ISL203 ENVANTER VE BİLANÇO

Transkript

1 3. HAFTA ISL203 ENVANTER VE BİLANÇO Aktif Hesapların Envanteri (Hazır Değerler) Yard.Doç.Dr. Murat YILDIRIM 2 Aktif I. Dönen Varlıklar II. Duran Varlıklar Bilanço Bilanço, işletmenin belirli bir tarihte, bir işletmenin varlık ve kaynak yapısını gösteren temel mali tablodur. Bilanço Pasif III. Kısa Süreli Yabancı Kaynaklar (Borç) IV. Uzun Süreli Yabancı Kaynaklar (Borç) V. Özkaynaklar Varlıklar = Kaynaklar Varlık = Özkaynaklar +Yabancı Kaynaklar Aktif Hesapların Çalışma Kuralları Borç Aktif Hesaplar Alacak Dönem Başı Mevcut Azalışlar (-) (+) Atışlar Kapanış! Varlık (Aktif) Hesaplarının Çalışma Kuralları! İlk kayıt hesabın borç tarafına kaydedilir. Varlıklardaki artışlar, hesabın borç tarafına kaydedilir. Varlıklardaki azalışlar, hesabın alacak tarafına kaydedilir. Hesap borç kalanı verir.(alacak kalanı vermez) 3 4 Aktifi Düzenleyici Hesaplar Aktifi Düzenleyici Hesaplar Tekdüzen hesap planında aktif yada pasif kodlu olmakla birlikte yanında (-) işareti olan hesaplar bulunmaktadır. Bu tür hesaplar düzenleyici, ayarlayıcı veya düzeltici hesaplar olarak adlandırılırlar. Düzenleyici hesaplar bir işletmenin aktif ve pasif değerlerinin gerçek değerleriyle gösterilmesini sağlayan hesaplardır. Bu bakımdan, düzenleyici hesaplar asli hesapların açıklarını kapayan ve asli hesapları bir bütün haline koyan hesaplardır. 5 Aktifi düzenleyici hesaplar 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs. (-) 119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. (-) 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hs. (-) 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hs. (-) 137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-) 139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı Hs. (-) 158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 199 Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı Hs. (-) 242 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. (-) 6 1

2 Aktifi Düzenleyici Hesaplar Aktifi düzenleyici hesaplar 243 İştirakler Sermaye Taahhütleri (-) 244 İştirakler Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) 246 Bağlı Ortaklara Sermaye Taahhütleri Hs. (-) 247 Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Kar. (-) 249 Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı Hs. (-) 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 268 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) 277 Birikmiş Amortismanlar Hs (-) 298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. (-) 299 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-) Aktifi Düzenleyici Hesaplar Bu hesaplar aktifte bulunmaları durumunda pasif hesaplar gibi; pasifte bulunmaları durumunda ise aktif hesaplar gibi çalışırlar. 7 8 Dönen Varlıklar Dönen Varlıklar İşletmenin kasada ve bankada tuttuğu paralarla normal koşullarda 1 yıl içinde ya da işletmenin normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlıklar, işletmenin dönen varlıklarını oluşturur. 1.Dönen Varlıklar 10. Hazır Değerler 11. Menkul Kıymetler 12. Ticari Alacaklar 13. Diğer Alacaklar 15. Stoklar 17. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri 18. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları 19. Diğer Dönen Varlıklar Duran varlıklar arasında yer aldığı halde nakde çevrilmesi yada kullanılma süresi 1 yılın altına inen alacaklar, stoklar ve gelecek yıllara ait giderler, duran varlık bölümünde yer alan hisse senedi ve tahvillerden satılmasına karar verilenler duran varlıklar bölümündeki hesaplardan, dönen varlıklardaki ilgili hesaplarına aktarılır Hazır Değerler 10 Hazır Değerler Hazır değerler, nakit olarak elde veya bankada bulunan para ve para gibi kullanılan varlıklar ile istenildiği zaman paraya çevrilme olanağı olan varlıkları kapsar. Bu varlıklar ödemeler için hazır olan varlıklardır. Kasa ve banka mevcutları ile tahsil edilecek çekler, kredi kartları slipleri, vadesi dolmuş menkul kıymet kuponları bu bölümü oluşturur. Bu kapsama giren varlıkların muhasebeleştirilmesinde Tekdüzen Hesap Planında 10 HAZIR DEĞERLER grubunda yer alan şu ana hesaplar kullanılır. 10. Hazır Değerler Grubu 100KasaHs. 101 Alınan Çekler Hs. 102 Bankalar Hs. 103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-)

3 100 Kasa Hesabı Türk Lirası BORÇ 100 KASA HESABI ALACAK TL Kasası Tarih Açıklama Tutar Tarih Açıklama Tutar D.Başı Mevcut Artışlar (+) Borç Kalanı = Kasadaki Para Mevcudu (-) Azalış D.Sonu Mevcut İşletmenin her türlü iktisadi varlıklarının değerlemesinde temel ölçübirimi,milliparaolantl dir. Nakitgirişveçıkışları100KasaHs. indeizlenir. Nakitgirişlerihesabınborcuna, çıkışlarıalacağayazılır. Aktif karakterli bir hesap olduğundan, borç kalanı verir ve borç kalanıkasadakimevcutparayıgösterir. Örnek Kasa Hesabının İşleyişi tarihinde işletme TL nakit sermaye konulmuştur tarihindekasadaki20.000TLbankayayatırılmıştır. İşletme de tamamı peşin TL tutarında mal almıştır. İşletme de TL tutarında mal satmış bedelini peşintahsiletmiştir. İşletme de banka hesabından TL çekmiştir. (İşlemlerdeKDVihmaledilmiştir) Envanter İşlemleri 100 Kasa hesabıyla ilgili envanter işlemleri Kasa sayım eksik ve fazlalıklarının tespitinden oluşmaktadır. Yabancı paralı işlemleri Sayım Fazla ve Noksanlığına İlişkin Envanter İşlemleri Türk lirası kasasının envanteri, sayımdan ibarettir. Kasa sayılması sonucu bulunan fiili mevcut ile 100 Kasa Hesabının borç kalanı her zaman eşit olmaya bilir. Kasa sayım sonucu şu üç durumdan biri ile karşılaşılır: Kasa Denkliği Kasa Noksanlığı Kasa Fazlalığı KASA Envanter Sonucu 100 Kasa Hesabı Türk Lirası MİE < MDE 100 < 150 (Kayıt) (Gerçek) FAZLA nedeni belli değil ise: 397 MİE = MDE 100 = 100 (Kayıt) (Gerçek) EŞİT nedeni belli ise: tamamlama/ düzeltme kaydı MİE > MDE 150 > 100 (Kayıt) (Gerçek) NOKSAN nedeni belli değil ise: 197 A) Değerleme: TTK ya göre kasa mevcudu bilanço gününde işletme için taşıdığı değerle değerlenir. VUK agöre TL cinsinden kasa mevcudu itibari değerle(nominal) değerle değerlenir. B) Envanter İşlemleri ve Kayıtları: Kasanın sayılması sonucunda bulunan mevcut para ile Kasa Hs. nın defter (borç kalanı karşılaştırılır, arada bir fark varsa bu farkın nedenleri araştırılarak gerekli düzelme kayıtları yapılır. 100 KASA 50,- 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 50,- 397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,- 100 KASA 50,- Uzaktan Eğitim Uygulama ve

4 100 Kasa Hesabı Türk Lirası Kasanın envanterinde 3 durumla karşılaşılabilir: 1. Durum: Kasanın Denk Olması: 2. Durum: Kasanın Noksan Olması: 3. Durum: Kasanın Fazla Olması 1. Durum: Kasanın Denk Olması: Sayım sonucu bulunan para mevcudu ile Kasa Hs. nın borç kalanı birbirine eşitse kasa denktir. Bu durumda envanter kaydına gerek yoktur. Kasa Hs. nın mevcudu gelecek yıla devredilir. 100 Kasa Hesabı Türk Lirası 2. Durum: Kasanın Noksan Olması: Sayım sonucu kasada bulunan para mevcudunun, Kasa Hs. nın borç kalanından eksik olmasıdır. Farkın aynı gün bulunamaması durumunda fark «197 Sayım Tesellüm Noksanları» Hesabının borcuna kayıt yapılır. Bulunamazsa fark «689 Diğer Olağan Gider ve Zararlar Hesabına aktarılarak kapatılır. Noksanlığın nedenleri: Ödeme kaydının noksan tutar üzerinden yapılması yada hiç yapılmaması Fazla para verilmesi Noksan para alınması Sorumlu tarafından kasadan para alınması Kasa Noksanlığı Kasa Noksanlığı de yapılan kasa sayımında TL para mevcudu saptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı TL, alacaktoplamı17.500tl dir. Farkın nedeninin aynı gün yapılan kira gideri ödemesinin kayıt altınaalınmamışolmasındankaynaklandığısaptanmıştır Borç Alacak 770 Genel Yönetim Giderleri HS KasaHs 500 Unutulan kaydın tamamlanması de yapılan kasa sayımında TL para mevcudu saptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı TL, alacaktoplamı17.500tl dir. Farkın nedeninin aynı gün bulunamadığı varsayımı altında yapılacakkayıt: Borç Alacak 197 Sayım ve Tesellüm Noksanlar Hs KasaHs 500 Noksanlığın geçici hesaba alınması Uzaktan Eğitim Uygulama ve 21 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 22 Kasa Noksanlığı Kasa Noksanlığı de yapılan kasa sayımında TL para mevcudu saptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı TL, alacaktoplamı17.500tl dir. Farkın nedeninin satıcılara yapılan 500 TL lik ödemenin kaydının unutulmasından kaynaklandığının tarihinden tespit edilmiştir Borç Alacak 320 Satıcılar Hs SayımveTesellümNoksanlarHs. 500 Unutulan kaydın tamamlanması de yapılan kasa sayımında TL para mevcudu saptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı TL, alacaktoplamı17.500tl dir. Farkınnedeninindönemsonuitibariylebulunamamıştır Borç Alacak 689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar Hs SayımveTesellümNoksanlarHs. 500 Noksanlığın nedeninin bulunamaması Uzaktan Eğitim Uygulama ve 23 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 24 4

5 100 Kasa Hesabı Türk Lirası 3. Durum: Kasanın Fazla Olması: Sayım sonucu kasada bulunan para mevcudunun, Kasa Hs. nın borç kalanından fazla olmasıdır. Nedenin aynı gün bulunamaması halinde ise fark «397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları» Hesabının alacağında izlenir. Fazlalığın nedeninin bulunamaması durumunda fark «679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar» Hesabına devredilir. Fazlalığın nedenleri: Ticari işlemler sırasında eksik bir ödeme yapılmış olması Herhangi bir tahsil kaydının unutulmuş olması veya eksik yazılmış olması Ticari işlemler sırasında para tahsilatının fazla yapılmış olması Herhangi bir ödemenin fazla kaydedilmiş olması Kasa Fazlalığı de yapılan kasa sayımında TL para mevcudu saptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç kalanı TL dir. Farkın nedeninin aynı gün tahsil edilen çekin kayıtlara alınmamış olmasındankaynaklandığıtespitedilmiştir Borç Alacak AlınanÇeklerHs. 300 Unutulan kaydın tamamlanması 25 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 26 Kasa Fazlalığı Kasa Fazlalığı de yapılan kasa sayımında TL para mevcudu saptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç kalanı TL dir. Farkınnedeniniaynıgüntespitedilememiştir Borç Alacak SayımveTesellümFazlalıklarıHs. 300 Kasa fazlalığının tespit edilmesi de yapılan kasa sayımında TL para mevcudu saptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç kalanı TL dir de farkın nedenin tahsil edilen çekin kayıtlara alınmamışolmasındankaynaklandığıtespitedilmiştir Borç Alacak 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs AlınanÇeklerHs. 300 Kasa fazlalığının tespit edilmesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve 27 Uzaktan Eğitim Uygulama ve 28 Kasa Fazlalığı Yabancı Paralı İşlemler de yapılan kasa sayımında TL para mevcudu saptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç kalanı TL dir. Farkınnedenidönemsonuitibariylebulunamamıştır Borç Alacak 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs DiğerOlağanDışıGelirveKarlarHs. 300 Kasa fazlalığının nedenini bulunamaması Alınan yabancı para muhasebenin temel kavramlarından «parayla ölçülme» kavramı gereği işlemin yapıldığı günün alış kuru ile TL ye çevrilerek muhasebeleştirilir. Kur farklarından kaynaklı olarak yabancı paranın yükselmesi sonucu ortaya çıkan kar «646 Kambiyo Karları» hesabının alacağına, kurun düşmesi sonucu ortaya çıkan zarar ise«656 Kambiyo Zararları» hesabının borcuna kaydedilir. Satışkuru>alışkuru=>Kar(KambiyokarlarıHs. ındaizlenir.) Satış kuru < alış kuru => Zarar(Kambiyo zararları Hs. ında izlenir.) Uzaktan Eğitim Uygulama ve

6 Kasa Yabancı Paralar Örnek: Serdemir işletmesi tarihinde ABD inde ikamet eden müşterisi John Stone a peşin $ karşılığında mal satmıştır. O tarihte 1$ = 1,89 TL dır. (Yurtdışına satılan mal ve hizmet karşılığında alınan ve alınacak olan değer KDV kanunun 11/a maddesi gereğince katma değer vergisinden istisnadır) $ Kasası Yurtdışı Satışlar Hs $ *1,89 TL = Mal Satış Borç Alacak Kasa Yabancı Paralar Serdemir işletmesi tarihinde 1$ = 1,95 döviz kuru üzerinden 300$ bozdurmuştur TLKasası $ Kasası Kambiyo Karları Hs. 300 $ ın satılması Borç Alacak Kasa Yabancı Paralar Kasa Yabancı Paralar Serdemir işletmesi tarihinde 1$ = 1,80 döviz kuru üzerinden 300$ bozdurmuştur TLKasası Kambiyo Zararları Hs $ Kasası $ ın satılması Borç Alacak İşletmenin kasasında tarihinde ise 900 $ bulunduğu tespit edilmiştir tarihinde 1$= 2.1 TL dir $ Kasası 646 Kambiyo Karları Hs = 0,21*900$ = 189 Mevcut 900 $ değerlemesi Borç Alacak Kasa Yabancı Paralar İşletmenin kasasında tarihinde ise 900 $ bulunduğu tespit edilmiştir tarihinde 1$= 1.70 TL dir. 656 Kambiyo Zararları Hs = 0,19 * 900$ = $ Kasası Mevcut 900 $ değerlemesi Borç Alacak Çek, bankalar tarafından çıkarılan ve hesap sahibinin bankadaki hesabından dilediği kişilere ödeme yapmasına imkan veren bir kambiyosenedidir. Bir vade taşımaması yani bir ödeme aracı olması çeki diğer kambiyosenetlerinden(poliçeve bonodan) farklıkılmaktadır. Çek Cirosu, çek üzerindeki alacak hakkının üçüncü bir kişiye devredilmesidir

7 101 Alınan Çekler Hs Bir çek in çekilebilmesi için bankada çeki çeken kimsenin emrine ayrılmışbirkarşılığınbulunmasıgerekir. Çektevadeyoktur.İbrazedildiğindeödenir. Çekkeşideedildiğiyerdeödenecekse10gün; Başkabirşehirdeyadaaynıkıtabiryerdeödenecekse1ay; Başkabirkıtadaödenecekse3ay içindetahsiledilmelidir. İşletme tarihinde% 18 KDV hariç TL tutarında mal satmış, KDV sini peşin tahsil etmiş kalanı için de çek almıştır. 101 Alınan Çekler Hs Portföydeki Çekler 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. Müşteriden çek alınması Borç Alacak İşletme söz konusu çeki te tahsil ederek banka hesabına yatırmıştır. İşletme % 18 KDV hariç TL tutarında tamamı kredili mal satın almıştır Borç Alacak 102 Bankalar Hs Alınan Çekler Hs Portföydeki Çekler Çekin tahsil edilmesi Borç Alacak 153 Ticari Mallar Hs. 191 İndirilecek KDV Hs Satıcılar Hs Ticari Mal Satın Alınması Örnek Sorular İşletme satıcıya TL lik borcun karşılığında TL peşin ödeme yapılmış kalanı için de çek ciro edilmiştir. / Borç Alacak 320 Satıcılar Hs Alınan Çekler Hs. Satıcıya Çek Ciro Edilmesi İşletmeninsatınaldığımaliçinfaturakarşılığında müşteriçekiciroetmesihalinde I. Satıcılarhesabıalacaklı II. YurtiçiSatışlarhesabıalacaklı III. AlınanÇeklerhesabıalacaklı IV. TicariMallarhesabıborçlu V. HesaplananKDVhesabıborçlu Kayıtlardahangilerininkullanımıdoğrudur? a) IveIV b) IveV c) IIveIV d) IIIveIV e) IIIveV

8 Örnek: Serdemir işletmesi bilanço günü itibariyle yapmış olduğu sayımda portföyünde TL lik çek olduğunu, Alınan Çekler Hs. bakiyesinin ise TL olduğunu tespit etmiştir. Yapılan araştırmada aradaki farkın müşteri Ahmet Sal ın senetsiz borcuna karşılık verdiği çekten kaynaklandığı anlaşılmıştır. 101 Alınan Çekler Hs Portföydeki Çekler 120 Alıcılar Hs Ahmet Sal Müşteriden çek alınması Borç Alacak Örnek: Serdemir işletmesi dönem sonunda portföyünde bulunan çeklerin TL lik kısmının ileri tarihli çekler olduğunu tespit etmiştir Borç Alacak 121 Alacak Senetleri Hs Vadeli Çekler 101 Alınan Çekler Hs Portföydeki Çekler Vadeli Çekleri Alacak Senetlerine Aktarılması Aktif karakterli ana bir hesaptır. Çeşitli bankalarda açılan hesaplar için ayrıca yardımcı hs.lar kullanır. Borç kalanı verir. Borç kalanı bankadaki mevduatı gösterir. a.değerleme: bankadaki TL mevduat mukayyet değerle, yabancı paralar üzerinden mevduat Maliye Bakanlığınca ilan edilen kurla değerlenir. b.envanter işlemleri: Bankalara ilişkin envanter sırasında ile onun yardımcı hesapları mizan aracılığı ile karşılaştırılır ve uygunluk kontrolü yapılır. Bu kontrol sırasında aşağıdaki durumlar çıkabilir: Faiz Tahakkuku Yanlış hesaba kayıt Unutulmuş kayıt Eksik tutarlı kayıt Fazla tutarlı kayıt İşletme A Bankasında açtırdığı hesaba TL yatırmıştır. İşletme A Bankasındaki hesaptan TL çekmiştir A. Bankası Hesaba Para yatırılması A. Bankası Hesaptan para çekilmesi

9 A bankasına verilen talimatla satıcı B nin banka hesabına TL aktarılması sağlanmıştır. 320 Satıcılar Hs A. Bankası Hesaptan para çekilmesi Faiz Tahakkuku: Bankalardaki ticari mevduat için işletme lehine faiz tahakkuk etmiş olabilir. Banka, tahakkuk eden faiz gelirinden %15 Gelir Vergisi kesintisi yaparak geri kalan tutarı işletmenin bankadaki hesabına yatırır. Banka, işletmenin elde ettiği faiz gelirinden gelir vergisini vergi sorumlusu sıfatıyla ilgili vergi idaresine yatırır ve durumu bir dekontla ilgili işletmeye bildirir İşletme de TL lik 1 yıl vadeli mevduat hesabı açtırmıştır. Faiz oranı % 12 dir de yapılacak işlem ve kaydı gerçekleştiriniz x 12 x 2 Faiz tutarları = =2.000 TL(2 aylık faiz geliri) Gelir Tahakkukları Hs Faiz Gelirleri Hs yılı için faiz tahakku İşletmenin bankaya yatırdığı TL nin vadesi dolmuştur. Gelir vergisi stopajı %15 kabul edildiğinde vade sonundaki faiz tutarınıhesaplayınızve yevmiyekaydınıyapınız x 12 x 10 Faiz tutarları = = TL(10 aylık faiz geliri) TL x 0.15 = TL Gelir Vergisi Kesintisi 102 Bankalar Hs. 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hs. 181 Gelir Tahakkukları Hs. 642 Faiz Gelirleri Hs. Mevduat faizinin tahsil edilmesi Örnek Sorular İşletme da bankada TL tutarında yıllık%12 faizli ve 3 ay vadeli bir hesap açtırmıştır. Gelir vergisi oranı%15 tir. Bir ay 30 gün olarakalınmıştır. İşletmenin de nakit ihtiyacı nedeniyle vadeli hesabı kapatıp ilgili tutarı vadesi hesaba aktarması halinde yapılacak kayıttaaşağıdakihesaplardanhangisininkullanımıyanlıştır? a) 102BankalarHs.Borçlu90.000TL b) 102BankalarHs.Alacaklı90.000TL c) 181GelirTahakkuklarıHesabıBorçlu1.800TL d) 181GelirTahakkuklarıHesabıAlacaklı1.800TL e) 659DiğerOlağanGiderveZararlarHs.Borçlu1.800TL 102 Bankalar Hs. - Vadesiz 659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar Hs. 102 Bankalar Hs. - Vadeli 181 Gelir Tahakkukları Hs

10 Örnek Sorular İşletme da bankada TL tutarında yıllık%12 faizli ve 3 ay vadeli bir hesap açtırmıştır. Gelir vergisi oranı%15 tir. Bir ay 30 gün olarakalınmıştır. İşletmenin vadeli hesabı vade sonundakapatıp ilgili tutarı vadesiz hesaba aktarması halinde yapılacak kayıtta aşağıdaki hesaplardan hangisininkullanımıyanlıştır? a) 102BankalarHs.Borçlu2.700TL b) 102BankalarHs.Alacaklı92.295TL c) 642FaizGelirleri Hs.Alacaklı900TL d) 193PeşinÖdenenVergiveFonlarHs.Alacaklı405TL e) 102BankalarHs.Borçlu92.295TL Örnek Sorular İşletme da bankada açtırdığı hesaba Euro yatırmış, da Euro, da ise Euro hesaptan çekmiştir.(1euro da1,96 TL, tarihinde 1,93 TL, da1.93tl, da1,98tl dir.) Buna göre işletmenin da yapması gereken kayıtta aşağıdakihesaplardanhangisininkullanımıdoğrudur? a) 102BankalarHs.Borçlu TL b) 656KambiyoZararlarıHs.Alacaklı1.950TL c) 102BankalarHs.Alacaklı TL d) 646KambiyoKarlarıHs.Alacaklı900TL e) 646KambiyoKarlarıHs.Borçlu2.200TL Yanlışhesabakayıt: Yanlışhesabakayıtyapıldığındayanlışhesap ismiterstarafaatılırve kapatılır,karşısınadoğruismiyazılır. Örnek: Serdemir işlemesinin Akbank taki mevduat hs. yatırdığı TL nin yanlışlıkla İş Bankası ndaki mevduat hesabına kaydedildiğianlaşılmıştır. Unutulan Kayıt: Unutulan kayıt tespit edildiğinde, sanki işlem o angerçekleşiyormuşgibikaydaalınır. Örnek: Serdemir işlemesinin Akbank taki Hs. na yatırılan 750 TL ninkaydınınunutulduğutespitedilmiştir Akbank İş Bankası Düzeltme işlemi Akbank TL Kasası Düzeltme işlemi Eksik Tutarlı Kayıt: Eksik tutar yazıldığı anlaşıldığında aradaki fark kadaraynıkayıtyapılır. Örnek: Serdemir işletmesinin İş Bankası Hs. na yatırılan 500 TL yatırılmış iken kayıtlara 400 TL olarak kaydedildiği tespit edilmiştir İş bank TL Kasası Düzeltme işlemi Fazla Tutarlı Kayıt: Fazla tutar yazıldığı anlaşıldığında aradaki fark kadarterskayıtyapılır. Örnek: Serdemir işletmesinin Halk Bankası Hs. na yatırılan 250 TL yatırılmış iken kayıtlara 350 TL olarak kaydedildiği tespit edilmiştir TL Kasası Halk Bankası Düzeltme işlemi

11 103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-) İşletmenin üçüncü kişilere, bankalardan çekle veya ödeme emri ile yapacağı ödemelerinizlendiğihesaptır. TL üzerinden düzenlenen çekler, muhasebedeki kayıtlı değerleri ile(mukayyet değer), yabancı paralar üzerinden düzenlenen çekler Maliye Bakanlığınca yayınlanan döviz alış kuru(borsa rayici) ile düzenlenir. Vadeliolarakdüzenlenen(keşideedilen) çekleriçindönemsonuitibariyle reeskont hesaplanmalıdır. Hesaplanan reeskont tutarı ise vergi mevzuatı açısından gider kabul edilmeyeceği için, kanunen kabul edilmeyen giderlerde izleneceğidedikkatealınmalıdır. Yıl sonu itibariyle 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri hesabının bakiyesi321borçsenetlerihesabınaaktarılır. 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs.(-) İşletme de A işletmesinden % 18 KDV dahil 354 TL tutarındamalalmışkarşılığındaçekkeşideetmiştir Borç Alacak 153 Ticari Mallar Hs. 191 İndirilecek KDV Hs Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-) 354 Ticari Mal Satın Alınması Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs.(-) İşletme de A işletmesinden % 18 KDV dahil 354 TL tutarında mal almış karşılığında çek keşide etmiştir. Çek bedeli bankahesabındanödenmiştir Borç Alacak 103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-) Bankalar Hs. 354 Çek in bankadan ödenmesi Örnek Sorular İşletme tarafından düzenlenen bir çekin tahsil edildiği, bankadan gönderilendekonttan anlaşılmıştır. Buna göre yapılması gereken kayıtta aşağıdaki hesaplardan hangisininkullanımıdoğrudur? a) 100KasaHs.Borçlu b) 102BankalarHs.Borçlu c) 101AlınanÇeklerHs.Alacaklı d) 103VerilenÇekve Ödeme EmirleriHs.Borçlu e) 101AlınanÇeklerHs.Borçlu Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-) Serdemir işletmesi dönem sonunda 103 Verilen Çekler Hesabının bakiyesinin TL olduğunu ve bu çeklerin ileri tarihli çekler olduğunutespitetmiştir. 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs.(-) Verilen Vadeli Çekler 321 Borç Senetleri Hs Verilen Vadeli Çekler VadeliVerilen Çeklerin Borç Senetlerine Aktarılması Diğerhazırdeğerleriçinde nakitpara, çeklerve bankadaki paralar dışında kalan diğer hazır değerler yer alır. Bu hazır değerlerin en önemlilerişunlardır: Henüz bedeli tahsil edilmemiş ancak vadesi gelmiş menkul kıymet kuponları(hisse senedi kar payı kuponları, tahvil faiz kuponları) Pullar(PostaPullar,DamgaPulları) Tahsiledilecekhavaleler Henüzişletmeyeulaşmamışyoldakiparalar,

12 Öncelikle, bu değerler ile ilgili sayım fazlalığı yada noksanlığı çıkıp çıkmadığına bakılır. Fazla yada noksanlık mevcutsa bunun nedeniaraştırılırvedüzeltilmeyeçalışılır. Diğer hazır değerler kalemleri mukayyet değerle değerlenir. Dövizli kıymetlerde mukayyet bedel, efektif alış kuru ile yapılacakkurdeğerlemesisonuçlarınagöredüzeltilir. M işletmesi, Y işletmesinin bir miktar hissesini elinde bulundurmaktadır. Y İşletmesi geçen yılki karını dağıtmış M işletmesinin hissesine düşen TL kar payı düşmüştür. İlgili işlemi muhasebeleştiriniz İştirakten Temettü Gelirleri Hs Kar payının tahakkuk ettirilmesi M işletmesi, Y işletmesinin bir miktar hissesini elinde bulundurmaktadır. Y İşletmesi geçen yılki karını dağıtmış M işletmesinin hissesine düşen TL kar payı düşmüştür. Kuponların tahsilatı kaydını yapınız. Serdemir işletmesi, satış mağazasından kredi kartı ile KDV dahil TL lik satış yaptığı saptanmıştır Kar payının tahakkuk ettirilmesi Kredi Kartı Slipleri 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan Kdv Hs. Kredi Kartı ile Satış Serdemir işletmesi, satış mağazasından kredi kartı ile KDV dahil TL lik satış yaptığı saptanmıştır. (Banka bu tutarı 40 gün sonra hesaba geçecektir.) 127 Diğer Ticari Alacaklar Hs Kredi Kartı Slipleri 600 Yurtiçi Satışlar Hs. 391 Hesaplanan KDV Hs. Kredi Kartı ile Satış İşletme 6 ayda bir faiz ödemeli % 20 faiz oranlı ve TL nominal değerli özel kesim tahviline ait kupon tahsil edilmek üzere kesilmiştir. Faiz tutarını hesaplayarak tahakkuk kaydını yapınız. Gelir vergisi kesintisi% 10 dur x 20 x 6 Faiz tutarları = = 100 TL Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hs Faiz Gelirleri Hs

13 İşletme 6 ayda bir faiz ödemeli % 20 faiz oranlı ve TL nominal değerli özel kesim tahviline ait kupon tahsil edilmek üzere kesilmiştir. Kupon, işletme adına banka tarafından tahsil edilmiştir, kaydını yapınız x 20 x 6 Faiz tutarları = = 100 TL Bankalar Hs Örnek Sorular İşletmenin cüzdanında bulunan Devlet tahvillerinin tahsil edilecek kuponlarıhangihesapta veneşekildeizlenmelidir? a) 645MenkulKıymetSatışKarlarıHs. Alacaklı b) 649DiğerOlağanGelirveKarlar Alacaklı c) 112KamuKesimiTahvilSenetveBonolarHs.-Borçlu d) 108DiğerHazırDeğerlerHs.-Alacaklı e) 642FaizGelirleri-Alacaklı Kaynakça Teşekkür Ederim Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara. Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi. CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak No lu TMS-Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim