1. HAFTA ISL107 GENEL MUHASEBE I Temel Kavramlar; İşletme ve Muhasebe Yard.Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr İşletme ve Temel Bilgiler İşletme: Kişiler ve kurumların ihtiyaçlarını karşılayarak onları tatmin etmek için, üretim faktörlerini bilinçli ve sistemli olarak bir araya getirerek mal ve hizmet üreten, pazarlayan ve bu faaliyetlerin sonunda da bir kar elde etmeyi amaçlayan iktisadi, teknik ve hukuki birimlerolarakifadeedilebilir. Ekonomik değer taşıyan mal veya hizmetlerin üretildiği veya pazarlandığı yada her iki eylemin beraber yapıldığı kuruluşa işletme denilmektedir. Bu mallar ekmek, sigara, makine gibi somut maddeler olabileceği gibi banka, sigortaişlemlerimuhasebecilikgibisoyutmallardaolabilir. Değer hareketleri Para yada Alacak Mal ve Hizmet Üretim Faktörleri Sermaye Tabi Kaynaklar Beşeri Kaynaklar Bilgi 3 4 İşletmenin Amaçları İşletme Muhasebe İlişkisi İşletmelerce genellikle benimsenen başlıca amaçlar şu şekilde sıralanabilir: Malvehizmetüreterektoplumrefahınıartırmak, İşletmedeistihdamısüreklikılmak, İşletmeninsürekliliğinisağlamak, Üretimivesatışlarıartırmak, İşletmeninpiyasapayınıartırmak, İşletmeninbüyümesinisağlamak, İşletmeninkarınımaksimumyapmak, İşletmenincaripiyasadeğerinimaksimumyapmak. Rekabetin fazla yaşandığı günümüzde, işletme faaliyetleri için planlamavekontrolfonksiyonudahadaönemkazanmıştır. İşletmenin bu fonksiyonunu gerçekleştirebilmesi için işletme içinden bilgi üretilmesi gerekir. Bu bilgi Muhasebe tarafından sağlanır. Bu ne kadariyi sağlanırsaişletme kararlarıdaokadariyi alınacaktır. Bir işletme yöneticisi, işletmesinin karlı çalışıp çalışmadığını, mali sorumluluklarını yerine getirip getiremediğini muhasebe verilerinedayanaraköğrenmektedir. 5 6 1
Muhasebenin Tanımı MUHASEBE; işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme içi olaylar sebebiyle işletmenin varlıklarında, kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren ve para ile ifadeedilenolayveişlemlereaitbilgileri, kaydeden, sınıflandıran, özetleyerekraporlayan, analizedipyorumlayan ve böylece işletme ilgililerine, amaçlarına uygun yararlı bilgiler sağlayanbilimdalıdır. Muhasebe Bilgi Sisteminden Yararlananlar Devlet Kamuoyu Kredi Kuruluşları Yöneticiler Muhasebe Bilgi Sistemi Yatırımcılar Hissedarlar Sendikalar 7 8 Muhasebenin Önemi İşletmelerin elde ettiği ve kullandığı üretim faktörlerinin karşılığında bir para çıkışı, ürettiği mal ve hizmetlerin satılması sonucunda da bir para girişisözkonusuolacaktır. Muhasebebu değerhareketlerininparasalyönüileilgilenir. Muhasebenin görevi para ile ifade edilen bu değer hareketlerini belirli bir düzen içerisinde izleyerek bunların sonuçlarını belirli dönemler halinde ortaya koymaktır. Muhasebenin Önemi Muhasebe faaliyetlerinin sonucunda önemli bilgiler ortaya konulmuşolacaktır. Muhasebenin sağlayacağı bilgiler ile işletmelerin etkin, verimli, karlı yönetilip yönetilmediği ve zayıf ve güçlü tarafları hakkında bilgisağlanmışolacaktır. Muhasebe işletmenin kendisini dış dünyaya ifade etmekte kullandıklarıbirlisandır. Muhasebe işletmenin kendini kontrol altında tutmakta kullandığısinirsistemidir. 9 10 Muhasebenin Tanımı Muhasebenin kapsamına giren olaylarda şu iki şart birlikte olmalıdır. Olay, işletme ile ilgi bir olay olmalıdır. Örneğin Aişletmesi için, B ve C işletmesi arasındaki bir olay A işletmesinin muhasebesinin ilgilendirmez. Ancak B ve C işletmeleri ile A işlemesi arasındaki olaylar A işletmesinin muhasebesini ilgilendirir. Olay, mali nitelikli bir olay (ekonomik değeri olan parasal olay)olmalıdır. Örneğin işletme müdürünün işten ayrılması muhasebeyi ilgilendirmez ancak ayrılma nedeniyle verilecek tazminatmuhasebeyiilgilendirir. 11 Muhasebenin Fonksiyonları Muhasebe ilk zamanlar sadece ticari işlemleri kaydedilmesi olarak görülmekteydi. Ekonomi biliminin gelişmesiyle, muhasebe ilave görevler üstlenmeye başlayarak işletmenin temel bilgi kaynağı konumuna ulaştı. Ticari işlemlerin kaydının yanı sıra işletme yöneticilerinin karar alma ve uygulamaları denetleme faaliyetlerine ışık tutacak bilgi sağlama fonksiyonlarını da üstlenmiş oldu. Muhasebenin Fonksiyonları(Görevleri) Kaydetmek Fonksiyonu Sınıflandırmak Fonksiyonu Özetleyerek Raporlama Fonksiyonu Analiz Etme ve Yorumlama Fonksiyonu 12 2
Kaydetme Fonksiyonu Kaydetme fonksiyonu, belgelere dayalı, parayla ifade edilebilen mali nitelikteki olaylar ve işlemlerin (mal alım satımı, alacağın tahsili, borcun ödenmesi gibi) tarih sırasına göre kaydedilmesini ifadeetmektedir. İşletmenin mükellefiyet türüne göre tutmak zorunda olduğu muhasebedefterlerinekayıtedilmesigerekir. Belgeye dayanan bir mali nitelikli işlemin muhasebe defterlerine kayıt edilmemesi yasalarcaişletmeyi suçlu durumadüşüreceği için işletmenin faaliyetleri ile ilgili her belgeyi kayıt altına alması gereklidir. Sınıflandırma Fonksiyonu Yevmiye defterine tarih sırasına göre yapılan kayıtlar sonucunda çok sayıda bilgi arka arkaya sıralanmış olur. Bu bilgilerin tarih sırasına göre sıralanması işletme ile ilgilenen çeşitli çevrelere yarar sağlamaz. Bu bilgilerin yararlı olabilmesi için anlamlı bir biçimde sınıflandırılmasıgereklidir. Bu sınıflandırma işi; yevmiye defterine tarih sırasıyla yapılan kayıtların aynı nitelikteki işlemleri bir arada görmemizi sağlayacak biçimde defteri kebir(büyükdefter)hesaplarınaaktarılmasıyoluylagerçekleştirilir. Örneğin kasaya nakit girişleri, senet vererek borçlanmalar, bankaya para yatırıp çekmeler vs. ayrı ayrı görebileceğimiz hale gelmişolur. 13 14 Özetleyerek Raporlama Fonksiyonu Özetleyerek Raporlama, kaydedilmiş ve sınıflandırılmış mali nitelikteki olayları ve işlemleri özetlenerek mali tablolar ve raporlar haline getirilmesi ve ilgili kişilere (devlet, ortaklar, alıcılar, satıcılar vb.) bu raporlarsunulmasıfonksiyonudur. Butablolarınenönemlileribilançovegelirtablosudur. İşletme ile ilgili kişiler ve gruplar farklı zaman aralıkları ile ve farklı nitelikteki bilgilere ihtiyaç duyarlar. İşletme faaliyetleri için raporlama dönemi en çok bir yıl olup, bu süre kullanıcı ile işletme arasındaki ilişkinin niteliğine bağlıdır. Vergi dairesi ilgili raporları yılda bir defa almayı yeterli bulurken, şirket yönetim kurulu aylık, şirketmüdürüisenerdeysegünlükolarakalmayıisteyecektir. Analiz Etme ve Yorumlama Fonksiyonu Kaydetme, Sınıflandırma ve Özetleyerek raporlama muhasebenin klasik fonksiyonları olarak belirtilebilir. Ancak muhasebe yardımıyla işletme hakkındaki bilgilerin analiz edilmesi ve yorumlanması büyük önem kazanmıştır. Bu analiz, değerlendirme ve yorumlar işletme ile ilgili çeşitli menfaat gruplarına alacakları kararlardayardımcıolacaktır. Analiz ve Yorumlama Fonksiyonu ile raporlarda yer alan özet bilgiler ve bunları kendi aralarındaki ilişkileri yorumlanır. Bunun gerçekleştirilmesi için, mali tablolar ve raporlar Finansal analize tabi tutulur ve bunların sonuçlarına göre, mali tablolarda ve raporlarda yer alan bilgilerin ne anlamageldiğibelirlenir. 15 16 Muhasebe Bilgi Sistemi Muhasebe Türleri Kaydetme Sınıflandırma Özetleyerek Raporlama Analiz Edip Yorumlama Karar Vericiler İçin Faydalı Bilgi Muhasebe aşağıdaki şekilde türlerine ayrılabilir. Genel (Finansal) Muhasebe Maliyet Muhasebesi Yönetim Muhasebesi Uzmanlık Muhasebesi 17 18 3
Genel Muhasebe İşletmelerin diğer işletmeler veya kişilerle ilişkilerinin oluşturduğu çeşitli faaliyetleri bulunmaktadır. Bu ilişkilere satın alma, satma, borçalma, borçvermegibiörneklerverilebilir. Diğer işletme ve kişilerle ilişkiler sonucunda ortaya çıkan işlemlerin belgelendirilmesi, kaydedilmesi, sınıflandırılması, özetlenerek raporlanması ve analiz edilip yorumlanması Genel (finansal) Muhasebeolarakifadeedilir. Genel muhasebenin görevi; bir işletmenin varlık ve kaynaklarını belirlemek, bunlardaki değişiklikleri saptamak, gelir ve giderleri karşılaştırarak faaliyet sonuçlarını mali tablolar aracılığıyla ortaya koymaktır. Esas itibariyle, ticari işletmeler bu muhasebe türünü kullanmaktadır. Maliyet Muhasebesi Üretim faaliyetleri ile uğraşan işletmelerin, üretim safhasında ortaya çıkan, başka bir ifadeyle iç ilişkileri sonucunda meydana gelene değer hareketlerinin kaydı ve bunlara dayalı hesaplamalar maliyetmuhasebesininilgialanınagirmektedir. Maliyet muhasebesi ile amaçlanan üretilen mamullerin maliyetlerini doğru biçimde ortaya koymak, giderler üzerinde kontrol sağlamak, işletme ile ilgili alınacak kararların planlamasınaveözelyönetimkararlarınayardımcıolmaktır. Bu veriler sayesinde işletme yönetimi, satış fiyatlarının doğru tespiti, harcamaların denetlenmesi ve geleceğe yönelik planlama faaliyetlerinisağlambirtemeleoturturmuşolur. 19 20 Yönetim Muhasebesi Uzmanlık Muhasebeleri Genel muhasebe ve maliyet muhasebesi faaliyetleri sonucunda üretilen bilgilerin işletmenin daha iyi yönetilmesi için kullanılan muhasebedalıdır. Burada çeşitli karar verme teknikleri muhasebenin ürettiği bilgilere uygulanmakta, bu yolla yöneticilerin doğru karar vermelerineyardımcıolmakamaçlanmaktadır. Bu muhasebe türleri; yukarıda belirtilen üç muhasebe türünün çeşitli faaliyet alanlarının (bankacılık, inşaat, konaklama vs.)özelliklerine uygun olarak adapte edilmesiyle oluşturulmaktadır. Banka muhasebesi, Sigorta muhasebesi, İnşaat muhasebesi, Konaklamamuhasebesibu türlerinbaşlıcalarıdır. 21 22 Muhasebenin Görevleri Muhasebenin Görevleri Borç ve Alacak İlişkisini İzler: muhasebe işletmenin, sahip/sahipleri, diğer işletme yada kişilerle arasında ortaya çıkan, mali, ticari yada diğer nedenlerle ortaya çıkan borç ve alacak ilişkilerinindoğruve kolaytakipedilmesinisağlar. Yönetime Yardımcı Olur: Muhasebe etkili bir yönetim aracıdır. İşletme sahip ya da yöneticileri işlerin planlanması ve kontrolünü yapmak için muhasebeden elde edilen mali bilgilere ihtiyaç duymaktadırlar. Faaliyet Sonuçlarını Takip ve Kontrol Etmeye Yardımcı Olur: Muhasebe sürecinin sonunda işletmenin faaliyet sonuçlarını gösteren mali tablolar üretilir. Bu tablolar sayesinde işletmeyle ilgiliolantaraflar işletmehakkındasağlıklıbilgileralırlar. İşletme hakkında istatistik çıkarma: Muhasebe işletme hakkında yıllara göre rakamlar elde edilmesine yardım eder. Bu rakamlar sayesindeişletmeninyıllaragöregelişimitakipedilebilir. 23 24 4
Muhasebenin Görevleri İşletme lehine kanıt olma: Muhasebe işletmenin ticari işlemlerinden ortaya çıkan sorunların adli süreçlerle çözülmesinde delil olma özelliğine sahiptir. Ancak yasalara uygun olarak tutulmayan defterler işletmenin aleyhine de kanıt olabilir. Denetleme aracı olma: İşletmeyi yönetmekle sorumlu olan kimselerin görevlerini etkin bir biçimde yerine getirip getirmediklerinidenetlemeyeyardımcıolur. Muhasebe İle İlgili Temel Terimler Varlık, işletmenin sahip olduğu tüm iktisadi kıymetlerdir. Muhasebede varlıklar dönen varlık ve duran varlık olarak iki kısmaayrılır. Dönen varlıklar, bir yıl yada normal faaliyet döneminde paraya dönüşebilen varlıklardır. Örn. Kasa ve bankadaki para, Ticari mal, senetlialacaklar,çekvb. Duran varlıklar, bir yıl yada normal faaliyet döneninde paraya dönüşemeyen varlıklardır. Örn. Makineler, taşıtlar, demirbaşlar, markalar,patentlervb. 25 26 Muhasebe İle İlgili Temel Terimler Muhasebe İle İlgili Temel Terimler Sermaye, işletmenin sahip olduğu tüm iktisadi kıymetlerin kaynağını ifade eder. Varlıklardaki hak sahiplerine göre sermaye, özkaynaklarileyabancıkaynaklardiyeikigrubaayrılır. Öz kaynaklar, İşletmenin sahip yada ortakların işletmenin varlıklarıüzerindekihaklarıdır. Yabancı kaynaklar, üçüncü kişi ve kurumları işletmenin varlıkları üzerindeki haklarıdır. Üçüncü kişilerden ödünç alınan değerleri ifadeeder. Aktif Bilanço Pasif Varlıklar (Birinci Kişi) Yabancı Kaynaklar (Üçüncü Kişiler Öz kaynaklar (İkinci Kişi) Gider, işletmenin faaliyetlerini devam ettirebilmesi için kullandığı vetükettiğimalvehizmetlerindeğerolaraktutarıdır. Maliyet, bir mal ve hizmetin elde edilmesi için yapılan değer kullanımlarıdır. Gelir, işletmenin faaliyetleri sonucunda mal ve hizmetlerden elde ettiğiparasaltutardır. Fiyat, birbirimmalvehizmetiçinistenentutardır. Tahsil, paraveparayerinegeçenaraçlarıngirişidir. Ödeme, işletmedenparaveparayerinegeçenaraçlarınçıkışıdır. 27 28 Muhasebenin Teorik Yapısı Muhasebe bir sistemdir. Bu sistemin girdileri (veri) ve bu sistemin çıktıları (bilgi) bulunmaktadır. Bu sistemin bir bütünlük içinde çalışabilmesi için göz önünde bulundurulmasıgereken bazı esaslar bulunmaktadır. Bu esaslar aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir: MuhasebeninTemelKavramları, GenelKabulGörmüş Muhasebeİlkeleri, MuhasebeStandartları, MuhasebePolitikaları, Muhasebeuygulamalarına yönverenhukuksalyapı, BilimselGörüşler, MuhasebeMeslekAhlakı, Muhasebenin Temel Kavramları Muhasebe, işletme ve işletme hakkında bilgiye ihtiyacı olan kesimlerarasındabilgisağlayanönemlibiraraçtır. İşletmelerin mali durumu ve faaliyet etkinliği konusunda bilgiler ise mali tablolar aracılığıyla elde edilmektedir. Bu bilgilerden yeterince ve doğru biçimde yararlanılması için, söz konusu bilgilerinbelirli birdisiplinve anlayışiçerisinde birarayagetirilmesi gerekmektedir. Böylece muhasebe uygulamalarının gerek şeklen gerekse içerik olarakbelirliilke,esasvevarsayımlaradayanmasızorunludur. 29 30 5
Muhasebenin Temel Kavramları Geçen süreçte uygulamaları yönlendirecek ve uygulama birliği sağlayacak,kılavuzniteliğindetemelkavramlarkabuledilmiştir. Bütün ülkelerce kabul edilmiş ve evrensel bir nitelikte olan bu kavramlar her işletmenin kendi kafasına göre kayıt tutmasını engelleyerekbiruygulamabirliğiortayakoymaktadır. 31 Muhasebenin Temel Kavramları Muhasebenin temel kavramları 12 başlık altında ifade edilmektedir. 1. Sosyal Sorumluluk Kavramı 2. Kişilik Kavramı 3. İşletmenin Sürekliliği Kavramı 4. Dönemsellik Kavramı 5. Parayla Ölçülme Kavramı 6. Maliyet Esası Kavramı 7. Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı 8. Tutarlılık Kavramı 9. Tam Açıklama Kavramı 10. İhtiyatlılık Kavramı 11. Önemlilik Kavramı 12. Özün Önceliği Kavramı 32 Sosyal Sorumluluk Kavramı Bu kavram muhasebenin işlevlerini yerine getirme konusunda sorumluluklarını belirlemekte, bu bağlamda muhasebenin kapsamınıanlamını,yerinive amacınıgöstermektedir. Sosyal sorumluluk kavramı; muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uygulamalarının yürütülmesinde, mali tabloların düzenlenmesi ve sunulmasında belli kişi ve grupların değil tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesivedolayısıylabilgiüretimindegerçeğeuygun, dürüstvetarafsız davranılmasınınıifadeetmektedir. Sosyal Sorumluluk Kavramı Örnek (1): İşletme bir kredi kuruluşundan kredi talebinde bulunurken kârı yüksek göstermek, vergi beyannamesi verirken karı düşük göstermek muhasebecinin sosyal sorumluluğu ile çelişir. Bu durum işletme sahipleri yararına, vergi idaresi zararına birsonuçdoğurur. Örnek(2): Kardan prim alarak çalışan bir üst düzey yöneticinin, karın olduğundan çok açıklanmasını istemesi, muhasebecinin sosyal sorumluluğu ile çelişir. Bu durum, yönetici lehine, işletme sahiplerininaleyhinebirsonuçdoğurur. 33 34 Kişilik Kavramı Kişilik kavramı, işletmenin sahipleri, yöneticileri, personeli ve diğer ilgililerden ayrı bir kişiliğe sahip olduğunu ve söz konusu işletmenin muhasebeişlemlerinin sadecebu kişilikadınayürütülmesigerektiğiniifade eder. Her işletme yasal statüsü(kişi işletmesi veya sermaye şirketi gibi) ne olursa olsun, muhasebe işlemleri açısından ayrı bir kişilik olarakdüşünülür.bunamuhasebekişiliğidenir. Kişilik Kavramı Örnek(1): İş adamı A, çocuğunun özel okul taksitini işletmesinin kasasından ödetebilir. Ödenen bu tutar, kişilik kavramı gereğince işletmenin giderleri arasında yer almaz. Bu ödeme söz konusu kişininözel(cari)hesabınakaydedilir. Örnek(2): İş adamı B nin, işletmesine tahsis etmediği bir gayri menkulünün kirası, kiracı tarafından işletme kasasına ödenebilir. Bu bedel işletme gelirlerine kaydedilmez, söz konusu kişinin özel hesabınakaydedilir. 35 36 6
İşletmenin Sürekliliği Kavramı Bu kavram, İşletme faaliyetlerini bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğiniifadeeder. Bu nedenle sahiplerinin veya hissedarların yaşam süreleriyle bağlı değildir. Ana sözleşmesinde aksine hüküm olmadıkça işletmeler sürekli faaliyette bulunmak üzere kurulur. Süreklilik kavramı, işletmede uygulanacak muhasebe politika ve tekniklerinin günübirlik değil genişkapsamlıtasarlanmasınıöngörür. İşletmenin Sürekliliği Kavramı Örnek(1): Bir binanın ömrü ortalama 30 ile 50 yıl arasında değişir. İşletme bir bina aldığında bu binanın ömrü tahmin edilir ve her sene bu bina için yapılan yatırım harcaması kardan düşülerekişletmeyegerikazandırılır.bunaamortismandenir. Ancak işletmenin 30 yıl faaliyetlerini sürdürüp sürdürmeyeceği belli değildir. Ancak işletmenin faaliyetini 30 yıldan fazla sürdüreceğikabuledilir. 37 38 Dönemsellik Kavramı Dönemsellik Kavramı Dönemsellikkavramı; işletmeninsürekliliğikavramıuyarıncasınırsızkabuledilen ömrünün belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerdenbağımsızolaraksaptanmasıdır. Başta devlet, ortaklar, personel, kredi kuruluşları olmak üzere birçok kişi ve kuruluş, işletme çalışmaları sonucundan ulaşılan sonuçları bilmek isteyecekledir. Bu nedenle, işletmenin sonsuz sayılan ömrü belirli aralıklara bölünür ve her bir bölüm bağımsız birdönemioluşturur. İşletme çalışmalarının sonuçları bu dönemler itibariyle saptanır. Muhasebede en uzun dönem 1 yıldır. Dönemler birbirlerinden bağımsızdır. Muhasebede normal takvim 01 Ocak ta başlar 31 Aralıkitibariylesonaerer. Örnek(1): İşletmenin 1 Kasım günü 5 aylık yakıt parası olarak 5.000 TL ödendiğini varsayarsak, bu ödemenin tamamı cari yıla gider yazılmaz. Yalnızca 2 aylık kısmı olan 2.000 TL cari yıla gider yazılır. Kalan 3 aylık kısmı ise gelecek yılın giderini oluşturur. Örnekteki olay, işletmenin aylık mali tablo düzenlemesi durumuna göre de değerlendirilebilir. Örnek(2): Bir basın işletmesinin; 1 Eylül günü, sattığı derginin bir yıllık abone bedelini peşin tahsil ettiğini varsayarsak, bu tahsilatın 4 aylık kısmı cari yılın geliri, kalan 8 aylık kısmı ise gelecek yılın geliri olur. Örnekteki olay, işletmenin aylık mali tablo düzenlemesi durumunagörededeğerlendirilebilir. 39 40 Parayla Ölçülme Kavramı Parayla Ölçülme Kavramı İşletmedeki çeşitli fiziki ölçüler ile ifade edilebilen olayların kaydedilebilmeleri ve izlenebilmeleri için bunların ortak bir ölçü ile ölçülmesi gerekir. Örneğin; akaryakıt: litre, kumaş: metre, peynir: kilogram, kereste: metreküp, çimento torba vb. ile alınır satılır ama, muhasebe kayıtlarında ortak ölçü olan TL üzerinde izlenir Parayla ölçülme kavramı, parayla ölçülebilen, iktisadi olay ve işlemlerin muhasebeye ortak bir ölçü olarak para birimiyle yansıtılmasınıifadeeder. Buparabirimiiseulusalparabirimdir. Bu ulusal para Türkiye de Türk Lirası, ABD de Dolar, AB ülkelerindeeuro dur. Örnek(1): İşletmenin elindeki nakit fazlasını değerlendirmek için satın aldığı $ 100, satın alma günündeki cari kurdan TL ye çevrilerekkayıtlaraalınır. Örnek(2): İşletme 10 adet X malı almıştır. Muhasebe, taşıma irsaliyesine istinaden X malını yalnızca adet üzerinden kayıtlara alamaz.parasaltutarcinsindenkayıtlaraalır. 41 42 7
Maliyet Esası Kavramı Maliyet esası kavramı, paramevcudu, alacaklar vemaliyetinin belirlenmesi mümkün ve uygun olmayan diğer kalemler hariç, işletme tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde, bunların elde edilmemaliyetlerininesasalınmasınıifadeeder. Para mevcudu, alacaklar ve maliyetlerinin belirlenmesi mümkün olmayanvarlıklarisebuyöntemledeğerlendirilmez. Bu kavram gereği, işletmedeki varlıklar edinme maliyetleri ile muhasebekayıtlarınaaktarılırlar. Örneğin, bir arsa satın alındığında, bu arsanın kayıtlara geçirilmesinde,maliyetbedeligözönündetutulur. Bu kavram işletme yöneticilerinin zamanlarını sürekli biçimde değerlemeişineharcamasınıönlemektedir. 43 Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı Bu kavram, muhasebe kayıtlarının gerçek durumunu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş objektif belgelere dayandırılması ve muhasebe kayıtlarınaesas alınacak yöntemlerin seçilmesinde tarafsız veön yargısızdavranılmasıgereğiniifadeeder. Yapılan her kayıt, fatura, makbuz, fiş vb. belgelere dayandırılmalıdır. Mali tabloların güvenirliği, kayıtların dayandığı belgelerin doğruluğuna bağlıdır. Bu kavrama uymakla sosyal sorumlulukkavramınıngereklerideyerinegetirilmişolur. 44 Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı Örnek (1): İşletmenin patron yöneticisi veya sorumlu müdürü, işletmeye aldığı çeşitli varlıkları telefonla muhasebeciye bildirebilir. Bu durumda, olaya ilişkin belge olmadığından her hangi bir muhasebekaydıyapılmaz. Örnek(2): İşletenin aldığı yakıtla ilgili olarak, faturada 5 Ton kömür ifadesinin olması, faturanın objektifliği konusunda kuşku verir. Çünkü, kömürün cinsi(taş kömürü, kok kömürü, linyit kömürü gibi) belirtilmemiştir yani kişisel yargıya açık bırakılmıştır. Bu durumda bu fatura, usulüne uygun olarak düzenlenmiş belge tanımınauymaz. Tutarlılık Kavramı Tutarlılık kavramı, muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının birbiriniz izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğiniifadeeder. İşletmenin mali durumunun, faaliyet sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların karşılaştırılabilir olması bu kavramın amacını oluşturur. Tutarlılık kavramı, benzer olay ve işlemlerde kayıt düzenleriyle değerleme ölçülerinin değişmezliğini ve mali tablolarda biçim ve içerikyönündentekdüzeniöngörmektedir. 45 46 Tutarlılık Kavramı Örnek(1): Bir işletmede amortismanlar; sabit tutarlı amortisman yöntemine göre hesaplanırken, diğerinde azalan bakiyeler yöntemine göre hesaplanıyorsa, iki işletmenin karlılıkları anlamlı şekilde karşılaştırılamaz. Anlamlı bir karşılaştırma için, her iki yöntem arasındaki farkın ayrıca değerlendirmeye katılması gerekir. Örnek (2): Bu iki örnekte olduğu gibi, stok değerleme yöntemlerindeki farklılıklar da, işletmeler arası ve bir işletmede dönemler arası anlamlı karşılaştırma yapmayı önemli ölçüde zorlaştırır. Tam Açıklama Kavramı Tam açıklama kavramı; mali tabloların, bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık veanlaşılırolmasınıifadeeder. Örneğin, işletme önceden beri uyguladığı bir yöntemi değiştirdiğinde, bunun etkilerini tam açıklama kavramı gereği malitablodipnotlarındagöstermesigerekir. 47 48 8
İhtiyatlılık Kavramı Bu kavram, muhasebe olaylarında temkinli davranılmasını ve işletmenin karşılaşabileceğiriskleringöz önünealınmasıgereğiniifadeeder. Bu kavramın sonucu olarak, işlemeler, muhtemel giderleri ve zararları için karşılık ayırırlar, muhtemel gelir ve karları için ise gerçekleşme dönemlerine kadar herhangi bir muhasebe işlemi yapılmaz. Başka bir ifadeyle karda gerçekleşme, zararda ise gerçekleşme ihtimali dikkatealınmaktadır. İhtiyatlılık Kavramı Örnek (1): Bir iş kazası sonucu, işçi tarafından dava edilen işletme, mahkeme sonuçlanmasa bile, dönem sonunda tahmini bir tazminat bedeli kadar bir gideri kabul edebilir. Mahkeme kesinleştiğinde,kesinsonucagöregereklikayıtlarayrıcayapılır. Örnek (2): İşletmenin kısa vadeli olarak aldığı çeşitli hisse senetlerinde, sene sonunda oluşan değer düşüklüğü dikkate alınır.ancakaynısenetlerdeoluşandeğerartışıdikkatealınmaz. 49 50 Önemlilik Kavramı Önemlilik Kavramı Önemlilik kavramı, bir hesap kalemi veya mali olayın nispi ağrılık ve değerinin, mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri veya alınacakkararlarıetkileyebilecekdüzeydeolmasınıifadeeder. Önemli hesap kalemleri, mali olaylar ve diğer hususların mali tablolardayeralmasızorunludur. Sermaye piyasasının gelişmesiyle paralel olarak kamuyu aydınlatmanın önem kazanması, bu kavramın da muhasebe temelkavramlarıarasındayeralmasıgereğiniartırmıştır. Bir hesap kalemi bulunduğu hesap grubu içinde% 20 den fazla paya sahipse önemlilik kavramı gereği, bu hesap kalemi ayrı bir başlıkaltındagösterilir. Örneğin, bir işletmenin 150.000 TL lik dönen varlıkları içerisinde kasadaki 5.000 TL önemli değildir. Ancak aynı işletmenin kasasındaki para 100.000 TL olduğunda önemli olmaktadır. 51 52 Özün Önceliği Kavramı Özün önceliği kavramı, işlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerinden çok özlerinin esas alınmasıgereğiniifadeeder. Genel olarak işlemlerin biçimleri ile özleri paralel olmakla birlikte, bazı durumlarda farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu takdirde, özün biçimeönceliğiesastır. Muhasebe uygulamalarında, muhasebe kavram ve ilkeleriyle değişik düzenlemeler (vergi yasaları, ticaret kanunları, çeşitli yönetmelikler gibi) arasında çelişki oluşabilir. Böyle durumlarda, işletmenin yaşaması ve başarısı açısından hangisi daha geçerli ise ouygulanmalıdır. Özün Önceliği Kavramı Örnek(1): TTK nagöreçekte vadeyoktur. Ancak işletmelerinçeki genellikle vadeli kullandıkları bilinmektedir. Bu durumda, belli birvadeyehaizbirçekialanişletme,buçekittkhükmünegöre, nakit gibi kabul edip kasa hesabına kaydetmek yerine, doğrudan durumunauygunbirbaşkahesaba(alınançekler)kaydeder. Örnek (2): Vergi yasalarına göre şüpheli alacak şartlarını taşımayan, ancak fiilen tahsilinde şüphe duyulan bir alacak için karşılık ayrılabilir. Bu durumda söz konusu karşılık için oluşan gider, kanunen kabul edilmeyeceğinden vergi matrahına ilave edilmelidir. 53 54 9
Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri Genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri, bir bakıma temel kavramların uygulamaya yansımasını sağlayan araçlarıdır. Genel kabul görmüş muhasebe ilkelerinin amacı; muhasebe uygulamalarında farlılıkları azaltarak, karşılaştırılmaya elverişli, uyumlu,(tutarlı) ve yararlı muhasebe bilgilerinin üretilmesine imkan sağlamaktır. Tekdüzen Muhasebe Sistemi nde genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri, temel mali tabloların düzenlenme ilkeleri olarak şu şekilde alınmıştır: GelirTablosuİlkeleri Bilançoİlkeleri Varlıklaraİlişkinilkeler YabancıKaynaklaraİlişkinİlkeler Özkaynaklaraİlişkinİlkeler Muhasebe Standartları Muhasebe standartları, muhasebe kavram ve ilkelerinin uygulanmasında esas alınacak yöntemleri ve değerleme ölçülerini belirler. Muhasebe standartları ulusal ve uluslararası kuruluşlar tarafından yayınlanmaktadır. Türkiye de ulusal muhasebe standartları, Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu (TMUDESK) tarafından yayınlanmaktadır. 55 56 Muhasebe Politikaları Bir işletmenin muhasebe politikası; o işletmedeki muhasebe uygulamasına yön vermek amacıyla kamu otoritesi ve meslek kuruluşlarınca belirlenen kurallar içerisinde yer alan seçeneklerden, işletmeye uygun olanının belirlenmesi şeklinde tanımlanabilir. Örneğin, amortisman hesaplama ve kayıt yöntemlerinden hangisinin uygulanacağının belirlenmesi veya stok değerleme yöntemlerinden hangisinin uygulanacağının belirlenmesi gibi. Muhasebe Uygulamasına Yön Veren Hukuksal Yapı Muhasebe uygulamaları çeşitli yasaların emredici hükümlerinden direkt olarak etkilenmektedir. Bu yasaların başlıcalar şunlardır: Vergi Usul Kanunu (VUK) Gelir Vergisi Kanunu (GVK) Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) Türk Ticaret Kanunu (TTK) Katma Değer Vergisi Kanunu (KDV) Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) İş Kanunu Sosyal Güvenlik Mevzuatı Diğer Hukuksal Düzenlemeler 57 58 Bilimsel Görüşler Muhasebe bilim dalı ile ilgili yazarlar ve bilim adamları; muhasebe ile ilgili çeşitli konulara, yeni açıklamalar getirip yeni görüşler ekleyebilirler. Bu açıklama ve görüşler muhasebenin teorik ve uygulama açısından gelişmesine katkıda bulunur. Bu tür bilimsel görüşler de, muhasebe teorisinin unsurlarından birisini oluşturur. Muhasebe Meslek Ahlakı (Etik) Meslek ahlakı, mesleki davranışla ilgili neyin doğru, neyin yanlış, neyin haklı, neyin haksız olduğu hakkında inançlara dayalı ilkeler ve kurallar şeklinde tanımlanır. Muhasebede meslek ahlakı müşterilere, halka ve diğer uygulamacılara yüksek standartlara oturtulmuş ahlaki davranışlarla hizmet edilmesi demektir. Meslek mensupları uzmanlıkta yeterli sorumluluğa ulaşmış, güvenirliliğini sağlamış, doğru ve tarafsız, olma vasıflarına sahip kişiler olmak zorundadır. 59 60 10
Muhasebenin Dünyada Gelişimi Muhasebede bugün kullanılmakta olan yöntem çift taraflı kayıt yöntemi olarak isimlendirilmektedir. Son zamanlara kadar bu yöntemin 14 ve 15. yüzyıllarda İtalya da gelişmeye başladığı, muhasebeye ait ilk yazılı eserlerin de yine İtalya da çıktığı kabul edilmektedir. 1458 de Benedit Cortigli Di Ragusa ve 1494 de Luca Paciola nın yayınladıkları eserlerin bu günkü muhasebe sistemine temel teşkil ettiği düşünülüyordu. Ancak yakın tarihte aynı sistemin İslam Dünyasında daha önce gündeme gelmiş olduğu ortaya çıktı. 1363 yılında Abrdulah ibni Muhammed in Risale-i Felekiyye olarak isimlendirdiği kitapta çift taraflı kayıt sisteminden bahsedilmektedir. 61 Türkiye de Muhasebenin Gelişimi 1926 yılına kadar Fransız 1960 yılına kadar Alman Daha Sonrasında Amerikan 62 Muhasebecilik Mesleği Serbest Muhasebecilik Muhasebecilik mesleği 1989 yılında 3568 sayılı Serbest Muhasebecilik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile yasal zemineoturtulmuştur. Kanunla muhasebe mesleği ile uğraşanlar sınıflandırılmış, her biriningörevsorumluluklarıbelirlenmiştir. KanunlaMuhasebecilikMesleğiüçsınıfaayrılmıştır. Serbest Muhasebeci Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Yeminli Mali Müşavirli Serbest Muhasebecilerin görevi gerçek ve tüzel kişilere ait muhasebe kayıtlarını tutmak, mali tablolar ve beyannameler düzenlemekolarakbelirlenmiştir. Serbest Muhasebeci olabilmek için lise mezunu olanlar 6, iki yıllık meslek yüksek okulu mezunu olanlar 4, staj yapma ve staj sonundayapılacaksınavdabaşarılıolmazorunluluğuvardır. 5786 sayılı kanunla yapılan değişiklikle serbest muhasebecilik mesleğine son verilmiştir. 63 64 Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik Serbest Muhasebecilerin yapabildikleri bütün işleri yapabilirler. Ayrıca işletmelerin muhasebe sistemlerini kurma ve geliştirme, işletmecilik, muhasebe, finans ve mali mevzuat ile ilgili uygulamaları düzenleme ve aynı konularda danışmanlık yapma haklarınadasahiptirler. İlave olarak ilgili belgelere dayalı olarak inceleme analiz ve denetim yapabilir, mali tablo ve beyannamelerle ilgili yazılı görüş bildirebilir, rapor düzenler, tahkim, bilirkişilik ve benzeri faaliyetleriicraedebilirler. Yeminli Mali Müşavirlik Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin yaptığı danışmanlık ve denetim faaliyetlerine ek olarak tasdik yetkisine de sahiptirler. Tasdik yetkisi vergi beyannameleri ile bunların ekleri mali tablolara ilişkin olarakyapılmaktadır. Yeminli Mali Müşavirler, tasdik ettikleri işlemlerin sonuçlarından müşterileri ile birlikte sorumludurlar. Bu meslek sınıfına mensup olanlarmuhasebedefteritutmazlar,muhasebebürosuaçamazlar. En az 10 yıl Serbest Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışanlar, ayrıca yeminli mali müşavirlik sınavını kazanmak suretiyle yeminli malimüşavirolabilirler 65 66 11
Aşağıdaki ifadelerden hangisi muhasebeyi tanımlamaktadır? a) Muhasebebirbilgisistemidir. b) Muhasebebirdeftersistemidir. c) Muhasebebirkontrolaracıdır. d) Muhasebebiröngörmearacıdır. e) Hepsi Aşağılıdakilerden hangisi muhasebenin temel işlevleri arasında yer almaz? a) Kaydetme b) Sınıflandırma c) Özetleme d) Kıyaslama e) Analizveyorum 67 68 Aşağıdakilerden hangisi muhasebenin fonksiyonlarından birisi değildir? a) Kaydetme b) Sınıflandırma c) Özetleme d) Sunum e) Analiz Mali nitelikli işlemlerin belgelendirilerek toplanması, daha sonra sunulması ve yorumlanmaya hazırlanması için belirli şekillerde ve kurallara göre muhasebe defterlerine yazılması işlemime ne adverilir? a) Sınıflandırma b) Özetleme c) Kaydetme d) AnalizveYorum e) Raporlama 69 70 Çok sayıdaki bilgilerinbelirli sınıfve gruplaragöre düzenlenmesi işleminene adverilir? a) Özetleme b) Kaydetme c) Sınıflandırma d) AnalizveYorum e) Raporlama Kaydedilmiş, sınıflandırılmış çok sayıdaki bilgilerin anlamlı bir şekilde kısaltılması ve bu bilgilerin çeşitli mali tabloların hazırlanmasıişleminene adverilir? a) Kaydetme b) Sınıflandırma c) ÖzetlemeveRaporlama d) AnalizveYorum e) Sunum 71 72 12
Mali tablolarda yer alan bilgilerin üzerine belirli analiz teknikleri uygulanarak bir takım rakamsal sonuçlara ulaşılması elde edilen değerlerin muhasebe ile ilgilenenler açısından daha yararlı bilgilerhalinegetirilmesiişleminene adverilir.? a) Kaydetme b) Sınıflandırma c) ÖzetlemeveRaporlama d) AnalizveYorum e) Sunum Aşağıdakilerdenhangisimuhasebeningörevlerindendeğildir? a) İşletmeninvarlıklarını,sermayesiniveborçlarınıbelirlemek b) Varlık, sermaye ve borçlarda işletme faaliyetlerinden dolayı meydana gelendeğişmeleri izlemek c) İşletmeninfaaliyetsonuçlarınıortayakoymak d) İşletmeninmalidurumuvefaaliyetsonuçlarıhakkındabilgiler vermek e) İşletmeninvergipolitikasını belirlemek 73 74 Aşağıdakilerden hangisi maliyet muhasebesinin görevlerinden değildir? a) Üretilenmalvehizmetlerinüretimmaliyetlinihesaplamak b) Maliyetkontrolünüsağlamak c) Faaliyetsonuçlarınıbelirlemek d) Özelyönetimkararlarınayardımcıolmak e) Planlamayayardımcıolmak Aşağıdakilerdenhangisimuhasebeyleilgilitaraflardandeğildir? a) İşletmeortakları b) Devlet c) Yöneticiler d) Müşteriler e) Rakipler 75 76 Yöneticilerin başarısını değerlendirmek, işletmenin ulaştığı mali güç ve karlılığı görmek, işletmede ortak olarak kalıp kalmamaya karar vermek için muhasebe bilgisine ihtiyacı olan taraf aşağıdakilerdenhangisidir? a) İşletmeortakları b) Devlet c) Yöneticiler d) Müşteriler e) Muhasebeci Uygulamakta olduğu stok değerleme yöntemini değiştirmesine rağmen bu durumu finansal tablo dipnotlarında belirtmeyen bir işletme, aşağıdaki muhasebe temel kavramlarında hangisine uymamışolur? a) Tutarlılık b) Dönemsellik c) Tamaçıklama d) İhtiyatlılık e) Özünönceliği 77 78 13
Bir işletmenin yurt dışına sattığı mallar karşılığında aldığı yabancı parayı kayıtlarına ulusal para cinsinden geçirmesi aşağıdaki muhasebetemelkavramlarındanhangisineuygundur? a) Tutarlılık b) Dönemsellik c) Tamaçıklama d) Paraylaölçülme e) Özünönceliği Vadeli çeklerin «Alınan Çekler» izlenmesi aşağıdaki muhasebe kavramlarındanhangisineaykırıdır.? a) Tutarlılık b) Dönemsellik c) Maliyetesası d) Paraylaölçülme e) Özünönceliği 79 80 Demirbaşlar için her yıl aynı muhasebe politikasına göre amortisman hesaplanması hangi muhasebe temel kavramı gereğidir? a) Tutarlılık b) Dönemsellik c) Tamaçıklama d) Paraylaölçülme e) Özünönceliği Geçerli nedenlerin bulunması halinde, işletmelerin muhasebe yöntem ve politikalarını değiştirebileceğini ifade eden muhasebe temelkavramıaşağıdakilerdenhangisidir? a) Sosyalsorumluluk b) Kişilik c) Tutarlılık d) Dönemsellik e) Maliyetesası 81 82 Taşıtlara ilişkin kasko bedellerine, hangi finansal tabloda ve hangi muhasebetemelkavramınagereğiyerverilmektedir? a) Bilanço Dönemsellik b) Bilanço Tutarlılık c) Bilanço Tamaçıklama d) GelirTablosu Tamaçıklama e) GelirTablosu Maliyetbedeli Muhasebe uygulamalarında kullanılan muhasebe politikaları değiştirildiği halde bu konuda bilgi verilmemesi, muhasebenin temelkavramlarındanhangilerineuyulmadığınıgösterir? a) Tutarlılık Tamaçıklama b) İhtiyatlılık Kişilik c) Tutarlılık İhtiyatlılık d) Kişilik- Özünönceliği e) İhtiyatlılık Tamaçıklama 83 84 14
Aşağıdakilerden hangisi muhasebenin temel kavramlarından birisideğildir? a) Maliyetesası b) Önemlilik c) Dönemsellik d) İşlemlerinönceliği e) Paraylaölçülme I. Yedekakçeayrılması II. Amortismanayrılması III. Özelfonayrılması IV. Karşılıkayrılması V. Reeskontayrılması Yukarıdakimuhasebeişlemlerindenhangileriihtiyatlılık kavramıgereğiyapılır? a) Yalnız I b) YalnızIII c) IveIV d) IIveIII e) IIIveIV 85 86 İşletmenin yaşam süresinin, işletme sahip yada ortaklarının yaşam süreleriyle sınırlandırılmaması aşağıdaki muhasebe kavramlarındanhangisiyleaçıklanmaktadır? a) Tutarlılık b) Önemlilik c) Kişilik d) Tamaçıklama e) İşletmeninsürekliliği Gelirlerin ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebe kayıtlarınageçirilmesihangikavramgereğidir? a) Kişilik b) Özünönceliği c) Dönemsellik d) Tamaçıklama e) İşletmeninsürekliliği 87 88 Birbirini izleyen dönemler boyunca muhasebe politikalarının değiştirilmeden uygulanması gerektiğini belirten muhasebe temelkavramıaşağıdakilerdenhangisidir? a) Dönemsellik b) Süreklilik c) Tamaçıklama d) İhtiyatlılık e) Tutarlılık Muhasebe bilgi üretiminde gerçeğe uygun, tarafsız ve dürüst davranılması aşağıdaki muhasebe temel kavramlarından hangisiningereğidir? a) Özünönceliği b) Sosyalsorunluluk c) Dönemsellik d) İşletmeninsürekliliği e) Önemlilik 89 90 15
Sonraki yıllara ait peşin ödenmiş giderlerin aktifleştirilmesinde esasalınanmuhasebetemelkavramıaşağıdakilerdenhangisidir? a) Özünönceliği b) Tutarlılık c) Önemlilik d) İhtiyatlılık e) Dönemsellik Muhasebe yöntemlerinin seçiminde kasıtlı olarak işletmenin karlılığının düşmesine neden olacak yöntemlerin dikkate alınması, aşağıda verilen muhasebe temel kavramlarında hangilerininihlalianlamınagelmektedir. a) Önemlilik/ÖzünÖnceliği b) Kişilik/İşletmeninSürekliliği c) Dönemsellik/İhtiyatlılık d) SosyalSorumluluk/TarafsızlıkveBelgelendirme e) Tamaçıklama/Tutarlılık 91 92 İşletmenin bankaya faiz getirisi elde edebilmek için yatırımı olduğu mevduata 31.12.2013 tarihi itibariyle tahakkuk eden, ancak işletmenin bankadaki hesabına geçmeyen faiz geliri için yapmış olduğu kayıt işlemi, muhasebe temel kavramlarından hangisiningereğiolarakyapılmıştır? a) ÖzünÖnceliği b) Paraileölçülme c) İhtiyatlılık d) MaliyetEsası e) Dönemsellik İşletme tarafından satın alınan bir demirbaş için satın alma bedeli, nakliye bedelinin yanında 3 yıllık sigorta bedelinin demirbaşın maliyet bedeline dahil edilmesi hangi muhasebe temelkavramınınihlalianlamınagelecektir? a) Dönemsellik b) Paraileölçülme c) İhtiyatlılık d) MaliyetEsası e) TarafsızlıkveBelgelendirme 93 94 İşletme tarafından bina, makine gibi maddi duran varlık satın almasıhangimuhasebetemelkavramıgereğidir? a) Kişilik b) İşletmeninSürekliliği c) MaliyetEsası d) Önemlilik e) İhtiyatlılık İşletmenin kar ettiği dönemlerde azalan bakiyeler yöntemine göre, zarar ettiği dönemlerde ise normal amortisman yöntemine göre amortisman ayıran bir işletme aşağıda verilen muhasebe temekkavramlarındanhangisiniihlaletmiştir? a) Tutarlılık b) İşletmeninSürekliliği c) İhtiyatlılık d) MaliyetEsası e) Kişilik 95 96 16
Çift taraflı kayıt esasını doğuran muhasebe temel kavramı aşağıdakilerdenhangisidir. a) İşletmeninSürekliliği b) İhtiyatlılık c) MaliyetEsası d) Tutarlılık e) Kişilik Aşağıdaki muhasebe temel kavramlarından hangisi gizli yedekler veya fazla karşılıklar ayrılmasına gerekçe oluşturacak şekildekullanılabilir? a) İşletmeninSürekliliği b) Kişilik c) İhtiyatlılık d) MaliyetEsası e) Tutarlılık 97 98 Bilançoda«Diğer» başlığı altında yer alan bir kalem tutarının, ait olduğu grubun %20 sini aşması halinde bu kalemin ayrı bir başlık altında gösterilmesi, hangi muhasebe temel kavramı gereğidir? a) Tutarlılık b) İşletmeninSürekliliği c) Önemlilik d) İhtiyatlılık e) Tutarlılık Bilançonun aktif ve pasif olarak ayrılması, aşağıdaki muhasebenintemelkavramlarındanhangisiningereğidir? a) İşletmeninSürekliliği b) Kişilik c) İhtiyatlılık d) MaliyetEsası e) Tutarlılık 99 100 İşletme varlıklarının sigorta değerleri hangi muhasebe temel kavramıgereğinceveneredegösterilmelidir? a) Tutarlılık NazımHesap b) TamAçıklama VarlıkHesapları c) ÖzünÖnceliği VarlıkHesapları d) TamAçıklama BilançoDipnotları e) ÖzünÖnceliği BilançoDipnotlar Kaynakça Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011. Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002. Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003. 8 No lu TMS-Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Ferhat Yıldız, NumerusÖzgun Muhasebe Soruları, İkinci Sayfa Yayınları, İstanbul, 2013 Özgün Cemalcılar, Yılmaz Benligiray, Fevzi Sürmeli, Genel Muhasebe, Açıköğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir, 2009. 101 102 17
Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim 103 18