SOLVENCY II & AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEMLERNE GENEL BAKI BURAK ÖZGEN RAY SGORTA A.. VIENNA INSURANCE GROUP

SOLVENCY II & AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEMLERNE GENEL BAKI BURAK ÖZGEN RAY SGORTA A.. VIENNA INSURANCE GROUP

SOLVENCY II NEDR? Sigorta irketlerinin yüklendikleri riskleri ve yaptklar ilerin doasndan kaynaklanan riskleri yönetebilmek için ayrmalar gereken sermaye tutarna ilikin yöntemler bütünü. Sadece ayrlmas gereken sermaye tutar deil, irketlerin tüm risk bileenlerini yönetmede köklü bir zihniyet i reformu. Globalleen ekonomik yaplarda sigorta sektöründe kalite art. Risk yönetim araçlarna daha kantitatif yaklam.

SOLVENCY II HTYACI Mevcut Solvency I Çerçevesi 1970 lerin banda ortaya çkmtr. Sermaye gereksinimini hesaplamak için basit modeller kullanmaktadr. Solvency I in Yetersizlikleri Riske kar duyarszlk. Tüm riskleri kapsayabilen bir model olmamas. Risk yönetim tekniklerinin gelimesi, yeni ürün ve risklerin çeitlenmesi ve risk azaltmnda ki yeni formlara uyum salayamamas.

SOLVENCY II NN ÖZELLKLER Sektörü temel alan deerleme yaklam. Sermaye gereksinimine risk bazl yaklam. Standart Yöntem ve çsel Model temelli sermaye gereksinimi hesab. Risk çeitlendirilmesi ve risk azaltm tekniklerinin modele dahil edilmesi. Çok amaçl ve geni kapsaml risk yönetim taslaklarna sahip olmas. AB piyasasnda ihtiyaçlara daha kapsaml yaklam.

QUANTITATIVE IMPACT STUDY (Say(sal Etki Çal(,mas() QIS çalmalarndan temel amaç SCR (Hedef Sermaye Solvency Sermaye Gereksinimi) ve MCR (Minimum Sermaye Yeterlilii-Gereksinimi) sonuçlarnn aktüeryal, istatistiksel ve finansal projeksiyonlarla elde edilmesidir. Avrupa Komisyonu nun talebi üzerine CEIOPS tarafndan 2005 ylndan itibaren her yl yenilenmektedir. Sonuçlar, hesaplamalar için kullanlan formül ve yöntemlerin adaptasyonu ve geliimi için de kullanlarak 2012 ylna kadar en etkin metodolojiyi bulmay hedefler. Uygulamada bulunmak irketlerin insiyatifindedir. 2007 sonu için önerilen çalma QIS 4 olarak isimlendirilmitir. 2008 sonu için ise QIS 4.5 çalmas düzenlenmitir. 2009 sonu için ise QIS 5 çalmas Nisan 2010 tarihinde duyurulacaktr.

QIS DE.ERLEME YAKLA/IMI VARLIKLAR ve YÜKÜMLÜLÜKLER Varlklarn ve yükümlülüklerin deerlemesi, gerçek ekonomik deerlerini yanstacak ekilde yaplmaldr. Bu balamda deerleme için iki temel yöntem mevcuttur: - Piyasaya yönelik. - Modele yönelik. Teknik karlklarn deeri Best Estimate ve Risk Marjnn toplamna eittir. Best Estimate (En Cyi Tahminci) hesaplanrken yükümlülüklerin gelecekteki deerlerinin (nakit aklar future cash flow) bugünkü beklenen deerleri dikkate alnmaldr. Risk Marj; irketlerin üstünde tuttuklar yükümlülükleri karlayabilmesi için ek olarak ayrlan bir güvenlik marjdr.

SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT (HEDEF SERMAYE SERMAYE GEREKSNM) SCR ÇN SOLVENCY II YAKLA/IMI Solvency II kapsamnda SCR n en temel özellii Risk Temelli olmasdr. Madde 101 (4) direktif taslana göre; SCR çalmasnn aada belirtilen risklerden en az birkaçn kapsamas gerekmektedir. - Hayat D Sigortaclk Riskleri.(SCR i NL ) - Hayat Sigortacl Riskleri.(SCR LIFE ) - Salk Sigortacl Riskleri.(SCR Health ) - Piyasa Riski.(SCR MKT ) - Kar Taraf Temerrüd Riski.(SCR DEF ) - Operasyonel Riskler.(SCR OP ) SCR yaklamlar; Standart Yaklam, Cçsel Model ve Ksmi Cçsel Model olmak üzere üç yöntemden olumaktadr.

STANDART YAKLA/IM SCR Adj BSCR SCR op SCR nl SCR mkt SCR health SCR def SCR life NL pr Mkt fx Mkt eq Health LT Life mort Life exp NL cat Mkt prop Mkt int Mkt sp Mkt conc Accident & Health ST Life long Life dis Life cat Life rev Health WC Life lapse

HAYAT DI/I RSKLER : 1. Prim & Rezerv Riski 2. Katastrofik Riskler HAYAT BRAN/I RSKLER : 1. Annuite Revizyon Riski 2. Mortalite Riski 3. Uzun Yaam Riski 4. Maluliyet Riski 5. Poliçe yenilenmeme Riski 6. Masraf Riski 7. Katastrofik Riskler SA.LIK RSKLER : 1. Uzun dönem salk riskleri 2. Kaza ve ksa dönem salk riskleri 3. Cçi Tazminat riskleri ALT MODÜLLER

ALT MODÜLLER PYASA RSK MODÜLÜ: 1. Faiz Riski 2. Hisse Senedi Riski 3. Gayrimenkul Riski 4. Kredi Riski 5. Younlama Riski 6. Kur Riski KAR/I TARAF(Temerrüd Riski)

SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT (HEDEF SERMAYE SERMAYE GEREKSNM) TEMEL BLE/ENLER BSCR (Basic Solvency Capital Requirement) = Temel Hedef Sermaye ADJ (Adjustment) = Hayat Bran Kar payndan ve ertelenmi vergilerden kaynaklanan risk azaltc etki için ayarlama. SCR op = Operasyonel risk için sermaye arj. HESAPLAMA SCR = BSCR ADJ + SCR op

BASIC SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT (TEMEL HEDEF SERMAYE) MODÜLLER & HESAPLAMA BSCR altnda hesaplamaya dahil olan risk modülleri : 1) SCR nl : Hayat D Sigortaclk Riskleri Cçin Sermaye Yüklemesi. 2) SCR mkt : Piyasa Riskleri i içini Sermaye Yüklemesi. i 3) SCR health : Salk Sigortacl Riskleri Cçin Sermaye Yüklemesi. 4) SCR def : Kar Taraf Riskleri Cçin Sermaye Yüklemesi. 5) SCR life : Hayat Sigortacl Riskleri Cçin Sermaye Yüklemesi. BSCR = CorrSCR r, rxc c SCR r SCR c CorrSCR önceden tanmlanm korelasyon matrisidir.

BASIC SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT (TEMEL HEDEF SERMAYE) KORELASYON MATRS BSCR = CorrSCR r, rxc c SCR r SCR c CorrSCR= SCR mkt SCR def SCR life SCR health SCR nl SCR mkt 1 SCR def 0.25 1 SCR life 0.25 0.25 1 SCR health 0.25 0.25 0.25 1 SCR nl 0.25 0.5 0 0.25 1

BASIC SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT (TEMEL HEDEF SERMAYE) X sigorta sirketi için QIS 4 BSCR hesaplamas( : SCR mkt = 1.000 Milyon TL SCR def = 10 Milyon TL SCR life = 500 Milyon TL SCR health = 40 Milyon TL SCR nl = 400 Milyon TL CorrSCR mkt def life health nl mkt 1 0.25 0.25 0.25 0.25 def 0.25 1 0.25 0.25 0.5 life 0.25 0.25 1 0.25 0 health 0.25 0.25 0.25 1 0.25 nl 0.25 0.5 0 0.25 1 BSCR 2 = 1 1000 2 + 1 10 2 + 1 500 + 1 40 + 1 400 + 2 (0,25 10 1000 + 0,25 500 1000 + 0,25 40 1000 + 0,25 400 1000 + 0,25 10 500 + 0,25 10 40 + 0,5 10 400 + 0,25 40 500 + 0 500 400 + 0,25 400 40 ) = 1.911.400 2 2 2

BASIC SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT (TEMEL HEDEF SERMAYE) Risk modüllerinin aralarndaki korelasyona dayanan hesaplama sonucu; BSCR = 1.383 Milyon TL. Korelasyon matrisi dikkate alnmadnda ise çkan sonuç; 1.000 + 10 + 500 + 40 + 400 = 1.950 Milyon TL. Risk Datm Etkisi (Diversification Effect) ; 1.950 1.383 = 567 Milyon TL.

BASIC SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT (TEMEL HEDEF SERMAYE) RSK MODÜLLER ÇN TEMEL HESAPLAMA YAKLAIMLARI Hacim Ölçümü : V = Hacim Ölçüm Parametresi ( Örnein, kazanlm brüt prim, muallak hasarlar için en iyi tahminici). F = Riske Maruz Deer( Value At Risk) yaklamna göre % 99,5 güven aralnda standart sapma fonksiyonu. XXX yyy = f ( ) V

BASIC SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT (TEMEL HEDEF SERMAYE) RSK MODÜLLER ÇN TEMEL HESAPLAMA YAKLAIMLARI /ok Senaryosu: XXX yyy = NAV yyy shock NAV = Net varlklar ile yükümlülükler arasndaki fark. DNAV = NAV 2 NAV 1 NAV 1 = En iyi tahmin yöntemi. NAV 2 = Sok varsaymlar altnda hesaplama. Sok senaryosu : Örnek olarak mortalite oranlarnda % 20 lik bir azalma veya maluliyet oranlarnda % 10 luk bir artn öngörülmesi, varsaylmas gibi.

MINIMUM CAPITAL REQUIREMENT (MNMUM SERMAYE YETERLL.) MCR, minimum sermaye yeterliligi, bulundurulmas gereken asgari sermaye tutarn ifade etmektedir. MCR, SCR ile karlatrlmaktadr. Cki yöntemin sonuçlarndan büyük olan, sirketin katland riskleri karlamada yeterli olan tutar olarak kabul edilmektedir. MCR dört admda d hesaplanmaktadr. 1. Hayat ve Hayat d branlarda Do,rusal MCR bileenlerinin elde edilmesi. 2. Branlarn bir araya getirilerek Do,rusal MCR toplamnn elde edilmesi. 3. SCR rakkamna % 50 tavan - % 20 taban rasyolar uygulanarak, Birlesik MCR tutarnnn elde edilmesi. 4. Taban rakkamlarnn karlatrlmas sonuçu Nihai Birlesik MCR tutarnn hesaplanmas.

MINIMUM CAPITAL REQUIREMENT (MNMUM SERMAYE YETERLL.) MCR combined [ max ( MCR ; 0.2 SCR ); 0. SCR ] = min 5 linear { MCR AMCR } MCR = max combined ; AMCR (Absolute Floor of the MCR) : 1. Hayat d branlarda faaliyet gösteren sirketler için 1Milyon Euro. 2. Hayat brannda faaliyet gösteren sirketler için 2 Milyon Euro. 3. Her iki branta da faaliyet gösteren sirketler için 3 Milyon Euro.

MINIMUM CAPITAL REQUIREMENT (MNMUM SERMAYE YETERLL.) SONUÇ HEDEF SERMAYE SOLVENCY CAPITAL REQUIREMENT = max(mcr;scr)

AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEMLERNE(CHAIN LADDER) GENEL BAKI

SGORTACILIKTA TEMEL KAR/ILIKLAR Hasar Kar,(l(klar( Dengeleme Kar,(l(klar( Kazan(lmam(, an, Primler Kar,(l(H( H Aktüeryal Matematik Kar,(l(k Kar Pay( Kar,(l(klar( Hasar Masraf Kar,(l(klar( Devam Eden Riskler Kar,(l(klar(

HAYAT DI/I SGORTA BRAN/LARINDA HASAR KAR/ILIKLARI 1. Dosya Muallak Hasarlar( (RBNS) : Reported but not setteled, ihbar edilmi ancak kapatlmam hasar dosyalar. 2. IBNR : Incurred but not reported, olumu ancak ihbar edilmemi hasarlar. 3. IBNER: Incurred but not enough reserved, olumu ancak yeteri kadar karlk ayrlmam hasar dosyalar. 4. RBNER: Reported (and Reserved) but not enough reserved, Raporlanm veya karlk ayrlm ancak karlklarn yetersiz kald durumlar. Terminoloji her zaman teori ve pratie uymayabilir. Regulasyonlardan kaynaklanan deiimler söz konusudur. IBNER ve RBNER çou zaman beraber ele alnr. Tüm hasar karlklarnn toplam tek bir ifadeyle MUALLAK HASAR KARILI5I olarak isimlendirilir.

AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEM Aktüeryal Zincir Merdiven Yöntemleri sonucu elde edilen tutar Best Estimate veya En Cyi Tahminci olarak isimlendirilir. Aktüeryal Zincir Merdiven Yöntemlerinden Amaç : 1 M ll k H l t li dü d l l d k t l dil i 1. Muallak Hasarlarn yeterli düzeyde ayrlp ayrlmadnn kontrol edilmesi. 2. Muallak Hasarlarn ilerideki muhtemel ödemeleri karlamada yeterli olup olmadnn ölçülmesi. 3. Tirketin poliçe sahiplerine kar olan yükümlülüklerini yeterli düzeyde karlayp karlamadnn kontrol edilmesi.

AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEM 1.DURUM : MUALLAK HASAR EN Y TAHMNC > 0 ; Yeterli düzeyde Muallak Hasar Karl ayrlmtr. 2.DURUM : MUALLAK HASAR EN Y TAHMNC < 0 ; Yeterli düzeyde Muallak Hasar Karl ayrlmamtr. EK REZERVE HTYAÇ BULUNMAKTADIR

AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEM Aktüerya Teorisinde Kar,(l(k Ay(rma Yöntemleri Standart Zincir Merdiven Yöntemi Münih Zincir Merdiven Yöntemi Cape Code Additive Yöntem(Hasar Prim Oran) Bernouther Fergusson Yöntemi

VER ÜÇGENLER KAZA DÖNEMLER GEL/M DÖNEMLER 1 2 3 4 5 6 2004/1 100 100 100 50 - - 2005/1 250-10 20 10 2006/1 300 50 10 10 2007/1 300 50-2008/1 500 100 2009/1 550 KAZA DÖNEMLER GEL/M DÖNEMLER 1 2 3 4 5 6 2004/1 100 200 300 350 350 350 2005/1 250 250 260 280 290 2006/1 300 350 360 370 2007/1 300 350 350 2008/1 500 600 2009/1 550 NKRAMENTAL ÖDENEN HASAR ÜÇGEN KÜMÜLATF ÖDENEN HASAR ÜÇGEN

STANDART AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEM KAZA DÖNEMLER GEL/M DÖNEMLER 1 2 3 4 5 6 2004/1 100 200 300 350 350 350 2005/1 250 250 260 280 290 2006/1 300 350 360 370 2007/1 300 350 350 2008/1 500 600 2009/1 550 ZNCR MERDVEN FAKTÖRLER 1.2069 1.1043 1.0870 1.0159 1.0000 1.FAKTÖR = (200+250+350+350+600) = 1.2069 (100+250+300+300+500) 2.FAKTÖR = (300+260+360+350) = 1.1043 (200+250+350+350)

STANDART AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEM GEL/M DÖNEMLER KAZA DÖNEMLER 1 2 3 4 5 6 2004 1 100 200 300 350 350 350 2005 1 250 250 260 280 290 290 2006 1 300 350 360 370 376 376 2007 1 300 350 350 380 386 386 2008 1 500 600 663 720 732 732 2009 1 550 664 733 797 809 809 ZNCR MERDVEN FAKTÖRLER 1.2069 1.1043 1.0870 1.0159 1.0000 KÜMÜLATİF NAKİT AKIŞLARININ TAHMİNİ 664 = 550 * 1.2069 733 = 664 * 1.1043 797 = 733 * 1.0870 809 = 797 * 1.0159 809 = 809 * 1.000

STANDART AKTÜERYAL ZNCR MERDVEN YÖNTEM EN Y TAHMNC KAR/ILI.I = KÜMÜLATF TAHMN SON HASAR KÜMÜLATF ÖDENEN HASAR EN Y TAHMNC KAR/ILI.I = ( 350 + 290 + 376 +386 +732 +809) - (350 + 290 + 370 + 350 + 600 + 550) = 433 TL

KAYNAKÇA Burak Özgen, Solvency Capital Requirement & Quantative Impact Study, Tsrsb Solvency 2 :htisas Komitesine Yaplan Sunum,Haziran 2009 :stanbul Solvency II & Internal Model, Meeting of VIG Actuaries, 3 4 Kasm 2008, Viyana. Technical Specifications QIS 4, http://www.ceiops.eu/content/view/118/124 p Onur Acar, Avrupa Birlii Solvency II Projesi, http://tsrsb.org.tr/maliye%20ve%20muhasebe/solvency Onur Acar, Avrupa Birlii nde Yükümlülük Karlama Yeterlilii : Solvency II, Sigorta Aratrmalar Dergisi,TSRJB,Ekim 2005. Thomas Mack, Distribution Free Calculation of the standard Error of Chain Ladder Reserve Estimates, Astin Bulletin Vol.23,No.2 1993

K A T I L I M I N I Z Ç N T E E K K Ü R L E R!!!!!!!!