Dersin Amacı. Bu dersin amacı, hakkında bilgi sahibi olmaktır.

Transkript

1

2 Dersin Amacı Bu dersin amacı, Bilgisayarın tanımı, İkili sayı sistemi, Bilgisayarların geçmişi, Günümüzde bilgisayarlar, Bilgisayarların temel kullanım alanları, Bilgisayar dnanımı ve yazılımı, Temel bilgisayar türleri, Bilgisayar ağları, Bulut (Clud) sisteminin gelecekteki önemi, hakkında bilgi sahibi lmaktır. ITEC186 2

3 Bilgisayar nedir? Bilgisayar Verilen bilgileri saklayan, gerektiğinde bu bilgileri hızlı bir şekilde istenilen amaca uygun kullanmayı sağlayan, mantıksal ve aritmetiksel işlemleri çk hızlı biçimde yapan bir makinedir. Bilgisayarlar, kendisine verilen kmutları izler. Bu kmutlar bilgisayarın neyi nasıl yapması gerektiğini belirleyen prgramlardır. ITEC186 3

4 Bilgisayar nedir? Bilgisayarlardaki temel işlemler: Girdi: Bilgisayara veri girme işlemi Deplama İşlem: Veriler üzerinde işlem gerçekleştirme Çıktı: Snuçların bilgisayardan sunulması Girdi İşlem Çıktı Kaydetme: İleride kullanmak için verileri, prgramları veya çıktıyı saklama Haberleşme: Verileri ağ üzerinden başka bilgisayarlara göndermek veya almak Haberleşme ITEC186 4

5 Bilgisayar nedir? ITEC186 5

6 Sayısal (dijital) veri nasıl ifade edilir? Bilgisayarın beyni larak bilinen işlem yapan kısmı (işlemçiler) transistörlerden luşmaktadır. Transistörler elektrik devrelerini açıp kapatan switchlere benzerler. Milynlarca transistör birbirine bağlantılı bir şekilde çalışarak açık ve kapalı lmak üzere bilgisayarın işlem yapmasını sağlarlar. ITEC186 6

7 Sayısal (dijital) veri nasıl ifade edilir? Böylece bilgisayarda veriyi ifade edebilmek için sadece iki sayı kullanılabilir: 0 (kapali) ve 1 (açık). Bilgisyarlarda işlenen verilerin tümü ikilik sayı sistemi ile ifade edilmelidir. Bunun için giriş birimlerinden gönderilen bilgi gerektiği şekilde ikilik sayı sistemindeki veriye dönüştürülür. ITEC186 7

8 Sayısal (dijital) veri nasıl ifade edilir? Bit Bilgisayar içerisindeki en küçük veri birimidir. 0 veya 1 değerini alabilir. Genellikle birçk bitin bir araya gelmesiyle anlamlı veri luşturulur. Bayt 1 bayt 8 bitten luşur. Büyük miktardaki verileri ifade etmek için çeşitli ön ekler kullanılır (ör: KB, MB, GB,...). ITEC186 8

9 Sayısal (dijital) veri nasıl ifade edilir? Sayı Sistemleri Sayıları ifade etme yöntemleridir. Onluk sayı sisteminde tplam n tane semblle tüm sayılar ifade edilebilir (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9). İkilik sayı sisteminde ise sadece iki sembl tüm sayıları ifade etmek için kullanılır (0 ve 1). Her iki sayı sisteminde de, sayı basamaklarının yerine göre taban değeri aynı kalırken ve üssü farklı değer alır. ITEC186 9

10 Sayısal (dijital) veri nasıl ifade edilir? = = 13 Onluk sayı Onluk sayı sistemi İkilik sayı sistemi İkilik sayı ITEC186 10

11 Nesillerle Bilgisayar 1980 den önce bilgisayarlar Çk büyük ve pahalıydı. Ulaşılabilirliği sınırlıydı ve az sayıda insan tarafından erişimleri mümkündü. Çğunlukla, fazla miktardaki (yüksek hacimli) işlemler için kullanılıyrdu. 1980'lerin başında bilgisayarlar Kişisel bilgisayarlar kullanılmaya başlandı ve bilgisayar kullanımı önemli ölçüde arttı. ITEC186 11

12 Nesillerle Bilgisayar Bilgisayarların tarihi genellikle nesiller ile ifade edilir. Her yeni nesil önemli bir teknljik gelişme ile ayrılır. İlk bilgisayarlar (1946 dan önce) elektr-mekanik çağ larak adlandırılır. Abaküs, sürgülü cetvel, mekanik hesap makinesi ITEC186 12

13 Nesillerle Bilgisayar Birinci nesil bilgisayarlar ( ) Yapımında, vakumlu tüplerin (lamba) kullanıldığı ilk bilgisayarlardır. Kullanılan bu kısa ömürlü lambalar çk yer kaplamakta (2,4 x 0,9 x 30), çk enerji tüketmekte (150 Kw) ve ldukça fazla ısı yaymaktaydılar. Bu nedenle, pahalı sğutma sistemlerine ihtiyaç duyuyrlardı yılında geliştirilen ENIAC (Electrnic Numerical Integratin and Calculatr) tarihteki ilk bilgisayardır. Ticari amaçlı larak üretilen ilk bilgisayar ise UNIVAC adıyla 1952 yılında piyasaya sürüldü. ITEC186 13

14 Nesillerle Bilgisayar Bileşenler Miktar Elektrn (Vakumlu) Tüpü 20,000 Diyt 7,200 Röle 1,500 Direnç 70,000 Kndansatör 10,000 ENIAC, yaklaşık 167 metrekare yer kaplayan, 30 tn ağırlığında, vakumlu tüpleri kullanan, karar verebilen ve saniyede 5000 işlem yapabilen bir makinedir. İlk bilgisyar larak kabul edilmiştir. Vakumlu Tüpler ITEC186 14

15 Nesillerle Bilgisayar İkinci nesil bilgisayarlarda ( ), transistörler kullanılmaya başlanmıştır. Bilgisayarlar birinci nesil bilgisayarlara göre, artık daha küçük, daha güçlü, daha ucuz ve daha verimliydi. ITEC186 15

16 Nesillerle Bilgisayar IBM 1401 İkinci nesil bilgisayarlarda, vakumlu tüpler yerine, daha küçük ve hızlı lan transistörler kullanılmaya başlandı. ITEC186 16

17 Nesillerle Bilgisayar Üçüncü nesil bilgisayarlar ( ) Bilgisayarlarda üçüncü kuşağın, entegre devrelerin (integrated circuits- ICs) kullanılmasıyla başladığı kabul edilir. Entegre devreler, mikr byuttaki birçk transistörden luşmaktadır. Bu nesille birlikte, klavyeler kullanılmaya başlandı. ITEC186 17

18 Nesillerle Bilgisayar IBM System /360 Üçüncü nesil bilgisayarlarla birlikte, entegre devreler kullanılmaya başlandı. ITEC186 18

19 Nesillerle Bilgisayar Dördüncü nesil bilgisayarlar ( ) Dördüncü kuşak, mikrişlemcilerin üretilmesiyle birlikte başlayan kuşaktır. Mikrişlemciler de entegre devrelerin bir araya gelmesiyle luşmaktadır, milyarlarca mikr veya nan büyüklükte transistörler içerirler. Şekilde görüldüğü gibi transistörleri bilgisayarların en küçük yapı taşı larak adlandırabiliriz. Transistrler Entegre Devreler Mikrişlemciler ITEC186 19

20 Nesillerle Bilgisayar Bu nesilde, günümüzde bilgisayarlarımızda kullandığımız çevre birimleri lan klavyeler, fareler, mnitrler ve yazıcılar geliştirildi. Manyetik diskler, flash bellekler ve ptik diskler verileri saklama ve yedekleme işlemleri için kullanıldı. Bilgisayar ağları, kablsuz teknlji ve İnternet kullanılmaya başlandı. Dördüncü nesil bilgisayarlar ITEC186 20

21 Nesillerle Bilgisayar Beşinci nesil bilgisayarlar (şimdi ve snrası) Bugün tamamen beşinci kuşak bilgisayar larak tanımlanabilecek bir makine henüz yk. Günümüzdeki mevcut makineler, özellikle de paralel işlem sistemleri, bu kuşak bilgisayarların bazı özelliklerini taşımaya başlamışlardır. Beşinci kuşak bilgisayarlarda ön plana, yapay zeka larak adlandırılan, insan gibi düşünebilen ve hissedebilen (belli bir alanda) makinelerin tasarlanması çıkmaktadır. ITEC186 21

22 Günümüzde Bilgisayarlar Hayatımızın her alanında bilgisayarlar ve bilgi teknljileri kullanılmaktadır. Bilgisayarlar artık daha verimlidir Mbil cihazlarla, birçk farklı işlemi kablsuz ağları kullanarak bulunduğumuz yerden gerçekleştirebiliriz. ITEC186 22

23 Günümüzde Bilgisayarlar Bilgisayarlarla günlük yaşamın neredeyse her alanında karşılaşıyruz ATM işlemleri Mağaza/restranlarda POS sistemleri Tüketici kimlik dğrulama sistemleri GPS sistemleri Taşınabilir bilgisayarlar ITEC186 23

24 Günümüzde Bilgisayarlar Kişisel bilgisayarlar çeşitli amaçlara kullanılabilir: Bilgi ve haber aramak Elektrnik psta aracılığı ile haberleşmek Alışveriş yapmak, fatura ödemek Televizyn ya da vide izlemek Müzik dinlemek, film seyretmek Dijital ftğrafları düzenlemek Oyun ynamak Tatil rganizyasynları yapmak EĞİTİM ITEC186 24

25 Eğitimde Bilgisayar Kullanımı Hemen her alanda kullanılan bilgisayar teknljisi, günümüzde eğitim alanında da yğun biçimde kullanılmaktadır. Eğitimin en önemli amaçlarından biri, bireyleri tplumun gereksinmeleri dğrultusunda yetiştirmektir. Bu nedenle, günümüzde eğitim sistemleri, bilgi çağına uygun, bilgi tplumu üyesinin özelliklerini taşıyan bireyler yetiştirmekle yükümlüdür. ITEC186 25

26 Eğitimde Bilgisayar Kullanımı Okullarda, dersler bilgisayarlı rtamlarda işlenmektedir. Elektrnik kitaplar ve elektrnik ders ntları kullanılmaktadır. Özellikle üniversitelerde kablsuz bağlantı nktaları bulunmaktadır. Bu sayede öğrenciler, kişisel dizüstü bilgisayarları veya diğer akıllı cihazları ile bu ağa bağlanabilmektedirler. ITEC186 26

27 Eğitimde Bilgisayar Kullanımı Eğitim alanında bilgisayar kullanımının bir diğer örneği ise uzaktan eğitim çalışmalarıdır. En temel anlatımla, iletişim teknljileri kullanılarak zaman ve mekandan bağımsız, öğrencilerin eğitim almalarının sağlanmasıdır. Bu imkan özellikle, yaşadıkları yerlerde eğitim lanakları kısıtlı lanlara, ya da çalıştığı için iş saatlerinde eğitimine, kişisel gelişimine zaman ayıramayan bireylere yöneliktir. ITEC186 27

28 İşyerinde Bilgisayar Kullanımı Bilgisayarlar karar verme, üretkenlik ve iletişim için evrensel bir iş aracı haline gelmiştir Farklı knumlardaki tüm persneller tarafından kullanılır. Erişim kntrlü ve diğer güvenlik önlemleri için kullanılır. Hizmet uzmanları tarafından kullanımı her geçen gün artmaktadır. Askeri amaçlar için, rdu tarafından yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Teknlji hızla gelişip değiştiğinden, tüm çalışanlar sürekli larak, bilgisayar becerilerini yenilemeleri gerekir. ITEC186 28

29 Temel Bilgisayar Bileşenleri Bilgisayarı luşturan ve çalışmasına yardımcı lan öğeler temel bileşenler larak adlandırılır. Temel Bilgisayar Bileşenleri Dnanım Yazılım Giriş Aygıtları İşlem Aygıtları Sistem Yazılımları Uygulama Yazılımları Çıkış Aygıtları Deplama Aygıtları Haberleşme Aygıtları ITEC186 29

30 Temel Bilgisayar Bileşenleri Dnanım ve yazılım larak ikiye ayrılır. Dnanım, fiziksel larak bir bilgisayarı luşturan tüm birimlerdir. İç dnanım, bilgisayarın kasasının (sistem ünitesinin) içerisinde bulunan tüm parçalardır. Dış dnanım, sistem ünitesinin dışında bulunan parçalardır. Yazılım, dnanımı kullanmak için gerekli prgramlardır. Sistem yazılımları (işletim sistemi) Uygulama prgramları ITEC186 30

31 Bilgisayar Dnanımı Dnanım Giriş Aygıtları Klavye Fare Tarayıcı Kamera İşlem Aygıtları MİB (CPU) Çıkış Aygıtları Deplama Aygıtları Haberleşme Mnitör Yazıcı Hparlör Prjektör Sabit Disk CD DVD Flash-bellek Mdem Ağ Adaptörü ITEC186 31

32 Bilgisayar Dnanımı Giriş aygıtları, bilgisayara veri girişi sağlamak için kullanılır. Klavye, fare, tarayıcı, kamera, mikrfn, dkunmatik ekranlar, parmak izi kuyucular,... İşlem aygıtları, hesaplamaları yapar ve bilgisayarın çalışmasını kntrl eder. Merkezi işlem birimi (MİB, CPU) Çıkış aygıtları, snuçları kullanıcıya sunar. Mnitör, yazıcı, hparlör, prjektör,... ITEC186 32

33 Bilgisayar Dnanımı Deplama aygıtları, verileri saklamak için kullanılır. Sabit disk, CD, DVD, Blu-ray, flash bellek,... Haberleşme aygıtları, kullanıcıların başkaları ile iletişim kurması ve elektrnik bilgilere erişmesi için kullanılır. Mdem, ağ adaptörü (ağ bağdaştırıcısı),... ITEC186 33

34 Bilgisayar Dnanımı ITEC186 34

35 Bilgisayar Yazılımı Sistem Yazılımları Bilgisayarın açılması, bir prgramın çalışabilmesi, bir belgenin luşturulabilmesi, dsyalara ad verilmesi, dsyaların silinmesi, yazdırılması ve benzeri işlemlerin yapılması, işletim sisteminin görevleri arasındadır. İşletim sistemi, bilgisayarların çalışabilmesi için gereken en temel yazılımdır. DOS, Micrsft Windws, Mac OS, Linux, Unix, BSD (Berkeley Sftware Distributin), AmigaOS, ios, ITEC186 35

36 Bilgisayar Yazılımı Uygulama Prgramları Belirli bir görevi yapabilmesi amacı ile hazırlanan, çalışmak için bir işletim sistemine ihtiyaç duyan prgramlardır. Ftgraf düzenleme (Adbe Phtshp) Web tarayıcısı (Ggle Chrme) Elektrnik psta alma/gönderme (Micrsft Outlk) CD/DVD yazma (Ner) Bilgisayar yunları Kelime işlemci (Micrsft Wrd) ITEC186 36

37 Temel Bilgisayarlar Türleri Temel bilgisayarlar türleri aşağıdaki gibidir: Kişisel Bilgisayarlar (PC) Gömülü Bilgisayarlar Sunucu Bilgisayarlar Mainframe Bilgisayarlar Süperbilgisayarlar ITEC186 37

38 Kişisel Bilgisayarlar Aynı anda tek bir kişi tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış küçük bilgisayarlardır. Micrbilgisayar larak da bilinirler. Farklı byutlarda ve şekillerde labilirler. Masaüstü ve taşınabilir bilgisayar larak ikiye ayrılırlar. ITEC186 38

39 Kişisel Bilgisayarlar Masaüstü Bilgisayar Masa üzerine sığacak biçimde tasarlanmışlardır. Güç gereksinimden dlayı taşınabilir değildirler. ITEC186 39

40 Kişisel Bilgisayarlar Taşınabilir Bilgisayarlar Klaylıkla taşınabilir şekilde tasarlanmıştır. Tamamen işlevsel bilgisayarlardır. Dizüstü bilgisayarlar, tablet bilgisayarlar, netbk, akıllı telefnlar ITEC186 40

41 Gömülü Bilgisayarlar Bir üründe bileşen larak işlev gören, özel amaçlı bilgisayarlardır. Genel amaçlı bir bilgisayar gibi kullanılamazlar. Bahçe sulama sistemleri, tmbiller (Kitlenmeyen frenler, hız sabitleyiciler, hava yastığı kntrlörü),... ITEC186 41

42 Sunucu Bilgisayarlar Küçük ağlardaki prgramları ve verileri barındırmak için kullanılan rta ölçekli bir bilgisayardır. ITEC186 42

43 Mainframe Bilgisayarlar Büyük miktarlarda verileri yönetmek için, birçk büyük kuruluş tarafından kullanılan güçlü bilgisayarlardır. Isı ve havadaki nem değişikliklerine ve tza daha duyarlı lduklarından kntrl dalarında bulundurulurlar. Büyük hastaneler, üniversiteler, büyük işletmeler, bankalar, devlet daireleri için standart bir seçimdir. ITEC186 43

44 Süperbilgisayarlar Bilgisayarın en hızlı, en pahalı ve en güçlü türüdür. Bilimsel araştırmalarda, matematiksel işlemler, hesaplamalar, ileri düzey prblemleri çözmede ve meterlji tahminleri gibi karmaşık uygulamalarda kullanılırlar. ITEC186 44

45 Bilgisayar Ağları ve İnternet Bilgisayar ağları ile birden çk bilgisayar birbirine bağlanarak kaynaklarını paylaşabilirler. Burada temel amaç veri paylaşımı ve iletişimdir. Bilgisayar ağlarının çeşitli byutları ve türleri vardır: Küçük alan ağları (SAN) Yerel alan ağları (LAN) Metrpl alan ağları (MAN) Geniş alan ağları (WAN) ITEC186 45

46 Bilgisayar Ağları ve İnternet İnternet, dünyadaki en büyük ve en tanınmış geniş alan ağıdır. Kullanıcılar bir internet servis sağlayıcısı kullanarak İnternet'e bağlanabilirler. İnternet veya ağa bağlanmak için bir mdem veya ağ bağdaştırıcısına gerek vardır. Günümüzde mbil cihazların kullanımıyla birlikte, kablsuz ağların kullanımı da ldukça fazladır. ITEC186 46

47 Bilgisayar Ağları ve İnternet Günümüzde İnternet rtamındaki verilerin miktarı çk fazla lduğundan, istenilen bilgiye ulaşmak için arama mtrları kullanılmaktadır. Arama mtrları, yazılan kelimeleri kullanarak, nları içeren web sayfalarını bulan bir web sitesidir. ITEC186 47

48 Bulut Bilişim (Clud Cmputing) Tüm uygulama, prgram ve verilerinizin sanal bir sunucuda deplanması sistemine bulut bilişim denmektedir. Yani internetinizin lduğu her yerde elektrnik cihazlarınız aracılığı ile bu bilgi ve verilere klayca ulaşabildiğiniz hizmetlerin tamamına Bulut Bilişim veya Bulut Teknljisi denmektedir. Kuluma gerek lmadan her yerden çalışma lanağı sunan bulut; yazılım, dnanım ve veri barındırma hizmetlerini internette tek bir yapıda tplar ve çalışanların aynı anda verilere ulaşmasını sağlayarak işleyişi klaylaştırmaktadır ITEC186 48

49 Bulut Bilişim (Clud Cmputing) Yakın geleceğin en ppüler uygulaması lacağı düşünülen bu teknljik gelişme sayesinde, güçlü bilgisayarlara gereksinim duyulmadan, güçlü internet bağlantıları ve internet bağlantısı yapılabilecek cihazlar ile, işlemler Bulut sistemi üzerinden gerçekleştirilecektir. Bunun avantajları ve dezavantajları lacağını unutmamalıyız. Ancak en büyük avantajın kullanacağımız cihazların daha ucuza labileceği gerçeğidir. (güçlü dnanım için para ödememiz gerekmeyecektir) ITEC186 49