DEPREM E T M EL K TABI

DEPREM E T M EL K TABI

"Haz rlan n, deprem olacak!" Pek çok bilim adam, deprem olmadan önce bu cümleyi söyleyebilmeyi çok ister. Ancak ne yaz k ki depremin tam olarak hangi gün ve hangi saatte olaca n söyleyebilen hiçbir bilim adam yok. Depremin ne zaman olaca n bilmedi imizden de haz rl ks z yakalan r z ve bu yüzden depremden daha çok zarar görürüz. Depremden zarar görmemek için de mutlaka önceden bir haz rl k yapmam z gerekir. Deprem kitapç m z bu nedenle haz rlad k ve kitapç m zda baz yerleri sizin doldurman z istedik. Depremden daha az zarar görmek için flimdiden bir plan yapmam z gerekiyor ve bu plan n kendi yaflad m z yere uygun olmas da flart. Bunu da ancak herkes kendisi yapabilir. Çünkü yaflad m z yeri bizden iyi kimse bilemez. Biz de sizin bütün dikkatinizi toplay p, e er bir deprem olursa, nerede, nas l davranaca n z planlaman za yard mc olmak istiyoruz. Deprem s ras nda ne hissedece inizi, korkup korkmayaca n z flimdiden kestirmek güç; ama uzmanlar bu tür haz rl klar n çok ifle yarad n söylüyorlar. Plan m z yapmaya geçmeden önce depremin tam olarak ne oldu undan bahsetmek istiyoruz. denizatı 1

DEPREM NED R? Yerkabu unun alt k s mlar ndaki katmanlar bazen beklenmedik flekilde hareket eder ve k r labilirler. Bu k r lma s ras nda da sars nt lar oluflur. Oluflan bu sars nt lara deprem ad n veriyoruz. Deprem dalgalar Deprem merkezi Bazen büyük bir deprem olmadan önce küçük sars nt lar olur. Bu küçük sars nt lara "ÖNCÜ DEPREMLER" denilmektedir. Büyük bir deprem olduktan sonra da birkaç yüz adet küçük deprem olmaya devam edebilir. Bu küçük depremler "ARTÇI DEPREMLER" olarak isimlendirilir ve büyük depremin olufl an na göre bunlar n fliddetinde ve say s nda de ifliklik görülür. 2 denizatı

DEPREM ÖNCES ALINACAK ÖNLEMLER Deprem s ras nda k r lan cam, düflen ve yuvarlanan eflyalar bizi yaralayabilir. Bu nedenle deprem öncesi afla daki önlemler al nmal d r; a. Okulda ve evin her odas ndaki en güvenli yerler belirlenmelidir. Okulun ve evin tüm ç k fllar n n bilinmesi (AC L DURUM vb.), deprem sonras tahliye için önemlidir. b. Çök / Kapan- Tutun hareketi ö renilmeli,okulda ve evde s k s k uygulanmal d r. c. Okulda deprem tatbikat yap lmal d r. d. Her ö renci için ö rencinin ad, soyad, iletiflim bilgileri ve e er varsa sa l k problemleri yaz l olan acil durum kartlar haz rlanmal d r. Bu kartlar ö rencilerin üzerinde bulunmal d r. e. Deprem sonras nda bize gerekebilecek araç-gereçlerin oldu u bir deprem çantas haz rlanmal d r. a) Güvenli bölgeler Öncelikle evimizdeki ve okulumuzdaki güvenli yerleri belirleyerek deprem haz rl na bafllayal m. Okulumuzda ve evimizde... Genellikle!.. Binalar n d fl duvarlar tehlikelidir, iç duvarlara yak n durmaya çal fl n. Koridorlar ço unlukla iç duvarlarla çevrelendiklerinden daha güvenlidir. Sars nt s ras nda bafl n za düflebilecek cisimlerin (duvardaki tablolar n, kitap raflar n n, dolaplar n ) oldu u yerler tehlikelidir. denizatı 3

Pencere kenarlar, hem d fl duvar olduklar ndan hem de camlar k r labilece inden tehlikelidir. Bir deprem an nda en güvenli yerler üzerine enkaz geldi inde tamamen ezilmeyerek yan taraf nda bir insan n s abilece i yükseklikte boflluk b rakan sa lam eflya yanlar d r. Kanepe, flifonyer, komidin, buzdolab, çamafl r makinesi, bulafl k makinesi, koltuk, karyola, sa lam masa yan vb. Buralar Hayat Üçgeni oluflturacak alanlard r. Tabi bu yukar da say lan eflyalardan buzdolab, çamafl r-bulafl k makinesi gibi eflyalar n da yerlerine sabitlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bu tür eflyalar bizi korumaktan çok zarar görmemize sebep olabilir Evimizde en güvenli yerler: Odada: Salonda: Mutfakta: 4 denizatı

Banyoda: Belirledi imiz bu yerler deprem s ras nda korunabilece imiz yerlerdir. Bu nedenle deprem bafllad nda en yak n güvenli yere gitmeli ve kendimizi korumal y z. b) Çök-kapan-tutun Belirledi iniz güvenli bölgelerden en yak ndakine gidip ÇÖK ün, Dizinize do ru KAPANarak kafan z ve ensenizi kollar n zla koruyun. Oldu unuz yerde savrulmadan deprem bitene kadar TUTUNun ve durun. c) Deprem Tatbikat Çök-Kapan-Tutun hareketini evde ve okulda belli aral klarla yap lan tatbikatlarla yineleyerek h z n z art rabilirsiniz. Bu tatbikat bir OYUN fleklinde de yap labilir. Deprem Oyunu: Biri, hiç beklenmedik bir zamanda "Deprem!" diye ba r r. Bunu duyar duymaz herkes en yak n ndaki, en güvenli yere, en h zl biçimde gider. Herkesin gitti i yerin güvenli olup olmad tart fl l r. En az güvenli yere giden ve en yavafl olanlar oyunu kaybeder. denizatı 5

OKULUMUZDA DEPREM TATB KATI Okulumuzda deprem tatbikat için alarm verildi inde ö retmenler ö rencilerle birlikte bulunduklar yerlerde ÇÖK KAPAN TUTUN hareketini yapmal d rlar. Deprem için alarm sustu unda ö retmenler ö rencileri bir ön s radan bir arka s radan olmak üzere s raya sokmal d rlar. Her s n f, numara s ras na göre, s n f na ait renkteki oklar takip ederek binadan ç kmal d r. Okulumuzdaki binalarda katlar n tahliye s ras zemin kat, 1. kat, 2. kat.,3. kat fleklinde olacakt r. Kat en son terk eden ö retmen KAT BOfiALDI diye üst kata do ru ba rmal d r. Üst kattaki s n flar KAT BOfiALDI sözünü duyduktan sonra tahliyeye bafllamal d r. Tüm s n flar bahçede tören düzeninde toplanmal d r. S n f ö retmenleri s n flar n n bafl nda bulunmal d r. Topland ktan sonra yoklama yap lmal d r. Binalar tahliye edildikten sonra kurtarma ekibinde ve yang n ekibindeki kifliler binalar kontrol edip d flar ç kmal d r. lk yard m ekibi bahçede Atatürk büstünün önünde haz r bulunmal d r. Tatbikat n sona erdi i söylenene dek s n flar tören düzeninde bahçede beklemelidir. 6 denizatı

Deprem çantas nda bulunmas gerekenler; - Su - Kolay bozulmayacak yiyecek (konserve vb.) - lk yard m seti (eczanelerde sat lmaktad r) - Pilli radyo ve yedek pilleri - El feneri, yedek pil ve ampulleri - Battaniye - Nakit para - Düdük Su Kraker denizatı 7

DEPREM ANINDA KORUNMAK Ç N: Unutmay n!.. Deprem s ras nda her fley çok h zl geliflti inden, düflünme süreniz çok k sad r. Önce bir gürültü duyulur; ard ndan sars nt bafllar. Esas y k c sars nt birkaç saniye sonra gelir. Sars nt s ras nda ço unlukla birkaç ad m at labilir. En h zl biçimde güvenli bir yere ulafl p, en güvenli pozisyonu almak gerekir. Enseniz öncelikle koruman z gereken bölgedir. Sars nt bafllad nda yapman z gerekenler k saca flöyledir: S n fta/odada S rt n z hemen pencereye dönün. En yak n güvenli bölgeye gidin. Mümkün oldu unca vücudunuzun büyük bölümünü kapat n. Yüzünüzü kolunuza yaslayarak gözlerinizi örtün, Elinizle masa ya da s ra aya na tutunun. Yer sars nt s geçene kadar ve eflyalar n düflmesi durana kadar ayn pozisyonda kal n. 8 denizatı

Merdivenlerde Hemen çökün. Korkulu a bir elinizle tutunun. Korkulu a tutunan kolunuzun üzerine yüzünüzü koyarak yüzünüzü ve gözlerinizi koruyun. Di er elinizle bafl n z ve boynunuzu örterek korunmaya çal fl n. D flar da Binalardan, enerji nakil hatlar ndan, duvarlardan ve düflebilecek baflka cisimlerden uzak durun. Sonra ÇÖK-KAPAN-TUTUN hareketini yap n ve sars nt n n geçmesini bekleyin. Koridorda Pencerelerden, kap lardan, lambalardan, panolardan, raflardan, dolaplardan, yüksek mobilyalardan ve bunlara benzer eflyalardan uzak durun. ç duvarlar n dibine ÇÖK ün. Dizinize do ru KAPANarak kafan z ve ensenizi kollar n zla koruyun. Oldu unuz yerde deprem bitene kadar TUTUNun/durun. denizatı 9

DEPREM SONRASI NE YAPMALI? Okulumuzda binay terk edebilmek ve d flar ç kabilmek için yap lmas gereken tek fley tatbikatta uygulanan düzende ö rencilerin ö retmenleri izlemesidir. Evinizi terk ederken ise neler yapman z gerekti ini flimdiden planlaman z gerekir. E er varsa, asansörü kullanmak tehlikelidir. Merdivenler depremden zarar görmüfl olabilir, d flar ç kmak için merdivenleri kullanmaya karar verdiyseniz dikkatli olun. Camdan atlamak tehlikelidir. Evden ç karken yal n ayak olmamaya çal fl n; cam k r klar na bas p yaralanabilirsiniz. fiimdi evimizde hangi oday nerelerden terk edece imizi belirleyelim. Bunu yapabilmek için evimizin baz bölümleri için en k sa d flar ç kma yollar n yazal m. Salon : Yatak odas : Tuvalet / Banyo : Mutfak : 10 denizatı

Belirledi iniz bu yollar ailemizle paylaflarak en k sa bina terk etme plan m z yapal m. Deprem sonras nda güvenli bir yere ulaflt n zda: Sakin olup pani e kap lmay n. Kendinizin ve çevrenizdeki insanlar n yaralan p yaralanmad n kontrol edin. Depremden sonra olabilecek artç sars nt lara haz rl kl olun. E er gaz kokusu al yorsan z, bu durumu büyüklerinize söyleyin. Bir pencere aç n, mümkünse do algaz vanas n kapat n ve binay hemen terk edin. Çakmak, kibrit, mum gibi alev ç karacak fleyler yakmay n. Bulundu unuz yerden ayr l yorsan z çevrenizdekilere bilgi verin. Radyodan acil durum talimatlar n dinleyin. Y k lm fl elektrik nakil hatlar ndan uzak durun. Üzerinize düflebilecek cisimlerden uzak durun. E er kalabal k ve halka aç k bir binadaysan z, kap lara ulaflmak için acele etmeyin. Telefonlar meflgul etmeyin, sadece acil durumlar için kullan n. Sel... F rt na... Hortum... Ç... Yang n Bu plan yaln zca deprem de il, di er do al afetler için de uygulayabilirsiniz. Yaflad n z yerde gerçekleflebilecek hangi do al afetlerde bu plan uygulayabilirsiniz? (Plan n bir k sm da ifle yarayabilir.) denizatı 11

Belirli aral klarla aile bireyleri toplan p aile afet haz rl k plan yapmal ve afla daki formu doldurmal d r. A LES AFET HAZIRLIK PLANI Çevremizdeki acil durum ve afete yol açabilecek tehlikeleri belirledik. Evde, her odadaki güvenli yerleri belirledik. Binam z ve eflyalar m z kontrol ettik. Evimizdeki ve binam zdaki ç k fl yollar n belirledik. Elektrik, do algaz ve su vanalar n n yerini ve nas l kapanaca n ö rendik. Acil durum telefon numaralar n ve bu numaralar ne zaman, nas l arayaca m z ö rendik. fiehir içi ve flehir d fl nda ba lant kuraca m z kiflilerin telefon numaralar n biliyoruz. Evimize fl ldak, duman dedektörü ve yang n söndürücü ald k. Evimizde ilk yard m çantas var. Bebeklere, yafll lara ve engellilere nas l yard m edebilece imizi ö rendik. Komflular m zla afetlerde nas l yard mlaflabilece imizi ö rendik. Afet çantam z haz rlad k ve kolay ulaflabilece imiz bir yerde ve tafl yabilece imiz flekilde bulunduruyoruz. Afet ve acil durum sonras nda gaz s z nt s ndan emin olmadan kibrit vb. yang na neden olabilecek fleyleri kullanmamay ö rendik. Yataklar m z n yan na su, düdük, ayakkab koyduk. 12 denizatı

Deprem E itimi El Kitab n haz rlarken yararland m z kaynaklar: www.guvenl yasam.org www.ahder.org www.akut.org.tr Arama Kurtarma Derne i Deprem E itimi El Kitab M.E.B. Deprem ve Depremden Korunma Yollar El Kitab T.C. stanbul Valili i Güvenli Yaflam Serisi Deprem Kitab denizatı 13