Atatürk. Kur'an Okurdu. Ramazan Aylar nda

Transkript

1 SAKLI TAR H Sinan Meydan Atatürk Ramazan Aylar nda Kur'an Okurdu Atatürk düşmanlarının öteden beri Atatürk'e saldırmak için kullandıkları en önemli yöntem, Atatürk'ün "dinsiz" olduğu ve "dindarlara baskı yaptığı" şeklindeki yalanı durmadan tekrarlamaktır. Büyük Günah fiüphesiz ki, dünyan n en büyük devrimcilerinden birini, milleti için yap p ettikleriyle de il de "inan p inanmad yla" de erlendirmek, ancak az geliflmifl üçüncü dünya ülkelerine has bir durumdur. Maalesef ayd nlanmas yar m kalm fl olan ülkemizde de Atatürk gibi bir "dünya lideri", milleti için yap p ettikleriyle de il de dini inanc yla de erlendirilmektedir. Her fleyden önce bu durum çok ama çok üzücüdür. Yokluk ve yoksulluk içindeki bir toplumda önce emperyalizmi dize getiren sonra da yar ba ml ve geri kalm fl bir ümmet impratorlu undan ça dafl bir ulus yaratan Mustafa Kemal Atatürk'ün, "Atatürk ile Allah aras nda" kalmas gereken din-inanç konusundaki tutumuna 37

2 BD EYLÜL 2011 göre de erlendirilmesi, herfleyden önce günaht r! Çünkü din, Atatürk'ün de dedi i gibi, "Allah ile kul aras ndaki ba l l kt r". Atatürk ile Allah Aras nda Atatürk düflmanlar, Atatürk'ü Müslüman-Türk milletinin gözünden düflürmek için Atatürk'e "dinsiz" diye iftira atm fllar, genç nesilleri bu çirkin iftirayla zehirlemifllerdir. Allah'tan korkmayan kuldan utanmayan bu Atatürk düflmanlar n n Atatürk'e yönelik bu as ls z ve çirkin iftiralar na cevap vermek için 15 y l m vererek tam 1153 sayfal k Atatürk ile Allah Aras nda adl bir kitap yazd m. Bu kitapta Atatürk'ün din anlay fl n, do umundan ölümüne kadar çok ayr nt l bir flekilde belgelere dayal olarak inceledim. Neredeyse bütün arflivlere girdim,yerli yabanc bütün kaynaklar tarad m. Ve 15 y ll k çal flmalar m sonunda Atatürk'ün bu ülkeye gelmifl geçmifl en bilinçli ve en sade inananlardan biri oldu unu 38 Din, Atatürk'ün de dedi i gibi, "Allah ile kul aras ndaki ba l l kt r". gördüm. Araflt rmalar m sonunda; Atatürk'ün inanc n kendi içinde yaflayan, toplumun herfleyden önce dinini anlamas n isteyen, bunun için dinde öze dönüfl projesi gelifltiren, din istismar yla ve yobazl kla savaflan, baflka inançlara sayg duyan samimi bir dindard r oldu unu gözler önüne serdim... Burada Atatürk ve din konusundaki 1153 sayfal k Atütürk ile Allah aras nda adl kitab m özetleyecek de ilim; bu yaz mda Ramazan Aylar ndaki Atatürk ten k saca söz edece im. Ramazan Aylar ndaki Atatürk Atatürk çok özgün bir din anlay fl na sahiptir. Bu nedenle zaman zaman Atatürk'ün din konusunda söyleyip yazd klar bizleri flafl rtabilir. (Örne in, Medeni Bilgiler'deki din elefltirlileri.) Ancak bütün bunlar n bir aç klamas vard r. Bu aç klamalar "Atatürk le Allah Aras nda" adl kitab mda bulabilirsiniz. Atatürk, slam dininin sosyal ve toplumsal boyutuna çok fazla önem vermifltir. Müslümanlar için kutsal aylar n ve günlerin toplumsal dayan flmay, birlik ve bütünlü ü pekifltirdi- ini düflünen Atatürk, özellikle Rama-

3 zan ay na çok büyük bir önem vermifltir. Atatürk, Ramazan aylar ndaki manevi havadan etkilenmifltir: zaman zaman oruç tutmufl, oruç tutanlara kolayl klar sa lam fl, onlara büyük bir sayg duymufl, hatta Ramazan aylar nda baz kiflisel zevklerinden (alkol almak, ince saz heyeti dinlemek gibi) vazgeçmifl, dahas s kça Kuran okumufl veya özel haf z na Kuran okutarak dinlemifl, akflamlar haf zlar ça rtarak onlarla Kuran ve din sohbetleri yapm flt r... fiimdi gelin laf fazla uzatmayal m ve tan klara kulak verelim. Önce Atatürk'ün ufla Cemal Granda'y dinleyelim: "... Ramazanlarda Kadir gecesi a z na kadehini koymazd... Kadir geceleri sofra bile kurdurmazd. Sayg s büyüktü. Bazen Mevlit dinledi i de olurdu. Miraç bölümünde, 'Göklere ç kt Mustafa' denince gözleri yaflar rd. O zaman hemen kolonya götürürdük. nan fl samimiydi. Bence Allah'a inan yordu." Atatürk Ramazan aylar nda Dolmabahçe Saray 'na gelen ve oruç tutan misafirlerine özel ilgi göstermifl; iftar sofras yla bizzat ilgilenmifl, ibadet etmek isteyenlere yer göstermifltir. Atatürk'ün k z kardefli Makbule Han m bu konuda flunlar söylemifltir: "...Her Ramazan n bir günü ve ekseriyetle Kadir gecesi bana iftara gelirdi. O gün, imkan bulabilirse oruç da tutard. ftar sofras n tam eski tarzda isterdi. Oruçlu oldu u zaman iftara BD EYLÜL y ll k çal flmalar m sonunda Atatürk'ün bu ülkeye gelmifl geçmifl en bilinçli ve en sade inananlardan biri oldu unu gördüm. bafllarken dua ederdi." Atatürk'ün Ramazan ay nda k z kardefli Makbule Han m'a; "Ramazan geliyor, annemize hatim okutmay ihmal etme..." diye hat rlatmada bulunup, hatim okuyacak haf za hediye edilmek üzere bir zarf içinde para verdi i bilinmektedir. Atatürk'ün özel haf z Haf z Yaflar Okur, Atatürk'ün Ramazan aylar ndaki davran fllar n flöyle gözlemlemifltir: "... Ramazanlar n Atam için çok büyük bir önemi vard. Ramazan gelir gelmez ince saz heyeti Çankaya Köflkü'ne giremezdi. Kandil Geceleri de saz çald rmazd. Sadece beni huzurlar na ça r r, Kuran' Kerim'den baz sureler okuturdu.ben okurken gözleri bir noktaya tak l r, derin bir huflu içinde dinlerdi. Ruhunun çok mütelezziz oldu u her halinden anlafl l rd. Ramazanlarda bir ay müddetle Hac Bayram- Veli ve Zincirlikyu camilerinde flehitlerin ruhuna Hatimi fierif okumam emrederlerdi. O günlerde civar kasaba ve köylerden gelenlerle cami h ncah nç dolard..." Görüldü ü gibi Atatürk Ramazan aylar boyunca baz al flkanl llar ndan da uzak durmufltur. Örne in incesaz heyetini Çankaya'ya sokmam fl, Kandil Geceleri saz çald rmam flt r. Ayr ca Kuran- Kerim okumufl, çeflitli cami- 39

4 BD EYLÜL 2011 Atatürk ün Çankaya Köflkü Kütüphanecisi Nuri Ulusu nun An lar n n anlat ld kitap lerde de flehitlerin ruhlar na Hatim-i fierif'ler okutmufltur. Atatürk'ün bütün bu davran fllar, onun Ramazan n anlam ve önemini idrak etmifl inanca sayg l son derece sade bir Müslüman oldu unu kan tlamaktad r. fiimdi de Atatürk'ün kütüphanecisi Nuri Ulusu'ya kulak verelim: "Atatürk otuz ramazan geceleri baflta Saadettin Kaynak Hoca olmak üzere o devrin haf zlar olan Hf. Yaflar, Hf. Zeki, Hf. Küçük Yaflar, Hf. Burhan, Hf. Hayrullah beyleri davet ederdi ki bu haf zlardan Haf z Yaflar ayn zamanda Cumhurbaflkanl Alaturka Müzik fiefi'ydi y l nda emekli 40 oldu. Ama ölene kadar hep Atatürk'ün yan ndayd. Soyad Kanunu ç k nca Atatürk ona 'Okur' soyad n vermifltir. Atatürk davet etti i bu haf zlardan tek tek din konusunda bilgiler al rd. Ayr - ca çok üzerinde durdu u Türkçe Kuran' Kerim hakk nda görüfllerini de sorard. Yine bir Ramazan ay gecesinde Atatürk, Dolmabahçe Saray 'nda aceleyle beni ça rtt. Derhal makam na girdim. O gece sofra flefimiz brahim Bey izinli oldu undan, benim görevim olmad halde düzenimi ve intizam - m be endi inden olacak beni istemifller. Odaya girdi imde, 'Nuri o lum haf zlar gelecek. Bu gece haf zlar n seslerini aksi sedas yla daha güzel dinlemek için muayede (bayramlaflma) salonundaki hususi daireye yemek masas n kurun, ama acele ha; kaç dakikada kurabilirsin?' demiflti. Pek tecrübelisi oldu um bir konu de ildi. Derhal laz m gelen emirleri gerekli kiflilere tebli ettim, herkes ifle koyuldu. Hakikaten tam otuz dakika sonra herfley tamam gibiydi. Sevdi i çiçekleri de elimle tam masaya koyarken Atatürk, misafirleriyle birlikte gelmez mi? Masan n yan na geldi. fiöyle bir göz ucuyla masay düzeni süzdü ve bana dönerek: 'Aferin Nuri, brahim'i aratmam fls n, çiçekler de pek güzel...' diye iltifatta bulundu. Zaten hep güzel fley yapt m zda takdir ederdi. Ama bir de yanl fl m, hata m yapt n, sadece bir bakard ki, o bile yeterdi, içimize ifllerdi. Salona girdiler, sandalyeleri çekip oturdular, yeme e bafllad lar. Konu yine Türkçe Kuran- Kerim'di. Atatürk

5 hepsiyle ayr ayr ilgilendi. Kuran- Kerim'den okuttu u dular zevkle dinledi." Nuri Ulusu'nun dedi i gibi gerçekten de Atatürk özellikle Dinde Türkçelefltirme Çal flmalar n bafllatt 1932 y l Ramazan ay nda s kça tan nm fl haf zlarla bir araya gelmifl, onlarla Kuran konuflmufl, Kuran okutup dinlemifl, hatta bizzat Kuran okumufltur. Haf z Yaflar Okur'u dinleyelim: "1932'de Ramazan n ikinci günüydü. Atatürk ile Ankara'dan Dolmabahçe Saray 'na geldik. Beni huzurlar na ça rd lar. 'Yaflar Bey' dediler. ' stanbul'un mümtaz haf zlar n n bir listesini istiyorum. Ama bunlar musikiye de aflina olmal lar." Bu emir üzerine Haf z Yaflar Okur, stanbul'un en tan nm fl haf zlar ndan, Sadettin Kaynak, Sultan Selimli R za, Süleymaniye Camii Bafl Müezzini Kemal, Beylerbeyli Fahri, Darüttalimi Musiki Azas ndan Büyük Zeki, Muallim Nuri ve Burhan beylerin yer ald bir liste haz rlam flt r. Sonraki geliflmeleri yine Haf z Yaflar Okur'dan dinleyelim: "O ana kadar bunlar n niçin ça r lm fl oldu unu ben de bilmiyordum. O gün anlad m ki, tercüme ettirilmifl olan bayram tekbirlerini kendilerine meflk ettirecektir. Haf zlar ikifler ikifler oldular ve flu metin üzerine meflke bafllad lar. 'Allah büyüktür... Allah büyüktür...' BD EYLÜL 2011 Atatürk, Cemil Said Bey'in Kuran tercümesini getirtti. Bizlerin tercüme konusunda tek tek fikirlerini ald ktan sonra hemen hemen sabaha kadar tart flt k. Daha sonra aya a kalkarak ceketlerinin önünü iliklediler. Kuran- Kerim'i ellerine al p Fatiha Suresi'nin Türkçe tercümesini aç p halka okuyormufl gibi a r a r okudular. Bu hareketleriyle bizlerin halka nas l hitap etmemiz gerekti ini göstermek istiyorlard. Sonra Atatürk: 'Say n haf zlar, içinde bulundu umuz bu kutsal ay içinde camilerde okuyaca n z mukabelelerin tamam n okuduktan sonra Atatürk, s kça tan nm fl haf zlarla bir araya gelmifl, onlarla Kuran konuflmufl, Kuran okutup dinlemifl, hatta bizzat Kuran okumufltur. Türkçe olarak da cemaate aç klayacaks n z. ncil de Aramca yaz lm fl ama sonradan bütün dillere tercüme edilmifltir. Bir ngiliz ncil ini ngilizce, bir Alman ncil ini Almanca okur. Herkes okunan mukabelelerin manas n anlarsa dinine daha çok ba lan r" dediler. Sonra yan ndakilere: 'Gazetelere haber verin, yar n camilerde okunacak surelerin Türkçe tercümesi de okunacakt r' emrini verdiler." Atatürk, bu haf zlarla 1932 Ramazan ay nda s kça toplant lar yapm flt r: Camilerde Kuran okuyacak haf zlarla bizzat ilgilenmifl, hatta defalarca haf z- 41

6 BD EYLÜL 2011 lara Kuran' n nas l okunaca n göstermifltir. Saadettin Kaynak anlat yor: "Dolmabahçe Saray 'nda büyük muayede salonunda saz tak m toplanm flt. Atatürk bir imtihan ve tecrübe yapmaya haz rlanm fl görünüyordu. Elinde Cemil Said'in Türkçe Kuran- Kerim'i vard. Evvela Haf z Kemal'e verdi okuttu, fakat beyenmedi. 'Ver bana, ben okuyaca m' dedi. Hakikaten okudu, ama hâlâ gözümün önündedir, askeri kumanda eder, emir verir gibi bir ahenk ve tav rla okudu." Atatürk'ün Oruç Araflt rmalar Atatürk her konuyla oldu u gibi din konusuyla da "bilimsel" gözle ilgilenmifltir. Atatürk'ün dünyadaki di er devrimcilerden en temel farklar ndan biri dini "ak l d fl " diye d fllamamas ve din üzerine de kafa yormas d r. Atatürk bir taraftan Ramazan aylar ndaki manevi havay solurken di er taraftan oruç ibadetini anlamaya çal flm flt r. Okudu u baz kitaplarda "oruçla ilgili" baz bölümlerin alt n çizip, baz notlar almas onun "orucu anlama" çabas n n bir yans mas d r. Atatürk, Leon Caeteni'nin " slam Tarihi" adl eserini okurken orucun anlat ld baz satr lar n alt n çizmifl, ve sayfa kenarlar na baz özel iflaretler koymufltur. Örne in, Hz. Muhammed'in, nefsine hakim olamad için had m olmak isteyen bn-i Mazun'a onay vermemesi; "nefsine hakim olmak istiyorsa o- ruç tutmas n " söylemesi, Atatürk'ün 42 dikkatini çekmifltir: "Peygamber onay göstermedi. Heveslerini yat flt rmas için oruç tutmas n tavsiye etti." Atatürk, önemli gördü ü bu sat r n alt n boydan boya çizmifltir. Atatürk, ayn kitapta 'Ramazan bayram n n ortaya ç k fl n " anlatan bölümle de ilgilenmifltir. "O sene (Hz) Muhammed taraftarlar na fitre zekat vergisinin ödenmesini emretti. Bundan bir iki gün önce Müslümanlara bir konuflma yapt rivayet olunuyor. Ramazan ay sonunda (Hz) Muhammed bütün ashab ile birlikte flehirden ç karak musallaya gitti. Salatül-iyd (bayram namaz ) denilen namaz orada k ld. Orucun bitimi bu namaz ile kutlanm fl oluyordu. lk defa olarak böyle bir adet yap lmakta idi..." Önemli bularak bu sat rlar n alt n çizen Atatürk, "ilk defa olarak böyle bir adet yap lmakta idi" cümlesinin bafl na iki adet "x" iflareti ve "Dikkat" anlam nda bir "D" harfi koymufltur. *** flte, yobaz düflüncelerle "dinsiz" ve "din düflman " diye afla lanmaya çal fl lan Atatürk. Var n siz karar verin kimin gerçekten dindar, kimin ise Allah'la aldatan yobaz oldu una!... Ayr ca, önemli olan Atatürk'ün inan p inanmad, az ya da çok inand de il bu millet için yap p ettikleridir. sinanmeydan@butundunya.com.tr Not: Atatürk ve din konusunda akl n za tak lan bütün sorular n cevaplar n, Atatürk'ün din anlay fl n n n bilinmeyenlerini ATATÜRK LE ALLAH ARASINDA adl kitab mda bulabilirsiniz...