T.C. SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI 2015 Yılı Bütçe Sunuş Konuşması (TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu) Doç. Dr. Recai AKYEL Sayıştay Başkanı
2015 Yılı Bütçe Sunuş Konuşması (TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu) 4 Kasım 2014
Bütçe Sunuş Konuşması Sayın TBMM Başkanı, Plan ve Bütçe Komisyonunun Sayın Başkanı ve Saygıdeğer Üyeleri, Kurumların Değerli Temsilcileri, Sayın Basın Mensupları, Konuşmama başlarken şahsım ve kurumum adına sizleri saygıyla selamlıyorum. GİRİŞ Konuşmamda, Türkiye Cumhuriyeti Sayıştayının genel olarak yetki ve sorumlulukları, 2014 yılı faaliyetleri, 2013 yılı Denetim Raporları, 2014 yılı Denetim Programı, yargılama faaliyetleri, 2013 yılı Kesin Hesabı, 2015 yılı Bütçe Teklifi ve 2014 yılı Bütçe Gerçekleşmeleri hakkında bilgi sunmak istiyorum. I -Yetki ve Sorumluluklar Hakkında Genel Bilgilendirme Sayıştay, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası nın 160,164 ve 165 nci maddeleri hükmüne göre, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek, sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak, mahalli idarelerin hesap ve işlemlerini denetlemek ve kesin hükme bağlamak, kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmak; kesin hesap kanun tasarılarına genel uygunluk vermek ve 3346 sayılı Kanun çerçevesinde Kamu İktisadi Teşebbüslerinin denetimini yapmakla görevlidir. 1
T.C. Sayıştay Başkanlığı 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu nun 68 inci maddesinde, Sayıştay tarafından yapılacak dış denetimin amacının; genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin hesap verme sorumluluğu çerçevesinde, yönetimin mali faaliyet, karar ve işlemlerinin kanunlara, kurumsal amaç, hedef ve planlara uygunluk yönünden incelenmesi ve sonuçlarının Türkiye Büyük Millet Meclisine raporlanması olduğu belirtilmiştir. Aynı Kanunun 43 üncü maddesine göre genel uygunluk bildiriminin Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulması, 41 inci maddesine göre idare faaliyet raporları ve genel faaliyet raporu ile 54 üncü maddesine göre Maliye Bakanlığınca hazırlanan mali istatistiklerin değerlendirilmesi de Sayıştay tarafından yapılmaktadır. 6085 sayılı Sayıştay Kanunu na göre Sayıştay denetimi, kamu idarelerinin gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığının tespiti; kamu idarelerinin mali rapor ve tablolarına dayanak oluşturan ve ihtiyaç duyulan her türlü belgelerin değerlendirilerek, mali rapor ve tablolarının güvenilirliği ve doğruluğu hakkında görüş bildirilmesi, mali yönetim ve iç kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi suretiyle gerçekleştirilmektedir. 6085 sayılı Sayıştay Kanunu nda, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Sayıştay tarafından yapılan denetimlerin amacının, TBMM nin bütçe hakkının gereği olarak kamu idarelerinin faaliyet sonuçları hakkında TBMM ye ve kamuoyuna güvenilir ve yeterli bilgi sunulması, kamu mali yönetiminin hukuka uygun olarak yürütülmesi ve kamu kaynaklarının korunması, kamu idarelerinin performansının ölçülmesi, hesap verme sorumluluğunun ve mali saydamlığın yerleştirilmesi olarak belirtilmiştir. 2
Bütçe Sunuş Konuşması Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Sayıştay, bu amaçlar doğrultusunda kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetleyerek sonuçları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve raporlar sunmaktadır. Sayıştay, bu kapsamda yürüttüğü tüm faaliyetlerinde; Anayasa ve yasalarla kendisine verilen görev, yetki ve sorumluluklarını; sürekli gelişim anlayışıyla dünyadaki gelişmeleri de izleyerek en etkin şekilde yürütmek, Yüce Meclis adına yaptığı denetimleri dürüst, önyargıdan uzak ve tarafsız bir biçimde ve aynı zamanda genel kabul görmüş denetim standartlarına uygun şekilde planlayıp yürütmek, Kamu yönetiminin saydamlığını ve hesap verebilirliğini sağlamak, Denetimlerinde bilişim teknolojisinden azami ölçüde yararlanmak, Denetim ve raporlama kapasitesini sürekli geliştirmek, TBMM ve kamuoyu ile denetlenen kurum ve kuruluşların beklenti ve ihtiyaçlarına yönelik çaba göstermek amaçlarını gözetmektedir. 3
T.C. Sayıştay Başkanlığı Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Sizlere Sayıştayın 2014 yılında gerçekleştirdiği faaliyetler ile 2015 yılı bütçesi ve yapacağı faaliyet ve projeleri hakkında ayrıntılı bilgi arz edeceğim. II - 2014 Yılı Faaliyetleri A - 2013 Yılı Sayıştay Denetimi ve Denetim Raporları (KİT ler Dahil) Sayıştay, 2013 yılında 6085 sayılı Kanun un 31 inci maddesi gereğince, Türkiye Büyük Millet Meclisinin, kamuoyunun ve denetlenen kamu idarelerinin beklentilerini de dikkate alarak, yapılan risk analizleri çerçevesinde yıllık denetim programını hazırlamış ve yürürlüğe koymuştur. 2013 yılı denetim programı çerçevesinde yapılan denetimler sonucunda; 43 genel bütçeli idare, 59 adedi üniversite olmak üzere 97 özel bütçeli idare, 16 büyükşehir belediyesi, 18 büyükşehir bağlı idaresi, 35 i büyükşehir ilçe belediyesi olmak üzere 43 ilçe belediyesi, 62 il belediyesi, 78 il özel idaresi, 8 düzenleyici ve denetleyici kurum, 2 sosyal güvenlik kurumu (SGK ve Türkiye İş Kurumu), 26 kalkınma ajansı ve 7 diğer kamu idaresi olmak üzere 400 kamu idaresi hakkında Sayıştay raporu hazırlanmıştır. 2013 yılında yürütülen denetimler sonucunda bütçe büyüklükleri itibariyle; genel bütçeli idareler %99,79, özel bütçeli idarelerden üniversiteler %91,21, diğer özel bütçeli idareler %99,94, düzenleyici ve denetleyici kurumlar %97,34, il özel idareleri %98,31, büyükşehir belediyeleri %100, büyükşehir bağlı idareleri %98,17, ilçe belediyeleri %43,86, sosyal güvenlik kurumları %100, kalkınma ajansları %100 ve Kamu İktisadi Teşebbüsleri %100 oranında denetlenmiştir. 4
Bütçe Sunuş Konuşması Grafik 1: Kamu İdarelerinin Bütçe Büyüklükleri İtibariyle Denetlenme Oranı Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Sayıştayın siyasi partilerin denetimi konusunda da görevleri bulunmaktadır. 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun un 55 inci maddesinde Anayasa Mahkemesinin siyasi partilerin mali denetiminde Sayıştaydan yardım sağlayacağı hükmü yer almaktadır. Bu denetim ilk inceleme mahiyetinde olup raporları karara bağlama yetkisi Anayasa Mahkemesinindir. 5
T.C. Sayıştay Başkanlığı Bu çerçevede 2013 yılı hesaplarına ilişkin olarak toplam 78 adet siyasi partinin kesin hesabı, ilk incelemeleri yapılmak üzere Anayasa Mahkemesinden teslim alınmış olup düzenlenen raporlar Anayasa Mahkemesine gönderilmiştir. İlk incelemeleri tamamlanan siyasi partilerin hesaplarının esastan incelenmesi ise Anayasa Mahkemesinin kararı doğrultusunda yürütülecektir. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, 2013 yılına ilişkin denetimler, kamu idarelerinin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunu tespit etmek, mali rapor ve tablolarının kamu idaresinin tüm faaliyet ve işlemlerinin sonucunu doğru ve güvenilir olarak yansıttığına ilişkin makul güvence elde etmek ve mali yönetim ve iç kontrol sistemlerini değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür. Mali denetimler sonucunda hazırlanan Sayıştay Denetim Raporları TBMM ye ve/veya ilgili mercilere sunulmuştur. Bunun yansıra 2013 yılı denetimleri sonucunda genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde tespit edilen kamu zararlarına ilişkin bulgulara, Sayıştay Kanunu gereğince yargılamaya esas raporlar da yer verilerek, yargılanıp hüküm tesis edilmek üzere, birer hesap mahkemesi olan Dairelere Kasım ayı sonu itibariyle intikal ettirilmiş olunacaktır. Öte yandan 6085 sayılı Sayıştay Kanununun 4 üncü ve 43 üncü maddeleri gereğince, Kamu İktisadi Teşebbüslerinin 2013 yılı faaliyetleri denetlenerek 97 adet rapor düzenlenmiştir. Bu raporlar Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulunca görüşülerek Ekim ayı sonunda ilgili kurumlara gönderilmiş olup, 31 Aralık 2014 tarihine kadar TBMM Kamu İktisadi Teşebbüsleri Komisyonuna intikal ettirilecek ve Kalkınma Bakanlığı ile Başbakanlık Hazine Müsteşarlığına gönderilecektir. 6
Bütçe Sunuş Konuşması Sayın Başkan, Değerli Üyeler, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu na göre, 2013 yılına ilişkin denetimler sonunda hazırlanan raporlar şunlardır: 1-2013 yılı Genel Uygunluk Bildirimi 2-2013 yılı Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu 3-2013 yılı Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu 4-2013 yılı Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu 5-2013 yılı Kamu İdarelerine İlişkin Sayıştay Denetim Raporları 6-2013 yılı Kalkınma Ajanslarına İlişkin Sayıştay Denetim Raporları 7-2013 yılı Kalkınma Ajansları Genel Denetim Raporu 8-2013 yılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Denetim Raporları 9-2013 yılı KİT Genel Raporu 10-2013 yılı Yargılamaya Esas Raporlar. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Yukarıda saydığım 2013 yılı Sayıştay denetim raporlarıyla ilgili olarak yapılan işlemler hakkında da şu bilgileri arz etmek istiyorum. TBMM ye sunulması gereken Genel Uygunluk Bildirimi, Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu, Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu ve kamu idarelerine ilişkin 157 adet Sayıştay Denetim Raporu 12 Eylül 2014 tarihinde TBMM ye sunulmuştur. 7
T.C. Sayıştay Başkanlığı 157 adet kamu idaresine ilişkin Sayıştay Denetim Raporu ilgili kamu idarelerine gönderilmiştir. Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu ve Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu Maliye Bakanlığına gönderilmiştir. Kalkınma Ajansları Genel Denetim Raporu, TBMM ye sunulmuş ve Kalkınma Bakanlığına gönderilmiştir. 26 adet kalkınma ajansına ilişkin Sayıştay Denetim Raporu ise ilgili kalkınma ajansları ile Kalkınma Bakanlığına gönderilmiştir. 139 adedi belediye ve bağlı idare, 78 adedi özel idare olmak üzere mahalli idarelere ilişkin toplam 217 adet Sayıştay Denetim Raporu, kendi meclislerinde görüşülmek üzere kurumlarına gönderilmiştir. Kamu İktisadi Teşebbüslerinin denetimi sonucunda düzenlenen 97 adet Yıllık Denetim Raporu, 6085 sayılı Kanun gereği 2014 yılı sonuna kadar TBMM ye sunulacak ve Kalkınma Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığına gönderilecektir. 6085 sayılı Kanun un 48 inci maddesi ve Sayıştay Denetim Yönetmeliği hükümlerine göre 2014 yılı Kasım ayı sonuna kadar hazırlanması gereken kamu idarelerinin 2013 Yılı Yargılamaya Esas Raporları, hüküm tesis edilmek üzere Sayıştay yargılama dairelerine sunulacak olup hüküm sonucu düzenlenen ilamlar, Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgililerine tebliğ edilecektir. Yargılamaya Esas Raporlar, mevzuat gereğince ayrıca TBMM ye sunulmayacak, başka bir kamu idaresine gönderilmeyecektir. 8
Bütçe Sunuş Konuşması Raporların Kamuoyuna Duyurulması TBMM ye sunulan ve ilgili kamu idarelerine gönderilen raporlardan, Genel Uygunluk Bildirimi, Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu, Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu, Kalkınma Ajansları Genel Denetim Raporu ve kamu idarelerine ilişkin Sayıştay Denetim Raporları, kanunların açıklanmasını yasakladığı durumlar hariç Sayıştay web sayfasında kamuoyuna duyurulmuştur. Mahalli idarelere ilişkin Sayıştay Denetim Raporları, kalkınma ajanslarına ilişkin Sayıştay Denetim Raporları ilgili kamu idarelerine gönderilmesinden itibaren kanunların açıklanmasını yasakladığı durumlar hariç on beş gün içinde Sayıştay web sayfasında kamuoyuna duyurulmuştur. 97 adet KİT Yıllık Denetim Raporları ile KİT Genel Raporu ise yılsonuna kadar TBMM ye ve ilgili mercilere iletilmiş ve kamuoyuna duyurulmuş olacaktır. Yargılamaya esas raporlar, harcama ve gelir toplama sürecinde görevli olanların kamu zararına yol açan işlem ve eylemlerinin tespit edilmesine yönelik olduğundan ve kişisel mali sorumlulukla ilgili kesin hüküm verme yetkisi, Sayıştay yargılama dairelerinde olduğundan söz konusu raporlar ayrıca kamuoyuna duyurulmayacaktır. B - 2014 Yılı Sayıştay Denetim Programı 6085 Sayılı Sayıştay Kanunu nun 31/2-b maddesi uyarınca Sayıştay, Türkiye Büyük Millet Meclisinin, kamuoyunun ve denetlenen kamu idarelerinin beklentilerini de dikkate alarak ve 2014-2018 Stratejik Planı na dayalı olarak 5 yıllık Denetim Stratejik Planı nı hazırlayarak yürürlüğe koymuştur. Ayrıca, yapılan risk analizleri doğrultusunda 2014 yılı Denetim Programı nı hazırlamıştır. 9
T.C. Sayıştay Başkanlığı 2014 Yılı Denetim Programı nda denetim alanımızdaki kamu idarelerinden 45 adet genel bütçeli idare, 106 sı üniversite olmak üzere 147 adet özel bütçeli idare, 9 adet denetleyici ve düzenleyici kurum, 51 adet il özel idaresi, 30 adet büyükşehir belediyesi, 19 adet büyükşehir belediyesine bağlı idare, 83 ilçe belediyesi, 51 adet il belediyesi, 24 belediye şirketi, 4 il özel idare şirketi, 7 adet kalkınma ajansı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve Türkiye İş Kurumu ile 8 adet diğer kamu idaresi (Türkiye Yatırım Destek ve Tanıtım Ajansı, Tanıtma Fonu, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı, Spor Toto Teşkilat Başkanlığı, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ve Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri) olmak üzere 480 adet kamu idaresi denetim kapsamına alınmıştır. Ayrıca 97 adet Kamu İktisadi Teşebbüsü 2014 Yılı Denetim Programı na alınmıştır. Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Sizlere Sayıştayın yargılama ve görüş bildirme faaliyetleriyle ilgili kısa bilgiler vermek istiyorum. C - Yargılama Faaliyetleri Sayıştayın önemli görevlerinden biri de hesap yargılamasıdır. Yargılama faaliyeti birer hesap mahkemesi olan Dairelerde yapılır. Sayıştay da sekiz Daire bulunmakta olup Dairelerce verilen ilamların son hüküm mercii ise Sayıştay Temyiz Kuruludur. Sayıştay Başsavcılığı da yargılama sürecinde yer almaktadır. 31 Ekim 2014 tarihi itibariyle sekiz yargılama dairesine 845 adet yargılamaya esas rapor intikal etmiş ve bu raporların 489 unun yargılaması yapılarak ilamı düzenlenmiştir. 10
Bütçe Sunuş Konuşması Suç teşkil eden fiillere ilişkin olarak, gereği yapılmak üzere 13 konunun ilgili dairelere veya savcılıklara gönderilmesine karar verilmiştir. Sayıştay Dairelerince verilen hükümler aleyhine Temyiz Kuruluna yapılan başvurulardan 2014 yılında 1418 dosya temyizen incelenerek hüküm tesis edilmiştir. 2014 yılında, 2013 yılına ilişkin olarak Başsavcılık tarafından 151 asıl rapor ve 284 ek rapor ile 1066 temyiz talebine görüş verilmiştir. D - Görüş Bildirme 6085 sayılı Sayıştay Kanunu nun 25 inci maddesi gereğince Sayıştay Genel Kurulunun Sayıştaya ilişkin kanun tasarısı ve teklifleri ile bu kanun gereğince hazırlanacak yönetmeliklere ilişkin görüş bildirme görevi bulunmaktadır. 2014 yılında Genel Kurul bu konuda kendisine intikal eden 2 dosyayı inceleyerek sonuçlandırmıştır. Rapor Değerlendirme Kurulu, 2014 yılında 2013 yılı raporlarıyla ilgili olarak yukarıda denetim raporları hakkında sunduğum bilgilerde de belirttiğim üzere, 400 kamu idaresi denetim raporlarına ilave olarak 97 adet Kamu İktisadi Teşebbüsü raporlarına görüş vermiştir. Bunlardan 157 adet kurum raporu Genel Uygunluk Bildirimi ile birlikte TBMM ye sunulmuştur. Ayrıca 97 adet KİT Raporu da mevzuat gereğince 2014 yılı sonuna kadar TBMM ye sunulacaktır. Bunlara ilaveten Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu, Faaliyet Genel Değerlendirme Raporu, Mali İstatistikleri Değerlendirme Raporu ve Kalkınma Ajansları Genel Raporu da Rapor Değerlendirme Kurulunda görüşülmüştür. 11
T.C. Sayıştay Başkanlığı 6085 sayılı Sayıştay Kanunu nun 27 nci maddesi uyarınca Daireler Kurulu, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince mali konuda düzenlenecek yönetmelikler ile yönetmelik niteliğindeki düzenlemeler hakkında görüş vermektedir. Bu konuda 2014 yılında 124 adet Sayıştay görüşü verilmiştir. E - Uluslararası İlişkiler Sayıştay, Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatının (INTOSAI) aktif bir üyesidir. INTOSAI bünyesinde oluşturulan Asya Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatı (ASOSAI) Denetim Komitesi üyeliği, Avrupa Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatı (EUROSAI) Yönetim Kurulu üyeliği ve 2014 Haziran ayından itibaren EUROSAI Birinci Başkan Yardımcılığı görevini yürütmektedir. Üyesi olduğumuz bir diğer uluslararası kuruluş ise Ekonomik İşbirliği Örgütü Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatı dır (ECOSAI). Kurumumuz, Afganistan, Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Tacikistan, Türkmenistan, Türkiye ve Özbekistan Sayıştaylarının bir araya gelerek oluşturdukları bu kuruluşun kurucu üyesidir ve 2013 Aralık ayından itibaren ECOSAI Başkanlığı görevini yürütmektedir. Kurumumuz başta bölgedeki sayıştaylar olmak üzere ikili ilişkilere önem vermektedir. Bu kapsamda 2014 yılı içerisinde Kamerun, Afganistan, Fransa Sayıştayları ve NATO Uluslararası Denetçiler Kurulu ile işbirliği anlaşmaları imzalanmıştır. Kurumumuz bu yıl içerisinde bir dizi uluslararası etkinlik ve ziyarete ev sahipliği yapmış, ayrıca meslek mensuplarımızın, yurtdışında çeşitli platformlarda gerçekleştirilen toplantılar ile kurs, seminer, çalıştay gibi eğitim etkinlikleri ve staj programlarına katılımı sağlanmıştır. 12
Bütçe Sunuş Konuşması Uluslararası Yüksek Denetim Kurumları Teşkilatı (INTOSAI) bünyesinde olmak üzere Türk Sayıştayının sorumluluk ve liderliğinde yürütülen Afet Risklerinin Azaltılması konulu çalışma sonucunda ISSAI 5510: Afet Risklerinin Azaltılması Denetimi konulu denetim rehberi 2014 yılının ilk yarısında tamamlanmıştır. 16-19 Haziran 2014 tarihleri arasında Hollanda nın Lahey kentinde gerçekleştirilen 9. EUROSAI Kongresinde kurumumuzu Sayıştay Başkanı başkanlığında bir heyet temsil etmiştir. Kongrede; bir sonraki kongrenin 2017 de Türkiye de düzenlenmesine, Türk Sayıştayının 2014-2017 yılları arasında EUROSAI Başkan Yardımcılığını üstlenmesine, Türk Sayıştayının 2017-2020 tarihleri arasında EUROSAI Başkanlığını üstlenmesine, karar verilmiştir. Almanya Sayıştayının 300 üncü kuruluş yıl dönümünün kutlanması faaliyetleri kapsamında, 11-14 Mart 2014 tarihleri arasında Almanya da düzenlenen Dış Denetimde Bilişim Teknolojisiyle İlgili Zorluklar konulu Uluslararası Sempozyum ile 9. EUROSAI Bilişim Teknolojisi Çalışma Grubu Toplantısına kurumumuzdan bir ekip katılmıştır. Sahtecilik ve Yolsuzluğun Ortaya Çıkarılmasına Yönelik Denetim konulu 10. ASOSAI Araştırma Projesinin 6. Toplantısı Kurumumuzun ev sahipliğinde 27 29 Ağustos 2014 tarihleri arasında Ankara da gerçekleştirilmiştir. Kurumumuzun ev sahipliği yaptığı 10. ASOSAI Araştırma Projesinin nihai çıktısı olan Araştırma Projesi Raporunun yazımında son aşamaya gelinmiş olup Aralık 2014 sonunda taslak rapor tamamlanarak ilgili taraflar ile paylaşılacaktır. 13
T.C. Sayıştay Başkanlığı 23-26 Eylül 2014 tarihlerinde Rusya Federasyonu Sayıştayının ev sahipliğinde Moskova da gerçekleştirilen ASOSAI 47. Yönetim Kurulu Toplantısı ile 2. ASOSAI-EUROSAI Ortak Konferansına kurumumuzdan bir heyet iştirak etmiştir. 27-28 Ekim 2014 tarihlerinde Pakistan ın Lahor kentinde düzenlenen ECOSAI 19. Yönetim Kurulu ve 14. Eğitim Kurulu Toplantısına kurumumuzdan bir heyet iştirak etmiştir. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Genel Sekreterliği ve İİT Alt Kuruluşlarının 2013 mali yılı hesaplarını incelemek üzere Suudi Arabistan ın Cidde şehrinde yapılan 35. Mali Kontrol Organı (MKO) Toplantısına iştirak edilmiştir. Brüksel de gerçekleştirilen NATO üyesi ülkelerin Yetkin Ulusal Denetim Kurumları (CNAB) temsilcileri yıllık toplantısına katılım sağlanmıştır. NATO Uluslararası Denetçiler Kurulunun (IBAN) talebi üzerine ilk defa uygulanmakta olan ulusal gönüllü katkı (VNC) kapsamında IBAN tarafından yürütülecek 2014 yılı performans denetimi çalışmalarına iştirak etmek üzere bir meslek mensubumuz 3 ay süreyle IBAN da görevlendirilmiştir 14
Bütçe Sunuş Konuşması F - Eğitim Faaliyetleri Meslekleriyle ilgili konularda araştırma yapmak, öğrenim görmek ve yabancı dil seviyesini yükseltmek amacıyla yurt dışı eğitim programı kapsamında 2014 yılında 5 meslek mensubumuz yüksek lisans yapmak için yurt dışına gönderilmiştir. AB ye tam üyelik hedefi çerçevesinde, AB alanında uzmanlaşmış personel sayısını artırmak ve müktesebatın etkin bir biçimde uygulanabilmesi için gerekli idari kapasiteyi oluşturmak amacıyla Jean Monnet burs programı kapsamında 2014 yılında 5 meslek mensubumuz yurt dışına gönderilmiştir. Öğrenim görmek, yabancı dil seviyesini yükseltmek amacıyla 2014 yılında genel ingilizce eğitimi için 30 meslek mensubumuz; mesleki yabancı dil eğitimi için 15 meslek mensubumuz yurt dışına gönderilmiştir. Staj/mesleki eğitim programı kapsamında 2014 yılında Avrupa Birliği Sayıştayında denetim uygulama programına 4 meslek mensubumuz katılmıştır. Bilgi ve görgülerini artırmak, hazırlanan bir programa göre yabancı ülkelerin mali sistemleri ile sayıştayların çalışmaları, denetim alanları, gidilecek ülkenin idari yapısı ve kurumları, bu kurumların Sayıştay ile olan ilişkileri hakkında bilgi edinmek amacıyla 2014 yılında; Mali Denetim ve Düzenlilik Denetimi konulu Hindistan Sayıştayı eğitim programına 2 meslek mensubumuz, Performans Denetimi konulu Pakistan Sayıştayı eğitim programına da 3 meslek mensubumuz katılmıştır. 2014 yılında 37 meslek mensubumuz yurt dışında elçilik, konsolosluk ve daimi temsilciliklerin denetiminde görevlendirilmiştir. 15
T.C. Sayıştay Başkanlığı III - Kesin Hesap ve 2015 Bütçe Teklifimiz Hakkında Bilgiler Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Bu bölümde kurumumuzun 2013 yılı gerçekleşmiş bütçe giderleri, yani kesin hesabı, Ekim ayı sonu itibariyle 2014 yılı bütçe gerçekleşmeleri ve 2015 yılı bütçesi teklifimiz ile yıllara göre bütçe ödenekleri hakkında bilgi sunmak istiyorum. 2013 yılı kesin hesap rakamları Tablo 1 de; Ekim ayı sonu itibariyle 2014 yılı bütçe gerçekleşmeleri Tablo 2 de; 2013-2014 bütçe ödenekleri ile 2015 yılı bütçe ödenek teklifimiz Tablo 3 de; 2015 yılı bütçe teklifi ve izleyen yıllar bütçe tahminleri Tablo 4 de; 2015 yılı ödenek dağılım yüzdeleri ise Grafik 2 de yer almaktadır. A - 2013 Yılı Gerçekleşmiş Bütçe Giderleri (Kesin Hesap) 2013 yılı Kesin Hesabında; 164.587.200 TL tutarındaki toplam ödeneğin 141.002.931 TL si harcanmış olup %14,33 e tekabül eden 23.584.269 TL si kullanılmayarak iptal edilmiştir. Harcama toplamının %66,33 ü olan 93.523.571 TL si personel giderlerinden, %8,59 u olan 12.120.614 TL si sosyal güvenlik giderinden, %19,75 i olan 27.840.125 TL si mal ve hizmet alım giderinden, %0,45 i olan 638.111TL si cari transferlerden, %4,88 i olan 6.880.510 TL si ise sermaye giderinden oluşmaktadır. 16
Bütçe Sunuş Konuşması Tablo 1: 2013 Yılı Gerçekleşmiş Bütçe Giderleri (Kesin Hesap) EKONOMİK KODU 1 2 3 BÜTÇE GİDERİNİN TÜRÜ PERSONEL GİDERLERİ SOSYAL GÜV. KUR. DEVLET PRİMİ GİD. MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ ÖDENEK HARCAMA KALAN (TENKİS) GELECEK YILA DEVİR GERÇEKLEŞME ORANI (%) 103.849.700 93.523.571 10.326.129 --- 90,05 14.170.000 12.120.614 2.049.386 --- 85,54 38.073.000 27.840.125 10.232.875 --- 73,12 5 CARİ TRANSFERLER 644.500 638.111 6.389 --- 99,00 6 SERMAYE GİDERLERİ 7.850.000 6.880.510 969.490 --- 87,65 TOPLAM 164.587.200 141.002.931 23.584.269 --- 85,67 Tabloda da görüleceği üzere, başlangıç ödeneklerine göre harcama gerçekleşme oranı; personel giderlerinde %90,05, SGK devlet primi giderlerinde %85,54, mal ve hizmet alımı giderlerinde %73,12, cari transferlerde %99 ve sermaye giderlerinde %87,65 olmuştur. Kurumumuzun 2013 yılı hesabı TBMM Başkanlık Divanı tarafından görevlendirilen 2 kişilik denetim komisyonunca denetlenmiş ve düzenlenen Dış Denetim Raporu TBMM Başkanlık Divanında 17 Ekim 2014 günü görüşülmüştür. 17
T.C. Sayıştay Başkanlığı B - 2014 Yılı Bütçe Gerçekleşmeleri Ekim ayı sonu itibariyle bütçe gerçekleşme oranları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 2: Ekim Ayı Sonu İtibariyle 2014 Yılı Bütçe Gerçekleşme Oranı EKONOMİK KODU BÜTÇE GİDERİNİN TÜRÜ 2014 2014 BÜTÇE ÖDENEĞİ (TL) EKİM SONU İTİBARİYLE HARCAMA DURUMU GERÇEKLEŞME ORANI (%) 1 PERSONEL GİDERLERİ 107.911.800 88.686.418 82,18 2 SOSYAL GÜV. KUR. DEVLET PRİMİ GİD. 14.235.000 11.892.887 83,54 3 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 42.582.000 22.491.355 52,81 5 CARİ TRANSFERLER 684.500 518.235 75,71 6 SERMAYE GİDERLERİ 10.080.000 1.993.405 19,77 TOPLAM 175.493.300 125.582.300 71,55 Buna göre harcama gerçekleşme oranı %71,55 olmuştur. Kuşkusuz yılsonunda gerçekleşme oranı daha yüksek olacaktır. 2014 yılı bütçesi ile ilgili olarak 5018 sayılı Kanun un 30 uncu maddesi gereğince 2014 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu Temmuz 2014 te yayımlanarak kamuoyuna duyurulmuştur. 18
Bütçe Sunuş Konuşması C - 2015 Yılı Bütçe Teklifi Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Bugüne kadar tamamlanmış ve bir kısmı da devam etmekte olan faaliyetlerimiz hakkında bilgi vermiş bulunmaktayım. Şimdi de sizlere 2015 yılı hedeflerimiz ve bunları gerçekleştirmek için istediğimiz ödeneklerle ilgili bilgi arzetmek istiyorum. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu na göre, kamu idareleri, kamu hizmetlerinin istenilen düzeyde ve kalitede sunulabilmesi için bütçeleri ile program ve proje bazında kaynak tahsislerini; stratejik planlarına, yıllık amaç ve hedefleri ile performans göstergelerine dayandırmak zorundadırlar. Sayıştay 2015 yılı bütçe teklifini, 2014-2018 Stratejik Planı nda yer alan misyon, vizyon, stratejik amaç ve hedeflerle uyumlu olarak hazırladığı 2015 yılı Performans Programındaki hedef ve göstergelere göre hazırlamış ve huzurlarınıza getirmiştir. Kurumumuzun Stratejik Plan ve Performans Programı nda yer alan amaç ve hedeflerine ulaşabilmesi için 2015 Mali Yılı Bütçesi Teklifinde istenilen toplam ödenek tutarı 186.372.500 Türk Lirasıdır. Bu miktarın ; 114.771.000 TL si (%62 si) personel giderlerinden, 15.345.000 TL si (%8 i) SGK Devlet Primi Giderlerinden, 44.400.000 TL si (%23,6 sı) Mal ve Hizmet Alım Giderlerinden 726.500 TL si (%0,40 ı) Cari Transferlerden, 11.130.000 TL si (%6 sı) Sermaye Giderlerinden oluşmaktadır. 19
T.C. Sayıştay Başkanlığı Öte yandan 2013 ve 2014 bütçe ödenekleri ile 2015 bütçe teklifimiz aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 3: Yıllara Göre Bütçe Ödenekleri EKONOMİK KODU BÜTÇE GİDERİNİN TÜRÜ 2013 2014 2015 BÜTÇE ÖDENEĞİ (TL) BÜTÇE ÖDENEĞİ (TL) BÜTÇE TEKLİFİ (TL) ARTIŞ ORANI (%) * 1 PERSONEL GİDERLERİ 103.849.700 107.911.800 114.771.000 6,35 2 SOSYAL GÜV. KUR. DEVLET PRİMİ GİD. 14.170.000 14.235.000 15.345.000 7,80 3 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 38.081.000 42.582.000 44.400.000 4,25 5 CARİ TRANSFERLER 636.500 684.500 726.500 6,10 6 SERMAYE GİDERLERİ 7.850.000 10.080.000 11.130.000 10,40 TOPLAM 164.587.200 175.493.300 186.372.500 6,20 * 2015 yılı bütçesinin 2014 yılı bütçesine göre artış oranı Görüldüğü üzere ana kalemler itibariyle %6,20 oranında artış öngörülmüştür. Bu oran Orta Vadeli Mali Plan da 2015 yılı merkezi yönetim bütçe giderlerinde öngörülen %8,30 oranındaki artışın altında kalmaktadır. 20
Bütçe Sunuş Konuşması 5018 sayılı Kanun un 15 inci maddesi gereğince 2015 yılı bütçe teklifimiz ve izleyen iki yıla ait bütçe gider tahminlerimiz aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. Tablo 4: 2015 Yılı Bütçe Teklifi ve İzleyen Yıllar Bütçe Tahminleri EKONOMİK KODU BÜTÇE GİDERİNİN TÜRÜ 2015 2016 2017 BÜTÇE TEKLİFİ (TL) BÜTÇE TAHMİNİ (TL) 1 PERSONEL GİDERLERİ 114.771.000 126.454.700 139.272.400 2 SOSYAL GÜV. KUR. DEVLET PRİMİ GİD. 15.345.000 16.844.000 18.457.000 3 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 44.400.000 48.020.000 51.954.500 5 CARİ TRANSFERLER 726.500 761.500 786.600 6 SERMAYE GİDERLERİ 11.130.000 4.300.000 4.700.000 TOPLAM 186.372.500 196.380.200 215.170.500 21
T.C. Sayıştay Başkanlığı Grafik 2: 2015 Yılı Bütçe Teklifi Ödenek Dağılımı Yüzdeleri Hazırladığımız 2014-2018 Stratejik Planımızı, 2015 yılı Performans Programımızı ve 2013 yılı Faaliyet Raporumuzu, 2015 yılı Bütçe Teklifimiz ile birlikte Plan ve Bütçe Komisyonunun siz değerli üyelerinin görüşlerine sunmuş bulunmaktayız. 22
Bütçe Sunuş Konuşması IV- SONUÇ Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Türkiye Cumhuriyeti Sayıştayı olarak en büyük sermayemizin her şeyden önce güvenilirlik olduğunu önemle belirtmek istiyorum. Sayıştay tüm çalışmalarında bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerini ön planda tutarak güvenilir ve doğru hizmet üretmeye azami gayret göstermektedir. Sayıştay denetiminin usul ve esasları, başta Anayasa olmak üzere kanunlar ve diğer hukuki düzenlemelerle belirlenmiştir. Bu usul ve esasların dışına çıkılması mümkün değildir. Sayıştay tarafından hazırlanan ve yasalar gereği farklı amaçları olan raporların niteliğinin doğru algılanması gerekir. Sayıştay denetimleri sonucu elde edilen bulgular değişik raporlara dağıtılmakta ve yerleştirilmektedir. Denetim bulgularının kaybedilmesi söz konusu değildir. Değişik amaç ve nitelikteki raporlardaki bulguların farklı olması gerekir. Aksi halde aynı bulguların tekrar etmesi halinde raporların birbirinden farkı olmayacaktır. Sayıştay Başkanlığı; Stratejik Planı, Denetim Stratejik Planı, Yıllık Performans Programı ve Yıllık Denetim Planları nda yer alan amaç ve hedeflere ulaşmak için, kurumsal misyon ve vizyon çerçevesinde Anayasa ve yasalarla kendisine verilen görev ve sorumlulukları en iyi şekilde yerine getirme azim ve gayreti içerisindedir. Sayıştay, Anayasa ve yasalardan kaynaklanan yetki ve sorumluluklarını doğru bir şekilde yerine getirebilmesi için kurumsal kapasitesini geliştirmek ve mensuplarının mesleki yetkinliklerini artırmak için yoğun bir çaba göstermektedir. 23
T.C. Sayıştay Başkanlığı Sayın Başkan, Değerli Üyeler, Türkiye Büyük Millet Meclisinin vatandaşlar adına bütçe hakkını kullanmasında önemli bir yeri olan Sayıştay, 152 yıllık geçmişinden edindiği tecrübeye stratejik yönetim anlayışını da katarak, kamu yönetiminde şeffaflığın, hesap verme sorumluluğunun ve iyi yönetimin yerleşmesine katkı sunmaya devam edecektir. Bütçe teklifimiz değerli Komisyonlarının tasviplerine mazhar olduğu takdirde, verilen ödeneklerin verimli, etkin ve tutumlu kullanılması yönünde her türlü gayret gösterilecektir. Şahsım ve kurumum adına hepinize teşekkür ediyorum. 2015 yılının ülkemize ve milletimize refah, barış ve huzur getirmesini temenni ediyor, Yüce Heyetinizi saygıyla selamlıyorum. Doç. Dr. Recai AKYEL Sayıştay Başkanı 24