Grup GECE KUŞU. Entegre Devrelerden Değerli Metallerin Meşe Palamudu Kadehleri Kullanarak Geri Kazanımı

Transkript

1 Entegre Devrelerden Değerli Metallerin Meşe Palamudu Kadehleri Kullanarak Geri Kazanımı DANIŞMANLAR Doç. Dr. Faruk YILMAZ Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kimya Bölümü Doç. Dr. Osman DAYAN Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Kimya Bölümü PROJE ÇALIŞMA GRUBU Ahmet ARSLANTÜRK Halit Narin Teknik ve E.M.L. Tekirdağ Mustafa CAN Ümit Erdal Teknik ve E.M.L. Sakarya Grup GECE KUŞU

2 PROJENİN AMACI Yakın çevremizde bulunan Meşe Palamudu Kadehlerinin indirgeyici özelliğinden yararlanarak elektronik atık devrelerinde bulunan değerli metallerin geri kazanılması, Dünya çapında büyük oranda ortaya çıkan elektronik atıkların geri dönüşümü için alternatif bir yöntem oluşturmak.

3 PROJENİN HEDEFLERİ E-Atıklardan değerli metallerin geri kazanımlarını sağlamak. Bunu yaparken her hangi bir kimyasal işlemden geçirilmemiş doğal malzeme kullanmak.

4 Elektronik Atık ( e-atık )? E-Atık (elektronik atık) kullanım ömrünü tamamlamış olan, içerisinde bir veya daha fazla elektrik iletim elemanı bulunduran ürünlere verilen addır. E-Atık için kabul edilmiş kesin bir kapsam olmamakla beraber bozuk, kırık, tamir edilemez olarak görülen veri işleme, telekomünikasyon, iş eğlence veya ev için kullanılan araç gereçler genel olarak bu gruba dahil edilmektedir.

5 Elektronik Atıkta Bizi Bekleyen Tehlikeler Elektronik ürünlerin yapımında klorlu solventler, bromlu alev geciktiriciler, PVC, ağır metaller, plastik ve gazlar kullanılmaktadır.

6 Niçin Meşe Palamudu Meşe Palamudunda bulunan TANİN maddesinin indirgeme özelliğinden yararlanılarak değerli metalleri, özellikle de altının indirgenmek ve geri kazanımını sağlamak.

7 Kullanılan Malzemeler 5 kg Telefon, ekran kartı yüksek profilli e-atıklar 0,5 g AgNO3 HCl, 250 ml HNO3, 250 ml 3 er adet 250 ml ve 500 ml erlen mayer Huni Elektronik devreleri kesmek için metal makası 4 adet 250 ml beher Meşe Palamudu Kadehleri Isıtıcılı manyetik karıştırıcı 20ml Pipet 2 adet 2 adet puar Porselen havan 100g katı NaOH Saf su Nuçe Erleni Termometre ph metre

8 Ön Hazırlık E-atıkların değerli metallerce zengin olan bölgeleri RAM, metal kontaklar ve CPU soketi devre plakasından ayrılır ve tartılır.

9 Ön Hazırlık Meşe palamudu kadehlerinin hazırlanması ve kurutulması.

10 Taninlerle İndirgenme İşlemi

11 Meşe palamudu kadehleri ile manyetik karıştırıcı ile 80 C de karıştırılır. 30 dakika süre ile karıştırma gerçekleştirilir. Parlak altın sarısı kolloidal tanecikler oluşmaya başlar.

12 Kolloidal çözelti süzüldüğünde eser miktarda altın süzgeç kâğıdında kalır.

13 Süzüntü çözeltinin ph 7 ye getirildiğinde ortamda çok iyi çözünen Ag+ iyonları, nötral ortamda AgCl şeklinde çöktürülür.

14 BULGULAR Yapılan ön denemelerde metallerin en iyi çözünme sıcaklığı 80 derece olarak belirlendi. 2Au + 9HCl + 3HNO 3 2AuCl 3 + 3NOCl + 6H 2 O Değerli metaller arasında tanin ile metalik hale indirgenme tepkimesi altın ile çok yüksek miktarlardadır. Bunun sebebi ise altının redox potansiyeli ile taninin redoks potansiyelinden yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Platin, paladyum ve gümüşün ise buna yakın derecededir. [AuCl4] - + 3e- + 4H+ Au0 + 4HCl

15 SONUÇLAR VE TARTIŞMA Yapılan bu çalışmada yakın çevremizde yaygın olarak bulunan meşe ağaçlarının tanince zengin bölgelerini kullanarak e-atıklardan değerli metalleri elde edilebileceği gözlemlendi. Geri kazanılan değerli metallerin miktarının düşük olması sebebiyle mikroskobik fotoğraflarının çekilmesi, ya da SEM görüntüsü veya XRD deseni ile metalik altının varlığının belirlenmesinin yararlı olacağı sonucuna varıldı. Bu şekilde uygulanan yöntemin bir diğer önemli yanı da kimyasal sarfiyatının düşük olması ve herhangi bir kimyasal işlemden geçirilmeden doğal bir ürün olan meşe palamudu kadehlerinin tırnaklarının kullanılabileceğidir.

16 Kaynakça [1] Hamamoto, K., Kawakita, H., Ohto, K., & Inoue, K. (2009). Polymerization of phenol derivatives by the reduction of gold ions to gold metal. Reactive & Functional Polymers, 69, s [2] (2013). adresinden alınmıştır [3] Eskici, M. (2006). Elektronik hurda ve baskı devrelerinden metal geri kazanımına yönelik ön işlemler ve proses optimizasyonu. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. [4] Yuhan Lee, T. G. (2011). Facile Fabrication of Branched Gold Nanoparticles by Reductive Hydroxyphenol Derivatives. Langmuir, 27, s [5] Shi, B., He, Q., Yao, K., Huang, W., & Li, Q. (2005). Production of ellagic acid from degradation of valonea tannins by Aspergillus niger and Candida utilis. Journal of Chemical Technology and Biotechnology, 80 ( ). [6] Türk Standartları. (1975). Palamut ve Palamut Tırnakları. Ankara: Türk Standartları Enstitüsü. [7] Sheng, P. P., & Etsell, T. H. (2007). Recovery of gold from computer circuit board scrap using aqua regia. Waste Management & Research, 25, s [8] Ogata, T., Kim, Y. H., & Nakano, Y. (2007). Selective Recovery Process for Gold Utilizing a Functional Gel Derived from Natural Condensed Tannin. Journal of Chemical Engineerin of Japan, 40, s

17 TEŞEKKÜR Çalıştay koordinatörü: Prof. Dr. Mehmet AY a Sunuları ve çalışmalarıyla bizleri aydınlatan danışmanlarımız: Doç. Dr. Faruk YILMAZ Doç. Dr. Osman DAYAN a Teknisyen Tuğba GÜNGÖR, Selin DEMİRMEN, ve Nilay TEZEL e Tüm çalıştay ekibine ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ne teşekkür ederiz