2.47 miyar doar, öze tüketim harcamaar.76 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 53 ve perakende harcamaar 0.94 miyar doard r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 5

17 Erzrm da y son itibari ie AVM bnmamaktad r sonna kadar 2 a fverif merkezi aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 47.5 m2 oacakt r. Erzrm da 205 y nda bin kifi baf na 80 ve 00 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda Erzrm da çok s n r AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Erzrm da 205 y na kadar k f trizmi ve k f sporar ekseni bir trizm geifimi oacakt r. B geifme e iimeri çerçevesinde Erzrm da önümüzdeki dönemde Paandöken-Konak bögesinde k f sporar na yöneik konakama tesiseri (4-5 y d z ) ve spor tesiseri, aternatif spordo a sporar için konakama tesiseri (btik-özeiki-3 y d z ) ie terma trizmi için terma tesiser (3-4 y d z ) ihtiyac oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Sanayinin s n r bir geifme gösterece i öngörüsüne ba oarak sanayi aanar na s n r taep oacakt r. Hayvanc a daya ihtisas sanayi bögesi yeni yat r m aan oacakt r. Do Anado nn bögese merkezi ifevi ie iç ticaret ve da t ma daya ojistik aan taebi de oacakt r. ESK fieh R Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Eskifehir in nüfs y nda 723 bin, nüfs pay yüzde 0.99 dr. Eskifehir nüfs art f h z y nda yüzde 0.28 ie Türkiye nüfs art f n n (.28) çok at ndad r. Eskifehir net göç amaktad r. Eskifehir in y ndaki yüzde 0.28 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f yüzde 0.25, göç kaynak nüfs art f ise yüzde 0.03 dür. Eskifehir de kentefme oran y nda yüzde 80.2, kenti nüfs 580 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.37 kifi ve kenti hane hak say s 72 bin dir. Eskifehir in nüfs art f oran n n 200 y nda yüzde 0.25 e, 205 y nda yüzde 0.5 e inece i, topam nüfsn 200 y nda 730 bin, 205 y nda 735 bin oaca öngörümektedir. 6 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

18 Eskifehir in kentefme oran n n 200 y nda yüzde 8 e, 205 y nda yüzde 82 ye ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 3.29 kifiye, 205 y nda 3.20 kifiye inece i öngörümektedir. Eskifehir kenti hane hak say s 200 y nda 80 bin, 205 y nda 88 bin oacakt r. Eskifehir de y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s dür. Eskifehir de y ar aras ndaki kont ihtiyac 47.5 bin oarak öngörümektedir. 6 bin adet hane hak art f, 22.5 bin adet kentse dönüfüm, 9 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Eskifehir de kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 47.5 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 200 y nda 7.535, 205 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Eskifehir de mtak nüfs büyükü ü ve nüfs art f öngörüeri kont sektöründeki say sa büyümeyi s n rand rmaktad r. Nüfs art f kaynak kont ihtiyaç ve taebi s n r ka rken kentse dönüfüm ve yenieme kaynak kont ihtiyac ve taebi Eskifehir kont sektörü ve piyasaar nda daha beireyici oacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Eskifehir in gayri safi has as 4.6 miyar doar, öze tüketim harcamaar 3.3 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 47 ve perakende harcamaar.55 miyar doard r. Eskifehir de y itibari ie a fverif merkezi bnmamaktad r sonna kadar ise 6 a fverif merkezi aç m f oacakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan m2 oacakt r. Eskifehir de 205 y nda bin kifi baf na 250 ve 275 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan bin m2 ve bin m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 7

19 Trizm ve Konakama Tesiseri Yüksek teknoojiye daya bir sanayi kenti oma hedefi ve üniversiteerin var Eskifehir i biim ve teknooji odak bir if-ticaret merkezi haine getirmektedir. B çerçevede Eskifehir de mevct konakama tesiserine iave oarak if oanakar ie donat m f konsept (bsiness oriented) oteere (4 y d z-3 y d z), spor, dinence, e ence, kütür a r k konakama ihtiyaçar n karf amaya yöneik btik oteere (3-4 y d z) ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Eskifehir bir inovasyon merkezi oarak yüksek teknoojii sanayierin geifece i bir böge oacakt r. Ayr ca ygn sanayi aanar ie Marmara ve Ankara aras nda yeni sanayi havzas oacakt r. Sanayi aanar n n geifimi OSB içinde oacakt r. Uaf m atyap s ndaki geifmeere ba oarak ve OSB içindeki ojistik üssün de geifimi ie ojistik aan ihtiyac n n da genifeyece i öngörümektedir. KAYSER Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Kayseri nin nüfs y nda. miyon, nüfs pay yüzde.50 dir. Kayseri nin nüfs art f h - z y nda yüzde 0.64 ie Türkiye nüfs art f n n (.28) at ndad r. Kayseri net göç vermektedir. Kayseri nin y ndaki yüzde 0.64 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f yüzde 0.88 verien göç oran ise yüzde 0.24 dür. Kayseri de kentefme oran y nda yüzde 72.7, kenti nüfs 80 bin, kenti hane hak büyükü ü 4.23 kifi ve kenti hane hak say s 89 bin dir. Kayseri de nüfs art f oran n n 200 y nda yüzde 0.53 e, 205 y nda yüzde 0.40 a inece i, topam nüfsn 200 y nda.3 miyon, 205 y nda.5 miyon oaca öngörümektedir. Kayseri de kentefme oran n n 200 y nda yüzde 73.6, 205 y nda yüzde 75 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 4.5 kifiye, 205 y nda 4.05 kifiye inece i öngörümektedir. Kayseri de kenti hane hak say s 200 y nda 200 bin, 205 y nda 23 bin oacakt r. 8 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

20 Kayseri de y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 86 bin dir. Kayseri de y ar aras ndaki kont ihtiyac 60 bin oarak öngörümektedir. 24 bin adet hane hak art f, 27 bin adet kentse dönüfüm, 9 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Kayseri de kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 56 bin, 2005 y nda 60 bin kirac hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 200 y nda 5.325, 205 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Kayseri de ekonomik ve sosya geifme ie birikte sa k ve niteiki kont taebi de artacakt r. Kayseri de niteiki, orta ve üst geir grpar na yöneik öze sektörün gerçekeftirece i kont üretimine iifkin önemi bir geifme potansiyei görümektedir. Bna ba oarak düzeni ve sa k bir kont piyasas ofacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Kayseri nin gayri safi has as 4.9 miyar doar, öze tüketim harcamaar 3.5 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 54 ve perakende harcamaar.9 miyar doard r. Kayseri de y itibari ie 4 a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 44. m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r sonna kadar 3 a fverif merkezi daha aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 46.0 m2 oacakt r. Kayseri de 205 y nda bin kifi baf na 75 ve 200 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan bin m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 9

21 Trizm ve Konakama Tesiseri Kayseri de k f trizmi ie if-ticaret odak trizm ve Kapadokya ie ym tarih kütür trizminin geifece i öngörümektedir. B çerçevede Kayseri de mevct konakama tesiserine iave oarak, k f sporar ve k f trizmine yöneik oteere ve spor tesiserine (4-5 y d z ), if oanakar ie donat m f konsept oteere (3-4 y d z ), dinence-e ence a r k konakama ihtiyaçar n karf amaya yöneik btik-oteere (3-4 y d z ) ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Kayseri de sanayi ve ojistik aan ihtiyac ve taebi yüksek oacakt r. Sanayi geifimi OSB er içinde devam edecektir. Krmas pananan 6 ojistik köyden biri Kayseri Bo az köprü de oacakt r. Kayseri Anado nn ojistik merkezi haine geecektir. B nedene ojistik aan taebinin de yüksek oaca öngörümektedir. KOCAEL Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Kocaei nin nüfs y nda.37 miyona, nüfs pay yüzde.86 ya ç km ft r. Kocaei nin nüfs art f h z y nda yüzde 2. ie Türkiye nüfs art f n n (.28) üzerindedir. Kocaei önemi öçüde göç amaktad r. Kocaei nin y ndaki yüzde 2.0 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f yüzde.25, göç kaynak nüfs art f yüzde 0.85 dir. Kocaei nde kentefme oran y nda yüzde 63.3, kenti nüfs 865 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.83 kifi ve kenti hane hak say s 226 bin dir. Kocaei nde nüfs art f oran n n 200 y nda yüzde.95 e, 205 y nda yüzde.80 e inece i, topam nüfsn 200 y nda.48 miyon, 205 y nda.62 miyon oaca öngörümektedir. Kocaei nde kentefme oran n n 200 y nda yüzde 64.5, 205 y nda yüzde 66 ya ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 3.75 kifiye, 205 y nda 3.65 kifiye inece i öngörümektedir. Kocaei nde kenti hane hak say s 200 y nda 254 bin, 205 y nda 293 bin oacakt r. 20 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

22 Kocaei nde y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 3 bindir. Kocaei nde y ar aras ndaki kont ihtiyac 94 bin oarak öngörümektedir. 67 bin adet hane hak art f, 8 bin adet kentse dönüfüm, 9 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Kocaei nde kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 77 bin, 2005 y nda 83 bin kirac hane hak vard r. y nda 2.80 doar oan kifi baf na geirin 200 y nda 4.40 doara, 205 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Kocaei nde kont sektörü deprem sonras yeniden yap anma sürecini henüz tamamamam ft r. Kocaei nde bir yandan niteiki ve güveni kont aç n n kapat mas, di er yandan orta ve üst geir grpar için niteiki kont üretimi ayn anda geifme gösterecektir. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Kocaei nin gayri safi has as 7.5 miyar doar, öze tüketim harcamaar 2.5 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 50 ve perakende harcamaar 6.3 miyar doard r. Kocaei nde y itibari ie 4 a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 36.5 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r. Kocaei nde 205 y nda bin kifi baf na 00 ve 25 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan bin ve bin m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda 0-50 bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Kocaei nde trizm k sa sürei konakama odak k f ve yaz trizmi ie if-ticaret trizmi ekseni geifecektir. B çerçevede Kocaei nde mevct konakama tesiserine iave oarak k f trizmi GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 2

23 merkezinde ote ve spor tesiserine (3-4-5y d z ), yaz trizm merkezerinde oteere (3-4- 5y d z ) ve btik oteere, aternatif sporar ie e ence-dinence amaç ve k sa sürei konakama ihtiyaçar n karf ayacak btik oteere (3 y d z), çok amaç, kongre-far etkinikerinin yap abiece i oteere (4-5 y d z ), if oanakar ie donat m f konsept (bsiness oriented) oteere (3-4y d z) ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Kocaei nde sanayi ve ojistik faaiyeterinde önemi bir genifeme öngörümektedir. stanb da s nainin Kocaei ne kay f artarak devam etmektedir. Kocaei içinde de beediyenin yeni naz m pan gere i fehir içinde kaan sanayi firmaar fehir d f na ç kar maktad r. Kocaei ayr ca sanayiefmenin genifedi i Zongdak, Bart n, Bo, Düzce, Yaova ieri için de taf mac k ve ojistik merkezi haine gemektedir. Kocaei ii krmas pananan 6 ojistik köyden birine Köseköy de ev sahipi i yapacakt r. Kocaei nde yeni sanayiefme aanar büyük öçüde organize sanayi bögeeri oacakt r. Lojistik aanar ise Köseköy ve Derince Bögeeri ie Cengiz Tope Hava aan çevresi oacakt r. KONYA Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Konya n n nüfs y nda 2.4 miyon, nüfs pay yüzde 3.3 dür. Konya n n nüfs art f h z y nda yüzde.68 ie Türkiye nüfs art f n n (.28) üzerindedir. Konya önemi öçüde göç amaya bafam ft r. Konya n n y ndaki yüzde.68 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f yüzde.53, göç kaynak nüfs art f yüzde 0.5 dir. Konya da kentefme oran y nda yüzde 63.2, kenti nüfs.53 miyon, kenti hane hak büyükü ü 4.8 kifi ve kenti hane hak say s 367 bin dir. Konya n n nüfs art f oran n n 200 y nda yüzde.56 ya, 205 y nda yüzde.40 a inece i, topam nüfsn 200 y nda 2.58 miyon, 205 y nda 2.78 miyon oaca öngörümektedir. Konya da kentefme oran n n 200 y nda yüzde 64 e, 205 y nda yüzde 65 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 4.0 kifiye, 205 y nda 4.00 kifiye inece i öngörümektedir. Konya n n kenti hane hak say s 200 y nda 403 bin, 205 y nda 452 bin oacakt r. 22 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

24 Konya da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 3 bin dir. Konya da y ar aras ndaki kont ihtiyac 48 bin oarak öngörümektedir. 85 bin adet hane hak art f, 45 bin adet kentse dönüfüm, 8 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Konya da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 92 bin, 2005 y nda 98 bin kirac hane hak vard r, y nda doar oan kifi baf na geirin 200 y nda 4.570, 205 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Konya da niteiki kont üretiminin genifeyerek sürece i bekenmektedir. Kont sektörü öze sektörün öncüü ünde yeni yerefim aanar ve kont bögeerinde genifeme gösterecektir. B genifeme bögeerinin baf nda Seçk, merkez içe Karatay ve Meram bögesi gemektedir. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Konya n n gayri safi has as 9.7 miyar doar, öze tüketim harcamaar 6.9 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 52 ve perakende harcamaar 3.6 miyar doard r. Konya da y itibari ie 4 a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 50.4 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r. Konya da 205 y nda bin kifi baf na 00 ve 25 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Konya da trizm, Hz.Mevana odak tarih-inanç-kütür trizmi ie küçük-orta öçeki sanayi ve ticaretin h z genifemesine ba if-ticaret-far-kongre odak trizm ekseninde geifecektir. Bna GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 23

25 ba oarak Konya da mevct konakama tesiserine iave oarak çok amaç, kongre-far-kütür etkinikerinin yap abiece i oteere (4-5 y d z), if oanakar ie donat m f oteere (3-4 y d z) ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Konya da sanayi aan ihtiyac artmaya devam edecektir. Ancak parse ve aan büyükükeri KOB erin ihtiyac nedeni ie küçük omaktad r. B özeik sanayi aanar için gayrimenk yat r m cazibesini s n rand rmaktad r. Lojistik aan ihtiyac ise ihracata daya sanayierin geifimi ie d f ticaret odak oarak artacakt r. Ancak Konya n n aft rma anayoar na ve hatar na zak ojistik yat r m cazibesini s n rand rmaktad r. MERS N Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Mersin in nüfs y nda.87 miyon, nüfs pay yüzde 2.54 dür. Mersin in nüfs art f h z y nda yüzde 2.03 ie Türkiye nüfs art f n n (.28) üzerindedir. Mersin önemi öçüde göç amaktad r. Mersin in y ndaki yüzde 2.03 nüfs art f içinde kent kaynak nüfs art f yüzde.48, göç kaynak nüfs art f yüzde 0.55 dir. Mersin de kentefme oran y nda yüzde 63.3, kenti nüfs.8 miyon, kenti hane hak büyükü ü 4.8 kifi ve kenti hane hak say s 283 bin dir. Mersin in nüfs art f oran n n 200 y nda yüzde.89 a, 205 y nda yüzde.75 e inece i, topam nüfsn 200 y nda 2.0 miyon, 205 y nda 2.2 miyon oaca öngörümektedir. Mersin de kentefme oran n n 200 y nda yüzde 64. e, 205 y nda yüzde 65 e ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 4.05 kifiye, 205 y nda 3.50 kifiye inece i öngörümektedir. Mersin de kenti hane hak say s 200 y nda 39 bin, 205 y nda 367 bin oacakt r. Mersin de y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 26 bin dir. Mersin de y ar aras ndaki kont ihtiyac 47 bin oarak öngörümektedir. 84 bin adet hane hak art f, 45 bin adet kentse dönüfüm, 8 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. 24 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

26 Mersin de kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 86 bin, 2005 y nda 89 bin kirac hane hak vard r. Mersin de otrd kontn d f nda iave konta sahip oan 42 bin hane hak vard r. y nda doar oan kifi baf na geirin 200 y nda 6.30, 205 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Mersin de kaitei, sa k ve yafanabiir kontara taep giderek artmaktad r. Mersin de öze sektörün üretece i, top kont-site nitei inde, az kat, genif yafam çevresi oan niteiki kontara taep artacakt r. Mersin de yeni yafam ve kont aan oarak fehrin kzeyinde yer aan Yenifehir bögesi geifme göstermektedir. Mersin de ikinci kont taebinin de devam edece i öngörümektedir. Ancak ikinci kontar çok kat niteikten az kat, site, via, bahçei ever nitei ine dönecektir. Mersin de yo n kaçak yap afma nedeni ie kentse dönüfüm projeeri kapsam nda kamnn sosya kont üretimine ihtiyaç dyacakt r. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Mersin in gayri safi has as 0.5 miyar doar, öze tüketim harcamaar 7.5 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 50 ve perakende harcamaar 3.8 miyar doard r. Mersin de y itibari ie a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 6.6 m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r sonna kadar 3 a fverif merkezi daha aç acakt r sonnda topam AVM kiraanabiir aan m2, bin kifi baf na kiraanabiir aan 60.6 m2 oacakt r. Mersin de 205 y nda bin kifi baf na 50 ve 75 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan m2 ve m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. Trizm ve Konakama Tesiseri Mersin de trizmin iki ana eksende geifece i öngörümektedir. Bnardan iki yaz trizmi odak, ancak kite trizmi d f nda özeiki ve fark trizm çefiterinin öne ç kaca bir geifme yafanacakt r. y nda Mersin de ian edien 3 yeni böge ie trizm bögesi say s 8 e ç km ft r. kin- GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 25

27 ci geifme ekseni ise ticaret-ojistik a r k geifmeye ba oarak if-ticaret-kongre-far odak trizm faaiyeteri oacakt r. B çerçevede Mersin de mevct konakama tesiserine iave oarak yaz trizmine yöneik, fark spor etkinikeri a r k konakama tesiserine (tati köyeri, spor tesiseri, sa k tesiseri, gof tesiseri, dinence-e ence aanar ) ve çok amaç kongre-far-sanat etkinikerinin de yap abiece i if oanakar ie donat m f konsept oteere (3-4-5 y d z ) ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Mersin önümüzdeki dönemde Türkiye nin en önemi ojistik merkezerinden biri oacakt r. Türkiye nin d f ticaretinde Marmara metropo aan ve zmir in yan s ra, Mersin Anado odak üçüncü ana ç k f kap s haine gemektedir. Mersin iman Türkiye nin yük taf mac nda ikinci büyük iman oacakt r ve iman bögesi ve çevresinde genif bir ojistik aan ihtiyac ortaya ç kmaktad r. DTM Mersin de ojistik serbest böge krmay panamaktad r. Usar aras Nakiyecier Derne i de ayr ca Mersin de bir ojistik köy krmay panamaktad r. Mersin de sanayi ise organize sanayi bögeeri içinde geifecektir. B çerçevede Mersin de gayrimenk yat r mar oarak ojistik aanar n çok önemi bir geifme ve yat r m f rsat snaca, sanayi aanar nda ise genifemenin kr OSB içinde oaca öngörümektedir. SAMSUN Kont Sektörü ve Kont Piyasaar Samsn n nüfs y nda.9 miyon, nüfs pay yüzde.63 dür. Samsn n nüfs azamaktad r. Nüfsn azama h z y nda yüzde 0.42 omftr. Samsn önemi miktarda göç vermektedir. Samsn n y nda kent kaynak nüfs art f yüzde.05, bna mkabi verien net göç oran ise yüzde.47 dir. Samsn da kentefme oran y nda yüzde 57.3, kenti nüfs 684 bin, kenti hane hak büyükü ü 3.98 kifi ve kenti hane hak say s 72 bin dir. Samsn n nüfs aza f oran n n 200 y nda yüzde 0.46, 205 y nda yüzde 0.50 ye ç kaca, topam nüfsn 200 y nda.7 miyona, 205 y nda.4 miyona düfece i öngörümektedir. Samsn da kentefme oran n n 200 y nda yüzde 58.5 e, 205 y nda yüzde 60 a ç kaca, kenti hane hak büyükü ünün 200 y nda 3.90 kifiye, 205 y nda 3.80 kifiye inece i 26 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

28 öngörümektedir. Samsn da kenti hane hak say s 200 y nda 76 bin, 205 y nda 8 bin oacakt r. Samsn da y itibari ie kentse aanardaki kont say s , infaat rhsat izni omayan kont say s 00 bin dir. Samsn da y ar aras ndaki kont ihtiyac 45 bin oarak öngörümektedir. 9 bin adet hane hak art f, 27 bin adet kentse dönüfüm, 9 bin adet yenieme kaynak kont ihtiyac oacakt r. Samsn da kont taebini etkieyen nsrar ie igii oarak; 2000 y nda 54 bin, 2005 y nda 56 bin kirac hane hak vard r. 22 bin hane hak otrd kontn d f nda kont/kontara sahiptir. y nda doar oan kifi baf na geirin 200 y nda 5.285, 205 y nda doara ç kmas bekenmektedir. Samsn da önümüzdeki dönemde kont sektörü ve kont piyasaar n yenieme yat r mar ie kentse dönüfüm ça fmaar fekiendirecektir. Öze sektörün ticari amaç kont üretimi ve geifiminin s n r kaaca öngörümektedir. Samsn da kent çevresinde yeni top kont ve yerefim aanar geifmektedir. fiehir merkezinde kont üretimi için aan kamam ft r. fiehrin do snda ise sanayi bögesi ve gecekond bögesi bir s n r oftrmaktad r. B nedene Samsn yerefim ve kont aan oarak Bat bögesinde genifemektedir. Perakende Pazar ve A fverif Merkezeri A fverif merkezeri ie igii ekonomik büyüküker; y nda Samsn n gayri safi has as 5. miyar doar, öze tüketim harcamaar 3.6 miyar doar, perakende harcamaar n pay yüzde 53 ve perakende harcamaar.9 miyar doard r. Samsn da y itibari ie a fverif merkezi ve m2 kiraanabiir AVM aan bnmaktad r. Bin kifi baf na kiraanabiir aan 2. m2 dir. AVM kiraanabiir aan baf na y k potansiye perakende harcama doard r. Samsn da 205 y nda bin kifi baf na 75 ve 00 m2 kiraanabiir aan senaryoar na göre topam AVM kiraanabiir aan bin m2 ve bin m2 ye afmaktad r. B iki ayr senaryoya göre y ar aras nda bin m2 kiraanabiir aana sahip AVM yat r m potansiyei öngörümektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 27

29 Trizm ve Konakama Tesiseri Samsn da trizmin Samsn n Karadeniz deki bögese ticaret roüne ba oarak if-ticaret odak geifme gösterece i öngörümektedir. Samsn da ayr ca Havza içesi trizm geifim bögesi ian edimiftir. B bögede de dinence-e ence a r k trizm faaiyeteri geifme gösterecektir. B çerçevede Samsn da mevct konakama tesiserine iave oarak çok amaç, kongre-far etkinikerinin yap abiece i oteere (4-5 y d z), if oanakar ie donat m f konsept oteere (3-4 y d z) ve dinence-e ence a r k konakama ihtiyaçar n karf amaya yöneik btik oteere (3-4 y d z) ihtiyaç oaca öngörümektedir. Sanayi ve Lojistik Aanar Samsn sanayi, organize sanayi bögeeri içinde geifecektir. Merkez OSB de yer kamam ft r. B nedene yeni kran Bafra OSB ne, panama afamas ndaki Tekkeköy deki gemi infa sanayi bögesi ie g da ihtisas organize sanayi bögesine taep oaca öngörümektedir. Petro ve do agaz n ç k f kap s omas ve petro rafinerisi krmas oas da sanayi aanar n etkieyecektir. Samsn ojistik aan nda önemi bir merkez oma sürecine girmektedir.samsn Anado nn (güneydo, do Anado,orta Anado, orta Karadeniz) Karadeniz ükeeri ve Avrpa ie ticaretinde önemi bir ç k f kap s haine gemektedir. B çerçevede Samsn da ojistik aanara oan taebin artaca, sanayi aanar n n OSB içinde taep görece i ve özeike gayrimenk yat r m aç s ndan ojistik aanar n cazip oaca öngörümektedir. 28 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

30 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 29

31 I. Böüm ANTALYA GAYR MENKUL SEKTÖRÜ VE ÖNGÖRÜLER I. KONUT SEKTÖRÜ VE KONUT P YASALARI Antaya gayrimenk sektörü ie igii de erendirme ve öngörüerin ik s ras nda kont sektörü ve kont piyasaar bnmaktad r. Kont sektörü ve piyasaar ie igii öngörüerin teme amac Antaya da 205 y na kadar ofacak kont ihtiyac n öngörmek ve kont taebi ie arz n etkieyen nsrar ortaya koymakt r. B amaça b böümde kont ihtiyac n ve taebini etkieyen nsrar inceenmekte ve de erendirimektedir. I.. Demografi ve Nüfs Öngörüeri Kont ihtiyac ie kont taebini beireyen en teme nsr demografi ve nüfs geifmeeridir. B nedene önceike Antaya ii ie igii demografi ve nüfs geifmeeri ve e iimeri inceenmekte, ard ndan b e iimere ve kan an varsay mara ba oarak nüfs öngörüeri yap maktad r. B çerçevede nüfs art f h z, kent kaynak nüfs art f, net göç hareketeri, kentefme ve kenti nüfs, hane hak büyükükeri ve hane hak say ar önemi de ifkeneri oftrmaktad r. Antaya da demografi ve nüfs geifmeeri ve öngörüeri b de ifkener itibari ie snmaktad r. Antaya, 2 miyon afan nüfs ie Türkiye nin nüfs en büyük 6. iidir. Antaya nüfs ve geifimi afa da Tabo. de snmaktad r. Tabo. y sonar itibari ie bef y da bir yap an nüfs say m sonçar na göre topam nüfs göstermektedir. 995 y nda nüfs say m yap mam ft r ve y ar için TÜ K in nüfs tahmineri y son verierine yaran arak kan maktad r. 30 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

32 Bna göre Antaya n n nüfs 980 y nda 749 bin iken, son nüfs say m n n yap d 2000 y nda,72 miyona, y sonnda ise 2,08 miyona afm ft r. Antaya n n topam Türkiye nüfs içindeki pay b dönem içinde süreki artmaktad r. 980 y nda yüzde.67 oan topam nüfs içindeki pay, y nda yüzde 2.83 e ç km ft r. TABLO. ANTALYA VE TÜRK YE N N NÜFUSU YILLAR () () ANTALYA (000) ,32,720 2,06 2,08 TÜRKİYE (000) ANTALYA PAY %,67,76 2,00 2,53 2,78 2,83 KAYNAK : Gene Nüfs Say m Sonçar TÜ K () TÜ K Tahmini (Y sonna yaranm ft r) Antaya n n topam nüfs büyükü ünü ve Türkiye nüfs içindeki pay n beireyen teme gösterge Antaya iinin nüfs art f h z d r. Antaya ii nüfs 980 y ndan b yana Türkiye ortaama nüfs art f h z n n çok üzerinde gerçekefmektedir. Antaya ve Türkiye nin nüfs art f oranar karf aft rma oarak afa da Tabo.2 de snmaktad r. Nüfs art far bef y k dönem için y k ortaama art f oran oarak snmaktad r. Antaya ii y k ortaama nüfs art f oranar çok yüksek gerçekefmektedir aras nda art f oran y k ortaama yüzde 4.80 e ç karken, ayn dönemde Türkiye ortaamas y k yüzde 2.7 omftr. zeyen dönemerde Türkiye nüfs art f h z gerierken, Antaya iinin de art f oran geriemif, ancak Türkiye ortaamas n n odkça üzerinde kam ft r. y nda Türkiye de nüfs art f yüzde.28 orken, Antaya da yüzde 3.23 oarak gerçekefmiftir. TABLO.2 ANTALYA VE TÜRK YE N N NÜFUS ARTIfi HIZLARI (%) DÖNEMLER () () ANTALYA (%) TÜRKİYE (%) KAYNAK: Gene Nüfs Say m Sonçar TÜ K () Tahmin erin nüfs art f nda iki teme nsr beireyici omaktad r. B nsrar n iki kent kaynak nüfs art f, ikincisi ise net göçtür. Antaya çok yüksek göç aan ierden biridir. er hem göç amakta hem de göç vermektedir. Net göç rakam a nan ve verien göç rakamar n n fark d r ve pozitif ise iin net göç ad n göstermektedir. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 3

33 Antaya iinin net göç rakamar ve oranar afa da Tabo.3 de snmaktad r. Antaya ii 975 y ndan b yana süreki net göç amaktad r ve net göç oran 985 y ndan sonra daha da artm ft r. Taboda gösterien net göç kifi say ar beirenen dönemerde topam net göç say s n göstermektedir. Net göç oran ise yine her dönem için topam net göç miktar n n dönem bafang ç y nüfsna böünmesi ie bnmaktad r. Örne in aras nda net göç a nm ft r ve 995 y nüfs.38 miyona böünmektedir. Antaya ii h z net göç amaya devam etmektedir. Net göç döneminde yüzde 9.28 ie en yüksek orana ç km ft r. zeyen dönemerde oran azamaka birikte mtak net göç a m büyükü ünü kormaktad r y ar aras nda net göç a m öngörümektedir. Yine y nda Antaya n n net göç ad tahmin edimektedir. TABLO.3 ANTALYA NET GÖÇ VE NET GÖÇ ORANI DÖNEMLER () () NET GÖÇ KİŞİ NET GÖÇ ORANI % KAYNAK: erin Göç Göstergeeri TÜ K () Tahmin Antaya iinin nüfs art f kaynakar kent kaynak nüfs art f ve göç kaynak nüfs art f oarak afa da Tabo.4 de snmaktad r. Antaya ii hem h z kent kaynak nüfs art f n, hem de göç kaynak h z nüfs art f n birikte yafamaktad r y sonras nda topam nüfs art f nda bir yavafama görümektedir. B yavafama kent kaynak nüfs art f h z ndaki yavafamadan kaynakanmaktad r döneminde y k ortaama yüzde 4.30 oan kent kaynak nüfs art f h z y nda yüzde 2.24 e kadar geriemiftir. Ancak Antaya iinde göç kaynak nüfs art f, h z n kormaktad r aras nda y k ortaama yüzde. oan oran y nda da yüzde oarak gerçekefmiftir. TABLO. 4 ANTALYA NÜFUS ARTIfi KAYNAKLARI DÖNEMLER NÜFUS ARTIŞI (000) NET GÖÇ MİKTARI (000) NET GÖÇ KAYNAKLI YILLIK ORTALAMA NÜFUS ARTIŞI % KENT KAYNAKLI NÜFUS ARTIŞI (000) KENT KAYNAKLI YILLIK ORTALAMA NÜFUS ARTIŞI % GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE

34 Demografi ve nüfs verieri ie gayrimenk ve kont sektörünü iifkiendiren önemi bir gösterge ierin kentefme oranar ie kent (i ve içe merkezeri) nüfs büyükü üdür. Gayrimenk ve kont sektörü ie igii tüm göstergeerde i ve içe merkezerinde yafayan kenti nüfs büyükü ü dikkate (hesapamaarda) a nmaktad r. Antaya iinin kentefme oranar ie kenti nüfs büyükü ündeki geifmeer afa da Tabo. 5 de snmaktad r. Antaya iinin h z nüfs art f ve ad göçe ra men kentefme oran di er büyük kentere göre daha düfüktür ve y nda yüzde 57.5 oarak gerçekefmiftir. Bnda en önemi etken Antaya da haen genif ve önemi bir tar m sektörü omas ve tar ma rafan genif bir nüfsn b faaiyeterini sürdürmesidir. Antaya da i ve içe merkezeri d f nda trizmin de yayg nafmas n n etkisi ie (bnd yerde istihdam yarat mas, ya da ürün taebi yarat mas ) k rsa aanda genif bir nüfs var - n sürdürmektedir. B e iime ba oarak Antaya da kenti nüfs, s n r kentefme oran art f ndan çok nüfs art f na ba oarak artm f ve 980 y nda 368 bin oan kenti nüfs 2000 y nda 936 bine, y nda ise.97 bine yüksemiftir. TABLO. 5 ANTALYA DA KENTLEfiME ORANI VE KENTSEL NÜFUS DÖNEMLER NÜFUS (000) KENTLEŞME ORANI (%) KENTLİ NÜFUS (000) Antaya da kenti nüfs büyükü üne ba oarak kenti hane hak say s ise afa da Tabo. 6 da snmaktad r. Kenti hane hak say s n n beireyicisi kenti nüfs büyükü ü ie birikte kenti hane hak n n ortaama büyükü üdür. Antaya da ortaama kenti hane hak büyükü ü 2000 y nda 3.72 kifi oarak öçümüftür. (2000 y nüfs say m sonçar ). Türkiye geneindeki demografi sürecinin özei i ie (nüfs art f h z nda yavafama, kenti hane hak büyükükerinde küçüme) Antaya da da kenti hane hak büyükükeri küçümektedir. y nda ortaama kenti hane hak büyükü ü 3.58 kifi oarak öngörümektedir. Kenti hane hak büyükükerine göre Antaya da kenti hane hak say s 2000 y nda 233 bin, y nda ise 307 bin omftr. Antaya da 2000 y nüfs say - m nda kenti nüfs 936 bin, kenti hane hak nüfs ise 865 bin oarak say m ft r. GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE 33

35 TABLO. 6 ANTALYA KENTL HANE HALKI SAYISI VE BÜYÜKLÜ Ü DÖNEMLER KENTLİ NÜFUS (000) KENTLİ HANE HALKI BÜYÜKLÜĞÜ KENTLİ HANE HALKI SAYISI (000) Antaya ie igii demografi ve nüfs geifmeeri ve e iimeri inceendikten sonra b afamada Antaya nüfs için 205 y na kadar her y için öngörüer yap maktad r. Antaya için nüfs öngörüerinde bnrken kan an teme varsay mar, nüfs art f h z n n kent kaynak nüfs art f h z ndaki yavafamaya ba oarak yavafayaca ancak net göçün devam edece i (oran oarak yavafayarak), sonç oarak nüfs art f h z n n Türkiye nin ortaama nüfs art f n n önemi öçüde üzerinde kaaca d r. Bna göre Antaya n n y nda yüzde 3.23 oan nüfs art f h z yavafamakta, 200 y nda yüzde 2.90, 205 y nda ise yüzde 2.65 e geriemektedir. B art f oranar na ba oarak Antaya nüfs 200 y nda 2.34 miyona, 205 y nda ise 2.68 miyona ç kmaktad r. Antaya n n nüfs art f h z geriemeke birikte Türkiye ortaamas n n çok üzerinde kamaktad r. Antaya n n Türkiye nüfs içindeki pay da y nda yüzde 2.83 iken 205 y nda yüzde 3.29 a ç kmaktad r. TABLO.7 ANTALYA VE TÜRK YE NÜFUS ARTIfi ÖNGÖRÜLER YILLAR TÜRKİYE NÜFUS ARTIŞ ORANI % TÜRKİYE NÜFUS (000) ANTALYA NÜFUS ARTIŞ ORANI % ANTALYA NÜFUS (000) ANTALYA NÜFUS PAYI % Antaya için yap an nüfs öngörüerine ba oarak gayrimenk ve kont sektörü için önemi oan bir di er gösterge kenti hane hak say s ve bna iifkin öngörüerdir. Antaya da kentefme, kenti hane hak büyükü ü ve kenti hane hak say s na iifkin öngörüer afa da Tabo.8 de snmaktad r. 34 GAYR MENKUL YATIRIM ORTAKLI I DERNE