KARADENİZ DE KIYASLAMALI DALGA TAHMİNİ: SİNOP ÖRNEĞİ

Transkript

1 KARADENİZ DE KIYASLAMALI DALGA TAHMİNİ: SİNOP ÖRNEĞİ Adem Akpınar 1, Bilal Bingölbali 1 Doç. Dr., Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, 16059, Bursa. ademakpinar@uludag.edu.tr Lisans Öğrencisi, Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Bölümü, 16059, Bursa. Özet Bu çalışmanın amacı, Sinop açıkları özelinde Karadeniz de mevcut ve çalışma kapsamında gerçekleştirilmiş dalga tahminlerinin kıyaslaması yapılarak bölge için en uygun dalga tahmin veri setinin belirlenmesidir. Bu amaçla, öncelikle ECMWF in mevcut veri setlerinin (ERAInterim, ERA40 ve Operasyonel veri seti) dalga tahminlerinin kendi içlerinde kıyaslanması gerçekleştirilmiş ve ilgi alanı için en uygun ECMWF dalga veri seti belirlenmiştir. Ayrıca, ECMWF in ERAInterim rüzgar alanlarının ve DMİ nin rüzgar verilerinin kullanılması ve basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemlerinin (Wilson, SPM, Jonswap ve CEM yöntemleri) bu verilere uygulanması sonucunda elde edilen dalga tahminleri arasında da bir kıyaslama gerçekleştirilerek, bölge için en iyi tahmini veren basitleştirilmiş dalga tahmin modeli ve rüzgar veri seti kombinasyonu belirlenmiştir. Bunlara ek olarak, CFSR ve ERAInterim rüzgar veri kaynakları kullanılarak ilgi alanı dalga şartlarını en iyi temsil edecek üçüncü nesil sayısal dalga tahmin modelleri geliştirilmiştir. Sonuçta, Sinop özelinde ölçüm verileri ile kalibre edilen CFSR rüzgar alanlarını kullanan SWAN modelin en iyi sonuçlara sahip olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: ECMWF veri setleri, CFSR rüzgarları, basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemleri, SWAN model, Sinop The Comparative Wave Hindcasting in the Black Sea: the Case of Sinop Abstract The purpose of this study is to determine the most appropriate wave forecast dataset for the location of interest by comparing available and performed wave forecasts within this study for Sinop offshore area. For this purpose, the comparison of wave forecasts of available ECMWF wave datasets (ERAInterim, ERA40 and Operational datasets) was firstly carried out in themselves and the best ECMWF wave dataset was identified for the location of interest. In addition, the simplified wave forecast methods (Wilson, SPM, Jonswap and CEM methods) were applied by using ERAInterim wind fields of ECMWF and 1011

2 TSMS. And the best simplified method and wind source configuration was identified. Besides, the third generation numerical wave prediction models, which will best present wave conditions of the area of interest, were developed by using the CFSR and ERA Interim winds. Finally, it was determined that the calibrated SWAN model forcing with the CFSR winds has the best results. Keywords: ECMWF data sets, CFSR winds, simplified wave hindcasting methods, SWAN model, Sinop Giriş Bir bölgedeki dalga şartlarının bilinmesi, gemi seyahati, balıkçılık, petrol çıkarımı, ordu faaliyetleri vb. insan faaliyetlerinin tümü için hayati bir öneme sahiptir. Dalga modellerinin gelişimi son birkaç yılda çok önemli yol katetmiştir ve günümüzde dalga tahminleri açık denizlerde oldukça güvenilirdir. Dalga modelleri çoğunlukla atmosferik modelle sağlanan yüzeysel rüzgarlardan dalga alanlarını hesapladığından dolayı, bu süreç muhtemelen okyanus yüzeyindeki rüzgarların uzaktan algılanması ve hava tahminlerindeki ilerlemelerle gerçekleştirilmiştir. Dalga modellerinin güvenilirliği son zamanlarda daha da artmıştır (Ardhuin vd., 007; Akpınar vd, 011). Bu bağlamda, bu çalışmada Karadeniz in güney kıyı sahil kesiminde Sinop açıklarına odaklanılarak bu bölge için mevcut ve elde edilebilecek bazı veri kaynaklarının doğruluğu araştırılmıştır. Çalışma Alanı ve Kullanılan Veriler Ülkemizde gerçekleştirilen dalga ölçümünün sınırlı olmasından dolayı, önceden dalga karakteristiklerinin ölçümünün gerçekleştirildiği Sinop açıklarında açıkdeniz şartlarında şamandıra ölçümünün mevcut olmasından dolayı çalışmada bu istasyona odaklanılmıştır (Şekil 1). ECMWF, rüzgar alan verilerinin yanı sıra, WAM Cycle 4 üçüncü nesil sayısal dalga tahmin modeli yardımıyla gerçekleştirdiği tahmini dalga verilerine de sahiptir. Bu çalışmada da Karadeniz de Sinop açıklarına odaklanarak bölge şartlarını iyi derecede temsil eden en uygun dalga tahminine karar verebilmek için öncelikle ECMWF in sahip olduğu farklı dalga veri setlerinin kendi aralarında kıyaslamasının yapılması planlanmıştır. Bu maksatla üç farklı ECMWF veri setinden (ERA40, Operasyonel ve ERAInterim) 1994 (Kasım ve Aralık), 1995 (Kasım ve Aralık) ve 1996 (Ocak-Haziran) yıllarına ilişkin ölçüm verisi bulunan toplam 10 ay için ihtiyaç duyulan dalga verileri ECMWF ten temin edilmiştir. Çalışmada rüzgardan dalga tahminini basitleştirilmiş ve üçüncü nesil sayısal dalga tahmin modelleri ile gerçekleştirebilmek için ihtiyaç duyulan rüzgar verisi ise ölçüm verisi bulunan toplam 10 ay ı kapsayacak şekilde Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü (DMİ) nden, Avrupa Orta Vadeli Hava Tahmin Merkezi (ECMWF) nin ERA Interim veri setinden ve Birleşmiş Milletlerin Ulusal Okyanus ve Atmosfer Kurumu (NOAA) nın CFSR rüzgar veri setinden elde edilmiştir. Basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemleri ile 101

3 gerçekleştirilen tahminlerde DMİ ve ERA Interim rüzgar veri setlerinin verileri ve SWAN model ile gerçekleştirilen tahminlerde ise ERA Interim ve CFSR rüzgar veri setlerinin verileri model ve yöntemlerin ihtiyaç duyduğu girdi olarak kullanılmıştır. Şekil 1. Çalışma bölgesi ve batimetri haritası Dalgaların gerçekçi tahminlerinin elde edilebilmesinde veri kaynağının doğruluğunun önemi çok büyüktür. Bu yüzden, bu çalışmada farklı veri kaynağına ve farklı yöntemlere göre en doğru tahmini veren dalga tahmininin gerçekleştirilmesine önem verilmiştir. Dalga tahminlerini doğrulamak için NATO nun Barış için Bilim adlı birimi tarafından sponsorluğu yapılan NATO TU-WAVES projesi kapsamında ölçülen Sinop şamandıra istasyonuna ait ölçüm verisi bulunan toplam 10 ay ı içerecek şekilde belirgin dalga yüksekliği ve ortalama dalga periyodu verileri kullanılmıştır. Dalga Tahmin Yöntemleri Dalga parametrelerinin tahmini için geçmişten günümüze pek çok yöntem geliştirilmiştir. Bu yöntemler iki ana başlık altında (basitleştirilmiş ve sayısal dalga tahmin yöntemleri) toplanabilmektedir. Bütün basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemlerinde, rüzgar dalgalarının üretiminin çoğunlukla rüzgar hızı, feç mesafesi ve rüzgar esme süresinin bir fonksiyonu olduğu varsayımı yapılmaktadır. Feç sınırlı şart durumunda, dalga parametreleri rüzgar hızı ve feç mesafesinin fonksiyonudur, ancak rüzgar esme süresi feç sınırlı dalgaları belirlemek için gereklidir. Bu metotlar, boyutsuz dalga parametreleri 1013

4 arasındaki ilişkiye dayanarak geliştirilmiştir. Bu çalışmada dört farklı basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemi DMİ ve ECMWF rüzgarlarına uygulanarak Sinop açıkları için dalga tahminleri yapılmış ve doğrulukları şamandıra ölçüm verileri ile test edilmiştir. Bu yöntemlerin uygulanmasında, feç mesafesi ve fırtına sürelerinin belirlenmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Feç mesafeleri, her bir yön için efektif feç mesafesi formülüne dayanarak belirlenmiştir. Kıyılarda göz önüne alınan konum, dikkate alınan dalga yönünden itibaren her iki tarafta ± 45 o lik bir bantta 7.5 o lik aralıklarda feç uzunlukları ölçülmekte ve bu yön için etkili (efektif) feç olarak tanımlanan feç uzunluğu, Denklem 1 yardımıyla belirlenebilmektedir. FCos i α F efektif = Cos α i i (1) İhtiyaç duyulan bir diğer parametre olan fırtına esme süresi ise, US Army (003) de ifade edilen kararlı rüzgar kavramından yararlanılarak elde edilmiştir. Buna göre, fırtına süresinin aşağıdaki şartları sağlayan saatlik veri noktası sayısına veya aşağıdaki şartları sağlamayan iki veri noktası arasındaki saat sayısına eşit olduğu varsayılmaktadır. Ui -U <.5m/s () i o D-D<15 (3) Burada; U ve D sırasıyla yukarıdaki koşulları sağlayan ilk ve son veri noktaları arasındaki ortalama saatlik rüzgar hızı ve yönüdür. U i ve D i ise i ninci saatlik veri noktasındaki rüzgar hızı ve yönüdür. Bunların yanında, DMİ den temin edilen rüzgar verileri karada ölçülmüş veriler olduğundan dolayı bu veriler için, Hsu (1980) tarafından verilen bir formül kullanılarak düzeltme yoluna gidilmiştir. deniz 0.67 U =3.0 U (4) kara Burada; U deniz deniz üzerindeki rüzgar hızı (m/s) ve U kara ise kara üzerindeki rüzgar hızıdır. Sonuçta, basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemleri Tablo 1 de verildiği detayları ile ilgi alanına uygulanmıştır. Basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemlerinin uygulanmasından sonra, dalga parametrelerinin tahmini için yeni nesil yapılandırılmamış ağ sistemi üzerine kurulu rüzgar-dalga modeli olan bir üçüncü nesil sayısal dalga tahmin modeli (SWAN) ilgi alanına uygulanmıştır. SWAN, açık deniz ve yakın kıyı bölgelerinde rüzgar kaynaklı dalga ile soluğan gelişimini ve dalgaların transformasyonunu benzeştirmektedir. Bu çalışmada, SWAN model, küresel koordinat sistemiyle durağan olmayan formda ve üçüncül nesilde Karadeniz e uygulanmıştır. 1014

5 Tablo 1. Basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemlerinin hesaplama adımlarının özeti (Wilson 1959; Hasselmann vd., 1973; US Army, 1984; US Army, 003; Akpınar vd., 014a) Yöntem Feç sınırlı şartın sonlanması için mininmum süre Feç sınırlı şart için Hs ve Tz formülasyonu Süre sınırlı şart için Hs ve Tz formülasyonu Wilson (1965) =1.0F U U 10 gf g U 1/3-5 U gf g U Dalga yüksekliği ve periyodu feç sınırlı şart için sorumlu denklemde eşdeğer feç yerine konularak tahmin edilebilir Jonswap (Hasselmann vd., 1973) =1.167 F / U 10 1/ 0163 F U 10 3/10 /5 439 F U 10 5/7 9/ t U 10 3/7 4/7 419 t U 10 SPM (US Army, 1984) g F = U A /3 g F U A g F 0.86 U A 1/3 0.5 Dalga yüksekliği ve periyodu feç sınırlı şart için sorumlu denklemde eşdeğer feç yerine konularak tahmin edilebilir CEM (US Army, 003) 0.67 F 77.3 U g 4.13 x 10 - g F = U * g F U * 1/3 0.5 Dalga yüksekliği ve periyodu feç sınırlı şart için sorumlu denklemde eşdeğer feç yerine konularak tahmin edilebilir 1015

6 SWAN simülasyonları için tüm Karadeniz i içine alan yaklaşık 1170 km ye 880 km lik bir alan içeren üniform (homojen), dikdörtgen (düzgün) biçimli bir hesaplama karelajı belirlenmiştir. Bu alan yaklaşık 8 o enlem (40 o K 48 o K) ve 15 o boylamı (7 o D 4 o D) kapsamaktadır. Coğrafik alan x ve y yönlerinde sırasıyla 5 ve 10 karelaj noktasının sınırladığı karelaj çözünürlüğü yaklaşık 5, km (0,067 o ) x 7,3 km (0,067 o ) ye eşit oluşturulmuştur. Spektral alan 360 o lik bir döngüde 4 eşit yöne bölünmüş ve 0.04 Hz ve 0.65 Hz arasında 30 logaritmik alansal frekansta hesaplanmıştır. Bu benzeştirilen dalgaların en düşük periyodunun 1,6 s ve en yükseğinin 5 s olduğu anlamına gelmektedir. Bütün simülasyonlarda, SWAN versiyon 40.91ABC kullanılmış ve köpüklenme parametresi için Rogers et al. (003) tarafından önerilen delta=1 kullanan Komen et al (1994) ifadesi ve rüzgar girdi parametresi için Komen et al. (1994) ifadesi öncelikle düşünülmüştür. Ayrıca, köpüklenme parametresi ve rüzgar girdi parametresi için Janssen (1989; 1991) ifadesi de kullanılmış ve Karadeniz için en iyi sonucu veren formülasyon belirlenmiştir. Bununla birlikte, köpüklenme parametresi için önerilen formülasyondaki köpüklenme katsayısı (Cds) için pek çok değer denenerek en uygunu tespit edilmiştir. Dörtlü dalga-dalga etkileşimleri, =0.5 and Cnl4=3x10 7 olacak şekilde Hasselmann et al. (1985) nın DIA yaklaşımı kullanılarak tahmin edilmiştir. Jonswap taban sürtünme formülasyonu, Zijlema et al. (01) nin önerisine göre Cfjon=0.038 m s -3 için uygulanmıştır. Derinlik etkileşimli dalga kırılması, alfa=0.73 and gamma=1 olacak şekilde Battjes ve Janssen (1978) nin modeline göre modellenmiştir. Ayrıca, üçlü lineer olmayan dalga etkileşimleri de aktif edilmiştir. Bulgular ve İrdeleme Çalışma kapsamında, önceden de belirtildiği gibi, öncelikle ele alınan zaman periyodu için ECMWF veri setlerinin performansları Sinop özelinde irdelenmiştir. Tablo, ECMWF in üç farklı rüzgar veri setinin şamandıra ölçüm verileri ile eşleştirilmiş eşzamanlı kayıtlarının hata istatistiğine ilişkin sonuçları sunmaktadır. Veri setlerinin dalga parametrelerinin (belirgin dalga yüksekliği, H s ve ortalama dalga periyodu, T z) doğrulukları, karesel ortalama hataları (RMS hatası) ve korelasyon katsayıları (R) irdelenerek belirlenmiştir. Bu tablodan da görülebileceği gibi, ERA Interim dalga veri seti (H s için RMS Hata=0,37 ve R=0,85 ve T z için RMS Hata=0,95 ve R=0,80) diğer veri setlerine kıyasla en az hataya ve en yüksek korelasyona sahiptir. Ayrıca, farklı basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemleri ve iki farklı rüzgar veri kaynağı kullanılarak ilgi alanı için dalga tahminleri yukarıda bahsedildiği gibi gerçekleştirilmiştir. Dört farklı basitleştirilmiş dalga tahmin yönteminin iki farklı rüzgar veri kaynağına uygulanmasıyla elde edilen tahmin sonuçlarının ölçüm verileri ile ne derecede uyumlu olduğuna ilişkin sonuçlar ise Tablo 3 te verilmiştir. Bu tablodan görülebileceği gibi, dalga parametrelerinin tahmininde en az hata ve en yüksek korelasyon, ECMWF ERA Interim rüzgarlarını kullanan basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemlerinden elde edilmiştir. Bu dalga tahmin yöntemleri arasında ise SPM yöntemi daha doğru sonuçlara 1016

7 sahip olmaktadır. Bütün bunlara karşın, bu sonuçlar basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemlerinin dalga parametrelerini yeterince iyi tahmin edemediğini de göstermektedir. Tablo. Sinop şamandıra istasyonunda ECMWF veri tabanlarının ölçülmüş verilerle eşleştirilmiş eşzamanlı kayıtlarının hata istatistiği (Akpınar, 01) Belirgin dalga yüksekliği ( m) Ortalama dalga periyodu (s) RMS hatası R RMS hatası R ERA 40 veri tabanı 0,509 0,740 1,38 0,459 ERA Interim veri tabanı 0,37 0,844 0,95 0,794 Operasyonel veri tabanı 0,487 0,769 1,11 0,493 Tablo 3. Sinop şamandıra istasyonu için basitleştirilmiş dalga tahmin yöntemleri ile tahmin edilmiş dalga karakteristiklerinin şamandıra verileriyle eşleştirilmiş eşzamanlı kayıtlarının hata istatistiği (Akpınar, 01; Akpınar vd., 014b) Veri kaynağı - Tahmin yöntemi Kritik yön değişim açısı (derece) Belirgin dalga yüksekliği (m) Ortalama dalga periyodu (s) RMS Hatası R RMS Hatası R 0,8 0,38,46 0,09 DMİ Jonswap DMİ CEM 1,04 0,50,00 0,18 90 DMİ SPM 1,38 0,47 3,56 0,0 DMİ Wilson 0,76 0,43,19 0,1 ECMWF Jonswap 0,57 0,51,14 0,0 ECMWF CEM 0,53 0,56 1,5 0,05 45 ECMWF SPM 0,59 0,57,39 0,07 ECMWF - Wilson 0,66 0,55,09 0,05 Basitleştirilmiş dalga tahminlerinin uygulanmasından sonra, üçüncü nesil sayısal dalga tahmin modeli (SWAN) de iki farklı rüzgar veri kaynağı kullanılarak Karadeniz e uygulanmış ve dalga parametrelerinin tahminleri Sinop özelinde değerlendirilmiştir. Sinop şamandıra istasyonunda ECMWF ERA Interim ve NCEP CFSR rüzgar alanları ile koşturulmuş SWAN modelle tahmin edilmiş dalga parametrelerinin ölçülmüş verilerle eşleştirilmiş eşzamanlı kayıtlarının hata istatistiği Tablo 4 te sunulmuştur. SWAN model, iki farklı rüzgar veri kaynağı için iki farklı şekilde uygulanmıştır. Öncelikle, her iki rüzgar kaynağı ve varsayılan iki köpüklenme formülasyonu için varsayılan ayarlamalar ile Karadeniz e uygulanmış ve model performansları ölçülmüş verilerle kıyaslanarak belirlenmiştir. Daha sonra, yine her iki rüzgar veri kaynağı ve varsayılan iki köpüklenme formülasyonunun köpüklenme katsayısının düzeltilmesi yoluna gidilmiş ve her iki rüzgar veri kaynağı için en iyi sonuca sahip olan köpüklenme katsayıları (Cds) ERA Interim için 3 ve CFSR için 5 olacak şekilde belirlenmiştir. Böylelikle, her iki rüzgar veri kaynağını kullanan en iyi SWAN model konfigürasyonları elde edilmiştir. Tablo 4 ten de görülebileceği gibi, her iki rüzgar kaynağını kullanan SWAN 1017

8 modellerin performansları köpüklenme parametreleri düzeltilince iyileşmektedir. Tablo 4. Sinop şamandıra istasyonunda ECMWF ERA Interim ve NCEP CFSR rüzgar alanları ile koşturulmuş SWAN modelle tahmin edilmiş dalga parametrelerinin ölçülmüş verilerle eşleştirilmiş eşzamanlı kayıtlarının hata istatistiği SWAN tahmin modelleri (ERA Interim) GEN3_Komen_Cds=.36e5_ WCAP_Komen_ Cds=.36e5 GEN3_Janssen_Cds=4.5 WCAP_Janssen_ Cds=4.5 GEN3_Janssen_Cds=4.5 WCAP_Janssen_ Cds=3 SWAN tahmin modelleri (CFSR) GEN3_Komen_Cds=.36e5 WCAP_Komen_ Cds=.36e5 GEN3_Janssen_Cds=4.5 WCAP_Janssen_ Cds=4.5 GEN3_Janssen_Cds=4.5 WCAP_Janssen_ Cds=5 Belirgin dalga yüksekliği ( m) Ortalama dalga periyodu (s) RMS hatası R RMS hatası R KOMEN 0,54 0,81 1,15 0,68 JANSSEN 0,44 0,83 0,86 0,65 AYARLANMIŞ JANSSEN 0,38 0,8 0,83 0,66 Belirgin dalga Ortalama dalga yüksekliği ( m) periyodu (s) RMS hatası R RMS hatası R KOMEN 0,36 0,86 0,86 0,71 JANSSEN 0,315 0,88 0,94 0,67 AYARLANMIŞ JANSSEN 0,30 0,88 0,91 0,67 Sonuçta, geliştirilen bütün SWAN modeller kıyaslandığında, en düşük hataya ve en yüksek korelasyona sahip (H s için RMS Hata=0,30 ve R=0,88 ve T z için RMS Hata=0,91 ve R=0,67) CFSR rüzgarlarını kullanan Cds=5 olan Janssen formülasyonlu SWAN modelin olduğu anlaşılmaktadır. İlgi alanı için mevcut ve gerçekleştirilen bütün bu çalışmaların ışığında, ECMWF veri setleri arasında en iyi olduğu tespit edilen ERA Interim dalga veri seti, en iyi basitleştirilmiş dalga tahmin modeli ve geliştirilmiş en iyi SWAN model sonuçlarının saçılım diyagramları elde edilmiş ve Şekil de sunulmuştur. 1018

9 ERA Interim veri tabanı tahmini (Hs, m) y = 0.705x R² = Şamandıra Ölçümleri (H s, m) ERA Interim veri tabanı tahmini (Tz, s) y = 1.091x R² = Şamandıra Ölçümleri (T z, s) SPM Tahmini (Hs, m) 3.5 ECMWF - SPM modeli 3.0 R² = Şamandıra Ölçümleri (H s, m) SPM Tahmini (Tz, s) DMİ - SPM modeli R² = Şamandıra Ölçümleri (T z, s) Şekil. Sinop istasyonunda en iyi sonuç veren model sonuçlarının kıyaslaması (üst satır: ERA Interim dalga tahmin veri seti, orta satır: en iyi sonuç veren basitleştirilmiş dalga tahmin modeli, alt satır: en iyi SWAN model) Sonuç ve Öneriler Bütün bu çalışmaların ve kıyaslamaların sonucunda, ilgi alanı için doğruya en yakın sonuçlar veren veri setinin CFSR rüzgarlarını kullanan ayarlanmış 1019

10 SWAN modelin olduğu tespit edilmiştir. Bu yüzden, ilgi alanı için gerçekleştirilecek dalga tahmin çalışmalarında CFSR rüzgarlarının kullanılması önerilmektedir. Bu çalışmadaki değerlendirmeler yalnızca 10 aylık kısa bir periyot için gerçekleştirilmiştir. Bundan dolayı, Daha sağlıklı değerlendirmelerin elde edilebilmesi için daha uzun süreli kıyaslamaların yapılması önerilmektedir. Teşekkür NATO nun Barış için Bilim adlı birimi tarafından sponsorluğu yapılan NATO TU-WAVES projesi kapsamında Karadeniz de şamandıra ölçümlerini gerçekleştiren ve bu verilerin temin edilmesinde yardımlarını esirgemeyen Projenin Yürütücüsü Orta Doğu Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erdal ÖZHAN a ve projeyi maddi olarak destekleyen NATO nun Barış için Bilim adlı birimine, ECMWF rüzgar alan verileri için gerekli izinlerin alımındaki yardımlarından dolayı DMİ ne ve ECMWF rüzgar alan verilerini paylaşımından dolayı ECMWF e, CFSR rüzgar verilerini ve batimetri verisini paylaşımından dolayı NOAA ya ve SWAN modellemesindeki değerli önerilerinden dolayı Delft Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyelerinden Dr. Gerbrant van Vledder e teşekkür ederiz. Kaynaklar Akpınar A., Özger M., Kömürcü Mİ., (011) Karadeniz de kıyaslamalı dalga tahmini: Hopa örneği, 7. Kıyı Mühendisliği Sempozyumu, 1-3 Kasım, Akpınar, A. (01) Karadeniz de Dalga Modellemesi ve Dalga Gücü Potansiyelinin Belirlenmesi, Doktora Tezi, KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, 147 sayfa. Akpınar A., Özger M., Kömürcü Mİ., (014a) Prediction of wave parameters by using fuzzy inference system and the parametric models along the South coasts of the Black Sea, Journal of Marine Science & Technology, 19, Akpınar A., Özger M., Bekiroğlu S., Kömürcü Mİ., (014b) Performance evaluation of parametric models in the hindcasting of wave parameters along the south coasts of the Black Sea, Indian Journal of Geo-Marine Sciences, 43 (6), Ardhuin, F., Bertotti, L.,Bidlot, J.R., Cavaleri, L., Filipetto, V., Lefevre, J.M., Wittmann, P., (007) Comparison of wind and wave measurements and models in the Western Mediterranean Sea, Ocean Engineering, 34 (3-4) Battjes, J.A., Janssen, J.P.F.M., (1978) Energy loss and set-up due to breaking of random waves. Proceedings of 16th International Conference on Coastal Engineering, ASCE, pp Hasselmann K, Barnett TP, Bouws E, Carlson H, Cartwright DE, Enke K, Ewing JA, Gienapp H, Hasselmann DE, Kruseman P, Meerburg A, Mu ller P, Olbers DJ, Richter K, Sell W, Walden H (1973) Measurements 100

11 of wind-wave growth and swell decay during the joint North Sea wave project (JONSWAP). Ergnzungsheftzur Deutschen Hydrographischen Zeitschrift Reihe, Deutsches Hydrographisches Institute, Hamburg. Hasselmann, S., Hasselmann, K., Allender, J.H., Barnett, T.P., (1985) Computations and parameterizations of the linear energy transfer in a gravity wave spectrum, Part II: parameterizations of the nonlinear transfer for application in wave models. Journal of Physical Oceanography 15 (11), Hsu, S., A., (1980) On the Correction of Land-based Wind Measurements for Oceanographic Applications, the 17th International Conference on Coastal Engineering (ASCE), October, Sydney, Australia, Proceedings: Janssen, P.A.E.M., (1989) Wave induced stress and the drag of air flow over sea waves, Journal of Physical Oceanography 19, Janssen, P.A.E.M., (1991) Quasi-linear theory of wind-wave generation applied to wave forecasting, Journal of Physical Oceanography 1, Komen, G.J., Cavaleri, L., Donelan, M., Hasselmann, K., Hasselmann, S., Janssen, P.A.E.M., (1994) Dynamics and modelling of ocean waves. Cambridge University Press. 554 pp. Rogers, W.E., Hwang, P.A., Wang, D.W., (003) Investigation of wave growth and decay in the SWAN model: three regional-scale applications. Journal of Physical Oceanography 33, U.S. Army (003) Coastal engineering manual, chapter II-, meteorology and wave climate. U.S. Army Engineer Waterways Experiment Station, U.S. Government Printing Office, No. EM , Washington, DC. U.S. Army, Shore Protection Manual, U.S. Army Engineer (1984) Waterways experiment station, U.S. Government Printing Office, Fourth Edition No. 040, Washington, DC. Wilson BW., (1965) Numerical prediction of ocean waves in the North Atlantic for December, Ocean Dynamics, 18, Zijlema, M., Van Vledder, G.Ph., Holthuijsen L.H., (01) Bottom friction and wind drag for wave models, Coastal Engineering 65,