KEMERKÖY ELEKTRİK ÜRETİM VE TİCARET AŞ (KEAŞ) 2012 YILI RAPORU
Bu rapor; 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Kanun ile 08.06.1984 tarih ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca hazırlanmış olup, Sayıştay Rapor Değerlendirme Kurulu nun 29.05.2013 tarih ve 4 sayılı oturumunda kabul edilmiştir.
irketin unvan Merkezi Ba oldu u kurulu : Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A : Milas Ören-Mu la : Elektrik Üretim A (EÜA ) Sermaye durumu Ortaklar Pay Taahhüt edilen Ödenen % adedi TL TL 1-Elektrik Üretim A (EÜA ) 5.000 50.000 50.000 100 Toplam 5.000 50.000 50.000 100
Karar organ (Yönetim Kurulu) Karar Temsil etti i Kurulu taki Görevli bulundu u süre organ ndaki Ad ve soyad Bakanl k veya görevi veya Ba lama Ayr lma unvan kurulu mesle i tarihi tarihi 1 - Ba kan Süleyman MEM KEA Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Ba kan 13.05.2010 Devam ediyor 2 - Üye Mehmet YAVUZ DEM R EÜA Emekli 15.07.2011 23.03.2013 Dr.Abdurrahman MURAT EÜA TK Genel Müdür Yard mc 01.04.2013 Devam ediyor 3 - Üye Süleyman EMD NO LU EÜA Maliye Bakanl Bakan Dan man 18.05.2010 Devam ediyor 4 - Üye Mutlu GÜL EÜA ETKB Dan man 07.08.2012 Devam ediyor 5 - Üye Ali Erdal GÜLDEREN EÜA ETKB Bakanl k Mü aviri 29.03.2010 08.08.2012 Fehmi OKUMU EÜA ET Maden Genel Müdür Yard mc 29.08.2012 Devam Ediyor Denetim Kurulu Denetim Temsil etti i Görevli bulundu u süre organ ndaki Ad ve soyad Bakanl k veya Kurulu taki görevi veya mesle i Ba lama Ayr lma unvan kurulu tarihi tarihi 1 - Denetçi aban TALA EÜA Devlet Personel Dairesi Ba kan Yrd. 08.01.2007 Devam ediyor 2- Denetçi Muzaffer TANI EÜA EÜA E itim Bil i lem Daire B k. 06.04.2011 Devam ediyor 3 - Denetçi Mehmet ÇAKIR EÜA T.C.Ba bakanl k Güvenlik i leri Gen.Md.Yrd. 18.05.2010 Devam ediyor
KISALTMALAR EPDK ESA ETKB EÜAŞ EÜT GSMH GSYH GWh KAMU-İŞ KHK KİT Kr kwh MWh PMUM SKHKKY TEAŞ TEDAŞ TEİAŞ TEK TES-İŞ TETAŞ TL TS YAL YAT YPK : Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu : Elektrik Satış Anlaşması : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı : Elektrik Üretim Anonim Şirketi : Elektrik Üretim Tesisleri : Gayri Safi Milli Hasıla : Gayri Safi Yurt İçi Hasıla : Gigawatt saat (1 milyar watt saat) : Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası : Kanun Hükmünde Kararname : Kamu İktisadi Teşebbüsleri : Kuruş : Kilowatt saat (Bin watt saat) : Megawatt saat (1 milyon watt saat) : Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi : Sanayi Kaynaklı Hava Kalitesi Kontrol Yönetmeliği : Türkiye Elektrik Üretim, İletim Anonim Şirketi : Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi : Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi : Mülga Türkiye Elektrik Kurumu : Türkiye Enerji Su ve Gaz İşçileri Sendikası : Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi : Türk Lirası : Termik Santral : Yük alma talimatı : Yük atma talimatı : Yüksek Planlama Kurulu
İÇİNDEKİLER Sayfa I. TOPLU BAKIŞ I II. İDARİ BÜNYE 1 A- Mevzuat 1 B- Teşkilat 2 C- Personel durumu 4 III. MALİ BÜNYE 10 A- Mali durum 10 B- Mali sonuçlar 14 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI 16 A- Giderler 16 B- Tedarik işleri 20 C- Üretim ve maliyetler 26 D- Pazarlama 44 E- Sigorta işleri 47 F- İşletme sonuçları 48 G- Yatırımlar 51 V. BİLANÇO 64 - Aktif 64 - Pasif 71 VI. GELİR TABLOSU 77 VII. EKLER 83
I I. TOPLU BAKIŞ Kemerköy Termik Santrali, Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulu nun 15.09.1983 tarih ve 124 sayılı Kararı uyarınca, Milas ın Hüsamlar bölgesinde bulunan düşük kalorili linyit kömüründen elektrik enerjisi üretmek üzere, Türkiye Elektrik Kurumu bünyesinde kurulmuştur. Santralin I. ünitesi 1993, II. ünitesi 1994 ve III. ünitesi de 1995 yılında devreye alınmış olup, kurulu gücü 3x210 MW tır. TEK 1993 yılında Türkiye Elektrik Üretim İletim AŞ ve Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ unvanlı iki ayrı iktisadi devlet teşekkülü halinde yeniden yapılandırılırken, Santral TEAŞ bünyesinde kalmıştır. ÖYK nın 11.08.1995 tarih ve 95/62 sayılı Kararı ile işletme hakkı devri yoluyla özelleştirilmesi amacıyla özelleştirme kapsam ve programına alınan Santral, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından şirket statüsüne dönüştürülmüş ve 19.10.1995 tarih ve 3896 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yayımlan ana statüsü ile Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ adını almıştır. ÖYK nın 30.08.1997 tarih ve 97/34 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkarılan ve YPK nın 25.12.1997 gün ve 97/T-94 sayılı Kararı ile TEAŞ ın bağlı ortaklığı olarak yeniden yapılandırılan Şirket, TEAŞ ın 05.02.2001 tarih ve 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Elektrik Üretim AŞ, Türkiye Elektrik İletim AŞ ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ olarak üç ayrı iktisadi devlet teşekkülü halinde yapılandırılmasından sonra EÜAŞ a bağlanmıştır. ÖYK nın 13.08.2003 tarih ve 2003/44 sayılı Kararı ile ikinci kez özelleştirme kapsam ve programına alınan Şirket, özelleştirme konusunda bir gelişme kaydedilememesi üzerine ÖYK nın 20.6.2006 tarih ve 2006/49 sayılı Kararı ile tekrar özelleştirme kapsam ve programından çıkarılmıştır. ÖYK nın 03.12.2009 tarih ve 2009/66 sayılı Kararı ile Kemerköy iskelesi ve iskele geri sahasında bulunan Maliye Hazinesi ve KEAŞ a ait bazı taşınmazlar özelleştirme kapsam ve programına alınmış ve özelleştirme işlemlerinin iki yıl içerisinde tamamlanması öngörülmüştür. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında 13.03.2003 tarihli ve 101-27 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Kararı ile KEAŞ a verilen EÜ/101-27/003 nolu 13.03.2003 tarihinden itibaren 10 yıl süreli enerji üretim lisansının süresi, 08.11.2012 tarih ve 4108-18 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Kararı ile 13.03.2003 tarihinden itibaren 49 yıl olacak şekilde tadil edilmiştir. Faaliyetlerini 4628 sayılı Kanun ve üretim lisanları kapsamında sürdürmekte olan Şirketin son beş yıllık faaliyetine ilişkin bazı değerler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
II Sayıştay Toplu bilgiler Ölçü 2008 2009 2010 2011 Son iki azalış yıl farkı (%) Sermaye Bin T L 50 50 50 50 50 - - Ödenmiş sermaye Bin T L 50 50 50 50 50 - - Öz kaynaklar Bin T L 474.369 521.211 480.287 484.919 488.597 3.678 0,8 Yabancı kaynaklar Bin T L 187.962 135.260 109.312 196.311 75.978 (120.333) (61,3) Finansman giderleri Bin T L 6.295 2.262 568 - - - - Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin T L 913.158 914.749 917.902 923.233 932.357 9.124 1,0 Maddi duran varlıklar birikmiş amortismanı Bin TL 576.218 623.699 671.589 714.583 741.916 27.333 3,8 Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL 9.526 1.641 3.127 5.338 4.185 (1.153) (21,6) Yatırımların gerçekleşme oranı (nakdi) % 67 10,3 9,7 12,4 10,0 (2,4) (19,4) Tüm alım tutarı Bin TL 150.405 152.474 155.228 161.498 228.215 66.717 41,3 Satın alınan linyit kömürü miktarı Bin Ton 3.963 4.297 3.899 3.407 3.930 523 15,4 Satın alınan linyit kömürü tutarı Bin T L 133.938 137.073 138.780 139.173 180.210 41.037 29,5 Satın alınan kömürün ortalama birim fiyatı TL/Ton 34 31,9 35,57 40,85 45,85 5,00 12,3 Üretim kapasitesi (teorik) GWh 5.520 5.520 5.520 5.520 5.520 - - Brüt üretim miktarı Gwh 3.410 3.012 2.720 2.503 2.826 323 12,9 İç tüketim ve kayıp miktarları Gwh 372 499 455 423 463 40 9,5 Kapasite kullanım oranı % 61,78 54,57 49,28 45,34 51,20 5,85 12,9 Net üretim ve satış miktarı Gwh 3.038 2.513 2.265 2.080 2.363 283 13,6 Üretim ve satış maliyet tutarı Bin T L 207.306 213.668 197.194 210.976 268.163 57.187 27,1 Net satış tutarı Bin T L 250.914 316.381 348.680 323.153 333.512 10.359 3,2 Brüt üretim maliyeti Kr/Kwh 6,08 7,1 7,25 8,43 9,49 1,06 12,6 Net üretim ve satış maliyeti Kr/Kwh 6,82 8,5 8,71 10,14 10,31 0,17 1,7 Ortalama satış fiyatı Kr/Kwh 8,32 12,59 15,4 15,54 14,11 (1,43) (9,2) Stoklar: İlk madde ve malzeme Bin T L 20.038 21.765 30.252 24.248 27.079 2.831 11,7 Diğer stoklar Bin TL 2988 655 405 36 34 (2) (5,6) Memur (Ortalama) Kişi 5 5 4 4 4 0 0,0 Sözleşmeli (Ortalama) Kişi 96 91 90 97 99 2 2,1 İşçi (Ortalama) Kişi 326 312 313 301 283 (18) (6,0) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL 21.029 22.096 22.698 25.399 27.583 2.184 8,6 Cari yıla ilişkin: Memurlar için yapılan giderler Bin TL 196 216 178 235 291 56 23,8 Memur başına aylık ortalama giderler TL 3.267 3.600 3.708 4.896 6.063 1.167 23,8 Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL 2.524 2.573 2.876 3.690 4.305 615 16,7 Sözleşmeli başına aylık ortalama gider TL 2.191 2.356 2.663 3.170 3.624 454 14,3 İşçiler için yapılan giderler Bin TL 17.321 18.439 19.079 19.923 20.905 982 4,9 İşçi başına aylık ortalama gider TL 4.428 4.928 5.080 5.516 6.156 640 11,6 Dönem kârına ilişkin vergi ve diğer yasal yük. Bin T L 2.781 14.355 22.134 13.202 10.443 (2.759) (20,9) Tahakkuk eden vergiler Bin T L 30.878 45.981 101.453 78.887 27.965 (50.922) (64,6) GSYH ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL 109.163 139.764 180.148 131.918 67.252 (64.666) (49,0) GSYH ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 137.260 171.390 259.467 197.603 84.774 (112.829) (57,1) GSMH ya katkı ( alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 137.260 171.390 259.467 197.603 84.774 (112.829) (57,1) Faaliyet kârlılığı (öz kaynak yönünden) % 8 20,8 30,6 21,9 11,3 (10,6) (48,4) Mali kârlılık (Öz kaynak yönünden) % 2,4 14,6 22,5 12,9 9,5 (3,4) (26,4) Ekonomik kârlılık % 2,6 11 18,4 9,2 8,9 (0,3) (3,3) Faaliyet kârı veya zararı Bin T L 39.248 98.441 146.877 106.581 59.188 (47.393) (44,5) Dönem kârı veya zararı Bin T L 11.179 68.756 107.898 62.659 49.691 (12.968) (20,7) Bilanço kârı veya zararı Bin T L 471.214 517.217 548.578 512.273 502.063 (10.210) (2,0) 2012 Artış veya
III Şirketin, Güney Ege Bölgesi (Hüsamlar) havzasındaki düşük kalorili linyit kömüründen elektrik enerjisi üretmek amacıyla kurulmuş olan üretim tesisleri 210 MW lık üç üniteden oluşmuş olup, toplam kurulu gücü 630 MW, üretim kapasitesi yıllık 5.520 GWh tir. 2012 yılında toplam 17.258 saat çalışma karşılığında 2.826 GWh lık brüt üretim yapılmış, önceki yıl %49 seviyesinde olan ortalama kapasite kullanımı 2,07 puan artarak %51,07 ye yükselmiştir. Şirket tarafından 2012 yılında; 2.234,9 GWh lık elektrik enerjisi satışı yapılması ve karşılığında 312,9 milyon TL net satış hasılatı elde edilmesi programlanmış, yıl içinde satışı gerçekleştirilen 2.363,2 GWh elektrik enerjisi karşılığında 333,5 milyon TL lik net satış hasılatı elde edilmiştir. Şirket ürettiği elektrik enerjisini elektrik satış anlaşmaları çerçevesinde elektrik dağıtım şirketlerine ve doğrudan TEİAŞ bünyesinde bulunan Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi (PMUM) ne satmaktadır. Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği kapsamında, PMUM tarafından, ilgili mevzuat çerçevesinde elektrik enerjisi arz ve talebinin gerçek zamanlı olarak dengelenmesi sonucu oluşan enerji açık ve/veya fazlalarına ilişkin olarak tüzel kişilerin borçlu ya da alacaklı oldukları tutarlar hesaplanmakta ve taraflara fatura edilmektedir. Bu kapsamda, 2012 yılında PMUM a 15,9 milyon TL tutarında enerji satışı yapılmış, yük alma, yük atma ve oluşan dengesizliklerle ilgili olarak PMUM tarafından Şirkete kesilen faturaların tutarı ise 19,3 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında ikili anlaşmalar kapsamında elektrik dağıtım şirketlerine gerçekleştirilen 2.361,7 GWh lik enerji satışının; 2.255,8 GWh ı santral üretiminden karşılanırken, 105,9 GWh ı PMUM tarafından temin edilmiştir. Santralin ana yakıtı olan kömür ile yardımcı yakıt olan fuel-oil, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu nun 3/o maddesi kapsamında yapılan yakıt teminine ilişkin protokoller çerçevesinde, TKİ Güney Ege Linyitleri İşletmeleri Müessesesinden ve TP Petrol Dağıtım AŞ den temin edilmektedir. Termik santrallerin verim göstergesi olan özgül ısı tüketimi (1 kwh enerji üretmek için harcanan ısı) ortalaması, 2011 yılında 2.589 kcal/kwh iken 2012 yılında 2.523 e kcal/kwh olmuştur. Gerek kazan ve yardımcı sistemlerindeki arızalar nedeniyle ünitelerin fazla sayıda devreye girip çıkması, gerekse yük tevzii merkezinin talimatları ile yaşanan üretim kayıpları yanında, santral dizaynının yöre kömürlerine tam uygun olmaması gibi hususlar kapasite kullanım oranını düşürmekte ve bu durumdan santral verimliliği olumsuz etkilenmektedir. Santralın baca gazı arıtma tesisleri 2002-2003 yıllarında tamamlanmış olup, söz konusu tesislerin kesin kabulleri 2006 yılında yapılmıştır. Şirketin çevre mevzuatında yer alan yaptırımlarla karşılaşmaması için, baca gazı arıtma tesisleri ile santral ünitelerinin işletim değerleri ve sorunlarının titizlikle takibi yapılarak zamanında gerekli müdahalelerde bulunulması önem arz etmektedir.
IV Sayıştay Şirket yatırımları için 2012 yılında tahsis edilen 48,8 milyon TL lik ödenek, yıl içinde 42 milyon TL olarak revize edilmiş ve ödeneğin %10 u oranında 4,2 milyon TL tutarında nakdi harcama gerçekleşmiştir. Öneriler: Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ nin 2012 yılındaki çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonunda getirilen öneriler aşağıdadır. 1-Santral ünitelerinin sürekli, verimli ve güvenilir bir şekilde enerji üretebilmelerini teminen; ünitelerin arıza, devreden çıkış ve üretim kayıplarının detaylı bir şekilde analizinin yapılarak gerekli önlemlerin alınması (Sayfa:38-39), 2-Elektrik Piyasası Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği kapsamında Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ nin ikili anlaşma çerçevesinde dağıtım şirketlerine karşı olan yükümlülüğünü yerine getirmesi ve uzlaştırma dönemi kapsamında enerji dengesizliğine düşmemesi için; her bir uzlaştırma dönemine göre üretim programının yapılması, üretimin buna göre gerçekleştirilmesi ve ana teşekkül Elektrik Üretim AŞ ile dengeden sorumlu bir grup oluşturulması (Sayfa:45-46), 3-Kemerköy Elektrik Üretim Tesisi Santral Ünitelerine Primer Frekans Kontrol Ünitesi Yapımı ve Ünite Kazan-Türbin Kontrol Sistemlerin Digital Sisteme Dönüştürülmesi işi ile ilgili ihale dokümanlarının, bu işle ilgili geçmişte yapılan 7 ihalede yaşanan aksaklıkların da analiz edilmesi yolu ile işi net olarak tarif edecek şekilde hazırlanması. (Sayfa:61-62), 4-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek:12) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret AŞ nin 31.03.2013 tarihinde kendi Yönetim Kurulunda kabul edilen 2012 yılı bilançosu 49.690.788,03 Türk Lirası dönem kârı ile kapanmış bulunmaktadır.
1 A Mevzuat : II. İDARİ BÜNYE Kemerköy Termik Santrali, 1983 yılında Türkiye Elektrik Kurumu bünyesinde kurulmuş, 1993 yılında TEK, Türkiye Elektrik Üretim İletim AŞ ve Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ unvanlı iki ayrı iktisadi devlet teşekkülü haline getirilirken TEAŞ bünyesinde kalmıştır. ÖYK nın 11.08.1995 tarih ve 95/62 sayılı Kararı ile işletme hakkı devri yoluyla özelleştirilmesi amacıyla özelleştirme kapsam ve programına alınan Santral, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından şirket olarak yapılandırılırken, ÖYK nın 30.08.1997 tarih ve 97/34 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programından çıkarılmış ve YPK nın 25.12.1997 gün ve 97/T-94 sayılı Kararı ile TEAŞ ın bağlı ortaklığı olarak yeniden yapılandırılmıştır. 2011 yılında 05.02.2001 tarih ve 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, TEAŞ ın yeniden yapılandırılarak üç ayrı iktisadi devlet teşekkülü oluşturulması sırasında Şirket, elektrik üretim birimlerini bünyesinde toplayan Elektrik Üretim AŞ nin bağlı ortaklığı olmuştur. ÖYK nın 13.08.2003 tarih ve 2003/44 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınan Şirket, özelleştirme konusunda bir gelişme kaydedilememesi üzerine ÖYK nın 20.06.2006 tarih ve 2006/49 sayılı Kararı ile tekrar özelleştirme kapsam ve programından çıkarılmıştır. KEAŞ ın, 233 sayılı KHK ve 4628 sayılı Kanun kapsamında düzenlenen ana sözleşmesi, YPK nın 22.12.2006 tarih ve 2006/T-36 sayılı Kararı ile onaylanmış ve 27.12.2006 tarihinde tescil ve ilan edilmiştir. Ana sözleşmede; kısaltılmış ismi KEAŞ olarak belirlenen ve EÜAŞ ın bağlı ortaklığı olarak yapılandırılan Şirketin, merkezi Milas/Muğla olup, 50 bin TL tutarındaki sermayesinin tamamı EÜAŞ a aittir. Şirket, 3346 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri ile Fonların Türkiye Büyük Millet Meclisince Denetlenmesi Hakkında Kanun, 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ile 233 sayılı KHK gereğince Sayıştay ın denetimine tabidir. Şirkette çalıştırılan personelin özlük ve sosyal hakları; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 399 sayılı KHK, 6245 sayılı Harcırah Kanunu, 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, bütçe kanunları, Bakanlar Kurulu ve YPK kararları ve bunların ek ve değişiklikleri ile ilgili yönetmelikler doğrultusunda yürütülmektedir. 18.10.2012 tarih ve 6356 sayılı Kanun, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu ve 2822 sayılı Toplu İş sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununun yerine 07.11.2012 tarih ve 28460 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Şirket bünyesinde, kuruluş aşamasında santralın tesisi için gereken çeşitli malzemelerin taşınmasında kullanılmış bir iskele ile iskele sahasında gerektiğinde
2 Sayıştay çalıştırılmak üzere eklenmiş olan fuel-oil nakliye sistemi bulunmaktadır. Tesislerin kurulmasından sonra atıl kalan iskele ve ile iskele geri sahası olarak değerlendirilmesi uygun görülen bazı parseller santralden ayrı olarak özelleştirilmek üzere 03.12.2009 tarih ve 2009/66 sayılı ÖYK kararıyla özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır. Liman sahasının 36 yıl süreyle işletme hakkı devri yöntemiyle özelleştirilmesi amacıyla 2012 yılında çıkılan ihalede; son teklif verme tarihi olan 14.11.2012 tarihi itibarıyla 8 teklif alınmış, 13.12.2012 tarihinde yapılan nihai pazarlık görüşmeleri sonucunda en yüksek 31.050.000 TL teklif alınmış olmasına karşılık, konuya ilişkin ÖYK kararı henüz yayımlanmamıştır. B Teşkilat: Ana Sözleşme nin 10 uncu maddesinde Şirketin organları; genel kurul, yönetim kurulu ve genel müdürlük olarak sayılmış, 20 nci maddesinde de denetim kurulu düzenlenmiştir. Şirketin, 29.04.2011 tarih ve 8/3 sayılı Yönetim Kurulu kararı ile belirlenen teşkilat şemasına (Ek:1) de yer verilmiştir. Şirketin, 28.11.2008 tarih ve 23/1 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla kabul edilen teşkilat şemasında Genel Müdüre bağlı olan başuzman, tabip, hukuk müşaviri ve koruma güvenlik amirliği, 29.04.2011 tarih ve 8/3 sayılı Yönetim Kurulu kararı ile belirlenen teşkilat şemasında Genel Müdür Yardımcısına bağlanırken, daha önce doğrudan yönetim kuruluna bağlı olan büro şefliği Genel Müdüre bağlanmıştır. Şirketin karar organı yönetim kurulu olup, yönetim ve denetim kurulunun oluşumu raporun başlangıcında yer alan yönetim ve denetim kurulu çizelgelerinde gösterilmiştir. Yönetim kurulu 2012 yılında 24 toplantı yapmış ve bu toplantılarda bir çoğu genel müdürlükçe yürütülmekte olan işlemler hakkında bilgi alma şeklinde olmak üzere toplam 60 adet karar almıştır. -Hukuk işleri: Şirketin hukuk işleri, EÜAŞ Hukuk Müşavirliği Yönetmeliği çerçevesinde, birisi sözleşmeli avukat, birisi de hizmet alımı suretiyle olmak üzere iki avukat tarafından yürütülmektedir. Şirketin, 2011 yılından 39 u adli, 6 sı idari, 17 si vergi ve 3 ü de icra takibi olmak üzere toplam 65 adet dava dosyası ve icra takibi devretmiş olup, 2012 yılında açılan 31 dosya ve kapanan 14 dosyadan sonra 82 adet dava dosyası ve icra takibi 2013 yılına devretmiştir. 2013 yılında; açılan dosyalarla birlikte takip edilen dosya sayısı 106 ya ulaşmış, birisi dava dosyası, 5 i icra dosyası olmak üzere toplam 6 dosya sonuçlanmış olup, 100 dava derdesttir. Denetim tarihi (Mayıs/2013) itibarıyla takip edilmekte olan 100 davanın 44 ü Şirket aleyhine açılmıştır.
3 Şirkette, raporun hizmet alımları kısmında detaylı bilgi yer aldığı üzere, ihale yoluyla hizmet alımı yapılmakta ve bu kapsamda yüklenici işçisi çalışmakta olup, 2012 yılı sonu itibarıyla bunların sayısı 416 kişiye ulaşmıştır. Yüklenici işçileri tarafından, muvazaalı asıl işveren ve alt işveren ilişkisi gerekçe gösterilerek, işe başlanmasından itibaren asıl işverenin işçisi olduğunun tespiti ve işçi alacağı hususunda, Milas I. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi nezdinde, KEAŞ aleyhine 10 adet dava açılmış olup, mahkemesi devam etmektedir. Bahse konu dava sayısının daha da artacağı beklenmektedir. -Kamulaştırma: 3194 sayılı İmar Kanunu nun 18 inci maddesi kapsamında yapılan imar uygulaması ile santral sahası tek parsel haline getirilmiş, ancak santral sahasına ilişkin söz konusu 1056 numaralı parselde 142 adet hissedar yer almıştır. Ayrıca kül barajı ve bant yolları gibi santralın yardımcı tesislerinde de tapu tescili yapılamayan parseller bulunmaktadır. Taşınmazlara ilişkin tapu tescilleri EÜAŞ adına yapılmıştır. Tapu işlemleriyle ilgili olarak; 1056 parselde hissesi bulunan 4 malike ait hisselerin EÜAŞ adına tescillerinin yapılması hususu ile ilgili olarak Milas Tapu Sicil Müdürlüğüne 11.04.2012 tarihinde yapılan başvuru 1 adet sorunlu parsel nedeniyle kabul edilmemiş, eksikliklerin giderilmesi istenmiştir. Hisse sahipleri ile ilgili kimlik-adres bilgilerinin tespiti ve mahkeme aşaması EÜAŞ tarafından takip edilmektedir. EÜAŞ tarafından Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden 09.02.2012 tarih ve 434 sayılı yazıyla istenen; tescil davalarına konu malik adresleri ve ölü maliklerin kanuni mirasçıları ile birlikte adreslerini gösterir vukuatlı nüfus kayıtları, EÜAŞ tarafından 19.02.2013 tarih ve 8323 sayılı yazıyla Şirkete gönderilmiş olup, tescile ilişkin çalışmalar devam etmektedir. EÜAŞ ın 28.05.2012 tarih ve 434 sayılı yazısı ile de; Hüsamlar ve Çamlıca köyünde yer alan 9 adet ( 595, 594, 592, 634, 492, 501, 479, 490 ve 440 nolu parseller) taşınmazın hükmen tesciline ilişkin mahkeme kararları Şirkete gönderilmiştir. Söz konusu taşınmazların hükmen tesciline ilişkin 05.07.2012 tarih ve 2514 sayılı yazıyla yapılan başvuru ile Hüsamlar Köyünde bulunan 494 nolu parselin tescil işlemleri için 07.01.2013 tarihinde yapılan başvuruyla ilgili çalışmalar devam etmektedir. Termik santrallerin mülkiyet satışı yöntemiyle özelleştirilmesi benimsendiğinden, Şirketin kullanımında bulunan gayrimenkul varlıkların tescil işlemlerinin bir an önce tamamlanması önem arz etmektedir. Önceki yıl denetim raporlarında Şirketin kullanımında bulunan gayrimenkul varlıkların tescil işlemlerinin bir an önce tamamlanması için gerekli tescil davalarının açılması önerilmiş olup, bu hususla ilgili işlemlere EÜAŞ Hukuk Müşavirliği tarafından başlandığı, 1056 parsel numaralı taşınmaz ile ilgili açılacak dava dosyalarına konulmak üzere malik adresleri ve ölü maliklerin kanuni mirasçıları ile adreslerini gösterir vukuatlı nüfus kayıtlarının istendiği tespit edilmiştir. Şirketin kullanımında bulunan taşınmazların tapu tescil işlemlerinin bir an önce tamamlanmasına yönelik çalışmaların sürdürülmesi önerilir.
4 Sayıştay -Teftiş işleri: Şirketin teftiş işleri, EÜAŞ Teftiş Kurulu Yönetmeliği hükümlerine göre, EÜAŞ Teftiş Kurulu Başkanlığınca yürütülmektedir. Şirketin 31.05.2010-29.08.2012 dönemi faaliyetlerinin teftişi yapılmış ve 19.10.2012 tarihli Cevaplı Teftiş Raporu düzenlenmiştir. C Personel durumu: 233 sayılı KHK kapsamındaki teşebbüs, müessese ve bağlı ortaklıkların personel rejimi, 22.01.1990 tarih ve 399 sayılı KHK da düzenlenmiştir. Özlük hakları 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu na göre belirlenen müdür ve daha üst unvanlardaki yönetici personelin kadro, unvan, derece ve sayılarına 399 sayılı KHK eki (I) sayılı cetvelde, özlük hakları YPK kararlarıyla belirlenen müdür yardımcısı ve daha alt pozisyonlardaki sözleşmeli personele ait pozisyonların unvan ve sayılarına ise 399 sayılı KHK eki II sayılı cetvelde yer verilmiştir. 399 sayılı KHK hükümleri dışında kalan işçilerin özlük hakları, 4857 sayılı Kanun kapsamında Toplu İş Sözleşmeleri ile belirlenmektedir. Personel yetersizliği, maliyetlerinin kadrolu işçilere nispeten daha düşük olması gibi faktörlerle birçok kuruluşta olduğu gibi şirkette de hizmet alımı yoluyla yüklenici işçisi çalıştırılmaktadır. 1-Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler: Şirketin 2012 yılı personel kadro sayıları ile çalışan ortalama personel sayısı, geçen yıl değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. 2011 2012 Çalışan personel Norm Program Çalışan personel Personel Ortalama Yıl sonu kadro kadro Ortalama Yıl sonu kişi kişi sayı sayı kişi kişi A - Memurlar: 1 - Genel idare hizmetleri 4 4 7 4 4 Toplam ( A ) 4 4 7 4 4 B - Sözleşmeliler: 1-399 sayılı KHK'ye göre çalışanlar 97 100 139 99 97 Toplam ( B ) 97 100 139 99 97 C-İşçiler 1 - Sürekli işçiler: -Kapsam içi 301 294 392 283 272 -Kapsam dışı Toplam (1) 301 294 392 283 272 2-Geçici işçiler Toplam ( C ) 301 294 392 283 272 Genel toplam ( A+B+C ) 402 398 538 386 373 Yüklenici işçileri 393 350 414 416
5 Şirketin memur kadroları ile sözleşmeli personel pozisyonları Bakanlar Kurulu Kararlarıyla yapılan ihdas ve iptallerle belirlenmekte olup, son olarak 22.08.2011 tarih ve 2011/2180 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla iptal ve ihdaslar yapılmıştır. Buna göre Şirketin I sayılı cetvelde gösterilen 7 adet kadro değişmezken, II sayılı cetvelde gösterilen sözleşmeli personel pozisyonu sayısı 1 adet artarak 139 a yükselmiştir. 2011 yılına göre, Şirkette çalışan ortalama personel sayısı, memurlarda aynı kalırken, sözleşmeli personelde iki kişi artmış, işçilerde 18 kişi azalmış, yıl sonu itibarıyla toplam personel sayısındaki azalış 29 kişi olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında işçi sayısı 25 kişi azalırken, hizmet alımı yoluyla çalışan yüklenici işçileri sayısı 66 kişi artarak 416 kişi olmuştur. Şirketteki işlerinin gerektirdiği sayıda personel istihdamının sağlanamaması, bir kısım işlerin 3. şahıslardan ihale yoluyla hizmet alımı şeklinde yaptırılması zorunluluğunu getirmektedir. Bu durum ise çalışan yüklenici personeli ile ilgili olarak gerek sorumlulukların tespiti, gerekse iş mevzuatından doğan hakların sağlanması açısından sıkıntılar doğmasına ve Şirket için ileride olumsuz sonuçlar yaratmaya ortam hazırlamaktadır. Nitekim 2011 yılında yüklenici işçileri tarafından muvazaalı asıl işveren ve alt işveren ilişkisi gerekçe gösterilerek, işe başlanmasından itibaren asıl işverenin işçisi olduğunun tespiti ve işçi alacağı hususunda 10 adet dava açılmıştır. Memur, sözleşmeli ve işçi personelin servislere göre dağılımı ve yıl içindeki hareketlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler (Ek: 2, 3, 4) de verilmiştir 2 Personele yapılan harcamalar: Şirket personeline 2012 yılında yapılan harcamalar, program ve geçen yıl değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
6 Sayıştay 2011 2012 Personele yapılan harcamalar Toplam harcama Bin TL Harcanan Harcanan Kişi başına ayda düşen Bin TL Ödeneğin son durumu Bin TL Esas ücretler Bin TL Ek ödemeler Bin TL Sosyal giderler Bin TL Cari yıl toplamı Bin TL Geçmiş yıllarla ilgili ödeme ve geri alışlar Bin TL Toplam harcama Bin TL Kişi başına ayda düşen TL A- Yönetim kurulu üyeleri ve denetçiler 198 249 249 249 249 B- Memurlar 260 4.896 291 179 67 45 291 51 342 6.063 C- Sözleşmeli personel 3.690 3.170 4.305 3.143 452 710 4.305 39 4.344 3.624 D- İşçiler 21.251 5.516 20.905 6.896 8.260 5.749 20.905 1.743 22.648 6.156 Genel toplam (A+B+C+D) 25.399 25.750 10.467 8.779 6.504 25.750 1.833 27.583 Geçen yıl toplamı 22.698 24.025 9.670 8.481 5.895 24.046 1.353 25.399 Fark 2.701 1.725 797 298 609 1.704 480 2.184
7 2012 yılına ait 27,6 milyon TL tutarındaki personel harcamalarının; %93,4 ü cari yılla, %6,6 sı geçmiş yıllarla ilgilidir. Cari yılla ilgili personel harcamaları önceki yıla göre %7,1 oranında artış göstermiş olup; %81,2 si işçilerle, %16,7 si sözleşmeli personelle, %1,1 i memur personelle, %1 i de kuruluş dışı yönetim kurulu üyeleri ve denetçilerle ilgilidir. Cari yıla ilişkin kişi başına düşen aylık ortalama harcama tutarları ise memurlarda 6.063 TL, sözleşmelilerde 3.624 TL ve işçilerde 6.156 TL olarak gerçekleşmiştir. 2012 yılında memur ücretlerindeki ve dolayısıyla ortalama memur giderlerindeki artışta yıl içinde 666 sayılı KHK ile genel müdür ve genel müdür yardımcılarının ücretlerinde yapılan düzenlemeler, sözleşmeli personel ücretleri ve dolayısıyla ortalama sözleşmeli personel giderlerindeki artışta Kasım/2011 ayında yapılan görevde yükselme atamaları etkili olmuştur. Personelin maaş ve ücretleri, bütçe kanunları, ilgili Bakanlar Kurulu ve YPK kararları ile Türkiye Enerji, Su ve Gaz İşçileri Sendikası ve Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmeleri ile belirlenmektedir. 2012 yılında; -Memurlar ve sözleşmeli personel için 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamında Kamu Görevlileri Hakem Kurulu nun 29.05.2012 tarih ve 2012/1 sayılı kararıyla belirlenen ücretler, -İşçiler için EÜAŞ ve bağlı ortaklıkları ile bunlara bağlı işyerleri için imzalanan ve 01.03.2011-28.02.2013 dönemini kapsayan 17.10 2011 tarihli 14. dönem İşletme Toplu İş Sözleşmesi ile belirlenen ücretler, uygulanmıştır. Genel Yatırım ve Finansman Programının fazla mesailere ilişkin hükümleri doğrultusunda Hazine Müsteşarlığı nın 30.12.2011 tarih ve 47027 sayılı yazısı ile KEAŞ a 2012 yılı için toplam 36.300 saat/yıl fazla çalışma izni verilmiş olup, yıl içinde 28.731 saat fazla çalışma yaptırılmıştır. 3- Sosyal konular ve giderleri: Şirket personeline 2012 yılında yapılan sosyal nitelikli harcamaların ayrıntısı, önceki yıl değerleriyle birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
8 Sayıştay Sosyal giderler Memurlar Sözleşmeliler İşçiler 2011 2012 2011 2012 2011 2012 2011 2012 Fark Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL A-Cari yılla ilgili: 1-Aile ve çocuk yardımı 7 9 63 93 70 102 32 2-Evlenme, doğum ve ölüm yardımı 5 3 5 3 (2) 3-Sosyal yardım 478 502 478 502 24 4-Barındırma giderleri 5-Yedirme yardımı 415 418 415 418 3 6-Giydirme yardımı 94 134 94 134 40 7-Taşıma giderleri 571 867 571 867 296 8-Sosyal güvenlik ve genel sağlık sigortası primi işveren payı ve ek karşılığı 25 26 510 579 3.160 3.283 3.695 3.888 193 9-Emekli ikramiyesi işten ayrılma tazminatı 44 61 44 61 17 10-İşsizlik sigortası işveren payı 308 324 308 324 16 11-Sağlık giderleri 12-Eğitim giderleri 64 34 5 3 69 37 (32) 13-Spor Gderleri 14-Dinlenme kamplarına yapılan harcama 15- Personel dernek ve vakıflarına yardımlar 16-Ayni ve nakdi başkaca sosyal giderler 5 10 1 141 157 146 168 22 Toplam (A) 37 45 642 710 5.216 5.749 5.895 6.504 609 B-Geçmiş yıllarla ilgili: 1-Emekli ikramiyesi, işten ayrılma tazminatı 24 51 38 1.241 1.713 1.265 1.802 537 2-Diğer ödemeler 87 31 87 31 (56) Toplam (B) 24 51 38 1.328 1.744 1.352 1.833 481 Genel toplam (A+B) 61 96 642 748 6.544 7.493 7.247 8.337 1.090 Toplam
9 2012 yılında %78 i cari yılla, %22 si önceki dönemlerle ilgili olarak yapılan 8,3 milyon TL tutarındaki sosyal giderlerin; %89,9 u işçilerle, %9 u sözleşmeli personelle ve %1,1 i de memurlarla ilgilidir. -Barındırma: Şirket in mevcut 185 adet, YEAŞ ın Yeniköy sahasında 35 adet olmak üzere toplam 220 adet lojmanı, 16 odada 32 yataklı bir bekar lojmanı, 43 yataklı misafirhanesi bulunmakta olup, lojmanlardan ikisi misafir evi olarak, 168 i işçiler, 47 si memurlar, 3 ü de EÜAŞ personeli tarafından kullanılmaktadır. Şirket Yönetim Kurulunun 19.12.2012 tarih ve 23/4 sayılı kararıyla; mülkiyeti KEAŞ a ait olan 185 adet lojmandan misafir evi olarak kullanılan 2 adetinin dışında kalan 183 lojmanın, EÜAŞ Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulunun 13.09.2012 tarih ve 39/294 sayılı kararı kapsamında hizmet tahsisli konuta dönüştürülmesi ve mülkiyeti YEAŞ a ait olup, KEAŞ tarafından kullanılan 35 adet konutun tahsis şeklinin hizmet tahsisli konuta dönüştürülmesi için Genel Müdürlüğe yetki verilmiştir. EÜAŞ Yönetim Kurulunun 19.12.2012 tarih ve 23/4 sayılı kararı doğrultusunda YEAŞ Yönetim Kurulunca alınan karar gereği YEAŞ ın Yeniköy sahasında oturan personeli ve KEAŞ ın Kemerköy sahasında oturan personeli için hizmet tahsisli konut statüsü uygulanırken, Şirket personelinin Yeniköy sahasında oturduğu lojmanların tahsis ve kullanım şekli düzenlenmediğinden, bu personel hizmet tahsisinden yararlanamamaktadır. Şirket personelinin sosyal haklardan yararlandırılması ve aynı teşekküle bağlı iki şirketin personeline sağlanan haklarda ortaya çıkan farklı uygulamanın ortadan kaldırılabilmesi için, Yeniköy sahasında bulunan ve Şirket personeli tarafından kullanılan lojmanların tahsis ve kullanım şekillerinin açıklığa kavuşturulması önerilir. Şirketin sosyal tesislerinin bulunduğu sahada yapımı planlanmış olan 132 adet lojman, temel eğitim okulu, kreş gibi binalar kaba inşaat safhasında yarım kalmıştır. EÜAŞ Yönetim Kurulunun, yarım kalmış inşaatların gerekli güçlendirmeler yapılarak tamamlanmasına ilişkin 02.06.2008 tarih ve 23-240 sayılı Kararı doğrultusunda; -İki katlı 12 blok (48 daire) inşaatı, mevcut haliyle güçlendirme maliyeti daha yüksek olduğundan üst katları yıkılarak, tek katlı 24 daire olarak tamamlattırılmış ve geçici kabulleri 13.01.2012 tarihinde yapılmıştır. -Yarım kalmış 3 katlı 14 blok (84 daire) inşaatı, daha düşük maliyetli bir güçlendirme yapılarak imar durumuna da uygun hale getirilmesi için üçüncü katlarının yıkılarak 2 katlı 56 daire olarak tamamlanması işi 2012 yılı yatırım programı kapsamında EÜAŞ tarafından takip edilmektedir. -2011 yılı yatırım programında yer alan misafirhane ve çok katlı konferans salonu yapımı işi EÜAŞ tarafından yürütülmektedir.
10 Sayıştay III. MALİ BÜNYE A-Mali durum: Şirketin 2012 yılı mali durumu geçen yıl değerleri ile karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. M a l i d u r u m 2011 2012 Fark Bin TL % Bin TL % Bin TL Varlıklar ( Aktif ): 1-Dönen varlıklar a)hazır değerler 253 272 19 b)kısa sürede paraya çevrilebilir değ. 455.546 66,9 362.124 64,2 (93.422) Toplam (1) 455.799 66,9 362.396 64,2 (93.403) 2-Duran varlıklar a)uzun sürede paraya çevrilebilir değ. 206 682 476 b)bağlı değerler 225.225 33,1 201.497 35,8 (23.728) Toplam (2) 225.431 33,1 202.179 35,8 (23.252) Varlıklar toplamı 681.230 100,0 564.575 100,0 (116.655) Kaynaklar ( Pasif ) : 1-Yabancı kaynaklar a)kısa süreli 182.626 26,8 23.911 4,2 (158.715) b)uzun süreli 13.685 2,0 16.497 2,9 2.812 Toplam (1) 196.311 28,8 40.408 7,1 (155.913) 2-Öz kaynaklar 484.919 71,2 524.167 92,9 39.248 Kaynaklar toplamı 681.230 100,0 564.575 100,0 (116.655) Şirketin varlık ve kaynakları cari yılda, geçen yıla göre 17,1 oranında azalmıştır. Azalışta, B tipi yatırım fonundan oluşan menkul kıymetler ve kısa süreli alacaklardaki azalışlar ile kısa süreli borçlardaki azalış etkili olmuştur. Kısa süreli alacak ve borçların önemli bir kısmı ise ana kuruluş EÜAŞ ile ilgilidir. Söz konusu azalış ise EÜAŞ a olan borçların EÜAŞ tan olan alacaklardan önceki yıl raporunda yer alan öneri çerçevesinde mahsup edilmesinden kaynaklanmıştır. 2012 yılı sonu itibarıyla şirketin varlık ve kaynaklarının ayrıntısını gösteren çizelgeler (Ek: 5 ve 6) da verilmiştir.
11 1-Mali yapı oranları: a) Mali kaldıraç: Yabancı kaynaklar X 100 40.408 X 100 = Varlıklar toplamı 564.575 2012 2011 % % = 7,16 28,8 2012 yılı sonu itibarı ile şirket, varlıklarının finansmanında %7,16 oranında yabancı kaynak, %92,84 oranında da öz kaynak kullanmıştır. b) Mali yeterlilik (Finansman): 2012 2011 % % Öz kaynaklar X 100 524.167 X 100 = = Yabancı kaynaklar 40.408 1297 247 Cari yıl sonu itibarıyla şirket, yabancı kaynaklarının 13 katı oranında öz kaynağa sahip bulunmaktadır. Bununla birlikte şirketin öz kaynaklarının %88,3 ü 31.12.2003 tarihli bilânçonun 5024 sayılı Kanun uyarınca enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan kâr ile bu kârın 31.12.2004 tarihine taşınmış değerinden oluşmuştur. Ödenmiş sermaye 50.000 TL olup, bu tutar Şirketin faaliyet hacmi ile mütenasip bulunmamaktadır. Öz kaynaklar içerinde yer alan enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan geçmiş yıllar kârının kullanılması suretiyle, ödenmiş sermayenin artırılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir. c) Oto finansman (İç kaynaklar): 2012 2011 % % Yedekler X 100 25.611 = Ödenmiş sermaye 50 X 100 = 51.222 43.837 Şirketin 2012 yılı kar dağıtımı sonucunda ayrılması gereken tutarın yedeklere ilave edilmesi suretiyle 21,2 milyon TL ye yükselecek olan yedeklerin, ödenmiş sermayeye oranı, ödenmiş sermayenin Türk Ticaret Kanunu nda belirtilen asgari tutarda bulunması nedeniyle, oldukça yüksek seviyede görünmektedir. Enflasyon düzeltmesi ile oluşan geçmiş yıl kârının ödenmiş sermayeye eklenmesi durumunda, oto finansman oranı %5,5 olacaktır. Yukarıda izah edildiği üzere, Şirketin ödenmiş sermayesi faaliyetine göre oldukça düşük seviyede bulunmaktadır. Bu durum, 1. tertip yasal yedek akçe tavanını sınırlamak suretiyle, yeterli miktarda yasal yedek akçe oluşmasına engel oluşturarak oto finansman oranının gelişimine olumsuz etki etmektedir.
12 Sayıştay d) Bağlı değerlerin finansmanında kullanılan kaynaklar ve bu değerlerin kaynaklar içindeki yeri: 2012 2011 % % Bağlı değerler X 100 201.497 X 100 = Öz kaynaklar 524.167 = 38,4 46,4 Bağlı değerlerin ne ölçüde öz kaynaklarla finanse edildiğini gösteren bu oran, önceki döneme göre 8 puan azalarak %38,4 e gerilemiştir. Şirket, bağlı değerlerinin üstünde öz kaynağa sahip bulunmaktadır. Bağlı değerler X 100 201.497 X 100 = Varlıklar toplamı 564.575 2012 2011 % % = 35,9 33,1 Önceki dönemde bağlı değerler varlıkların %33,1 ini oluştururken 2012 yılında bu oran küçük bir artışla %35,7 olarak gerçekleşmiştir. Şirket sabit kıymetlerinin büyük bölümünün eski olduğu, amortisman nedeniyle sabit kıymetlerin net defter değerinin yıldan yıla azalmakta olduğu, ayrılan amortisman oranında yeni yatırım harcaması gerçekleşmemesi neticesinde, varlıklar içerisindeki sabit kıymet payı yıllar itibarıyla tedricen azalmakta olup cari yıldaki küçük artışın nedeni Bağlı değerlerdeki artış olmayıp Varlıklar Toplamındaki azalıştan kaynaklanmıştır. e)paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin varlıklar içindeki yeri: 2012 2011 % % Paraya çevrilebilir ve hazır değerler X 100 363.078 X 100 = Varlıklar toplamı 564.575 = 64,3 66,9 Cari yılda varlıkların içinde paraya çevrilebilir ve hazır değerlerin payı oransal olarak kısmı bir düşüş göstermiş olmakla beraber, parasal büyüklük olarak bu azalış 94 milyon TL ye tekabül etmektedir. 2 - Likidite: Şirketin kısa vadeli borç ödeme gücünü belirlemek için kullanılan likidite oranlarına ve açıklamalarına aşağıda yer verilmiştir.
13 -Cari oran: Dönen varlıklar X 100 362.396 X 100 = Kısa vadeli yabancı kaynaklar 23.911 2012 2011 % % = 1515,6 249,6 Şirket, dönen varlıkları ile kısa vadeli yabancı kaynaklarını yaklaşık 15 defa karşılayabilmektedir. - Likidite oranı: Dönen varlıklar-stoklar X 100 335.283 X 100 = Kısa vadeli yabancı kaynaklar 23.911 2012 2011 % % = 1402,2 236,3 Şirketin 2012 dönem sonu itibarıyla sahip olduğu stoklar dışındaki dönen varlıkları kısa vadeli yabancı kaynaklarını 14 kat fazlası ile karşılamaktadır. 3 - Varlık kullanım oranları: Şirketin sahip olduğu ve faaliyetlerini yürütmede kullandığı iktisadi kıymetlerini ne ölçüde etkin kullandığını gösteren varlık kullanım oranlarından bazılarına aşağıda yer verilmiştir. -Alacak devir hızı: Net satış tutarı 333.512 = Ortalama ticari alacaklar 280.673 2012 2011 = 1,2 1,3 Şirketin ticari alacaklarının yaklaşık %95 i ana kuruluş EÜAŞ tan alacaklarla ilgilidir. -Dönen varlık devir hızı: Net satışlar 333.512 = Dönen varlıklar 362.396 2012 2011 = 0,9 0,7 Şirketin dönen varlıklarının ne kadar verimli kullanıldığını göstermek için hesaplanan dönen varlık devir hızı, önceki döneme göre 0,2 puan artarak 0,7 olmuştur. Bu durum cari yılda her 100 TL lik dönen varlık kullanımı karşılığında 90 TL lik satış hasılatı sağlandığını ifade etmektedir. -Aktif devir hızı: Net satışlar 333.512 = Varlıklar toplamı 564.575 2012 2011 = 0,6 0,5 2012 yılında şirket her 100 TL lik varlık kullanımı karşılığında 60 TL lik satış hasılatı sağlamıştır.
14 Sayıştay -Öz kaynak devir hızı: Net satışlar 333.512 = Öz kaynaklar 524.167 2012 2011 = 0,64 0,7 Öz kaynak devir hızı, şirketin her 100 TL lik öz kaynak kullanımı karşılığında 64 TL lik satış hasılatı sağlandığını göstermektedir. B- Mali sonuçlar: 1)Kârlılık (rantabilite): a)mali kârlılık (Mali rantabilite) : Dönem kârı X 100 49.690 X 100 = Ödenmiş sermaye 50 2012 2011 % % = 99.380 125.313 Ödenmiş sermayesi faaliyet hacmine göre çok düşük olan şirketin mali kârlılık oranı 2012 yılında, önceki yıla göre dönem kârındaki düşüşe bağlı olarak azalmıştır. Dönem kârı X 100 49.690 X 100 = Öz kaynaklar 524.167 2012 2011 % % = 9,5 12,9 Faaliyet kârı X 100 59.187 X 100 = Öz kaynaklar 524.167 = 11,3 21,9 Şirketin cari yıla ilişkin mali karlılık oranları, önceki yıllara göre düşmeye devam etmektedir. b)ekonomik kârlılık (Ekonomik rantabilite): [Dönem kârı+(finansman giderleri-yatırım maliyetine verilen faizler)] X 100 Kullanılan sermaye-işletmeye açılmayan yatırımlarda kullanılan kaynaklar = 49.690 X 100 561.271 2012 2011 % % = 8,9 9,2 İşletmenin ekonomik kârlılığı önceki yıla göre 0,3 puan azalarak %8,9 düzeyinde gerçekleşmiştir.
15 2) Mali sonucu ilgilendiren etkenler: 2012 2011 % % Net satışlar X 100 323.153 X 100 Kullanılan sermaye - İşletmeye açılmayan yatırımlarda kullanılan kaynaklar = 561.271 = 57,6 47,6 2012 yılında kullanılan her 100 TL lik kaynak karşılığında 57,6 TL lik satış hasılatı elde edilmiştir. Şirketin ödenmiş sermayesinin faaliyet hacmine göre çok düşük olması, dönem karından ayrılabilecek yasal yedek tutarını sınırlamak suretiyle mali durumunun güçlenmesini olumsuz yönde etkilediğinden, sermaye tutarının artırılması önem arz etmektedir.
16 Sayıştay IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI Şirketin KİT Finansman Programı çerçevesinde hazırlanan 2012 yılı işletme bütçesi, Şirket Yönetim Kurulu nun 21.12.2011 tarih ve 23/9 sayılı kararıyla kabul edilmiş ve EÜAŞ Yönetim Kurulu nun 23.12.2011 tarih ve 58/381 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Bütçede; 2.234,9 GWh lik elektrik enerjisi satışı karşılığında 312,9 milyon TL net satış hasılatı elde edileceği, 256,7 milyon TL tutarında satış maliyetinden sonra 56,2 milyon TL işletme faaliyet kârı oluşacağı, 1,7 milyon TL tutarındaki diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, 1,6 milyon TL tutarındaki finansman giderleri ile 39,8 milyon TL tutarındaki çalışmayan kısım giderlerinden sonra dönemin 16,5 milyon TL kâr ile kapatılacağı öngörülmüştür. Yıl içinde işletme bütçesinde revize yapılmamış, 2012 yılı giderleri için ihtiyaç duyulan ödenek aktarması ve ek ödenek talepleri 29.03.2013 tarihinde Yönetim Kurulunun onayına sunulmuştur. 2012 yılında; 2.363,2 GWh lik elektrik enerjisi satışı yapılarak 333,5 milyon TL net satış hasılatı elde edilmiş, 268,2 milyon TL tutarındaki toplam satış maliyeti ve 6,1 milyon TL tutarındaki faaliyet giderlerinden sonra 59,2 milyon TL işletme faaliyet kârı oluşmuş, 13,4 milyon TL tutarındaki işletme faaliyeti dışı gelir ve kârlar ile gider ve zararlar sonucunda dönem kârı 49,5 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. A- Giderler: Şirketin 2012 yılı bütçe ödenekleri ve gerçekleşmeleri, önceki dönem değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
17 2011 yılı 2012 G i d e r l e r gerçekleşen Ödeneği Gerçekleşen Ödeneğe göre fark Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL % 0- İlk madde ve malzeme giderleri 158.694 181.740 214.131 32.391 17,8 1- İşçi ücret ve giderleri 19.352 21.368 20.039 (1.329) (6,2) 2- Memur ve sözleşmeli personel ücret ve giderleri 4.123 5.024 4.845 (179) (3,6) 3- Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler 30.468 33.013 31.546 (1.467) (4,4) 4- Çeşitli giderler 3.417 3.657 3.286 (371) (10,1) 5- Vergi, resim ve harçlar 2.453 3.992 807 (3.185) (79,8) 6- Amortisman ve tükenme payları 43.021 47.704 27.371 (20.333) (42,6) 7- Finansman giderleri 138 (138) Toplam 261.528 296.636 302.025 5.389 1,8 2011 yılı giderleri 261,5 milyon TL olarak gerçekleşen Şirketin 2012 yılı bütçesinde 296,6 milyon TL gider ödeneği öngörülmüş olmasına karşılık, giderler 2011 yılına göre %15,5 oranında, bütçeye göre de %1,8 oranında artışla 302 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Şirketin ilk madde ve malzeme gider grubu dışındaki gider gruplarında gerçekleşmeler ödenekler içinde kalırken, giderlerin %70,9 unu oluşturan ilk madde ve malzeme giderlerinin 2011 yılına göre %34,9 oranında, bütçe ödeneklerine göre %17,8 oranında yüksek gerçekleşmesi toplam giderlerin ödeneklerin üzerinde gerçekleşmesinde etkili olmuştur. Şirketin 2012 yılı gider bütçesinde yıl içinde revize yapılmamıştır. 2011 yılı denetim raporunda; Şirketin 2011 yılı gider bütçesinde yıl içinde revize yapılmadığı, müteakip yıl yapılan bilanço çalışmaları sırasında giderlerin gerçekleşme tutarları ile ödenekleri karşılaştırıldığı, oluşan ödenek aşımlarının karşılanması için gider kalemleri arasındaki ödenek aktarmaları (tenzil ve ilaveler) ile, bu suretle giderilemeyen ödenek aşımlarının ise konsolide ödenek tutarı aşılmamak suretiyle ana kuruluş ve bağlı ortaklıklar arasında yapılan tenzil ve ilavelerle giderildiği ve yapılan bu işlemlerin Şirket ve EÜAŞ yönetim kurullarınca onaylandığı tespit edildikten sonra; ödenek aşımına meydan verilmemesi için, her gider kaleminde ödenek ve harcama dengesinin gereği gibi takibi suretiyle, ihtiyaç duyulacak ödeneğin zamanında belirlenip harcamadan önce alınması önerilmiştir. Şirket tarafından öneriye verilen cevapta Ana teşekkül EÜAŞ Genel Müdürlüğü ile görüşme ve değerlendirmeler yapılarak, öneri dikkate alınarak, mevzuatı çerçevesinde ortak hareket edilecektir. denilmesine rağmen, 2012 yılı ödeneklerinin takibinde de gereken özen gösterilmemiş, gider bütçesinin %70,9 unu oluşturan ilk madde ve malzeme giderlerinin en önemli kalemi olan kömür giderlerinde ortaya çıkan 13,8 milyon TL lik ve fuel-oil giderlerinde ortaya çıkan 18,3
18 Sayıştay milyon TL lik ödenek ihtiyacı dahi önemsenmemiş, 2012 yılında ihtiyaç duyulan 36,6 milyon TL tutarındaki ödeneğin 31,2 milyon TL sinin ödenek aktarması suretiyle, 5,4 milyon TL sinin de EÜAŞ Genel Müdürlüğünden tahsis edilen ek ödenekle karşılanması öngörülmüş olmasına karşılık ödenek aktarması ve ek ödenek alımları yılı içinde yapılmamış, ihtiyaç duyulan ödenek aktarması ve ek ödenek alımı 29.03.2013 tarih ve 8/4 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla onaylanmıştır. 2012 yılına ilişkin olarak 29.03.2013 tarihli Yönetim Kurulu toplantısında kabul edilen 31,2 milyon TL tutarındaki ödenek aktarması ile 5,4 milyon TL tutarındaki ek ödenek alımı yılı içinde gerçekleştirilmediğinden giderler çizelgesinde bütçe ödeneklerine dahil edilmemiştir. Şirkette ödeneksiz harcama yapılmaması için; bütçe gider ödenekleri ve gerçekleşmeleri yakından takip edilerek, ihtiyaç duyulan ödenek aktarması ve ek ödenek alımları yılı içinde ve harcamadan önce yapılmalıdır. Şirketin 302 milyon TL tutarındaki giderlerinin; %88,8 i oranında 268,2 milyon TL si üretim maliyetlerine, %2 si oranında 6,1 milyon TL si faaliyet giderlerine, %9,2 si oranında 27,7 milyon TL si de çalışmayan kısım giderlerine verilmiştir. Önceki yıla göre %0,4 oranında artarak 31,5 milyon TL olarak gerçekleşen dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderlerinin ayrıntısı önceki dönem değerleriyle karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler 2011 2012 Fark Bin TL Bin TL Bin TL (%) İletim sistemi kullanım bedeli 17.789 15.636 (2.153) (12,1) Santral ve trafo işletme bakımı hizmet alım giderleri 5.413 7.285 1.872 34,6 Dışarıya yaptırılan onarım ve bakım giderleri 3.728 4.566 838 22,5 Sosyal tesis işletmeciliği hizmet alım giderleri 1.024 1.028 4 0,4 Taşıma hizmet alım giderleri 571 866 295 51,7 Aydınlatma,ısıtma su giderleri 870 847 (23) (2,6) Özel güvenlik hizmet alımı giderleri 233 392 159 68,2 Orman İşletmesine ödenen geçiş hakkı 346 386 40 11,6 Araç kiralama giderleri 341 359 18 5,3 Patent ve lisans giderleri 43 78 35 81,4 Piyasa işletim ücreti 20 31 11 55,0 Çıraklık ve meslek öğrenci ücreti 34 30 (4) (11,8) Müşavirlik hizmet alımı giderleri 28 30 2 7,1 Büyük onarım giderleri 24 5 (19) (79,2) Diğer 4 7 3 75,0 Toplam 30.468 31.546 1.078 3,5 2011 yılında 30,5 milyon TL olarak gerçekleşen dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderlerinin %58,4 oranında 17,8 milyon TL si üretilen elektrik enerjisinin iletimi için TEİAŞ a ödenen iletim sistemi kullanım bedelinden oluşurken, 2012 yılında 31,5 milyon TL olarak gerçekleşen dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet
19 giderlerinin %49,6 oranında 15,6 milyon TL si iletim sistemi kullanım bedelinden oluşmuştur. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler içinde; santral ve trafo işletme bakımı ile dışarıya yaptırılan onarım ve bakım giderleri de önemli bir yer tutmaktadır. Önceki yıla göre %0,4 oranında azalışla 3,3 milyon TL olarak gerçekleşen çeşitli giderlerin ayrıntısı önceki dönem değerleriyle karşılaştırmalı olarak aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. Çeşitli giderler 2011 2012 Fark Bin TL Bin TL Bin TL (%) İç sigorta giderleri 2.812 2.812 0 0,0 Aidat ve katılma payları 349 196 (153) (43,8) İlan ve reklam giderleri 73 101 28 38,4 Yolluk giderleri 90 81 (9) (10,0) Haberleşme giderleri 54 64 10 18,5 Misafir ağırlama giderleri 25 17 (8) (32,0) Harici sigorta giderleri 7 7 0 0,0 Dava ve icra giderleri 4 4 0 0,0 Noter giderleri 1 2 1 100,0 Diğer çeşitli giderler 2 2 0 0,0 Toplam 3.417 3.286 (131) (3,8) 3,3 milyon TL olarak gerçekleşen çeşitli giderler içindeki en büyük pay %85,6 oranı ile iç sigorta giderlerine ait olup, bu giderleri %6 oranı ile aidat ve katılma payları, %3,1 oranı ile ilan ve reklam giderleri izlemiştir. Çeşitli giderlerin %85,6 sını oluşturan ve 2012 yılı için 2,8 milyon TL tutarındaki varlıklarla ilgili olarak ayrılan iç sigorta giderleri Yönetim Kurulunun 19.12.2012 tarih ve 23/2 sayılı kararıyla kabul edilmiştir. Şirket varlıklarının, karşı karşıya kalacağı risklere karşı önceden güvence altına alınmasına yönelik olarak yapılan iç sigorta uygulaması kapsamında ayrılacak fonların geçmişe yönelik olarak sonradan değil, cari yıla ilişkin olarak uygulama başlamadan ayrılması gerekmektedir. Çeşitli giderlerin %6 sını oluşturan 196 bin TL tutarındaki aidat ve katılma paylarının 47 bin TL si Milli Prodüktivite Merkezi (Verimlilik Genel Müdürlüğü) aidatı ile ilgilidir. Milli Prodüktivite Merkezinin 2011 yılında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı na bağlı Verimlilik Genel Müdürlüğüne dönüştürülmesi nedeniyle aidat ödeme yükümlülüğü sona ermesine rağmen, ilgili Bakanlığın 09.08.2012 tarih ve 155 sayıları yazısı üzerine 2012 yılına ilişkin olarak hesaplanan 47 bin TL aidatın ödenerek gider kaydedildiği, Şirketin 21.05.2013 tarih ve 1882 sayılı yazısıyla da 47 bin TL si 2012 yılında ait ve 41 bin TL si 2011 yılında fazla ödenen olmak üzere toplam 88 bin TL tutarındaki aidatın iadesi istenmiştir.
20 Sayıştay B- Tedarik işleri: Şirketin tedarik faaliyetleri, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile anılan Kanun un 3/g maddesi uyarınca doğrudan üretim veya ana faaliyet konusu ile ilgili olan ve sözleşme bedeli belirli bir limiti (2012 yılı için 6.629.154 TL) aşmayan mal ve hizmet alımlarında uygulanacak usul ve esasları düzenleyen yönetmelik hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Satın alma esas ve usullerine ilişkin kendine ait bir yönetmeliği bulunmayan Şirketin, Kamu İhale Kanunundan istisna edilen alımları ana teşekküle ait Elektrik Üretim AŞ Genel Müdürlüğünün 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu nun 3 üncü Maddesinin (g) Bendi Kapsamında Yapacağı Mal ve Hizmet Alımları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre gerçekleştirilmektedir. Diğer taraftan, 25.06.2009 tarih, 5917 sayılı Kanunla anılan 3 üncü maddeye eklenen ve 10.07.2009 tarihi itibarıyla yürürlüğe giren (o) fıkrası ile elektrik enerjisi üretim, iletim, dağıtım ve ticareti faaliyetlerinin yürütülmesi için diğer kamu kurum ve kuruluşlarından alınacak enerji ve yakıt alımları da istisna kapsamına alınmıştır. Bu kapsamda Şirketin ana yakıtı olan linyit kömürü alımları TKİ ile 01.02.2012 tarihinden geçerli olmak üzere 3 yıl için imzalanan protokol, yardımcı yakıtı olan fueloil alımları ise 09.12.2011 tarih ve 22-1 sayılı Yönetim Kurulu Kararı çerçevesinde TP Petrol Dağıtım AŞ ile imzalanan protokol çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Alımlarla ilgili işlemler ağırlıklı olarak Makine İkmal ve Ticaret Müdürlüğü olmak üzere ilgili müdürlüklerce gerçekleştirilmekte olup, doğrudan üretime yönelik fuel-oil, bant, rulo, rulman, yedek parça, bakım-onarım ve nakliye vb. mal ve hizmet alımları, Kamu İhale Kanunu nun istisnalar başlıklı 3/g maddesi kapsamında sözü edilen yönetmelik kapsamında, güvenlik ve sağlıkla ilgili araç ve gereç alımları, avukatlık hizmet alımı, personel taşıma, harici sigorta, tabldot hizmet alımı, genel temizlik ve muhtelif mal ve hizmetler ise Kamu İhale Kanunu kapsamında alınmaktadır. Satın alma ve ihale yetki limitleri yönetim kurulunca, günün şartlarına göre belirlenmekte olup, son olarak 2011 yılında 29.04.2011 tarih ve 8/2 sayılı Yönetim Kurulu kararıyla belirlenmiştir. Söz konusu Yönetim Kurulu kararıyla; Genel Müdürün limiti 10 milyon TL ye, acil malzeme alım limiti 300 bin TL ye, ilan limiti 300 bin TL ye, teminat limiti 150 bin TL ye çıkarılırken, daha önce yetki limiti bulunmayan genel müdür yardımcısına 5 milyon TL yetki limiti verilmiş, satın alma memurunun daha önce 35 bin TL olan yetki limiti ise 12,7 bin TL ye düşürülmüş, satın alma memuru tarafından kullanılacak yetki limitinin 01.02.2012 tarihinden itibaren KİK tarafından belirlenen parasal değerlere uygun olarak kullanılması için Genel Müdürlüğe yetki verilmiştir. Linyit kömürü ve fuel-oil alımları hariç tutulduğunda, 8,9 milyon TL tutarındaki ilk madde ve malzeme alımları için yapılan en yüksek ihalenin 1,2 milyon TL olduğu, 3,2 milyon TL tutarındaki hizmet alımları için yapılan en yüksek ihalenin de 1,3 milyon TL olduğu dikkate alındığında, yetki limitlerinin yüksek olması