ISL107 GENEL MUHASEBE I

Transkript

1 11. HAFTA ISL107 GENEL MUHASEBE I 12 Kısa Vadeli Ticari Alacaklar 22Uzun Vadeli Ticari Alacaklar ve Muhasebe Kayıtları (2) Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr 122-Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı(-) Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı; 31 Aralık tarihinde (bilanço gününde) senetli alacakların tasarruf değeri ile değerlemesini sağlamak üzere alacak senetleri için hesaplanan reeskont tutarının izlendiği aktifi düzenleyici bir hesaptır. 126-Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı: Kapsamı; İşletme tarafından üçüncü kişilere bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin yada diğer işlemlerin karşılığı geri alınmak üzere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerlerin izlendiği hesaptır. Hesabın işleyişi: verilen depozito ve teminatlar bu hesabın borcuna, geri alınanlar veya hesaba sayılanlar alacağına kaydedilir. a. İşletmemiz Gülaylar Koll.Şti. ne 300 TL oksijen tüp depozitosu verilmiştir. b. İşletmemiz DSİ nin bir ihalesine girmek üzere TL ve Teknik Ticaret A.Ş. nin ihalesine girmek üzere TL nakit teminat yatırılmıştır. c. DSİ ihalesi işletmemizin üzerinde kalmadığından teminat geri alınıyor. d. Teknik Ticaret A.Ş. in ihalesi işletmemizin üzerinde kalıyor. Ancak, işletme işi yapmaktan vazgeçtiğinden şirket teminatı gelir kaydediyor Gülaylar Koll. Şti Kasa Hs. 300 Oksijen tüpleri için depozito verilmesi İşletmemiz Gülaylar Koll.Şti. ne 300 TL oksijen tüp depozitosu verilmiştir. 6 1

2 İşletmemiz DSİ nin bir ihalesine girmek üzere TL ve Teknik Ticaret A.Ş. nin ihalesine girmek üzere TL nakit teminat yatırılmıştır DSİ Teknik Ticaret A.Ş Kasa Hs Teminat Yatırılması DSİ ihalesi işletmemizin üzerinde kalmadığından teminat geri alınıyor. 100 Kasa Hs DSİ Teminatın Geri Alınması Teknik Ticaret A.Ş. in ihalesi işletmemizin üzerinde kalıyor. Ancak, işletme işi yapmaktan vazgeçtiğinden şirket teminatı gelir kaydediyor. 659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar Teminat ve Ceza Zararları Teknik Ticaret A.Ş Teminatın zarar yazılması Diğer Ticari Alacaklar Kapsamı: İşletmenin ticari faaliyetleri sonucu ortaya çıkan ve yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen; ileri tarihli çekler, kredi kartlarından alacaklar, komisyoncudan alacak vb. alacakların izlendiği hesaptır. Hesabın işleyişi: Yukarıda belirtilen alacaklar bu hesaba borç, tahsil ve mahsup işlemi yapıldığında bu hesaba alacak kaydedilir. İşletme tarihinde kredi kartı ile 150.TL lik + %18 KDV lik satış yapmıştır. 127 Diğer Ticari Alacaklar Hs Kredi Kartı Satışları 600 Yurt İçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. Kredi kartı ile yapılan satış Borç Alacak

3 Bankadan tarihinde 150+%18 KDV lik kredi kartı satışını 4,5 TL komisyon kestikten sonra hesaba yatırmıştır. 102 Banka Hs. 780 Finansman Giderleri Borç Alacak 127 Diğer Ticari Alacaklar Hs Kredi Kartı Satışları Kredi kartı ile yapılan satışın banka hesabına yatırılması 172,5 4, Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı Kapsamı: ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi birkaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş yada dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacakları kapsar. Hesabın işleyişi: Tahsili şüpheli hale gelmiş alacaklar ilgili hesapların alacağı karşılığında bu hesaba borç yazılarak bu durumdaki alacaklar normal alacaklardan çıkarılır. Alacağın tahsili veya tahsil edilemeyeceği kesinleşmesi durumunda bu hesaba alacak kaydedilir. 13 a. Borçlusu Selim Seçer olan TL lik bir alacak senedi protesto edilmesine rağmen tahsil edilememiştir. İşletme alacağın tahsilini şüpheli olarak nitelendirmiştir. 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs Selim Seçer 121 Alacak Senetleri Hs Cüzdandaki Senetler Tahsil edilemeyen alacağın şüpheli hale gelmesi Şüpheli Ticari Alacaklar Hs.. B: Kanuni takip sonucu senet bedelinin tahsili rapor dönemi içinde sağlanmıştır. 100 Kasa Hs. BORÇ 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs. ALACAK Tarih Açıklama Tutar Tarih Açıklama Tutar 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hs Selim Seçer Şüpheli alacağın tahsil edilmesi 17 3

4 129-Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı(-) Kapsamı: bu hesap işletmenin perakende satış yöntemi kullanarak belirlediği tahmini şüpheli alacakları için ayırdığı karşılıklar ile vadesinde tahsil edemediği senetli ve senetsiz alacaklarının tamamı veya bir kısmı için ayırdığı karşılıkların izlendiği aktifi düzenleyici bir hesaptır. Hesabın işleyişi: işletmenin hesapladığı karşılık tutarı 129- Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabının alacağına 654- Karşılık Giderleri Hesabının borcuna kaydedilir. Şüpheli alacağın tahsiline bağlı olarak, tahmin olunan zararın kısmen yada tamamen gerçekleşmemesi durumunda; gerçekleşmeyen kısım 644-Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı na alacak, bu hesaba borç kaydedilir. Gerçekleşen zararın ayrılan karşılıktan fazla olması halinde aşan kısım 681 Önceki Dönem Gider ve Zararları Hesabına borç, tahsil edilemeyen tutar ilgili hesaba alacak kaydedilir. 22 TİCARİ ALACAKLAR (UZUN VADELİ TİCARİ ALACAKLAR) 22 Ticari Alacaklar (Uzun Vadeli Ticari Alacaklar) İşletmenin asıl faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından doğan ve vadesi 1 yıldan uzun olan alacaklar(ticari alacaklar) duran varlık olarak bu bölümde yer alırlar. Söz konusu alacakların vadesi 1 yıla indiğinde, bu gruptaki hesaplardan, dönen varlıklar içindeki kısa vadeli ticari alacaklar hesaplarına aktarılır. 22 Ticari Alacaklar (Uzun Vadeli Ticari Alacaklar) 22-Ticari Alacaklar Grubu 220 Alıcılar Hesabı 221 Alacak Senetleri Hesabı 222 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı (-) 224 Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri Hesabı(-) 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı 229 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı (-) 220 Alıcılar Hesabı 221 Alacak Senetleri Hesabı Hesabın Niteliği: İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz yani veresiye alacaklarının izlenmesi için kullanılan hesaptır. Finansal kiralamadan doğan senetsiz alacaklar da bu hesapta izlenir. Bu hesaptaki alacakların vadesi 1 yıldan daha fazladır. Hesabın İşleyişi: Veresiye olarak mal veya hizmet satışlarından dolayı senetsiz alacağın doğması ile bu hesaba borç olarak kaydedilir, alacakların vadeden önce tahsil edilmesi, alacağın vadesinin 1 yılının altına inmesi halinde kısa vadeli yani 120 Alıcılar Hesabına aktarılması, alacağın değersiz alacak haline gelmesi hallerinde ise hesaba alacak olarak kaydedilir. Hesabın Niteliği: İşletmenin ticari işlemlerinden kaynaklanan vadesi 1 yılı geçen senetli alacakların izlendiği hesaptır. Finansal kiralama işlemlerinde doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir. Hesabın İşleyişi: Alınan 1 yıldan uzun vadeli senet tutarları bu hesaba borç, alacakların vadeden önce tahsil edilmesi, ciro edilmesi veya işletmeden çıkmasında, alacağın vadesinin 1 yılının altına inmesi halinde kısa vadeli yani 121 Alacak Senetleri Hesabına aktarılması, alacağın değersiz alacak haline gelmesi hallerinde ise hesaba alacak olarak kaydedilir. 4

5 222 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı (-) Hesabın Niteliği: Dönem sonunda bilançoda uzun vadeli senetli alacakların tasarruf değeri (peşin değerleri) ile gösterilmesi halinde nominal değer ile peşin değer arasındaki fark, bir başka ifadeyle alacak senetleri için ayrılan reeskont tutarlarının izlenmesinde kullanılan hesaptır. Pasif karakterli bir hesaptır. Hesabın İşleyişi: Hesaplanan reeskont tutarları bu hesaba alacak olarak kaydedilir, 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabının borcuna kaydedilir. Böylece alacak senetleri bilançoda peşin değerinde gösterilmiş olur. 222 Alacak Senetleri Reeskontu hesabı izleyen dönemde, vadesi bir yılın altına inerse 121 Alacak senetleri Hesabına aktarılır, oran 121 Alacak Senetleri Hesabı, 647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı ile kapatılır. 224 Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-) Hesabın Niteliği: Bu hesap finansal kiralamanın yapıldığı tarihte kiralama işlemlerinden doğan alacaklar ile kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki farkı gösteren henüz kazanılmamış finansal kiralama faiz gelirlerinin izlendiği hesaptır. Bu gelirlerin hesaplanmasına ilişkin bilgiler bilanço dipnotlarında yer alır. Hesabın İşleyişi: Finansal kiralama sözleşme tutarı ile finansal kiralamayla ilgili kira ödemelerinin bugünkü değeri arasındaki fark "Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" olarak bu hesaba alacak kaydedilir. Kiralama sözleşmesine uygun olarak tamamlanan ve her dönem sonunda hesaplanan izleyen döneme ait faiz gelirleri tutarı bu hesaba borç "124 Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri" hesabına alacak olarak kaydedilir. 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı Hesabın Niteliği: İşletme tarafından üçüncü kişilere karşı bir işin yapılmasının üstlenilmesi ya da bir sözleşmenin karşılığı olarak geri alınmak üzere 1 yıldan uzun süreli olarak verilen depozito ve teminat niteliğindeki nakit değerlerin izlendiği hesaptır. Hesabın İşleyişi: Bir yıldan daha uzun sürede geri alınması öngörülen depozito ve teminatlar bu hesabın borcuna kaydedilir, geri alınan depozito, dönen varlıklara aktarılan depozito ve teminatlar ile değersiz hale gelen depozito ve teminatlar hesabın alacağına kaydedilir. 229 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hesabı (-) Hesabın Niteliği: Dönem sonunda duran varlıklarda yer alan alacaklardan tahsili şüpheli hale gelenler için ayrılan karşılıkların izlendiği hesaptır. Pasif karakterli bir hesaptır. Hesabın İşleyişi: Şüpheli alacaklar için ayrılan uzun vadeli karşılıklar bu hesabın alacağına yazılırken, alacağa mahsup edilen veya gereksiz hale geldiği için iptal edilen karşılıklar hesabın borç tarafına kayıt yapılır. Kaynakça Teşekkür Ederim Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak No lu TMS-Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim