ve SORUMLULARI TOPLANTISI

MÝEM ÖÐRETÝCÝLERÝ ve SORUMLULARI TOPLANTISI 16 Ekim 2004 / ANKARA Açýlýþ Konuþmalarý Oturum Baþkaný Ali Ekber ÇAKAR (OYK Sekreter Üyesi)

2 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 3 ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Arkadaþlar; günaydýn, hoþ geldiniz. Meslekiçi Eðitim Merkezinde görev alan öðretici arkadaþlarýmýzla þubelerimizdeki Meslekiçi Eðitim Merkezi sorumlusu arkadaþlarýmýzýn bir gün sürecek olan ortak toplantýsýna hoþ geldiniz. Geleneksel olarak yaptýðýmýz üzere, birbirini tanýmayan arkadaþlarýmýz var. O nedenle önce tanýþma faslýný tamamlayalým. Konuyla ilgili olarak konuþmasýný yapmak üzere Oda Baþkanýmýz Sayýn Emin Koramaz'a sözü veriyorum. Buyurun Baþkan. EMÝN KORAMAZ Arkadaþlar; öncelikle hepinize "hoþ geldiniz" diyorum, Makina Mühendisleri Odasý Yönetim Kurulu ve þahsým adýna saygýlarýmý sunuyorum. Bu toplantý, bizim 40 ncý dönem Çalýþma Programýna aldýðýmýz toplantýlardan en önemlilerinden bir tanesi. Bildiðiniz gibi, Odamýzda iki ana eksende çalýþma yürütüyoruz. Bunlardan birisi, mesleðin ve meslektaþýn geliþtirilip korunmasý, meslektaþlarýmýzýn uzmanlaþtýrýlmasý, uzmanlýklarýna göre sicillerinin tutulmasý, makina mühendisliði konusundaki hizmetlerin mesleðinde ehil uzman üyelerimizce verilmesinin saðlanmasýdýr. Ýkincisi ise mesleki bilgi birikimimizin Odamýz üyesi 60 bin makina, endüstri, iþletme, uçak, uzay ve havacýlýk mühendisinin mesleki bilgi birikimini ülkemizin sanayileþmesi ve kalkýnmasý doðrultusunda seferber etmek, bu doðrultuda çalýþmalar yürütmektir. Bu konuda biliyorsunuz çok yönlü çalýþmalar yürütüyoruz; gerek bilimsel-teknik geliþmeleri üyelerimize tanýtmak, gerekse meslek alanlarýmýza iliþkin kamuoyu oluþturmak için ülke genelinde þubelerimizin yürüttüðü çalýþmalarýn dýþýnda, 25 adet mesleki teknik kongre, kurultay, sempozyum düzenliyoruz. Sanayiye yönelik teknik hizmetler veriyoruz, halkýmýza yönelik teknik hizmetler veriyoruz, her iki yýlda bir sizlerin katkýlarýyla uzmanlýk komisyonlarýmýzýn hazýrladýðý 75'e yakýn teknik kitabý üyelerimizin, sanayinin kullanýmýna sunuyoruz. Gerçekten çok yönlü çalýþmalar, ama bu çalýþmalardan en önemlisi, iþte bugün burada birlikte tartýþacaðýmýz, meslekiçi eðitim merkezleri kanalýyla üyelerimize yönelik vermiþ olduðumuz eðitim ve belgelendirme çalýþmalarýdýr. Bildiðiniz gibi, çaðýmýzda en temel rekabet unsuru bilgidir. Üniversitelerde verilen mühendislik bilgisinin her 5 yýlda bir kullanýlamaz düzeyde eskidiði, bilimsel çevrelerce söylenilmektedir. Dolayýsýyla bizlerin her þeyden önce üyelerimizin mesleki geliþmesine

4 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý yönelik kurslar, seminerler, etkinlikler düzenlemek birinci asli görevimizdir. Bu gerçeðin yaný sýra, ülkemizde verilen mühendislik eðitiminin kalitesindeki farklýlýklarý, mühendislik eðitiminin kalitesindeki kalite düþüklüðünü hepimiz biliyoruz. Þu anda ülkemizde makina mühendisliði eðitimi veren 46 bölüm var. Bu bölümler arasýnda eðitimin niteliði açýsýndan çok büyük farklýlýklar var. Her biri devlet tarafýndan açýlmýþ bu üniversitelerden mezun olan yeni mezun üyelerimizin de lisans eðitiminde bile almasý gereken eðitimleri tamamlamak da bugünkü koþullarda Odamýza düþen bir görev oluyor. Biliyorsunuz, ülkemizin altýna imza attýðý Hizmet Ticareti Genel Anlaþmasý ve Avrupa Birliði Anlaþmasý, mühendislik hizmetlerinin de serbest dolaþýmýný kapsýyor. Odamýzda meslekiçi eðitim merkezlerinde verilecek eðitimin niteliðinin yükseltilmesi, üyelerimizi de ayný anlamda geleceðe hazýrlamak görevini de içinde barýndýrmaktadýr. Tüm dünya bu doðrultuda ulusal düzenlemelerini tek tek yapýyor, ama ülkemizde ne yazýk ki gerek TMMOB Kanununda, gerek üniversitelerin yapýlanmasýnda buna yönelik düzenlemeler henüz yapýlmadý. 1938 senesinde yürürlüðe sokulan 3458 sayýlý Mühendislik ve Mimarlýk Hakkýndaki Kanundan kaynaklý, okuldan yeni mezun bir mühendis, mesleðini belki 20 yýl, 30 yýl hiç icra etmemiþ bir mühendis bile sýnýrsýz yetkiye sahip. Dolayýsýyla geliþen bilim ve teknoloji de göz önüne alýnarak, bizim eðitim programlarýmýzý sürekli güncelleyerek bu geliþmelere üyelerimizi hazýrlamamýz, toplumsal bir meslek olan ve bu mesleðin yanlýþ icrasýndan kaynaklý can ve mal güvenliði riski taþýyan olaylarýn önüne geçmek için bu konudaki çalýþmalarýmýzýn niteliðini arttýrmamýz gerekiyor. Odamýz, 1998 senesinde kuruluþundan beri yapmýþ olduðu meslekiçi eðitim ve belgelendirme çalýþmalarýný kurumsal bir kimliðe dönüþtürmeye baþladý, Meslekiçi Eðitim Merkezini kurdu. Hepiniz biliyorsunuz, ilk eðitim ve belgelendirme çalýþmalarýna araçlarýn LPG'ye dönüþümüyle baþladýk, asansörle devam ettik ve 2000'de Meslekiçi Eðitim Merkezinin Yaygýnlaþtýrýlmasý Projesi kapsamýnda da mekanik tesisatý bunun içine alarak þu anda asansör, mekanik tesisat, iþ güvenliði, araç mühendisliði, asansör mühendisliði gibi toplam 17 konuda kurs verebilecek bir düzeye eriþtik. Tüm þubelerimizde meslekiçi eðitim merkezlerini açtýk ve bunlarý çaðdaþ eðitim salonlarý haline getirdik. Bugün itibariyle bu eðitim merkezlerinde 1500 sandalyemiz var, yani ayný anda 1500 üyemize hizmet verebilecek bir yapýlanmaya kavuþtuk. Genel Kurulumuz ise bize bir görev verdi. Bu görev meslek içi eðitim merkezlerinin bir enstitü haline getirilebilecek þekilde kurumsallaþtýrýlmasýdýr. Bunun temel çekirdeðini oluþturacak olanlar da sizlersiniz. Bugüne deðin 13 bin 600 civarýnda üyemizi eðittik ve belgelendirdik, ama bu verilen eðitimlerde sýkýntýlarýmýz da söz konusu. Her þeyden önce, ülke genelinde verilen eðitimlerin standart bir hale getirilmesi gerekiyor, eðiticilerimizin ortak bir dil birliðini yakalamasý gerekiyor, eðitim programlarýmýzýn sürekli yenilenmesi gerekiyor. Bunun yapýlabilmesi için de eðiticilerle Odamýz arasýnda kurumsal sürekli bir iliþkinin saðlanmasý ve buna uygun yapýlanmalarýn da gerçekleþtirilmesi temel

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 5 bir görev olarak önümüzde duruyor. Bugünkü seminerimizin konusu, yetiþkin eðitimi konusunda ve öðretme yöntemleri konusunda bir genel bilgilendirme yapmak ve bunun dýþýnda da sizin yapmýþ olduðunuz iþten kaynaklý yaþadýðýnýz sorunlar, bizlere iletebileceðiniz görüþ ve önerilerin toplanmasýdýr. Ben seminer notlarýnýn hazýrlanmasýnda büyük emeði geçen Oda Sekreterimiz Ali Ekber Çakar'a, Oda Yönetim Kurulu üyelerimiz Tahsin Akbaba ve Mustafa Yazýcý'ya, Oda teknik görevlilerimiz Þenol Karaca ve Ercüment Çervatoðlu'na çok teþekkür ediyorum. Verimli bir etkinlik olmasýný diliyorum. Yeniden saygýlar sunuyorum. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Oda Baþkanýmýza konuþmasýndan dolayý teþekkür ediyoruz. Arkadaþlar; gündemi isterseniz size hatýrlatayým. Tanýþma ve açýlýþ konuþmalarýndan sonra þöyle bir yol izleyeceðiz: Meslekiçi Eðitim Merkezinin þu andaki mevcut durumu nedir, size çok kýsaca onu bir özetlemek istiyoruz. Daha sonra Meslekiçi Eðitim Merkezi kapsamýnda verilen eðitimlerin akreditasyonuyla ilgili olarak TÜRKAK'a yaptýðýmýz bir baþvuru var, onunla ilgili olarak özet bir bilgi sunacaðýz. Meslekiçi Eðitim Merkezimizin bu mevcut durumundan sonra, bize iletilen, sizlerden ya da eðitilenlerden buraya aktarýlan görüþler doðrultusunda mevcut sorunlar nedir, hangi sorunlarla karþý karþýyayýz, mevcut durumu ortaya koyalým istedik. Daha sonra yetiþkinler eðitiminde teorik olarak size daðýttýðýmýz, kitabýn özeti diyebileceðimiz çok kýsa bir sunum yapacaðýz, bazý kritik noktalara dikkat çekmek istiyoruz. Daha sonra da beklentilerimiz, bu sorunlar çerçevesinde bizim Oda olarak sizlerden, MÝEM sorumlularýndan ve eðitici arkadaþlardan beklentilerimiz, çözüm önerileri ve dolayýsýyla karþýlýklý olarak birbirimizle olan bu etkileþim sonucunda ortak bir noktayý yakalamaktýr. Karþýlýklý olarak bazý görevlendirmeler yapacaðýz, bu sistemi kurumsal yapýya oturtmak anlamýnda hem mevcut sorunlarý çözmek, hem de sorunlarý minimize etmek için çalýþmalarýmýzý bundan sonra bu doðrultuda yürüteceðiz. MÝEM'in mevcut durumuyla ilgili olarak þu anda nasýl bir tabloyla karþý karþýyayýz, nerelerdeyiz, teknik anlamda hangi bilgilere sahibiz, Þenol Karaca arkadaþýmýz sizlere anlatacak. Buyurun.

MÝEM ÖÐRETÝCÝLERÝ ve SORUMLULARI TOPLANTISI 16 Ekim 2004 / ANKARA Birinci Oturum MÝEM in Mevcut Durumu ve Personel Belgelendirme Kuruluþu Konusunda Bilgilendirme Oturum Baþkaný Ali Ekber ÇAKAR (OYK Sekreter Üyesi)

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 9 ÞENOL KARACA Sayýn Oda yöneticilerimiz, eðiticilerim ve Þube MÝEM sorumlularý; hepinizi saygýyla selamlýyorum. Sizlere 1998 yýlýnda kurmuþ olduðumuz Meslekiçi Eðitim Merkezinin 1 Ekim 2004 tarihi itibariyle yapmýþ olduðu çalýþmalarý kýsaca özetlemeye çalýþacaðým. Ülke ve toplum yararlarý doðrultusunda meslek alanlarý ile ilgili denetimin yapýlabilmesi için ön koþul olan uzman üyelerin tanýmlanmasý, üyelerin mesleki ve bilimsel çalýþmalarýna, yaptýklarý iþlere ve tamamlayýcý eðitimlerine dayanan uzmanlýklarýnýn Makina Mühendisleri Odasý tarafýndan belirlenmesi, belgelendirilmesi ve gerektiðinde uzman üyelerin kamuoyuna önerilmesini saðlamak amacýyla Oda Yönetim Kurulu'nun 06 Temmuz 1998 tarih ve 195-3 nolu kararýyla Meslek Ýçi Eðitim Merkezi (MÝEM) kurulmuþtur. Meslek Ýçi Eðitim Çalýþmalarýnýn daha saðlýklý bir þekilde yürütülmesi amacýyla da Oda Yönetim Kurulu'nun 20 Ekim 2000 tarih ve 764 nolu kararýyla MÝEM Geliþtirme ve Yaygýnlaþtýrma Projesi hayata geçirilmiþtir. Üyelerimizin mesleki geliþimini, gereksinimlerini ve taleplerini göz önünde bulunduran Odamýz; 37. Çalýþma Döneminde uzmanlýk alanlarýmýzla ilgili merkezi olarak yoðun bir meslek içi eðitim programý baþlatmýþtýr. Ýlk olarak Oda Merkezinde Meslek Ýçi Eðitim Merkezi (MÝEM) oluþturulmuþ, meslek alanlarýmýza yönelik kurs, sýnav ve belgelendirme sistemiyle üyelerimizin eðitilmesi, yetkilendirilmesi ve belgelendirme koþullarý, eðitim, sýnav programlarý ve eðitim kitaplarý hazýrlanmýþtýr. Kurulduðu günden 1 Ekim 2004 tarihine kadar MÝEM bünyesinde; Araç Projelendirme konusunda 55 adet kurs 977 katýlýmcý, Asansör konusunda 75 adet kurs 1188 katýlýmcý, Asansör Avan Proje Hazýrlama konusunda 77 adet kurs 1453 katýlýmcý, Araçlarýn CNG'ye Dönüþümü konusunda 1 adet kurs 17 katýlýmcý, Doðalgaz Ýç Tesisat konusunda 212 adet kurs 4741 katýlýmcý, Gýda Ambalajý Sorumlu Yöneticisi konusunda 6 adet kurs 57 katýlýmcý, Havalandýrma Tesisatý konusunda 10 adet kurs 126 katýlýmcý, Havuz Tesisatý konusunda 1 adet kurs 11 katýlýmcý, Kýzgýn Sulu Kýzgýn Yaðlý Buharlý Isýtma Sistemleri konusunda 1 adet kurs 8 katýlýmcý, Klima Tesisatý konusunda 4 kurs 41 katýlýmcý, Araçlarýn LPG'ye Dönüþümü konusunda 92 adet kurs 2535 katýlýmcý, LPG Ýkmal Ýstasyonlarý Sorumlu Müdürlük konusunda 41 adet kurs 806 katýlýmcý, Mekanik Tesisat konusunda 71 adet kurs 1348 katýlýmcý, Soðutma Tesisatý konusunda 8 adet kurs 115 katýlýmcý, Yangýn Tesisatý konusunda 8 adet kurs 176 katýlýmcý ve Ýþ Güvenliði konusunda 2 adet kurs 67 katýlýmcý olmak üzere toplam 664 kurs açýlmýþ olup, bu kurslara 13.666 üyemiz katýlmýþtýr.

10 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý YILLARA GÖRE KURSLARIMIZ VE KATILIMCI SAYILARI 6 Aðustos 1998 tarihinde Araçlarýn LPG'ye Dönüþümü konusunda baþlayan kurslarýmýz; 1 Ekim 2004 tarihi itibariyle 17 konuya ulaþmýþtýr. Kurslarýmýz hakkýnda tüm üyelerimiz çeþitli yöntemlerle bilgilendirilmiþ olup, her geçen gün kurslarýmýzýn sayýlarýnda ve katýlýmcý sayýlarýnda bir önceki yýlý göre artýþ olmaktadýr. Bu durum ekrandaki çizelgeden de açýkça görülmektedir. Yýllara Göre Kurs ve Katýlýmcý Sayýsý YILI AÇILAN KONU SAYISI KURS SAYISI KATILIMCI SAYISI 1998 1 19 575 1999 2 28 735 2000 5 73 1888 2001 5 88 1705 2002 13 140 2362 2003 14 162 3018 2004 12 154 3383 664 13666 ÞUBELERÝMÝZÝN AÇTIÐI KURSLAR VE KATILIMCI SAYILARI Mesleki Ýçi Eðitim Merkezince verilen eðitimler belli bir süre sadece Oda Merkezince verilmekteydi. Ancak pratikte karþýlaþtýðýmýz bazý sorunlarýn çözümü nedeniyle, kurslarýmýz þubelerimiz kanalýyla verilmeye baþlamýþtýr.bu vesileyle kurslara katýlan üyelerimize kolaylýk saðlanmýþtýr. Yapýlan bu uygulamayla tüm þubelerimizde ve bazý il/ilçe temsilciliklerimizde eðitimler açýlarak, eðitimlerimizin tüm ülkeye yayýlmasý saðlanmýþtýr. Böylece Odamýzca verilen eðitimler üyelerimizin ikamet ettiði þehirlere taþýnarak bir anlamda üyenin hizmetine gidilmiþtir. 1 Ekim 2004 tarihi itibarýyla þubelerimizde açýlan kurslar ve katýlýmcý sayýlarý þunlardýr. Þubelerimizde Açýlan Kurslar Þube Adý Kurs Sayýsý Katýlýmcý Sayýsý Adana 9 228 Ankara 80 1738 Antalya 23 564 Bursa 11 252 Diyarbakýr 20 482 Denizli 26 615 Edirne 9 159 Eskiþehir 4 79 Gaziantep 8 191 Ýstanbul 183 3041 Ýzmir 58 1037 Kayseri 36 793 Kocaeli 12 227 Konya 30 599 Merkez 100 2509 Mersin 13 301 Samsun 30 632 Trabzon 11 198 Zonguldak 1 21 Toplam 664 13666

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 11 ÖÐRETÝCÝ DURUMUMUZ Meslek Ýçi Eðitim merkezimizce verilen eðitimlerin amacýna ulaþmasýnýn en önemli yolunun öðreticilerden geçtiðini bilen Odamýz; verilen eðitimin amacýna ulaþmasý için konusunda uzman üyelerden yararlanmaktadýr. Bazý kurslarýmýza gelen yoðun talepler nedeniyle talepleri karþýlamak için þubelerimizin önerileriyle öðretici sayýmýzýn arttýrýlmasý saðlanmýþtýr. MÝEM kanalýyla verilen eðitimlerde þuan öðreticilik yapan üyelerimizin konularýna göre daðýlýmý þöyledir. Öðretici Durumu (Konularýna ve Þubelerine Göre) KURSUN ADI TOPLAM ÖÐRETÝCÝ LPG 10 A.Ý.T.M. 4 DOÐALGAZ 7 ASANSÖR AVAN 6 ASANSÖR 6 MEKANÝK TESÝSAT 6 HAVALANDIRMA TESÝSATI 3 SOÐUTMA TESÝSATI 3 KLÝMA TESÝSATI 3 KIZGIN SULU 1 HAVUZ TESÝSATI 1 ÝÞ GÜVENLÝÐÝ 1 LPG ÝKMAL ÝSTASYONLARI 4 GIDA AMBALAJI SORUMLU MÜDÜR 2 CNG DÖNÜÞÜMÜ 1 YANGIN TESÝSATI 1 TOPLAM 59 EÐÝTÝM SALONLARIMIZ Verilen eðitimin önemli unsurlarýndan biri de eðitim verilen mekanýn fiziksel özellikleridir. Bu amaçla þubelerimizde verilen eðitim salonlarýmýz gözden geçirilerek eðitime uygun hale getirilmeye çalýþýlmýþ, ders araç ve gereçlerinin tamamlanmasý için gerekli giriþimlerde bulunulmuþtur. Bugün itibarýyla Odamýz ;tüm ülkede ayný anda 59 salonda 2110 üyeye eðitim verilebilecek kapasiteye sahiptir.

12 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý KONU ÝLE ÝLGÝLÝ ÇIKARILAN ODA YÖNETMELÝKLERÝMÝZ Verilen eðitimlerin yasal dayanaðýnýn oluþturulmasý için her konu ile ilgili Odamýz Yönetmelikleri hazýrlanmýþ ve bu yönetmeliklerimizin büyük bir çoðunluðu Resmi Gazetede yayýmlanarak verilen eðitimlerin yasal dayanaðý oluþturulmuþtur. Verilen eðitimlerimizde eðitimlerle ilgili her türlü detay yönetmeliklerimizde tanýmlanmýþtýr. Bu gün itibariyle MÝEM kapsamýnda Odamýzca 11 Yönetmelik çýkarýlmýþ olup, bunlardan 9 adedi çeþitli tarihlerde Resmi Gazetede yayýmlanmýþtýr. Yönetmelik Adý Res. Gz. Yayým Tarihi Resmi Gazete Sayý Makina Mühendisleri Odasý Ana Yönetmeliði 15.03.2002 24696 Serbest Müºavirlik ve Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret Yönetmeliði 22.11.2001 24591 Serbest Müþavirlik ve Mühendislik Bürolarý Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliði 22.11.2001 24591 Uzmanlýk ve Belgelendirme Yönetmeliði 22.11.2001 24591 Mekanik Tesisat Uzmanlýk ve Belgelendirme Yönetmeliði 22.11.2001 24591 Asansör Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliði 12.01.2002 24638 Ýþ Güvenliði Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliði 07.07.2002 24808 Araçlarýn LPG ye Dönüþümü Ýçin Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliði 09.07.2002 24810 Araç Projelendirme Mühendis Yetki Belgesi Yönetmeliði 27.04.2003 25091 LPG Ýkmal Ýstasyonlarý Sorumlu Müdür Yetkilendirme Yönetmeliði - - Gýda Ambalajý Sorumlu Yönetici Yetkilendirme Yönetmeliði - - Araçlarýn CNG'ye Dönüþümü Ýçin Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliði 03.09.2004 25572 YAYINLARIMIZ Odamýz, bir meslek odasýna düþen görevlerin ve sorumluluklarýnýn bilinciyle mesleðimizin, üyelerimizin ve ülkemizin karþý karþýya bulunduðu temel sorunlarýn çözümüne yönelik onlarca etkinlik ve çalýþma yürütmektedir. Kendi meslek alanlarýndan ve ülke gerçeklerinden yola çýkarak yaptýðý çalýþmalarda ortaya çýkan bilgi birikimini derleyerek bir kitap haline getiren Odamýz; tüm çalýþmalarýnda olduðu gibi yayýn faaliyetlerinde de bilginin birlikte üretilerek geliþtirilmesini hedeflemektedir. Bu çerçevede;verilen eðitimlerde anlatýlacak konulara göre Odamýzca her bir konu için Oda yayýný hazýrlanarak eðitimlerde kullanýlmasý saðlanmýþtýr. Ayrýca çýkarýlan yayýnlarýmýz belli dönemlerde günün koþullarýna göre yeniden deðerledirilmekte ve yeni baskýlarý yapýlmaktadýr. Meslek Ýçi Eðitim Merkezince verilen eðitimlere yönelik çýkarýlan ders kitaplarýmýz ve konu ile ilgili yardýmcý kitaplarýmýz aþaðýdaki gibidir.

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 13 YAYIN NO KÝTAP ADI 115 Uygulamalý Soðutma Tekniði 133 Gaz Tesisatý Proje Hazýrlama Teknik Esaslarý 145 Þemalarla Bina Ýçi Doðal Gaz Tes. Proje Haz. Esas. 150 Doðalgaz Cep Kitabý 155 Kazan ve Baca 194-2 Ýþ Makinalarý Kullanma ve Bakým El Kitabý 195-2 Marka ve Tiplerine Göre Araçlarýn Tek. Özellikleri 206 Taþýt Lastikleri 208-3 Asansör Avan ve Uyg. Proje. Haz. Tek. Esaslarý 217 Araçlarda LPG Dönüþümü Mühendis El Kitabý 247 Binalarda Isý Yalýtým Proje Hazýrlama Esaslarý 248 AÝTM/MARTOY 254 Tankerler ve Akaryakýt Sarnýçlarý 255 Araçlarýn LPG'ye Dönüþümünde Denetimsizlik 259-2 Kalorifer Tes.Proje Haz. Esaslarý 260-2 Sýhhi Tesisat Proje Haz.Esaslarý 267 AÝTM Mühendis El Kitabý 282 Kýzgýn Sulu, Kýzgýn Yaðlý, Buharlý Isýtma Sist. 294/2 Ýþ Güvenliði 295 Soðutma Tesisatý 296 Klima Tesisatý 297 Havalandýrma Tesisatý 298 Havuz Tesisatý LPG Tesisatý (Konutlarda ve Sanayide Dökmegaz 299 Tesisi) 300 Yangýn Söndürme Sistemleri 318 Otomatik Kontrol Tesisatý 324 Asansörlerde Denetimsizlik 343 Basýnçlý Hava Tesisatý ve Kompresörler 348 Endüstriyel Mutfak ve Çamaþýrhane El Kitabý 352 Kalorifer Tesisatý 355 Dökme LPG Sistemleri ve Dökme LPG Kullanýmý SINAVLAR VE SINAV SORULARI DURUMU Verilen eðitimlerin amacýna ulaþmasýnýn en önemli göstergesi eðitimler sonucunda yapýlan sýnavlardýr. Verilen her eðitim sonunda Odamýz personelleri ve öðreticiler gözetiminde sýnavlar yapýlmakta ve tamamen tarafsýz bir þekilde sýnavlar

14 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý deðerlendirilmektedir. Yapýlan sýnavlarýmýzda öðreticilerimiz tarafýndan hazýrlanan sorular kullanýlmaktadýr. Ancak merkezi olarak oluþturulan soru bankamýzda yeteri kadar soru bulunmamaktadýr. Sýnavlarýmýzda sorulan soru sayýsý aþaðýdaki gibidir. Soru Bankamýzda Olan Soru Sayýlarý Kursun Adý Soru Sayýsý Araç Projelendirme 50 Asansör 56 Asansör Avan Proje Hazýrlama 78 Araçlarýn CNG'ye Dönüþümü 51 Doðalgaz Ýç Tesisat 105 Gýda Ambalajý Sorumlu Yönetici Semineri 12 Havalandýrma Tesisatý 16 Havuz Tesisatý 54 Kýzgýn Sulu 25 Klima Tesisatý 27 Araçlarýn LPG'ye Dönüþümü 64 LPG Ýkmal Ýstasyonlarý Sorumlu Müdür Semineri 45 Mekanik Tesisat 38 Soðutma Tesisatý 20 Yangýn Tesisatý 15 Ýþ Güvenliði 41 Toplam 697 MÝEM ÞUBE SORUMLULARI Odamýzda yapýlan eðitimlerin üyelere duyurulmasý, þubelerimizde eðitimlerin açýlmasý, eðitimlerin organize edilmesi, eðitimlerde karþýlaþýlan sorunlarýn çözülebilmesi kýsacasý yapýlan eðitimlerin daha saðlýklý yapýlabilmesi, yaygýnlaþtýrýlmasý ve geliþtirilmesi amacýyla her þubemizde bir Oda Teknik Görevlisi veya Müdüründen oluþan Þube MÝEM sorumlularý atanmýþtýr.böylece verilen eðitimlere katýlan üyelerimizin karþýlaþtýðý sorunun þubesinde çözülmesi yoluna gidilmiþtir. Þubelerimizde verilen eðitimlerin organizasyonu ve her türlü çalýþmalar bu sorumlular kanalýyla yapýlmaktadýr. Þube MÝEM sorumlularýmýz aþaðýdaki gibidir.

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 15 MÝEM Þube Sorumlularý ªubesi Merkez Adana Ankara Antalya Bursa Denizli Diyarbakýr Edirne Eskiºehir Gaziantep Ýçel Ýstanbul Ýzmir Kayseri Kocaeli Konya Samsun Trabzon Zonguldak MÝEM Sorumlusu ªenol Karaca Elif Doðruyol Ýzzet Seferbeyoðlu Özgür Gülkokan Murat Karakaº Serhat Onguner Gurbet Örçen Haluk Tekbaº K. Levent Güler Mustafa Ýnan Erhan Kelleözü Özlem Odabaº Niyazi Oðuz Ali Albayrak Tülin Tosunoðlu Hasan Galatalý Ercan Yüzbaþý Mustafa Macit Ayhan Hilalci YENÝ AÇILACAK KURSLARA ÝLÝÞKÝN YAPILAN VE YAPILACAK ÇALIÞMALAR MÝEM bünyesinde mevcut olarak verilen kurslara ilave olarak 40. dönemde açýlacak yeni kurslara iliþkin çalýþmalar devam etmektedir. Bu dönemde Otomatik Kontrol Tesisatý, LPG Tesisatý, Basýnçlý Hava Tesisatý, Mutfak Tesisatý, Çamaþýrhane Tesisatý ve Arýtma Tesisatý konularýnda kurs açýlmasý için öðreticilerin tespit edilmesi, ders notlarýnýn hazýrlanmasý, sýnav sorularýnýn hazýrlanmasý vb. konularda çalýþmalara devam edilmektedir. Bu kurslardan Basýnçlý Hava Tesisatý kursuna iliþkin çalýþmalar tamamlanmýþ olup bu konuda ki ilk kurs 06-08 Ekim 2004 tarihinde yapýlmýþtýr. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Teþekkür ediyoruz. Akreditasyon baþvurumuzla ilgili olarak açýklama yapmak üzere Ýsmet Öztunalý'yý davet ediyorum. Buyurun.

16 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý ÝSMET ÖZTUNALI Sayýn yöneticiler ve Makina Mühendisleri Odasýnýn meslekiçi eðitimle ilgili sayýn ilgili ve yetkilileri; tabii ben Makina Mühendisleri Odasýna üye olmayan üyelerindenim, onun için "kim bu adam?" demiþ olabilirsiniz. Kýsaca kendimi tanýtayým: Ben Türk Mühendis ve Mimar Odalarý Birliðinde son 4 yýlýn sonunda Yönetim Kurulu üyeliði yaparken, Ýstanbul'da "Mühendislik Eðitimi ve Sempozyumu" diye bir toplantý yapmýþtýk ve benim mühendislik eðitimi konusuna giriþim ve bu konuya amatörce heves duymanýn baþlangýcý belki bu olmuþtur. Bu vesileyle o zamandan beri birlikte çalýþtýðýmýz arkadaþlarý saygýyla anýyorum ve kendilerinin herhalde iyiliklerinin devam ettiðini sanýyorum. Makina Mühendisleri Odasýnýn 2003 yýlý Kasým baþýnda Ýstanbul'da Makina Mühendisliði Eðitimi Sempozyumu yaptýðýný hatýrlýyorsunuzdur. Bu toplantýya uzun zaman Oda Baþkanlýðý yapmýþ Sayýn Soðancý, eðitim konusundaki yaptýklarýnýzý ve yapmayý düþünebileceklerinizi içeren bir çalýþma sunmuþtu. O çalýþmanýn muhasebesiyle düþündük ki, o çalýþma içinde uzman mühendislikle ilgili düzenlemeler vardý. Uzman mühendislikle ilgili düzenlemeler, yani 595 sayýlý, 601 sayýlý hukuksal düzenlemeler Anayasa Mahkemesince iptal edildikten sonra, mühendislik alanýnda yapýlacak çalýþma ve düzenlemelerin hukuksal dayanaðý da kalmamýþtý veya çok zayýflamýþtý. Buna karþýlýk þunu hatýrladýk: Türkiye'de 1999 yýlýnda 4457 sayýlý Yasayla Türk Akreditasyon Kurumu kurulmuþtur. 2000'li yýllarda ve 2000'de yürürlüðe giren bu yasaya göre, laboratuvar görev ve hizmet, sistem ve personel belgelemelerinde akredite etmekle görevli kurum oluþturulmuþtur. Bu kurum oluþtuðuna göre, acaba Makina Mühendisleri Odasýnýn yaptýðý personel belgeleme hizmetlerini akreditasyon kapsamýnda ele almak suretiyle bir hukuksal dayanak saðlanmasý doðru olmaz mý diye düþündük ve yönetimdeki arkadaþlarýmýz, bu düþünceye itibar ettiler. Bu konularda az evvel söylediðim geçmiþi olan bir adam olarak dediler ki "sen bu konuda akreditasyon giriþimlerimiz için gerekli düzenlemeleri yap." Biz Kasým 2003'te baþlayan çalýþmalarla ve bu çalýþmalara katýlan arkadaþlarýmýzý alarak çalýþmalara baþladýk. Bu çalýþmalara Orta Doðu Teknik Üniversitesinden Macit Karabay ve Murat Sönmez arkadaþlarýmýz destek verdiler. Bu çalýþmalarda þunun üzerinden veya þu noktadan hareket ettik: Biliyorsunuz ki Sayýn Oda Baþkaný da ifade etti, memleketimizde lisans eðitimi, uygulamalar için yeterli olmuyor. Üniversitelerde lisans eðitiminden sonra bir mastýr eðitimi uygulamalarý yapýlýyor; fakat üniversitedeki arkadaþlarýmýzýn veya ilgililerin de itiraz ettikleri gibi, mastýr eðitimleri de uygulamaya dönük deðildir, doktora çalýþmasý yapacaklar için yararlý olan düzenlemelerdir. O sebeple meslekiçi eðitim çalýþmalarýyla lisans eðitiminden kaynaklanan noksanlýklarýn giderilmesinin uygun olacaðý bir kez daha ortaya konuldu. O tarihlerden bu tarihe kadar personel belgeleme veya personelde yeterliliklerin belgelenmesi kapsamýndaki düzenlemeleri için 45013 sayýlý Avrupa Normu yerine, uluslararasý bir

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 17 düzenleme olan 17024 sayýlý ISO düzenlemesi getirildi ve bu düzenleme, 45013'e nazaran daha ayrýntýlý, daha uygulamasý kolay olabilecek beklentileri içeren bir düzenlemeydi. Bu noktada þu sorun önümüze çýktý: Makina Mühendisleri Odasýnýn yaptýðý düzenlemeler ve belgeleme, yetkinlik belgesi olarak ortaya konulmaktadýr. Halbuki ISO 17024 veya 45013 de yeterlilik belgelemesi içermektedir. "Þu anda makina mühendislerinde yetkinlik anlam ve kapsamýnda bir alýþkanlýk doðmuþsa, þimdi ve bundan sonra yapýlacak belgelendirmelerin yeterlilik kapsamýnda ve düzeninde olmasý acaba bir endiþe yaratýr mý" diye düþünüldü. Yönetime danýþýldý, standartlar ve akreditasyon yeterlilik anlam ve içeriðinde olduðuna göre, buna uymanýn doðru olacaðý sonucuna varýldý. Þu halde belli bir zaman sonra yapýlacak belgelemeler, yeterlilik anlam ve içeriðinde ve kapsamýnda olacaktýr. Bu arada Avrupa Birliði Komisyonu, mesleki yeterliliklerin düzenlenmesi ve tanýmlanmasýna dair bir kanun tasarýsýný Türkiye'ye de gönderdi. Þu halde artýk mesleki yeterlilik kavram ve anlamý yönünde düzenlemeler hukuksal olarak pekiþmiþ bulunuyor. Tabii burada mesleki yeterliliklerin düzenlenmesi ve tanýmlanmasýna dair AB yasa tasarýsý hakkýnda geniþ bilgi vermek ve bu konuyu inceleme ve tartýþmaya sunmak gibi bir heves beslemeyelim. Bu belki önümüzdeki günlerde sayýn yöneticilerce bu konuyu da sizlere daha iyi belirtmek için düzenlemeler yapýlabilir. Biz 17024 uluslararasý standardýna dayalý olarak mesleki yeterliliklerin belgelenmesi içeriðinde makina mühendisliði alanýnda mesleki yeterliliklerin saptanmasý, ortaya konulmasý anlamýnda bir Kalite El Kitabý hazýrladýk ve bu Kalite El Kitabý 3 Mart 2004'te Türk Akreditasyon Kurumuna sunuldu. Ülkemizde personel yeterlilik anlam ve içeriðinde çalýþmalar yeterli ölçüde olmadýðý için, -tabii kendime mazeret buluyorumelbette ki bu çalýþmamýzda birçok noksanlar vardý ve Türk Akreditasyon Kurumu, bu noksanlarý ortaya koydu, bu noksanlarýn giderilmesi için de çalýþmalar yaptýk ve son olarak 1 Ekim 2004 tarihinde Akreditasyon Kurumunda Oda ilgili yöneticileriyle ve bu konuda çalýþan arkadaþlarýmýzýn da katýlýmýyla bir toplantý yapýlarak hazýrlanan düzenlemelerin hemen hemen sonuna gelindi. Her þeye raðmen yine birkaç konuda noksanlar olduðu belirtildi ve saptandý. Bugünlerde o noksanlar giderilmek suretiyle akreditasyon iþlemini tahmin ediyoruz ki 2004 sonuna kadar bitirmiþ ve tamamlamýþ olacaðýz. Burada sizlere bu 17024 kapsamýnda yaptýðýmýz çalýþmayla düzenlediðimiz yapý hakkýnda bilgi iletmek istiyorum; çünkü bu yapý içinde sizler de varsýnýz. Makina Mühendisleri Odasýnýn Merkezinde personel belgeleme kuruluþu adýyla anýlacak bir ünite kurulacaktýr. Bu ünitenin bugün için þubelerimizde bulunan sizler veya sizin gibi görevliler, temsilcilik adý altýnda görev yapmak durumunda olacaksýnýz ve bu çalýþma, Merkez, þubeler veya daha doðrusu temsilcilikler eliyle yürütülerek 17024 sayýlý standardýn istediði düzen içinde yapýlacaktýr. "Efendim, bu 17024 nedir, ne söylüyor,

18 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý içeriðinde ne var?" gibi çokça sorularýnýz olabilir. Ancak sanýyorum zamanlama itibariyle bunlarý söylemeye, belirtmeye ve tartýþmaya herhalde durum müsait deðil. Sanýyorum ki bu akreditasyon iþlemi bitince, herhalde bir baþka toplantý da düzenlenmek suretiyle bu yeni yapýlanma, yeni uygulama konusunda çalýþmalar yapýlacaktýr. Bir son yaklaþýmý sunmak istiyorum: Ülkemizde yine çok yakýn tarihte Meslek Standartlarý Kanununa dayalý bir kurumlaþma yapýlacaktýr. Bugün için evvelce bir yabancý projeye dayalý 285 adet meslek standardý hazýrlanmýþtýr. Bunlar müelliften gayri elemanlara aittir, yani mesela bizim makina mühendisliði alanýnda sýhhi tesisatçýlar için, oto tamircileri gibi kimseleri veya bu yönde çalýþanlarý içeren düzenlemeler bulunmaktadýr. Sanýyorum ki -ki öyle olmasýný da temenni ediyorum- bugün için mühendis yeterlilik, belgeleme anlamýnda yaptýðýmýz bir çalýþmada, yakýn bir tarihte mühendislerin gayri elemanlarýný içine alacak, kapsayacak yeterlilik düzenlemeleri yönünde geliþmeler gösterecektir. Teþekkür eder, saygýlar sunarým. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Biz teþekkür ediyoruz. Arkadaþlar; bu konuyla ilgili sorusu olan arkadaþ varsa 5-10 dakikalýk bir süremiz var, o süre içerisinde Ýsmet Bey yanýtlasýn, deðilse ara vereceðiz. 17024'ü þubelerimizden temin edebilecek durumda olanlar þubelerimizden temin edecekler, edemezlerse Merkezden göndereceðiz, sorumlusu olan arkadaþlarýmýza zaten onunla ilgili Kalite El Kitabýný göndereceðiz. Nasýl bir çalýþma yöntemi izleyeceðimizi bugünden itibaren þubelerimizde baþlatacaðýz. Ama merak eden arkadaþlarýmýz olabilir, onu önceden okumak isterlerse, onu biz de gönderebiliriz, kendileri de temin edebilirler. Sorusu olan yoksa, o zaman bir 10 dakika aradan sonra II. oturuma baþlanacaktýr.

MÝEM ÖÐRETÝCÝLERÝ ve SORUMLULARI TOPLANTISI 16 Ekim 2004 / ANKARA Ýkinci Oturum MÝEM Çalýþmalarýnda Karþýlaþýlan Sorunlar Oturum Baþkaný Ali Ekber ÇAKAR (OYK Sekreter Üyesi)

20 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 21 ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Arkadaþlar; sabahleyin MÝEM'in mevcut durumunu ortaya koyduk. 1998 yýlýndan beri süregelen, gerek Oda Merkezinde, gerekse þubelerimizde verilen eðitimler sonunda gerek eðitilenlerden, gerek eðitimcilerden ve gerekse bizlerin MÝEM konusunda tespit ettiði birtakým sorunlar var. Þimdi hangi sorunlarla karþý karþýyayýz, yani nasýl bir eðitim veriyoruz, bu eðitimin sonunda nasýl bir tabloyla karþý karþýyayýz, arkadaþýmýz onlarý sunacak. Buyurun Tahsin Bey. TAHSÝN AKBABA Arkadaþlar; merhaba, ben de hepinize "hoþ geldiniz" diyorum. Meslekiçi Eðitim Merkezi bünyesinde açýlan eðitimlerde karþýlaþýlan sorunlar: Meslekiçi Eðitim Merkezimizce verilen eðitimlere devam edilmektedir. Eðitimler sonucunda yapýlan anketler, üyelerimizden gelen sözlü ve yazýlý þikâyetler ile eðitimler sonucunda yapýlan sýnavlarýn deðerlendirilmesinde tespit ettiðimiz eksiklikler aþaðýdaki gibidir. Odamýzca verilen eðitimlere katýlan üyelerimizin büyük çoðunluðu, yeni mezun veya emekli olmuþ mühendislerdir. Aradaki bu yaþ farký nedeniyle anlatýlan konularýn bir kesimce yeterince anlaþýlmasýna raðmen, diðer kesimlerce yeterince anlaþýlmadýðý tespit edilmiþtir. Eðitime katýlanlardan bir kýsmý, eðitim verilen konudaki çalýþmalarýndan dolayý önceden bilgili olmakta, bir kýsmý ise

22 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý eðitim verilen konuda hiç bilgisi olmamaktadýr. Bu nedenle eðitime katýlanlar arasýnda seviye farký ortaya çýkmaktadýr. Ayný konuda verilen eðitimlerde farklý eðiticiler, farklý eðitim programý uygulamaktadýr. Örneðin bir eðiticimizin önem verdiði bir konuya diðer eðitici tarafýndan ayný önem verilmemektedir. Eðitimlerimizde eðitimciler arasýnda kullanýlan ders araç gereçlerinde farklýlýklar bulunmaktadýr. Örneðin bir eðitimci, ayný eðitimde tepegöz kullanýrken, baþka bir eðitici ya hiçbir gereç kullanmamakta ya da data-show eþliðinde sunumu gerçekleþtirmektedir. Eðiticilerle ilgili tespit edilen eksiklikler: Bir baþka boyuttan baktýðýmýz zaman, ayný konuyla ilgili eðitimcilerimizin kullandýðý Oda yayýný, ders notu, yardýmcý kaynaklarda farklýlýklar vardýr. Oda merkezince belirlenen eðitim programýna bazý eðitimlerde uyulmamaktadýr. Verilen eðitimlerle ilgili Odamýzca hazýrlanan ve ders notu olarak kullanýlan kitaplarýmýzýn geliþtirilmesine yönelik eðitimcilerimizden yeterince katký gelmemektedir. Verilen eðitimler sonucunda yapýlan sýnavlarýn sýnav süresinde bir standart bulunmamaktadýr. Merkezi olarak oluþturulmaya çalýþýlan soru bankasýnýn geliþtirilmesine yönelik eðitimcilerimizden yeterince katký gelmemektedir. Sýnavlarda sorulan sorularda çok farklýlýklar mevcuttur. Örneðin bir konuda bir eðiticimiz proje üzerinde ve genelde pratiðe yönelik sorular sorarken, ayný konuda baþka bir eðitici çoktan seçmeli test usulü sorular sormaktadýr. Eðitimlerimiz iki bölümden oluþmaktadýr; birincisi teorik, ikincisi ise pratik eðitimdir. Eðitimlerimizde bazý eðiticilerimiz teoriye daha fazla zaman, pratiðe daha az zaman ayýrmaktadýr. Bazý eðiticilerimiz ise bunun tam tersini uygulamaktadýr.

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 23 Deðerli arkadaþlar; eðitim sürelerimiz yönetmeliklerimizle belirlenmiþtir. Yapýlan görüþmelerde, bazý eðiticilerimiz, sürenin yeterli olduðunu belirtmekte, bazý eðiticilerimiz ise sürenin yeterli olmadýðýný belirtmektedir. Bu durum, eðitim süresinin verimli kullanýlmadýðýný göstermektedir. Sýnavlarda kullanýlan soru kâðýtlarýnda bir standart yoktur. Hâlâ bazý sýnavlarda sorular elle veya tahtaya yazýlmaktadýr. Bazý sýnavlarda sorulan bazý sorular, anlatýlmayan konulardan oluþmaktadýr. Soru sayýsý ve puanlama önceden belirlenmemektedir. Bazý eðitimlerde eðitimin pekiþtirilmesi için yeteri kadar pratik uygulama yapýlmadýðý tespit edilmiþtir. Eðitime katýlanlara eðitim öncesinde seviye tespiti için deðerlendirme anketi yapýlmamaktadýr. MÝEM bünyesinde tespit edilen eksiklikler: MÝEM bünyesinde verilen eðitimler, þube yayýnlarýnda, þube web sayfalarýnda, þube bültenlerinde üyelere yeterince duyurulmamaktadýr. Eðitime katýlmak isteyen ve þubesine kayýt yaptýran üyelere baþka þubelerimizdeki kurslara katýlýmý konusunda yeterince yönlendirme yapýlmamaktadýr. Eðitimler sonucunda evraklar Oda Merkezine çeþitli nedenlerle; fotoðraf eksikliði, aidat eksikliði, sýnav kâðýtlarýnýn eðiticiler tarafýndan geç deðerlendirilmesi sorunlarýyla karþý karþýyayýz. Eðitim öncesi, eðitim esnasý ve eðitim sonrasýnda tespit edilen eksiklikler: Eðitimlere belirlenen kontenjanýn çok üstünde üye alýnmaktadýr. Eðitimlerde eðitimlere katýlan üyelere Oda mevzuatý konusunda ya yeterince bilgi verilmemekte ya da eksik veya yanlýþ bilgiler verilmektedir. Eðitimlerde karþýlaþýlan sorunlar hakkýnda Oda Merkezi yeterince bilgilendirilmemektedir. Ders kitaplarý; ders kitabý olarak takip edilen Oda yayýnlarý, bazý þubelerimizde üyelerimize ücretli verilmekte, bazý þubelerimizde ise ücretsiz verilmektedir. Bu durum, üyelerimizin tepkisine neden olmaktadýr.

24 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý Bazý eðitimlerde eðitici sorunu vardýr, yeni eðitici bulmak konusunda þubelerimizin yeterince çabasý bulunmamaktadýr. Eðitimlerde eðiticilerin eðitim programýna uyup uymadýðý yeterince takip edilmemektedir. Eðitimler sonucunda yapýlan bazý sýnavlara gözetmen olarak MÝEM sorumlularý katýlmamaktadýr. Eðitimlerde eðiticilerin kullandýðý araç gereçler; tepegöz, slayt makinasý, datashow ve bunun gibi cihazlarýn eðitim sýrasýnda hazýr bulundurulmasý lazýmdýr. Eðiticilerin ders notu olarak kullandýðý dokümanlarýn neler olduðu, Oda Merkezince bilinmemektedir. Pratik uygulama yerinin verilen eðitime uygun olmasýna dikkat edilmemekte, pratik uygulamada karþýlaþýlan sorunlar çözülmemekte ve Oda Merkezine iletilmemektedir. Eðitimlere katýlan üyelerin Odaya kazandýrýlmasý konusunda yeterince çaba sarf edilmemektedir. Eðitimlere katýlan üyelerle eðitim bittikten sonra kalýcý bað kurulmamaktadýr. Bazý eðitimlere makina mühendisi olmayan mühendisler alýnmaktadýr. Bazý eðitimlere, Oda yönetmeliklerinde belirtilen önkoþullarý saðlamayan üyeler alýnmaktadýr. Benim sunacaðým bilgiler bu kadar arkadaþlar. Sorularýnýz varsa, onlara cevap verebiliriz.

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 25 ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Teþekkür ediyoruz. Arkadaþlar; bizim 98 yýlýndan beri süregelen, gerek Oda Merkezinde, gerekse þubelerimizin salonlarýnda verilen eðitimlerde, katýlanlardan, eðiticilerden sýnav sonu tespit ettiðimiz sorunlar bunlar. Muhtemelen bizim daha göremediðimiz ya da tespit edemediðimiz, ama sizlerin katkýlarýyla hep birlikte oluþturacaðýmýz birtakým konular olabilir. Ayrýca, ekleyebileceðiniz, burada bulunmayan ya da bizim tespit edemediðimiz sorunlar varsa, o sorunlarý da alalým; çünkü bu çalýþmanýn sonuna doðru bu sorunlarýn çözüm önerileri ve yapacaklarýmýzý hep birlikte tartýþacaðýz. Onun için eðer burada eksik olanlar varsa, onlarý tespit edebilirsek ve buraya katký koyabilirseniz, çözüm önerileri noktasýnda da hep birlikte çözümlerini üreteceðiz. Buyurun, söz sizin. SERHAT ONGUNER "Bazý eðitimlere makina mühendisi olmayan mühendisler alýnmaktadýr" diye bir uyarýnýz vardý. Bir kimya mühendisi arkadaþ, doðalgaz konusunda bilgi sahibi olmak istiyor ve bunun da olmasý þansý, belki de bizim eðitim merkezinin açtýðý bir eðitimden kaynaklanýyor, bu mühendis arkadaþý almayacak mýyýz?

26 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Baþka sorusu olan arkadaþýmýz var mý? Buyurun. HAKAN HAVANCILAR AÝTM ile ilgili benim hazýrladýðým birkaç tane not var, onlarla ilgili bazý þeyler söylemek istiyorum. Bizim bu konuda, yani ortak sorularla ilgili ilk defa böyle bir toplantý yapýlýyor. Diðer eðitici arkadaþlarla oturup ortak bir soru bankasý oluþturmadýk, yani hepimiz ayrý ayrý sorularý soruyoruz, ilk defa böyle bir birliktelik yakalandý. Onun için ortak bir soru hazýrlamamýz gerekiyor. AÝTM'de en çok karþýlaþtýðýmýz sorunlardan bir tanesi þu: AÝTM yetkisi; çok önemli bir yetki, yani siz bir mühendise diyorsunuz ki, "bu iþi yapýn." Bu iþi bilenle bilmeyen arasýnda uçurum var, yani çok büyük farklýlýklar var, bu da yetki alýnýp çalýþmaya baþladýktan sonra büyük sorunlar yaratýyor. Odanýn baþýný aðrýtan en büyük þey bu, yani iþi bilen de yapýyor, bilmeyen de yapýyor. O yüzden ilk defa yetki alacak olan kiþilere uzun süreli kurs verilmesi gerekiyor. Bu iþi bilenlere kurs verilecekse, sürenin ve müfredatýn deðiþtirilmesi gerekiyor. Yetki verildikten sonra 2 yýl olur, 3 yýl olur, belli zaman aralýklarýyla yetki belgesi alanlarý meslekiçi eðitimden geçirerek yeni yönetmelikleri ve yeni teknikleri öðretmek gerekiyor. Bunu takip etmediðiniz anda, bu iþi yapanlar iþi bildiklerini zannediyorlar, yalan yanlýþ projeler yapýyorlar ve hem Odanýn, hem TSE'nin baþýný aðrýtýyorlar. Ayrýca AÝTM konusunda bitmiþ olan kitaplarýn yeniden basýlmasý lazým. Benim tespit ettiðim kitaplar var, bu kitaplarýn da hazýrlanýp bu iþi yapan kiþilere verilmesi gerekiyor. Kitaplarýn isimlerini ben burada açýklamayayým isterseniz, sonra söylerim. AÝTM konusunda benim söyleyeceklerim bu kadar, yani bu konunun üzerine ciddi bir þekilde gidilmesi gerekiyor. Yetki belgelerinin vizesi esnasýnda bunlarý ara ara eðitime tabi tutmak, hem yaptýklarý iþi denetlemek açýsýndan, hem bilgileri tazeleme açýsýndan önemlidir diye düþünüyorum. Teþekkür ederim. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Teþekkür ederiz. Buyurun.

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 27 SADRETTÝN UZUNGET Odamýzdan bir ricam var: Asansör kurslarý verildiðinde, pratik olarak bir asansör üzerinde en son gün çalýþmalarý oluyor; fakat Odamýzýn eksiði veya bizim bildirmemiz gerekirdi, mevcut bir asansör bulunmuyor, yani herhangi bir asansör de vakit bulunursa verilebiliyor. Ben bu yönden þanslýyým, asansör denetlemelerine gittiðim için, bazý firmalardan ricam oluyor, ama mesela Çankýrý'da gittim, asansör pratiði göstermek için herhangi bir mekân bulamadýk. Bu konuda Odamýzdan yardým bekliyoruz. Teþekkür ederim. MEHMET ÖZSAKARYA Burada tepegöz, slayt makinasý, data-show cihazý gibi cihazlardan söz edildi, amaeðitim verdiðimiz salonlardaki oturulan masa, sandalyelerin de bu eðitimlere uygun olmasý gerektiðini düþünüyorum. Özellikle bazý þubelerimizdeki kolçaklý sandalyelerde eðitim çok uygun olmamakta, bu eðitime katýlan mühendis arkadaþlarýmýz açýsýndan da sorun olmakta, bu giderilmeli. Nasýl giderilir; Merkez Yönetimi bu konuda bir araþtýrma yapmalý, þubelerden görüþ de alabilir, sandalyeleri deðiþtirebilir, eðitimler için masa tipine geçilebilir. Bir de bu sorunlarýn içerisinde, bazý þubelerden Oda yayýnlarýyla ilgili ücret alýnýp alýnmadýðý. Ben bunun için bir öneri getirmek istiyorum: Bu ücret alýnsýn, ama meslekiçi eðitimiyle ilgili þu kitapçýðýmýzda yazýyor, kurs ücreti 100 milyon, 10 milyon belge ücreti. Onun sonuna da diyelim 5 milyon kitap ücreti, 115 gibi alýnsýn diye öneriyorum. Derse gelmiþ bir arkadaþýmdan 110 milyonu verdikten sonra 5 milyonu talep ederken -pek çok arkadaþým bu sýkýntýyý yaþýyor- çok büyük tepki alýyorum. Onun içerisinde giydirilip o ücret alýnsýn; çünkü bu bir emektir, kitaptýr, alýnmalý diye düþünüyorum, ama o tepkiyi de bu þekilde giderebiliriz diye düþünüyorum. Özellikle burada arkadaþlarýn -tabii bizden gelen sorunlarla oluþturulmuþ bu listeeðitici konusunda, bizim özellikle araç projelerinde büyük sýkýntýmýz var, maalesef gençler bu konuya pek eðilmiyor. Bunu nasýl giderebiliriz; yine þubelerimiz içerisinde bu konuda çalýþmamýz gerekiyor, gidereceðiz diye düþünüyorum. Bu yayýnlarda Hakan arkadaþým belirtti, bizim bir noksanlýðýmýz var. Özel isim vermeyeyim, onlarýn çok çabuk basýlmasý gerekiyor; çünkü eksik olduðu için ders notuyla geçiþtirmeye çalýþýyoruz ve çok pahalýya mal oluyor. Bir de arkadaþlar, bu yayýnlar hazýrlanýrken Merkezin burada iþaret ettiði destek gelmemesi çok önemli. Biz makina mühendisleri, birbirimize bu konuda, firmalarda çalýþanlar özellikle, yardým etmiyoruz. Bir de bu kitaplarda konum haricinde, diðer kitaplardan da tepkileri gittiðim yerlerde alýyorum, çok doðru þeyler yazmalýyýz. O kitaplar, bazý yerlerde ders kitabý gibi okutuluyor, oradaki yanlýþlar tüm genele yayýlýyor. Bunlar basýlýrken mutlaka gözden geçirilmeli. Bu konuda Merkez düzeyinde bir kurul

28 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý mu oluþturulur; çünkü o yanlýþ daðýttýðýmýz kitaplar, konunun yanlýþ olarak tüm mühendis arkadaþlarýmýza ve sanayiye yayýlmasýna neden oluyor, buna dikkat etmeliyiz diye düþünüyorum. Teþekkür ederim. ATÝLLA ÖZGENALP Benim de eðitim araç gereçleri ve salonlarýyla ilgili söyleyeceklerim vardý. Mehmet Özsakarya arkadaþým sandalyelerden bahsetti, ayný þeyleri paylaþýyoruz. Ancak eðitimin yapýldýðý tahtalarla ilgili bazý þeyler söylemek istiyorum. Bunlarýn büyüklükleri þubelerde, temsilciliklerde çok farklý boyutlarda, üzerinde konularý pratik ve teorik anlatýrken yeterli büyüklüðü saðlayamadýðýný görüyorum. Özellikle çok sayýda katýlýmcýnýn olduðu kurslarda küçük tahtalarla eðitim vermek, katýlýmcýlarýn algýlamasý açýsýndan çok büyük sorunlar yaratýyor. Bunlar için de belirlenecek belirli standartlarda yazý tahtalarýnýn hazýrlanýp þubelere, temsilciliklere verilmesi gerekir. Ýkinci olarak tabii ki kolçaklý sandalyelerde uygulamalý eðitim yapmak büyük bir problem, bunlarýn bir masa düzenine geçirilmesi saðlanmalý. Ayrýca benim gördüðüm bazý temsilciliklerde eðitim salonlarý da çok küçük ve bunlar baþka yerlerden temin edilen eðitim salonlarýný kullanmakta. Bu konuda da yine Merkezde ilgili bir çalýþmanýn yapýlmasý gerekiyor. Bir diðer husus; -özellikle kendi vermiþ olduðum kurslar çerçevesinde konuþmak istiyorum- mekanik tesisat, birçok kursun, birçok eðitimin alt þartý olarak öngörülmüþ, ama doðalgazýn alt þartý deðil. Halbuki doðalgaz, iç tesisat proje hazýrlama konusu, spesifik bir olaydýr. Yani bir borulamayý, bir kritik devreyi, bir borulama üzerindeki armatür ve cihazlarýn yapýlanmasýný daha önceden bilmeyen, bunlarý almamýþ olan bir arkadaþýn doðalgazý birden bire bu çerçevede almasý çok zor olmaktadýr. Dolayýsýyla ben bunu öneriyorum; doðalgaz kursuna girebilmesi için, mekanik tesisat ön þartýnýn konulmasý gerekir. Bu bir þekilde daha önceki kararlar içerisinde mekanik tesisat kursu verilemeyen, bu þansý olmayan bölgelerde çalýþan arkadaþlarýn önünü açmak için alýnmýþ. Ancak ben öyle þeyler gördüm ki, her türlü kursu vermeye yetkin merkezlerde, þubelerde bile bu arkadaþlar bunu kullanarak birtakým haklara sahip olmak istemekteler. Teþekkür ederim. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Biz teþekkür ederiz. Buyurun.

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 29 ENGÝN TURGAY Ben MÝEM'in baþarýlý olmasýnda kendimce eksik olan bir þeyi söylemek istiyorum: MÝEM'de biz meslektaþlarýmýzý alýyoruz, onlara kendi deneyimlerimizi, bilgilerimizi, onlarca eksik olan kýsýmlarýný anlatýyoruz, yani onlarý o konuda daha doðru proje üretebilen, meslekte daha iyi adýmlar atabilen insanlar yapmak istiyoruz. Bu arkadaþlarýmýz bu kurstan sonra proje çizip odalara, þubelere veya temsilciliklere getirdikleri zaman, onlarýn projelerini deðerlendirecek arkadaþlarým ayný düzeyde deðiller. Yani bu kursu almýþ olan arkadaþýn doðru yapýp yapmadýðýný Oda, temsilcilikler veya þube olarak denetleyebiliyorsak, bizim verdiðimiz bilgilerin yararlý olduðu sonucuna varacaðýz. Ama arkadaþlar denetlemeden sakýncalý veya eksik bir denetlemeyle karþýlaþýyorlarsa, doðru proje üretmekten eksik oluyorlar zaten. O halde, bizim verdiðimiz bilgilerin arkadaþlarýmýz tarafýndan ciddi uygulanma þansý ortadan kalkmýþ oluyor. Tabii temsilcilikte bir yetkili, bir teknik görevli arkadaþ oluyor; bütün konularý bilmesi mümkün müdür, mümkün deðil midir, bunu da tartýþmak lazým. Yani bu konuya herhangi bir þekilde çözüm getirmek, MÝEM'in baþarýlý olmasý açýsýndan önemli olduðunu zannediyorum. Teþekkür ederim. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Biz teþekkür ederiz. Buyurun. AYTEKÝN ÇAKIR Dilek ve temenniler bölümünü ayrý tutmakla birlikte, burada belirtilmesi gereken bir konu olduðunu düþünüyorum. Öncelikle eðitimlerde hazýrlanan ders notlarýnýn teoripratik karýþýmýnýn çok iyi dengelenmesi lazým. Ayný kursun bir yerde çok teorik, bir yerde de çok pratik olduðunu, hatta bazen projeye esas bir kursta hâlâ -baþlangýçta biz de bunu uyguladýk, ama-sadece test usulü sorularla sýnav yapýldýðýný görüyoruz ki, bu iþin kökeninin proje olduðu, bildiðimiz bir konu. Bu belki de alt kalemlerde þubeler arasý bir komisyon, Merkezin organizesinde bir komisyonda her kursun ders programýnýn içeriðinin net olarak detaylandýrýlmasý ve belirlenmesiyle mümkün olabilir. Daha iyisi, tabii ki standart bir ders notu, ki bu konuda da Merkezimizin büyük çaba göstermesi gerekecek. Olay, Odamýz boyutunda sadece eðitimle de kalmýyor arkadaþlar, eðitim sonrasýna da yansýyan bir noktaya deðinmek istiyorum, o da þu: Yürürlükte zorunlu bir standardý olan ve Odamýz tarafýndan yayýnlanan bir proje kurallarý kitabý olan bir konuda dahi bu iki baþlýkta belirtilen literatüre aykýrý proje yapýldýðýný veya bunun yapýlmak istendiðini

30 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý görüyoruz. Bir örnek vereceðim sadece, bu bir örneklemedir, kimse alýnmasýn: Örneðin ÝGDAÞ'ýn yaptýðý gaz projesi, diðer kentlerin hepsinde yapýlan projelerden farklý, pratik olmak uðruna TSE 7363'te yer almayan ve MMO 133'te de yer almayan bazý kurallarla proje yapýyorlar. Odamýz bunun da takipçisi olmalý. Bunu nasýl takip edilebilir? Çeþitli þekilde mesleki denetim vizesi uygulamalarýnda sadece mühendisin SMM'nin uygun olup olmadýðýný denetlemenin yanýnda, bu projenin hangi kurallarla hazýrlandýðýný da denetleyerek uygulamada da standardýn saðlanmasýný bence beraberinde yakalayabiliriz diye düþünüyorum. Teþekkürler. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Teþekkür ederim. Arkadaþlar; soru havuzumuza sorularý attýk. Zaten tartýþma bölümü diye bir bölümümüz var, o bölüm içerisinde hem çözüm önerilerini geliþtirme noktasýnda, hem de bu sorduðunuz sorularla ilgili olarak önerilerimizi, düþüncelerimizi hem Oda Yönetimi olarak, hem hep birlikte üretmeye çalýþacaðýz. Sadece soru havuzuna sorularý attýk, yani bizim tespit ettiðimiz birtakým sorunlar vardý, o sorunlara sizler de þimdi katký koydunuz. Dolayýsýyla onlarý ilerleyen saatlerde hep birlikte tartýþacaðýz. Baþka var mý bu sorunlar havuzuna soru atmak isteyen? Buyurun. HAKAN HAVANCILAR Eðitim, sadece yetki belgesi verilen mühendislerle birlikte projeleri onaylayan teknik görevlilere mümkünse Sanayi Bakanlýðýndaki yetkililere ayrýca TSE onaylýyorsa, TSE'deki proje vizeleyen arkadaþý eðitim kapsamýnda düþünmemizde fayda var diye düþünüyorum. Baþlangýçtan sonuna kadar, yani proje yapýmýndan projenin vizelenmesine kadar hangi aþamalardan geçiyorsa, iþte mühendis, Oda, TSE ya da Sanayi Bakanlýðý, bunlarý yapan kiþilerin MÝEM kapsamýnda eðitilmesi. Teþekkür ederim. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Biz teþekkür ederiz. Buyurun.

MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý 31 TARIK DEMÝRAY Aþaðý yukarý 4 yýla yaklaþtý neredeyse, Türkiye genelinde de bir dizi eðitimleri verdik. Gördüðümüz manzara, özünde pek de iç açýcý deðil; çünkü bu eðitimlere katýlan arkadaþlarýmýzýn düzeyleri itibariyle o konuya yakýnlýklarý-uzaklýklarý açýsýndan deðerlendirdiðimizde, çok farklý tablolar çýkýyor. Biz bu eðitimleri verirken, acaba bu arkadaþlarýmýza sadece belge daðýtmak için mi vereceðiz, yoksa gerçekten bu belgelere sahip olduktan sonra gerçek anlamda projeler üretebilecek kiþiler mi yetiþtireceðiz? Sanýrým önce birazcýk bunun kararýný vermemiz gerekiyor. Eðer biz gerçekten bu iþi yapacak insanlar üretmek çabasýndaysak, o zaman eðitimi daha farklýlaþtýrmak zorundayýz. Ama sýradan, müracaat eden herkese verilecek bir belge olarak görüyorsak, o zaman eðitimi de daha farklý kýlmamýz lazým. Önce bunu tartýþalým bence. Sorunlarýmýz var; eðitim salonlarýmýzýn sorunlarý var, oradaki elemanlarýn sorunlarý var, gelen kiþilerin sorunlarý var, bizim sorunlarýmýz var, ama önce bu alfabenin bu baþýný koymamýz gerekiyor bence. Teþekkür ederim. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Biz teþekkür ederiz. Buyurun. YILDIRIM ÇAKAR Ben de özellikle bu eðitimlere yönelik materyaller konusunda bir hususa deðinmek istiyorum. Özellikle bizim iþ güvenliðiyle ilgili elimizde kendi hazýrladýðýmýz materyallerin dýþýnda daha göze hitap edici materyal sýkýntýmýz var ve Türkiye'deki kaynaklara baktýðýmýzda da bunu bulmakta oldukça zorlanýyoruz. Çalýþma Bakanlýðýnda YODÇEM ya da þimdiki adýyla CASGEM bunun bir kaynaðý. Ben geçen sene bir eðitim için bunlardan film talep etmeye gittiðimde, bana 40 yýl, 50 yýllýk filmleri gösterdiler, "elimizde sadece bunlar var" dediler. Bakanlýk, o filmlerle de iþ güvenliði uzmanlýk sertifikasý eðitimi vermeye çalýþýyor. Bu anlamda tabii kurumsal bir yapý çerçevesinde Odamýzýn yabancý kaynaklý -özellikle de iþ güvenliði, diðer alanlarda da olabilir belkiyurtdýþýndan filmler ve sunumlar saðlamasý ve bunlarýn tercüme edilmesi, bu anlamda eðitimlerimizin daha yararlý olacaðýný düþünüyorum. Teþekkür ederim. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Biz teþekkür ederiz. Buyurun.

32 MÝEM Öðreticileri ve Sorumlularý Toplantýsý NAFÝZ KAHRAMAN Ben bir-iki arkadaþa atýfta bulunarak baþlayacaðým. Tarýk Bey, ilk önce amacýn sorgulanmasýndan bahsetti, biraz ona açýklama getireceðim. Ayný zamanda bir öðretim üyesi olduðum için, meslekiçi eðitimlere gelen kursiyerlere baktýðýmýzda, eðitim aþamasýnda, sözgelimi mekanik tesisat veya doðalgaz tesisatýnda bu derslerle ilgili hiçbir bilgi almadan direkt olarak mezun oluyorlar. Genellikle bölümlerde branþlaþmalar var; imalat, enerji veya tesisat gibi branþlaþmalar var. Mezuniyetten sonra meslek hayatýna atýlanlar, imalatý seçenler enerjiye geldiklerinde mekanik tesisat projesinden hiçbir þey bilmiyorlar. Dolayýsýyla bunlara mekanik tesisatla ilgili temel bilgileri vermek gerektiði kanýsýndayým; yoksa bizim ýsýtma-havalandýrma, mekanik tesisat, sýhhi tesisat derslerini özellikle almýþ kiþilere ayrýca bu meslekiçi eðitim kurslarýnda bu dersleri tekrar anlatmak, pratikle ilgili bilgileri vermek deðil. Belki de burada Oda mevzuatý, yani bu dersleri almýþ kiþilere Oda mevzuatý, pratikte karþýlaþýlacak sorunlar anlatýlabilir. Ama bu derslerle hiç yakýndan-uzaktan alakasý olmamýþ kiþilere de derslerin temel nitelikleri, semboller, "nelere dikkat etmeleri gerekir" gibi temel bilgileri vererek, en azýndan onlara baþlangýç aþamasýnda konuyla ilgili bilgilendirmeyi saðlamak olmalý. Bir diðeri de Aytekin Bey arkadaþýmýz söyledi, yayýnlarla ilgili bir birliktelik yok, yani her þubede farklý farklý yayýnlar takip edilmekte, kendi Odamýzýn yayýný olan 133 nolu yayýn uzun süredir bulunmamaktadýr. Bu yayýnýmýz yok satýyor herhalde, bilmiyorum, yani biz sürekli talep ediyoruz, 133 nolu yayýnýmýz yok. Bu fotokopiyle çoðaltýlýyor ve bazý eðitmen arkadaþlarýmýz genellikle ya ders notlarýný takip ederek veyahut da çeþitli gaz daðýtým kuruluþlarýnýn þartnamelerinden faydalanarak doðalgaz derslerinde pratiðe dönük bilgileri vermektedirler. Bundan dolayý da bir birlikteliðin saðlanmasý gerekir. Bir diðeri, sýnavlarla ilgili uygulamalar olacak, buradaki belki önerim olacak, bu standardizasyonla ilgili olacak. Gerçi Ýsmet Bey akreditasyonda bununla ilgili bahsetti, ama akreditasyona geçtiðimizde sýnavlarýn merkezi yapýlmasýný öneriyorum. Yani bu sýnavlar þubelerde deðil, 15 günde bir mi olur, ayda bir mi olur, merkezi olarak Ankara'da yapýlsýn, -bilmiyorum, yani kursiyer kursunu þubelerde alsýn- o zaman belki de bir þekilde bir þey yapýlabilir. Bilmiyorum, yani bu bir öneri, böylelikle belki standardizasyon olur. Bütün kurslar için bu geçerli deðil, yani baktým, buhar konusunda tek bir kurs açýlmýþ mesela. Tabii bunun için belki olmaz, ama mesela çok sayýda açýlan kurslar var, bu kurslarda bu uygulanabilir. Teþekkür ederim. ALÝ EKBER ÇAKAR (Oturum Baþkaný) Biz teþekkür ederiz.