Dersin Amacı. Bu dersin amacı, hakkında bilgi sahibi olmaktır.

Transkript

1

2 Dersin Amacı Bu dersin amacı, Bilgisayar ağları ve İnternet, Kablsuz ağlar, İnternet bağlantı türleri, Web tarayıcılar, Internet Explrer, Arama mtrları, Elektrnik psta, Micrsft Outlk, İnternetin çalışma prensibi, hakkında bilgi sahibi lmaktır. ITEC186 2

3 Bilgisayar Ağları ve İnternet Bilgisayarlara kaydedilmiş lan bilginin paylaşımı, bilgisayarların birbirleriyle iletişim kurabilmesiyle gerçekleşir. Bilgisayarların birbiriyle iletişim kurması ise farklı büyüklükte bilgisayar ağlarının luşturulması ile sağlanır. Dünya üzerinde yer alan birçk bilgisayar ağının birbirine bağlanarak meydana getirdikleri büyük ağa İnternet denir. ITEC186 3

4 Bilgisayar Ağları ve İnternet ARPANET (Advance Research Prject Agency-Gelişmiş Araştırma Prjeleri Dairesi Ağı), Birleşik Devletler Savunma Bakanlığı bünyesine bağlı ARPA birimi tarafından geliştirilen evrensel İnternet'in öncüsüdür. ARPANET üzerinden ilk ileti gönderimi 29 Ekim 1969 tarihinde saat 22:30'da iki sunucu arasında gerçekleşmiştir. İleti yalnızca "lgin" sözcüğünü içermekteydi. İlk iki harf lan "l" ve "" srunsuz biçimde iletildi ancak sistem bundan hemen snra durdu. Böylece ARPANET üzerindeki ilk başarılı ileti "l" ldu. "lgin" sözcüğünün tamamının gönderilmesi için bir saate yakın bir çalışma gerekti. ITEC186 4

5 Bilgisayar Ağları ve İnternet 1990 ların başında çğu insan için İnterneti kullanmak, etkinlik kmutlarının şifreli dizisi ile nasıl çalışacağını öğrenme anlamına geliyrdu. Hemen hemen tüm bilgiler metin tabanlı larak gösteriliyrdu. Günümüz web düzenlemesine baktığımız zaman ise içerikleri klayca kuyabilir, farklı içeriklere (vide, animasyn, grafik, yazı) köprüler sayesinde klayca erişebiliriz. ITEC186 5

6 Bilgisayar Ağları ve İnternet İnternet, tüm dünyada milynlarca bilgisayarı birbirine bağlayan en büyük ve en tanınmış bilgisayar ağı larak tanımlanır. Internet, insanların her geçen gün gittikçe artan "üretilen bilgiyi saklama/paylaşma ve na klayca ulaşma" istekleri snrasında rtaya çıkmış bir teknljidir. Bu teknlji yardımıyla pek çk alandaki bilgilere insanlar klay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. ITEC186 6

7 Bilgisayar Ağları ve İnternet Kendisi de bilgisayar ve iletişim teknljisinin bir ürünü lan İnternet, bilginin sunulduğu, dağıtıldığı ve değişimin yapıldığı çk büyük bir dağıtım kanalı lduğu gibi aynı zamanda bilginin bir ticaret aracı larak görüldüğü bir alan larak kullanılmaktadır. Üniversiteler, araştırma kurumları, kamu kuruluşları, ticari kuruluşlar, bilgisayar işletmeleri, internet bağlantı ve altyapı hizmeti veren işletmeler, meslek kuruluşları, sivil tplum örgütleri, bireyler, özel ilgi grupları, kısaca internet rtamında her türden kullanıcı bulunmaktadır. Bu kadar farklı nitelikte kullanıcının bir araya gelerek luşturduğu internet ağında her türlü bilgiyi bulmak mümkündür. ITEC186 7

8 İnternet e Bağlanmak Günümüzde İnternet e bağlanmak için özellikle kablsuz ağlar sıklıkla kullanılmaktadır. Kablsuz ağlara bağlanabilmek için bilgisayarda kablsuz ağ bağlantı kartının bulunması gerekmektedir. Bu özellik günümüzdeki tüm mbil bilgisayarlarda bulunmaktadır. Kablsuz ağlara bağlanmak için görev çubuğunda bulunan bildirim alanında yer alan Kablsuz ağ simgesinin üzerine tıklamak gerekir. ITEC186 8

9 İnternet e Bağlanmak Açılacak lan listede, bulunduğunuz rtamdaki kablsuz ağlar listelenecektir. Uygun bir kablsuz ağ seçeneğinin üzerine fare ile çift tıklayarak bu ağa bağlanılabilir. ITEC186 9

10 İnternet e Bağlanmak Kablsuz ağlar listesinde her bağlantının sinyal gücü kademeli bir şekilde gösterilmektedir. Bunun dışında sinyal gücü göstergesinin üzerindeki sarı zırh işareti kablsuz ağın şifresinin lmadığını gösterir. Şifre lmaması ağın güvenliksiz lduğunu göstermez, sadece şifre kruması lmadığını belirtir. ITEC186 10

11 İnternet Bağlantı Türleri İnternet e bağlanmak için kullanılan çeşitli bağlantı türleri bulunmaktadır. Her bağlantı türü, kullanılan teknlji ve hız bakımından birbirinden farklıdır. Dial-up (Çevirmeli Bağlantı) ADSL Fiber İnternet 4G ITEC186 11

12 İnternet Bağlantı Türleri Dial-up (Çevirmeli Bağlantı) Gelişmiş ülkelerde geçerliliğini yitirmiştir. Nrmal bir telefn hattı, dial-up mdem ve bir internet erişim kdu ile bağlantı sağlanabilir. Dial-up, telefn hattını kullandığından, aynı anda hem internete bağlanıp hem de telefn görüşmesi yapılamaz. En yüksek bağlantı hızı 56Kb/s dir (kilbit/saniye). ITEC186 12

13 İnternet Bağlantı Türleri ADSL (Asymetric Digital Subscriber Line-Asimetrik Sayısal Abne Hattı) Günümüzde internet bağlantısı için en çk kullanılan bağlantı tekniğidir. Bir dağıtıcı (splitter), tek bir telefn bağlantısı ile hem ADSL hattına hem de gelen çağrılara izin vermektedir. Böylece İnternet e bağlıyken bile telefn hattı görüşme yapmak için kullanılabilir. Mevcut telefnlar için kullanılan bakır teller üzerinden yüksek hızlı veri, ses ve görüntü iletişimini aynı anda sağlayabilen bir mdem teknljisidir. En yüksek bağlantı hızı 24Mb/s dir (megabit/saniye). ITEC186 13

14 İnternet Bağlantı Türleri Fiber İnternet Fiberptik, kendi byunca içinden ışığın yönlendirebildiği plastik veya cam fiberlerden luşmuş iletişim birimidir. Diğer iletişim malzemelerine ranla uzun mesafelerdeki veri iletişiminin daha hızlı ve yüksek değerlerde yapılabilmesine lanak verdikleri için fiberptik, haberleşme sistemlerinde çk sıklıkla kullanılmaktadırlar. Fiberptik kabllar, telefn hattına ihtiyaç duymadan erişim hızını artırarak kullanıcıya daha hızlı bir internet sağlar. Bu bağlantı türü ile 1000Mb/s (megabit/saniye) hızlara ulaşilabilir (1000Mb/s = 1Gb/s). ITEC186 14

15 İnternet Bağlantı Türleri 4G 2G ve 3G standartlarının devamı lan dördüncü nesil kablsuz telefn teknljisidir. Bağlantı hızı cep telefnlarında 100 Mb/s dir (megabit/saniye). 4G LTE ismi verilen bir teknlji ile bağlantı hızı daha da artmıştır. 4.5G larak da adlandırılan LTE-Advanced sistemi ise 4G LTE sistemi üzerine kurulu bir teknljidir. LTE-Advanced, 450 Mb/s (megabit/saniye) hızlara ulaşılabilmektedir. ITEC186 15

16 Web Tarayıcılar İnternet e erişmek için web tarayıcısı prgramlar kullanılmaktadır. Örneğin, Windws işletim sistemlerinde Internet Explrer, Linux işletim sistemlerinde ise Mzilla Firefx varsayılan web tarayıcısıdır. Günümüzde Ggle Chrme web tarayıcısı da sıklıkla kullanılmaktadır. ITEC186 16

17 Internet Explrer Windws işletim sistemi dünyada en çk kullanılan işletim sistemidir. Bu işletim sistemindeki varsayılan web tarayıcısı da Internet Explrer dir. Internet Explrer prgramını kullanarak İnternet üzerinde yapılabilecek birçk aktivite vardır. Bu prgramla: haber veya gazete kuyabilir, uçak, tel rezervasynu yapabilir, ilgilendiğiniz bir alan ile ilgili detaylı bilgilere erişebilir, alışveriş yapabilir, yun ynayabilirsiniz. ITEC186 17

18 Internet Explrer Internet Explrer prgramı çalıştırıldığında, adres çubuğu kullanılarak web sayfalarına ulaşılabilir. ITEC186 18

19 Internet Explrer Internet Explrer prgramı ile aynı anda birden fazla web sayfası açmak mümkündür. Yeni bir sayfa açmak için yeni bir sekmenin (new tab) açılması gerekir. Bu işlem aşağıdaki resimde gösterilen düğmeye fare ile tıklayarak veya klavyedeki CTRL+T tuşları ile de hızlı bir şekilde yapılabilir. ITEC186 19

20 Internet Explrer Internet Explrer prgramıyla başlangıç sayfası ayarlamak mümkündür. Başlangıç sayfası, Internet Explrer prgramı açıldığı zaman tmatik larak açılacak lan web sayfasını ifade eder. Örneğin, başlangıç sayfasını larak ayarlamak için Araçlar (Tls) menüsünden İnternet Seçenekleri (Internet Optins) açılmalıdır. ITEC186 20

21 Internet Explrer Açılan pencerenin Genel (General) sekmesinde başlangıç sayfasının adresi ayarlanabilir. ITEC186 21

22 Internet Explrer Internet Explrer prgramında sık kullanılan web siteleri, favri siteler listesine eklenebilir. Böylece bu sayfalara daha klay erişim sağlanabilir. Bir sayfayı sık kullanılanlara eklemek için ilk larak adres çubuğuna web sayfasının adresi yazılmalıdır. Daha snra Favriler (Favrites) düğmesi tıklandıktan snra açılan pencereden de Favrilere Ekle (Add t Favrites) seçilmelidir (Internet Explrer in yeni sürümlerinde sadece yıldız işareti kullanılmaktadır). ITEC186 22

23 Internet Explrer Sn larak da ekranda beliren pencereden Ekle (Add) düğmesine tıklanmalıdır. Tüm bu işlemler, web adresi yazıldıktan snra klavyeden CTRL+D kısayl tuşları kullanılarak da yapılabilir. ITEC186 23

24 Internet Explrer Favri siteler listesindeki sık kullanılan bir adresi silmek için yine Favriler düğmesine tıklayıp açılan pencereden silinmesi istenenen seçeneğin üzerine fare ile sağ tıklayıp Sil (delete) seçeneğinin seçilmesi gerekir. ITEC186 24

25 Internet Explrer Ziyaret edilen adresler ve web sayfalarının bilgilerini silmek için Araçlar (Tls) menüsünden İnternet Seçenekleri (Internet Optins) seçildikten snra açılan sayfada Sil (Delete) düğmesine tıklamak gerekir. ITEC186 25

26 Internet Explrer Açılan pencerede silmek istenilen bilgileri seçip yine Sil (Delete) düğmesine tıklamak gerekir. ITEC186 26

27 İnternet te Yapılabilecekler Online Alışveriş Herhangi bir ürünü internetten satın almak demektir. Ödemeler genellikle kredi kartı veya PayPal gibi nline ödeme servisleri aracılığıyla gerçekleştirilir. Online Müzayede/Açık Arttırma Belirli öğeler internet üzerinde teklifler için hazırlanmıştır ve en yüksek teklifi veren satın alma hakkına sahiptir. Satıcılar ürün listelerini belirli web sayfalarında listeleyebilirler. Açık arttırma kapanana kadar teklif verilebilir. ITEC186 27

28 İnternet te Yapılabilecekler Online Eğlence Web üzerinden müzik dinlenilebilir ya da indirilebilir. Online rady istasynları dinlenilebilir. Yasal larak dijital frmatta müzik veya albüm indirmek için belirli prgramlar kullanılabilir. Web üzerinden vide indirilebilir veya izlenebilir. Canlı yayın veya kaydedilmiş TV yayınları web üzerinden izlenebilir. Talep üzerine webden film ve televizyn prgramları indirilebilir Web üzerinden yun ynanabilir. Çklu rtamlarda birden fazla kişi ile bağlantı kurulabilir. ITEC186 28

29 İnternet te Yapılabilecekler Online Haber ve Bilgi Televizyn ağları, gazete, dergi ve haber kuruluşlarından bilgi edinen web siteleri ziyaret edilebilir. Bu siteler genellikle sürekli larak güncellenir. İstenilen herhangi bir gazeteyi ilgili web sitesinden bulup nline rtamda kumak mümkündür. Genellikle haber arşivleri sitelerde mevcuttur. Online Bankacılık Web üzerinden bankacılılık faaliyetlerinin gerçekleştirilmesidir. ITEC186 29

30 İnternet te Yapılabilecekler Kullanıcılar her zaman istenilen web sayfalarını görüntüleyemeyebilir. Bazı ülkeler belirli internet içeriklerini engelemektedir Özellikle siyasi bilgilerin yayınlanmasını önlemek için sansür uygulanan sayfalar bulunmaktadır Ulusal güvenliği krumak için uygulanması mümkündür. ITEC186 30

31 Arama Mtru İnternet üzerindeki bilgi miktarı çk fazladır. İstenilen bilgiye daha klay ulaşmak için arama mtrları kullanılmaktadır. Arama mtrlarına örnek larak verilebilir. ITEC186 31

32 Arama Mtru Arama mtrlarını kullanırken yazılacak kelimeleri dğru şekilde yazmak aranılan sayfaların daha klay bulunmasını sağlar. Örneğin arama mtruna bilgisayar ağları yazılacak lursa, içerisinde hem bilgisayar hem de ağları kelimeleri geçen tüm siteler görüntülenecektir. Aynı arama çift tırnak işareti kullanılarak bilgisayar ağları larak yapılırsa, içerisinde bu iki kelimenin mutlaka birlikte geçtiği sayfalar görüntülenecektir. Böylece arama snuçları filtrelenir ve aranan bilgiye daha klay ulaşılabilir. ITEC186 32

33 Arama Mtru Arama mtrlarında aranan snuçları filtrelemek için + ve işaretleri de kullanılabilir. Yapılan aramada herhangi bir kelimenin çıkan snuçlarda kesinlikle bulunmaması istenirse işareti kullanılabilir. Ör: bilgisayar -işlemci Yapılan aramada herhangi bir kelimenin çıkan snuçlarda kesinlikle bulunması istenirse + şareti kullanılabilir. Ör: bilgisayar +anakart ITEC186 33

34 Elektrnik Psta İnternet aracılığıyla iletişim kurmak için en çk kullanılan yöntemlerden biri elektrnik psta (e-psta) kullanımıdır. E-psta, iki ya da daha fazla kullanıcının farklı alanlarda birbiri ile bilgisayar ağı üzerinden haberleşmesini sağlamaktır. E-psta gönderilirken gönderici ve alıcının aynı anda bilgiayar başında lmalarına gerek yktur. E-psta hizmetinden yararlanmak için öncelikle bir e-psta adresine ve bir e-psta hesabına sahip lmak gerekir. Ayrıca e- psta gönderilecek kişinin de e-psta adresini bilmek gerekir. ITEC186 34

35 Elektrnik Psta E-psta ldukça hızlı bir iletişim yöntemidir. Gönderilen e- psta uygun kşullarda birkaç saniye içerisinde yerine ulaşır. Göndericinin ve alıcının aynı anda karşılıklı larak bilgisayar başında lmalarına gerek yktur. Micrsft Outlk, elektrnik psta prgramlarına örnek larak verilebilir. Günümüzde web taraycıları kullanılarak ulaşılan e-psta hesapları da sıklıkla kullanılmaktadır(gmail, yah mail, utlk mail, htmail,...). ITEC186 35

36 Elektrnik Psta E-psta adresi, üzerinde alıcının adı ve adresinin bulunduğu elektrnik bir yazıdır. E-psta adresi iki bölümden luşmaktadır: e-psta sunucusu denilen bilgisayarın internet adresi e-psta sunucusu üzerinde bulunan alıcının psta kutusu adı ITEC186 36

37 Micrsft Outlk Micrsft Outlk prgramını kullanarak e-psta almak ve göndermek için bir e-psta hesabına ihtiyaç vardır. Prgram ilk çalıştırıldığında, bir e-psta hesabının tanımlanması gerekir. Bunu yapmak için kullanıcının adı ve syadı (yur name), e-psta adresi ( address), şifresi (passwrd) ve şifrenin tekrarı (retype passwrd) gerekli alanlara girilmelidir. ITEC186 37

38 Micrsft Outlk Bir snraki adımda Micrsft Outlk, e-psta sunucuları ile tmatik larak iletişime geçip gerekli ayarlamaları yapacaktır. Gerekli ayarlamalar yapıldıktan snra tek yapılması gereken e- psta hesabının luşturulmasını naylamaktır. ITEC186 38

39 Micrsft Outlk E-psta hesabı luşturulduktan snra, e-psta göndermek için Giriş (Hme) sekmesindeki, Yeni E-psta (New ) düğmesine tıklamak gerekir. ITEC186 39

40 Micrsft Outlk Açılan pencerede gerekli bilgiler girildikten snra e-psta gönderilebilir. 1. E-psta gönderilecek kişinin e-psta adresi 2. Psta hakkında bilgilendirme yapılmak istenen kişinin e-psta adresi 3. E-pstanın knusu 4. E-pstanın mesaj içeriği 5. E-pstaya eklenecek dsyalar 6. Gönder düğmesi ITEC186 40

41 Micrsft Outlk Gelen (inbx), gönderilen (sent items), silinen (deleted items) ve gereksiz (junk ) e-pstalar prgramın ana penceresinden kntrl edilebilir. ITEC186 41

42 İnternet in Çalışma Prensibi Web tarayıcı prgramlar kullanılarak web sayfaları ziyaret edilebilir. Web sayfaları, aslında sunucu bilgisayarlar üzerindeki dsyalardan luşmaktadır. Web tarayıcı prgramlar bu dsyaların bulunduğu bilgisayarlara istek yllar ve bu dsyaların bilgisayar ekranlarında görüntülenmesini sağlar. ITEC186 42

43 İnternet in Çalışma Prensibi İnternet üzerindeki bilgisayarlar iletişim kurabilmek için karşı bilgisayarın IP adresini kullanır. Örneğin, Dğu Akdeniz Üniversitesi internet sunucusunun IP numarası dır. Ancak bu sunucuya ulaşmak için kullanılan adres dir. İnternet üzerindeki sunucuların isimleri, IP numaralarıyla eşleşmiş durumdadır. Bilgisayarlarda kullanılan web tarayıcısı prgramlarda adres çubuğuna IP numarası değil sitenin bilinen web adresi yazılır. ITEC186 43

44 İnternet in Çalışma Prensibi Web adreslerini isimden IP numarasına, IP numarasından da isme çevirme işlemi DNS sunucusu (Alan Adı Sunucusu) adı verilen bir bilgisayar tarafından yapılır. Çevirme işlemi DNS sunucusunda çalışan bir yazılım ile gerçekleştirilir. Her yerel alan ağında bir ya da birden fazla DNS sunucusu bulunabilir. ITEC186 44

45 İnternet in Çalışma Prensibi Web adresleri birbirinden nkta işaretleriyle ayrılmış üç ana bölümden luşur. İlk bölüm, kuruluşu tanımlayıcı kısaltma larak kullanılır. İkinci bölüm alan adı tipidir. Ör: mil (askeri kurumlar), gv (devlet kurumları), edu (eğitim kurumları), net (internet ağı işleten kurumlar), rg (dernekler, sivil tplum örgütleri), cm (ticari kurumlar),... Üçüncü bölüm da ülke kdunu belirtir. Ör: tr (Türkiye), uk (ingiltere), ru (Rusya),... ITEC186 45

46 İnternet in Çalışma Prensibi İnternette knuşulan dilin adı TCP/IP prtklüdür. Bilgisayarlarda bu dilin kullanılmasını sağlayan ve işletim sisteminde bulunan sürücü yazılımları (driver) vardır. Sürücü yazılımları, kabllu veya kablsuz ağ bağlantı kartları üzerinden TCP/IP prtklü ile diğer bilgisayarlarla iletişim kurarlar. ITEC186 46

47 İnternet in Çalışma Prensibi TCP/IP prtklü iki parçadan luşur: IP (Internet prtcl-internet prtklü) bir bilgisayardan başka bir bilgisayara mesaj gönderileceği zaman gerekli lan IP numarasının bulunmasını sağlar. TCP (Transmissin cntrl prtcl-aktarım kntrl prtklü), bir bilgisayardan diğerine gönderilecek iletiyi, ağ üzerinde gönderilebilecek uzunlukta küçük paketlere böler. ITEC186 47