Toprak işlemesiz tarım tekniği 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 1
Toprak işlemesiz tarım tekniği Toprak işlemesiz tarım tekniği uygulamaları korumalı tarım bilinir. Korumalı tarım (conservation tillage), bir önceki yılın hasadından kalan anız ile birlikte, bir şekilde gelişmeleri engellenmiş yabancı otların toprak yüzeyinde bırakılmasıyla, başta su ve rüzgar ile meydana getirilen toprak erozyonunu önlemeye yönelik olarak yapılan toprak işleme yöntemlerini kapsayan bir terimdir. Korumalı tarım tekniği içerisinde azaltılmış toprak işleme ve direk ekim (anıza ekim)yeralır. Dünyada 60 lı yılların başından günümüze kadar gelişen teknoloji ile birlikte uygulama alanı bulan korumalı tarımın, ülkemizde çiftçilerimiz tarafından yeterince benimsenerek uygulamaya aktarıldığı söylenemez. Korumalı Tarım uygulamaları Azaltılmış toprak işleme (reduced tillage) Sırta direk ekim (ridge tillage) zone toprak işleme tekniği (zone tillage) Malçlı toprak işleme (mulch tillage) Şeritsel toprak işleme (strip till) dönüşümlü toprak işleme (rotational tillage) Sıfır toprak işleme (no-till) Organik atık ve anız yönetimi (residue management) 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 2
Toprak işlemesiz tarım tekniği Geleneksel toprak işleme (conventional tillage) Korumalı tarım (conservation tillage) 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 3
Korumalı tarım gerekliliği 5 cm için 400 yıl, standart toprak katmanı için 1500 yıl gerekir. Bir yılda 1 ha alan başına 500 ton toprak kaybı. 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 4
Korumalı tarım gerekliliği orman No till 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 5
Korumalı tarım gerekliliği 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 6
Korumalı tarım gerekliliği 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 7
Korumalı tarım gerekliliği 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 8
Korumalı tarım gerekliliği 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 9
Toprak işlemesiz tarım tekniği 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 10
Toprak işlemesiz tarım tekniği Tillage Toprak İşleme Seedbed preparation tohum yatağı hazırlığı Toprak işleme ve tohum yatağı hazırlığı tarımsal üretim faaliyetinin ayrılmaz bir parçası olarak bilinir. Geleneksel üretim yönteminde Göze iyi görünecek tohum yatağı hazırlığı vardır. Temel amacında, bitkilerin kolay ekiminin sağlanması ve erken üretimin gerçekleştirilmesi için toprak yapısının düzenlenmesi bulunur. Toprak işleme ile tarlada üniform bitki görüntüsünün oluşması hedeflenir. Ne var ki, korumalı tarım içerisinde de bu koşulları sağlayan çeşitli seçenekler bulunmaktadır. 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 11
Conventional Tillage Geleneksel Tarım Yöntemi Rolü Düzgün tarla yüzeyi hazırlama Anız yönetiminin sağlama Gübre ve ve kimyasal ilaçların kontrolü Yabancı otları engelleme Toprak sıkışıklığını önleme Toprak sıcaklığını koruma ve yazlık ekimin ardından toprak nemini tutma Dezavantaj : Toprak nemi kaybı Toprak yapısı, strüktürde bozulma Erozyonun artması Yüksek Yatırım masrafları 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 12
Conservation Tillage Geleneksel tarım (toprak işleme) Rolü Toprağı koruma Toprak nemini koruma Toprağın verimliliğini artırma Makine mastaflarını azaltma İşgici gereksinimini düşürme Avantajlar Organik madde artışı İnfiltrasyon artışı Toprak sütrüktürünü düzeltme Ürün kalitesi Zaman yönetimi 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 13
Conservation Tillage Definitions - Korumalı toprak işleme tanımları Günümüzde çok fazla sayıda korumalı tarım uygulaması varsa da bunun uygulanış biçimlerini uygun alet varlığı, toprak yapısı anız yönetim istekleri, işgücü ve çiftçi eğilimleri belirler. Direk Ekim Hasadın ardından toprağın ilenmeden bırakılması Azaltılmış toprak işleme Bir veya en fazla iki geçişte toprak işleme Bant işleme (Strip till)-toprağın hasattan sonra işlenmeden bırakılarak ekimden hemen önce ekim makinasının ayak genişliğinin 1/3 oranı kadar dar ve bant şeklindeki kısmın işlenmesi erken tohum yatağı hazırlığı (ridge till) tarlanın her bölgesinin işlenmesi ve ve tarla yüzeyinde sırtların bırakılması. 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 14
EE.UU. Brasil Australia Argentina Canadá España Paraguay Méjico Ha (milliones) Ha (milliones) Dünyada korumalı tarım uygulamaları 20 16 12 8 4 0 60 50 40 30 20 10 0 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 EE.UU. Canadá Brasil Argentina Resto de Latinoamérica Australia Otros 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 15
Ha (1000) Toprak işlemesiz tarım tekniği-ispanya örneği 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 Año 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 16
İklim genelde Ilıman Yazları sıcak ve kurak iç bölgeler ılıman Kışları soğuk ve yağışlı Yağış sınırlı ve bitkisel üretimde önemli bir kısıt İklim ve toprak yapısı korumalı tarıma uygun, çünkü bitkisel üretim sezonu boyunca az yağış ve yüksek sıcaklık var.. Güneyde Akdeniz iklimi hakim İklim genelde iç ve doğu kesimler hariç Ilıman Yazları sıcak ve kurak iç bölgeler ılıman Kışları soğuk ve yağışlı İç bölgelerde özellikle orta Anadolu da yağış sınırlı ve bitkisel üretimde önemli bir kısıt İklim ve toprak yapısı korumalı tarıma uygun, çünkü bitkisel üretim sezonu boyunca az yağış ve yüksek sıcaklık olabiliyor. Güneyde Akdeniz iklimi hakim 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 17
Current Tillage Practices Şu andaki toprak işleme uygulamaları Kulaklı pullukla toprak işleme Çizel, kültivatör ile ikileme Diskli trırmıkla ikileme Dipkazan ile kompaksiyonu engelleme-pulluk tabanı Yerine göre yüzeysel toprak işleme Toprak tesviyesi.. 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 18
Tepkiler-istekler.. gereksinim Tarımsal Ekonomik Teknolojik Çiftçi tepkisi Erozyon kontrolunde bilinçli olmaya yönelme Yabancı ot kontorlünde bilgili olamak isteme Toprak sıkışıklığı konusunda bilgili olma Toprak ve ürün verimliliğini sağlama Toprakta organic madde birikimini sağlama Ne varki, toğum yatağı geleneksel toprak işleme ile eş anlamlı Aşırı otlatmanın engellenmesiyle toprak sıkışıklığını önleme Üretim için harcanan paranın en aza indirilmesi Geleneksel yöntemle elde edilen değerlere ulaşma-garanti Direk ekim makinalarının kullanımı için çözüm Iş gücünden kazanım Teknolojiyi kabullenme ve uygulama isteği Ekonomik kazanımı yaşayarak görme Teknik ve teknolojik desteğe hızlı ulaşım kolaylığını isteme Uygulama sonuçlarını görme ve karar verme 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 19
münavebe Anız Gübreleme Yabancı ot ilaç Makina Başarılı CT uygulamasının anahtarı ekonomiklik Teknik uygulama Çevresel faktörler ve sürdürülebilirlik 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 20
Ekonomiklik Zamandan kazanım 200 ha bir arazide CT uygulaması ile yılda 225 saatlik kazanım Harcamalarda azalma 200 ha bir arazide CT uygulaması ile yılda 6,500 litre yakıt tasarrufu Traktör kullanımında azalma.. Ya da daha küçük güçlü traktör kullanma 200 ha bir arazide CT uygulaması ile yılda 150,000 pts kazanç Sonuçta : Değişen ve sabit masraflarda düşme 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 21
CT de Ekonomik yararın getirisi Fırsatlar Ürün kararlılığı Uygulamalarda yaygınlık Hayvansal üretime ağırlık Tarım sektöründe iş ve işçi planlaması Yatırımların ve masrafların artmasına karşı güven hissi 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 22
CT de tarımsal kazanımlar Anız yönetimi ile malç oluşumu Aşırı yağışların toprağa çarpma etkisi Yüzey akışı Elbette toprak erezyonu 2,000 1,600 Runoff (L/ha) 100,000 80,000 60,000 40,000 20,000 Erosion (kg/ha) 1,200 800 400 0 Cultivo L. Max. pendiente V. espontánea 0 Cultivo L. Max. pendiente V. espontánea 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 23
Tarımsal kazanımlar Sürekli direk ekim ile toprakta agregatlaşma oluşumu Bitkilerde iyi kök gelişimi Toprak porositesinde artış Suyun süzülmesi ve kök bölgesi su kalitesi Toprağın su tutma kapasitesinde artış Minimum sıkışıklık 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 24
Organic Matter (Mt/ha) Organik madde Sürekli direk ekim ve CT Toprağa az işkence Daha az CO 2 is kaybı Organik madde zenginliği gelecek ekimler için bunun sürdürülebilirliği 100 80 SISTEM 0-3 CM 3-13 13-26 26-52 CM CM CM DIREK EKIM 1.97 1.56 1.39 1.28 MINIMUM 1.65 1.55 1.31 1.20 Toprak yoğunluğu (bulk density) 60 CT 1.37 1.39 1.39 1.24 40 20 0 Direct Seeding Minimum Tillage Conventional Tillage Soil Management Systems 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 25
Infiltration (mm/hr) Su tutumu İnfiltrasyonda artış Eveporasyonda azalış Dengeli toprak sıcaklığı Yüzey akışında azalma 100 80 60 40 20 0 Forest Direct Seeding Pasture Conventional Tillage 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 26
g CO 2 /m 2 Çevresel Yarar Azalan erozyon ve yüzey akışı sayesinde toprak suyunda kirliliğin önlenmesi Yer altı sularında kalite Rüzgar erozyonunun önlenmesi ve solunabilir havada kalite Az traktör kullanımı ve minimum eksoz emisyonu Toprak havasında CO 2 tutumu 100 80 60 40 20 0 Plough Subsoiler Chisel Direct Seeding 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 27
Yaban hayatına katkı Korumalı tarım Doğal kaynakların korunması Yer altı ve yerüstü sularında kalite Türlerde çeşitlilik desteği Yaban hayatına gıda ve su desteği Yeryüzü canlılarına sunduğu kaliteli atmosfer.. 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 28
Kompaksiyon Partiküllerin bir araya gelip yeniden yapılanması infiltrasyon Kök gelişimi Su hareketi çeşitleri subsoil Kaymak tabakası 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 29
kompaksiyon nedeni Tarla trafiği Islak toprak işleme Lastik basıncı Ağır traktörler ve aks yükü Aşırı otlatma CT ile : Toprak işleme eliminasyonu Strüktürde düzelme Hafif makina kullanımı isteği Minimum tarla trafiği Toprakta sıkışıklığa direnç 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 30
Toprak sağlığı Sağlıklı toprak: Gevşek yapı, canlılar ve organik yapıca zenginlik, dengeli su ve toprak havası dağılımı Humus ve çürümüş bitki ve canlı artıkları ile zenginlik Porosite, agregatlaşma ve strüktür Yüksek su ve besin tutma kapasitesi İyi kök dağılımı ve gelişimi 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 31
Toprak Yönetimi Toprakl çiftiçinin dolayısı ile tarımın en önemli sermayesidir : Toprak sağlığı-bitki ve ürün sağlığıdır. Toprak kaybı önlenmeli Su kaybı önlenmeli Gübreleme ile topraklar zenginleştirilmeli Ve Uygun toprak işleme metotları uygulamaya geçirilmelidir. 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 32
Toprak işlemesiz tarım tekniği Kazanımlar 1-iyi bir nem engeli ve toprak ısısını koruma 2-az tarla trafiği, az kompaksiyon ve iyi infiltrasyon 3-toprak erezyonunun (rüzgar ve yüzey akışı) %90 oranında önlenmesi 4-sızan su da kalite ve daha temiz taban suyu 5-toprakta iyi agregatlaşma oluşumu 6-topraktan CO 2 kaybının minimize edilmesi 7-toz oluşumunun önlenmesiye solunabilir havada kalite 8-Minimun tarla trafiğine bağlı olarak minimum eksoz emisyonu 9-minimum kompaksiyon ve daha iyi toprak organizmaları ve bitki kök faaliyeti 10-minimum mekanizasyon yatırımı 11-Yakıttan ha başına 35 L kadar yakıt kazanımı 12-makine bakım masraflarından ortalama 12.5$ lık bir kazanım 13-İş gücünden ve zamandan sağlanan büyük oranda kazanım nedeniyle, ek tarım faaliyetlerinde bulunabilme olanağı 14-çiftçiyi yeni tarım uygulamalarına çekerek bilinçlendirme ve anız yakma gibi ilkel metotların önüne geçmesinin sağlanması 18.10.2012 Prof.Dr.Rasim OKURSOY 33