TTB-GPE Eðitim Becerileri Modülü Kurs Öyküsü

Transkript

1 TTB-GPE Eðitim Becerileri Modülü Kurs Öyküsü GPE Eðitim Becerileri Ekibi* TTB-GPE Eðitim Becerileri Kursu; Türk Tabipleri Birliði (TTB) Genel Pratisyenlik Enstitüsü (GPE) Eðitici Eðitimi Programý nda görev alacak olan genel pratisyenlerin, GPE modüllerinde ve bölgesel eðitimlerde kullanma gereksinimi duyabileceði, temel bilgi, tutum ve becerileri kazanmasýný saðlama amacý ile yürütülen, TTB-STE Kredilendirme Kurulu tarafýndan kredilendirilen, tam zamanlý ve interaktif yöntemlerle yapýlan beþ günlük bir kurstur. Amaç: Kursun sonunda katýlýmcýlar; etkin bir klinik eðitimini planlayacak, sürdürecek, uygun eðitim ve deðerlendirme yöntemlerini seçecek ve kullanacaklardýr. Yöntemler: - Görsel-iþitsel araçlarla (GÝA) ile desteklenmiþ, soru-yanýt tekniði ile iþlenen sýnýf dersi, - Küçük grup çalýþmasý, - Beyin fýrtýnasý, - Klinik gösterim ve yetiþtiricilik, - Olgu çalýþmasý, - Küçük grup tartýþmasý, - Oyunlaþtýrma, - Deneyim paylaþýmý, - Rehberli uygulamalar, - Mizah içeren fýkra, karikatür, vb. Eðitim Gereçleri: - Eðitim Becerileri Rehberi, - Uygulama rehberleri (demo, koçluk, samuray þapkasý), 1. Resim 2. Resim - Performans deðerlendirme rehberleri, - Seçilmiþ olgu örnekleri, - Tepegöz, kaðýt tahtasý, yazý tahtasý, data projektör, slayt makinasý, - Anatomik modeller, - Yönergeler ve önceden hazýrlanmýþ olgu örnekleri. Deðerlendirme Yöntemleri: Uygulamalý Etkinlikler: Kursta öðrenilen becerilerin küçük grup çalýþmalarýyla uygulanmasý. Katýlýmcý Deðerlendirmesi: Bilgi Deðerlendirmesi: Kurs öncesi soru formu (KÖSF) ve kurs ortasý soru formu (KOSF). Katýlýmcýlarýn KOSF'dan %85 bilgi düzeyini tamamlamalarý, belirlenen bir becerinin materyallerini hazýrlamalarý ve beceride yeterliliðini gösterebilmeleri beklenmektedir. Beceri Deðerlendirmesi: - Öðrenim ve deðerlendirme rehberleri, - Demonstrasyon, - Koçluk, - Sunum beceresi, Diðer: 1. Günün deðerlendirmesi (eðitimci ve katýlýmcýlar) (sözel), * Dr. Nihat Þahbaz, Dr. Þanda Çalý, Dr.Özlem Sarýkaya, Dr. A. Sena Beliner, Dr. Havva Özden, Dr. Alper Büyükakkuþ, Dr. Sema Akalýn, Dr. Ercan Tanrýkulu, Dr. Ýsfendiyar Eyyüboðlu, Dr. Gülden Aykanat, Dr. Hayati Çakýr, Dr. Ahmet Batu, Dr. Hüseyin Darýcý, Dr. Erkan Kapaklý 2003 cilt 12 sayý 9 328

2 resim 3 2. Katýlýmcýlarýn oturumu deðerlendirmesi (yapýlandýrýlmýþ form), 3. Eðiticilerin gün sonu toplantýlarý (eðiticilerin oturumlarý ve katýlýmcýlarý deðerlendirmesi) (sözel), 4. Kursun deðerlendirilmesi (katýlýmcýlar ve eðiticiler tarafýndan sözel), 5. Katýlýmcýlarýn kurs deðerlendirme formu ile kursu deðerlendirmesi, 6. TTB-STE Kredilendirme formu ile deðerlendirme, 7. Eðiticilerin kursu deðerlendirmesi (sözel), 8. Kurs sonrasý anket çalýþmasý ile yapýlan deðerlendirme (izlem için) (yapýlandýrýlmýþ form), 9. Bölge toplantýlarýndaki tartýþmalarla yapýlan deðerlendirme (izlem) (sözel). 6- Süreçle Ýle Ýlgili Olumlu/Kolaylaþtýrýcý Etmenler - TTB'nin GPE ye her alandaki desteði, - Tabip odalarýnýn ortamlarýnýn kullanýlmasý, bölge kurslarýndaki finansman destekleri, Pratisyen Hekimlik Derneði'nin desteði, üniversite kökenli eðitici ekibin desteði, eðitim ve konaklamanýn ayný ortamda yapýlmasý, - Eðiticilerin anlatacaklarý konunun önceden belirlenmesi, - Eðiticilerin her kursta farklý konularý hazýrlayarak katýlmasý, - Ustalaþmýþ eðiticilerin yeni eðiticilere koçluk yapmasý, - Kurstaki eðitici deðerlendirme toplantýlarý, - Usta eðiticilerin eðitim materyali ve deneyimlerinden her an yararlanabilmek, - Yeni eðiticilerin eðitici stresleriyle ilgili ilk deneyimlerini bu kursta edinmeleri, - Eðitici ve katýlýmcýlarýn beþ günü, oturum ve sosyal ortamlarýn tamamýný paylaþmalarý. Eðitimlerimize katýlan tüm eðiticiler için bir anket çalýþmasý düzenlenmiþ olup bu çalýþma halen sürmektedir (Ek 1). Yapýlan eðitim becerileri eðitimlerini üç ana baþlýk altýnda toplayabiliriz: A. Üniversitelerdeki JHPIEGO eðiticileri tarafýndan yapýlan kurslar: Kasým 1999/ Ýstanbul Katýlýmcýlar: 12 pratisyen, 7 uzman Þubat-01 Mart 2000/ Ankara Katýlýmcýlar: 17 Pratisyen, 4 uzman Temmuz 2000/ Tekirdað Katýlýmcýlar: 13 Pratisyen Þubat 2001/Adana Katýlýmcýlar: 16 pratisyen B. JHPIEGO eðiticileri ile birlikte pratisyen hekimlerin eðiticilik yaptýðý kurslar: Mayýs 2001/Diyarbakýr Katýlýmcýlar: 11 pratisyen Kasým-02 Aralýk 2001/Samsun Katýlýmcýlar: 18 pratisyen Ocak 2002/Ankara Katýlýmcýlar:10 pratisyen Eðiticiler: Meltem Çöl- AÜTF/Nihat Þubat 2002/Ýstanbul Katýlýmcýlar: 8 pratisyen Mart 2002/Ýzmir 4. Resim 5. Resim 2003 cilt 12 sayý 9 329

3 Program geliþtirme kursu programý Saatler 1. Gün 2.Gün 3. Gün 8:30-9:00 Tanýþma Isýnma Isýnma 9:00-9:30 Kursun amaç Kurs modeli: Grup sunum 10:00- ve öðrenim kurs taslaðý, hazýrlýklarý 11:00 hedeflerinin açýklanmasý kurs programý Kurs programý-kösf Ara Ara Ara 11:00-12:00 Grup ve konularýn Eðitim kurslarýnýn Grup sunumlarý belirlenmesi deðerlendirilmesi Grup Sunumlarý 12:00-13:00 Öðle yemeði Öðle yemeði Öðle yemeði 13:00-15:00 Eðitimde ihtiyaçlarýn Ürünler Kursun saptanmasý Bilgi ve beceri deðerlendirmesi deðerlendirilmesi 15:00-15:30 Ara Ara Ara 16:00-18:00 Kurs Modeli: KOSF Kapanýþ Kurs Özeti Program geliþtirme ve grup dinamikleri kursu programý Saatler 1. GÜN 2.GÜN 3.GÜN 4.GÜN 8:30-9:00 Tanýþma Isýnma Isýnma Isýnma 9:00- Beklentilerin Grup dinamikleri Grup dinamikleri Grup sunumlarý 9:30 alýnmasý 10:00- Amaç ve öðrenim 11:00 hedeflerinin açýklanmasý-kösf Ara Ara Ara Ara 11:00-12:00 Ýhtiyaç belirleme Kurs modeli Grup sunumlarý Grup sunumlarý Grup dinamikleri (Kurs özeti, yöntem, gereçler) 12:00-13:00 Öðle yemeði Öðle yemeði Öðle yemeði Öðle yemeði 13:00-15:00 Eðitimde ihtiyaç Kurs modeli Bir kursun Grup sunumlarý saptanmasý (kurs taslaðý, deðerlendirmesi kurs programý) 15:00-15:30 Ara Ara Ara Ara 16:00-18:00 Kurs modelinin Grup dinamikleri KOSF hazýrlanmasý 18:00-18:30 Günün Günün Günün Kursun deðerlendirmesi deðerlendirmesi deðerlendirmesi deðerlendirmesi Okuma Grup çalýþmasý Okuma ve kapanýþ Katýlýmcýlar: 12 pratisyen Mayýs 2002/Diyarbakýr Katýlýmcýlar: 13 pratisyen C. Pratisyen hekim eðiticiler tarafýndan yapýlan kurslar: Ekim 2002/Çorlu Katýlýmcýlar: 13 pratisyen Mart 2003/Muðla Katýlýmcýlar: 14 pratisyen Nisan 2003/Adana Katýlýmcýlar: 14 pratisyen Program Geliþtirme ve Grup Dinamikleri Kurslarý: Deneyimli eðitim becerileri eðiticilerinin kurs modeli hazýrlama ve eðitimde daha yetkin olabilmeleri için 11 katýlýmcý ile 6-9 Kasým 2002 tarihlerinde Ýstanbul da Program Geliþtirme ve Grup Dinamikleri Kursu yapýldý. Amaç: Dört günlük kursun sonunda katýlýmcýlar bir eðitim programýný geliþtirecek ve eðitim sýrasýnda grup dinamiklerini tanýmlayýp kullanacaklardýr cilt 12 sayý 9 330

4 Öðrenim Hedefleri: 1- Eðitim gereksinimini saptamak, 2- Eðitim kursunu planlamak, - Eðitim amaçlarý - Uygulama teknikleri - Eðitim yöntemleri - Eðitim gereçleri 3- Yeterliliðe dayalý beceri geliþtirmek, 4- Bilgi deðerlendirme araçlarýný kullanmak, 5- Eðitim grubunun aþamalarýný tanýmlamak, 6- Kurs eðitim gereçlerini hazýrlamak, 7- Eðitimin getirdiði evreleri tanýmlamak, 8- Eðitim kurslarýný deðerlendirmek, 9- Kurs deðerlendirme araçlarýný geliþtirmek, 10- Eðitim boyunca grup dinamiklerini tanýmak ve eðitmen yanýtýný geliþtirmek. Program Geliþtirme Kursu: 2-4 Mayýs 2003 tarihlerinde Ýstanbul da TTB-GPE Temel ve Klinik Modüllerinin 27 sorumlusunun sorumlu olduklarý modülü hazýrlayabilmeleri için Program Geliþtirme Kursu yapýldý. Pratisyen hekimler de eðitici olarak bu kursa katýldý. Amaç: Üç günlük kursun sonunda TTB GPE eðiticileri bir eðitim programý geliþtirebileceklerdir. Öðrenim Hedefleri: 1- Eðitim gereksinimini saptamak, 2- Eðitim modelini planlamak, - Eðitim amaçlarý - Uygulama etkinlikleri - Eðitim yöntemleri - Eðitim gereçleri 3- Yeterliliðe dayalý deðerlendirme araçlarýný oluþturmak, 4- Kurs eðitim gereçlerini hazýrlamak, 5- Eðitim kurslarýný deðerlendirmek, 6- Kurs deðerlendirme araçlarýný geliþtirmek. Katýlýmcý Seçim Ölçütleri: Eðitim becerileri kurslarý, Genel Pratisyenliðin Felsefesi ve Temel Özellikleri kursundan sonra yapýlan ikinci kurs olmasý nedeniyle daha önce belirlenmiþ gruplara yapýldý. Ýstanbul ve Ankara'da yapýlan ilk iki kursun (1999 Kasým Ýstanbul, Þubat 2000 Ankara) katýlýmcýlarý TTB Pratisyen Hekim Kolu tarafýndan belirlendi. Daha sonra yapýlan kurslar yapýldýðý bölgenin pratisyen hekim komisyonu, varsa bölge eðitim koordinatörü kurullarý tarafýndan düzenlendi. Eðitim becerileri eðitici ekibi olarak katýlýmlý eðitim yöntemlerinin etkili uygulanabilmesi için katýlýmcý sayýsýnýn 14 ile sýnýrlandýrýlmasýna karar verildi. Kurslara tam zamanlý katýlma istendi. Eðitici Seçim Ölçütleri: Kurslar, baþlangýçta (1994 yýlýndaki Ýstanbul ve Ankara kurslarý) eðitim fakültesi eðiticileri tarafýndan yapýldý. Daha sonra çeþitli týp fakültelerindeki JHPIEGO eðiticileri tarafýndan dört kurs yapýldý (1999 Ýstanbul, 2000 Ankara ve Tekirdað, 2001 Adana kurslarý) Ýlk kez 2001 Diyarbakýr kursu ile birlikte pratisyen hekimler yardýmcý eðitici olarak kurslara katýldý. Yapýlan altý kurstan sonra yeterli düzeye gelindi ve eðitici kadrosu tümüyle pratisyen hekimlerden oluþan kurslar düzenlendi. (2002; Çorlu, 2003; Muðla ve Adana) Baþlangýçta eðiticiler TSH/REP eðitimi deneyimi olan, acil ilkyardým kurslarýnda eðiticilik yapan, tabip odalarýnda sürekli eðitim etkinlikleri ile ilgilenen, üniversitelerde doktora programlarýna katýlan ve TTB-GPE'nin görevlendirdiði, GPE'nin kurs yapmadýðý bölgelerde oda çalýþmalarý, pratisyen hekim kolu çalýþmalarýndaki performansý bilinen hekimlerden seçildi. Daha sonraki dönemde GPE eðitici ölçütleri oluþmaya baþladý. Bunlar: 1- Gönüllülük, 2- Eðitim becerileri eðitimini TTB-GPE'den almýþ olmasý, 3- Koþullarýn eðitimlere tam zamanlý katýlmaya uygun olmasý, 4- Eðer bölgede kurs yapýlmýþsa, yeni eðiticilerin eðitim performansý gözlenerek kursun eðiticileri tarafýndan belirlenmesi. Her eðitim becerileri kursu sonunda katýlýmcýlardan her gruptan 3-4 er kiþilik olmak üzere, 40 eðitici adayý belirlendi. Bundan sonraki kurslarýmýza saptanan bu arkadaþlarýmýzýn eðitici olarak katýlmasý istenecek. Seçilen eðiticilerden 13 kiþi ve Marmara Üniversitesinden iki akademisyen ile eðitimler sürdürülmektedir. JHPIEGO eðiticisi olan Marmara baþta olmak üzere Ege, Uludað, Dicle, Ankara Üniversitesi eðiticilerinin bu süreçte önemli katkýsý olmuþtur. Düzenlenecek kurslara bulunduklarý bölgelerden seçilen eðiticiler de katýlarak eðitici ekibimiz geniþletilecektir cilt 12 sayý 9 331

5 Ek 1. GPE Eðitim Becerileri Modülü Deðerlendirme Anketi Sayýn;.../.../... tarihlerinde Eðitim Becerileri geliþtirilmesi kursunda birlikte olmuþtuk. Kurs düzenleyicisi olarak bizler o tarihten itibaren yaptýðýnýz eðitim faaliyetlerini ve kurs içeriðinin bu faaliyetlere ne ölçüde yansýyabildiðini tespit edebilmek amacýyla bu araþtýrmayý hazýrladýk. Lütfen uygun yanýtlarýnýzý belirtiniz. 1 Çalýþtýðýnýz il plaka no : Çalýþtýðýnýz saðlýk kuruluþu?: Þimdiye kadar saðlýk ocaðýnda çalýþtýnýz mý? Kaç yýl çalýþtýnýz? Cinsiyetiniz? a- Kadýn b- Erkek 5. Mezuniyet tarihiniz? Pratisyen hekimlik çalýþmalarýna kaç yýldýr katýlýyorsunuz? 7. Eðitim becerileri kursu almadan... diye baþlayan cümlenin yanýna sizin için uygun cümle yada cümleleri deðerlendiriniz a- Baþka bir yerden eðitim becerileri almýþtým. b- Halka yönelik eðitim çalýþmalarý yapýyordum. c- Diðer saðlýk personeline eðitim çalýþmalarý yapýyordum. d- Meslektaþlarýma eðitim çalýþmalarý yapýyordum. e- Diðer: 8. Kurs içeriði aþaðýda sýralanan konulardan oluþmaktaydý.bu baþlýklarýn her birinin kendi eðitim uygulamalarýnýza ne ölçüde yansýyabildiðini iþaretleyiniz. (Yansýma ölçüsü; 4.Tamamen 3.Önemli ölçüde 2.Kýsmen 1.Hemen hiç) a- Klinik eðitime yaklaþým b- Olumlu eðitim ortamý yaratýlmasý c- Görsel iþitsel araçlarýn hazýrlanmasý ve kullanýmý d- Etkileþimli, katýlýmlý eðitim yöntemleri e- Bilgi ve beceride yeterliliðe dayalý deðerlendirme f- Klinik gösterim ve yetiþtiricilik g- Yetiþtiriciliðin diðer eðitim teknikleri ile birleþtirilmesi h- Bir dersin/sunumun amaç ve öðrenim hedeflerinin belirlenmesi i- Bir sunumun planlanmasý ve etkinliðinin saðlanmasý j- Eðitimde yaþanan zor durumlarla baþa çýkma Saðlýk ocaðý hekiminin mesleðini etkin þekilde sunabilmesi için aþaðýdaki konularýn hangisini ne ölçüde bilmesi gerekir? (Yansýma ölçüsü; 4.Tamamen 3.Önemli ölçüde 2.Kýsmen 1.Hemen hiç) a- Klinik eðitime yaklaþým b- Olumlu eðitim ortamý yaratýlmasý c- Görsel iþitsel araçlarýn hazýrlanmasý ve kullanýmý d- Etkileþimli, katýlýmlý eðitim yöntemleri e- Bilgi ve beceride yeterliliðe dayalý deðerlendirme f- Klinik gösterim ve yetiþtiricilik g- Yetiþtiriciliðin diðer eðitim teknikleri ile birleþtirilmesi h- Bir dersin/sunumun amaç ve öðrenim hedeflerinin belirlenmesi i- Bir sunumun planlanmasý ve etkinliðinin saðlanmasý j- Eðitimde yaþanan zor durumlarla baþa çýkma Siz bir saðlýk ocaðý hekimi olarak eðitim grubunuza katýlan saðlýk ocaðý hekimlerine bu eðitimi tek baþýna verebilir misiniz? a- Tek baþýma verebilirim. b- Diðer eðitici arkadaþlarýmýn desteði ile verebilirim c- Ýçerik azaltýlýrsa verebilirim d- Ýçerik azaltýlýrsa ve diðer arkadaþlarýmýn desteði ile verebilirim. 11. Siz eðitim koordinatörü olarak eðitim grubunuza katýlan saðlýk ocaðý hekimlerine bu kursun kaç günde verilmesini uygun buluyorsunuz? a- 5 b- 4 c-3 d Eðitim becerileri kursunun genel pratisyenlik mesleki geliþiminize,hizmet sunumunuza, günlük pratiðinize katkýlarý oldu mu? A- Evet b- Hayýr 13.Yanýtýnýz evet ise, hangi katkýlarý oldu? 14. Eðitim becerileri kursu aldýðýnýzdan, bugüne kadar geçen sürede görev aldýðýnýz eðitim faaliyetini/faaliyetlerini iþaretleyiniz. a- Enstitü modüllerinden bir ya da bir kaçýnda eðitici olarak b- Çalýþtýðým saðlýk biriminde hizmet içi eðitimlerde c- STE etkinliklerinde panelist, konuþmacý, oturum yöneticisi olarak d- Halkýn saðlýk eðitiminde e- Tabip odasý ya da herhangi bir mesleki kuruluþta sunum yaparak f- Akademik bir kurumda dersler ve sunumlarla g- Diðer 15. Eðitim becerileri kursu aldýðýnýzdan, bugüne kadar geçen süre içinde GPE temel modüllerinde eðitici/yardýmcý eðitici olarak görev almak için istek belirttiniz mi? a. Evet b. Hayýr 16. Eðitim becerileri kursu aldýðýnýzdan, bugüne kadar geçen süre içinde GPE temel modüllerinde eðitici/yardýmcý eðitici olarak görev aldýnýz mý? a- Evet b- Hayýr 17. Hangi kurslarda görev yaptýnýz? (Lütfen eðitici olduðunuz kursun karþýsýna o modülde kaç kursta eðitici olarak görev yaptýðýnýzý da rakamla belirtiniz.) a- GP Felsefesi, b- Eðitim Becerileri, c-saðlýk yönetimi, d- Bilgisayar e-ýletiþim Becerileri f- Epidemiyoloji 18. Eðitim becerileri kursu sonrasýnda izlem konusunda önerileriniz var mý? Varsa nelerdir? 2003 cilt 12 sayý 9 332