ANTALYA SMMM ODASI 17 ARALIK 2009 TEKDÜZEN HESAP PLANINDA ÖNEM ARZ EDEN KONULAR VE DÖNEM SONU ĠġLEMLERĠ
Dönembaşında Yapılan İşlemler MUHASEBE SÜRECİ İşine Devam Etmekte Olan İşletmeler 1. Açılış Kaydının Yapılması: Önceki döneme ait bilançoya dayanarak hesapların yevmiye defterinde açılış kaydının yapılması İşe Yeni Başlayan İşletmeler a. Dönembaşı Envanterinin Çıkarılması b. Dönembaşı Envanterine Dayanarak Açılış Bilançosunun Düzenlenmesi c. Envanter Bilgilerinin Envanter Defterine Geçirilmesi 1. Açılış Kaydının Yapılması: Dönembaşı Bilançosuna dayanarak hesapların yevmiye defterinde açılış kaydının yapılması Dönemiçinde Yapılan İşlemler Dönemsonunda Yapılan İşlemler 2. Açılış Kaydının Büyük Deftere Aktarılması 3. Finansal Nitelikteki İşlemlerin Belgelendirilmesi 4. Finansal Nitelikteki İşlemlerin Yevmiye Defterine Kaydedilmesi 5. Yevmiye Defterinde Yapılan Kayıtların Büyük Deftere Aktarılması 6. Aylık Mizanların Düzenlenmesi 7. Genel Geçici Mizanın Düzenlenmesi 8. Dönemsonu Envanterinin Çıkarılması 9. Dönemsonu Muhasebe İşlemlerinin Yapılması 10. Kesin Mizanın Düzenlenmesi 11. Finansal Tabloların Hazırlanması 12. Kapanış Kayıtlarının Yapılması
MUHASEBE SĠSTEMĠ UYGULAMA GENEL TEBLĠĞĠ 1-DÜZENLEMENĠN AMACI 2-MUHASEBENĠN TEMEL KAVRAMLARI 3-MALĠ TABLO ĠLKELERĠ 4-HESAP SĠSTEMĠNĠN GEREKLERĠ 5-SINIFLANDIRMA-DEĞERLENDĠRME VE TAM AÇIKLAMA KURALLARI
DÜZENLEMENĠN AMACI 1- Muhasebe bilgilerinin ilgililere yeterli ve doğru olarak ulaģtırılması, 2- Farklı iģletmeler ile aynı iģletmenin farklı dönemlerinin karģılaģtırılması, 3- Hesap adlarının tüm kesimler için aynı olması, 4- Muhasebede terim birliği ve anlaģılabilirlik, 5- ĠĢletmeler ile ilgililer arasında güven birliğinin oluģturulması.
MUHASEBENĠN TEMEL KAVRAMLARI NELERDĠR? 1-SOSYAL SORUMLULUK 2-KĠġĠLĠK 3-SÜREKLĠLĠK 4-PARAYLA ÖLÇÜLME 5-DÖNEMSELLĠK 6-TARAFSIZLIK VE BELGELENDĠRME 7-MALĠYET ESASI 8-ĠHTĠYATLILIK (TUTUCULUK) 9-TUTARLILIK (UYUMLULUK) 10-TAM AÇIKLAMA 11-ÖNEMLĠLĠK 12-ÖZÜN ÖNCELĠĞĠ
GENEL KABUL GÖRMÜġ MUHASEBE ĠLKELERĠ NELERDĠR? A-GELĠR TABLOSU ĠLKELERĠ B-BĠLANÇO ĠLKELERĠ 1-Varlıklara ĠliĢkin Ġlkeler 2-Yabancı Kaynaklara ĠliĢkin Ġlkeler 3-Özkaynaklara ĠliĢkin Ġlkeler
HESAP SINIFLARI HANGĠLERĠDĠR? 1-DÖNEN VARLIKLAR 2-DURAN VARLIKLAR 3-KISA SÜRELĠ YABANCI KAYNAKLAR 4-UZUN SÜRELĠ YABANCI KAYNAKLAR 5-ÖZKAYNAKLAR 6-GELĠR TABLOSU HESAPLARI 7-MALĠYET HESAPLARI 8-... 9-NAZIM HESAPLAR
FĠNANSAL TABLOLAR NELERDĠR? A- TEMEL FĠNANSAL TABLOLAR 1- BĠLANÇO 2- GELĠR TABLOSU 3- SATIġLARIN MALĠYETĠ TABLOSU B- EK FĠNANSAL TABLOLAR 1- FON AKIM TABLOSU 2- NAKĠT AKIM TABLOSU 3- ÖZKAYNAK DEĞĠġĠM TABLOSU 4- KAR DAĞITIM TABLOSU
31.12... TARĠHLĠ BĠLANÇO 1- DÖNEN VARLIKLAR 2- DURAN VARLIKLAR 3- KISA SÜRELĠ YK 4- UZUN SÜRELĠ YK 5- ÖZKAYNAKLAR AKTĠF TOPLAMI PASĠF TOPLAMI
01.01...-31.12... DÖNEMĠNE AĠT GELĠR TABLOSU BRÜT SATIġLAR (ĠADE VE ĠNDĠRĠMLER) NET SATIġLAR (SATIġLARIN MALĠYETĠ) BRÜT SATIġ KARI VEYA ZARARI (FAALĠYET GĠDERLERĠ) FAALĠYET KARI VEYA ZARARI OLAĞAN GELĠR VE KARLAR (OLAĞAN GĠDER VE ZARARLAR) (FĠNANSMAN GĠDERLERĠ) OLAĞAN KAR VEYA ZARAR OLAĞANDIġI GELĠR VE KARLAR (OLAĞANDIġI GĠDER VE ZARARLAR) DÖNEM KARI VEYA ZARARI (VERGĠ KARġILIĞI) DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ NELERDİR? 1-KAYDĠ ENVANTER (MUHASEBE ĠÇĠ ENVANTER) VERGİ BEYANNAMELERİ DOĞRU FİNANSAL TABLOLAR -FĠĠLĠ ENVANTER MUHASEBE DIġI ENVANTER) 3-DEĞERLEME
DÖNEM SONU ĠġLEMLERĠ NELERDĠR? KAYDĠ ENVANTER Muhasebe kayıtlarındaki tutarlar Muhasebe içi envanteri gösterir.
DÖNEM SONU ĠġLEMLERĠ NELERDĠR? FĠĠLĠ ENVANTER ĠĢletmenin sahip olduğu ekonomik değerlerin; Sayılması Ölçülmesi Tartılması ve Değerlendirilmesidir.
DÖNEM SONU ĠġLEMLERĠ NELERDĠR? DEĞERLEME Bir iģletmenin varlık ve kaynaklarının belirli bir tarihteki değerlerinin para birimi ile ifade edilmesidir. VUK nuna göre değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.
DEĞERLEME ÖLÇÜLERĠ VUK a Göre: Maliyet bedeli: bir iktisadi kıymetin edi nilmesi veyahut değerinin arttırılması sebebiyle yapılan ödemelerle bunlarla ilgili bütün giderlerin toplamı Borsa rayici: gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele gününde borsadaki muamelelerinin ortalama değeri Tasarruf değeri: bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değer Mukayyet değer: bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeri (defter değeri olarak da adlandırılır)
DEĞERLEME ÖLÇÜLERĠ VUK a Göre: Ġtibari değer: her nevi senetlerle, hisse senedi ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değer Vergi değeri: bina ve arazinin rayiç bedeli Rayiç bedel: bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım-satım değeri Emsal bedeli: bir iktisadi kıymetin benzerlerine göre piyasada sahip olduğu satıģ bedeli
DÖNEM SONU ĠġLEMLERĠ Hazır Değerler Menkul Kıymetler Alacak ve Borçlar Stoklar Duran Varlıklarda Amortisman ve Yenileme Fonu Özel Maliyet Bedeli
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Kasadaki paralar yazılı (itibari) değerleriyle değerlemeye tabi tutulurlar. Kasadaki yabancı paralar borsa rayiçleri ile değerlenir. Borsa rayicinin belirlenemediği durumlarda Maliye Bakanlığı nın açıkladığı kurlar esas alınır.
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Sayım sonucunda tespit edilen kasa noksanları 100 Kasa Hesabının alacağı karģılığında 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabına borç kaydedilir. Kasa noksanının nedeni tespit edildiğinde, 197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı ilgili hesabın borcu karģılığında alacaklandırılarak kapatılır.
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Nedeni tespit edilemeyen kasa noksanları 689 Diğer OlağandıĢı Gider ve Zararlar Hesabına aktarılır. Ancak, sayım noksanları kanunen kabul edilmeyen gider niteliğindedirler. Ticari Kardan Mali Kara geçiģte vergi matrahına ilave edilmelidirler.
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Sayım sonucunda tespit edilen kasa fazlaları 100 Kasa Hesabının borcu karģılığında 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabına alacak kaydedilir. Kasa fazlasının nedeni tespit edildiğinde 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabı ilgili hesabın alacağı karģılığında borçlandırılarak kapatılır.
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Nedeni tespit edilemeyen kasa fazlaları 397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları Hesabının borcu karģılığında 679 Diğer OlağandıĢı Gelir ve Karlar Hesabına alacak kaydedilir.
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Örnek, iģletmenin 1$ = 1,5 TL üzerinden kaydedilmiģ 1.000 $ ı bulunmaktadır. 31.12.2009 tarihi itibariyle 1$ = 1,6 TL dir. 1 100 KASA 100 646 KAMBĠYO KARLARI 100
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Örnek, iģletmenin 1$ = 1,5 TL üzerinden kaydedilmiģ 1.000 $ ı bulunmaktadır. 31.12.2009 tarihi itibariyle 1$ = 1,4 TL dir. 2 656 KAMBĠYO ZARARLARI 100 100 KASA 100
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Örnek, kasa sayım sonucunda kasada 15.000 TL olduğu saptanmıģtır. Kayıtlara göre kasada 16.000 TL bulunmaktadır. 3 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 1.000 100 KASA 1.000
HAZIR DEĞERLER KASA HESABI Örnek, sayım noksanının nedeni tespit edilememiģtir. 4 689 DĠĞER OLAĞANDIġI GĠDER VE ZARARLAR - KKEG 1.000 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLAR 1.000
HAZIR DEĞERLER ALINAN ÇEKLER HESABI Dönemsonunda alınan çekler yazılı (itibari) değerleriyle değerlemeye tabi tutulur. Yabancı paralı çekler alındıkları tarihteki kur üzerinden kaydedilirler. Tahsil edildiklerinde ise, tahsil edildikleri tarihteki kur üzerinden iģlem görürler. Çekin tahsil edildiği tarihteki kur ile çekin alındığı tarihteki kur arasındaki olumlu fark 646 Kambiyo Karları hesabına, olumsuz fark ise 656 Kambiyo Zararları hesabına kaydedilir.
HAZIR DEĞERLER ALINAN ÇEKLER HESABI Yabancı paralı çekler dönem sonunda Maliye Bakanlığı nın açıkladığı kur üzerinden değerlemeye tabi tutulur, olumlu kur farkı 646 Kambiyo Karları hesabına, olumsuz kur farkı ise 656 Kambiyo Zararları hesabına kaydedilir. Alınan vadeli çekler içerisinde ticari nitelik taģıyanlar dönem sonunda 121 Alacak Senetleri Hesabına; ticari nitelik taģımayanlar ise 136 Diğer ÇeĢitli Alacaklar Hesabına aktarılır.
HAZIR DEĞERLER ALINAN ÇEKLER HESABI Örnek, dönemsonunda iģletmenin elinde ileri tarihli ticari nitelikte 10.000 TL tutarında, ticari olmayan nitelikte 2.000 TL tutarında çek bulunmaktadır. 5 121 ALACAK SENETLERĠ 136 DĠĞER ÇEġĠTLĠ ALACAKLAR 10.000 2.000 101 ALINAN ÇEKLER 12.000
HAZIR DEĞERLER BANKALAR HESABI Bankalardaki TL cinsinden mevduatlar kayıtlı (mukayyet) değerleri üzerinden değerlenir. Bankalara yatırılan ve bankalardan çekilen yabancı paralar iģlemin yapıldığı tarihteki kur üzerinden kaydedilir. Dönem sonunda ise dönemsonu yabancı para kuru esas alınarak değerleme yapılır. Kur farklarından kaynaklanan kur geliri üzerinden Gelir Vergisi kesintisi yapılmaz.
HAZIR DEĞERLER BANKALAR HESABI Dönemsonunda bankadaki döviz hesapları için hesaplanan olumlu kur farkları 102 Bankalar hesabının borcu karģılığında 646 Kambiyo Karları hesabına alacak kaydedilir. Olumsuz kur farkları ise 656 Kambiyo Zararları hesabının borcu karģılığında 102 Bankalar hesabına alacak kaydedilir.
HAZIR DEĞERLER BANKALAR HESABI Dönemsellik ilkesi gereği, dönemsonunda henüz banka tarafından iģletmenin mevduat hesabına yansıtılmamıģ olan ancak içinde bulunulan döneme ait faiz gelirinin iģletme tarafından hesaplanıp tahakkuk ettirilmesi gerekir. Hesaplanan faiz geliri, 181 Gelir Tahakkukları hesabının borcu karģılığında 642 Faiz Gelirleri hesabına alacak kaydedilir.
HAZIR DEĞERLER BANKALAR HESABI Ġzleyen dönemde, banka tarafından mevduata yansıtılan faiz tutarı 102 Bankalar hesabının borcuna, bu tutar üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi ve Fon Kesintisi 193 PeĢin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabının borcuna, önceki dönemde tahakkuk ettirilen faiz geliri 181 Gelir Tahakkukları hesabının alacağına ve içinde bulunulan döneme ait faiz geliri 642 Faiz Gelirleri hesabının alacağına kaydedilir. Böylelikle 181 Gelir Tahakkukları hesabı kapatılmıģ olur.
HAZIR DEĞERLER BANKALAR HESABI Örnek, dönemsonunda iģletmenin vadeli mevduatına iliģkin tahakkuk eden faiz geliri 3.000 TL dir. Faiz geliri izleyen yılda tahsil edilecektir. 6 181 GELĠR TAHAKKUKLARI 3.000 642 FAĠZ GELĠRLERĠ 3.000
HAZIR DEĞERLER BANKALAR HESABI Örnek, banka 4.000 TL lik faiz gelirini, 500 TL vergi ve fon kesintisi yaptıktan sonra iģletmenin mevduat hesabına yatırmıģtır. Daha önce iģletme 3.000 TL lik faiz geliri tahakkuk ettirmiģti. 7 102 BANKALAR 193 PEġĠN ÖDENEN VERGĠ VE FONLAR 3.500 500 181 GELĠR TAHAKKUKLARI 642 FAĠZ GELĠRLERĠ 3.000 1.000
HAZIR DEĞERLER VERĠLEN ÇEKLER VE ÖD. EMĠRLERĠ (-) HESABI Verilen vadeli çekler içerisinde ticari nitelik taģıyanlar dönem sonunda 321 Borç Senetleri Hesabına; ticari nitelik taģımayanlar ise 336 Diğer ÇeĢitli Borçlar Hesabına aktarılır. VUK çeklerin reeskonta tabi tutulmasına izin vermemektedir.
HAZIR DEĞERLER VERĠLEN ÇEKLER VE ÖD. EMĠRLERĠ (-) HESABI TL cinsinden Verilen Çekler dönem sonlarında kayıtlı (mukayyet) değerleriyle değerlemeye tabi tutulur. Yabancı para cinsinden Verilen Çekler dönemsonu ilgili yabancı para kuru esas alınarak değerlemeye tabi tutulur.
HAZIR DEĞERLER VERĠLEN ÇEKLER VE ÖD. EMĠRLERĠ (-) HESABI Örnek, dönemsonunda iģletmenin elinde ileri tarihli vermiģ olduğu ticari nitelikte 10.000 TL tutarında, ticari olmayan nitelikte 2.000 TL tutarında çek bulunmaktadır. 8 103 VERĠLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMĠRLERĠ (-) 12.000 321 BORÇ SENETLERĠ 336 DĠĞER ÇEġĠTLĠ BORÇLAR 10.000 2.000
MENKUL KIYMETLER ALIġ BEDELĠ ÖLÇÜSÜ Hisse Senetleri BORSA RAYĠCĠ ÖLÇÜSÜ Eurobondlar Hazine Bonosu Devlet tahvili /Özel sektör tahvili KIST GETĠRĠ ÖLÇÜSÜ Eurobondlar Özel Sektör Tahvilleri
MENKUL KIYMETLER TAHVĠL, SENET VE BONOLAR 111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları ve 112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları hesaplarının dönem sonu iģlemleri 110 Hisse Senetleri hesabı için yapılan iģlemlerle oldukça benzerdir.
ALACAKLAR TĠCARĠ/ TĠCARĠ OLMAYAN 12 LĠ GRUP 120 ALICILAR 121 ALACAK SENETLERĠ 127 DĠĞER TĠCARĠ ALACAKLAR 13 LÜ GRUP 136 DĠĞER ÇEġĠTLĠ ALACAKLAR
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ Türk Lirası cinsinden olan alacakların değerleme ölçüsü MUKAYYET yani KAYITLI değerdir. Döviz cinsinden olan alacaklar ise Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan DÖVĠZ ALIġ KURU ile değerlenir.
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -DÖVĠZLĠ ALACAKLAR- KUR ARTIġI ĠLGĠLĠ HESAP DÖNEMĠNĠN SONUNA KADAR (31.12.2008) Gelir Tablosunda NET SATIġLARA etki etmesi gerekmektedir; Örnek, 2008 içinde yapılan bir ihracattan doğan kur farkı geliri AYNI YILIN SONUNDA satıģ gelirlerini artırıcı bir iģlemdir. 11 120 ALICILAR.02 Yurt DıĢı Alacaklar 601 YURTDIġI SATIġLAR.99 Kur Farkları
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -DÖVĠZLĠ ALACAKLAR- KUR ARTIġI ĠLGĠLĠ HESAP DÖNEMĠNDEN SONRA (2009 ve sonrası) Gelir Tablosunda OLAĞAN GELĠRLERE etki etmesi gerekmektedir; Örnek, 2008 içinde yapılan bir ihracattan doğan kur farkı geliri SATIġ YAPILDIKTAN SONRAKĠ HESAP DÖNEMLERĠNDE Kambiyo Karlarını artırıcı bir iģlemdir. 12 120 ALICILAR.02 Yurt DıĢı Alacaklar 646 KAMBĠYO KARLARI
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -DÖVĠZLĠ ALACAKLAR- KUR AZALIġI ĠLGĠLĠ HESAP DÖNEMĠNĠN SONUNA KADAR (31.12.2008) Gelir Tablosunda NET SATIġLARA etki etmesi gerekmektedir; Örnek, 2008 içinde yapılan bir ihracattan doğan kur farkı geliri AYNI YILIN SONUNDA satıģ gelirlerini azaltıcı bir iģlemdir. 13 601 YURTDIġI SATIġLAR.99 Kur Farkları Veya 612 DĠĞER ĠNDĠRĠMLER(-) 120 ALICILAR.02 Yurt DıĢı Alacaklar
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -DÖVĠZLĠ ALACAKLAR- KUR AZALIġI ĠLGĠLĠ HESAP DÖNEMĠNDEN SONRA (2009 ve sonrası) Gelir Tablosunda OLAĞAN GELĠRLERE etki etmesi gerekmektedir; Örnek, 2008 içinde yapılan bir ihracattan doğan kur farkı gideri SATIġ YAPILDIKTAN SONRAKĠ HESAP DÖNEMLERĠNDE Kambiyo Zararlarını artırıcı bir iģlemdir. 14 656 KAMBĠYO ZARARLARI 120 ALICILAR.02 Yurt DıĢı Alacaklar
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -Özellik Arz Eden Durumlar- ġüphelġ TĠCARĠ ALACAKLAR DEĞERSĠZ ALACAKLAR VAZGEÇĠLEN ALACAKLAR VE REESKONT ĠġLEMLERĠ
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -ġüphelġ TĠCARĠ ALACAKLAR- VUK 323. Maddesine göre bir alacağın Ģüpheli alacak sayılabilmesi için: Ticari veya zırai kazancın idame ettirilmesi ile ilgili olması, Hasılat olarak kaydedilmesi Dava ve icra safhasında olması Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiģ bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük olması gerekir. AYRICA
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -ġüphelġ TĠCARĠ ALACAKLAR- Muhtelif DanıĢtay Kararları Ġcra takibi CĠDDĠ olmalıdır. ALACAĞIN TEMĠNATLI OLMASI: Takip üzerine hacizle teminata bağlanan alacaklar için karģılık ayrılamaz. KARġILIK AYIRMA DÖNEMĠ: Alacağın dava ve icra safhasına düģtüğü dönem yada izleyen herhangi bir dönemde karģılık ayrılabilecektir. KAMUDAN ALACAKLAR: Ġdarenin görüģü karģılık ayrılamayacağı Ģeklindedir. KarĢıt görüģ de var.
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -ġüphelġ TĠCARĠ ALACAKLAR- VERĠLEN AVANSLARDAN ALACAKLAR: Avans hasılatla iliģkilendirilmediği için karģılık ayrılamaz. KDV DEN KAYNAKLANAN ALACAKLAR: VUK Tebliği 234 uyarınca karģılık ayrılabilir. TAHSĠL EDĠLEMEYEN MEVDUAT VE REPO: Hasılat yazılmamıģ ise karģılık ayrılamaz.
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -ġüphelġ TĠCARĠ ALACAKLAR- ALACAĞIN ġüphelġ HALE GELMESĠ 15 128 ġüphelġ TĠCARĠ ALACAKLAR 121 ALACAK SENETLERĠ ġüphelġ HALE GELEN ALACAĞA KARġILIK AYRILMASI 16 654 KARġILIK GĠDERLERĠ 129 ġüphelġ TĠCARĠ ALACAKLAR KARġILIĞI
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -DEĞERSĠZ ALACAKLAR- Bir alacağın değersiz sayılabilmesi için ya tahsilinin imkansız olduğuna dair bir YARGI KARARI ya da KANAAT VERĠCĠ BELGE bulunmalıdır. VADE KONKORDATOSU: Bu durumda alacak vadeye bağlandığından Ģüpheli alacak karģılığı ayrılması ve değersiz alacak yazılması söz konusu OLAMAZ! HATIR SENETLERĠ: Değersiz alacak YAZILAMAZ!
ALACAKLARIN DEĞERLEMESĠ -DEĞERSĠZ ALACAKLAR- Bir alacak Ģüpheli hale gelmeden yada Ģüpheli alacak karģılığı ayrılmadan değersiz alacak olmuģsa yapılması gereken muhasebe kaydı Ģöyledir: 17 689 DĠĞER OLAĞANDIġI GĠDER VE ZARARLAR 121 ALACAK SENETLERĠ
STOKLAR Maliyet değeri ile değerlenir. Ortalama Yöntemler, FIFO kullanılabilir.
STOKLAR -Vergi Planlaması- Üretim iģletmelerinde stoklara yüklenen Kullanılmayan Kapasiteye ait GÜG lerini doğrudan Gelir Tablosu nda gider yazmak mümkündür.
STOKLAR Tekdüzen Muhasebe Sistemi ticari mallar stoklarında oluģan değer düģüklükleri için karģılık ayırma imkanı vermektedir. Ayrılan karģılıklar 654 KarĢılık Giderleri hesabının borcu karģılığında 158 Stok Değer DüĢüklüğü KarĢılığı (-) hesabına alacak kaydedilir.
STOKLAR -DEĞERĠ DÜġEN STOKLAR Stokların defolu hale gelmesi halinde değer düģüklüğü karģılığı ayrılması: 18 157 DĠĞER STOKLAR 153 TĠCARĠ MALLAR (152 MAMULLER) 19 654 KARġILIK GĠDERLERĠ 158 STOK DEĞER DÜġÜKLÜĞÜ KARġILIĞI (-)
STOKLAR -DEĞERĠ DÜġEN STOKLAR Stokların teknolojik olarak eskimesi halinde değer düģüklüğü karģılığı ayrılması: 20 654 KARġILIK GĠDERLERĠ 158 STOK DEĞER DÜġÜKLÜĞÜ KARġILIĞI (-)
STOKLAR -DEĞERSĠZ HALE GELEN STOKLAR Stokların değersiz hale gelmesi halinde yapılacak muhasebe kaydı: 21 136 DĠĞER ÇEġĠTLĠ ALACAKLAR (değersiz hale gelen stokun sigortalı kısmı için) 689 DĠĞER OLAĞANDIġI GĠDER VE ZARARLAR (sigortalı olmayan kısım için) 153 TĠCARĠ MALLAR (152 MAMULLER)
STOKLAR -DEĞERSĠZ HALE GELEN STOKLAR Değersiz hale gelen stokların KDV si indirim konusu yapılamaz: 22 689 DĠĞER OLAĞANDIġI GĠDER VE ZARARLAR 391 HESAPLANAN KDV
GELECEK AYLARA/YILLARA AĠT GĠDERLER 12 AY ESASLIDIR. 180/280 AYRIMINA DĠKKAT
AMORTĠSMANLAR -YARARLI ÖMÜR- NORMAL AMORTĠSMAN Varlığın Yararlı Ömrü süresince eģit oranlarda amortisman ayrılır. FEVKALADE (OLAĞANÜSTÜ) AMORTĠSMAN Doğal Afetler Yeni icatlar Cebri aģınma HIZLANDIRILMIġ AMORTĠSMAN Normal Amortismanın 2 katı oranında ve varlığın her yıl net değeri üzerinden ayrılır ancak bu oran %50 yi geçemez. KIST AMORTĠSMAN Tasfiye, birleģme ve devirden Nev-i değiģikliği ve bölünme Adi ortaklıklarda ortak değiģimi Binek otolarda
YENĠLEME FONU NEDĠR? Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satıģından doğan kar veya Doğal afetler vb. nedenlerle hasara uğraması halinde sigortadan alınan tazminat fazlası bazı Ģartlarla yenileme fonuna alınabilir. Vergi Usul Kanununda yer alan bu düzenleme ile yenileme fonuna alınan kar, üç yıl beyan edilmemek suretiyle mükelleflere kaynak kullanımı imkanı doğurmaktadır.
YENĠLEME FONU -OLUġUMU ve KULLANIM ġartlari- Yenileme fonu ayıracak mükellef bilanço esasına göre defter tutmalıdır, Satılan veya hasara uğrayan kıymetin amortismana tabi iktisadi kıymet olması gerekir, Satılan iktisadi kıymetin yenilenmesinin zorunlu olması veya iģletmeyi idare edenlerce bu konuda karar verilerek giriģimde bulunulması gerekir, Yeni alınan iktisadi kıymetle satılan iktisadi kıymet aynı nitelikte olmalıdır, Yenileme fonuna alınan kar, yeni alınan amortismana tabi iktisadi kıymetin amortisman giderlerine mahsup edilmelidir, Yenileme fonuna alınan karın 3 yıl içinde kullanılması zorunludur. Her ne Ģekilde olursa olsun Yenileme Fonuna alınan karın üç yıl içinde kullanılmaması halinde 3. Yılın vergi matrahına eklenmelidir.
YENĠLEME FONU -Örnek- Kayıtlı değeri. TL ve birikmiģ amortismanı. TL olan bir makine. TL ye satılmıģtır. ĠĢletme yöneticileri tarafından satılan makinenin yenisinin alınması yönünde karar alınmıģtır. 23 257 BĠRĠKMĠġ AMORTĠSMANLAR 100 KASA 253 TESĠS MAKĠNE CĠHAZLAR 549 ÖZEL FONLAR
YENĠLEME FONU -Örnek- 24 Satılan makinenin yerine yenisi alınmıģtır. 549 ÖZEL FONLAR 257 BĠRĠKMĠġ AMORTĠSMANLAR VEYA
YENĠLEME FONU -Örnek- Satılan makinenin yerine 3 yıl sonunda yenisinin alınmaması durumunda özel fonlara alınan yenileme fonu tutarı dönemin vergi matrahına eklenmek üzere gelir kaydedilmedir. 25 549 ÖZEL FONLAR 671 ÖNCEKĠ DÖNEM GELĠR ve KARLARI
YENĠLEME FONU Aynı yıl içinde yenileme yapılması halinde uygulamadan yararlanılabilir.(ġdare görüģü)
YENĠLEME FONU Üç yıllık süre: 1) Satıldığı yılı takip eden takvim yılı baģından itibaren baģlar.(danıģtay Kararı) 2) Satıldığı yıl ilk yıldır. (idare)
ÖZEL MALĠYET BEDELĠ VUK 272. madde: 1- BaĢkasına ait olmalıdır. 2- KiralanmıĢ olmalıdır. 3-Giderler kiracı tarafından yapılmalıdır. 4-Ġktisadi kıymetin artırılması amacıyla olmalıdır. 5-Yapılan harcamaların tek baģına bir fonksiyonu olmamalıdır. 6-Doğrudan gider yazılan harcamalar olmamalıdır.
ÖZEL MALĠYETLERĠN ĠTFASI; VUK 327 E GÖRE, Özel maliyet bedelleri, kira süresine göre eģit yüzdelerle itfa edilir. Kiralanan Ģeyin, kira süresi dolmadan boģaltılması halinde, henüz itfa edilmemiģ olan özel maliyet bedelleri, boģaltma yılında bir defada gider yazılır.
373 MALĠYET GĠDER KARġILIKLARI 373: TAHMĠNĠ 381 GĠDER TAHAKKUKLARI 381: KESĠNLĠKLE BELGEYE DAYANACAK
FĠNANSMAN GĠDERLERĠ -BORÇLANMA MALĠYETĠ- DOĞRUDAN GĠDER YAZILAN SABĠT KIYMETĠN MALĠYETĠNE YÜKLENEN ÜRETĠME YÜKLENEN
DÖNEM KAR VEYA ZARARININ TESPĠTĠ 690 DÖNEM KAR VEYA ZARARI 610 Satıştan İadeler 611 Satış Iskontoları 612 Diğer İndirimler 620 Satılan Mamuller Maliyeti 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti 622 Satılan Hizmet Maliyeti 623 Diğer Satışların Maliyeti 630 Araştırma Ve Geliştirme Giderleri 631 Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri 632 Genel Yönetim Giderleri 653 Komisyon Giderleri 654 Karşılık Giderleri 655 Menkul Kıymet Satış Zararları 656 Kambiyo Zararları 657 Reeskont Faiz Giderleri 659 Diğer Gider Ve Zararlar 660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri 661 Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri 680. Çalış. Kısım Gider Ve Zararları 681. Önceki Dönem Gider Ve Zararları 689. Diğ. Olağan Dışı Gider Ve Zararlar 600 Yurtiçi Satışlar 601 Yurtdışı Satışlar 602 Diğer Gelirler 640. İştiraklerden Temettü Gelirleri 641. Bağ. Ortak.dan Temettü Gelirleri 642. Faiz Gelirleri 643. Komisyon Gelirleri 644. Konusu Kalmayan Karşılıklar 645. Menkul Kıymet Satış Karları 646. Kambiyo Karları 647. Reeskont Faiz Gelirleri 649. Diğer Olağan Gelir Ve Karlar 671. Önceki Dönem Gelir Ve Karları 679. Diğer Olağan Dışı Gelir Ve Karlar
MALĠYET HESAPLARININ GELĠR TABLOSU HESAPLARINA AKTARILMASI 26 630 ARAġ. VE GEL. GĠDERLERĠ 631 PAZ. SAT. VE DAĞ. GĠDERLERĠ 632 GENEL YÖNETĠM GĠDERLERĠ 660 KISA VADELĠ BORÇLANMA GĠD. 751 ARAġ. VE GEL. GĠDÇ. YNS 761 PAZ. S. VE DAĞ. GĠD. YNS 771 GENEL YÖN. GĠD. YNS 781 FĠNANSMAN GĠD. YNS 27 751 ARAġ. VE GEL. GĠD. YNS. 761 PAZ. SAT. VE DAĞ. GĠD. YNS 771 GENEL YÖN. GĠD. YNS. 781 FĠNANSMAN GĠD. YNS. 750 ARAġ.VE GEL. GĠD 760 PAZ. S. VE DAĞ. G. 770 GENEL YÖNETĠM G 780 FĠNANSMAN GĠD.
GELĠR VE GĠDERLERĠ DÖNEM KARI VEYA ZARARI HESABINA DEVREDĠLMESĠ 28 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI GELĠR HESAPLARI 29 GĠDER HESAPLARI 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI
VERGĠ MATRAHININ TESPĠTĠ 690 DÖNEM TĠCARĠ KAR VEYA ZARARI +(-) X Matraha Ġlave Edilecek Unsurlar (KKEG vb.) + Matrahtan Ġndirilecek Unsurlar (-) MALĠ KAR VEYA ZARAR +(-) X
-DÖNEM KARI VEYA ZARARI- -VERGĠ KARġILIĞI AYRILMASI- -FĠNANSAL TABLOLARA ALMA- 30 691 DÖNEM KARI VERGĠ VE YAS.YÜK.KARġILIĞI 370 DÖNEM KARI VERGĠ VE YAS. YÜK.KARġILIĞI 31 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI 691DÖNEM KARI VERGĠ KARġ. 692 DÖNEM NET KARI(ZARARI)
-DÖNEM KARI VEYA ZARARI- -VERGĠ KARġILIĞI AYRILMASI- -FĠNANSAL TABLOLARA ALMA- 32 692 DÖNEM NET KARI(ZARARI) 590 DÖNEM NET KARI xxx 33 371 PEġĠN ÖDENEN VERGĠ VE FONLAR 193 PEġĠN ÖDENEN VERGĠ VE FONLAR