T.C. Yükseköğretim Kurulu BOLOGNA SÜRECĠ VE NAMIK KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ UYGULANMASI 10 ARALIK 2009, TEKĠRDAĞ Prof.Dr.Bülent EKER NKU BEK Komisyonu Koordinatörü 1
EĞĠTĠM ÖĞRETĠM HEDEFĠ BĠLGĠ AVRUPASI YÜKSEK ÖĞRETĠM HEDEFĠ BOLOGNA SÜRECĠ (1999-2010)
2010 yılı itibariyle Avrupa, eğitim sistemi ve eğitim kalitesi ile dünyanın lideri olmalıdır. Bu hedef Avrupa genelinde eğitim sisteminin kökten reformunu gerektirmektedir. Nasıl? Her ülkedeki ulusal yapı ve kültürle uyumlu olmak kaydıyla, Avrupa genelinde ortak deneyimlerin paylaģılması, ortak hedeflere yönelik iģbirliği yapılması ve birbirinin deneyiminden faydalanılması suretiyle gerçekleģtirilecektir.
BOLONYA SÜRECĠ (Yüksek Öğretim Reform Hareketi) HEDEFLERĠ Uluslararası rekabette yer almak Öğrenci merkezli uygulamaları ve ders programlarını oluşturmak Mezunların istihdam edilebilirliğini arttırmak Derece ve diplomaların tanınırlığını arttırmak Yükseköğretimimizi yeterlilikler çerçevesinde yeniden yapılandırarak kalite ve şeffaflığı artırmak Kalite güvencesi sisteminin uygulanmasını sağlamak Öğrencilerin, öğretim elemanlarının, mezunların dolaşımını/hareketliliğini özendirmek, kolaylaştırmak, kalitesini artırmak
Bologna Sürecinin 10. Eylem BaĢlığı 1. Kolay anlaģılır ve birbirleriyle karģılaģtırılabilir yükseköğretim diploma ve/veya dereceleri oluģturmak (bu amaç doğrultusunda Diploma Eki uygulamasının geliģtirilmesi), 2. Yükseköğretimde Lisans ve Yüksek Lisans olmak üzere iki aģamalı derece sistemine geçmek, 3. Avrupa Kredi Transfer Sistemini (European Credit Transfer System, ECTS) uygulamak, 4. Öğrencilerin ve öğretim görevlilerinin hareketliliğini sağlamak ve yaygınlaģtırmak, 5. Yükseköğretimde kalite güvencesi sistemleri ağını oluģturmak ve yaygınlaģtırmak, 6. Yükseköğretimde Avrupa boyutunu geliģtirmek, 7. YaĢam boyu öğrenimi teģvik etmek, 8. Öğrencilerin ve yükseköğretim kurumlarının sürece aktif katılımını sağlamak, 9. Avrupa Yükseköğretim Alanı nın cazip hale getirmek, 10. Avrupa AraĢtırma Alanı (European Research Area, ERA) ile Avrupa Yükseköğretim Alanı (European Higher Education Area, EHEA) arasında bir sinerji kurmak ve Doktora çalıģmaları
Ülkelerin Eğitim Bakanlıkları Yüksek Öğretim Kurumları - Öğrenim Birimleri (fakülteler,bölümler) - Ġdari Birimler - Öğretim üyeleri - Öğrenciler DıĢ paydaģlar : iģverenler,çalıģanlar,sendikalar, STK lar,
Bologna Süreci Türkiye resmi temsilcisi (BFUG: Bologna Follow up Grup üyesi DPT bünyesinde 2002 yılında kurulan Ulusal Ajans vasıtasıyla AB eğitim programları ve Bologna Süreci nin ülke içinde tanıtımı için finansal destek sağlandı Bologna Rehberleri Ulusal Takımı (2006-15 rehber) Bologna süreci sonrası hızlanan çalıģmalar: Öğrenci/Öğretim elemanı hareketliliği Erasmus Üniversite Beyannamesi: 83 Üniversite
Ulusal Öğrenci Temsilcileri Konseyi (YÖK yönetmeliği, 2005): Öğrenci katılımı Eurostudent III Projesi ne katılım: Öğrencilerin sosyoekonomik profilinin çıkarılması, 2006 Kalite ve Akreditasyon Kurulu (YÖDEK, 2005) ECTS/Diploma Eki çalıģmaları (YÖK ) Yurt içi Öğrenci/öğretim üyesi hareketliliği (YÖK yönetmeliği, Mart 2006)
BOLOGNA SÜRECĠNDE ÜNĠVERSĠTELERDEN BEKLENENLER Bologna sürecine uyum kararlılığı, Bologna Sürecinin tanıtılması ve paydaģların sürece katılımının özendirilmesi ve sağlanması Üniversite içinde bir Bologna Süreci birim/çalıģma grubu kurulması ve bu gruba yönetsel destek verilmesi, Bu amaçlar doğrultusunda stratejik planlama yapılması, Öğretim Programlarının gözden geçirilmesi, Sürekli kalite iyileģtirme mekanizmalarının kurulması.
Öğrenci Merkezli Eğitim Bologna Sürecinde ortaya çıkan en önemli geliģmelerden birisidir. Üniversitelerin tüm programları için program çıktıları nı tanımlamaları gerekmektedir. Bunun için her bir dersin öğrenme çıktıları belirlenmelidir. Bürokratik bir iģlem gibi görünse de, bu bütün üniversitelerin ev ödevidir.
11
Bologna Sürecinin en önemli yanı bizleri sadece Öğretim üyesinin öğrencilere kaç saat ders verdiğini sorgulayan Öğretmen Merkezli Eğitim modelinden ayırıp, Öğrenci merkezli Eğitim modeli ve belli bir programı bitiren öğrencinin hangi yeterliklere sahip olacağının araģtırılması ile ilgili tartıģmaya çekmiģ olmasıdır.
BÖLÜMLER NE YAPMALI? Kurum stratejik planı ile uyumlu kendi stratejik planlarını ve akreditasyon el kitaplarını hazırlamalıdırlar. Öz değerlendirmelerini yapmalı, vizyon ve misyonlarını belirlemelidirler. Kendilerine akredite olmuģ örnek kurumlar seçerek yol haritalarını çizmelidirler. Bölüm Kurulu toplantılarında Bologna Süreci maddesi ele alınmalıdır.
BÖLÜMLER NE YAPMALI? Sürekli iyileģme için veri tabanları ve iç denetim mekanizmaları oluģturmalıdırlar. ĠyileĢme süreçlerini somut veri ve göstergelerle ölçmelidirler. AKTS lerde Öğrenim çıktıları ve program çıktıları dikkate alınmalıdır. Ders Bilgi Formlarını belirli periyotlarda sürekli revize etmelidirler. Seçtikleri örneğe ulaģtıklarında akreditasyon iģlemlerini baģlatmalıdırlar.
QF-EHEA ve EQF-LLL AVRUPA YETERLĠLĠK Ç ilişki, seviyeler, profiller, tanınma meslek gurubu yeterlilikleri muh tıp eğitim iç ve dış paydaş, amaç,hedef ortak derece ULUSAL YETERLĠLĠK Ç ALAN YETERLĠLĠĞĠ PROGRAM ÇIKTILARI bloom, hayat boyu öğr, önceki öğrenme öğrenci merkezli eğitim esnek öğreneme öğretim el. - fiziki altyapı açıklık, DERS/ MODÜL ÖĞRENME ÇIKTILARI ÖĞRENME VE ÖĞRETME YÖNT. ECTS/AKTS ÖLÇME DEĞERLENDĠRME iç dış değerlendirme anketler akreditasyon SÜREKLĠ ĠYĠLEġTĠRME- KALĠTE
Bu kapsamda 20.11.2008 tarihli YÖK Genel Kurul Kararı ile Yükseköğretim kurumlarının, Bologna Süreci esasları doğrultusunda yeniden yapılandırılmasını ve sürdürülebilir gelişmesini yönlendirmek üzere her yükseköğretim kurumunda bir Bologna EĢgüdüm Komisyonu-BEK oluşturuldu.
Her üniversitede rektörün görevlendireceği aşağıdaki daimi üyelerden oluşur: Eğitim ve/veya Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Rektör Yardımcısı/ları ADEK Başkanı Bologna Uzmanı (var ise) AKTS/DE ve Erasmus Koordinatörü/leri Öğrenci İşleri Daire Başkanı Öğrenci Konseyi Başkanı Rektörün uygun gördüğü diğer üyeler
Geniş katılımlı bir BEK oluşturulmalı Komisyon kendi dinamiğini/gündemini yaratmada zorlanmaktadır. Örneğin KOCAELİ Üniversitesinde 19 kişilik komisyon...!
Rektör Yardımcısı ve tüm birimlerde, Dekan ve Yrd, kalite elçisi Bölüm BĢk ve Yrd,kalite elçisi Müdür ve Yrd, kalite elçisi Program BĢk, kalite elçisi (Kalite elçisi konu hakkında bilgili ve biliģim araçlarını iyi kullananlardan arģ gör veya yrd doç) eğitim bilimciler ve uluslararası ofis uzmanlarından oluģan kurul sürecin tamamı ve her ayın konusuna yönelik olarak bilgilendirilmekte gerekiyorsa toplantılara katılmaktadır.
BEK, Başkanın çağrısı üzerine toplanır. Her akademik yarıyılda en az bir değerlendirme toplantısı yapar. Gerektiğinde üniversite birimleri düzeyinde alt çalışma grupları oluşturabilir.
Bologna sürecinin faaliyet alanlarına giren ve YÖK tarafından çerçevesi belirlenmiş olan konularda kurumun Yıllık Eylem Planı nı hazırlamak, uygulanmasını sağlamak; Kurum Raporu nu hazırlanacak yıllık ulusal rapora veri oluşturmak üzere, her yılın en geç Mayıs ayı sonuna kadar Yükseköğretim Kurulu na göndermek. Bologna Süreci nin ana çalışma alanlarında iç ve dış paydaşlara ilgili mevzuat ve uygulama konularında sistematik olarak hizmet içi eğitim seminerlerinin düzenlenmesini sağlamak. Kurum ve birimlerin akademik kurullarında Bologna Süreci uygulamalarının yerleşmesi için gerekli önlemler almak. Yapılan çalışmaları değerlendirip yeni dönem uygulamaları için strateji belirlemek. Bologna Süreci yle ilgili, Yükseköğretim Kurulu nun, Avrupa Yükseköğretim Alanında faaliyet gösteren kurum ve kuruluşların (EUA, ENQA, ESU, EURASHE gibi) etkinliklerini izlemek, katılmak ve bu doğrultuda kurum içi hazırlıklara öncülük etmek.
Her yükseköğretim kurumunda kuruldu. Yıllık eylem planlarını hazırladı? Düzenli toplantılar yaptı? Kurumda hizmet içi eğitim sağladı? Alt Komiteler oluşturdu? BEK Raporunu hazırlayıp Mayıs sonunda YÖK e ulaştırdı.
Önemli bir ayrıntı; her hafta düzenli olarak toplantı Somut sonuçlar olmasa da, komisyonun birbirini tanıma, ortak anlayış ve bilgi oluşturmasında katkısı var Küçük ama önemli nokta, zorunlu üyeler dışında, katılımcıların idari görevlerinin olmaması, deneyimleri ve çalışma arzusu olmalıdır 23
Ġlk adım, kendimizi eğitmek olmalı Önce Üniversitemizin tüm akademik idari kadrosuna önce BOLOGNA SÜRECĠ bilgilendirilmesi yapılmalı Bunun yanında tüm birimlerimizdeki personelin katılımı ile ; Bologna uzmanlarından, Sakarya Üniversitesinden, Kocaeli Üniversitesinden komisyonun kendi dilini ve belgelerini oluģturma sürecinde yararlanmalıdır.
Ġlk adımla birlikte alt kurullar oluģturulmalı BEK KOMĠSYON BAġKANI BEK KOORDĠNATÖRLÜĞÜ YETERLĠLĠK ALT KURULU AKTS/DE ALT KURULU KALĠTE GÜVENCESĠ ALT KURULU
S.N BİRİMLERDE YETERLİK ALANANINDA YAPILACAK İŞLEMLER SÜRE SORUMLU KAYNAK 1 Yeterlilik konusunda bilgilendirme eğitimi yapmak 1 ay Alt Kurul Bşk. 2 Ders Müfredatlarının AB ye uyum çerçevesinde revize edilmesini sağlamak 2 ay Tüm birim (Akredite Edilmiş Üniversiteler referans alınacaktır) temsilcileri Eğitim Toplantıları Ders Formu 3 Ders İşleyiş Programlarının hazırlanması 2 ay Tüm birim temsilcileri 4 Derslerin Öğrenim çıktılarının belirlenmesi 2 ay Tüm birim temsilcileri 5 Derslerin Ana dersler ve seçmeli dersler olarak hazırlanmasına öncülük etmek 2 Ay Tüm birim (%70 Alan Dersleri, %30 Seçmeli) temsilcileri 6 Ders Formlarının Türkçe/İngilizce Hazırlanması 2 Ay Tüm birim temsilcileri 7 Ders Geçme sisteminin revize edilmesi 7 Ay Tüm birim temsilcileri 8 Hareketliliğin artırılması ve sistematik hale getirilmesi için girişimlerde 7 ay Tüm birim bulunmak temsilcileri Ders Formu Ders Formu Ders Formu Ders Formu Senato Kararı Erasmus Farabi
S.N BİRİMLERDE ACTS/DE ALANINDA YAPILACAK İŞLEMLER SÜRE SOR. KAYNAK 1 ACTS/DE konusunda Bilgilendirme Eğitimi yapmak 1 ay Alt Kurul Bşk. Eğitim Toplantıları 2 Avrupa Kredi Transfer Sistemine (AKTS) geçiş için uygun formatta bir ACTS hesaplama formatı hazırlamak, 1 ay Alt Kurul Üyeleri ACTS Hesap.For. 3 Diploma Ekleri (DE) formatı hazırlamak, 1 ay Alt Kurul Üyeleri Diploma Eki 4 Diploma ve Not Dökümü (Transkript) belgelerinin yeniden düzenlenmesi (Türkçe-İngilizce), 2 ay Tüm Birim Temsilcileri Diploma Transkript 5 ACTS/DE lerin tamamlanması 2 Ay Tüm Birim Temsilcileri Ders Formu Diploma Ek 6 Öğrenci Otomasyon sisteminin revize edilmesini sağlamak 6 ay Bilgi İşlem Daire Bşk. Öğrenci Otomas. 7 WEB sayfasının revizyonu ve güncel tutulması 6 ay Bilgi İşlem Daire Bşk. Öğrenci Otomas.
S.N BİRİM LERDE KALİTE GÜVENCESİ ALANINDA YAPILACAK İŞLEMLER SÜRE SORUMLU KAYNAK 1 Kalite Güvencesi konusunda Bilgilendirme Eğitimi yapmak 1 ay Alt Kurul Bşk. Eğitim Toplantılarıı 2 Tüm Birimlere Özdeğerlendirme çalışması yaptırmak 6 ay Tüm Birim Temsilcileri Özdeğerlen. Formu 3 Tüm Birimlere Stratejik Plan çalışması yaptırmak (Misyon, vizyon, temel değerler, SWOT Analizleri, amaçlar, hedefler, faaliyetler vb ) 1 yıl Tüm Birim Temsilcileri SP uygulama Formları 4 Tüm birimlere Kalite/Performans Göstergeleri hazırlatmak 1 yıl Tüm Birim Temsilcileri YÖDEK Rehberi Performans Gös. 5 Tüm birimlerde iyileştirme alanları belirlemek 1 yıl Alt kurul Üyeleri Uygulama Formu 6 Tüm birimlerde müşteri memnuniyet anketleri uygulamak (Öğrenci, akademik ve idari personel, Toplum, Öğretim Üy.) 1 yıl Alt kurul Üyeleri Tüm Birim Tem. Anket Formları 7 Tüm birimlerde iç denetim yapmak/yaptırmak 1 yıl Alt kurul Üyeleri İç Denetim Raporu 8 Tanınma için tüm birimlerde dış denetim yapmak/yaptırmak 1 yıl Alt kurul Üyeleri Dış Denetim Raporu
Hiç geçikmeden üniversite web sayfası içinde http://www.nku.edu.tr/birimler/euoffice/bol ogna/ web sayfası oluşturulmalıdır. NEDENİ: Üniversite içi etkileģimi ve istekli akademisyenler açısından kolaylaģtırmak.
30
Üniversiteyi bağlayıcı ortak çalıģma belgesi. Senato kararının alınması Bu çalıģma belgesinde BOLOGNA SÜRECĠNĠN MUTLAKA ÜNĠVERSĠTEMĠZDE UYGULANACAĞI VE BĠRĠMLERĠN BUNUN GERÇEKLEġMESĠ ĠÇĠN TÜM ÇALIġMALARA AKTĠF OLARAK KATILIMLARININ ZORUNLULUĞU BELĠRTĠLMELĠDĠR. Sürecin basamakları, takvim ve görev alacak öğretim üyeleri konusunda karar alınmalıdır.
Akademik personeli bilgilendirme toplantılarına baģlanılması Akademik birimlerinde koordinasyon kurullarının oluģturulması Bölüm / program düzeyinde operatif komisyonların oluģturulması
Birimlerde ekipler oluģturulması - Fakülte ve Yüksekokullar Koordinasyondan Sorumlu Kurul: (en az 3 kiģi) Akademik iģlerden sorumlu dekan yardımcısı Akademik programlarda tecrübeli öğretim üyesi AraĢtırma görevlisi (en az bir kiģi) Bölümler Düzeyinde: Bölüm BaĢkanı Anabilim Dalı BaĢkanları AraĢtırma görevlileri (uygun sayıda) Öğrenci Temsilcisi (uygun görülürse)
- Meslek Yüksekokulları Koordinasyondan Sorumlu Kurul: (3 kiģi) Akademik iģlerden sorumlu müdür yardımcısı Akademik programlarda tecrübeli 2 öğretim üyesi Program Düzeyinde: Sosyal Programlar: Program koordinatörleri Öğretim elemanları Teknik Programlar: Program koordinatörleri Öğretim elemanları 35
Program geliģtirme sürecinde ekiplerin eğitimi Fen-Teknik programlar Sosyal programlar Sağlık programları Sanat programları MYO fen-teknik programlar MYO sosyal programlar Program çıktıları ile ders öğrenim çıktılarının iliģkilendirilmesi eğitimi
Üniversite düzeyinde program geliģtirme çalıģmalarına baģlama Program - taslak - çıktıları * Eski programların analizi ve yeni ders listelerinin düzenlenmesi çalıģmaları * Ders içeriklerinin ve öğrenme çıktılarının belirlenmesi çalıģmaları * Program çıktılarıyla ders çıktılarının karģılaģtırılarak değerlendirilmesi
Program ve ders öğrenme çıktıları, içerikler ve AKTS pekiģtirme eğitimi Fen-Teknik programlar Sosyal programlar Sağlık programları Sanat programları MYO fen-teknik programlar MYO sosyal programlar 38
Software sisteminin alınarak yada yapılarak öğrenci otomasyon sistemine adaptasyonu Busisteminin üniversiteye tanıtımı, öneri ve eleģtirilerin alınması Busistemin kılavuzu ve kullanım eğitimi Hizmet içi eğitim ve yönetmelik çalıģmaları eğitim-öğretim, ölçme ve değerlendirme eğitimleri SENATO onayı ve 2010-11 öğretim yılı uygulaması
Böylece sanal alem farkındalığı Sanal ortamda çalışmanın kolaylığı. Yazılı belge ve klasörlerden kurtulma. değerlendirme, tartışma, izleme ve karşılıklı etkileşim sağlanacak 40
TÜM BU SÜREÇLER BĠZĠ NEREYE GÖTÜRÜR? Kısıtlı kaynaklar daha akılcı ve verimli kullanılır. Kurum/bölüm sürekli iyileģir. Kurum hesap verebilir ve toplumsal sorumluluk taģıyabilir duruma gelir. Kurum ĢeffaflaĢır, nesnelleģir ve güven verir. Kurumun ulusal ve uluslararası popülaritesi yükselir. Uluslararası hareketlilik ve dıģ kaynak kullanımı artar. Kurum/bölüm eģdeğer ve rekabet edebilen bir konuma gelir. Mezunlar daha kolay iģ bulur.
BOLOGNA SÜRECĠ NAMIK KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ UYGULAMALARI ve BĠRĠMLERDEN BEKLENENLER 1. BEK Komisyonu oluşturulması. 2. YÖK e BEK komisyonu ve çalışma sistematiği bildirilmesi. 3. Bologna Süreci ne Hazırlık ve Katılım Bilgilendirme toplantılarının düzenlenmesi. 4. Birim BEK lerinin oluşturulması. 5. BEK Görev tanımları ve işleyiş yöntemleri belirlenmesi. 6. http://www.nku.edu.tr/birimler/euoffice/bologn a/ oluşturulması. 7. BOLOGNA SÜRECĠ ve NAMIK KEMAL ÜNĠVERSĠTESĠ UYGULAMALARI adlı seminerler verilmesi.
Yükseköğretim kurumlarımızdaki yeniden yapılanma çalıģmalarına ağırlık verilmesi Kurum içinde öğretim elemanlarına, personele ve öğrencilere bilgilendirmenin yapılması Ġstihdam edilebilirliği artırmak için iģ dünyasıyla ve diğer paydaģlarla diyalogun artırılması AKTS çalıģmalarının öğrenci iģ yüküne dayalı olarak hesaplanması DE çalıģmalarının tamamlanması Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi kapsamında öğrenme çıktılarını temel alarak ders programlarının ve müfredatın güncellenmesi Ġç ve DıĢ Kalite Süreci mekanizmalarının oluģturulması, çalıģtırılması Yıllık eylem planının hazırlanması ve yapılanların Senato ya sunularak kurumsallaģtırılması gerekmektedir.
Bu doğrultuda NKÜ de 30 Ocak 2010 a kadar Yapılacaklar 1. Öğrenci konseyi üyeleri ve birim öğrenci temsilcileriyle Namık Kemal Üniversitesi Bologna Süreci ÇalıĢmaları konusunda paylaģım toplantısı yapılacak. 2. Üniversitemiz BEK kurulu ve Birim BEK temsilcileriyle bilgi paylaģımı bağlamında, Sakarya Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof.Dr.Muzaffer ELMAS, Aralık 2009 içerisinde Tekirdağ a davet edilecek. 3. Tekirdağ daki PaydaĢlarımızın (Vilayet, Belediye, Meslek Odaları, Vakıflar, Dernekler vb.) temsilcileriyle Namık Kemal Üniversitesi Bologna Süreci ÇalıĢmaları konusunda paylaģım toplantısı yapılacak. 4. Eğitim toplantıları yapılarak alt kurul çalıģma planını gerçekleģtirmek 5.Öğretim üyelerine,çalıģan personele ve öğrencilere yönelik BOLOGNA SÜRECĠ bilgilendirme toplantısı düzenlemek, 6.Yazılım oluģturma çalıģmalarına baģlanmalı, 7.Yabancı ülkelerle antlaģma yapılarak çift diploma verme olanağı yönünde çalıģma yapılmalıdır, 8.Seçmeli derslerin verilmesinde akıllı sınıflardan verilme olanaklarının araģtırılması
Bir çalıģma grubu kurularak bizim üniversitenin diğer üniversitelerden farkı negativ ve pozitif yönde ortaya konulmalıdır. Öğrenciler ve öğretim elemanlarının dolduracağı BĠZĠ ÖĞRENCĠ NĠÇĠN TERCĠH ETMELĠ anketi düzenlenmeli, Öğrencinin üniversiteden aldığı eğitimden ne beklediği sorgulanacak bir anket çalıģması yapılmalı, Mezunlar ile ilgili mutlaka veri bankası oluģturulmalıdır.
beker@nku.edu.tr