Crohn Hastalığında Klinik Aktivite İndeksleri

Transkript

1 Croh Hastalığı'da Kliik ve Edoskopik Aktivite İdeksleri Croh Hastalığıda Kliik Aktivite İdeksleri Prof. Dr. Ömer ŞENTÜRK İBH Okulu, Croh Hastalık Aktivite İdeksi (CDAI) Croh Hastalık Aktivite İdeksi (CDAI) Kliik veya Laboratuvar Değişkeleri Yedi gü boyuca her bir gü sulu veya yumuşak dışkılama sayısı Yedi gü boyuca her bir gü karı ağrısı şiddeti (- arasıda değerledirilecek) Yedi gü boyuca her bir gü geel iyilik hali (=İyi, =Çok kötü) Komplikasyo varlığı İshal edei ile loperamid veya opiat alımı Abdomial kütle varlığı (=Yok, =Şüpheli, 5=Kesi) Hematokrit (Erkek içi <%7, kadı içi <%) Hasta kilosudaki stadart sapma Faktör Ağırlık Katsayısı x x5 x7 x x x x6 x Asemptomatik remisyo (CDAI <5) Hafif-orta şiddette Croh Hst. (CDAI 5-) Orta şiddette Croh hastalığı (CDAI -5) Ciddi-fulmia hastalık (CDAI >5) (Maksimum skor: 6) Hasta spota, tıbbi veya cerrahi sorası asemptomatiktir. Steroid tedavisi altıda asemptomatik hastalar remisyoda kabul edilmez. Ayakta tedaviyi ve oral diyeti tolere edebile hastalardır. Toksisite bulgusu, dehidratasyo, abdomial defas, kütle ve obstrüksiyo veya <% da fazla kilo kaybı olmaması durumudur. Hafif-orta şiddette tedaviye cevap vermeye veya ateş, kilo kaybı, karı ağrısı ve defas, bulatı, kusma ve aemi gibi toksisite bulguları ola hastalardır. Kovasiyoel kortikosteroid veya biyolojik ajalara rağme semptomları devam ettiği ayakta hastalar veya yüksek ateş, kusma, itestial obstrüksiyo bulgularıı olması, peritoit bulgularıı olduğu, kaşeksii eşlik ettiği veya apse saptaa hastalardır. [İteret üzeride elektroik hesaplama yapılabilir: Best WR et al. Gastroeterology. 976;7:9 Croh Hastalığıda Harvey-Bradshaw İdeksi. Geel iyilik hali (= Çok iyi, = Ortalamaı biraz altıda, = Kötü, = Çok kötü, = Berbat). Karı ağrısı (= Yok, = Hafif, = Orta, = Ciddi). Gülük dışkılama sayısı (Her bir dışkılama pua). Abdomial kütle (= Yok, = Şüpheli, = Kesi, = Belirgi) 5. Komplikasyoları her biri içi pua (Artralji, üveit, e.odozum, aftöz ülser, p.gagreozum, aal fissür, yei fistül, apse) Harvey Bradshaw idex skor: Remisyo <5; Hafif hastalık 5 7; Orta şiddette hastalık 8 6; Şiddetli hastalık > 6 Va Hees Aktivite İdeksi Değişkeler Ağırlık katsayısı Skor Serum albümi (g/l) x ESR (mm/h) x.9 - Quetelet x. - Kilo/Boy= Karıda kütle x = Yok = Şüpheli = <6cm = 6-cm 5= >cm Cisiyet x. - = Erkek = Kadı Ateş x 6. - Dışkılama x = Normal = Yumuşak = Sulu Rezeksiyo x = Yok = Var Ekstraitestial maifestasyo x.7 - = Yok = Var Toplam - Substract.9 VHI -

2 Skor Değişkeler Diyare < 5 6 Karı ağrısı Hafif Orta Şiddetli İyilik hali Normali altı İyi değil Çok kötü Komplikasyo Lokal Sistemik Ateş Cape Tow Aktivite İdeksi 7 Ski tag Stomatit 8 Siüs Artralji 9 Fistül Artrit >9 So kilosu ile <%95 <%9 karşılaştırma Karı Kütle Hassasiyet Hafif Belirsiz Orta Kesi Şiddetli Hemoglobi (g/dl) < < < (ESR mm/h) 5 >5 >5 > Hesaplaa toplam skor ile arasıda değişir CDAİ Harvey- Bradshaw Va Hees Idex Oxford Idex Capetow Idex Karı ağrısı Barsak alışkalığı Periaal komplikasyolar Diğer komplikasyolar Palpable kütle Kilo Hgb Kedii iyi hissetme Atidiyareik ilaç Quetelet idex Ateş Serum albümi ESR Cisiyet Barsak rezeksiyou Hassasiyet Fistül Croh da Hastalık Aktivite İdeksleri Kategori Derecesi / Şiddeti Skor Akıtı Periaal Hastalık Aktivite İdeksi (PHAİ) (PDAI) Ağrı / aktivitelerde kısıtlama Akıtı yok Miimal müküs akıtısı Orta derecede müküs veya pürüla akıtı Aşikar dışkı gelmesi Aktivitede kısıtlama yok Hafif rahatsızlık, kısıtlama yok Orta şiddette rahatsızlık, aktivitede kısmi kısıtlama Belirgi rahatsızlık, belirgi kısıtlama Şiddetli ağrı, şiddetli kısıtlama Cisel aktivitede kısıtlama Cisel aktivitede kısıtlama yok Cisel aktivitede hafif kısıtlama var Cisel aktivitede belirgi kısıtlama var Cisel aktivite ortada kalkmış Periaal hastalık tipi Periaal hastalık yok Aal fissür/mukozal yırtık < periaal fistül periaal fistül Aal sfikterde ülserasyo veya fistül Edurasyou derecesi Edurasyo yok Miimal edurasyo Orta derecede edurasyo Ciddi edurasyo Aşikar fluktuasyo/apse Fistül Dreajıı Değerledirilmesi Düzelme Remisyo Taım Açık, dree ola fistül sayısıı birbirii takip ede vizit arasıda (e az hafta olmalı) bazale göre 5 azalması Açık, dree ola tüm fistülleri birbirii takip ede vizit arasıda (e az hafta olmalı) tamame kapaması Not: Fistül kapaması, azikçe parmakla bastırıldığıda dreajı olmaması olarak taımlaır Preset DH, et al. N Egl J Med 999; : CH da Mukozal İyileşmei Değerledirilmesi Croh Disease Edoscopic Idex of Severity (CDEIS) Croh Hastalığıda Edoskopik Aktivite İdeksleri Değişkeler Deri ülser (: Ülser yok, : Var) Rektum Sigmoid ve sol Trasvers Sağ İleum Toplam + Toplam + Toplam + Toplam = Tutula segmet sayısı (-5) Toplam A/ = Herhagi bir segmette ülsere steoz ( pua ekle) = Herhagi bir segmette ülsersiz steoz ( pua ekle) = Toplam A Toplam veya veya veya veya veya Toplam Yüzeyel ülser (: Ülser yok, 6: Var) veya 6 veya 6 veya 6 veya 6 veya 6 Ülser yüzeyi (- cm) Lezyo yüzeyi (- cm) Mary JY, Modigliai R. Gut. 989;: Toplam Toplam Toplam Toplam B Toplam C Toplam D TOPLAM B + C + D = CDEIS

3 Değişkeler Deri ülser (: Ülser yok, : Var) Yüzeyel ülser (: Ülser yok, 6: Var) Hastalıklı yüzey (cm) CH da Mukozal İyileşmei Değerledirilmesi Croh Disease Edoscopic Idex of Severity (CDEIS) Ülsere yüzey (cm) Rektum Sigmoid ve sol Trasvers Sağ İleum Toplam Edoskopik remisyo= CDEIS<6 Komplet remisyo= CDEIS< Mary JY, Modigliai R. Gut. 989;: Toplam + Toplam + Toplam + Toplam = Tutula segmet sayısı (-5) Toplam A/ = Herhagi bir segmette ülsere steoz ( pua ekle) = Herhagi bir segmette ülsersiz steoz ( pua ekle) = Toplam Toplam Toplam Toplam Toplam A Toplam B Toplam C Toplam D TOPLAM B + C + D = CDEIS Simple Edoscopic Score (SES-CD) Skor Değişkeler büyüklüğü geişliği Etkilee yüzeyi geişliği Darlığı buluması ve tipi Yok Aftöz ülser (<.5cm) Büyük ülser (.5-cm) Çok büyük ülser (>cm) Yok <% %- >% Yok <%5 %5-75 >%75 Yok Tek, geçilebilir Multiple, geçilebilir Geçilemeye Deparo M, D haes G, Va Assche G, et al. Gastroitest Edosc ; 6: 55-. Simple Edoscopic Score (SES-CD) Simple Edoscopic Score (SES-CD) Değişkeler İleum Sağ Trasvers büyüklüğü (-) geişliği (-) Etkilee yüzeyi geişliği (-) Darlığı buluması ve tipi (-) Sol Rektum Toplam Değişkeleri toplamı -6 Etkilee segmet sayısı Toplam. x = SES-CD Deparo M, D haes G, Va Assche G, et al. Gastroitest Edosc ; 6: 55-. Değişkeler İleum Sağ Trasvers büyüklüğü (-) geişliği (-) Etkilee yüzeyi geişliği (-) Darlığı buluması ve tipi (-) Sol Rektum Toplam İaktif hastalık (remisyo) : Hafif aktivite : Orta aktivite : 9 Şiddetli aktivite : Değişkeleri toplamı Etkilee segmet sayısı Toplam. x = Toplam SES-CD Deparo M, D haes G, Va Assche G, et al. Gastroitest Edosc ; 6: 55-. Postoperatif CH da İleal Edoskopik Lezyo Skorlaması (Rutgeerts skoru) Rutgeerts Skoru Rutgeerts Rutgeerts Rutgeerts Skor Lezyo Lezyo tok <5 aftöz lezyo Aralarıdaki mukozaı ormal olduğu >5 aftöz lezyo atlamalı biçimde aftöz lezyolar ya da ileo-ik aastomozda >cm lik lezyolar Diffüz aftöz ileit, diffüz eflame mukoza Diffüz eflamasyo, büyük ülserler, odüller ve/veya darlık Rutgeerts P, et al. Gastroeterology 99; 99: Normal ileal mukoza Ülserasyo, arada sağlam mukoza 5 aftöz ülser Rutgeerts Rutgeerts >5 aftöz ülser, ülserler birleşmiyor Şiddetli ülserasyo, striktür, kaldırım taşı görüüm

4 Edoskopik Nüks Skoru Edoskopik Remisyo : Lezyo yok : 5 aftöz lezyo Edoskopik Rekürres : >5 aftöz lezyo, aradaki mukoza ormal : Diffüz aftöz ileit, diffüz iflame mukoza : Büyük ülserlerle birlikte diffüz iflamasyo, odüler oluşum ve/veya daralma Rutgeerts P et al. Gastroeterology 99 Edoskopik olarak tespit edile lezyoları sııfladırmaı pratik yararı var mıdır? Lezyoları şiddeti ve yaygılığı ile kliik ükse kadar geçe zama arasıda korelasyo vardır: i veya i edoskopik progresyo içi düşük riske sahip olup, kliik üks oraı.yılda <% i içi kliik üks oraı 5.yılda % i veya i lezyou olalarda kliik üks oraı 5.yılda %5- olup, bu olgular büyük orada yeide opere olurlar Rutgeerts P et al. Gastroeterology 99 Edoskopik skor CDEIS (Croh s Disease Edoscopic Idex of Severity) SES-CD CH da Edoskopik Aktivite İdeksleri Güçlü tarafı Altı stadart, deeyimli gastroeterologlar tarafıda rahatlıkla uygulaabilir Kullaımı kolay, CDEIS ile karşılaştırıldığıda ou daha basit bir versiyou Zayıf tarafı Kompleks, zama alıcı, yei başlayalar ve gülük ruti uygulamada zor, mukozal iyileşmei taımı yok, iaktif hastalık sadece ülseri bulumadığıı yasıtır Sadece bir çalışmada valide edilmiştir, CDEIS e göre daha az kullaılmakta, mukozal iyileşmei taımı yok Rutgeerts skor Postop.üksü değerledirilmesi Post.op dışıda kullaılmaz içi adapte edildi, hastalığı kliik relapsıı predikte eder CDEAS İ vivo histolojiyi yasıta ilk skor Sadece bir çalışmada valide (Croh s disease sistemi, kript yapısı, agiogeezis edilmiştir, özel edomikroskopi ve edomicroscpic activity score) ve iflamasyo temelide fluroescai gerekmektedir oluşturulmuştur Watso skoru Sadece derecesi var, hastalığı Sadece bir çalışmada valide kliik relapsıı predikte eder, edilmiştir, özel edomikroskopi ve fluroescai gerekmektedir Croh Hastalığıda Biyomarkırları Kullaımı CH da Hastalık Aktivitesi, Relaps ve Tedavi Etkiliğii Değerledirmede Kullaılabilecek Belirteçler Fekal kalprotekti, CRP, lökosit ve CDAI ile SES-CD arasıdaki korelasyo Tedaviye İBH ve Diğer UC & CD Komplikasyo Aktif hast. & Mukozal Relapsı cevabı Hast. riski Remisyo iyileşme alaşılması alaşılması Kalprotekti + + Laktoferri + + SA + + CRP + + ESR + Seroloji + 6MP-metabolit düzeyleri Ati-TNF ilaç düzeyleri Biyolojik tedaviye karşı atikorlar Tedavi değerledirme Lewis JD. Gastroeterology ;:87-8 Edoskopik aktivite İaktif (-) Hafif (-) Orta (-9) Şiddetli ( ) Hasta sayısı CDAI 79±86 (-8) 85±7 (-97) 6±7 (-) 8±75 (86-7) p değeri.79. <. Kalprotekti (µg/g) ±8 (-75) ± (-9) 95±56 (68-9) 78± (9-7) p değeri <..8 <. CRP (mg/l) ±9 (-9) 8± (-5) ± (-) ±8 (5-) p değeri.9..9 Lökosit (g/l) 7.7±. (-7.9) 7.6±.8 (.7-.6) 8.8±. (.-5.8).±.5 (.9-8.6) p değeri.9.7. Alai M. Schoepfer, et al. Am J Gastroeterol ; 5:6 69

5 (=6) hscrp, IL-6, Fekal Markırlar, CDAI ve Edoskopik Aktivite Arasıdaki Uyum IL-6 Kalprotekti Laktoferri CDAI SES-CD hscrp IL Kalprotekti Laktoferri.9.8 CDAI.5 Correlatio coefficiets kırmızı rekte gösterileler alamlı (p<.5) Croh hastalarıda serum ve fekal biyomarker kosatrasyoları kliik hastalık aktivitesi ile değil, edoskopik aktivite ile alamlılık gösteriyor Joes J, et al. Cli Gastroeterol Hepatol 8; 6():8-5