MESLEKİ EĞİTİM VE MESLEKİ UYGULAMA NIN İSTİHDAM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: UŞAK ÜNİVERSİTESİ SBMYO ÖRNEĞİ. Özet

Transkript

1 MESTEK Ulusal Meslek Yüksekokulları Sosyal Ve Teknik Bilimler Kongresi Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Mayıs 2017, BURDUR. MESLEKİ EĞİTİM VE MESLEKİ UYGULAMA NIN İSTİHDAM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: UŞAK ÜNİVERSİTESİ SBMYO ÖRNEĞİ Öğr. Gör. İslam KÖSEOĞLU Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Öğr. Gör. Ümit YİĞİT Uşak Üniversitesi Soyal Bilimler MYO Özet Üniversitelerin meslek yüksek okullarının misyon ve vizyonlarına bakıldığında işgücü piyasalarında nitelikli ara eleman karşılanmasının amaçlandığı görülmektedir. Bu amaca yönelik olarak üniversite meslek yüksekokullarının bulunduğu il ve ilçelerde sektör ihtiyaçlarına göre bölüm ve programlar açılmaktadır. Bu çerçevede açılan bölüm ve programların bölge ihtiyaçları göz önünde oluşturulan müfredatları ışığında nitelikli ara elemanın taşıması gereken bilgi birikim ve beceriler öğrencilere aktarılarak iş gücü piyasasında bir adım önde olmaları sağlanmaktadır. Bazı meslek yüksekokulları bu konudaki girişimlerini 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli adı verilen müfredatlara geçiş yaprak bu konuda sektöre daha fazla katkı yapmayı hedeflemişlerdir. Üniversitelerin sanayi ve İŞKUR ile imzalamış oldukları protokoller ise yukarıda bahsedilen müfredatın uygulamasına kolaylıklar sağlayarak istihdama yönelik ara eleman soruna da katkılar sunmaktadır. Bu çalışma, 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli nin istihdam üzerindeki etkisini üniversite, İŞKUR ve sanayi iş birliği kapsamında, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu öğrencilerini ele alarak yapılmıştır. İstihdama etkisi ise işsizlik türlerinden Friksiyonel İşsizlik bağlamında değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Mesleki eğitim, Mesleki uygulama, İstihdam EFFECTIVENESS ON EMPLOYMENT OF VOCATIONAL EDUCATION AND PROFESSIONAL APPLICATION Absract Looking at the mission and vision of the vocational colleges of universities, it is seen that it is aimed to meet qualified intermediate staff in the labor market. For this purpose, departments and programs are opened according to sector needs in provinces and districts where university vocational colleges are located. The curriculum of departments and programs that are opened in this frame are provided with the knowledge and skills that the qualified intermediary must carry in the light of the regional needs in order to be a step ahead in the labor force market. Some vocational colleges have aimed to make more contributions to the sector in this regard by shifting their initiatives to curriculums called "3 + 1 Applied Education Model". The protocols signed by the universities with the industry and İŞKUR provide facilities for the employment of the above mentioned curriculum and contribute to the problem of intermediate staff for employment. This study was carried out by considering the effect of "3 + 1 Applied Education Model" on the employment in Uşak University Social Sciences Vocational School students within the scope of university, İŞKUR and industrial business association. The effect of employment was assessed in the context of Frictional Unemployment from the unemployment types. Keywords: Vocational education, Professional practice, Employment

2 1. Giriş Üniversitelerin Meslek Yüksekokullarının misyon ve vizyonlarına bakıldığında Faktör piyasalarından biri olan İş gücü piyasasının nitelikli ara eleman ihtiyacının karşılanabilmesinin ana hedef olduğu gözlemlenebilmektedir. Bu amaca yönelik olarak üniversite meslek yüksekokullarının bulunduğu il ve ilçelerde sektör ihtiyaçlarına göre bölüm ve programlar açılmaktadır. Bu bölüm ve programların, müfredatlarını oluştururken bölge ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmaları tartışmasız olarak amaca ulaşmayı kolaylaştıracaktır. Bu sayede nitelikli ara elemanın taşıması gereken bilgi, beceri ve birikimler Meslek yüksekokullarını tercih ederek gelen öğrencilere kazandırılarak, işgücü piyasasında bir adım önde olmaları sağlanmalıdır. Üniversitelerin meslek yüksekokullarında verilen 4 dönemlik eğitimin bir parçası olan mesleki eğitim ve mesleki uygulama, bu eğitim süresi içerisinde önemli bir safhadır. Yüksek Öğretim Kurumunun, mesleki ve teknik eğitim bölgesi içindeki meslek yüksekokulu öğrencilerinin, işyerlerindeki eğitim, uygulama ve stajlarına ilişkin esas ve usuller hakkındaki yönetmeliğin amaçları arasında yer alan ilk maddesinde, mesleki ve teknik eğitim bölgeleri içindeki meslek yüksekokullarında öğrenim gören öğrencilerin, öğrenim süreleri içinde kazandıkları teorik bilgi ve deneyimlerini pekiştirmek, laboratuvar ve atölye uygulamalarında edindikleri beceri ve deneyimlerini geliştirmek, görev yapacakları iş yerlerindeki sorumluluklarını, ilişkileri, organizasyon ve üretim sürecini ve yeni teknolojileri tanımalarını sağlamaktır (Resmi Gazete, 2002). Meslek yüksekokulu müfredatlarında bulunan zorunlu staj ile teorik olarak anlatılan bilgilerin uygulanması hedeflenmekte ve bu uygulamaların da genellikle yaz dönemlerinde iş günü arasında yapıldığı görülmektedir. Bu süre zarfı içerisinde öğrencilere verilen teorik bilgilerin, tam anlamı ile uygulanabilirliği tartışılır haldedir. Gökdoğan ve Sarıgöz 2012 yılında Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Mesleki Uygulama Dersi İle İlgili Görüşlerinin Değerlendirilmesi adlı çalışmalarının sonuç ve öneriler kısmında öğrencilerin Mesleki Uygulama Dersi ile ilgili görüşlerinin olumlu yönde olduğu ancak mesleki uygulama ders saatlerinin az olduğu sonucuna varmışlardır. Sakarya üniversitesi başta olmak üzere bazı üniversitelerin meslek yüksekokullarında 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli adıyla 3 dönem teorik bilgi 1 dönem uygulamalı eğitim müfredatları uygulanmaktadır. Sakarya Üniversitesi Meslek Yüksekokulları Koordinatörlüğü (MEYOK) (2012), Mesleki Uygulamalar Yönetim Sistemi Web sayfasında (sakarya.edu.tr) 3+1 Eğitim Modeli nin protokol detayları ve uygulanmasına yönelik bağlantılara yer verilmiştir( Sarıbıyık, 2013:40). Bu modelde meslek yüksekokulu öğrencilerinin son dönemleri iş yeri uygulamaları ile geçmektedir. Sakarya Üniversitesi 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli örnek alınarak Uşak Üniversitesi de 2012 yılında ilk kez merkez meslek yüksekokulu yönetim ve organizasyon bölümü, işletme yönetiminde bu program için öğrenci almaya başlamıştır. Sanayi sektöründeki teknolojik gelişmeler, kas gücü yerine beyin gücünün önemini ortaya çıkarmaktadır, dolayısıyla ezbere dayalı sistemin yerine öğrenen, bilgiyi yorumlayan, kullanan ve yeni teknolojiler üreten insana ihtiyaç daha da ön plana çıkmaktadır (Sarıbıyık, 2013: 39). Bu yüzden mesleki eğitim dendiğinde bireyin sadece kas gücü ile değil tüm benliği ile hazırlanması gerekliliğinin vurgulandığını düşünebiliriz. 573

3 Orta ve uzun vadede kaliteli işgücünün de temellerini oluşturan sanayi ve hizmet sektörünün olmazsa olmazları olan meslek yüksekokulu mezunu nitelikli elemanlar 3+1 Eğitim Sistemi ile eğitim süreci devam ederken iş dünyasını yakından tanıma fırsatı da bulmuş oluyorlar (Üniversite Sanayi İşbirliğinde köklü adım, 2013: 4). Yani işgücü arz ve talebi karşılaşmadan önce birbirlerinden beklentilerini, davranış ve düşüncelerinin nasıl olması gerektiğinin tüm ayrıntılarını yaşayarak öğrenme fırsatını elde edeceklerdir. Uşak Üniversitesi, Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü, Uşak Ticaret ve Sanayi Odası (UTSO), Uşak Organize Sanayi Bölgesi (UOSB)ve Uşak Deri (Karma) Organize Sanayi Bölgesi (UKOSB) arasında üniversite- sanayi işbirliği protokolü imzalandı( usakkenthaber.com,2014). İmzalanan bu protokol neticesinde İşletmelerde eğitim görecek olan öğrencilerin günlük cep harçlığı ve meslek hastalığı ve iş kazası sigortası Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü tarafından yapılacağı belirtilmiştir. Uşak Ticaret ve Sanayi Odası (UTSO), Uşak Organize Sanayi Bölgesi (UOSB)ve Uşak Deri (Karma) Organize Sanayi Bölgesi (UKOSB) ise öğrencilerin işyerlerine yerleştirilmesi safhasında protokolün tarafları olarak bulunmuşlardır. Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü tarafından işbaşı eğitim programı kapsamında öğrencilerin mesleki eğitim ve mesleki uygulamalarını yapabilmeleri sağlanmıştır. Nedir? Kurumumuz tarafından işsizliğin azaltılmasına yönelik olarak yürütülen aktif işgücü piyasası programlarından birisi olan, Kuruma kayıtlı işsizlerin yine Kuruma kayıtlı işyerlerinde sahip oldukları mesleki bilgilerini uygulama yaparak pekiştirmelerini, iş ve üretim süreçlerini bizzat görerek öğrenmelerini sağlamayı amaçlayan bir işi işbaşında öğrenme programıdır (iskur.gov.tr,2014). 2. Amaç Çalışmamızda ikincil kaynaklardan elde edilen veriler sayesinde bir araştırma yapılmıştır. Araştırmamız da evreni Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Yönetim ve Organizasyon Bölümü, İşletme Yönetimi normal öğretim ve ikinci öğretim programları 2014 ve sonrası Mesleki Eğitim ve Mesleki Uygulamalar derslerini alıp başarmış öğrenciler oluşturmaktadır yılında 76 öğrenci, 2015 yılında 57 öğrenci ve 2016 yılında 87 öğrenci olmak üzere toplam 220 öğrenciden oluşmaktadır. Söz konusu öğrencilerin müfredat gereği, IV. Döneminde sadece işyerlerinde mesleki eğitim ve mesleki uygulama görmeleri ve başarılı olmaları durumunda mezun olmaları halinde tekrar okula dönmeyecek olmaları, işyerlerinde devam etme olasılıklarını artırmaktadır. Bu nedenle 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli nde yer alan mesleki eğitim ve mesleki uygulamanın, mezun olmuş öğrencinin işgücü piyasasında işgücü arzı olarak iş araması ile geçecek süreye olan etkisinin değerlendirilmesi hedeflenmiştir. İşsizlik türleri arasında yer alan Friksiyonel işsizlik, eğitimlerini yeni tamamlayanların iş buluncaya kadar ve çeşitli nedenlerle işlerini değiştirmek isteyenlerin, mevcut işlerini bırakıp yeni işe başlayıncaya kadar geçen süredeki işsizliğe denir (Çelik, 2015:189). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Yönetim ve Organizasyon Bölümü, İşletme Yönetimi normal öğretim ve ikinci öğretim programları mezunlarına uygulanan 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli nin istihdama olan etkisi friksiyonel işsizlik bağlamında ele alınmıştır. Belirtilen yıllarda 574

4 mezun olarak, işgücü piyasasında işgücü arzı olarak görülmesi beklenen bu öğrencilerin tamamının işgücü arz edeceği varsayılmıştır. 3. Bulgular ve Yorum Çalışmamıza konu olan Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Yönetim ve Organizasyon Bölümü, İşletme Yönetimi Programının 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli müfredatına ilk kez 2012 yılında öğrenci alınmış ve müfredatta IV. Dönem de yer alan Mesleki Eğitim ve Mesleki Uygulama dersleri ilk kez bahar yarıyılında öğrencilere verilmiştir. Bu nedenle çalışmamız yıllarında, bahar yarıyılı sonu ile mezun olabilme konumuna gelmiş öğrenciler ile sınırlıdır. İşbaşı eğitim programı kapsamı dışında uygulama yapacak öğrenciler için süre akademik takvimle sınırlıdır. 16 hafta uygulama da olması planlanan öğrencilerin, mesleki eğitim ve mesleki uygulama dersleri sayesinde işverenin istediği nitelikleri kazanmış olarak mezun olmaları ve iş gücü piyasasına kaliteli birer iş gücü arzı olmaları hedeflenmiştir. Araştırmamız da anakütleyi oluşturan öğrencilerin tespitinde, Uşak Üniversitesi sosyal bilimler meslek yüksekokulu öğrenci işleri ve Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü kayıtlarından faydalanılmıştır. Öğrenci işleri kayıtlarına göre 2014 yılında belirtilen dersleri alan öğrenci sayısı 79 iken, bu öğrencilerden 3 tanesinin çeşitli nedenlerle bu dersleri başaramadığı tespit edilmiştir yılında ise dersleri alan 66 öğrenciden 8 tanesinin başarısız olduğu ve son olarak 2016 yılında ise 89 öğrencinin 87 tanesinin bu derslerde başarılı olduğu tespit edilmiştir. Öğrenci işlerinden elde edilen bilgiler ışığında oluşturulan öğrenci listesi Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü ile paylaşılmıştır. Liste de yer alan 220 öğrencinin işbaşı eğitim programından faydalanıp faydalanmadığı, faydalanmış ise hangi tarihler arasında faydalandığı ve ilgili öğrencilere ait işbaşı eğitim programının başlangıç ve bitiş tarihleri tespit edilerek veriler elde edilmiştir. Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü nden elde edilen dokümanlarda, işbaşı eğitim programına giriş tarihleri arasında farklılıklar yer almaktadır. Bu farklılıkların sebebi ise tüm işverenlerin aynı günde işbaşı eğitim programı için gerekli evrakları Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü ne teslim etmemiş olmalarının yanısıra Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü nün Genel Müdürlüğü tarafından yapılan yönetmelik değişikliklerinin beklenmesi ve de Çalışma ve İş Kurumu Uşak İl Müdürlüğü nün iş yoğunluğunun fazla olması nedeniyle sözleşmelerin kademeli olarak onaylanmasıdır. İşbaşı eğitim programlarının giriş tarihleri farklı olmasına rağmen uygulama yapacak öğrencilerin 5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 4. Maddesin birinci fıkrasının (a) bendine göre iş kazası ve meslek hastalığı sigortası Uşak Üniversitesince yatırıldığından, sigorta girişleri akademik takvimle başlamaktadır. Bu nedenle çalışmamızda yıllarında bütün öğrencilerin işbaşı eğitim programı giriş tarihleri, ait olduğu yılın akademik takvim bahar yarıyıl başlangıcı olarak alınmış ilgili tablolarda da bu şekilde gösterilmiştir. Elde edilen bu verilerden yola çıkarak 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli müfredatı ile mesleki eğitim ve mesleki uygulamanın Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Yönetim ve Organizasyon Bölümü, İşletme Yönetimi Programının

5 2016 mezunları temel alınarak istihdama olan etkisi friksiyonel işsizlik bağlamında ele alınmıştır. Tablo 1: Eğitim-Öğretim Bahar Yarıyılında Mesleki Eğitim ve Mesleki Uygulama Dersini Alan Öğrenciler ile İlgili Sayısal Bilgiler Başlangıç ve Bitiş Tarihleri İşbaşı Eğitim Program Kapsamı Kapsam dışı Toplam Başlama tarihi 17/02/ Öğrenci 41 Öğrenci 61 Öğrenci Bitiş tarihi 30/05/2014 Başlama tarihi 17/02/ Öğrenci - 15 Öğrenci Bitiş tarihi 31/05/2014 ve sonrası Toplam öğrenci sayısı Tablo 1 deki veriler incelendiğinde, 2014 yılı bahar döneminde öğrencilerin %53,4 ü uygulamalarını işbaşı eğitimi kapsamı dışında yapmak üzere işletmelere yerleştirilmiştir.%46,6 sının işbaşı eğitim programı ile işletmelerde uygulamalarını yapmak üzere yerleştirildiği gözlemlenmektedir. %46,6 ya tekabül eden 35 öğrencinin, %57,14 ünün akademik takvimin sona ermesi ile işyerlerinden ayrıldıkları gözlemlenirken, % 42,86 sının ise akademik takvimin sonlanmasına rağmen iş yerlerinde devam ettiği gözlemlenmektedir. Tablo 1.1: nda Zorunlu Süre Bittikten Sonra Devam Eden Öğrenciler ile İlgili Sayısal Bilgiler İşbaşı Eğitim bitiş tarihleri 15/08/ /08/ /08/ /08/ Öğrenci sayısı Tablo 1.1 deki sayısal verilere göre akademik takvim sonlanmasına rağmen, bu öğrencilerin ortalama 75 gün iş yerinde devam ettiği gözlemlenebilmektedir. Tablo 2: Eğitim-Öğretim Bahar Yarıyılında Mesleki Eğitim ve Mesleki Uygulama Dersini Alan Öğrenciler ile İlgili Sayısal Bilgiler Başlangıç ve Bitiş Tarihleri İşbaşı Eğitim Program Kapsamı Kapsam Dışı Toplam Başlama tarihi 16/02/ Öğrenci 9 Öğrenci 51 Öğrenci Bitiş tarihi 05/06/2015 Başlama tarihi 16/02/ Öğrenci - 6 Öğrenci 576

6 Bitiş tarihi 06/06/2015 ve sonrası Toplam öğrenci sayısı Tablo 2 deki verileri ele incelendiğinde eğitim- öğretim yılı bahar döneminde öğrencilerin %84,21 inin işbaşı eğitim programı ile işletmelere yerleştirildiği, %15,79 unun ise işbaşı eğitimi programı kapsamı dışında yerleştirildiği tespit edilmiştir.%84.21 e tekabül eden 48 öğrencinin %87.5 inin akademik takvimin sona ermesi ile işyerlerinden ayrıldığı, %12,5 inin ise işyerlerinde devam ettikleri saptanmıştır. Tablo 2.1: nda Zorunlu Süre Bittikten Sonra Devam Eden Öğrenciler ile İlgili Sayısal Bilgiler İşbaşı Eğitim bitiş tarihleri 23/07/ /07/ /08/ /08/ /09/ Öğrenci sayısı Tablo 2.1 deki sayısal verilere göre akademik takvim sonlanmasına rağmen işyerlerinde devam eden, bu öğrencilerden %33,3 ünün ortalama 53 gün, %33,3 ünün ise ortalama 67 gün ve geriye kalan %33,3 ünün de yaklaşık olarak 90 gün daha işyerlerinde devam ettiği belirlenmiştir. Tablo 3: Eğitim-Öğretim Bahar Yarıyılında Mesleki Eğitim ve Mesleki Uygulama Dersini Alan Öğrenciler ile İlgili Sayısal Bilgiler İşbaşı Eğitim programı başlangıç ve bitiş tarihleri İşbaşı Eğitim Program Kapsamı Kapsam dışı Toplam Başlama tarihi 22/02/ Öğrenci 37 Öğrenci 57 Öğrenci Bitiş tarihi 27/05/2016 Başlama tarihi 22/02/ Öğrenci - 30 Öğrenci Bitiş tarihi 01/06/2016 ve sonrası Toplam öğrenci sayısı Tablo 3 deki sayısal bilgiler incelendiğinde, 2016 yılı bahar döneminde öğrencilerin %57,48 inin işbaşı eğitim programı kapsamında işyerlerine yerleştirildiği, %42,52 sinin ise işbaşı eğitim programı kapsam dışında yerleştirildiği tespit edilmiştir. %57,48 in karşılığı olan 50 öğrencinin % 40 ının akademik takvimin sona ermesi ile işyerinden ayrıldığı, %60 ının ise işyerlerinde devam ettiği bilgisine ulaşılmıştır. 577

7 Tablo 3.1: nda Zorunlu Süre Bittikten Sonra Devam Eden Öğrenciler ile İlgili Sayısal Bilgiler İşbaşı Eğitim bitiş tarihleri /06/ /07/ /08/ /09/ /12/ /02/ /03/ /04/ Öğrenci sayısı Tablo 3.1 deki sayısal verilere göre öğrencilerin işyerinden ayrıldığı tarihlerin farklılık göstermesi nedeniyle, çıkış yaptıkları ay içerisindeki devam ettikleri güne kadar olan süreler toplanıp, öğrenci sayısına bölünerek ortalaması alınmıştır. Tablo 3.1 deki verilere göre akademik takvim sonlanmasına rağmen, bu öğrencilerden %16,6 sının maksimum 30 gün içerisinde ayrıldığı, %6,6 sının ise ortalama 60 gün, %3,3 ortalama 90 gün, % 26,6 sının ortalama 114 gün, diğer %26,6 sının ise 210 gün, %3,3 ünün 270 gün, %10 unun 292 gün, geriye kalan %6,6 sının ortalama 322 gün işyerlerinde devam ettiği saptanmıştır. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Yönetim ve Organizasyon Bölümü, İşletme Yönetimi normal öğretim ve ikinci öğretim programlarından yıllarında mezun olarak iş gücü piyasasında arz eden konumunda olmaları beklenen 220 öğrencinin friksiyonel işsizler arasına katılması kaçınılmazdır. Tablo 1.1, Tablo 2.1ve Tablo 3.1ten yararlanarak toplamda 220 öğrencinin mezuniyet sonrasında işyerinde devam edip etmemeleri toplu olarak tablo 1.4 te gösterilmiştir. Tablo 4: 2014 Yılı ve Sonrası Mesleki Uyulama Öğrenci Hareketliliği İşyerinde Devam Eden İşyerinde Devam Etmeyen 2014 yılı yılı yılı Toplam Toplam Tablo 4 teki sayılar bilgiler incelendiğinde 2014 yılında ilgili bölüm ve programlardan mezun olarak iş arayacak bireylerin, %19,74 ünün iş aramayacağı belirli bir süre daha işyerlerinde devam etmiş olmalarından anlaşılmaktadır yılı için bu oran %10,53 iken, 2016 yılında ise %34,48 olarak gerçekleşmiştir. 578

8 4. Sonuç ve Öneriler İlgili bölüm programlarından mezun olan öğrencilerin mezun olduklarında işgücü piyasasına dahil olacağı ve işyerinde devam etmediklerinde de yine işgücü arzı olarak faktör piyasasında rol alacakları varsayılmış, elde edilen veriler incelenerek sonuç bu bağlamda elde edilmiştir yılı verilerinin tablolara dönüştürülmesi ve tablolardan elde ettiğimiz yorumlarımız neticesinde; Bu öğrencilere uygulanan müfredat da mesleki eğitim ve uygulama süresinin akademik takvimde tam bir yarıyıla tekabül etmesi, genelde 30 iş günü olarak yapılan staja göre, işveren-işçi uyumunun tam manası ile oluşması ise uygulama süresince görevli öğretim elemanı olarak bizzat gözlemleyebilmiş olduğumuz bir durumdur. Rasyonel bir işverenin, işgücü arzının istediği donanıma ulaşma evresinde, kendisinin de aktif olarak bulunmuş olması, uygulama bitince tekrar eğitim-öğretim hayatına dönmeyecek olan öğrenci sıfatını geride bırakmış bu işgücü arzını, değerlendirmekte tereddüt etmemesi gerektiğini düşünmekteyiz. Uygulama sürecinde işbaşı eğitim programı kapsamında olan öğrencilerin işverene herhangi bir maliyetinin olmadığı da göz önüne alındığında, nitelikli ara elaman özelliğini kazanacak bu öğrencilerin işveren açısından bir fırsat olduğunu düşünmekteyiz yılı öğrencilerinin % 19,74 ünü oluşturan kısmı, faktör piyasasında iş gücü arzı içerisinde yer almamaktadır. Bu nedenle 2014 yılı mezunlarının tamamı işgücü piyasasında arz eden konumunda olacağı düşünülürken, uygulanan 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli müfredatı ile mezun sayısının % 20 sine yakının friksiyonel işsiz grubuna dahil olmadığı görülmüştür yılında da benzer şekilde işyerlerinde devam eden öğrenciler, o yıl mezunlarının yaklaşık olarak %11 ine karşılık gelmektedir yılında ise, elde edilen veriler, yine o yıl mezunlarının yaklaşık % 34 ünün mezun olur olmaz işsiz grubuna dahil olmadığını göstermektedir. Uygulamaların ait oldukları yıllardaki tablolar neticesinde her geçen yıl istihdam edilme süresinin daha uzun olduğu sonucuna da varılmıştır yılında maksimum 75 gün daha istihdam edilen mezun varken, 2015 yıldan 90 gün, 2016 yılında ise bu süre 322 güne kadar çıkmıştır. Bu bağlamda bakıldığında ise istihdama etkisi giderek artan bir 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli nden söz edebiliriz. Uygulamaya başlanan yıldan itibaren verilen mezunların tamamının yaklaşık % 23 ünün iş aramadan, belirli sürelerde de olsa işlerine devam ettikleri, nitelik kazandıkları, tecrübelerini artırdıkları net olarak ifade edilebilmektedir. Mezun olan öğrencilerin tamamının friksiyonel işsiz olduğunu söyleyebilecekken, % 77 sinin işsiz olarak işgücü piyasasında yer alması, uygulanan 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli ile friksiyonel işsizlik bağlamında istihdama olan etkisini göstermektedir. 3+1 Uygulamalı Eğitim Modeli nin istihdam üzerinde daha fazla etkisinin olması, verimliliğinin artması için elbette işveren durumunda olan ve bu işin bilincinde olan kurumsal şirketlere daha fazla ihtiyaç vardır. Uşak ilinde az sayıda kurumsal firma varlığı nedeni ile programın yürütülme zorluklarına çok fazla değinilmeden, ilgili bölüm 579

9 programları mezunlarının istihdamı üzerindeki etkisini yılları ile sınırlandırarak açıklamaya çalışmış bulunmaktayız KAYNAKÇA Çelik, K. (2015). Mikro İktisat. Trabzon: Celepler Matbaacılık. (2012) tarihinde adresinden alındı (2015) tarihinde adresinden alındı (2002) tarihinde adresinden alındı (2014) tarihinde adresinden alındı Sarıbıyık, M. (2013) Education Model for Cultivate Skilled Labor in Vocational High School. Academic Platform Journal of Engineering and Science, 1(1),