Kanvas Spor Ayakkabıların Kullanıcılar Tarafından Değerlendirilmesine İlişkin Bir Araştırma Çiğdem Dursun*, Filiz Dursun**, Sema Çelik*** Özet Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur ve sağlam vücudu ancak sağlıklı ayaklar taşır. Yürümemizi, koşmamızı sağlayan ve hatta bütün yaşantımızı üzerinde geçirdiğimiz ayaklarımızın sağlığına gereken önemi veriyor muyuz acaba? Ayaklarımız, bütün vücudumuzu bir ömür boyu taşıdığı halde, birçok kişi ayak sağlığını nerdeyse hiç düşünmemektedir. Birçok bireyde ayak sağlığı ile ilgili problemler bulunmasına karşın ayak sağlığına gereken önem verilmemektedir. Ayak problemlerinin çok büyük bir kısmı yanlış ayakkabı seçiminden kaynaklanmaktadır. Günümüz tüketicilerinin, özellikle genç tüketici gruplarının modaya uyma istekleri, farklı kültürlerle etkileşimleri ve belli eğilimlere hayranlıkları bilinçli ayakkabı seçimini etkilemektedir. Bunun sonucunda tüketici grupları ihtiyaçlarını gidermeye yönelik farklı satın alma davranışları göstermekte ve marka özentisi altında birçok ergonomik faktörü görmezlikten gelmektedirler. Araştırma için Düzce ve Ankara illerinde kanvas spor ayakkabı kullanan, random yöntemiyle seçilen kişilere, 21 sorudan oluşan anket uygulanmış, araştırma verileri SPSS 14.00 paket programında analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Araştırmanın Düzce ve Ankara illeri ile sınırlandırılmış olmasının nedeni, araştırmacıların bu illerdeki kullanıcılarına daha rahat ulaşacak olmalarıdır. Anahtar Kelime: Ergonomi, Ayakkabı, Kanvas 1. Giriş Ayak, insan ve hayvanın yürümesine yarayan bacak bileğinden sonra gelen kısım, yer değiştirmeyi sağlayan ve çeşitli hayvanlarda çok değişik şekiller gösteren yapılar olarak tanımlamaktadır (www.tdk.gov.tr).ayak iskeleti, tarsal, metatarsal ve parmaklar diye adlandırılan üç bölgede bulunan 26 küçük kemikten meydana gelmiştir. Bu kemikleri bilek, tarak ve parmak kemikleri oluşturur. Bilek ayağın arka üst kısmını meydana getirir. Ayağın en önemli görevlerinden biri de vücut ağırlığını taşımak ve vücudun yer değiştirmesini sağlamaktır. Ayak, bu görevlerini başarabilmek için normal şeklinde, sağlam ve kuvvetli olmalıdır Ayak kemikleri yere düz basmaz. Taban çukuru denilen içbükey bir kubbenin iki ucuna ve kenarlarına basılır. Ayağın taban kısmının yapısı oldukça karışıktır. Burada birçok kas, kiriş, damar ve sinir yer almaktadır. (Balaban,2006:5).Vücudumuzdaki kasların içinde en güçlüsü tabanlarımızda bulunur. İnsanın en hassas bölgelerinden biri olan bu bölgeyi korumak insan hayatı için çok önemlidir. Çoğu ayakkabı taban adı verilen ve kullanıldıkça eskiyen kalın bir alt parça ile saya adı verilen ve ayağı saran daha ince bir üst parçadan oluşur. Ayakkabılar dünyada çok farklı iklimlerde yaşayan insanların yaşam şartlarına göre değişiklik gösterdiği gibi tarih boyunca moda da ayakkabıların şekilleri üzerinde çok etkili olmuştur. Günümüzdeki anlamı ve şekli ile ayakkabının ilk olarak sandalet şeklinde sıcak iklimli ülkelerde ortaya çıktığı sanılıyor. İlk ayakkabılar ham deri, ayağın girebileceği şekilde bir zarf haline getirilerek yapılırdı. Bu ayakkabılar ayağın altını kızgın kumlardan, üstünü güneş ve sıcaktan koruyorlardı ( http://www.genelkulturum.com). *Öğretim Görevlisi Çiğdem Dursun Düzce Üniversitesi Düzce Meslek Yüksekokulu Tel: 0 380 524 00 99 / 1088 1013 cigdemdursun@duzce.edu.tr **Öğretim Görevlisi Filiz Dursun Düzce Üniversitesi Düzce Meslek Yüksekokulu Tel: 0 380 524 00 99 / 1105 filizdursun@duzce.edu.tr ***Yüksek Lisans Öğrencisi Sema Çelik Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Giyim End. ve Moda Tasarımı Bölümü Tel: 0536 284 54 84 semacelik42@gmail.com
Mısır sanat eserlerinde hükümdar ve tanrılar daima çıplak ayaklı olarak görülürler. Sandaletlerin ise bu devirde sadece ev içinde giyildiği tahmin edilmektedir. Hititler bugün Anadolu da çok az da olsa hala kullanılan çarıklara benzer ayakkabılar giyerlerdi. Avrupa da 11. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar sivri burunlu ayakkabılar moda oldu. Ortadoğu bölgesinde ise ayağı kızgın kumlardan korumak amacı ile yüksekte tutabilmek için ayakkabılara topuk ilave edildi. Avrupa da 16. ve 17. yüzyıllarda bütün ayakkabıların topukları kırmızı renge boyanıyordu. (webarsiv.hurriyet.com.tr). Avrupa da 18. yüzyıla kadar kadın ve erkek ayakkabıları farklı değildi. Yüksekliği 15 santimetreyi bulan topuklu ayakkabıları Avrupa da o yıllarda sadece üst sınıfa mensup insanlar (tabii iki kişinin yardımıyla) giyebiliyordu.19. yüzyıla gelene kadar tüm dünyada her iki ayak için de eş ayakkabılar kullanıldı. Sağ ve sol ayaklar için ayrı ayrı ayakkabı üretimine ilk olarak ABD de, Philadelphia da başlandı. Altı lastik ayakkabılar ise ilk olarak 1916 da yine ABD de yapıldı. (www.genelkulturum.com).ayakkabının tarihi gelişimine baktığımız zaman ayakkabılar bazen namusun korunmasında araç, bazen de soyluluk göstergesi olarak konfordan uzak bir şekilde kullanılmıştır. Eski dönemlerde insanlar ayakkabıyı, ayaklarını dış etkenlerden korumak amacıyla kullanmışlardır. Zamanla konfor kavramının ortaya çıkması ve insanların beklentilerinin yükselmesi ayakkabılarda da konfor kavramını getirmiştir. Giysi konforu, giyen kişinin kendini rahat hissedebileceği, sağlığını koruyabileceği ve çalışma verimini azaltmayan giysilerin tasarımını ve üretimini sağlayabilecek kuraları ortaya koymaktır. Bunların başında insan vücudunun yapısı, vücuda uygun kalıp hazırlama, malzeme ve dikim özellikleri, modaya uygunluk ve konfor gelmektedir(vural ve diğ.2006: 343) Ayakkabının ayağa uyumundan kaynaklanan sorunların temelini; ayakkabıların kişiye rahatsızlık vermesi, ayak hareketlerini kısıtlaması, ayakta ağrı ve sızıya neden olması, ayakta deformasyona sebep olması ve ayağı sıkması oluşturmaktadır. Yanlış ayakkabı seçimi, iş verimini düşürdüğü gibi, kişi üzerinde psikolojik ve fiziksel etkiler de yaratmaktadır. Bir ayakkabıdan öncelikle ayağa uyması, rahat olması, ağrı ve deformasyona yol açmaması beklenir. Ayakkabı için henüz deneye dayalı standartlar geliştirilmemiştir. Bu konudaki bilimsel araştırmalar ise son derece sınırlıdır. Ayağın şekli koniktir. Simetrik değildir, herhangi bir geometrik şekle benzemez, biçimi kişi büyüdükçe değişir. Büyüme tamamlandıktan sonra ayağın şekli yaş ve kilo ile değişim gösterir. Ayağın boyutları iklime, günlük sıcaklığa göre ve günün farklı zamanlarında değişiklik gösterir. Bütün bunlardan daha önemlisi ayak ebatları kişinin oturması, ayakta durması ve uzanmasına göre de değişmektedir. Ayakkabının ayağa uyumu, elin eldivene uyumu kadar hassas değildir. Oturma, yürüme ve koşma sırasında ayağın ebatları değiştiğinden ayakkabı ayağı çok sıkı sarmamalıdır. Ayakkabı ayaktan çıkmayacak kadar sıkı, ayak bölümlerinin yürüme sırasında içerisine hareketine izin verecek kadar gevşek olmalıdır. Ayakkabı çok dar olduğunda ayağın baskı altında olan bölümlerinde ağrı ve biçim bozuklukları ortaya çıkar. Fazla geniş ayakkabılarda ise ayağın ayakkabıya sürtünmesinden dolayı deride tahriş hatta çatlaklar oluşabilir (Ural ve Sezgin,2005). Ayakkabılar kullanıldıkları alana, malzemesine ve şekline göre farklılıklar gösterirler. Ayakkabının dış görüntüsü ve formu ne kadar düzgün olursa olsun konforlu olup olmadığı ancak giyildiği zaman anlaşılmaktadır. Rastgele, moda diye ya da beğenme sonucu alınan ayakkabılar ayak sağlığını olumsuz olarak etkilemektedir. Uzun süreli kullanımlarda basma bozukluklarına, tırnak batmalarına, ayak mantarlarına, ağrılı nasırlara, ayak parmaklarında şekil bozukluklarına, çabuk yorulmalara, bilek burkulmalarına; ayak, bacak ve bel ağrılarına hatta ayakta kalıcı deformasyonlara sebep
olur. Yaşamın her alanında olduğu gibi ayakkabı seçiminde de tüketicileri etkileyen bazı faktörler vardır. Bu faktörler moda, ergonomi, tasarım, kalite, marka vb. şeklinde sıralanabilir. Bu çalışmada kanvas spor ayakkabı kullanıcılarının ayakkabı seçimini etkileyen faktörler ve bu faktörlerin ayak sağlığı ile ilişkisi ölçülmeye çalışılmıştır. Kanvas spor ayakkabı lastik bir taban, saya, bağcık ve kanvas kumaştan oluşmaktadır. Kanvas Panama örgüsü ile dokunmuş ağır yapılı, çok dayanıklı bir kumaş tipidir. Pamuk, keten, hint keneviri veya jütten yapılır. Birçok kullanım alanı vardır, ancak bütün cinslerinin ortak özelliği sağlam, stabil ve tok tutumlu oluşudur. Ağır tipleri tente, çadır ve sanayi amaçlı olarak kullanılır. Hafif olanları giyim sanayinde ve el işi için kullanılır.(karamam,2001:51) 2. Materyal Ve Yöntem Araştırmanın evrenini Ankara ve Düzce ilinde yaşayan 16 yaş üstü bay ve bayanlar, örneklemini ise kanvas spor ayakkabısı giyen kişiler oluşturmaktadır. Araştırmada veriler 21 sorudan oluşan anketle toplanmış, veri analizi ise SPSS 14.00 paket programı ile yapılmıştır. Random yöntemiyle seçilen 300 kişiye anket uygulanmış, 8 anket değerlendirmeye alınmamıştır. 292 adet anket cevaplarının frekans yüzdeleri tablolar halinde sunulmuş ve yorumlanmıştır. 3. Bulgular Ve Tartışma Bu bölümde anket yardımıyla elde edilen araştırma bulguları yer almaktadır. Sayfa kısıtı nedeniyle aşağıda bazı bulgular sözlü olarak ifade edilmiş ve bazı anket soruları çıkarılmıştır. Ankete verilen cevaplara göre; kanvas spor ayakkabı giyenlerin cinsiyet dağılımında büyük bir farklılık görülmemektedir. Kanvas spor ayakkabı tercihinde cinsiyet ayrımının söz konusu olmadığı düşünülmektedir. Kanvas spor ayakkabı giyenlerin % 45,5 inin (n=133) 20 23 yaş grubunda oldukları %37,7 sinin (n=110) 16 19 yaş grubunda oldukları görülmektedir. Yaş dağılımı 16 23 yaş arasında değişmekte olduğu göze çarpmaktadır. Bunun neticesinde daha çok gençlerin tercih ettiği bir ayakkabı türü olduğu düşünülmektedir. Kanvas spor ayakkabısı giyenlerin öğrenim durumu dağılımına bakıldığında %50,7 (n=148) ile önlisans öğrenimine devam eden ya da mezun kişiler olduğu anlaşılmaktadır. Kanvas spor ayakkabılarını çoğunluğunun önlisans mezunu ya da okuyan kişiler tarafından kullanıldığı düşünülmektedir. Tablo 1. Meslek değişkeni dağılımı Memur 5 1,7 İşçi 16 5,5 Öğrenci 243 83,2 Özel sektör 21 7,2 Serbest 6 2,1 Toplam 291 99,7 Kayıp Veri 1 0,3 Tablo 1 de Kanvas spor ayakkabısı giyenlerin meslek dağılımına bakıldığında %83,2 ile öğrenciler tarafından tercih edildiği anlaşılmaktadır. Kanvas spor ayakkabılarını daha çok öğrencilerin kullandığı ve öğrencilere hitap eden bir ayakkabı türü olduğu düşünülmektedir.
Tablo 2. Aylık ortalama gelir düzeyi değişkeni dağılımı 500 YTL ve daha az 119 40,8 501 750 YTL 64 21,9 751 1000 YTL 46 15,8 1001 1250 YTL 16 5,5 1251 1500 YTL 8 2,7 1500 YTL ve yukarısı 6 2,1 Toplam 259 88,7 Kayıp Veri 33 11,3 Tablo 2 de; araştırmada aylık ortalama gelir sorusuna verilen cevaplara bakıldığında %40,8 lik oranla 500 YTL den daha az gelire sahip insanlar olduğu görülmektedir. Bu durumda gelir düzeyi düşük olan kişilerin tercih ettiği bir ayakkabı türü olduğu düşünülmektedir. Tablo 3. Alınan ayakkabının markasının kullanıcılar için ne kadar önemli olduğu sorusuna verilen cevapların yüzde ve frekans değerleri tablosu Önemsiz 63 21,6 Önemli 163 55,8 Son derece önemli 66 22,6 Toplam Tablo 3 da alınan ayakkabının markasının kullanıcılar için ne kadar önemli olduğu sorusuna verilen cevaplara bakıldığında %55,8 lik ( n=163) bir dağılımla önemli bulunulmuştur. Araştırmaya katılan kişiler için markanın çok önemli bir kriter olduğu düşünülmektedir. Tablo 2 ve Tablo 3 e birlikte bakıldığında ayakkabı markasının kullanıcıların %78,4 ü (n=229) için önemli olduğu bununla birlikte kanvas ayakkabıları tercih edenlerin %40,8 lik (n=119) gelir düzeylerinin 500Ytl veya daha az olduğu görülmektedir. Markalı kanvas ayakkabıların fiyatları ile kullanıcıların gelir düzeyleri arasında ters orantı olduğu görülmektedir. Ayakkabı tercihinizde aşağıdakilerden hangileri sizin için önemlidir sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; kanvas spor ayakkabısı giyenlerin %28,1 i rahatlığı ön planda tutmuşlardır. Marka, fiyat, sağlamlık ve tasarıma verdikleri önem birbirine yakın değerdedir. Ayakkabı seçiminde rahatlığa yani ergonomiye önem verildiği düşünülmektedir. Tablo 4. Ayakkabı kaynaklı ayak sağlığı sorunu yaşadınız mı sorusuna verilen cevapların yüzde ve frekans değerleri tablosu Evet 54 18,5 Hayır 236 80,8 Toplam 290 99,3 Kayıp Veri 2 0,7
Tablo 4 de ayakkabı kaynaklı ayak sağlığı sorunu yaşadınız mı sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; katılımcıların %80,8 i(n=236) ayakkabı kaynaklı ayak sağlığı sorunu yaşamadıklarını belirtmişlerdir. %18,5 kişi (n=54) ayakkabı kaynaklı sağlık sorunu yaşadıklarını belirtmişlerdir. Kanvas spor ayakkabılarının sağlıklı bir ayakkabı çeşidi olduğu düşünülmektedir. Tablo 5. Ayakkabı kaynaklı ayak sağlığı sorunu yaşadınız mı sorusuna yanıtınız evet ise; yaşanılan sorunların yüzde ve frekans değerleri tablosu Nasir 8 2,7 Tırnak batması 5 1,7 Yara 7 2,4 Mantar 8 2,7 Vurma 4 1,4 Şişme 2 0,7 Ağrı 5 1,7 Su toplama 3 1 Terleme 2 0,7 Taban düşmesi 3 1 Topuk dikeni 1 0,3 Toplam 48 16,4 Kayıp Veri 244 83,6 Tablo 5 a bakıldığında ayakkabıdan kaynaklanan ayak sağlığı sorunu yaşayanların %2,7 lik (n=8) kısmı nasır ve %2,7 lik (n=8) mantar sorunu yaşadıklarını belirtmişlerdir. Tablo 4 ve 5 e birlikte bakıldığında kanvas ayakkabı giyenlerde ayakkabıya bağlı ayak sağlığı sorunu yaşanmadığı görülmektedir. Ayak sağlığı sorunu olanların özellikle ayak yapıları dolayısıyla bu sorunları yaşadıkları düşünülmektedir. Tablo 6: Kullandığınız ayakkabıyı hangi koşullarda değiştirirsiniz sorusuna verilen cevapların yüzde ve frekans değerleri tablosu Ayaklarımı sıkması halinde 65 22,5 Başka bir markanın popüler olması halinde 30 10,3 Ayağı terletmesi 15 5,1 Ayağı kokutması 59 20,2 Hepsi 9 3,1 Ayağı terletmesi ve kokutması 55 18,8 Ayakları sıkması, terletmesi ve kokutması 34 11,6 Ayaklarımı sıkması ve terletmesi halinde 12 4,1 Hiçbir zaman 2 0,7 Ayaklarımı sıkması ve başka markanın popüler olması halinde 6 2,1 Toplam 287 98,3 Kayıp Veri 5 1,7 Tablo 6 da kullandığınız ayakkabıyı hangi koşullarda değiştirirsiniz sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; Ankete katılan kişilerin kullandıkları ayakkabılarını
%22,3 le (n=65) ayaklarını sıkması halinde değiştireceklerini belirtmişlerdir. Bu durumda ayak rahatlığının yani ayakkabı ergonomisinin kişiler için ne derece önemli olduğu görülmektedir. Ergonomi hakkında bilginiz var mı sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; Ankete katılan kişilerden %53,4 ü (n=156) ergonomi hakkında bilgileri olmadığını belirtmişlerdir.%45,5 i (n=133) ise ergonomi hakkında bilgileri olduğunu belirtmişlerdir. Ergonominin ne olduğunun genel olarak bilinilmediği düşünülmektedir. Tablo 7: Kanvas spor ayakkabı tercih sebebiniz aşağıdakilerden hangisidir sorusuna verilen cevapların yüzde ve frekans değerleri tablosu Moda 16 5,5 Rahatlık(Ergonomik olması) 50 17,1 Kullanım kolaylığı 19 6,5 Tasarımlarının güzel olması 28 9,6 Popüler olması 12 4,1 Hepsi 17 5,8 Moda, rahatlık ve kullanım kolaylığı 23 7,9 Kullanım kolaylığı ve tasarımlarının güzel olması 54 18,5 Moda ve popüler olması 1 0,3 Rahatlık, kullanım kolaylığı ve tasarımlarının güzel olması 17 5,8 Moda ve tasarımların güzel olması 1 0,3 Moda, rahatlık ve tasarımların güzel olması 7 2,4 Moda kullanım kolaylığı ve tasarımların güzel olması 26 8,9 Moda, rahatlık, kullanım kolaylığı ve tasarımların güzel olması 11 3,8 Denemek 1 0,3 Kullanım kolaylığı ve popüler olması 1 0,3 Toplam 284 97,3 Kayıp Veri 8 2,7 Tablo 7 de kanvas spor ayakkabı tercih sebebiniz aşağıdakilerden hangisidir sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; ankete katılan kişiler kanvas tipi spor ayakkabı tercih etmelerinde %18,5 (n=54) ile kullanım kolaylığı ve tasarımlarının güzel olmasının önemli bir etken olduğunu belirtmişlerdir. Kullanım kolaylığı ile kanvas spor ayakkabının ergonomik olmasının ifade edildiği düşünülmektedir. Kanvas spor ayakkabıyı kaç yıldır giyiyorsunuz sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; ankete katılan kişilerden %49 u (n=144) 0 2 yıldır kanvas spor ayakkabı giydiklerini belirtmişlerdir. Büyük çoğunluğun kanvas ayakkabıları 0 2 yıldır giymeleri bu ayakkabıların son iki yıldır moda olmasına bağlanabilir. Sizin için ayakkabıda rahatlık mı yoksa moda olması mı daha önemli sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; %49,7 si (n=145) rahatlık daha önemli, %42,5 i (n=124) hem rahatlık hem moda olmasının önemli olduğunu belirtmişlerdir. %49,7 lik bir oranla rahatlıkla birlikte ergonomik olmasının ifade edildiği düşünülmektedir.
Tablo 8. Kanvas ayakkabı giydiğiniz süre içinde ayak sağlığınızda ne gibi değişiklikler oldu sorusuna verilen cevapların yüzde ve frekans değerleri tablosu Tırnak batmalarına 6 2,1 Taraklanma 16 5,5 Nasır 20 6,9 Ayak mantarı 6 2,1 Bir değişiklik olmadı 229 78,4 Su Toplaması 4 1,4 Toplam 281 96,2 Kayıp Veri 11 3,8 Tablo 8 de kanvas spor ayakkabı giydiğiniz süre içinde ayak sağlığınızda ne gibi değişiklikler oldu sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; %78,4 ( n=229) ile bir değişiklik olmadığını belirtmiştir. Ayak sağlığını tehdit eden bir ayakkabı türü olmadığı gözlenmiştir. Tablo 9. Kanvas spor ayakkabı giydiğiniz zaman uzun süreli kullanımda kendinizi nasıl hissediyorsunuz sorusuna verilen cevapların yüzde ve frekans değerleri tablosu Ayak Ağrısı 38 13 Bilek Ağrısı 11 3,8 Bel Ağrısı 4 1,4 Çabuk Yorulma 14 4,8 Hiçbiri 212 72,6 Ayak ağrısı ve çabuk yorulma 2 0,7 Ayak ağrısı ve bilek ağrısı 1 0,3 Toplam 282 96,6 Kayıp Veri 10 3,4 Tablo 9 de kanvas spor ayakkabı giydiğiniz zaman uzun süreli kullanımda kendinizi nasıl hissediyorsunuz sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; %72,6 (n=212) ile hiçbiri seçeneğini seçmiştir. Buradan da kanvas spor ayakkabıların; ayak ağrısı, bilek ağrısı, bel ağrısı ve çabuk yorulmalara sebep olmayan bir ayakkabı türü olduğu düşünülmektedir.
Tablo 10. Kanvas spor ayakkabı giydiğiniz zaman psikolojik olarak kendinizi nasıl hissediyorsunuz sorusuna verilen cevapların yüzde ve frekans değerleri tablosu Kendimi mutlu hissediyorum 26 8,9 Kendimi rahat hissediyorum 122 41,8 Öz güveni yüksek hissediyorum 16 5,5 Kendimi huzurlu hissediyorum 14 4,8 Kendimi havalı hissediyorum 15 5,1 Kendimi farklı hissediyorum 19 6,5 Hepsi 3 1 Normal hissediyorum 24 8,2 Kendimi mutlu ve rahat hissediyorum 4 1,4 Kendimi mutlu, rahat ve huzurlu hissediyorum. 2 0,7 Kendimi mutlu, öz güveni yüksek ve farklı hissediyorum 1 0,3 Kendimi mutlu, havalı ve farklı hissediyorum. 3 1 Kendimi rahat ve farklı hissediyorum. 3 1 Kendimi mutlu ve huzurlu hissediyorum. 1 0,3 Özgüveni yüksek ve huzurlu hissediyorum. 1 0,3 Toplam 273 93,5 Kayıp Veri 19 6,5 Tablo 10 de kanvas spor ayakkabı giydiğiniz zaman psikolojik olarak kendinizi nasıl hissediyorsunuz sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; %41,8 (n=122) ile kendimi rahat hissediyorum seçeneği işaretlenmiştir. Buradan da kanvas spor ayakkabıların rahat bir ayakkabı türü olduğu düşünülmektedir. Tablo 11. Kanvas ayakkabıları en çok hangi durumlarda giymeyi tercih ediyorsunuz sorusuna verilen cevapların yüzde ve frekans değerleri tablosu Spor yaparken 10 3,4 Alışveriş yaparken 1 0,3 Yürüyüşte 14 4,8 Çalışırken 8 2,7 Günlük kullanım 225 77,1 Hepsi 11 3,8 Spor yaparken ve yürüyüşte 3 1 Yürüyüşte ve çalışırken 9 3,1 Giymiyorum 1 0,3 Toplam 282 96,6 Kayıp Veri 10 3,4 Tablo 11 da kanvas ayakkabıları en çok hangi durumlarda giymeyi tercih ediyorsunuz sorusuna verilen cevaplara bakıldığında; %77,1 (n=225) ile günlük kullanımda tercih edildiği görülmektedir. Günlük kullanımda giyilen rahat ve ergonomik bir ayakkabı olduğu düşünülmektedir.
4. Sonuç Ve Öneriler Genel olarak Kanvas spor ayakkabılarını düşük gelirli, 16 23 yaş grubu, önlisans mezunu ya da okuyan hem bay hem de bayanların tercih ettikleri saptanmıştır. Daha çok öğrencilerin kullandığı ve öğrencilere hitap eden bir ayakkabı türü olan kanvas ayakkabı seçiminde özellikle markası ve rahatlığının ön planda olduğu belirlenmiştir. Katılımcılar ayakkabı kaynaklı ayak sağlığı sorunu yaşamadıklarını, ayakkabıdan kaynaklanan ayak sağlığı sorunu yaşayanların ise çoğunluğun nasır ve mantar sorunu yaşadıkları belirlenmiştir. Ayrıca ankete katılan kişilerin birçoğu kullandıkları ayakkabılarını ayaklarını sıkması halinde değiştireceklerini belirtmişlerdir. Ankete katılan kişilerden yarısından fazlası ergonomi hakkında bilgileri olmadığını belirtmişlerdir. Ergonomi hakkında bilgileri olmamasına rağmen sizin için ayakkabıda rahatlık mı yoksa moda olması mı daha önemli sorusuna verilen cevaplara göre %49,7 si (n=145) rahatlık daha önemli, %42,5 i (n=124) hem rahatlık hem moda olmasının önemli olduğunu belirtmişlerdir. Ankete katılan kişiler kanvas tipi spor ayakkabı tercih etmelerinde %18,5 (n=54) ile kullanım kolaylığı ve tasarımlarının güzel olmasının önemli bir etken olduğunu belirtmişlerdir. Ankete katılanların büyük çoğunluğun kanvas ayakkabıları 0 2 yıldır giydikleri belirlenmiştir. Bu durum bu ayakkabıların son iki yıldır moda olmasına bağlanabilir. Kanvas spor ayakkabı giyenlerin büyük kısmı giydikleri süre içinde ayak sağlıklarında bir değişiklik olmadığını ve psikolojik olarak kendilerini rahat hissettiklerini belirtmişlerdir. Buradan kanvas spor ayakkabıların; ayak ağrısı, bilek ağrısı, bel ağrısı ve çabuk yorulmalara sebep olmayan, günlük kullanımda tercih edilen rahat bir ayakkabı türü olduğu görülmektedir. Sonuç olarak kanvas tipi ayakkabıların ayak sağlığına olumsuz bir etkisi olmadığı, giyenleri psikolojik olarak rahatlattığı ve günlük kullanım için uygun bir ayakkabı türü olduğu söylenebilir. Özellikle gençlerin ve öğrencilerin kullandığı bir ayakkabı türü olduğu düşünüldüğünde bu ayakkabıların orta yaşlı bireylere kullanım rahatlıkları açıklanmalı ve önerilmedir. 5. Kaynaklar Balaban, H., 2006. Spor Ayakkabısının Biyomekanik Kurallara Göre Sonlu Elemanlar Yöntemi İle İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul Karaman, M., 2001. Konfeksiyon Yardımcı Malzeme Bilgisi. Marmara Üniversitesi TEF Tekstil Eğitimi Bölümü Ders Notları. İstanbul, Türkiye Ural S., Sezgin H., 2005. Ayakkabı Taban Tasarımı, Marmara Üniversitesi TEF, İstanbul, Türkiye Vural, T., Koç, F., Koca, E., Pamuk, B., 2006. Geleneksel Kadın Giysilerinde Kol Formu Özelliklerinin Giysi Konforu Açısından İncelenmesi, 12.Ergonomi Kongresi Milli Prodüktivite Yayınları, Ankara, 343 349s. Yorulmaz, A., 2006. Bilgisayar Destekli Ortopedik Ayakkabı Kalıp Tasarımı Ve İmalatı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.s:2 (Anonim) www.tdk.gov.tr (Anonim) http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2002/08/04/161637.asp (Anonim) http://www.genelkulturum.com/ayakkabi giymenin kokeni.html